M t s bi n pháp h tr h c sinh nh m nâng cao ch t l ng phân môn T p làm văn ộ ố ệ ỗ ợ ọ ằ ấ ượ ậ
l p 3ớ
I. Ph n m đuầ ở ầ
I.1. Lí do ch n đ tàiọ ề
Phân môn T p làm văn là m t phân môn có vai trò quan tr ng trong vi c giúpậ ộ ọ ệ
h c sinh hình thành văn b n nói và vi t. Đây là m t phân môn mang tính tr uọ ả ế ộ ừ
t ng trong ch ng trình Ti ng Vi t ti u h c. D y phân môn T p làm văn cóượ ươ ế ệ ể ọ ạ ậ
hi u qu cao t c là ng i giáo viên đã xâu chu i ki n th c t các phân môn: T pệ ả ứ ườ ỗ ế ứ ừ ậ
đc, K chuy n, Luy n t và câu. Chính vì th mà phân môn t p làm văn có tínhọ ể ệ ệ ừ ế ậ
ch t t ng h p, là k t qu lĩnh h i các ki n th c c a môn Ti ng Vi t. Trongấ ổ ợ ế ả ộ ế ứ ủ ế ệ
ch ng trình ti u h c hi n nay, m c tiêu chính c a môn Ti ng Vi t là hình thànhươ ể ọ ệ ụ ủ ế ệ
và phát tri n cho h c sinh các k năng: nghe, nói, đc, vi t. Đc bi t l p 3,ể ọ ỹ ọ ế ặ ệ ở ớ
phân môn t p làm văn rèn c b n k năng: nói, nghe, đc và vi t. Trong gi t pậ ả ố ỹ ọ ế ờ ậ
làm văn h c sinh đc cung c p ki n th c v cách làm bài và làm các bài t p (nói,ọ ượ ấ ế ứ ề ậ
vi t); xây d ng các lo i văn b n và các b ph n c u thành văn b n. Bên c nh đóế ự ạ ả ộ ậ ấ ả ạ
h c sinh còn t p k l i nh ng m u chuy n đc nghe th y, cô k trên l p. Bênọ ậ ể ạ ữ ẩ ệ ượ ầ ể ớ
canh đó qua t ng n i dung bài d y, phân môn t p làm văn còn b i d ng thái đừ ộ ạ ậ ồ ưỡ ộ
ng x có văn hoá, tinh th n trách nhi m trong công vi c, b i d ng tình c mứ ử ầ ệ ệ ồ ưỡ ả
lành m nh t t đp cho h c sinh. ạ ố ẹ ọ
Nói và vi t là nh ng hình th c giao ti p r t quan tr ng, thông qua đó conế ữ ứ ế ấ ọ
ng i th c hi n quá trình t duy – chi m lĩnh tri th c, trao đi t t ng, tìnhườ ự ệ ư ế ứ ổ ư ưở
c m, quan đi m, giúp m i ng i hi u nhau, cùng h p tác trong cu c s ng laoả ể ọ ườ ể ợ ộ ố
đng. Ngôn ng (d i d ng nói - ngôn b n và d i d ng vi t - văn b n) gi vaiộ ữ ướ ạ ả ướ ạ ế ả ữ
trò quan tr ng trong s phát tri n xã h i. Chính vì v y h ng d n h c sinh nóiọ ự ể ộ ậ ướ ẫ ọ
đúng và vi t đúng là h t s c c n thi t. Nhi m v n ng n đó ph thu c r t l nế ế ứ ầ ế ệ ụ ặ ề ụ ộ ấ ớ
vào vi c gi ng d y môn Ti ng Vi t nói chung và phân môn T p làm văn nóiệ ả ạ ế ệ ậ
riêng.
