______________________________________________________________________________
BÁO CÁO K T QU NGHIÊN C U, NG D NG SÁNG KI NẾ Ả Ứ Ứ Ụ Ế
1. L i gi i thi u:ờ ớ ệ
“Văn h c là nhân h c” .Văn h c có vai trò r t quan tr ng trong đi s ng vàọ ọ ọ ấ ọ ờ ố
trong s phát tri n t duy c a con ng i ự ể ư ủ ườ
Là m t môn h c thu c nhóm khoa h c xã h i ,môn văn có t m quan tr ng trongộ ọ ộ ọ ộ ầ ọ
vi c giáo d c quan đi m ,t t ng ,tình c m cho h c sinh.Đng th i cũng làệ ụ ể ư ưở ả ọ ồ ờ
môn h c thu c nhóm công c ,môn văn còn th hi n rõ m i quan h v i các mônọ ộ ụ ể ệ ố ệ ớ
h c khác.H c t t môn văn s tác đng tích c c t i các môn h c khác và ng cọ ọ ố ẽ ộ ự ớ ọ ượ
l i ,các môn h c khác cũng góp ph n h c t t môn văn .Đi u đó đt ra yêu c uạ ọ ầ ọ ố ề ặ ầ
tăng c ng tính th c hành ,gi m lí thuy t ,g n h c v i hành ,g n ki n th c v iườ ự ả ế ắ ọ ớ ắ ế ứ ớ
th c ti n h t s c phong phú ,sinh đng c a cu c s ng .ự ễ ế ứ ộ ủ ộ ố
Môn văn trong nhà tr ng b c THCS chia làm ba phân môn :Văn h c ,Ti ngườ ậ ọ ế
vi t, T p làm văn .Trong th c t d y và h c ,phân môn t p làm văn là phân mônệ ậ ự ế ạ ọ ậ
“nh kí” nh t .C th t ng Ph m Văn Đng đã t ng nói : “D y làm văn là chẹ ấ ố ủ ướ ạ ồ ừ ạ ủ
y u là d y cho h c sinh di n t cài gì mình suy nghĩ ,mình c n bày t m t cáchế ạ ọ ễ ả ầ ỏ ộ
trung thành ,sáng t chính xác ,làm n i b t đi u mình mu n nói” . . . ( D y văn làỏ ổ ậ ề ố ạ
m t quá trình rèn luy n toàn di n , Nghiên c u giáo d c ,s 28 ,11/1973) .ộ ệ ệ ứ ụ ố
Ng i giáo viên bao gi cũng mu n h c trò c a mình làm đc nh ng bàiườ ờ ố ọ ủ ượ ữ
văn hay nh ng đó không ph i là m t vi c d . Bài văn hay tr c h t ph i là vi tư ả ộ ệ ễ ướ ế ả ế
đúng (đúng theo nghĩa t ng đi, nghĩa là trong khuôn kh nhà tr ng). Hay vàươ ố ổ ườ
đúng có m i quan h m t thi t v i nhau. Bài văn hay tr c h t ph i vi t theoố ệ ậ ế ớ ướ ế ả ế
đúng yêu c u c a đ bài, đúng nh ng ki n th c c b n, hình th c trình bày đúngầ ủ ề ữ ế ứ ơ ả ứ
quy cách …
Xác đnh đúng yêu c u c a đ bài là r t c n thi t, b c này giúp h c sinhị ầ ủ ề ấ ầ ế ướ ọ
th hi n đúng ch đ c a bài văn, tránh l c đ hay l ch đ. Xác đnh đúng yêuể ệ ủ ề ủ ạ ề ệ ề ị
c u c a đ cũng giúp ng i vi t l p đc m t dàn ý t t và do đó cũng tránhầ ủ ề ườ ế ậ ượ ộ ố
đc s dài dòng, lan man “dây cà ra dây mu ng”, “ tr ng đánh xuôi, kèn th iượ ự ố ố ổ
ng c” t o đc s th ng nh t, hài hoà gi a các ph n c a bài vi t. Bên c nh đóượ ạ ượ ự ố ấ ữ ầ ủ ế ạ
vi c vi t đúng ki n th c c b n cũng vô cùng quan tr ng, ki n th c c b n làệ ế ế ứ ơ ả ọ ế ứ ơ ả
