SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP THU HÚT BẠN ĐỌC ĐẾN VỚI PHONG TRÀO ĐỌC SÁCH TRONG THƢ VIỆN TRƢỜNG HỌC
PHẦN A : MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
- Sách là nguồn tri thức vô tận, nhờ có sách mà con người càng ngày càng tiếp
cận với thế giới hiện đại, cuộc sống không thể thiếu sách. VILEENIN đã
từng nói “ Không có sách thì không có tri thức, không có tri thức thì không
có cộng sản”. Nhất là trong trường học sách đóng vai trò vô cùng quan
trọng, là học liệu cần thiết của thầy và trò, sách giúp cho người giáo viên
định hướng những công việc mình cần phải làm.
- Ngay từ khi mới về trường, nhận thấy thư viện trường mình rất được Ban
Giám Hiệu và các cấp lãnh đạo địa phương quan tâm. Là một trong những
thư viện trường học đạt chuẩn quốc gia đầu tiên của huyện Phúc Thọ, với hệ
thống cơ sở vật chất được trang bị đầy đủ, phòng đọc của giáo viên và học
sinh được bố trí ở nơi thuận tiện, sạch sẽ,thoáng mát và đầy đủ ánh sáng,
vốn tài liệu phong phú, đa dạng, phù hợp với giáo viên và học sinh Trung
học. Nhà trường thường xuyên bổ sung tài liệu cộng với sự huy động từ
nhiều nguồn khác nhau.
- Nhưng làm thế nào để phát huy được hiệu quả tối đa nguồn tài sản vô giá
đó? Hầu hết, thư viện các trường đã hoạt động có chiều sâu nhưng mới thu
hút được giáo viên. Số lượng bạn đọc đông đảo là học sinh không phải thư
viện nào cũng thu hút được. Vậy làm thế nào để khơi dậy niềm đam mê đọc
sách báo ở học sinh nhằm gìn giữ và phát huy “Văn hóa đọc” đang bị
phương tiện thông tin nghe nhìn đang lấn át? Vấn đề này đòi hỏi người cán
bộ thủ thư phải nghiêm túc suy nghĩ, trăn trở tìm giải pháp thíc hợp để khắc
phục.
- Với vai trò là cán bộ thư viện chuyên trách, có tâm huyết với nghề tôi đã
mạnh dạn đưa ra nhiều ý tưởng và được sự ủng hộ, tạo điều kiện của Ban
Giám Hiệu nhà trường tôi đã nghiên cứu và áp dụng đề tài sáng kiến kinh
nghiệm “ Một số biện pháp thu hút bạn đọc đến với phong trào đọc sách
trong thƣ viện trƣờng học” nhằm góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động
của công tác thư viện, tạo ra môi trường giáo dục thuận lợi và giúp các em
có một sân chơi bổ ích, lí thú, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện cho học sinh.
II. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Nghiên cứu tài liệu : Đọc tài liệu sách, báo, sách tham khảo.
- Phương pháp quan sát : Quan sát hoạt động của học sinh.
- Phương pháp điều tra : Tìm hiểu thực trạng đọc sách ở trường.
- Phương pháp thực nghiệm : Tổ chức tuyên truyền giới thiệu sách cho học
sinh bằng các phương pháp khác nhau.
III. ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN ĐỀ TÀI:
Đề tài : “ Một số biện pháp thu hút bạn đọc đến với phong trào đọc sách
trong thƣ viện trƣờng Trung học cơ sở Sen Chiểu”
Đối tượng áp dụng : Cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trường Trung học
cơ sở Sen Chiểu- Phúc Thọ - Hà Nội.
Thời gian thực hiện : Năm học 2012-2013
PHẦN B – NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I. THỰC TRẠNG KHI CHƢA THỰC HIỆN ĐỀ TÀI:
Trường Trung học cơ sở Sen Chiểu đã đạt chuẩn quốc gia mức độ 2 nên có
đủ các phòng học, khu hiệu bộ, thư viện nhà trường hai năm liền đạt danh hiệu
thư viện chuẩn quốc gia được trang bị đầy đủ tủ giá,bàn ghế một cách hợp lí
khoa học. Vốn tài liệu được bổ sung đầy đủ, kịp thời đáp ứng nhu cầu bạn đọc,
phục vụ tốt chương trình đổi mới giáo dục phổ thông. Tuy nhiên đời sống kinh
tế chưa phát triển mạnh nên hầu như học sinh chưa có thói quen đọc sách, số
lượng giáo viên và học sinh vào thư viện đọc sách còn chưa cao, lượt đọc của
học sinh trên thư viện còn rải rác, chưa có tính hệ thống, có lớp còn chưa có học
sinh tham gia. Mặc dù Ban Giám Hiệu nhà trường rất quan tâm đến việc đầu tư
kinh phí bổ sung tài liệu và cơ sở vật chất nhằm thu hút bạn đọc. Đặc biệt học
sinh của trường đa số là con em gia đình lao động nghèo, ít được sự quan tâm
của cha mẹ hơn nữa các em còn nhỏ tuổi, ham chơi, chưa có ý thức và nhận
thức được tầm quan trọng của việc đọc sách. Chủ yếu mới chỉ thu hút
Số ít học sinh giỏi có nhu cầu thực sự về tài liệu, một số thích đọc các
loại truyện mang tính giải trí. Trăn trở trước thực trạng đó, tôi tiến hành điều tra
nghiên cứu nhu cầu, tâm lí lứa tuổi và tìm hiểu những hoạt động truyền thống
của thư viện nhằm phát huy những điểm yếu để khắc phục, bổ sung.
