SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
Ơ
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT PHÉP TU TỪ
SO SÁNH TRONG PHÂN MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂU LỚP 3
Lĩnh vực : Tiếng Việt
Cấp học : Tiểu học
Năm học: 2016 - 2017
Mã SKKN
Một số biện pháp giúp học sinh học tốt phép tu từ so sánh trong phân môn
Luyện từ và câu lớp 3.
MỤC LỤC
PHẦN I: MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: ............................................................................................ 1
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ................................................................................... 1
III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU.................................................................................. 2
IV . ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU: ............................................................................. 2
V.PHƢƠNG PHÁP NGHÊN CỨU: ............................................................................ 2
VI. PHẠM VI NGHIÊN CỨU: ................................................................................... 2
PHẦN II: NỘI DUNG ................................................................................................... 2
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN ..................................................................................................... 3
1. Cơ sở lí luận: ...................................................... Error! Bookmark not defined.
2. Cơ sở thực tiễn: .................................................. Error! Bookmark not defined.
II. THỰC TRẠNG HIỆN NAY:.................................................................................. 3
1. Thuận lợi: ............................................................................................................. 3
2. Khó khăn: ............................................................................................................. 3
III. NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: ........................................................ 5
1. Nội dung chƣơng trình: ........................................................................................ 5
2. Những biện pháp cụ thể: ...................................................................................... 6
IV. KẾT QUẢ: ........................................................................................................... 17
PHẦN III : KẾT LUẬN .............................................................................................. 19
Một số biện pháp giúp học sinh học tốt phép tu từ so sánh trong phân môn
Luyện từ và câu lớp 3.
15/15
PHẦN I: MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Tiếng Việt là một môn học ở trƣờng phổ thông có nhiệm vụ hình thành
năng lực hoạt động ngôn ngữ cho học sinh. Với tƣ cách là một phân môn thực
hành của môn Tiếng Việt ở trƣờng Tiểu học. Luyện từ và câu có nhiệm vụ hình
thành và phát triển cho học sinh năng lực sử dụng từ và câu trong giao tiếp và
học tập. Đây là nhiệm vụ chính yếu, cuối cùng của dạy từ và câu ở Tiểu học.
Dạy luyện từ chính là dạy thực hành từ ngữ trên quan điểm giao tiếp, dạy từ trên
bình diện phát triển lời nói. Đó chính là công việc làm giàu vốn từ cho học sinh,
giúp học sinh mở rộng, phát triển vốn từ, nắm nghĩa của từ, luyện tập sử dụng
từ. Từ đó giúp học sinh nói năng đúng chuẩn, phù hợp với mục đích và môi
trƣờng giao tiếp đồng thời góp phần rèn luyện tƣ duy và giáo dục thẩm mĩ cho
học sinh. Trong đó biện pháp tu từ so sánh góp một phần không nhỏ làm lên
điều này. So sánh có khả năng khắc họa hình ảnh và gây ấn tƣợng mạnh mẽ làm
nên một hình thức miêu tả sinh động, mặt khác so sánh còn có tác dụng làm cho
lời nói rõ ràng, cụ thể sinh động, diễn đạt đƣợc mọi sắc thái biểu cảm. So sánh tu
từ còn là phƣơng thức bộc lộ tâm tƣ tình cảm một cách kín đáo và tế nhị. Nhƣ
vậy, đối với tác phẩm văn học nói chung so sánh mang chức năng nhận thức và
biểu cảm.
Biện pháp tu từ so sánh là một trong những nội dung khó học nhất đối với
học sinh lớp 3. Sách giáo khoa Tiếng Việt 3 đã giới thiệu sơ bộ về phép so sánh,
hình thành những hiểu biết và kĩ năng ban đầu về so sánh cho học sinh thông
qua các bài tập thực hành. Từ đó giúp học sinh cảm nhận đƣợc cái hay của một
số câu văn, câu thơ và vận dụng phép so sánh vào quan sát sự vật, hiện tƣợng
xung quanh và thể hiện vào bài tập làm văn đƣợc tốt hơn. Mặt khác, việc dạy tu
từ so sánh cho học sinh lớp 3 cũng là một cách chuẩn bị dần để các em sử dụng
thành thạo hơn phép tu từ này khi làm các bài văn kể chuyện, miêu tả ở lớp 4,
lớp 5. Song thực tế học sinh lớp 3 nhận biết đƣợc hình ảnh so sánh nhƣng việc
vận dụng kiến thức so sánh vào nói và viết còn nhiều hạn chế. Chính vì lí do trên
nên tôi chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm: "Một số biện pháp giúp học sinh
học tốt phép tu từ so sánh trong phân môn Luyện từ và câu lớp 3.”