Đ th c hi n t t m c tiêu c a môn h c, đòi h i ng i th y ph i bi t v nể ự ệ ố ụ ủ ọ ỏ ườ ầ ả ế ậ
d ng linh ho t, sáng t o các ph ng pháp và hình th c t ch c d y h c sao choụ ạ ạ ươ ứ ổ ứ ạ ọ
phù h p v i kh năng s d ng ngôn ng và tâm lí l a tu i h c sinh (HS) đ giợ ớ ả ử ụ ữ ứ ổ ọ ể ờ
h c di n ra t nhiên, nh nhàng và có hi u qu . Trong gi ng d y giáo viên ph iọ ễ ự ẹ ệ ả ả ạ ả
có ngh thu t s ph m, bi t d n d t, g i m đa h c sinh gi i quy t các tìnhệ ậ ư ạ ế ẫ ắ ợ ở ư ọ ả ế
hu ng và thông qua vi c x lí các tình hu ng đó h c sinh lĩnh h i đc ki n th cố ệ ử ố ọ ộ ượ ế ứ
bài h c. Đi v i phân môn T p làm văn, đ th c hi n đc đi u đó càng khóọ ố ớ ậ ể ự ệ ượ ề
h n. Qua th c t gi ng d y h c sinh l p 3, tôi th y h u nh h c sinh r t lúngơ ự ế ả ạ ọ ớ ấ ầ ư ọ ấ
túng, ch a bi t cách v n d ng đ làm các d ng bài T p làm văn. T đó, tôi đã tìmư ế ậ ụ ể ạ ậ ừ
cách đ h ng d n h c sinh ph ng pháp h c t p đ h c t t phân môn T p làmể ướ ẫ ọ ươ ọ ậ ể ọ ố ậ
văn v i d ng bài: “K hay nói, vi t v m t ch đ”. T th c t v n d ng, tôiớ ạ ể ế ề ộ ủ ề ừ ự ế ậ ụ
t ng h p thành kinh nghi m : "ổ ợ ệ M t s bi n pháp h tr h c sinh nh m nângộ ố ệ ỗ ợ ọ ằ
GV: Bùi Th Kim Thoa – Tr ng Ti u h c Krông Ana ị ườ ể ọ 1
M t s bi n pháp h tr h c sinh nh m nâng cao ch t l ng phân môn T p làm văn ộ ố ệ ỗ ợ ọ ằ ấ ượ ậ
l p 3ớ
cao ch t l ng phân môn T p làm văn l p 3" ấ ượ ậ ớ v i d ng bài “Kớ ạ ể hay nói, vi tế
v m t ch đ” v i hi v ng trao đi v i đng nghi p v các ph ng pháp gi ngề ộ ủ ề ớ ọ ổ ớ ồ ệ ề ươ ả
d y phân môn T p làm văn d ng bài “Kạ ậ ạ ể hay nói, vi t v m t ch đ”, nh mế ề ộ ủ ề ằ
làm t t h n vai trò gi ng d y, giúp h c sinh d dàng h n trong khi làm các bài t pố ơ ả ạ ọ ễ ơ ậ
d ng này.ạ
I.2. M c tiêu, nhi m v c a đ tàiụ ệ ụ ủ ề
* M c tiêuụ
Vi c d y cho h c sinh n m đc cách k hay nói, vi t v m t ch đè cóệ ạ ọ ắ ượ ể ế ề ộ ủ
hi u qu trong phân môn T p làm văn l p Ba là r t quan tr ng. D y t t v n đệ ả ậ ở ớ ấ ọ ạ ố ấ ề
này giúp h c sinh rèn luy n các k năng: nghe, nói, đc, vi t m t cách linh ho t đọ ệ ỹ ọ ế ộ ạ ể
bi t làm bài văn k hay nói, vi t v m t ch đ cho tr c có hi u qu . Giúp h cế ể ế ề ộ ủ ề ướ ệ ả ọ
sinh m nh d n, t tin và ham thích h c văn. V y m c tiêu nghiên c u trong đ tàiạ ạ ự ọ ậ ụ ứ ề
này t p trung vào các n i dung ch y u sau:ậ ộ ủ ế