“b t”, “có b t m i g t nên h ”.ộ ộ ớ ộ ồ
-1-
______________________________________________________________________________
Hình th c trình bày là s th hi n hình th c b c c c a bài văn trên trangứ ự ể ệ ứ ố ụ ủ
gi y. M t bài văn đúng quy cách là bài văn mà khi nhìn vào t gi y, ch a c nấ ộ ờ ấ ư ầ
đc đã th y rõ ba ph n: M bài, thân bài và k t bài. Mu n th ng i vi t khôngọ ấ ầ ở ế ố ế ườ ế
ch ph i chú ý đn n i dung mà hình th c cũng ph i rõ ràng.ỉ ả ế ộ ứ ả
Trong th c t d y – h c tôi th y bài văn c a h c sinh minh ch a đáp ngự ế ạ ọ ấ ủ ọ ư ứ
đc nh ng yêu c u cua môt văn ban trong nha tr ng. Bài văn c a các em v n ượ ữ ầ # $ # ươ ủ ẫ
còn hi n t ng l c đ, l ch đ do không chú ý đn vi c tìm hi u đ. Đo n vănệ ượ ạ ề ệ ề ế ệ ể ề ạ
trong bài th ng sai quy cách. Bên c nh đó là vi c gi a các đo n văn ch a có sườ ạ ệ ữ ạ ư ự
liên k t.ế
Do đó tôi th y c n ph i tìm tòi, nghiên c u đ tìm ra gi i pháp t t giúpấ ầ ả ứ ể ả ố
h c sinh làm t t bài t p làm văn. Qua th i gian tìm tòi và v n d ng, cho đn nayọ ố ậ ờ ậ ụ ế
tôi đã tìm đc cho mình m t cách làm mang l i hi u qu . Trong cách làm đóượ ộ ạ ệ ả
v n đ tích h p có vai trò r t quan tr ng. Đó cũng là yêu c u c a d y h c Ngấ ề ợ ấ ọ ầ ủ ạ ọ ữ
văn hi n nay. ệ
Cung chinh xu t phát t đo tôi đa tiên hanh tim toi nghiên c u va vân dung ấ ừ ư $ $
vao th c tê giang day “ ư$ # $ Môt sô biên phap giup hoc sinh lam tôt bai văn t s trong ự ự
ch ng trinh Ng văn l p 8 tai tr ng THCS Kim Ng c ươ ư ơ ươ ọ ”.
2.Tên sáng ki n:ế
Khi ch n h ng nghiên c u “ọ ướ ứ M t s bi n pháp giúp h c sinh lam tôt bai ộ ố ệ ọ
văn t s trong ch ng trinh Ng văn 8 ự ự ươ ư ” v i m c đích cung c p cho h c sinhớ ụ ấ ọ
m t con đng nhanh và d đ t o l p văn b n trong khi làm bài vi t. Đngộ ườ ễ ể ạ ậ ả ế ồ
th i giúp cho b n thân tìm hi u sâu h n v các vân đê: ờ ả ể ơ ề Tìm hi u đ, vi t đo nể ề ế ạ
văn trong văn b n t sả ự ự, liên k t đo n văn trong văn b n t sế ạ ả ự ự t đó hình thànhừ
cho mình kĩ năng đ góp ph n làm t t bài văn. Ngoài ra v i m c đích đ trao điể ầ ố ớ ụ ể ổ
v i đng nghi p đ cùng nhau b khuy t, xây d ng cho gi i pháp càng hoànớ ồ ệ ể ổ ế ự ả
thi n h n trong quá trình áp d ng.ệ ơ ụ
3.Lĩnh v c áp d ng sáng ki n:ự ụ ế
Đi v i đ tài sáng ki n này tôi ch nghiên c u và d ng l i 3 v n đ: ố ớ ề ế ỉ ứ ừ ạ ở ấ ề
- Tim hiêu đê;
- Vi t đo n văn trong văn b n t s ;ế ạ ả ự ự
-2-
______________________________________________________________________________
- Liên k t đo n văn trong văn b n t sế ạ ả ự ự.
