Bồi thường thiệt hại do xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ: Thực trạng, kinh nghiệm quốc tế và một số đề xuất

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bồi thường thiệt hại là một trong những biện pháp xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ được sử dụng phổ biến hiện nay, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho chủ thể quyền sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, quá trình giải quyết tranh chấp trên thực tế cho thấy, cơ chế này còn bộc lộ không ít bất cập, trong đó nổi cộm là cách xác định thiệt hại và mức bồi thường thiệt hại. Bài viết "Bồi thường thiệt hại do xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ: Thực trạng, kinh nghiệm quốc tế và một số đề xuất" sẽ đi tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết bài viết tại đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bồi thường thiệt hại do xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ: Thực trạng, kinh nghiệm quốc tế và một số đề xuất

Diễn đàn khoa học và công nghệ Bồi thường thiệt hại do xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ: Thực trạng, kinh nghiệm quốc tế và một số đề xuất Nguyễn Phương Chi, Trần Thị Thu Hà, Lê Xuân Lộc Công ty Luật TNHH T&G Bồi thường thiệt hại (BTTH) là một trong những biện pháp xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) được sử dụng phổ biến hiện nay, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho chủ thể quyền SHTT. Tuy nhiên, quá trình giải quyết tranh chấp trên thực tế cho thấy, cơ chế này còn bộc lộ không ít bất cập, trong đó nổi cộm là cách xác định thiệt hại và mức BTTH. Thực trạng áp dụng pháp luật về BTTH b) Giá chuyển giao quyền sử của Tòa về BTTH do xâm phạm do xâm phạm quyền SHTT tại Việt Nam dụng đối tượng SHTT với giả quyền SHTT còn nhiều tranh định bị đơn được nguyên đơn cãi. Theo đó, pháp nhân Hoa Trước hết, BTTH là một trong chuyển giao quyền sử dụng đối Kỳ (nguyên đơn) là chủ sở hữu những nội dung cốt lõi của pháp tượng đó theo hợp đồng sử dụng phần mềm máy tính, sau khi luật dân sự, là việc bù đắp lại đối tượng SHTT trong phạm vi yêu cầu Thanh tra Bộ Văn hóa những tổn thất, thiệt hại do hành tương ứng với hành vi xâm phạm Thể thao và Du lịch xử lý hành vi vi phạm của chủ thể này gây ra đã thực hiện; c) Trong trường chính đã dựa trên kết quả xử lý cho chủ thể khác. BTTH là một hợp không thể xác định được đó để khởi kiện pháp nhân Việt dạng trách nhiệm dân sự “mang mức bồi thường thiệt hại về vật Nam (bị đơn) ra Tòa án Nhân dân tính tài sản” [1], được quy định chất theo các căn cứ quy định tại TP Hồ Chí Minh. Tại vụ án này, nhằm phục hồi lại trạng thái ban điểm a và điểm b khoản này thì nguyên đơn đã đòi BTTH số tiền đầu trước khi có thiệt hại xảy ra. mức bồi thường thiệt hại về vật hơn 500 nghìn USD (khoảng hơn Với tính chất đặc thù là một loại chất do toà án ấn định, tuỳ thuộc 11 tỷ đồng) tương ứng với giá trị tài sản vô hình, vấn đề BTTH đối vào mức độ thiệt hại, nhưng chương trình máy tính phiên bản với quyền SHTT mang những không quá 500 triệu đồng. đầy đủ được phát hiện do bị đơn khác biệt nhất định so với BTTH nói chung của luật