I. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
I.1. LÝ DO CH N Đ TÀI, SÁNG KI N, GI I PHÁPỌ Ề Ế Ả
Tích h p là m t trong nh ng xu th d y h c hi n đi đang đc giáo d cợ ộ ữ ế ạ ọ ệ ạ ượ ụ
quan tâm. Th c hi n tích h p trong d y h c s mang l i r t nhi u l i ích cho vi cự ệ ợ ạ ọ ẽ ạ ấ ề ợ ệ
góp ph n hình thành và phát tri n các năng l c hành đng, năng l c gi i quy t v nầ ể ự ộ ự ả ế ấ
đ cho h c sinh. ề ọ
T nh ng năm 60 c a th k XX, ng i ta đã đa vào giáo d c ý t ng tíchừ ữ ủ ế ỉ ườ ư ụ ưở
h p trong vi c xây d ng ch ng trình d y h c. Tích h p theo nghĩa chung nh tợ ệ ự ươ ạ ọ ợ ấ
đc hi u là s liên k t các thành ph n, các b ph n khác nhau m t cách hòa h p,ượ ể ự ế ầ ộ ậ ộ ợ
t ng thích trong m t t ng th . D y h c tích h p đc hình thành trên c s c aươ ộ ổ ể ạ ọ ợ ượ ơ ở ủ
nh ng quan ni m tích c c v quá trình h c t p và quá trình d y h c, th c hi nữ ệ ự ề ọ ậ ạ ọ ự ệ
quan đi m tích h p trong giáo d c s góp ph n phát tri n t duy t ng h p, năngể ợ ụ ẽ ầ ể ư ổ ợ
l c gi i quy t v n đ và làm cho vi c h c t p tr nên ý nghĩa h n đi v i h c sinhự ả ế ấ ề ệ ọ ậ ở ơ ố ớ ọ
so v i vi c h c và th c hi n các m t giáo d c m t cách riêng l . ớ ệ ọ ự ệ ặ ụ ộ ẽ
D y h c tích h p ki n th c liên môn xu t phát t yêu c u c a m c tiêu d yạ ọ ợ ế ứ ấ ừ ầ ủ ụ ạ
h c phát tri n năng l c h c sinh. Vì th , trong nh ng năm g n đây, ph ng phápọ ể ự ọ ế ữ ầ ươ
d y h c này đã đc B GD – ĐT tri n khai th c hi n, đng th i t ch c các cu cạ ọ ượ ộ ể ự ệ ồ ờ ổ ứ ộ
thi “V n d ng ki n th c liên môn đ gi i quy t các tình hu ng th c ti n dành choậ ụ ế ứ ể ả ế ố ự ễ
h c sinhọ” và cu c thi “ộD y h c theo ch đ tích h p dành cho giáo viên trung h cạ ọ ủ ề ợ ọ
c s ”ơ ở .
D y h c v n d ng ki n th c liên môn có giá tr th c ti n to l n trong đi s ngạ ọ ậ ụ ế ứ ị ự ễ ớ ờ ố
xã h i,ộ giúp h c sinh phát tri n nh ng năng l c c n thi t đ gi i quy t nh ng v nọ ể ữ ự ầ ế ể ả ế ữ ấ
đ trong th c ti n. T đó góp ph n nâng cao năng l c c a ng i h c, nh m đàoề ự ễ ừ ầ ự ủ ườ ọ ằ
t o nh ng con ng i có đy đ ph m ch t và năng l c đ gi i quy t các v n đạ ữ ườ ầ ủ ẩ ấ ự ể ả ế ấ ề
c a cu c s ng và n m đc m i quan h gi a các tri th c thu c lĩnh v c đi s ngủ ộ ố ắ ượ ố ệ ữ ứ ộ ự ờ ố
xã h i. Ph ng pháp d y h c này còn giúp cho h c sinh v n d ng đc ki n th cộ ươ ạ ọ ọ ậ ụ ượ ế ứ
đã h c đ gi i quy t các tình hu ng thách th c, b t ng trong cu c s ng. Đi u nàyọ ể ả ế ố ứ ấ ờ ộ ố ề
có ích cho cu c s ng c a các em sau này đ tr thành m t công dân có năng l cộ ố ủ ể ở ộ ự