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Góp phần giúp học sinh củng cố lý thuyết về cách dùng từ so sánh. Từ đó học
sinh biết phân biệt, biết cách so sánh tu từ.
Một số biện pháp giúp học sinh học tốt phép tu từ so sánh trong phân môn
Luyện từ và câu lớp 3.
15/15
- Giúp học sinh tiếp cận kịp thời với sách giáo khoa đồng thời giúp giáo viên có
đƣợc các phƣơng pháp rèn luyện học sinh kỹ năng sử dụng biện pháp tu từ so
sánh ở lớp 3.
III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Tìm hiểu các vấn đề lý thuyết về phép tu từ so sánh trong Tiếng Việt
- Tìm hiểu về nội dung dạy học về phép tu từ so sánh
- Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên Tiếng Việt lớp 3 để tìm hiểu nội
dung, các dạng bài tập về phân môn Luyện từ và câu lớp 3 ở trƣờng tiểu học
hiện nay.
- Tìm hiểu thực trạng dạy và học phân môn Luyện từ và câu lớp 3 trong trƣờng
tiểu học, những khó khăn vƣớng mắc của giáo viên và học sinh.
- Nghiên cứu và tham khảo các sách nâng cao, các tài liệu có liên quan
IV . ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
- Đề tài này tôi đã nghiên cứu và áp dụng qua thực tế giảng dạy tại các lớp khối
3 nơi tôi đang công tác hiện nay.
V.PHƢƠNG PHÁP NGHÊN CỨU
- Phƣơng pháp điều tra giáo dục
- Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu
- Phƣơng pháp quan sát sƣ phạm
- Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm
VI. PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Thời gian nghiên cứu từ tháng 9 năm 2015 đến tháng 3 năm 2017
Một số biện pháp giúp học sinh học tốt phép tu từ so sánh trong phân môn
Luyện từ và câu lớp 3.
15/15
PHẦN II: NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN:
Ngôn ngữ nói chung, Tiếng Việt nói riêng có mối quan hệ mật thiết với
phƣơng pháp dạy học Tiếng Việt. Ngôn ngữ bao gồm một hệ thống, bao gồm
các bộ phận ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp. Mỗi bộ phận của ngôn ngữ là một hệ
thống nhỏ, có cơ cấu tổ chức riêng, có quan hệ chặt chẽ với nhau trong hệ thống
ngôn ngữ.
Môn Tiếng Việt là một trong những bộ môn cơ bản của nhà trƣờng phổ
thông nên phải thực hiện theo nguyên tắc giáo dục học. Bởi vậy nguyên tắc dạy
học Tiếng Việt phải cụ thể hóa mục tiêu và các nguyên tắc dạy học nói chung
vào bộ môn của mình.
Nhƣ vậy mục tiêu của việc dạy và học Tiếng Việt nằm trong mục tiêu
chung của giáo dục nƣớc ta trong giai đoạn mới hiện nay: Nâng cao dân trí, đào
tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài, nhằm hình thành đội ngũ lao động có tri thức,
có tay nghề, có năng lực thực hành, tự chủ, năng động sáng tạo.
II. THỰC TRẠNG DẠY PHÉP TU TỪ SO SÁNH Ở TRƢỜNG HIỆN
NAY:
1. Thuận lợi:
- Cơ sở vật chất đầy đủ thuận lợi cho công tác giảng dạy và học tập.
- Giáo viên thƣờng xuyên học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, tham gia
các tiết chuyên đề để nâng cao chuyên môn.
- Nhận thức của học sinh tƣơng đối đồng đều.
2. Khó khăn:
a.Về sách giáo khoa:
Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 3 hiện nay nói chung và phân môn Luyện từ
và câu nói riêng còn tồn tại một số điểm chƣa hợp lý, mặc dù SGK đã chú trọng
phƣơng pháp thực hành nhƣng những bài tập sáng tạo vẫn còn ít, đơn điệu, kiến
thức dạy học sinh còn mang tính trừu tƣợng nên học sinh còn gặp nhiều khó
khăn trong quá trình lĩnh hội các kiến thức mới.
b. Về phía giáo viên:
Ngƣời giáo viên còn gặp không ít khó khăn nhƣ phƣơng tiện dạy học và tài
liệu tham khảo còn ít. Một số bộ phận nhỏ giáo viên vẫn chƣa chú trọng quan
tâm đến việc lồng ghép trong quá trình dạy học giữa các phân môn của môn
Tiếng Việt với nhau, để khơi dậy sự hứng thú học tập và sự tò mò của phân môn
này với phân môn khác trong môn Tiếng Việt.