Được sự ủng hộ , quan tâm của nhà trường và tập thể giáo viên tôi đã đưa
ra một số biện pháp để thu hút bạn đọc, giúp học sinh có thói quen đến thư viện,
phát huy tối đa nguồn tài sản của thư viện, số lượng sách trong thư viện được
luân chuyển thường xuyên liên tục nhằm góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động
của công tác thư viện và nâng cao chất lượng học tập. Đây cũng là vấn đề quan
trọng gắn liền với nhiệm vụ được phân công.
II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP KHI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
1. Tạo không gian thoải mái:
- Xuất phát từ thực tế thư viện trường, tôi thấy đối tượng mà thư viện phục vụ
chủ yếu là học sinh nhỏ tuổi, nhất là học sinh khối lớp 6. Các em còn chưa ý
thức được việc đọc sách và tầm quan trọng của việc đọc sách nhưng lại rất
thích nghe những câu chuyện cổ tích, thần thoại mà ông bà, bố mẹ thường
kể. Vì vậy để thu hút các em lên thư viện tôi đã tiến hành một số bước sau:
+ Dán tranh ảnh ngỗ nghĩnh, vẽ hình các nhân vật xuất hiện trong các câu
truyện cổ tích nổi tiếng, tạo cho học sinh có cảm giác khi lên thư viện như là
mình đang bước vào một thế giới cổ tích thần tiên.
+ Các em lên thư viện có thể tự do lựa chọn những cuốn sách mà mình yêu
thích, lên thư viện bất cứ khi nào vào các giờ mở cửa
+ Học sinh được đi lại tự do, trao đổi thông tin về các cuốn sách mà mình
vừa tìm đọc với các bạn ngay tại thư viện.
2. Tổ chức “giới thiệu sách bằng bảng treo di động”
- Kết hợp với các hình thức tổ chức giới thiệu sách theo chủ điểm hàng tháng,
giới thiệu sách ở bảng giới thiệu sách, giới thiệu sách bằng bảng treo di
động được tổ chức khi có sách mới nhập về hoặc phục vụ cho các cuộc thi:
học sinh giỏi, các cuộc thi của Đoàn, Đội.
- Thực hiện : Đóng bảng focmica khung nhôm gắn cặp sắt để bìa sách và bài
giới thiệu cuốn sách (12 cặp). Các khối trưởng lựa chọn báo cần theo đề tài
phù hợp với các chủ điểm hoặc sách báo mới nhập, viết bài giới thiệu cho
từng cuốn sách báo. Phô tô bìa ( phô tô màu) hoặc trang tên sách kèm bài
giới thiệu gắn lên bảng. Bảng được treo ở bảng tin, phòng đội hoặc gốc cây
sân trường để học sinh xem được ở mọi lúc mọi nơi. Sau những buổi giới
thiệu sách bằng bảng treo di động, học sinh lại đến thư viện đọc sách báo
nhiều hơn.
3. Sử dụng giỏ sách mini để bàn.
- Theo phương pháp truyền thống, trường tổ chức phòng đọc theo hình thức
kho đóng và kho mở. Tuy nhiên, cả hai hình thức trên đều không có mấy tác
dụng tích cực với việc tìm tài liệu của học sinh. Chọn sách ở kho đóng: học
sinh không được chọn sách trực tiếp mà phải thông qua hệ thống mục lục,
gây nhiều lúng túng, mất thời gian. Còn chọn sách ở kho mở : Vì kho quá
nhiều sách nên học sinh khó tìm được cuốn sách sát đúng yêu cầu. Việc lựa
chọn sách vì vậy gây lãng phí thời gian, dẫn đến sự chán nản và cứ thế học
sinh đến thư viện ngày một ít dần. Biết được tâm lí đó của học sinh, chúng
tôi chuyển sang hình thức sử dụng giỏ sách mini để bàn.