s ng t l p, kh năng t duy sâu và đánh giá khái quát đc v n đ. Đc bi t làố ự ậ ả ư ượ ấ ề ặ ệ
khi đc h c các văn b n nh t d ng trong ch ng trình Ng văn THCS các em sượ ọ ả ậ ụ ươ ữ ẽ
đc hi u bi t nhi u h n v nh ng v n đ c a th c t cu c s ng.ượ ể ế ề ơ ề ữ ấ ề ủ ự ế ộ ố
Văn b n nh t d ng là lo i văn b n đ c p, bàn lu n, thuy t minh, t ng thu t,ả ậ ụ ạ ả ề ậ ậ ế ườ ậ
miêu t , đánh giá... v nh ng v n đ, nh ng hi n t ng g n gũi, b c xúc v i cu cả ề ữ ấ ề ữ ệ ượ ầ ứ ớ ộ
s ng c a con ng i và c ng đng. Vì th khi ố ủ ườ ộ ồ ế h c văn b n nh t d ng không ch mọ ả ậ ụ ỉ ở
1
r ng hi u bi t toàn di n mà còn t o đi u ki n tích c c giúp h c sinh hòa nh p v iộ ể ế ệ ạ ề ệ ự ọ ậ ớ
xã h i, rút ng n kho ng cách gi a nhà tr ng và xã h i.ộ ắ ả ữ ườ ộ
Qua th c t gi ng d y b môn Ng văn 8, tôi th y r ng vi c tích h p ki n th cự ế ả ạ ộ ữ ấ ằ ệ ợ ế ứ
liên môn vao day hoc môn Ng văn nói chung và ki u văn b n nh t d ng nói riêng# # ữ ể ả ậ ụ
là đi u h t s c c n thi t. B i đi u đó ề ế ứ ầ ế ở ề giúp giáo viên ch đng h n trong chu n bủ ộ ơ ẩ ị
thi t k bài gi ng, giúp h c sinh yêu thích môn h c, gi m s khô khan nhàm chán,ế ế ả ọ ọ ả ự
và m r ng thêm ki n th c v cu c s ng th c t .ở ộ ế ứ ề ộ ố ự ế
V i suy nghĩ đó, b ng tâm huy t ngh nghi p, tôi quy t đnh th c hi n đ tài:ớ ằ ế ề ệ ế ị ự ệ ề
“Tích h p ki n th c liên môn trong d y h c văn b n nh t d ng môn Ng văn 8ợ ế ứ ạ ọ ả ậ ụ ữ
tr ng THCS”ườ nh m góp ph n vào vi c nâng cao ch t l ng gi ng d y b mônằ ầ ệ ấ ượ ả ạ ộ
Ng Văn trong giai đo n hi n nay. Hy v ng s nh n đc s đóng góp c a quý vữ ạ ệ ọ ẽ ậ ượ ự ủ ị
ban giám kh o, các th y giáo, cô giáo và các b n đ giúp đ tài hoàn ch nh h n khiả ầ ạ ể ề ỉ ơ
đa vào ng d ng th c t .ư ứ ụ ự ế
I.2. ĐI M M I C A Đ TÀI, SÁNG KI N, GI I PHÁPỂ Ớ Ủ Ề Ế Ả :
- H ng ng i h c t i nh ng v n đ th i s hàng ngày mà m i cá nhân, c ngướ ườ ọ ớ ữ ấ ề ờ ự ỗ ộ
đng đu quan tâm. ồ ề
- Tăng tính th c hành, gi m lí thuy t, g n bài h c v i th c ti n, t o đc sự ả ế ắ ọ ớ ự ễ ạ ượ ự
b t ng , gây tình hu ng c n gi i quy t cho h c sinh, t o tâm lý thân thi n, g nấ ờ ố ầ ả ế ọ ạ ệ ầ
g i, tho i mái cho h c sinh trong quá trình ti p thu ki n th c m i.ủ ả ọ ế ế ứ ớ Góp ph n làmầ
sáng t đnh h ng d y và h c theo h ng tích h p ki n th c liên môn trong Ngỏ ị ướ ạ ọ ướ ợ ế ứ ữ
văn b c THCS.ở ậ
- Giáo d c kĩ năng s ng cho h c sinh ụ ố ọ v n d ng vào th c ti n ậ ụ ự ễ ởtr ng, l p vàườ ớ
gia đình, c ng đngộ ồ .
2
II. PH N N I DUNGẦ Ộ
1. TH C TR NG C A V N Đ MÀ Đ TÀI, SÁNG KI N, GI I PHÁP C N GI IỰ Ạ Ủ Ấ Ề Ề Ế Ả Ầ Ả
QUY TẾ.
D y h c theo ch đ tích h p ki n th c liên môn không ph i là v n đ quáạ ọ ủ ề ợ ế ứ ả ấ ề
m i m . Trong quá trình d y h c, đâu đó chúng ta đã đa ki n th c c a môn nàyớ ẻ ạ ọ ư ế ứ ủ
đ làm phong phú thêm bài d y c a môn kia. Nh ng tr c đây chúng ch a đcể ạ ủ ư ướ ư ượ
g i tên m t cách c th mà thôi. Vì th vi c tích h p ki n th c liên môn ch a cóọ ộ ụ ể ế ệ ợ ế ứ ư
s tri n khai c th .ự ể ụ ể
Th c tr ng đi v i giáo viên: Trong nh ng năm qua, giáo viên cũng đã đcự ạ ố ớ ữ ượ
trang b thêm nhi u ki n th c m i v ph ng pháp và kĩ thu t d y h c tích c c.ị ề ế ứ ớ ề ươ ậ ạ ọ ự
Đc bi t trong năm h c 2014 – 2015, B GD&ĐT đã ban hành văn b n “ặ ệ ọ ộ ả H ngướ
d n n i dung sinh ho t t chuyên môn và tham gia các di n đàn trên m ng v điẫ ộ ạ ổ ễ ạ ề ổ
m i ph ng pháp d y h c và ki m tra đánh giá theo đnh h ng phát tri n năngớ ươ ạ ọ ể ị ướ ể
l c h c sinh trong tr ng ph thông“ự ọ ườ ổ giúp giáo viên có nh ng đnh h ng c thữ ị ướ ụ ể
h n v vi c tích h p ki n th c liên môn .ơ ề ệ ợ ế ứ Đây chính là c s và là đng l c đ giáoơ ở ộ ự ể
viên tích c c trong vi c v n d ng ki n th c liên môn vào d y h c Ng văn nóiự ệ ậ ụ ế ứ ạ ọ ữ
chung và văn b n nh t d ng nói riêng. ả ậ ụ
D y h c văn b n nh t d ng theo h ng tích h p ki n th c liên môn giúp giáoạ ọ ả ậ ụ ướ ợ ế ứ
viên ch đng h n trong chu n b thi t k bài gi ng; giúp h c sinh có thói quen tìmủ ộ ơ ẩ ị ế ế ả ọ
hi u, bi t v n d ng t ng h p ki n th c đ gi i quy t m t v n đ.ể ế ậ ụ ổ ợ ế ứ ể ả ế ộ ấ ề Thông qua vi cệ
chu n b so n gi ng, ẩ ị ạ ả giáo viên có hi u bi t c b n v nh ng môn đnh tích h p.ể ế ơ ả ề ữ ị ợ
Giáo viên không ch n m v ng ki n th c c a môn Ng văn mà còn n m đc n iỉ ắ ữ ế ứ ủ ữ ắ ượ ộ
dung c a m t s môn h c liên quan nh l ch s , đa lí, GDCD, hóa h c, toán h c…ủ ộ ố ọ ư ị ử ị ọ ọ
Đi v i vi c đi m i ph ng pháp d y h c hi n nay, giáo viên không còn làố ớ ệ ổ ớ ươ ạ ọ ệ
ng i truy n th ki n th c mà là ng i t ch c, ki m tra, h ng d n h c sinhườ ề ụ ế ứ ườ ổ ứ ể ướ ẫ ọ tích
c c ch đng trong vi c h c t p theo nguyên t cự ủ ộ ệ ọ ậ ắ liên môn c trong và ngoài l pở ả ớ
h c. Vì v y không ch giáo viên d y môn Ng văn mà k c các giáo viên d y bọ ậ ỉ ạ ữ ể ả ạ ộ
môn khác cũng có đi u ki n và ch đng h n vi c ph i h p, h tr nhau trongề ệ ủ ộ ơ ở ệ ố ợ ỗ ợ
d y h c. Song bên c nh đó giáo viên cũng không tránh kh i nh ng v ng m c, đóạ ọ ạ ỏ ữ ướ ắ
là:
Nhà tr ng đã t o đi u ki n t i đa v c s v t ch t trong kh năng có th đườ ạ ề ệ ố ề ơ ở ậ ấ ả ể ể
ph c v gi ng d y nh ng v n không đáp ng đc yêu c u d y h c ngày càngụ ụ ả ạ ư ẫ ứ ượ ầ ạ ọ
cao c a b môn.ủ ộ
