ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN QUỐC OAI
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TÂN PHÚ
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN THƠ TỰ DO CHO
HỌC SINH TRONG MÔN NGỮ VĂN 8
Lĩnh vực/ Môn : Ngữ văn 8
Cấp học : THCS
Tên tác giả : Lê Thị Thùy Trang
Đơn vị công tác: Trường THCS Tân Phú
Chức vụ : Tổ phó chuyên môn
NĂM HỌC: 2024-2025
2
MỤC LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài ................................................................................................ 4
II. Mục tiêu nghiên cứu ......................................................................................... 5
III. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 5
IV. Đối tượng khảo sát thực nghiệm ..................................................................... 6
V. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu ...................................................................... 6
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .................................................................................. 6
I. Cơ sở lí luận ...................................................................................................... 7
I.1. Khái niệm về phiếu học tập ............................................................................ 7
I.2. Mục tiêu sử dụng phiếu học tập ...................................................................... 7
I.3. Phân loại phiếu học tập ................................................................................... 8
I.4. Một số quy tắc sử dụng phiếu học tập trong môn Ngữ văn ............................ 9
I.5. Các bước sử dụng phiếu học tập trong giảng dạy Ngữ văn .......................... 10
I.6. Ưu điểm và nhược điểm của việc sử dụng phiếu học tập trong giảng dạy Ngữ
văn……………………………………………………………...………………10
II. Cơ sở thực tế ................................................................................................... 11
III. Thực trạng trước khi nghiên cứu ................................................................... 12
IV. Biện pháp tiến hành........................................................................................13
IV.1. Phiếu học tập giao nhiệm vụ trước tiết học .............................................. 13
IV.2. Phiếu học tập giao nhiệm vụ trong tiết học .............................................. 15
IV.3. Phiếu học tập giao nhiệm vụ sau tiết học .................................................. 20
V. Kết quả thực nghiệm ...................................................................................... 21
C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................. 24
I. Biện pháp giải quyết ........................................................................................ 24
II. Những bài học kinh nghiệm từ quá trình áp dụng sáng kiến ......................... 24
III. Ý nghĩa của sáng kiến trong công tác thực tiễn, khả năng ứng dụng, triển khai
kết quả của sáng kiến...........................................................................................25
III. Những kiến nghị, đề xuất để triển khai, ứng dụng sáng kiến có hiệu quả ........ 25
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC MINH CHỨNG VỀ QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
3
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TT
Chữ viết tắt
Cụm từ viết đầy đủ
1
GV
Giáo viên
2
HS
Học sinh
3
CTGDPT
Chương trình Giáo dục phổ thông
4
THCS
Trung học cơ sở
4
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài
Trong nhà trường phổ thông, môn Ngữ văn là một môn học đóng vai
trò quan trọng trong việc bồi dưỡng kiến thức và xây đắp tâm hồn cho học sinh.
Trong môn Ngữ văn, đọc – hiểu văn bản là một trong những tiết học quan trọng,
chiếm nhiều thời lượng để phát triển phẩm chất, năng lực cho HS.
Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 đã đi vào thực hiện được bốn
năm với mục tiêu chính là giáo dục phát triển phẩm chất và năng lực, theo phương
thức dạy những kiến thức cơ bản, thiết thực, hiện đại, kết hợp hài hòa giữa đức,
trí, thể, mỹ và chú trọng thực hành, để học sinh biết vận dụng những điều đã học
vào thực tế thế giới. Chương trình sẽ dần dần trở nên khác biệt hơn đối với những
học sinh ở các lớp dưới và tích hợp hơn cho những học sinh ở các lớp trên, tùy
thuộc vào mức độ thành tích của các em. CTGDPT 2018 cung cấp cho học sinh
nhiều kiến thức và kỹ năng để giúp các em phát triển thành những công dân thành
đạt và có trách nhiệm. Bộ môn Ngữ văn là một phần tạo nên mục tiêu, đích đến
của chương trình giáo dục.
