intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Ca bệnh tổn thương lao tủy xương hiếm gặp tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST
Báo xấu
11
lượt xem 3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Ca bệnh tổn thương lao tủy xương hiếm gặp tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội báo cáo một trường hợp lao tại tủy xương với diễn biến bệnh 4 tháng nay: Bệnh nhân nam, 67 tuổi tới khám chuyên khoa huyết học vì thiếu máu nhẹ và tăng tiểu cầu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ca bệnh tổn thương lao tủy xương hiếm gặp tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

  1. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 CA BỆNH TỔN THƯƠNG LAO TỦY XƯƠNG HIẾM GẶP TẠI BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI Hoàng Thị Thu Thủy1, Nguyễn Quang Tùng1, Phạm Thị Thanh Nga2, Nguyễn Chí Thành2 TÓM TẮT 64 Concerted reaction) định danh dương tính, kháng Bệnh lao là một trong những bệnh truyền rifampicin (RMP Xpert): âm tính. Bài báo này nhiễm gây ảnh hưởng lớn nhất của thời đại chúng nhấn mạnh tầm quan trọng của hình ảnh huyết ta. Với lao ngoài phổi thường khó khăn trong học trong chẩn đoán bệnh lao. chẩn đoán với các triệu chứng không đặc hiệu Từ khóa: Sinh thiết tủy xương, bệnh lao. bao gồm sốt không rõ nguyên nhân, gan lách to, hạch bạch huyết, viêm màng não và hiếm gặp SUMMARY hơn là bất thường về huyết học. Một khi lao liên A RARE CASE OF BONE MARROW quan đến tổn thương tại tủy xương sinh máu thì TUBERCULOSIS AT HANOI MEDICAL tiên lượng thường xấu. Chúng tôi xin báo cáo UNIVERSITY HOSPITAL một trường hợp lao tại tủy xương với diễn biến Tuberculosis is one of the most influential bệnh 4 tháng nay: Bệnh nhân nam, 67 tuổi tới infectious diseases of our time. Extrapulmonary khám chuyên khoa huyết học vì thiếu máu nhẹ và tuberculosis is often difficult to diagnose with tăng tiểu cầu. Lâm sàng: giảm cân, sốt nhẹ, đau nonspecific symptoms including unexplained họng, ho khan thỉnh thoảng có đờm và phát hiện fever, enlarged liver, splenomegaly, hạch to vùng cổ. Bệnh nhân được chỉ định làm lymphadenopathy, meningitis, and rarely huyết tủy đồ, sinh thiết tủy xương (STTX) để hematologic abnormalities. Once tuberculosis chẩn đoán nguyên nhân thiếu máu và tăng tiểu involves damage to the hematopoietic bone cầu, sốt kéo dài. Kết quả STTX gặp hình ảnh u marrow, the prognosis is often poor. We would hạt và một đám tế bào lympho kích thước nhỏ, like to report a case of tuberculosis in the bone gặp một vài tế bào dạng biểu mô, tế bào marrow with a course of 4 months: A 67-year-old Langerhans. Với kết quả này bệnh nhân được male patient presented to a hematology specialist làm xét nghiệm sinh học phân tử chẩn đoán vi because of mild anemia and thrombocytosis. khuẩn lao MTB TRC Ready (Mycobacterium Clinical: weight loss, mild fever, sore throat, dry tuberculosis Transcription Reverse Transcription cough with occasional sputum and enlarged lymph nodes in the neck. The patient was assigned to do myelogram, bone marrow biopsy 1 Đại học Y Hà Nội to diagnose the cause of anemia and 2 Bệnh viện Đại học Y Hà Nội thrombocytosis. Result of bone marrow biopsy Chịu trách nhiệm chính: Hoàng Thị Thu Thủy showed granulomas and a small group of Email: hoangthuthuy@hmu.edu.vn lymphocytes, a few semi-associated cells, ĐT: 0988261808 Langerhans cells. With this result, the patient Ngày nhận bài: 01/8/2023 was made MTB TRC Ready (Mycobacterium Ngày phản biện khoa học: 21/8/2023 tuberculosis Transcription Reverse Transcription Ngày duyệt bài: 29/9/2023 557