dân sự. Theo Tuy nhiên, trong thực tiễn xét cài đặt, sao chép trái phép. Song, quy định tại Điều 205 Luật SHTT xử, tòa án Việt Nam vẫn có cách cả cấp xét xử sơ thẩm lẫn phúc năm 2005, sửa đổi bổ sung năm tiếp cận và áp dụng quy định thẩm đều cho rằng, yêu cầu đòi 2009 và 2019, trong trường hợp về BTTH do xâm phạm quyền BTTH của nguyên đơn không nguyên đơn chứng minh được SHTT không thống nhất, từ đó hợp lý do nguyên đơn không hành vi xâm phạm quyền SHTT đưa ra những lập luận và phán chứng minh được thiệt hại đã đã gây thiệt hại về vật chất cho quyết chưa thực sự thỏa đáng. phải gánh chịu như tổn thất về tài mình thì có quyền yêu cầu toà án Chẳng hạn như vụ việc tại Bản sản, mức giảm sút về thu nhập, quyết định mức bồi thường theo án số 09/2022/KDTM-PT ngày lợi nhuận, cơ hội kinh doanh theo một trong các căn cứ sau đây: a) 21/2/2022 của Tòa án Nhân dân Điểm a Khoản 1 Điều 205 Luật Tổng thiệt hại vật chất tính bằng cấp cao tại TP Hồ Chí Minh, xét SHTT cũng như mức lợi nhuận tiền cộng với khoản lợi nhuận mà xử phúc thẩm vụ án pháp nhân mà bị đơn thu được là lợi nhuận bị đơn đã thu được do thực hiện Việt Nam có hành vi sử dụng do thực hiện hành vi xâm phạm hành vi xâm phạm quyền SHTT, trái phép chương trình máy tính quyền SHTT. Trong khi Luật nếu khoản lợi nhuận bị giảm đã được bảo hộ quyền tác giả SHTT đã ghi nhận nguyên đơn sút của nguyên đơn chưa được của một pháp nhân Hoa Kỳ, đã có quyền lựa chọn cách quyết tính vào tổng thiệt hại vật chất; cho thấy cách tiếp cận quy định định mức BTTH theo một trong 23 Số 9 năm 2022
Diễn đàn Khoa học và Công nghệ các căn cứ tại Khoản 1 Điều 205 Theo chúng tôi, 2 vụ việc trên sở của một vụ việc có tính chất Luật SHTT và Điểm a Khoản 1 là 2 trường hợp tiêu biểu của khác biệt hoàn toàn với vụ việc chỉ là một trong các căn cứ đó. những bất cập trong việc áp dụng đang xét. Điều này thực sự khó Một vụ việc khác cũng do Tòa quy định về mức BTTH do xâm có thể bù đắp lại những thiệt hại án Nhân dân TP Hồ Chí Minh phạm quyền SHTT của tòa án mà nguyên đơn đã phải gánh giải quyết tại Bản án số 11/2011/ Việt Nam. Trong vụ việc thứ nhất, chịu do hành vi xâm phạm của bị KDTM-ST ngày 4/1/2011 đã gây nội dung của bản án sơ thẩm và đơn. ra nhiều tranh cãi. Cụ thể, nguyên bản án phúc thẩm đều có cách Trên thực tế, Nghị định số đơn yêu cầu bị đơn BTTH tổng số hiểu và áp dụng pháp luật khá 105/2006/NĐ-CP quy định chi tiền 42.900 USD (tương đương số bảo thủ khi không chấp nhận yêu tiết và hướng dẫn thi hành một tiền 816.816.000 đồng), bao gồm cầu của nguyên đơn là thiệt hại số điều của Luật SHTT về bảo tổn thất tài sản là trị giá tiền mua có thể được tính dựa trên tổn vệ quyền SHTT và quản lý nhà quyền tác giả bộ phim (39.000 thất về cơ hội kinh doanh, cụ thể là giá trị phần mềm chính hãng nước về SHTT và Thông tư liên USD) và mất cơ hội kinh doanh tương ứng với bản mà bị đơn đã tịch số 02/2008/TTLT-TANDTC- 10% của 39.000 USD là 3.900 cài đặt trái phép; trong khi Luật VKSNDTC-BVHTT&DL- USD) với lý do bị đơn không có SHTT vẫn cho phép nguyên đơn BKH&CN-BTP hướng dẫn áp quyền tác giả hợp pháp đối với có quyền lựa chọn và yêu cầu tòa dụng một số quy định của pháp bộ phim Đấu sỹ Thiên Vương do Công ty Sanlih E. Television Co. án quyết định một trong các căn luật trong việc giải quyết các Ltd. (Đài Loan) sản xuất nhưng cứ tính mức BTTH tại Điều 205 tranh chấp về quyền SHTT tại toà lại bán quyền phát sóng bộ phim Luật SHTT. Nếu chỉ xét về thu án nhân dân đã quy định thế nào cho các đài truyền hình tại Việt nhập, lợi nhuận hoàn toàn có thể là tổn thất về tài sản, giảm sút về Nam, xâm phạm quyền và lợi ích xảy ra tình huống cả thu nhập và thu nhập, lợi nhuận, tổn thất về hợp pháp của nguyên đơn. Tuy lợi nhuận của nguyên đơn không cơ hội kinh doanh hay chi phí hợp nhiên, Tòa án kết luận chỉ chấp những không giảm mà còn có thể lý để ngăn chặn, khắc phục thiệt nhận tổng thiệt hại mà nguyên tăng trong năm xảy ra hành vi vi hại. Thế nhưng, Hội đồng xét xử đơn phải chịu là 75.248.000 phạm. Không những vậy, việc của 2 ví dụ nêu trên dường như đồng, thấp hơn rất nhiều so với chứng minh thiệt hại thông qua chưa có sự xem xét kỹ lưỡng và số tiền yêu cầu BTTH ban đầu. lợi nhuận bị đơn thu được do sử toàn diện vấn đề nên đã dẫn tới Lý giải nguyên nhân của vấn đề dụng chương trình máy tính trái phán quyết gây nhiều tranh cãi và này, Tòa án cho rằng, yêu cầu phép cũng cực kỳ khó khăn do chưa thực sự thỏa đáng. về mức BTTH không có đủ căn nguyên đơn không hề được tiếp Bên cạnh đó, theo quy định tại cứ do nguyên đơn không chứng cận các số liệu về tài chính cũng Khoản 1 Điều 585 Bộ luật Dân minh được, đồng thời mức bồi như tài liệu về quản trị của bị sự (BLDS) Việt Nam năm 2015, thường do Tòa án xác định dựa đơn; trong khi quy định pháp luật trên giá giao dịch thực tế của một một trong những nguyên tắc lại không hề đặt ra bất kỳ một chế BTTH là toàn bộ và kịp thời. Tuy công ty khác với đài truyền hình tài nào đối với trường hợp bị đơn địa phương cho chính bộ phim nhiên, vấn đề thế nào là “toàn bộ” cố ý không cung cấp các chứng và “kịp thời” thì không được quy này là 135.000.000 đồng. Tòa án cứ, tài liệu phục vụ cho quá trình cũng cho rằng, nguyên đơn sau định rõ ràng. Điều này đôi khi dẫn giải quyết vụ án. tới những khó khăn bởi các thẩm khi nhập bộ phim về đã không có hành động nào thể hiện mình đã Ở vụ việc thứ 2, tòa án lại bỏ phán sẽ dựa vào kinh nghiệm và thực hiện mục đích kinh doanh để qua những căn cứ xác định mức ý kiến chủ quan của mình trong thu lại giá trị đã chuyển nhượng BTTH luật định, mặc cho phía quá trình xét xử để đưa ra lập như lồng tiếng Việt, tiếp thị... Vì nguyên đơn đã đưa ra các chứng luận về cách hiểu khái niệm này; thế, giá trị bộ phim bị giảm sút cứ chứng minh khoản lợi nhuận từ đó dẫn đến mức BTTH có cũng có lỗi của nguyên đơn. Do bị mất của mình là do hành vi những thay đổi tăng giảm nhất đó, mức bồi thường được chia xâm phạm của bị đơn. Tòa án đã định so với yêu cầu BTTH ban đôi trách nhiệm cho cả 2 bên. tính toán mức BTTH dựa trên cơ đầu của chủ thể bị thiệt hại. Trên 24 Số 9 năm 2022