Đi u khó khăn nh t hi n nay đi v i đi ngũ giáo viên chính là v n đ tâm lý.ề ấ ệ ố ớ ộ ấ ề
M t s giáo viên d y văn khi d y văn b n nh t d ng t tr c đn nay ộ ố ạ ạ ả ậ ụ ừ ướ ế ch t pỉ ậ
3
trung chuy n t i m t cách r p khuôn nh ng thông tin có trong bài h c mà ch a chúể ả ộ ậ ữ ọ ư
tr ng khai thác nhọng v n ữ ấ đ liên quan nên khi d y h c theo ch đ tích h p ki nề ạ ọ ủ ề ợ ế
th c liên môn các giáo viên s v t v h n, ph i xem xét, rà soát n i dung ch ngứ ẽ ấ ả ơ ả ộ ươ
trình, sách giáo khoa hi n hành đ lo i b nh ng thông tin cũ, l c ệ ể ạ ỏ ữ ạ h u,ậ đng th iồ ờ
b sung, c p nh t nh ng thông tin m i, phù h p h n.ổ ậ ậ ữ ớ ợ ơ Bên c nh đó n i dung c aạ ộ ủ
ph ng pháp tích h p liên môn đi v i d ng văn b n nh t d ng ph i phù h p v iươ ợ ố ớ ạ ả ậ ụ ả ợ ớ
n i dung d y h c trong ch ng trình hi n hành theo đnh h ng phát tri n năngộ ạ ọ ươ ệ ị ướ ể
l c ng i h c nên không tránh kh i nh ng khó khăn làm cho giáo viên có c m giácự ườ ọ ỏ ữ ả
ng i thay đi. Đc bi t là khâu thi t k và t ch c d y h c trên l p.ạ ổ ặ ệ ế ế ổ ứ ạ ọ ớ
Th c tr ng đi v i h c sinh: ự ạ ố ớ ọ M t văn b n nh t d ng th ng ộ ả ậ ụ ườ ch đ c p đnỉ ề ậ ế
m t v n đ c a đi s ng xã h iộ ấ ề ủ ờ ố ộ nh ng khi có s tích h p liên môn bài h c tr nênư ự ợ ọ ở
sinh đng, h p d n, có s c lôi cu n thông qua các tranh nh, đ dùng tr c quan.ộ ấ ẫ ứ ố ả ồ ự
Giúp h c sinh tăng c ng v n d ng ki n th c t ng h p vào gi i quy t các v n đọ ườ ậ ụ ế ứ ổ ợ ả ế ấ ề
th c ti n, không ph i ghi nh ki n th c m t cách máy móc. ự ễ ả ớ ế ứ ộ Không ch có giáo viênỉ
là ng i trình bày mà h c sinh cũng tham gia vào quá trình ti p nh n ki n th c, tườ ọ ế ậ ế ứ ừ
đó phát huy tính tích c c c a h c sinh.ự ủ ọ
Trong quá trình h c t p nhà tr ng, khi đc h c t t c các b môn thu cọ ậ ở ườ ượ ọ ấ ả ộ ộ
nhóm khoa h c t nhiên và khoa h c xã h i. ọ ự ọ ộ Đc bi t khi đc giáo viên giaoặ ệ ượ
nhi m v v nhà tìm hi u nh ng ki n th c liên quan c a t ng môn h c, đi u đóệ ụ ề ể ữ ế ứ ủ ừ ọ ề
các em s t rút ra đc nh ng ki n th c gi a các môn có m i quan h g n bó vàẽ ự ượ ữ ế ứ ữ ố ệ ắ
b tr l n nhau. T đó giúp các em hi u sâu h n v nh ng ki n th c mình đcổ ợ ẫ ừ ể ơ ề ữ ế ứ ượ
h c, gây s h ng thú cho vi c h c. Nh ng trong quá trình tìm tòi ki n th c các emọ ự ứ ệ ọ ư ế ứ
cũng còn có nh ng h n ch nh t đnh.ữ ạ ế ấ ị
Đa s h c sinh còn nhi u h n ch trong vi c ti p thu và c m th văn h c nóiố ọ ề ạ ế ệ ế ả ụ ọ
chung, trong đó có văn b n nh t d ng. M t khác do trình đ nh n th c c a m t sả ậ ụ ặ ộ ậ ứ ủ ộ ố
h c sinh còn y u, ch a có t duy sáng t o. ọ ế ư ư ạ
Hi n nay m t s h c sinh s d ng sách tham kh o, tài li u bán trên th tr ngệ ộ ố ọ ử ụ ả ệ ị ườ