- Tìm hi u các bài nói, vi t v m t ch đ có trong ch ng trình t p làmể ế ề ộ ủ ề ươ ậ
văn l p 3.ớ
- Th c tr ng vi c d y c a giáo viên và vi c h c c a h c sinh v phân mônự ạ ệ ạ ủ ệ ọ ủ ọ ề
T p làm văn l p 3 tr ng ti u h c hi n nay.ậ ớ ở ườ ể ọ ệ
- M t s bi n pháp h tr h c sinh khi lam các bài t p d ng bài K hay nói,ộ ố ệ ỗ ợ ọ ậ ạ ể
vi t v m t ch đ.ế ề ộ ủ ề
* Nhi m vệ ụ
Nghiên c u tìm ra m t s gi i pháp h p lí nh m nâng cao hi u qu gi h cứ ộ ố ả ợ ằ ệ ả ờ ọ
T p làm văn l p 3 v i d ng bài: K hay nói, vi t v m t ch đ.ậ ở ớ ớ ạ ể ế ề ộ ủ ề
I.3. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
H c sinh l p 3 năm h c 2011 – 2012 đn năm h c 2014 – 2015.ọ ớ ọ ế ọ
I.4. Gi i h n ph m vi nghiên c uớ ạ ạ ứ
Nghiên c u m t s bi n pháp giúp h c sinh có th làm t t các bài t p d ngứ ộ ố ệ ọ ể ố ậ ạ
bài K hay nói, vi t v m t ch đ trong phân môn T p làm văn l p 3.ể ế ề ộ ủ ề ậ ớ
Th i gian th c hi n đ tài b t đu th c hi n t tháng 8 năm 2011 đn nay.ờ ự ệ ề ắ ầ ự ệ ừ ế
I.5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
GV: Bùi Th Kim Thoa – Tr ng Ti u h c Krông Ana ị ườ ể ọ 2
M t s bi n pháp h tr h c sinh nh m nâng cao ch t l ng phân môn T p làm văn ộ ố ệ ỗ ợ ọ ằ ấ ượ ậ
l p 3ớ
1 - Ph ng pháp nghiên c u tài li u, lí lu n.ươ ứ ệ ậ
2 - Ph ng pháp phân tích, t ng h p.ươ ổ ợ
3 - Ph ng pháp đi u tra, kh o sátươ ề ả
4 - Ph ng pháp luy n t p, th c hànhươ ệ ậ ự
5 - Ph ng pháp trao đi, tranh lu n.ươ ổ ậ
II. Ph n n i dungầ ộ
II.1. C s lí lu nơ ở ậ
Ti ng Vi t l p 3 đc h c trong 35 tu n, h c kì I có 18 tu n, h c kì II có 17ế ệ ớ ượ ọ ầ ọ ầ ọ
tu n, m i tu n h c 8 ti t, riêng phân môn T p làm văn m i tu n h c sinh đcầ ỗ ầ ọ ế ậ ỗ ầ ọ ượ
h c 1 ti t. Các ti t T p làm văn đu đc s p x p cu i m i tu n h c, b i vìọ ế ế ậ ề ượ ắ ế ở ố ỗ ầ ọ ở
đây là phân môn tích h p c a các phân môn khác trong môn Ti ng Vi t.ợ ủ ế ệ
T p làm văn là m t trong nh ng phân môn có v trí quan tr ng c a môn Ti ngậ ộ ữ ị ọ ủ ế
Vi t. Phân môn này đòi h i h c sinh ph i v n d ng nh ng ki n th c, kĩ năng t ngệ ỏ ọ ả ậ ụ ữ ế ứ ổ
h p t nhi u phân môn khác nh : H c V n, Tâp vi t, Chính t , T p đc, Luy n tợ ừ ề ư ọ ầ ế ả ậ ọ ệ ừ
và câu… Đ làm đc m t bài văn h c sinh ph i s d ng c b n kĩ năng: “ Nghe,ể ượ ộ ọ ả ử ụ ả ố
nói, đc, vi t “. Ph i v n d ng nh ng ki n th c v ti ng Vi t, v cu c s ng th cọ ế ả ậ ụ ữ ế ứ ề ế ệ ề ộ ố ự