Diễn đàn khoa học và công nghệ thực tế, có những vụ kiện kéo dài gia đó cho rằng, việc trừng phạt cho phép chủ thể bị xâm phạm trong nhiều năm, những tổn thất là chức năng của nhà nước, gắn có quyền yêu cầu bồi thường mà bên bị xâm phạm quyền phải với các lĩnh vực luật công như mang tính trừng phạt đối với gánh chịu là rất lớn nếu như tòa hình sự, hành chính; trong khi hành vi xâm phạm quyền cố ý, án không ngay lập tức có những BTTH mang đặc trưng của luật có tình tiết nghiêm trọng. Như hành động ngăn chặn hành vi vi tư, vì vậy không thể chấp nhận vậy, có thể thấy sự giao thoa, học phạm. Đồng thời, theo sự trượt việc BTTH có tính trừng phạt, răn hỏi lẫn nhau giữa các quốc gia giá của tiền tệ, mức bồi thường đe. Ngược lại, ở một số quốc gia về kỹ thuật và nội dung lập pháp thiệt hại tại thời điểm này được thuộc truyền thống Thông Luật đã mang đến những tư duy mới xem là thỏa đáng nhưng sang (Common Law), tiêu biểu như về BTTH, nhằm bảo vệ tốt nhất thời điểm khác đã bị coi là “mất Hoa Kỳ lại chấp nhận khoản bồi quyền và lợi ích hợp pháp của giá”. thường mang tính “trừng phạt”. chủ thể quyền. Bồi thường mang tính trừng phạt Kinh nghiệm của một số quốc gia về Thứ hai, về cơ sở phát sinh được hiểu là mức bồi thường mà BTTH do xâm phạm quyền SHTT trách nhiệm bồi thường, cũng chủ thể xâm phạm quyền có thể phải chịu vượt quá mức thiệt hại như BLDS Việt Nam năm 2015, Trước thực trạng pháp luật thực tế mà họ đã gây ra. Điều pháp luật của nhiều quốc gia trên Việt Nam về BTTH do xâm phạm 284 Luật Sáng chế Hoa Kỳ [3] thế giới cho thấy, cơ sở làm phát quyền SHTT còn nhiều bất cập, cho phép tòa án có quyền tăng sinh trách nhiệm BTTH dựa trên việc nghiên cứu và học hỏi quy định về vấn đề này của các quốc khoản BTTH lên gấp 3 lần thiệt 3 yếu tố cơ bản: (i) hành vi trái gia trên thế giới là điều cần thiết. hại thực tế đối với các hành vi pháp luật; (ii) thiệt hại; (iii) mối Nhiều quốc gia trên thế giới đã xâm phạm cố ý hay có dụng ý quan hệ nhân quả giữa hành vi xây dựng được quy định cụ thể xấu. Trách nhiệm BTTH không trái pháp luật và thiệt hại xảy ra. và thống nhất về nguyên tắc, cơ chỉ được xem như là một biện Yếu tố lỗi không được nhắc đến sở và cách thức xác định thiệt hại pháp dân sự nhằm khôi phục là yếu tố bắt buộc, tuy nhiên lại do xâm phạm quyền SHTT, cụ tình trạng ban đầu, mà còn là một ảnh hưởng đến mức độ BTTH. thể: biện pháp trừng phạt thích đáng Chẳng hạn, pháp luật một số [4], đem lại lợi ích trực tiếp cho quốc gia như Đức hay Nhật Bản Thứ nhất, về nguyên tắc cho phép toà án xem xét giảm chủ sở hữu quyền bị xâm phạm BTTH do xâm phạm quyền mức BTTH trong trường hợp thay vì nhà nước thông qua các SHTT, giới học giả tồn tại 2 luồng hành vi xâm phạm được xác định biện pháp công. quan điểm chính: (i) BTTH thực là do lỗi vô ý nhẹ. Hay như Điều tế, toàn bộ; (ii) BTTH mang tính Tuy nhiên, xu hướng chung 1064 BLDS Liên bang Nga [7] quy “trừng phạt”. Pháp luật một số của các quốc gia hiện nay dường định, trong trường hợp không có quốc gia thuộc truyền thống Dân như nghiêng về quan điểm BTTH lỗi, bên gây thiệt hại có thể thoát Luật (Civil Law) như Pháp, Đức mang tính “trừng phạt”. Chẳng khỏi trách nhiệm BTTH. Ngược chỉ thừa nhận nguyên tắc “bồi hạn như Trung Quốc, một đại lại, ở một số quốc gia như Hoa thường toàn bộ” trên quan điểm diện của hệ thống pháp luật hỗn Kỳ, yếu tố lỗi cố ý lại là căn cứ để coi trách nhiệm BTTH là biện