Qua vi c nghiên c u này cung c p cho h c sinh nh ng gi i pháp giup cácệ ứ ấ ọ ữ ả
em bi t tao lâp môt văn ban đung va hay. ế $ $ $ #
Nh ng biên phap nay chi ap dung trong pham vi ư $ # $ $ văn ban t s ư ư trong
ch ng trinh Ng văn 8. ươ ư
4. Ngày sáng ki n đc áp d ng l n đu:ế ượ ụ ầ ầ
T năm hoc 2016-2017 đn nayừ ế
5.Mô t b n ch t c a sáng ki n:ả ả ấ ủ ế
Ph n Iầ
1. C s li luân :ơ ơ
Môn Ng văn 8 trong ch ng trinh THCS noi riêng va trong nha tr ng noi ư ươ ươ
chung có nhi m v cung c p cho h c sinh 4 kĩ năng đó là: “nghe - nói - đc -ệ ụ ấ ọ ọ
vi t”. Trong đó, phân môn T p làm văn là phân môn có tính ch t tích h p cácế ậ ấ ợ
phân môn khác. Qua ti t T p làm văn, h c sinh có kh năng xây d ng m t vănế ậ ọ ả ự ộ
b n, đó là bài nói, bài vi t. Nói và vi t là nh ng hình th c giao ti p r t quanả ế ế ữ ứ ế ấ
tr ng, thông qua đó con ng i th c hi n quá trình t duy - chi m lĩnh tri th c,ọ ườ ự ệ ư ế ứ
trao đi t t ng, tình c m, quan đi m, giúp m i ng i hi u nhau, cùng h p tácổ ư ưở ả ể ọ ườ ể ợ
trong cu c s ng lao đng. Ngôn ng (d i d ng nói - ngôn b n, và d i d ngộ ố ộ ữ ướ ạ ả ướ ạ
vi t - văn b n) gi vai trò quan tr ng trong s t n t i và phát tri n xã h i. Chínhế ả ữ ọ ự ồ ạ ể ộ
vì v y, h ng d n cho h c sinh nói đúng và vi t đúng là h t s c c n thi t.ậ ướ ẫ ọ ế ế ứ ầ ế
Nhi m v n ng n đó ph thu c ph n l n vào vi c gi ng d y môn Ng văn nóiệ ụ ặ ề ụ ộ ầ ớ ệ ả ạ ư
chung và phân môn T p làm văn nói riêng. V n đ đt ra là: ng i giáo viên d yậ ấ ề ặ ườ ạ
t p làm văn nh thê nao đê hoc sinh viêt tôt bai văn c a minh? Cách th c t ch c, ậ ư # $ ủ ứ ổ ứ
ti n hành ti t d y T p làm văn ra sao đ đt hi u qu nh mong mu n?ế ế ạ ậ ể ạ ệ ả ư ố
Qua th c t gi ng d y tôi nh n th y phân môn T p làm văn là phân mônự ế ả ạ ậ ấ ậ
khó trong các phân môn c a môn Ng văn. Do đc tr ng phân môn T p làm vănủ ư ặ ư ậ
v i m c tiêu c th là: hình thành và rèn luy n cho h c sinh kh năng trình bàyớ ụ ụ ể ệ ọ ả
văn b n (nói và vi t) nhi u th lo i khác nhau nh : miêu t , k chuy n, biêuả ế ở ề ể ạ ư ả ể ệ #
cam, nghi luân, ... Trong quá trình tham gia vào các ho t đng h c t p này, h c# $ $ ạ ộ ọ ậ ọ
sinh v i v n ki n th c còn h n ch nên th ng ng i nói, ngai viêt. ớ ố ế ứ ạ ế ườ ạ $
-3-
