Các tiêu chí đánh giá và lựa chọn phần mềm cho thư viện điện tử ở Việt Nam

Chia sẻ: Nguyen AAA | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

351
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trình bày 3 nhóm tiêu chí đánh giá và lựa chọn phần mềm cho thư viện điện tử: nhóm tiêu chí về CNTT, về tiêu chuẩn nghiệp vụ TT-TV và nhóm tiêu chí đối với các phân hệ chức năng. Lưu ý việc sử dụng các tiêu chí trên trong điều kiện ở Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các tiêu chí đánh giá và lựa chọn phần mềm cho thư viện điện tử ở Việt Nam

T P CHÍ THÔNG TIN VÀ TƯ LI U S 2/2005 Journal of Information and Documentation ISSN 1859-2929 No.2/2005 Các tiêu chí ñánh giá và l a ch n ph n m m cho thư vi n ñi n t Vi t Nam TS. T Bá Hưng, KS. Nguy n ði n, KS. Nguy n Th ng Trung tâm Thông tin KHCN Qu c gia Tóm t t: Trình bày 3 nhóm tiêu chí ñánh giá và l a ch n ph n m m cho thư vi n ñi n t : nhóm tiêu chí v CNTT, v tiêu chu n nghi p v TT-TV và nhóm tiêu chí ñ i v i các phân h ch c năng. Lưu ý vi c s d ng các tiêu chí trên trong ñi u ki n Vi t Nam . ðánh giá và l a ch n ph n m m cho thư vi n ñi n t (TVðT) luôn là m t v n ñ ph c t p. V n ñ này c n ñư c gi i quy t trên cơ s k t h p ch t ch phương pháp ti p c n h th ng v i nguyên t c l ch s -phát tri n. Phương pháp ti p c n h th ng ñòi h i nhìn nh n ho t ñ ng TT-TV nói chung và TVðT nói riêng như m t h th ng, m t ch nh th c u thành t nhi u phân h khác nhau, liên quan m t thi t v i nhau, cùng nh m m t m c tiêu chung là ñáp ng m t cách hi u qu các nhu c u tin c a m t c ng ñ ng ngư i dùng tin xác ñ nh. M t khác, m i TVðT c th l i là m t phân h c a các h th ng thông tin l n hơn. Nguyên t c l ch s và phát tri n luôn ñòi h i ph i th a nh n thư vi n là m t thi t ch văn hoá, có truy n th ng, có kh năng thích ng v i môi trư ng phát tri n. Chính vì v y, vi c ñánh giá và l a ch n ph n m m cho m t TVðT c th c n ph i d a trên h th ng các tiêu chí khách quan mà c th có th bao g m 3 nhóm tiêu chí ch y u: v CNTT và truy n thông, v các chu n nghi p v TT-TV và ñ i v i các phân h (module) ch c năng. Sau ñây s ñ c p m t cách khái quát t i t ng nhóm tiêu chí. Trong m t ch ng m c nh t ñ nh, có th nêu m t cách tương ñ i chi ti t các tiêu chí ñ i v i m t s module ch c năng ph c t p và quan tr ng hàng ñ u. I. Nhóm tiêu chí v công ngh thông tin và truy n thông TVðT là m t h th ng TT-TV ñư c thi t k , tri n khai và v n hành trên cơ s áp d ng nh ng thành t u tiên ti n c a CNTT và truy n thông. Ngoài ra, TVðT sinh ra và phát tri n ñ ho t ñ ng trong môi trư ng n i m ng. Do v y, các tiêu chí v CNTT và truy n thông dư i ñây có th ñư c coi là các tiêu chí cơ b n c n ñư c ñáp ng ñ i v i h th ng ph n m m cho TVðT nư c ta. 1. Nguyên t c thi t k m : Ph n m m ph i ñư c thi t k , xây d ng và v n hành theo các chu n công ngh m ñ ñ m b o kh năng nâng c p, thay ñ i, b sung, k t n i
thêm các module m i mà không kéo theo s ñ v h th ng cũng như ph i ñ m b o ñư c s k th a các thành qu ñã ñ t ñư c. 2. Xây d ng theo mô hình khách/ch (client/server). 3. Làm vi c trên m ng TCP/IP: Ph n m m ph i h tr các giao th c TCP/IP ñ ñ m b o kh năng k t n i m ng toàn c u và tri n khai các d ch v liên quan t i chia s và khai thác các ngu n tin ñi n t trên th gi i. 4. Làm vi c trong môi trư ng Web, b ng ti ng Vi t và ti ng Anh ho c m t s ngôn ng ph bi n khác. 5. Xây d ng theo ki n trúc nhi u l p, h th ng bao g m các phân h ch c năng và ñư c tích h p thành m t h th ng th ng nh t. 6. S d ng h qu n tr CSDL mô hình quan h . 