- Thực hiện : Dùng giỏ nhựa có gắn chủ đề : Toán học, văn học, tự nhiên xã
hội, sách nâng cao, sách tham khảo, báo đội….Mỗi giỏ để ở một cặp bàn,
trong giỏ chứa khoảng 15 cuốn sách phù hợp với chủ đề. Khi học sinh đến
thư viện, cần sách ở lĩnh vực nào thì tìm sách ở giỏ đó đọc. Trường hợp giỏ
sách mini không có, các em mới phải tra vào sổ mục lục để mượn sách trực
tiếp ở cán bộ thư viện. Định kì vào thứ 2 hàng tuần đổi sách ở các giỏ sách
sao cho phù hợp với chương trình học từng thời điểm. Với hình thức này các
em được lựa chọn sách trực tiếp theo đề tài cụ thể, rút ngắng thời gian tìm
sách và dễ dàng tìm đọc những cuốn sách sát, đúng yêu cầu, mục đích, phục
vụ tốt việc học tập hằng ngày, giúp các em tìm được điều hay, ý đẹp, bài học
bổ ích trong sách, bước đầu tạo được hứng thú cho các em.
4. Tuần lễ sách lƣu động.
- Để thay đổi không khí đọc sách và phục vụ những chiến dịch ôn thi : Kiểm
tra định kì, thi HSG, thi cuối kì, những cuộc thi thuộc các chủ điểm
20/11,30/4,19/5… Thư viện trường tổ chức “tuần lễ sách lưu động”
- Thực hiện : Cán bộ thư viện phối hợp với các khối trưởng hoặc tổng phụ
trách đội chọn sách đúng chủ điểm, trưng bày vào tủ. Tủ sách lưu động trên
sân trường phục vụ bạn đọc ngoài trời tạo không gian thoải mái ( hoặc hành
lang khi trời mưa). Đóng tủ bằng khung gỗ, mặt kính ( hoặc lưới) để học
sinh nhìn thấy sách trực tiếp. Chân tủ đóng bánh xe giúp di chuyển dễ dàng.
Lực lượng quản lí tủ sách : cử 8 học sinh lớp 8,9 có niềm đam mê đọc sách,
học tập tốt, đạo đức tốt, giao tiếp văn minh, lịch sự với bạn đọc. Cán bộ thư
viện hướng dẫn các em quản lí tủ sách : Tuần lễ phát động, các em lấy sách
ở thư viện đã được chọn lựa trưng bày vào tủ, đầu buổi mở tủ cho các bạn
mượn sách, cuối buổi thu sách để vào đúng vị trí đóng khóa, giao cho bạn
trực ngày sau; hết tuần lễ phát động đưa sách về kho kiểm kê, tổ thư viện hội
ý rút kinh nghiệm.
Với hình thức này đã thay đổi môi trường đọc tạo tâm lí thoải mái gây hứng
thú đọc sách. Các em có thể tận dụng được giờ ra chơi để đọc sách. Tạo
phong trào đọc và làm theo sách báo nên kết quả hội ngày được nâng cao.
5. Đảm bảo cơ sở vật chất :
- Bố trí phòng đọc giáo viên, phòng đọc học sinh, kho sách ở nơi thuận tiện
cho giáo viên và học sinh đọc sách.
- Có đủ bàn ghế cho giáo viên và học sinh ngồi( tối thiểu 45 chỗ) , có đủ quạt
mát, hệ thống chiếu sáng, trang thiết bị chuyên dùng như : giá sách, tủ trưng
bày giới thiệu sách, trang thiết bị nghe nhìn…đạt tiêu chuẩn theo quyết địng
số 01 của Bộ giáo dục và đào tạo.
6. Thƣờng xuyên bổ sung sách mới, cập nhật và mang tính thời sự:
- Tham mưu với Ban Giám Hiệu bổ sung các loại sách tham khảo, báo thiếu
nhi, truyện tranh, truyện cổ tích….phù hợp với lứa tuổi học sinh.
- Thành lập tổ công tác thư viện ngay từ đầu năm học do đồng chí Phó hiệu
trưởng làm tổ trưởng, các đồng chí giáo viên, cùng các em học sinh tiêu biểu
của nhà trường.
- Phối hợp với tổ cộng tác viên thư viện tìm hiểu, nghiên cứu nhu cầu, hứng
thú đọc sách của giáo viên và học sinh để lên kế hoạch bổ sung các tài liệu
tham khảo quan trọng, cập nhật, thiết thực phục vụ giảng dạy và học tập của
nhà trường.