hợp, quy định nguyên tắc BTTH tòa án có thể tăng mức BTTH cho pháp nhằm khôi phục lại các tại Điều 117, 118 Luật về các nạn nhân. quan hệ xã hội bị phá vỡ, trả lại nguyên tắc trong lĩnh vực dân cho chủ thể bị xâm phạm vị thế sự của Trung Quốc năm 1986 Thứ ba, về xác định thiệt hại ban đầu. Việc BTTH trong tất [5] như sau: “Nguyên tắc cơ bản vật chất, đây luôn là một thử cả các trường hợp, không được để BTTH trong các vụ án dân sự thách đối với pháp luật của các vượt quá tổng số thiệt hại và phải là bồi thường mang tính bù đắp quốc gia, bởi lẽ tài sản trí tuệ là khiến cho nạn nhân không mất đi, thiệt hại hơn là sự bồi thường vô hình, rất khó để xác định trên cũng như không được thêm các mang tính răn đe và trừng phạt”, thực tế. Nhìn chung, thiệt hại vật lợi ích [2]. Nguyên nhân dẫn tới nhưng sang đến BLDS Trung chất được xác định bao gồm: quan điểm này là bởi các quốc Quốc năm 2020, Điều 1185 [6] tổn thất về tài sản, giảm sút về 25 Số 9 năm 2022
Diễn đàn Khoa học và Công nghệ thu nhập, lợi nhuận, cơ hội kinh nguyên đơn không chứng minh hợp như vậy có thể ngăn chặn doanh và một trong các cách thức được thiệt hại thực tế, chẳng hạn hành vi vi phạm và phù hợp với phổ biến xác định thiệt hại vật như không chứng minh được lợi các mục tiêu lập pháp của Luật chất là tổng thiệt hại vật chất và/ nhuận bị suy giảm, nguyên đơn Sáng chế [11]. Như vậy, có thể hoặc khoản lợi nhuận mà bị đơn sẽ có quyền nhận được ít nhất thấy gánh nặng phải chứng minh thu được. Tại Nhật Bản, mức thiệt một khoản phí hợp lý (reasonable thiệt hại của nguyên đơn đã giảm hại được tính bằng cách lấy số loyalty). Khoản phí được định đi rất nhiều trong trường hợp này. lượng đơn vị hàng hóa mà bị đơn nghĩa là khoản tiền mà một người Toà đã mở ra một cách tiếp cận đã bán được nhân với mức lợi bình thường muốn được sử dụng “công bằng” hơn, khi cho rằng nhuận trên một đơn vị sản phẩm tài sản trí tuệ phải trả cho chủ sở việc xâm phạm quyền SHTT dù ít của nguyên đơn và mức thiệt hại hữu [10]. Cách tính này được áp hay nhiều đương nhiên sẽ gây ra này không vượt quá năng lực dụng khá phổ biến, trong đó Việt thiệt hại, vì thế ấn định một mức sử dụng đối tượng sở hữu công Nam cũng có quy định tại Điều bồi thường tương xứng, thay vì nghiệp đó của nguyên đơn [8]. 205.1.b Luật SHTT. xu hướng bác bỏ yêu cầu BTTH Cách này được đánh giá là hợp do không chứng minh được thiệt Bên cạnh đó, trong trường lý trong nhiều trường hợp vì hành hại như các toà án tại Việt Nam. hợp thiệt hại không thể xác định vi xâm phạm của bị đơn dẫn đến được, cũng như Việt Nam, toà án Một số đề xuất cho Việt Nam việc bị đơn bán được hàng hóa các quốc gia trên thế giới cũng còn nguyên đơn thì không (hoặc Trên cơ sở phân tích thực có cơ chế BTTH theo ấn định. giảm sút) và con số hàng hóa mà trạng pháp luật về BTTH do xâm Có điều, thực tế cho thấy, việc bị đơn bán được này là dễ xác phạm quyền SHTT và nghiên áp dụng cơ chế trên thế giới phổ định hơn số hàng hóa mà nguyên cứu quy định của một số quốc biến, hiệu quả và triệt để hơn đơn không bán được. Song câu gia về BTTH do xâm phạm quyền cách toà án tại Việt Nam vẫn chuyện trở nên bế tắc nếu bị đơn SHTT, chúng tôi