7. Máy ch s d ng h ñi u hành Windows 2000 Advanced Server, Windows NT Server và có th chuy n sang Linux m t cách d dàng. 8. Máy tr m có th s d ng b t c h ñi u hành nào ñ h tr Web. 9. Qu n tr và giám sát: Cho phép theo dõi và giám sát ñư c m i ho t ñ ng trên h th ng (Ai? Làm gì? Vào lúc nào?) 10. An ninh h th ng: Ph n m m ph i h tr nhi u m c và cơ ch ñ m b o an ninh h th ng khác nhau. 11. Ngôn ng giao di n: Ngôn ng s d ng trên giao di n các phân h c a chương trình là ti ng Anh và Vi t. 12. B ng mã lưu tr d li u trong h th ng: là Unicode tiêu chu n Vi t Nam TCVN 6909 v i b ng mã d ng s n (pre-compound), có b chuy n ñ i (convertor) ñ chuy n ñ i sang b ng mã t h p (compound) khi c n thi t. 13. B ng mã hi n th d li u trên giao di n ph i h tr ñ ng th i các b ng mã TCVN 6909 (d a trên Unicode); VNI; TCVN 5712. 14. S p x p ti ng Vi t: Ph n m m ph i có kh năng s p x p d li u ti ng Vi t theo ñúng tr t t t ñi n (ch cái, d u thanh), không ho c có phân bi t ch hoa/thư ng. 15. V n hành hi u qu trên CSDL li u l n: ð m b o làm vi c n ñ nh và t c ñ truy c p cao v i CSDL l n (trên 5 tri u bi u ghi). 16. Kh năng sao lưu/khôi ph c d li u: ð m b o toàn v n d li u cho h th ng. 17. Kh năng m r ng: Kh năng b sung thêm các phân h , tính năng, máy tr m và máy ch v i s lư ng ngư i dùng không h n ch . 18. Kh năng t qu n cao: Cài ñ t d dàng, ngư i dùng có kh năng t ñ t c u hình cho h th ng v i tr giúp t i thi u c a nhà cung c p. 19. H tr mã v ch: Cho phép in mã v ch tr c ti p theo s li u trong CSDL theo các khuôn d ng mã v ch khác nhau. S d ng mã v ch trong các nghi p v liên quan (b sung, lưu thông).
20. Kh năng tùy bi n cao trong vi c t o khuôn d ng báo cáo d li u: Cán b thư vi n có th t ñ nh d ng cho các lo i báo cáo d li u khác nhau: các s n ph m thư m c, thư t , h p ñ ng, nhãn, phích phi u, th ñ c mà không c n s can thi p c a ñơn v cung c p ph n m m. 21. Liên k t v i các ph n m m khác như E-mail trong m t m ng. II. Nhóm tiêu chí v các chu n nghi p v thông tin-thư vi n Các chu n nghi p v TT-TV tiên ti n và các chu n hi n hành ph i ñư c tính ñ n ñ ñ m b o s tương thích trong giao d ch và v n hành các quá trình TT-TV và trao ñ i các s n ph m, d ch v TT-TV trong môi trư ng n i m ng toàn c u. Các tiêu chí ñư c trình bày dư i ñây là r t căn b n ñ i v i b t c ph n m m cho TVðT nào trong ñi u ki n Vi t Nam và b i c nh h i nh p qu c t hi n nay. 1. H tr MARC21, MARC21 VN: Ph n m m s d ng kh m u biên m c theo chu n MARC 21, MARC21VN. 2. H tr chu n ISO 10161 cho vi c mư n liên thư vi n: Ph n m m ph i h tr chu n ISO 10161 cho nghi p v mư n liên thư vi n (Inter-library Loans), bao g m c vi c tuân th c giao th c và ñ nh d ng d li u. 3. H tr ñ ng th i nhi u khung phân lo i: Ph n m m h tr các khung phân lo i ñang ñư c s d ng ph bi n trên ph m vi qu c t và t i Vi t Nam. Các khung phân lo i c n h tr g m: BBK, DDC, LC, UDC, Khung ñ m c qu c gia. 4. H tr subject heading và h th ng t khóa không ki m soát. 5. H tr các quy t c biên m c và chu n hi n th thông tin biên m c: Ph n m m tuân th các chu n ISBD, AACR-2, LC In-publication Catalog, TCVN 4743-89. 6. Trao ñ i d li u v i các ph n m m h tr UNIMARC và MARC 21: Ph n m m có kh năng trao ñ i d li u biên m c hai chi u v i các ph n m m h tr UNIMARC và MARC21. 7. Trao ñ i d li u v i ph n m m CDS/ISIS. 8. Trao ñ i d li u v i các h qu n lý siêu d li u ( MetaData) theo chu n Dublin Core, RDF/XML, chu n truy c p các kho lưu tr m , ... 9. Áp d ng quy t c sinh s Cutter theo chu n c a Thư vi n Qu c gia v i tên n ph m/tên tác gi ti ng Vi t: Ph n m m t ñ ng sinh s Cutter theo xâu nh p vào. 10. Áp d ng quy t c sinh s Cutter c a OCLC cho tên sách/tên n ph m ti ng nư c ngoài: Ph n m m t ñ ng sinh s Cutter theo xâu nh p vào. 11. Thích h p v i các ki n trúc kho khác nhau. 12. Thích h p v i các thư vi n có nhi u kho, ñi m cho mư n. 13. Ph n m m ph i g m các module ch c năng B sung, Biên m c, S hoá tài li u, Qu n lý kho, n ph m ñ nh kỳ, Qu n lý lưu thông, OPAC, Mư n liên thư vi n, Xu t b n, T p chí ñi n t , Cung c p tài li u ñi n t , Tìm ki m toàn văn, Qu n tr h th ng.