  2. KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU Concerted reaction) positive, anti rifampicin- duy trì amlor 5mg/ngày, không phát hiện yếu RMP Xpert: negative. This article emphasizes tố dịch tễ tiếp xúc với lao. Bệnh nhân mệt the importance of hematologic imaging in the mỏi tăng dần, giảm 2 kg (3.6% trọng lượng diagnosis of tuberculosis. cơ thể), sốt nhẹ, đau họng, ho khan thỉnh Keywords: Bone marrow biopsy, thoảng có đờm và phát hiện hạch to vùng cổ, tuberculosis. bệnh nhân đã khám ở một số cơ sở nhưng chưa rõ chẩn đoán. Bệnh nhân được chỉ định I. GIỚI THIỆU CA BỆNH làm huyết tủy đồ, sinh thiết tủy xương Trong 200 năm qua, bệnh lao đã gây ra (STTX) để chẩn đoán nguyên nhân thiếu nhiều ca tử vong hơn bất kỳ bệnh truyền máu và tăng tiểu cầu, sốt kéo dài. Bài báo nhiễm nào khác và đã tồn tại với chúng ta từ này nhấn mạnh tầm quan trọng của hình ảnh thời cổ đại. Bệnh lao là một bệnh u hạt mãn huyết học trong chẩn đoán bệnh lao. tính do vi khuẩn M. tuberculosis gây ra. Vi Các kết quả cận lâm sàng của bệnh nhân khuẩn lây lan trong không khí khi người như sau: Về huyết học có thiếu máu nhẹ nhiễm bệnh ho, hắt hơi hoặc khạc nhổ. đẳng sắc hồng cầu bình thường (Hb 119 g/l, Khoảng một phần tư dân số toàn cầu được MCV 85.4fl, MCHC 313 g/l, RDW 14.8%) ước tính đã bị nhiễm vi khuẩn lao. Khoảng WBC 13.67 G/L, trung tính 80%, lympho 5–10% người bị nhiễm lao cuối cùng sẽ có 9.0% và tăng tiểu cầu 819 G/L, máu lắng các triệu chứng và phát triển thành bệnh lao, 95/101 mm. CRP 18 mg/dl (
  3. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 Sinh thiết tủy xương: mật độ tế bào tủy tăng thực quản rải rác có chất bám trắng, bơm rửa nhẹ và phân bố không đều trên mảnh sinh không hết, thấy hình ảnh sợi nấm (++), tế thiết, mật độ mẫu tiểu cầu tăng. Trên mảnh bào nấm (++). Bệnh nhân này có viêm loét sinh thiết 2mm, gặp hình ảnh u hạt và một amidan trái, chưa loại trừ u (hình 5) và kết đám tế bào lympho kích thước nhỏ, gặp một quả sinh thiết cũng nghĩ đến lao: Mảnh sinh vài tế bào dạng biểu mô, tế bào Langerhans thiết được phủ bởi biểu mô vảy nhân nhỏ (hình 4). Với kết quả này bệnh nhân được đều, mô đệm phía dưới ngấm viêm mạn tính, làm xét nghiệm sinh học phân tử chẩn đoán rải rác có một số ổ viêm hạt với các tế bào vi khuẩn lao MTB TRC Ready bán liên và tế bào khổng lồ nhiều nhân (Mycobacterium tuberculosis Transcription nhưng không thấy rõ chất hoại tử. Không Reverse Transcription Concerted reaction) thấy tế bào ác tính, kết luận là tổn thương định danh dương tính, kháng rifampicin viêm hạt. Sau khi có kết quả chẩn đoán lao, (RMP Xpert): âm tính. Ngoài ra, bệnh nhân bệnh nhân được chuyển viện điều trị chuyên không suy thận, men gan bình thường. Viêm khoa, rất tiếc chúng tôi không có được kết gan B, C, HIV âm tính. Soi thực quản: thành quả điều trị của bệnh nhân. Hình 1: Hình ảnh siêu âm hạch cổ Hình 2: Tổn thương X-quang ngực 559
  4. KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU Hình 3: Tổn thương cắt lớp vi tính (CT) ngực Hình 4: Tổn thương dạng u hạt trên sinh thiết tủy xương vật kính X40 và X10 Hình 5: Hình ảnh viêm loét amidal trái trên nội soi tai mũi họng 560