- Kết hợp với giáo viên dạy Tiếng Anh sưu tầm, bổ sung các loại tài liệu tham
khảo phục vụ cho kì thi Olympic tiếng Anh đạt kết quả cao.
- Kết hợp với giáo viên chủ nhiệm bổ sung các loại tài liệu bồi dưỡng phù hợp
với từng đối tượng học sinh.
- Bổ sung các loại sách theo chủ đề nhân các ngày lễ lớn để giáo viên và học
sinh có cơ hội tìm hiểu thông tin.
- Khi sách mới cập nhật về, cùng với tổ cộng tác thư viện tiến hành xử lí kĩ
thuật : đóng dấu, vào sổ, dán nhãn, mô tả, phân loại…và xếp lên giá theo
đúng nghiệp vụ, chủ đề để bạn đọc dễ tìm, dễ tra cứu.
- Tổ chức phục vụ bạn đọc theo hình thức thư viện mở, hướng dẫn bạn đọc sử
dụng sách báo và tra tìm tài liệu.
- Ngoài ra thư viện phối hợp với Đội, giáo viên và tổ công tác thư viện lập kế
hoạch và tổ chức phát động phong trào quyên góp, ủng hộ sách xây dựng “
Tủ sách dùng chung” vào đầu mỗi học kì.
7. Thực hiện tốt công tác trƣng bày, giới thiệu sách:
- Hàng tháng tổ chức các buổi giới thiệu sách mới vào đầu tháng tới giáo viên
và học sinh. Đây chính là bước đi quan trọng nhất trong hành trình đưa sách
tới bạn đọc. Việc giới thiệu sách được thực hiện bằng nhiều hình thức khác
nhau nhằm thu hút sự quan tâm của bạn đọc :
+ Đối với các loại sách tham khảo chúng tôi tiến hành điểm sách theo từng
chuyên đề ở các khối lớp vào các buổi sáng đầu tuần, đặc biệt để giúp học
sinh thi giải toán trên mạng internet đạt kết quả tốt tôi đã tổ chức cho các em
giao lưu toán violympic ngay tại thư viện.
+ Chuẩn bị phục vụ cho kì thi Olympic Tiếng Anh trên mạng tôi kết hợp với
giáo viên bộ môn chọn mỗi lớp 3 học sinh giỏi Tiếng Anh, chuẩn bị tài liệu
và tra tìm câu hỏi, thông tin liên quan trên mạng và tổ chức cho các em giao
lưu, đố vui, trắc nghiệm ngay tại trường.
+ Đối với các loại sách nghiệp vụ, sách tham khảo dành riêng cho giáo viên
thì ngoài những buổi giới thiệu chúng tôi thông qua các buổi sinh hoạt tổ,
các buổi họp chuyên môn…giới thiệu đến giáo viên.
+ Đối với sách bồi dưỡng học sinh giỏi chúng tôi cũng tiến hành phối hợp
với giáo viên dạy bồi dưỡng chọn học sinh và tổ chức cho học sinh giao lưu,
hái hoa dân chủ theo các nội dung có trong tài liệu mà học sinh được chuẩn
bị trước.
+ Các loại truyện tranh cổ tích, thần thoại có nội dung ngắn, học sinh dễ đọc,
phối hợp với các cộng tác viên trong tổ, tổng phụ trách Đội tiến hành giới
thiệu trong giờ chào cờ đầu tuần, vào 15 phút truy bài đầu giờ theo chuyên
mục “Mỗi ngày một cuốn sách hay” hoặc “Thi vui kể chuyện”. Vào ngày
20/11 kết hợp với đội thiếu niên thi làm báo tường theo chủ đề “Uống nƣớc
nhớ nguồn”.
- Ngoài công tác tuyên truyền miệng, công tác tuyên truyền trực quan cũng
được liên tục thực hiện như :
+ Với các loại tài liệu bổ sung theo chủ đề, cùng với tổ cộng tác thư viện
chọn ra những cuốn sách hay và có ý nghĩa nhất để đưa ra trưng bày triển
lãm, giới thiệu sơ qua nội dung của từng cuốn sách và nêu mục đích, ý nghĩa
của buổi triển lãm đó.
+ Tủ sách giáo dục đạo đức và tủ sách tự chọn cũng được thay đổi thường
xuyên.