III. Nhóm tiêu chí ñ i v i các module ch c năng Ph n m m cho TVðT có th g m các module khác nhau tuỳ thu c vào m c ñ ñ u tư và nhu c u th c t trong t ng giai ño n. Nh ng tiêu chí dư i ñây có th là căn c quan tr ng ñ i v i các module c a TVðT. Do th i gian có h n, ch m t s module ñư c trình bày chi ti t ñ d hình dung nh ng ñòi h i c th ñ i v i t ng module dư i giác ñ nhu c u th c t c a m t thư vi n. 1. Module B sung ðơn ñ t mua 1.1. L p ñơn ñ t mua/h p ñ ng. 1.2. ðơn ñ t mua n ph m ñ nh kỳ: Ph n m m ph i h tr vi c gia h n ho c hu ñơn ñ t trư c th i h n. 1.3. T i ưu danh sách n ph m trong ñ t mua. 1.4. Thay ñ i ñơn ñ t mua. 1.5. Khai báo các kho n chi: Ph n m m ph i cho phép ghi nh n m i kho n chi t i các th i ñi m khác nhau trong khi th c hi n m t h p ñ ng/ñơn ñ t hàng. 1.6. Ki m kê h p ñ ng: Ph n m m ph i cho phép ñ i chi u danh sách th c nh n và danh sách ñ t hàng. 1.7. Khi u n i: Ph n m m ph i cho phép l p và in thư khi u n i cho nhà cung c p, ñ i tác c a h p ñ ng. Thư khi u n i có th ñư c in ra ho c g i qua email. Th i gian in thư khi u n i ph i ñư c ki m tra trong h p ñ ng xem ñã quá h n nh n tài li u chưa. 1.8. Qu n lý nhà cung c p: Ph n m m c n duy trì m t CSDL các nhà cung c p cùng v i m i thông tin liên l c c a h . Qu n lý qu b sung: 1.9. T o l p nhi u qu : Ph n m m ph i cho t o l p m t s lư ng không h n ch các qu cho các m c ñích khác nhau. 1.10. C p nh t các qu : Qu có th ñư c c p nh t thông qua các khai báo thu, chi tr c ti p ho c qua các khai báo gián ti p trong quá trình b sung. 1.11. Báo cáo ñ nh kỳ: Ph n m m ph i ñưa ra ñư c các báo cáo cân ñ i thu chi ñ nh kỳ hàng tháng cho t ng qu . 1.12. Chia s chi phí: Ph n m m ph i có kh năng cùng tham gia chi tr cho m t h p ñ ng. 1.13. Ghi nh n m i giao d ch: Ph n m m ph i ghi nh n m i giao d ch v i qu . 1.14. Thông báo v vi c chi tiêu: Ph n m m ph i có kh năng báo cáo v nh ng tên n ph m (kèm theo s lư ng c a chúng) ñư c b sung b ng ti n c a m t qu trong m t kho ng th i gian. 1.15. H tr nhi u ñơn v ti n t . B sung
1.16. Biên m c sơ lư c: Ph n m m ph i cho phép biên m c sơ lư c n ph m ngay trong quá trình b sung (ñ nh thông tin x p giá). Thông tin biên m c có th ñư c l y t m t b n ghi biên m c có s n. 1.17. Ki m tra trùng: Ph n m m ph i có kh năng phát hi n s trùng l p c a ñăng ký cá bi t. 1.18. Sinh ñăng ký cá bi t theo lô: Ph n m m ph i cho phép nh p m t chu i ñăng ký cá bi t liên t c b ng cách ch ra giá tr ñ u và giá tr cu i. 1.19. Sinh ñăng ký cá bi t t ñ ng. 1.20. Sinh s ñ nh danh: S ñ nh danh c c b (ph c v cho x p giá kho m ) cũng c n ñư c sinh ra cho m i b n n ph m. S ñ nh danh g m ch s phân lo i, s Cutter tên tác gi ho c tên n ph m và năm xu t b n. 1.21. Qu n lý nhi u ngu n b sung khác nhau. 1.22. In nhãn: Ph n m m ph i cho phép in nhãn gáy, nhãn túi n ph m. Có th in theo lô ho c cho t ng n ph m. 1.23. ð nh d ng nhãn. 1.24. In mã v ch: Ph n m m ph i cho phép in ra mã v ch cho các ñăng ký cá bi t theo nhi u chu n mã v ch khác nhau. Mã v ch có th ñư c in theo lô ho c cho m t n ph m c th và có th in b ng máy in mã v ch ho c máy in thư ng. 1.25. Báo cáo b sung: Ph n m m cho phép in ra danh sách các ñăng ký cá bi t ñư c b sung, lo i b kh i m t kho trong m t kho ng th i gian. 1.26. Th ng kê b sung: Ph n m m cho phép th ng kê s li u b sung theo m t s tiêu chí khác nhau như ngôn ng , phân lo i ch ñ , theo th i gian. 1.27. Kho sách d tr ñ trao ñ i, bán, ñưa ra Web ñ qu ng cáo chào bán, trao ñ i, kèm theo qu n lý v tài chính ñ i v i các tài li u ñư c bán. 2. Module Biên m c Biên m c 2.1. S d ng phím t t trong quá trình biên m c: Ngư i dùng có th dùng chu t ho c các t h p bàn phím ñ th c hi n các thao tác trong khi biên m c. Các phím t t phù h p v i các phím t t thông d ng c a Window, Office. 