  5. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 II. BÀN LUẬN tôi, cho thấy những bất thường về huyết học Bệnh lao là một trong những bệnh truyền là thiếu máu và tăng tiểu cầu. Kết quả sinh nhiễm gây ảnh hưởng lớn nhất của thời đại thiết tủy xương phù hợp lao tuỷ xương. Một chúng ta. Theo tổ chức Y tế thế giới năm số yếu tố được coi là nguyên nhân gây giảm 2019 có 10 triệu người mắc bệnh có triệu toàn bộ tế bào trong bệnh lao lan tỏa hoặc chứng và 1,2 triệu người chết, với rất ít thay ngoài phổi bao gồm cường lách, tăng sản tế đổi trong những con số này qua thập kỷ qua bào mô, ngừng trưởng thành hoặc thâm (11) . Tuy nhiên việc chẩn đoán lao không phải nhiễm tủy xương do u hạt đóng vảy hoặc lúc nào cũng đơn giản, đặc biệt là những không đóng vảy gây xơ hóa có thể đảo ngược trường hợp lao ngoài phổi. Lao ngoài phổi hoặc không hồi phục (1). Ngoài ra, thiếu máu được coi là bệnh có thể điều trị khỏi với kết có thể do ức chế tủy xương thông qua giải quả tốt, cần tuân thủ nghiêm ngặt (9). Khi có phóng độc tố lympho và interferon. Một cách biểu hiện liên quan đến tủy xương, kết quả giải thích khác về các phát hiện huyết học có phụ thuộc phần lớn vào việc chẩn đoán kịp thể là do hệ thống kích hoạt đại thực bào, bao thời và bắt đầu điều trị sớm (9). Trường hợp gồm sốt, giảm toàn thể ba dòng máu ngoại ca bệnh này, các xét nghiệm chẩn đoán hình vi, tăng ferritin máu và tăng triglycerid máu. ảnh hướng tới lao nhưng chưa đủ bằng Trường hợp ca bệnh có tăng ferritin 560 chứng: CT phổi thấy tổn thương hoại tử, ng/ml. dạng hang nhưng việc tiếp cận sinh thiết phổi Tỷ lệ u hạt tủy xương dao động từ 0.38% là không dễ, AFB đờm 2 lần cho kết quả âm đến 2.2% (10). U hạt được định nghĩa là sự tính và thậm chí kết quả hạch đồ chưa đủ kết tích tụ của đại thực bào, tế bào biểu mô và luận, cần sinh thiết bóc tách hạch. Kết quả các tế bào viêm khác có hoặc không có tế STTX cho kết quả hình ảnh u hạt, gặp một bào khổng lồ. Lao có đặc điểm sinh bệnh học vài tế bào dạng biểu mô, tế bào Langerhans. là không tương xứng với tải lượng Chẩn đoán lao được khẳng định thêm nhờ mycobacteria. Các học thuyết phổ biến là vi xét nghiệm MTB TRC Ready khuẩn lao bị đại thực bào thực bào, các đại (Mycobacterium tuberculosis Transcription thực bào được kích hoạt và tác động đến các Reverse Transcription Concerted reaction) là tế bào miễn dịch bẩm sinh bao gồm bạch cầu xét nghiệm sinh học phân tử chẩn đoán vi trung tính. Phản ứng miễn dịch thứ cấp qua khuẩn lao, phát hiện sự có mặt của tổ hợp vi trung gian tế bào liên quan đến trình diện khuẩn M. tuberculosis (vi khuẩn Lao) trong chéo và tế bào T CD8+ xảy ra vài ngày sau bệnh phẩm hoàn toàn tự động bằng máy với khi tiếp xúc với kháng nguyên ban đầu. Các độ nhạy, đặc hiệu cao. quá trình này có thể dẫn đến sự hình thành Lao ngoài phổi có thể biểu hiện với các một u hạt theo đó các tế bào lympho và bạch bất thường về huyết học khác nhau bao gồm cầu trung tính bao quanh đại thực bào bị thiếu máu, giảm bạch cầu, tăng bạch cầu, nhiễm bệnh để phân lập vi khuẩn. Các loại u giảm tiểu cầu, tăng tiểu cầu và tăng bạch cầu hạt khác nhau như u hạt sarcoidal, lao, mưng đơn nhân (1). Trong trường hợp của chúng mủ và dị vật. Chúng rất hữu ích trong việc 561