đưa ra một số đang làm. Trong một vụ án của từ chối cung cấp các số liệu bán đề xuất cụ thể nhằm hoàn thiện Trung Quốc, bị đơn trưng bày hàng của mình, trong khi nguyên pháp luật và nâng cao hiệu quả các máy bơm đã được cấp bằng đơn thì lại không tự chứng minh thực thi vấn đề này tại Việt Nam sáng chế của nguyên đơn trên được mình bị tổn thất về thu như sau: website của mình và nền tảng nhập, lợi nhuận, cơ hội kinh thương mại điện tử khác. Không Một là, cần tuân thủ và áp doanh là bao nhiêu. Do đó, Hoa có chứng cứ cho thấy bất kỳ hoạt dụng pháp luật một cách linh hoạt Kỳ đã đưa ra giải pháp bằng cách động mua bán máy bơm nào diễn trong việc xét xử vụ án có yêu vận dụng nguyên tắc “discovery”. ra, tức là thiệt hại thực tế nếu tính cầu BTTH do xâm phạm quyền Theo Điều 26 Luật tố tụng dân sự theo cách thông thường gần như SHTT. Pháp luật dân sự Việt Nam Liên bang [9], nguyên đơn có thể không có. Song trong quá trình yêu cầu một trong những căn cứ yêu cầu bất cứ chứng cứ nào liên xét xử, tòa vẫn buộc bị đơn phải để đòi BTTH ngoài hợp đồng là quan đến vụ việc từ phía bị đơn, chịu trách nhiệm về việc chào bán nguyên đơn phải xác định và với điều kiện chứng cứ đó là cần máy bơm và phải BTTH ấn định chứng minh được thiệt hại. Thế thiết cho giải quyết vụ án. Luật từ 30.000 đến 5.000.000 nhân nhưng, tài sản trí tuệ có tính chất Quyền tác giả Hàn Quốc cũng dân tệ. Toà án đã lập luận rằng, vô hình nên sẽ rất khó khăn và đã vận dụng nguyên tắc này để hành động chào bán của bị đơn không phù hợp nếu áp dụng một buộc bị đơn cung cấp các thông gây trở ngại cho các hoạt động cách máy móc yêu cầu trên đối tin, nếu không sẽ phải bồi thường thương mại của nguyên đơn, ví với BTTH do xâm phạm quyền theo mức mà nguyên đơn yêu dụ như buộc nguyên đơn phải hạ SHTT. Thực tiễn xét xử cũng cho cầu. giá hoặc làm loãng các nỗ lực tiếp thấy, không phải lúc nào nguyên Ngoài ra, theo các án lệ thị của mình, đồng thời cho rằng, đơn cũng xác định và chứng của Hoa Kỳ, trong trường hợp việc BTTH trong những trường minh được cụ thể thiệt hại vật 26 Số 9 năm 2022
Diễn đàn khoa học và công nghệ chất mà mình phải gánh chịu, ra là do lỗi vô ý. Tuy nhiên, như TÀI LIỆU THAM KHẢO hay lợi nhuận mà bên xâm phạm đã nhấn mạnh về tầm quan trọng [1] Nguyễn Hồ Bích Hằng (2016), đạt được do hành vi xâm phạm. cũng như sự khác biệt của tài Sách tình huống Luật SHTT Việt Nam, Luật SHTT cũng đã dự liệu được sản trí tuệ so với các tài sản hữu Nhà xuất bản Hồng Đức, tr.149. khó khăn này, theo đó cho phép hình thông thường, quy định như [2] Nguyễn Phương Thảo (2017), nguyên đơn được chọn một trong trên là thiệt thòi cho chủ sở hữu “Căn cứ xác định mức bồi thường thiệt các cách tính quy định tại Khoản quyền, đồng thời cũng không đủ hại vật chất do xâm phạm quyền sở hữu 1 Điều 205 Luật SHTT, bao gồm tính răn đe đối với chủ thể xâm trí tuệ”, Tạp chí Khoa học Pháp lý Việt cách tính theo giá chuyển giao giả phạm quyền. Thực tế cho thấy, Nam, 5(108), tr.17-25. định hoặc cách tính hợp lý khác, việc thay đổi quan điểm từ BTTH [3]vwipo.int/edocs/lexdocs/laws/en/ để yêu cầu tòa án quyết định toàn bộ, thực tế sang áp dụng us/us176en.pdf. mức bồi