______________________________________________________________________________
2. Th c tr ng c a v n đ:ự ạ ủ ấ ề
V phía ng i giáo viên, tr c đây khi d y văn t s cho các em, tôi m iề ườ ướ ạ ự ự ớ
ch giúp các em n m b t đc nh ng n i dung c b n trong sách giáo khoa.ỉ ắ ắ ượ ữ ộ ơ ả
Trong quá trình d y ch d y t p làm văn nh ng ti t h c v t p làm văn, ch aạ ỉ ạ ậ ở ữ ế ọ ề ậ ư
t n d ng đc th i gian các phân môn khác đ tích h p v i ph n t p làm văn.ậ ụ ượ ờ ở ể ợ ớ ầ ậ
Đc bi t ch a chú tr ng luy n t p và ra bài t p v nhà cho các em đ t đó hìnhặ ệ ư ọ ệ ậ ậ ề ể ừ
thành kĩ năng làm bài.
V phía h c sinh, do đi s ng còn nhi u khó khăn, đa s các em ph i laoề ọ ờ ố ề ố ả
đng hàng ngày ngoài ru ng nên ít có th i gian đ đc các tài li u tham kh o,ộ ở ộ ờ ể ọ ệ ả
m r ng hi u bi t. Vì v y ch có th n m b t đc nh ng gì SGK cung c p.ở ộ ể ế ậ ỉ ể ắ ắ ượ ữ ấ
H c văn đòi h i vi t nhi u (đc nhi u) nh ng h c sinh Kim Ng c l i ítọ ỏ ế ề ọ ề ư ọ ở ọ ạ
có đi u ki n cũng nh th i gian đ luy n t p. Vì các em ch y u là con em nôngề ệ ư ờ ể ệ ậ ủ ế
thôn không có đi u ki n đc sách tham kh o nên các em nghèo nàn v v n t vàề ệ ọ ả ề ố ừ
khi vi t cũng thêm ph n khó khăn.ế ầ
Thêm vào đó, nhi u h c sinh ch a chú ý đn vi c h c, ý th c ch a cao, về ọ ư ế ệ ọ ứ ư ề
nhà không làm bài nên khi làm bài th ng v ng v , lúng túng ườ ụ ề
V i nh ng khó khăn nh v y, m i giáo viên d y Ng văn ph i tìm bi nớ ữ ư ậ ỗ ạ ữ ả ệ
pháp giúp h c sinh n m và làm t t bài t p làm văn. Cũng chính t s băn khoăn,ọ ắ ố ậ ừ ự
trăn tr : “Làm sao giúp h c sinh làm t t bài t p làm văn ?”. Qua quá trình d yở ọ ố ậ ạ
h c, quá trình tìm tòi tôi đã có đc nh ng bi n pháp giúp h c sinh làm t t bàiọ ượ ữ ệ ọ ố
t p làm văn trong ch ng trình Ng văn 8.ậ ươ ữ
Trong nh ng bi n pháp đó, vi c đng viên khích l v tinh th n cũng nhữ ệ ệ ộ ệ ề ầ ư
v t ch t (đi m s ) là r t quan tr ng.ậ ấ ể ố ấ ọ
Sau đây tôi xin trình bày “ M t s bi n pháp giúp h c sinh làm t t bài vănộ ố ệ ọ ố
t s trong ch ng trình Ng văn 8 tr ng THCS Kim Ng c”.ự ự ươ ữ ở ườ ọ
S li u th ng kê ch t l ng bài làm văn c a HS khi ch a áp d ng SKKNố ệ ố ấ ượ ủ ư ụ
T ng sổ ố
HS Gi iỏKháTrung
bình Y u kémế
80 0 07 58 15
Ph n II:ầ
-4-