  6. KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU hình thành chẩn đoán phân biệt nhưng chúng nghiệm. Kết quả lâm sàng được cải thiện sau không mang giá trị tuyệt đối. Ví dụ, u hạt có 15 ngày, tế bào máu phục hồi sau sau 3 tháng hoại tử bã đậu, thường thấy trong bệnh lao điều trị (3). nhưng cũng có thể thấy trong nhiễm nấm. Ca bệnh khác ở Ấn Độ, bệnh nhân nam Một số tổn thương đặc trưng trong chẩn đoán 17 tuổi, bệnh 4 tháng với biểu hiện sốt nhẹ, nhưng thường hiếm gặp trong tủy xương như đau nhức toàn thân, giảm cân, không ho khạc dạng hoại tử trong bệnh lao, tế bào Reed- đờm, tiếp xúc với anh trai bị lao. Khám lâm Steinberg trong U lympho Hodgkin. U hạt sàng thấy thiếu máu, không thấy hạch bạch vòng fibrin có thể thấy ở những bệnh nhân bị huyết, gan lách không to. Xét nghiệm Hb 95 bệnh Hodgkin, cytomegalovirus (CMV), g/l, bạch cầu 8 G/L, tiểu cầu 450 G/L, Epstein-Barr vi-rút (EBV), viêm gan A, viêm Mantoux âm tính, X-quang phổi không có động mạch tế bào khổng lồ và bệnh tổn thương, cấy máu, cấy nước tiểu âm tính leishmania. U hạt trong nhiễm HIV và bệnh nên đã loại trừ lao. Bệnh nhân được điều trị lao chiếm tỷ lệ cao nhất trong tổn thương u steroid với chẩn đoán bệnh hệ thống nhưng hạt tại tủy xương. U hạt tủy xương do lao không đáp ứng. Sau đó, bệnh nhân được làm gây ra cho thấy giai đoạn tiến triển với tỷ lệ xét nghiệm tủy cho thấy dịch hút tủy xương tử vong cao ở bệnh nhân lao. Trái ngược với bình thường theo lứa tuổi, STTX thấy một số tiên lượng tốt của bệnh lao phổi, việc xem u hạt tế bào biểu mô và các ổ hoại tử. Phần xét tài liệu về nhiều trường hợp lao tủy sinh thiết sau đó nhuộm với thuốc nhuộm xương tương tự được báo cáo đã cho thấy tỷ Ziehl Neilson (20%) dương tính với trực lệ tử vong cao trong khoảng từ 50 đến gần khuẩn kháng axit. Do đó, chẩn đoán bệnh lao 100%. Một số yếu tố được cho là góp phần tủy xương đã được đưa ra và bệnh nhân đã vào kết quả thay đổi như mức độ nghiêm đáp ứng với phác đồ điều trị lao (5). trọng của bệnh, các bệnh lý tiềm ẩn khác dẫn Ca bệnh ở Thái Lan, nữ, 82 tuổi, sốt, đến tình trạng suy giảm miễn dịch, các liệu giảm 4kg/tháng, thiếu máu. CT phổi có tổn pháp ức chế miễn dịch và sự chậm trễ trong thương thâm nhiễm, hạch trung thất. STTX việc bắt đầu điều trị thích hợp. thấy u hạt với tế bào AFB dương tính. Chẩn Một số ca bệnh tổn thương lao có u hạt đoán xác định là lao trong tủy xương và bệnh tại tủy xương được ghi nhận trên thế giới: Ca nhân đáp ứng lâm sàng tốt với phác đồ điều bệnh nhi, nam, 9 tuổi, sốt nhẹ kéo dài 35 trị lao 4 thuốc. Trường hợp này cho thấy cần ngày, ho, khó thở, AFB đờm âm tính, thiếu thiết STTX ở những trường hợp sốt kéo dài máu (Hb 95g/l), giảm bạch cầu (1.7 G/L), chưa rõ nguyên nhân (7). tiểu cầu (100 G/L), tủy đồ bình thường. Ca bệnh nữ khác, 56 tuổi với biểu hiện STTX thấy u hạt tế bào biểu mô với loại tế sốt kéo dài, mồ hôi đêm, giảm cân, thiếu bào Langhans và một ổ hoại tử nhỏ. Do máu. Tiền sử hút thuốc lá 30 bao năm, tiếp không thể thực hiện chẩn đoán xác nhận xúc với bố bị lao. Xét nghiệm giảm 3 dòng, bằng phương pháp phân tử, bệnh nhân được giảm hồng cầu lưới, máu lắng tăng. CT ngực đưa vào liệu pháp chống lao theo kinh thấy hạch cạnh động mạch chủ nhưng không 562