thường. Tuy nhiên, như BTTH mang tính trừng phạt đã [4] Đinh Thị Mai Phương (2008), “Lỗi đã phân tích ở 2 bản án trên, xu tỏ ra hiệu quả ở Trung Quốc, một trong trách nhiệm bồi thường thiệt hại hướng của tòa là không cho phép quốc gia có hệ thống pháp luật của pháp luật về sở hữu công nghiệp nguyên đơn được chọn cách tính tương đối gần gũi với Việt Nam. Việt Nam và một số nước trên thế giới”, như quy định pháp luật, mà mặc Vì vậy, Việt Nam cũng có thể áp Tạp chí Nhà nước và Pháp luật, 1, tr.26- nhiên áp đặt cách tính tổng thiệt dụng hiệu quả quan điểm BTTH 30. hại vật chất cho dù rất khó có mang tính trừng phạt trong riêng [ 5 ] v e n g l i s h . m o f c o m . g o v. c n / thể chứng minh. Vì vậy, toà án article/lawsdata/chineselaw/200211/ lĩnh vực SHTT. cần phải cởi mở, công bằng hơn 20021100049916.shtml. trong cách tiếp cận vấn đề BTTH Ba là, cần có những quy định [6]vnpc.gov.cnenglishnpc/c23934/ do xâm phạm quyền SHTT, tránh cụ thể nhằm tạo điều kiện thuận 202012/f627aa3a4651475db936899d đi theo lối mòn, coi tài sản trí tuệ lợi cho nguyên đơn trong việc 69419d1e/files/47c16489e186437eab32 như tài sản thông thường và tạo chứng minh thiệt hại. Cụ thể, 44495cb47d66.pdf. gánh nặng chứng minh không cơ chế “discovery” theo pháp [7]vwto.org/english/thewto_e/acc_e/ cần thiết cho nguyên đơn. luật Hoa Kỳ hay Hàn Quốc cần rus_e/wtaccrus58_leg_360.pdf. được học hỏi và vận dụng; theo Hai là, có thể cân nhắc bổ [8]vkroll.com/-/media/assets/ đó, pháp luật đưa ra yêu cầu bắt sung quy định về BTTH mang pdfs/publications/disputes-and- tính “trừng phạt”, theo đó, nếu buộc đối với bị đơn trong việc investigations/calculating-damages- hành vi xâm phạm được thực xuất trình, trao đổi các tài liệu, arising-from-design-patent- hiện do lỗi cố ý thì chủ thể xâm chứng cứ nhằm chứng minh lợi infringement-2009.pdf. phạm quyền sẽ phải chịu mức nhuận thu được do thực hiện [9]vuscourts.gov/sites/default/files/ BTTH cao hơn mức thiệt hại hành vi xâm phạm quyền SHTT. federal_rules_of_civil_procedure_-_ thực tế. Là một quốc gia chịu ảnh Trong trường hợp bị đơn cố tình december_2020_0.pdf. hưởng lớn từ truyền thống Dân không hợp tác, không cung cấp [10]claw.justia.com/cases/federal/ Luật, hiện nay, Việt Nam vẫn đi hoặc cung cấp thiếu, gian dối các district-courts/FSupp/318/1116/ theo quan điểm BTTH thực tế, tài liệu, chứng cứ, bị đơn sẽ phải 1480989/. toàn bộ; nguyên tắc phổ quát vẫn chịu cơ chế trừng phạt, cụ thể [11]vinta.org/perspectives/china- là “thiệt hại đến đâu, bồi thường là BTTH theo mức mà nguyên liability-for-damages-for-online- đến đấy”. Bên cạnh đó, yếu tố đơn yêu cầu. Bằng quy định này, infringement/?mkt_tok=NzMzLUZWSi04 lỗi không được nhắc đến là căn nguyên đơn sẽ dễ dàng chứng NzYAAAGAq0XIVpn2rIXQwqbIyYA62vX minh được khoản lợi nhuận mà IP-YzAz0tipxqt3b8f2rTchPDdYCJ7kRmF cứ để nguyên đơn đòi BTTH, AiL8VdZa93bcVhdU8EhztyfkFzNbwWg song lại là căn cứ để bị đơn xin bị đơn đã thu được do thực hiện ee_vOcpkIVh9UA. miễn giảm mức bồi thường nếu hành vi xâm phạm quyền SHTT chứng minh được mình không có và đòi BTTH dựa theo Điểm a lỗi hoặc hành vi xâm phạm xảy Khoản 1 Điều 205 Luật SHTT ? 27 Số 9 năm 2022