2.2. Kh năng ki m tra chính t : D li u biên m c ph i ñư c h tr ki m tra chính t thông qua m t ch c năng ñư c tích h p trong phân h . 2.3. Biên m c theo m i trư ng MARC 21 chu n và MARC21VN: H tr m i trư ng MARC 21 chu n và MARC21VN, cho phép biên m c theo m i trư ng con và c p indicator c a các trư ng này. 2.4. Biên m c theo các trư ng phi chu n MARC 21 và MARC21VN: Cho phép biên m c các thông tin quy ñ nh c c b ñư c ñ nh nghĩa như các trư ng trong các mi n dành riêng c a MARC 21 và MARC21VN (9XX, X9X và XXX$9). 2.5. H tr quá trình biên m c theo MARC 21 và MARC 21VN: Ngư i dùng có th nh n ñư c các m c tr giúp khác nhau khi biên m c các trư ng MARC 21 và MARC
21VN như: Biên m c theo t ng trư ng con, hi n th thu c tính c a các trư ng/trư ng con, hi n th các giá tr có th có c a indicator. 2.6. H tr biên m c các trư ng MARC 21 và MARC 21VN, ñ c bi t giá tr c a các trư ng 00X (fixed-length control field) c a MARC 21 và MARC 21VN có th ñư c nh p m t cách d dàng qua danh sách các ký t mã. 2.7. H tr nh p giá tr Leader: Các v trí trong xâu Leader ñư c xác minh qua danh sách mã. Chương trình t ñ ng tính toán ñ dài b n ghi và v trí xu t hi n d li u ngay trong quá trình biên m c. 2.8. H p l d li u theo MARC 21 và MARC 21VN: T ñ ng ki m tra tính h p quy c a n i dung m t b n ghi theo các quy t c c a MARC 21, MARC 21VN. 2.9. Biên m c trư ng l p: Cho phép biên m c các trư ng, các trư ng con l p theo quy ñ nh c a MARC 21, MARC 21VN. 2.10. M r ng các m u biên m c ñ nh s n ngay trong quá trình biên m c: Trong khi biên m c, ngư i dùng có th b sung thêm trư ng vào m u biên m c mà công vi c biên m c không b gián ño n. 2.11. Biên m c tích h p d li u s : M i d ng d li u s có th ñư c tích h p tr c ti p vào b n ghi biên m c ho c liên k t qua th 856. 2.12. Ki m tra trùng l p. 2.13. Ki m tra biên m c l p l i: N u nhan ñ n ph m ñang ñưa vào biên m c ñã t n t i trong m t bi u ghi biên m c khác, ph n m m c n ñưa ra thông báo. 2.14. Biên m c theo t ñi n: Cho phép biên m c ph i h p v i các t ñi n cho m t s trư ng như tác gi , phân lo i, ch ñ ,... ñ ñ m b o tính nh t quán. 2.15. Tái s d ng thông tin biên m c: Thông tin biên m c có th d dàng ñư c tái s d ng (dùng l i m t bi u ghi, m t s trư ng c a bi u ghi có s n). 2.16. Kh năng ñ t các giá tr m c ñ nh: Các giá tr l p l i trong phiên biên m c có th ñư c thi t ñ t cho c phiên ñó. VD: trư ng ngu n trích khi biên m c cho các bài trích c a cùng m t s báo... 2.17. Liên k t các b n ghi biên m c. 2.18. Liên k t theo tác gi , ch ñ , t khóa, nhà xu t b n ... ñ ngư i s d ng có th xem các thông tin liên quan. 2.19. Cung c p các thông tin qu n lý: Các thông tin qu n lý như tên cán b biên m c/duy t, th i ñi m biên m c c n ñư c lưu tr . 2.20. Phân quy n v i vi c xóa, s a: Quy n xóa, s a các b n ghi biên m c c n ñư c c p phát theo tài kho n c th . 2.21. Ki m tra thao tác xóa: B n ghi biên m c không th b xóa n u b n ñ c ñang mư n n ph m này. H th ng c n ph i có log file ghi l i các thao tác s a, xóa. 2.22. Tuỳ bi n các m u biên m c.