ch t l ng kém, có nhi u ý ki n đánh giá khác nhau v m t văn b n nh t d ngấ ượ ề ế ề ộ ả ậ ụ
làm cho các em lúng túng, thi u t tin, b đng, không phát huy đc tính tích c c,ế ự ị ộ ượ ự
ch đng sáng t o c a tủ ộ ạ ủ ng cá nhânừ. Vì v y ph n l n các em sao chép tài li u m tậ ầ ớ ệ ộ
cách máy móc không xác đnh đc ki n th c tr ng tâm trong t ng đn v bài h c.ị ượ ế ứ ọ ừ ơ ị ọ
M t th c t đang t n t i các tr ng THCS là h c sinh b thi u v n s ng, v nộ ự ế ồ ạ ở ườ ọ ị ế ố ố ố
hi u bi t xã h i t các c p h c d i, các em h c tr c quên sau. Cho nên trongể ế ộ ừ ấ ọ ướ ọ ướ
quá trình h c r t khó ti p thu đc ki n th c c a văn b n khi ch a hi u h t ýọ ấ ế ượ ế ứ ủ ả ư ể ế
nghĩa c a tích h p ki n th c liên môn .ủ ợ ế ứ
4
H c sinh ọngoan nh ng ý th c v h c t p b môn ch a cao, ph n l n các em ư ứ ề ọ ậ ộ ư ầ ớ có
h ng thú tìm hi u ki n th c các môn t nhiên ngày càng nhi u h n,ứ ể ế ứ ự ề ơ không thích
h c các b môn xã h i trong đó có môn Ng văn.ọ ộ ộ ữ
1.1. H th ng các văn b n nh t d ng trong sách giáo khoa Ng văn THCSệ ố ả ậ ụ ữ
L pớTên văn b nảĐ tài nh t d ngề ậ ụ
6
- B c th c a th lĩnh da đ.ứ ư ủ ủ ỏ - Quan h gi a thiên nhiên và conệ ữ
ng iườ
7
- C ng tr ng m ra.ổ ườ ở
- M tôiẹ
- Cu c chia tay c a nh ng con búpộ ủ ữ
bê
- Ca Hu trên sông H ngế ươ
- Nhà tr ngườ
- Ng i mườ ẹ
- Quy n tr emề ẻ
- Văn hóa dân t cộ
8
- Thông tin v ngày trái đt nămề ấ
2000
- Ôn d ch thu c láị ố
- Bài toán dân số
- Môi tr ngườ
- T n n xã h iệ ạ ộ
- Dân số
9
- Đu tranh cho m t th gi i hòaấ ộ ế ớ
bình
- Phong cách H Chí Minhồ
- Tuyên b th gi i v s s ngố ế ớ ề ự ố
còn, quy n đc b o v và phátề ượ ả ề
tri n tr em.ể ẻ
- Chu n b hành trang vào th kẩ ị ế ỉ
m iớ
- B o v hòa bình, ch ng chi nả ề ố ế
tranh.
- H i nh p v i th gi i và b o vộ ậ ớ ế ớ ả ệ
b n s c văn hóa dân t c.ả ắ ộ
- Quy n s ng c a con ng i.ề ố ủ ườ
- Chu n b hành trang khi đt n cẩ ị ấ ướ
b c vào CNH, HĐH trong th kướ ế ỉ
m i.ớ
Trong ch ng trình Ng văn THCS, chúng ta th y s l ng văn b n nh t d ngươ ữ ấ ố ượ ả ậ ụ
chi m kho ng 10% trên t ng s các văn b n và t n t i d i nhi u v n đ khácế ả ổ ố ả ồ ạ ướ ề ấ ề
nhau c a đi s ng xã h i. Tuy chi m m t s l ng không l n nh ng vi c gi ngủ ờ ố ộ ế ộ ố ượ ớ ư ệ ả
d y văn b n nh t d ng l i đt ra nhi u v n đ b i nh ng đc thù riêng c a lo iạ ả ậ ụ ạ ặ ề ấ ề ở ữ ặ ủ ạ
văn b n này.ả
M c đích c a vi c d y văn b n nh t d ng trong ng văn THCS có đi m gi ngụ ủ ệ ạ ả ậ ụ ữ ể ố
và khác so v i d y các ki u văn b n khác. M c tiêu c n đt c a bài h c g n li nớ ạ ể ả ụ ầ ạ ủ ọ ắ ề
v i th c t , v i các v n đ đi s ng xã h i mà văn b n đ c p t i. Đc bi t làớ ự ế ớ ấ ề ờ ố ộ ả ề ậ ớ ặ ệ
5