B VĂN HÓA, TH THAO VÀ DU LCH B GIÁO DC ĐÀO TO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
ĐỖ HẢI YẾN
BIN ĐI VĂN A U SINH CỦA DÂN
XÃ ƠNG SƠN, HUYN M ĐC, TNH PHHÀ NI
TRONG BỐI CÂNH PHÁT TRIỂN DU LỊCH
Chuyên ngành : Văn hóa học
Mã số : 62310640
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HÓA HỌC
HÀ NỘI - 2018
Công trình đƣợc hoàn thành tại:
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
B VĂN HÓA, TH THAO VÀ DU LCH
Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Đinh Thị Vân Chi
2. TS. Nguyễn Văn Lƣu
Phản biện 1 : PGS.TS. Trần Đức Ngôn
Hi Văn nghệ Dân gian Việt Nam
Phản biện 2 : PGS.TS. Từ Thị Loan
Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam
Phản biện 3 : PGS.TS. Lâm Bá Nam
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án tiến sĩ cấp
trường Tại trường Đại học Văn hóa Hà Nội
Số 418, đường La Thành, Đống Đa, Hà Nội
Vào hồi …… giờ, ngày …… tháng ………. năm 2018
Có thể tìm hiểu luận án:
- Thư viện Quốc gia Việt Nam
- Thư viện trường Đại học Văn hóa Hà Nội
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề i
Văn hóa (VH) trong kinh tế, văn hóa mưu sinh của cộng đồng
dân là những vấn đề được rt nhiều nhà nghiên cứu VH quan tâm.
Đim du lch VH, tâm linh Hương Sơn, huyện M Đức, thành phố
Nội cách trung tâm Nội khong 50 km, thuộc địa bàn 4
Hương Sơn, An Tiến, An Phú, Hùng Tiến diện tích 8.328 ha. Từ
lâu, Hương Sơn đã được du khách biết đến vi l hội Chùa Hương, lễ
hi truyn thng ln nht Vit Nam cùng hệ thống các công trình
kiến trúc Phật giáo kết hp hài hoà với những hang động, thung sui
đã tạo nên một khu danh lam thng cnh ni tiếng ca Việt Nam
sc hp dn du lịch đặc biệt. Tuy nhiên, phát triển du lch chuyển
đổi ngh nghip ơng Sơn hiện nay tn ti nhng vấn đề mâu
thuẫn, đe dọa s phát triển bn vững văn hóa truyền thng, văn hóa
mưu sinh (VHMS), đời sng ca cộng đồng dân… Những vấn đề
đó được ch ra, làm sáng t, trong một công trình nghiên cu khoa
hc, s đóng góp hu ích cho những nhà quản trong đề xut gii
pháp thiết thc bo tồn và phát huy giá trị di sn VH trong bi cnh
phát triển du lch.
Trước những trăn trở đó, nghiên cu sinh (NCS) quyết định chn
vấn đề nghiên cứu: Biến đổi văn hóa mưu sinh của dân
Hương Sơn, huyện M Đức, thành phố Hà Nội trong bi cảnh phát
trin du lịch’’ làm đ tài luận án tiến sĩ của mình. Luận án không chỉ
đóng góp bước đầu v sở luận v VHMS còn cung cấp
các dữ liu khoa hc cho hoạch định chính sách quản phát triển
kinh tế - hội trong việc đưa ra các giải pháp định hình VHMS cho
dân vùng Hương Sơn trên nền tng di sn VH truyn thng trong
bi cảnh phát triển du lch tại đa phương.
2
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu thc trng, những phương thức
yếu t tác động, xu hướng ca nhng biến đổi ca VHMS trong
bi cảnh phát triển du lch của dân Hương Sơn (CDXHS),
Nội; giải những nguyên nhân ca s chuyển đổi phương thức mưu
sinh ca CDXHS. Đồng thi to ra những cơ sở khoa học để các nhà
quản lý, nghiên cứu v sau hoạch định được chính sách các giải
pháp phát triển phát triển bn vng.
Nhiệm vụ nghiên cứu: 1) Hệ thống hóa khái niệm vấn đề
luận về biến đổi văn hóa mưu sinh (BĐVHMS) trong bối cảnh phát
triển du lịch; 2) Làm thực trạng BĐVHMS của cộng đồng
CDXHS, Nội trong bối cảnh phát triển du lịch; 3) Đánh g
pơng thc, ni dung VHMS của cộng đồng cưn ti đây; Xác đnh
các yếu t tác động, nguyên nhân của các biến đi.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: SBĐVHMS khi du lịch phát triển của
cộng đồng CDXHS.
Phạm vi nghiên cứu: 1) Vkhông gian: Hương Sơn, huyện M
Đức, Thành phHà Nội; 2) Vthời gian: Nghiên cứu thực trạng từ
năm 1990 đến nay; khi Hương Sơn chịu tác động ảnh hưởng sự
phát triển du lịch dẫn đến những BĐVHMS; đề xuất giải pháp cho
các năm sau; 3) Về nội dung: Phân tích, đánh giá những VHMS
và việc duy trì VHMS của CDXHS trong bối cảnh phát triển du lịch.
4. Những câu hỏi nghiên cứu
Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu, cần trả lời các câu hỏi chủ yếu
sau: 1) VHMS của CDXHS Nội đang biến đổi như thế nào trong
bối cảnh phát triển du lịch? 2) Những vấn đề gì đang đặt ra từ những
BĐVHMS tại Hương Sơn trong bối cảnh phát triển du lịch? 3) Cần
làm gì để phát huy những biến đổi tích cực, hạn chế những biến đổi
tiêu cực trong VHMS tại Hương Sơn, Nội trong bối cảnh phát
triển du lịch?
3
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu chính được sử dụng trong thực hiện
luận án gồm: 1) Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu; 2)
Phương pháp điền thực địa; 3) Phương pháp điều tra hội học;
và 4) Các phương pháp khác.
6. Đóng góp về khoa học của luận án
Về luận: Nghiên cứu một ch hệ thống về VHMS, VHMS
trong bối cảnh pt triển du lịch của CDXHS ới góc nhìn VH học về
SBĐVHMS trong bối cảnh pt triển trong hội thay đổi.
Về thực tiễn: Góp phần luận giải, làm ng hơn những
BĐVHMS của CDXHS trong bối cảnh phát triển du lịch nơi đây;
Làm tài liệu tham khảo cho cán bộ, giảng viên ở các nhà trường trong
nghiên cứu, giảng dạy các môn khoa học hội nhân văn và quản
lý các hoạt động văn hóa ở đơn vị cơ sở.
7. Bố cục luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục tài liệu tham khảo, nội
dung chính của Luận án bô cục thành 4 chương:
Chƣơng 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và khái
quát về địa bàn xã Hương Sơn;
Chƣơng 2. Văn hóa mưu sinh của cư dân xã Hương Sơn trước khi
phát triển du lịch (trước năm 1990);
Chƣơng 3. Thực trạng biến đổi văn hóa mưu sinh của dân
Hương Sơn trong bối cảnh phát triển du lịch (sau năm 1990);
Chƣơng 4. Những yếu tố tác động, xu hướng biến đổi vấn đề
đặt ra với sự biến đổi văn hóa mưu sinh của dân Hương Sơn
trong bối cảnh phát triển du lịch.