______________________________________________________________________________
Các bi n pháp đã ti n hành đ gi i quy t v n đ:ệ ế ể ả ế ấ ề
1. Tìm hi u đ (hay còn g i là phân tích đ):ể ề ọ ề
Đ có m t bài văn hoàn ch nh ng i vi t ph i tr i qua các b c (Tìm hi uể ộ ỉ ườ ế ả ả ướ ể
đ, tìm ý, l p dàn ý, vi t bài văn, đc và s a bài), trong đó ề ậ ế ọ ử tìm hi u để ề là b cướ
th nh t. Kĩ năng ứ ấ tìm hi u để ề là kĩ năng đnh h ng cho toàn b quá trình th cị ướ ộ ự
hi n m t bài t p làm văn. Tuy v y đa s h c sinh th ng không chú ý đn b cệ ộ ậ ậ ố ọ ườ ế ướ
này. Vì v y trong quá trình làm bài các em th ng l c đ ho c l ch đ nên bàiậ ườ ạ ề ặ ệ ề
văn th ng không có đi m cao. ườ ể
Cũng chính vì l đó h ng d n các em làm t t b c này s giúp h c sinhẽ ướ ẫ ố ướ ẽ ọ
tránh đc vi c l c đ, l ch đ. T đó bài văn s t t h n.ượ ệ ạ ề ệ ề ừ ẽ ố ơ
N m đc h n ch đó c a h c sinh nên tôi luôn h ng d n h c sinh th cắ ượ ạ ế ủ ọ ướ ẫ ọ ự
hi n thao tác này và nó đc l p đi l p l i m i bài vi t cũng nh tr c các đệ ượ ặ ặ ạ ở ỗ ế ư ướ ề
trong bài h c. Trên c s đó các em s bi n nó thành m t kĩ năng c n thi t tr cọ ơ ở ẽ ế ộ ầ ế ướ
khi vi t bài.ế
Đ h c sinh xem tìm hi u đ là m t b c không th thi u khi làm bài thìể ọ ể ề ộ ướ ể ế
giáo viên ph i giúp các em thành th o b c này trong quá trình d y h c. Ng iả ạ ướ ạ ọ ườ
giáo viên nên t n d ng th i gian đ cho các em luy n t p. ậ ụ ờ ể ệ ậ
Ví d :ụ
Nh ra đ r i yêu c u HS v nhà th c hi n, tr c các bài vi t s 1, s 2,ư ề ồ ầ ề ự ệ ướ ế ố ố
trong các đ có trong SGK, …ề
Đ giúp h c sinh tìm hi u đ, tr c m t đ bài tôi th ng yêu c u h cể ọ ể ề ướ ộ ề ườ ầ ọ
sinh đc nhi u l n (th m chí yêu c u h c sinh đc thu c đ); l y bút chì g chọ ề ầ ậ ầ ọ ọ ộ ề ấ ạ
chân nh ng t c n chú ý, chép l i đ v i nh ng ý có g ch đu dòng đ làm choữ ừ ầ ạ ề ớ ữ ạ ầ ể
n i b t các yêu c u c a đ; xác đnh ba yêu c u c a đ.ổ ậ ầ ủ ề ị ầ ủ ề
K t qu c a b c tìm hi u đ ph i giúp h c sinh xác đnh đc t t cế ả ủ ướ ể ề ả ọ ị ượ ấ ả
các yêu c u c a đ bài:ầ ủ ề
- Ki u bài: T s hay miêu t , t ng thu t hay gi i thích, …ể ự ự ả ườ ậ ả
L i yêu c u v ki u bài: theo l i tr c ti p – nói th ng (nh hãy k … )ờ ầ ề ể ố ự ế ẳ ư ể
hay l i yêu c u gián ti p – nói vòng (nh Em th y mình đã khôn l n … )ờ ầ ế ư ấ ớ
-5-