8. Phát huy tối đa vai trò của cán bộ thƣ viện:
Để thu hút bạn đọc đến với thư viện ngày càng nhiều thì phải nói đến một
nhân tố rất quan trọng không thể thiếu đó chính là vai trò nòng cốt của cán
bộ thư viện trường học
+ Cán bộ thư viện phải là người hết lòng với công việc, biết tham
mưu với lãnh đạo về công tác thư viện, nắm chắc những kiến thức chuyên
môn cần thiết đồng thời thường xuyên học hỏi đồng nghiệp để nâng cao
trình độ chuyên môn nghiệp vụ
+ Tôi thường xuyên trao đổi với giáo viên, thăm dò tìm hiểu học sinh để
nắm bắt được trong buổi học đó có tài liệu gì cần dùng đến để có kế hoạch
báo cáo với lãnh đạo nhà trường nhằm bổ sung kịp thời.
+ Có thái độ hòa nhã, gần gũi, thân thiện, tận tình phục vụ bạn đọc.
+ Kịp thời nắm bắt nhu cầu bạn đọc như nhu cầu của chính bản thân mình.
+ Hướng dẫn giáo viên và học sinh sử dụng, tra tìm tài liệu khi họ cần.
+ Tạo mối quan hệ tốt với thư viện các trường khác để thường xuyên trao
đổi thông tin đa chiều, trao đổi vốn tài liệu giữa các thư viện nhằm đảm bảo
thư viện luôn cập nhật tài liệu mới phục vụ bạn đọc trong và ngoài nhà
trường.
+ Ngoài việc đọc sách tại thư viện tôi còn tạo điều kiện để học sinh được
mượn tài liệu về nhà nhằm mục đích tạo thói quen đọc sách cho các em.
III. KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI:
Sau gần một năm áp dụng đề tài sáng kiến kinh nghiệm “ Một số biện
pháp thu hút bạn đọc đến với phong trào đọc sách thƣ viện” qua theo dõi
sổ nhật kí thư viện của nhà trường, tỷ lệ giáo viên và học sinh lên thư viện
đọc sách ngày một tăng, ngày một nhiều giáo viên và học sinh ham thích đọc
sách và yêu sách, vòng quay của sách tăng lên đáng kể. Kết quả cụ thể như
sau :
+ Tỷ lệ giáo viên và học sinh lên thư viện đọc sách trong kì I năm học
2012-2013 so với năm học 2011-2012 như sau :
Năm học 2011-2012 T9/2012 T10/2012 T11/2012 T12/2012
85% 90% 92% 95% 97% Tỉ lệ HS
100% 100% 100% 100% 100% Tỉ lệ GV
+ Tỷ lệ tài liệu trong kì I năm học 2012-2013 so với năm học 2011-2012
là :
Năm học SGK STK SNV
652 cuốn 1200 cuốn 324 cuốn 2011-2012
970 cuốn 1860 cuốn 472 cuốn Kì I/2012-2013
Qua kì I năm học 2012-2013 tỉ lệ học sinh yếu giảm đáng kể , bản thân
tôi là một cán bộ thư viện có thời gian công tác chưa lâu nhưng qua thực
hiện đề tài này tôi nhận thấy cần phải làm tốt công việc của mình, phải thấy
hết trách nhiệm và tâm huyết với nghề.
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
Nhìn chung học sinh đã nắm bắt được phương pháp đọc sách, phương
pháp tự học với niềm đam mê thực sự, góp phần nâng cao kết quả học tập và
giáo dục toàn diện. Phong trào đọc sách, báo ở thư viện đã thực sự thu hút các
em, giảm được các trò chơi vô bổ, hạn chế các trò chơi điện tử…
Qua quá trình thực hiện đề tài tôi có những khuyến nghị sau:
1. Với các cấp lãnh đạo :
- Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ thư viện một cách thường xuyên,
tạo điều kiện cho họ có dịp giao lưu học hỏi kinh nghiệm các thư viện tiên
tiến trong và ngoài huyện.
2. Với Phòng Giáo dục- đào tạo :
- Tham mưu, kết hợp với các tổ chức để đưa sách về phục vụ giáo viên và học
sinh các vùng nông thôn, điều chỉnh và bổ sung kinh phí cho thư viện trường
học.
3. Với đồng nghiệp:
- Tích cực đóng góp ý kiến xây dựng thư viện ngày một tốt hơn.
Trên đây là “Một số biện pháp nhằm thu hút bạn đọc đến với phong trào
đọc sách trong thư viện nhà trường” . Do điều kiện và khả năng hạn chế
nên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự quan tâm góp ý
của các cấp để tôi ngày một hoàn thiện hơn trong công tác.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Sen Chiểu, ngày 18 tháng 2 năm 2013
Ngƣời viết
Kiều Thị Thu Trang
PHẦN IV . NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ CỦA BAN GIÁM HIỆU
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………….