2.23. T o các trư ng biên m c phi chu n MARC: Cho phép ngư i dùng t o ra các trư ng / trư ng con phi chu n MARC v i các quy ñ nh ch t ch (tính l p, tính b t bu c, indicators, d ng d li u, quy cách nh p li u). 2.24. T o các trư ng ñ c bi t: Các trư ng ñ c bi t như trư ng d li u s ñính kèm, trư ng liên k t b n ghi biên m c cũng có th ñư c t o d dàng v i các tính năng cho phép ñ t c u hình thích h p cho các trư ng này. 2.25. K t h p v i phân h khác: Các b n ghi biên m c ñư c nh p sơ lư c trong quá trình b sung ho c lưu thông có th ñư c li t kê riêng ñ ch vi c biên m c chi ti t. T ñi n (ki m tra tính nh t quán): 2.26. ð nh nghĩa m c t liên quan: V i các t ñi n ch ñ , tác gi c n cho phép ch ra các m c t liên quan (VD: tên th t và bút danh, các ch ñ tham kh o thêm). 2.27. S a m t m c t t i m t ñi m duy nh t: Khi s a m t m c t t ñi n, ngư i dùng có th ra l nh c p nh t ñ ng th i giá tr c a m c t này trong các b n ghi biên m c tham chi u t i nó. 2.28. G p các m c t t ñi n: Các m c t dư th a (nhi u phiên b n) có th ñư c g p l i ñ ki m soát tính nh t quán. 2.29. Duy t t ñi n: Cho phép duy t qua toàn b các m c t trong m t t ñi n. S n ph m thư m c (phích phi u, danh m c, nhãn): 2.30. T ñ nh d ng s n ph m thư m c. 2.31 H tr s p x p theo nhi u trư ng: Cho phép s n ph m thư m c có th s p x p theo ñ ng th i m t nhóm b t kỳ trong các trư ng MARC 21, MARC 21VN. 2.32. L c b trong s p x p: H tr non-filing indicator (các ký t m ñ u b qua khi s p x p) c a MARC 21, MARC 21VN. 2.33. H tr xâu thay th (aliasing) khi s p x p: Cho phép ngư i dùng ch ra các c m t thay th ñ ph c v s p x p (VD: 40 s thay b ng “B n mươi” khi s p x p). 2.34. H tr tiêu chí nhóm khi t o s n ph m thư m c: Có th ñ t ra tiêu chí nhóm các ñ u m c trong danh m c theo m t trong các trư ng MARC 21, MARC 21VN. Tiêu chí nhóm s ñư c xét trư c tiêu chí s p x p. 2.35. K t h p t o s n ph m thư m c v i tiêu chí l c: Cho phép ngư i dùng gi i h n các bi u ghi ñưa vào s n ph m thư m c thông qua các tiêu chí l c. 2.36. H tr danh m c nhi u ph n: Danh m c có th t o theo nhi u ph n riêng bi t có tr t t trư c sau. 2.37. In ch m c cho s n ph m thư m c: Ch m c cho m t trư ng MARC 21, MARC 21VN b t kỳ c a m t danh m c có th ñư c in ra d dàng. 2.38. Chuy n ñ i sang các công c so n th o văn b n khác nhau. 2.39. In phích ñ ng th i cho nhi u kho. 2.40. T ñ ng s p x p phích: Phích in ra ñư c s p x p theo m t hay nhi u trư ng d li u biên m c. Nh ng trư ng này do ngư i dùng ch ra.