Đổi mới giáo dục căn bản và toàn diện hiện đang là nhiệm vụ trọng
tâm của ngành Giáo dục và Đào tạo. Nhiệm vụ này nhận được sự quan tâm, chỉ
đạo của Đảng, Chính phủ để ngành Giáo dục và Đào tạo phát triển đúng hướng,
đáp ứng nhu cầu của xã hội trong việc đào tạo con người thời đại mới, phục vụ
quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Giai đoạn 2010-2020 đánh dấu
bước thay đổi của giáo dục Việt Nam gắn với thực hiện Nghị quyết Ðại hội XI,
XII của Ðảng, trong đó đột phá chiến lược là phát triển nhanh nguồn nhân lực,
nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn
diện nền giáo dục quốc dân. Cùng với sự chung sức của cả hệ thống chính trị,
ngành giáo dục đã triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục
và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4-11-2013 của Ban Chấp
hành Trung Ương (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo,
đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Chính vì những yêu cầu đó,
việc thực hiện đổi mới toàn diện giáo dục trong đó đổi mới phương pháp học, sử
dụng các phương pháp dạy học tích cực là một trong những vấn đề được các cấp
lãnh đạo và giáo viên trong toàn ngành giáo dục tham gia hưởng ứng tích cực
5
nhm đáp ứng với mục tiêu giáo dục hiện nay của nước ta, đón đầu và tiếp cận
với Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể 2018.
Giáo viên không chỉ là người truyền thụ kiến thức mà quan trọng hơn là chỉ
ra con đường và phương pháp tự học cho học sinh; khơi gợi, hướng dẫn và giúp
học sinh tìm tòi chiếm lĩnh tri thức. Trong quá trình giảng dạy, mỗi giáo viên cần
nghiên cứu và lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp với từng bài học, từng đối
tượng học sinh và điều kiện của nhà trường. Hiện nay, trong bộ môn Ngữ văn,
phiếu học tập được nhiều giáo viên quan tâm sử dụng bởi những ưu điểm của nó.
Năm học 2024-2025 là năm thứ tư thực hiện chương trình Giáo dục phổ
thông 2018 và năm thứ tư thay sách giáo khoa với bộ môn Ngữ văn. Là một giáo
viên trực tiếp giảng dạy môn Ngữ văn tại trường THCS Tân Phú, tôi thấy hiện
nay nhiều giáo viên vẫn lúng túng trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy;
trong giờ dạy đọc – hiểu đa số giáo viên lựa chọn phương pháp truyền thống
truyền giảng nói-nghe; giờ dạy Văn gần giống với giờ giảng Văn, bình Văn, truyền
giảng thụ động một chiều từ giáo viên đến học sinh. Nhiều giáo viên hiện nay
chưa phân biệt được dạy học tiếp cận nội dung với dạy học phát triển phẩm chất
năng lực học sinh. Với những lí do nêu trên, tôi thực hiện nghiên cứu đề tài: Sử
dụng phiếu học tập nhằm phát triển năng lực đọc hiểu văn bản thơ tự do trong
môn Ngữ văn 8” để khơi gợi được sự chủ động, sáng tạo của học sinh.
II. Mục tiêu nghiên cứu
- Phân tích, làm rõ sự cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học đáp ứng
yêu cầu Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018.
- Đề xuất hệ thống phiếu học tập nhm phát triển năng lực đọc hiểu văn bản thơ
tự do cho học sinh môn Ngữ văn 8.
- Góp phần nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân, có cơ hội trau
dồi kinh nghiệm.
- Tạo được hứng thú học tập cho HS.
- Nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
III. Phương pháp nghiên cứu
1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận.
- Nghiên cứu Chương trình Giáo dục phổ thông 2018
- Nghiên cứu Chương trình Giáo dục môn Ngữ văn 2018
2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
- Phương pháp quan sát: Quan sát quá trình tương tác của HS