  7. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 thấy tổn thương nhu mô phổi. STTX thấy u lao so với nhóm chứng khỏe mạnh. Trong hạt hoại tử, PCR (gen Xpert) cho kết quả lao. một số trường hợp, số lượng tiểu cầu tương Bệnh nhân được điều trị thuốc lao và biểu quan với mức độ của các chất phản ứng giai hiện lâm sàng cải thiện, tế bào máu phục hồi đoạn cấp tính như Protein phản ứng C (CRP) sau 3 tuần (6). và với mức độ nghiêm trọng của bệnh, với ca Qua những ca bệnh trên đều cho thấy bệnh của chúng tôi có CRP tăng 18.14 mg/dl bệnh cảnh lâm sàng có điểm tương đồng với (bình thường
  8. KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU III. KẾT LUẬN Integrative Medicine and Research (2023), Như vậy, với ca bệnh này cho thấy vai 1(2), p;77-88. trò của sinh thiết tủy xương trong chẩn đoán 4. Hakawi AM, Alrajhi AA. Tuberculosis of lao với hình ảnh u hạt và tăng tiểu cầu là biểu the bone marrow: clinico-pathological study hiện có thể gặp trong bệnh cảnh lao. Rất tiếc of 22 cases from Saudi Arabia. Int J Tuberc Lung Dis. 2006;10(9):1041-1044. với ca bệnh này đã chuyển viện chuyên khoa 5. Kanwardeep Kaur, Manmeet Kaur, điều trị nên chúng tôi không có thông tin cụ Heena Wadhwa, “Incidental tuberculoid thể về kết quả điều trị. Chẩn đoán bệnh lao granuloma in bone marrow biopsy in 17- luôn là một vấn đề nan giải đối với các bác sĩ year-old male patient: A case report”, Indian lâm sàng ngay cả khi các phương thức chẩn journal of case reports, (2019) 5(5), 468–469. đoán và công nghệ y tế phát triển. Đánh giá 6. Rameesha Hussain, Muhammad Fahad, tủy xương là một phương thức chẩn đoán rất Ayesha Zahid, “Bone Marrow hữu ích để đánh giá các bệnh huyết học ung Tuberculosis”, Journal of Radiology and thư và không ung thư khác nhau. Tỷ lệ u hạt Medical Imaging, (2021). tủy là 0.3%–3% trong tất cả các sinh thiết tủy 7. Saenglootong, L., & Insiripong, S, xương, trong đó u hạt lao chiếm 6%–8% “Tuberculosis in the Bone Marrow: A Case trường hợp. Mô bệnh học của u hạt tại tủy Report”, Ramathibodi Medical Journal, xương kết hợp đặc điểm lâm sàng rất hữu ích (2019), 42(1), 65–70. trong các trường hợp sốt kéo dài không rõ 8. Sahin F, Yazar E, Yildiz P. Prominent nguyên nhân. Features of Platelet Count, Plateletcrit, Mean Platelet Volume and Platelet Distribution TÀI LIỆU THAM KHẢO Width in Pulmonary Tuberculosis. 1. Avasthi R, Mohanty D, Chaudhary S.C, Multidiscip Respir Med (2012) 7(1):38 and Mishra K, “Disseminated tuberculosis: 9. Sharma S.K and Mohan A, interesting hematological observations,” “Extrapulmonary tuberculosis,” Indian Journal of Association of Physicians of India, Journal of Medical Research, (2004) vol. (2010) vol. 58, no.4, pp.43–44. 120, no. 4, pp. 316–353. 2. Daniela E. Kirwan, Deborah L. W. Chong 10. Singh K.J, Ahluwalia G, Sharma S. K, and Jon S. Friedland, “Platelet Activation Saxena R, Chaudhary V. P, and Anant M, and the Immune Response to Tuberculosis”, “Significance of haematological Frontiers in Immunol, (2021), Vol manifestations in patients with tuberculosis,” 12:631696. Journal of Association of Physicians of India, 3. Giri, Ranjana, Mishra, “Tuberculoid (2001), vol. 49, pp. 788–794. granuloma in bone marrow biopsy can be a 11. WHO. Global Tuberculosis Report 2020. rare cause of pancytopenia”, Journal of World Health Organization 564
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0