Xu t/Nh p d li u tr c tuy n: 2.41. Nh p ñè (overlay) vào m t bi u ghi có s n: Cho phép nh p ñè m t bi u ghi biên m c l y t ngu n bên ngoài vào m t bi u ghi có s n. Ngư i dùng có th l a ch n nh ng trư ng nào không ñư c phép nh t ñè. 2.42. Nh p tr c tuy n theo lô qua Z39.50: Cho phép ngư i dùng m m t l nh tìm ki m theo Z39.50 ñ n m t thư vi n khác và nh p th ng k t qu vào CSDL c c b . 2.43. Nh p d li u t t p text: Các bi u ghi MARC 21 ñư c lưu tr trong m t t p có th ñư c nh p vào CSDL c c b . 2.44. B sung thêm các trư ng c c b : Cùng v i quá trình nh p li u, có th nh p b sung m t s trư ng c n thi t quy ñ nh c c b . 2.45. Xu t d li u tr c tuy n: Ngư i dùng cũng có th xu t d li u (khuôn d ng ISO 2709 ho c tagged) trong quá trình biên m c. 2.46. Nh p d li u t các t p text có tag: các d li u k t xu t text t cơ s d li u trên CD-ROM/DVD-ROM như DIALOG, Silver Platter 3.3. Module s hoá tư li u 3.1. Nhà th u ph i mô t chi ti t các qui trình c n thi t s d ng ñ s hoá tài li u trong m t TVðT; 3.2. Ph n m m ph i có kh năng s hoá m i d ng văn b n t lo i văn b n d ng text ñ n các d ng hình nh, âm thanh hi n ñang lưu tr t i các thư vi n; 3.3. Ph n m m s hoá cho phép s a ch a các tài li u ñi n t , hi u ch nh các tham s k thu t ñ ñ m b o ch t lư ng c a tài li u ñi n t ; 3.4. T p s hoá có ñ nh d ng thông d ng như MS Word, TeX, Plain Text, JPEG, PDF, ho c ph i có ph m m m chuy n ñ i v các ñ nh d ng trên ñ lưu tr trên máy ch ; 3.5. Có kh năng s hoá sách, t o nên các sách ñi n t s d ng trong m ng hay s d ng cho các công c sách ñi n t trên th trư ng; 3.6. Kích thư c t p s hoá không l n, tương ñương v i kích thư c các t p ñi n t ñư c s hoá b ng các ph n m m ph bi n trên th gi i; 3.7. Ch t lư ng các tài li u ñi n t ph i tho mãn yêu c u. Có th s d ng ph n m m tìm ki m ñ tìm ki m thông tin, in ra trên các máy in thông d ng; 3.8. K t h p ch t ch v i module b sung và biên m c ñ t o thành cơ s d li u toàn văn trong thư vi n ñi n t ; 3.9. Cho phép tìm ki m thông tin trên các t p s hoá theo yêu c u (b ng ph n m m). Nhà th u ph i mô t chi ti t kh năng c a ph m m m tìm ki m; 3.10. Thi t b k thu t s d ng: Nhà th u ph i mô t chi ti t các lo i thi t b k thu t ñư c s d ng kèm theo v i ph n m m, các thi t b nào ñã ñư c s d ng có hi u qu nh t, các thi t b k thu t ph i là các công c ph bi n ho c chuyên d ng trên th trư ng; 3.11. ðư c c p nh t và nâng c p ngay khi có nh ng bi n ñ i v CNTT (ph n c ng và ph n m m) trong nư c và trên th gi i. Nhà th u ph i ch ng minh kh năng này c a ph n c ng và ph n m m;
3.12. Ph n m m s hoá làm vi c n ñ nh, d dàng cài ñ t l i khi c n thi t, Nhà th u ph i mô t chi ti t qui trình cài ñ t và cài ñ t l i. 3.13. Giao di n ngư i dùng trên Web, b ng ti ng Vi t và ti ng Anh; 3.4 Module Lưu thông Mư n -Tr : 4.1. Dây chuy n ph c v cho vi c mư n tr tài li u t i các kho sách và kho t p chí c a Trung tâm 24-26 Lý Thư ng Ki t Hà N i. 4.2. Lưu thông theo t ng ñ a ñi m: N u Thư vi n có nhi u ñi m lưu thông tương ng v i nhi u kho, v trí ñ a lý, ph n m m c n c nh báo n u n ph m lưu thông (khi mư n/tr ) không thu c v ñ a ñi m lưu thông hi n th i. 4.3. Làm vi c v i các lo i mã v ch khác nhau thông qua các thi t b ñ c mã v ch g n k t v i máy tính. 4.4. H tr nh p các giá tr b ng tay: Trong trư ng h p các d li u ñưa vào không s n sàng ñ nh p qua mã v ch. 4.5. H tr nh p nhanh b n ghi b n ñ c. 4.6. H tr nh p nhanh b n ghi biên m c. 4.7. H tr nh p nhanh ñăng ký cá bi t. 4.8. Hi n th thông tin b n ñ c khi ghi mư n. 4.9. Ghi mư n nhi u n ph m v i m t l n nh p s th duy nh t. 4.10. T ñ ng chuy n ñ i b n ñ c. 4.11. Tránh ghi mư n hai l n. 4.12. T ñ ng tính toán h n tr . 4.13. Thay ñ i h n tr . 4.14. Thay ñ i ngày tr . 4.15. Không có h n tr 4.16. In biên nh n mư n. 4.17. In biên lai ph t. 4.18. B qua ti n ph t. 4.20. B qua h n ng ch. 4.21. T ñ ng h p l giao d ch mư n. 4.22. Mư n t i ch và mư n v . 4.23. Ghi chú n i b . 4.24. H y yêu c u mư n. 4.25. Gia h n mư n.