ti n. Phân môn T p làm văn rèn luy n cho h c sinh các kĩ năng t o l p văn b n,ễ ậ ệ ọ ạ ậ ả
trong quá trình lĩnh h i các ki n th c khoa h c, góp ph n d y h c sinh s d ng ti ngộ ế ứ ọ ầ ạ ọ ử ụ ế
Vi t trong đi s ng sinh ho t. Bài t p làm văn là n i th hi n rõ nh t năng l c, kĩệ ờ ố ạ ậ ơ ể ệ ấ ự
năng, ki n th c c a h c sinh. Vì v y, T p làm văn đc coi là phân môn có tính t ngế ứ ủ ọ ậ ậ ượ ổ
h p, toàn di n, sáng t o có liên quan m t thi t đn các môn h c khác. Trên c s n iợ ệ ạ ậ ế ế ọ ơ ở ộ
dung, ch ng trình phân môn T p làm văn có r t nhi u đi m i, nên đòi h i ti t d yươ ậ ấ ề ổ ớ ỏ ế ạ
T p làm văn ph i đt đc m c đích c th h n, rõ nét h n. Ngoài ph ng phápậ ả ạ ượ ụ ụ ể ơ ơ ươ
c a th y, h c sinh c n có v n ki n th c ngôn ng v đi s ng th c t . Đi u nàyủ ầ ọ ầ ố ế ứ ữ ề ờ ố ự ế ề
đòi h i phân môn T p làm văn ph i có nhi m v c b n sau: Th nh t là giúp choỏ ậ ả ệ ụ ơ ả ứ ấ
h c sinh sau quá trình luy n t p lâu dài có ý th c n m đc cách vi t và cách nóiọ ệ ậ ứ ắ ượ ế
sáng t o các văn b n theo nhi u phong cách khác nhau. Th hai là phân môn này gópạ ả ề ứ
ph n b sung ki n th c, rèn luy n t duy, trau d i thái đ ng x có văn hóa, tinhầ ổ ế ứ ệ ư ồ ộ ứ ử
th n trách nhi m trong công vi c, b i d ng nh ng tình c m t t đp; qua n i dungầ ệ ệ ồ ưỡ ữ ả ố ẹ ộ
bài d y, hình thành nhân cách cho h c sinh. Còn nhi u nhiêm v khác n a nh ng tôiạ ọ ề ụ ữ ư
ch nêu hai nhi m v tôi coi là quan tr ng nh t. Tóm l i: D y phân môn T p làm vănỉ ệ ụ ọ ấ ạ ạ ậ
theo h ng đi m i ph i khích l h c sinh tích c c, sáng t o, ch đng h c t p, bi tướ ổ ớ ả ệ ọ ự ạ ủ ộ ọ ậ ế
di n đt suy nghĩ c a mình thành ngôn b n, văn b n. ễ ạ ủ ả ả
II.2. Th c tr ng ự ạ
GV: Bùi Th Kim Thoa – Tr ng Ti u h c Krông Ana ị ườ ể ọ 3
M t s bi n pháp h tr h c sinh nh m nâng cao ch t l ng phân môn T p làm văn ộ ố ệ ỗ ợ ọ ằ ấ ượ ậ
l p 3ớ
a. Thu n l i, khó khănậ ợ
* Thu n l i v phía giáo viênậ ợ ề
- Đc tr ng phân môn T p làm văn là hình thành và rèn luy n cho h c sinhặ ư ậ ệ ọ
kh năng trình bày văn b n nói (vi t) nhi u th lo i khác nhau. Đ th c hi nả ả ế ở ề ể ạ ể ự ệ
m c tiêu đó, m i giáo viên không ng ng h c h i, c i ti n ph ng pháp và hìnhụ ỗ ừ ọ ỏ ả ế ươ
th c t ch c d y h c đ giúp h c sinh n m đc ki n th c, nói (vi t) đc đo nứ ổ ứ ạ ọ ể ọ ắ ượ ế ứ ế ượ ạ
văn theo yêu c u.ầ