4.26. Khóa th . 4.27. L p l ch làm vi c. Gi ch (Holds) 4.28. Hai m c gi ch : Cho phép ngư i dùng gi ch ho c m t TÊN N PH M (cho m i ñăng ký cá bi t g n v i n ph m) ho c cho m t B N N PH M (cho m t ñăng ký cá bi t c th c a n ph m) v i th i gian nh t ñ nh. 4.29. Thông báo ñ n lư t. 4.30. Tránh gi ch hai l n. 4.31. Gi i h n s yêu c u gi ch cho m t b n ñ c. 4.32. Hu yêu c u gi ch . 4.33. Quy ñ nh th i gian b o lưu lư t. 4.34. Duy t xem các yêu c u gi ch . 4.35. H tr x p hàng. 4.36. H tr m c ưu tiên. Qu n lý b n ñ c: 4.37. Qu n lý các thông tin c n thi t c a b n ñ c. 4.38. Qu n lý b n ñ c theo nhóm. 4.39. Các chính sách riêng v i t ng nhóm. 4.40. X lý lô: M t s nghi p v ñ c bi t (gia h n th , xóa th , s a th ) có th ñư c ti n hành riêng l ho c theo lô. 4.41. Tra c u thông tin b n ñ c. 4.42. In th và mã v ch. 4.43. ð nh d ng th . Báo cáo th ng kê: 4.44. Báo cáo n ph m quá h n. 4.45. In và g i thư thông báo quá h n. 4.46. Báo cáo n ph m ñang lưu thông. 4.47. Báo cáo v ho t ñ ng lưu thông. 4.48. Th ng kê các tên n ph m ưa thích, b n ñ c tích c c. 4.49. Th ng kê lưu thông. 4.50. In danh sách b n ñ c. 4.51. Th ng kê b n ñ c.
3.5. Module Qu n lý kho 3.6. Module OPAC 6.1. Giao di n c a m u tìm ki m là giao ñi n Web, b ng ti ng Vi t và ti ng Anh thân thi n v i ngư i dùng. 6.2. Có nhi u c p ñ tìm ki m khác nhau: Có các m c ñ tìm ki m ñơn gi n và chi ti t thích ng v i các m c nhu c u, kh năng khác nhau c a ngư i dùng. Có các ch d n giúp cho vi c tìm ki m ñư c d dàng và chính xác. 6.3. Có các m u tìm ki m ñ c thù cho nh ng d ng tài li u ph bi n: V i m t s d ng tư li u như: n ph m ñ nh kỳ, lu n án, tư li u nghe nhìn,.. có m u tìm ki m riêng v i m t s tiêu chí ñ c thù cho d ng tư li u ñó. 6.4. S d ng các toán t logic: Cho phép ngư i dùng k t h p các tiêu chí tìm ki m b ng các toán t AND, OR, NOT và các toán t tìm khác như lân c n trong m i trư ng, 6.5. Tìm theo kho ng th i gian: Cho phép tìm trong kho ng th i gian. VD: Các n ph m xu t b n trong 2 năm 1999 và 2000. 6.6. Tìm theo m i trư ng biên m c: Cho phép tìm ki m trên m i trư ng biên m c ho c theo m t ho c m t s trư ng theo yêu c u c a ngư i dùng. Có tr giúp tìm ki m theo b ng t khóa (ch n t khóa theo danh sách ho c hi n ra cây thư m c t khóa ñ ngư i s d ng l a ch n. 6.7. Tìm ki m s d ng bi u th c và ngo c: Cho phép ngư i dùng ph i h p các ñi u ki n tìm ki m thông qua m t bi u th c gõ t do có s d ng ngo c và các toán t logic. 6.8. Tìm ki m không phân bi t ch hoa ch thư ng: Cho phép ngư i dùng tìm ki m không phân bi t hoa thư ng trên các b ng mã ti ng Vi t khác nhau trên giao di n (TCVN 5712, VNI, Unicode). 6.9. Cho phép lưu tr t m th i trong kho ng th i gian ít nh t là 30 phút các l nh tìm, k t qu tìm ñ s d ng l i cho nh ng l n tìm ti p theo (cho phép tìm ki m l p l i). 6.10. Tìm theo xâu con: Ngư i dùng không nh t thi t ph i nh p ñ y ñ m c t cho m t trư ng tìm ki m (VD: tên tác gi , nhan ñ , t khóa,...) 6.11. S p x p k t qu tr l i: T p k t qu tr l i có th ñư c s p x p theo các tiêu chí khác nhau. 6.12. H tr ñ nh d ng khác nhau c a trang k t qu tr l i: Các ñ nh d ng ISBD và ñ nh d ng có chú d n v i trang k t qu , ñ nh d ng MARC (tagged) và ñ nh d ng Th thư m c LC v i trang chi ti t n ph m. Ngư i dùng t l a ch n ki u ñ nh d ng phù h p v ih . 6.13. H tr tìm ki m b ng t ñi n: V i các trư ng có t ñi n (tác gi , phân lo i, t khóa, nhà xu t b n,...) ngư i dùng có th s d ng t ñi n ñ xác minh m c t chính xác mu n tra c u. 6.14. Hi n th thông tin x p giá: Thông tin x p giá (s ñ nh danh, ñăng ký cá bi t) ñư c hi n th v i tr ng thái tương ng (b n, r i, khóa). V i các tư li u ký sinh trên m t