- Giáo viên luôn quan tâm chăm sóc h c sinh trong t ng ti t h c, nghiên c uọ ừ ế ọ ứ
n i dung bài d y, l a ch n các ph ng pháp gi ng d y sao cho phù h p v i m iộ ạ ự ọ ươ ả ạ ợ ớ ỗ
đi t ng h c sinh.ố ượ ọ
- Qua các ph ng ti n thông tin đi chúng, qua b i d ng chuyên mônươ ệ ạ ồ ưỡ
th ng xuyên, giáo viên luôn đc ti p c n v i nh ng ph ng pháp day h c điườ ượ ế ậ ớ ữ ươ ọ ổ
m i, phát ớ
huy tính tích c c sáng t o c a h c sinh.ự ạ ủ ọ
* Thu n l i v phía h c sinhậ ợ ề ọ
- l a tu i h c sinh l p 3, các em r t thích tìm tòi, h c h i.Ở ứ ổ ọ ớ ấ ọ ỏ
- N i dung ch ng trình môn Ti ng Vi t nói chung và phân môn T p làm vănộ ươ ế ệ ậ
nói riêng r t phong phú. Sách giáo khoa kênh ch rõ ràng, các câu h i sát th c;ấ ữ ỏ ự
kênh hình đc trình bày đp phù h p tâm lí l a tu i.ượ ẹ ợ ứ ổ
- H c sinh đã đc làm quen kĩ năng t o l p văn b n các l p d i. Đây làọ ượ ạ ậ ả ở ớ ướ
c s giúp h c sinh h c t t phân môn T p làm văn l p 3.ơ ở ọ ọ ố ậ ở ớ
* Khó khăn v phía giáo viênề
- Trong gi ng d y phân môn T p làm văn, khi rèn kĩ năng nói, vi t cho h cả ạ ậ ế ọ
sinh giáo viên có đu t nghiên c u m c tiêu t ng bài d y, l a ch n các ph ngầ ư ứ ụ ừ ạ ự ọ ươ
pháp phù h p v i đi t ng h c sinh nh ng s đu t ch a sâu, h u h t ch d aợ ớ ố ượ ọ ư ự ầ ư ư ầ ế ỉ ự
vào sách giáo viên nên hi u qu môn d y ch a cao.ệ ả ạ ư
- M t s đ bài ch a th c s g n gũi v i h c sinh nh k v m t ngày h i,ộ ố ề ư ự ự ầ ớ ọ ư ể ề ộ ộ
vi t tin th thao… thi u th c t n u giáo viên ch nói suông thì h c sinh khôngế ể ế ự ế ế ỉ ọ
hi u, không n m b t đc nên hi u qu ch a cao.ể ắ ắ ượ ệ ả ư
- Vi c t ch c gi h c trên l p c a giáo viên ch a phát huy d c v n ngônệ ổ ứ ờ ọ ớ ủ ư ượ ố
ng v n có c a các em cũng nh ch a kh i d y h c sinh s m nh d n t tinữ ố ủ ư ư ơ ậ ở ọ ự ạ ạ ự
trong h c t p.ọ ậ
* Khó khăn v phía h c sinhề ọ
GV: Bùi Th Kim Thoa – Tr ng Ti u h c Krông Ana ị ườ ể ọ 4
M t s bi n pháp h tr h c sinh nh m nâng cao ch t l ng phân môn T p làm văn ộ ố ệ ỗ ợ ọ ằ ấ ượ ậ
l p 3ớ
- Môn t p làm văn là m t môn khó, nhi u em còn ng i làm văn, l i suyậ ộ ề ạ ườ
nghĩ nên các gi h c các em còn ng i phát bi u, vi t bài s sài. Cách dùng tở ờ ọ ạ ể ế ơ ừ
đt câu ch a đúng, vi t đo n văn còn nghèo ý, ch a có s sáng t o. H u h t h cặ ư ế ạ ư ự ạ ầ ế ọ
sinh ch tr l i hay vi t đúng theo câu h i g i ý.ỉ ả ờ ế ỏ ợ
Đây là nh ng v n đ nan gi i đòi h i ng i giáo viên ph i có bi n phápữ ấ ề ả ỏ ườ ả ệ
thích h p đ t ng b c nâng cao ch t l ng gi ng d y phân môn T p làm văn.ợ ể ừ ướ ấ ượ ả ạ ậ
b. Thành công, h n chạ ế
b.1. Đi v i h c sinhố ớ ọ
Khi tôi v n d ng các bi n pháp này trong gi d y T p làm văn, h c sinhậ ụ ệ ờ ạ ậ ọ
bu c ph i có s t duy đng não suy nghĩ v n đ mà giáo viên nêu ra, tìm tòi cácộ ả ự ư ộ ấ ề
t ng , hình nh phù h p v i ch đ trong bài nói, vi t. H c sinh ph i s p x p ý,ừ ữ ả ợ ớ ủ ề ế ọ ả ắ ế
hình nh phù h p sau đó s p x p câu đ thành đo n văn phù h p ch đ. Tóm l iả ợ ắ ế ể ạ ợ ủ ề ạ
bi n pháp này giúp h c sinh h c t p r t tích c c, hi u qu .ệ ọ ọ ậ ấ ự ệ ả
- Ti t h c di n ra nh nhàng, t o h ng thú h c t p cho h c sinh. Qua ki mế ọ ễ ẹ ạ ứ ọ ậ ọ ể
tra, ch t l ng các bài văn c a h c sinh nâng lên rõ r t. Bài T p làm văn d ng Kấ ượ ủ ọ ệ ậ ạ ể
hay nói, vi t v m t ch đ đã có nh ng ý t ng đc l p, sáng t o, có màu s cế ề ộ ủ ề ữ ưở ộ ậ ạ ắ
riêng; m t s em còn có nh ng ý t ng đc đáo, m i l . H u h t h c sinh đã bi tộ ố ữ ưở ộ ớ ạ ầ ế ọ ế
nói (vi t) m t đo n văn ng n theo ch đ, di n đt khá l u loát, trôi ch y.ế ộ ạ ắ ủ ề ễ ạ ư ả
- các ti t h c T p làm văn, khi đã làm quen v i cách h c này, h c sinhỞ ế ọ ậ ớ ọ ọ
m nh d n, t tin h n trong h c t p cũng nh giao ti p nh t là đi v i nh ng h cạ ạ ự ơ ọ ậ ư ế ấ ố ớ ữ ọ
sinh trung bình và y u.ế
- Khi v n d ng các gi i pháp trên vào d y T p làm văn l p 3, gi h cậ ụ ả ạ ậ ở ớ ờ ọ
không tr m nh tr c mà h c sinh chú ý h c h n nhi u, qua th c hành giao ti pầ ư ướ ọ ọ ơ ề ự ế
cho th y kh năng ho t đng h c t p c a h c sinh r t tích c c, hi u qu , ch tấ ả ạ ộ ọ ậ ủ ọ ấ ự ệ ả ấ
l ng phân môn T p làm văn và môn Ti ng Vi t nói chung đc nâng lên rõ r t.ượ ậ ế ệ ượ ệ
b.2. Đi v i giáo viênố ớ
Khi d y các bài t p d ng này, giáo viên hoàn thành m c tiêu bài d y, khôngạ ậ ạ ụ ạ
còn c m th y áp l c vì h c sinh đã vi t đc đo n văn theo yêu c u d dàng h n.ả ấ ự ọ ế ượ ạ ầ ễ ơ
b.3. H n chạ ế
Ph ng pháp này yêu c u ng i giáo viên ph i t ng h p đc ki n th c tươ ầ ườ ả ổ ợ ượ ế ứ ừ
các phân môn khác trong môn Ti ng Vi t, đòi h i giáo viên ph i có kĩ năng phânế ệ ỏ ả
tích, t ng h p, tóm l i ph i n m ch c n i dung ch ng trình c a môn Ti ng Vi tổ ợ ạ ả ắ ắ ộ ươ ủ ế ệ
l p 3.ớ
GV: Bùi Th Kim Thoa – Tr ng Ti u h c Krông Ana ị ườ ể ọ 5