n ph m khác (VD: Bài trích, bài báo), c n ch ra ngu n trích và tr ng thái x p giá c a n ph m m . 6.15. Hi n th thông tin x p giá t ng h p (summary of holdings) v i n ph m ñ nh kỳ: Li t kê các s có trong thư vi n trong các năm. 6.16. Tìm theo các m c t truy c p: T v trí m t n ph m, cho phép ngư i dùng tìm theo các m c t tác gi , phân lo i, ch ñ c a n ph m ñó. 6.17. Tìm ñ ng th i trên nhi u d ng tài li u khác nhau. 6.18. Tìm ki m b ng b ng ch cái b t kỳ c a các ngôn ng h tr Unicode. Tìm theo k t qu c a các yêu c u trư c ñó (m r ng, thu h p, liên k t các yêu c u tìm ñư c trư c ñó). 6.19. Khai thác d li u s : D li u s ñính kèm v i b n ghi biên m c có th ñư c ngư i dùng t i v và s d ng tr c tuy n ho c c c b (h tr chu n Open URL). 6.20. Hi n th các n ph m liên quan: Hi n th ñư ng d n t i các n ph m có liên quan v i n ph m ñang truy c p mà quan h ñư c ch ra trong quá trình biên m c. 6.21. Tuân th chu n Z39.50 phiên b n 3 cho server (Target): Cho phép b t kỳ m t Z39.50 client có s n nào (dòng l nh, ng d ng Windows, ng d ng trên Web) có th tra c u CSDL do ph n m m qu n lý và các TVðT có k t n i v i Internet (ñi m truy nh p t i các TVðT trên Internet). 6.22. Tuân th chu n Z39.50 phiên b n 3 cho client (Origin): Cho phép k t n i t i m t Z39.50 server nào qua m ng Internet. 6.23. H tr kh năng tìm ki m ñ ng th i trên nhi u Z39.50 server: Cho phép ngư i dùng ñưa ra m t yêu c u tra c u và g i yêu c u này ñ ng th i t i nhi u Z39.50 server. K t qu ngư i dùng nh n ñư c s là t ng h p c a các k t qu ñư c các h th ng ñích tr l i. 6.24. T i v các b n ghi biên m c: Cho phép ngư i dùng ñánh d u và l a ch n khuôn d ng/cách th c l y v các b n ghi này (khuôn d ng ISBD, ISO, MARC (tagged)); hình th c qua email, qua file t i v ... 6.25. Các d ch v b n ñ c: ð t mư n, ñ t ch (hold request), gia h n, xem tình tr ng mư n, l a ch n các lĩnh v c quan tâm ñ nh n thông báo n ph m m i theo nhu c u riêng có th ñư c b n ñ c th c hi n qua trang cá nhân ñư c b o v b ng m t kh u. 6.26. K t h p ch t ch v i các d ch v và ti n ích c ng ñ ng như di n ñàn, ph n h i c a b n ñ c, l ch làm vi c, thông tin n ph m m i, ...; 6.27. Giao di n các trang Web ph i ñư c thi t k mang tính chuyên nghi p cao, h p lý, t i ưu, ... tránh trư ng h p t i các trang Web quá lâu.
3.7. Module n ph m ñ nh kỳ/nhi u kỳ: 13 tiêu chí. 3.8. Module T p chí ñi n t : 20 tiêu chí. 3.9. Module mư n liên Thư vi n (ILL): 14 tiêu chí. 3.10. Module xu t b n n ph m thông tin tư li u: 10 tiêu chí. 3.11. Module cung c p tài li u ñi n t (E-delivery): 10 tiêu chí. 3.12. Module tìm ki m toàn văn trên các xu t b n ph m ñi n t : 10 tiêu chí. 3.13. Module qu n tr h th ng: 13 tiêu chí. K t lu n ðánh giá và l a ch n ph n m m cho TVðT Vi t Nam là m t v n ñ th i s . Các tiêu chí nêu trên c n ñư c tuân th m t cách h th ng và ch t ch trong ñánh giá, l a ch n cũng như thi t k , tri n khai các ph n m m cho TVðT. Trên cơ s các tiêu chí ñư c ñ c p nói trên, s h p tác và s c ng tác ch t ch gi a các nhà thi t k và tri n khai ph n m m ng d ng và các chuyên gia TT-TV là ti n ñ quan tr ng hàng ñ u ñ có ñư c các ph n m m cho TVðT c th v a hi n ñ i, v a thích h p v i ñi u ki n nư c ta và c a t ng thư vi n c th . L a ch n m t ph n m m hi n ñ i, thích h p cho TVðT c th còn ph i xu t phát t th c tr ng ho t ñ ng, kh năng tài chính và ñ c bi t là năng l c ti p thu, làm ch và phát tri n c a cơ quan TT-TV. Trong các y u t ch quan, quan tr ng b c nh t là ngu n nhân l c và kh năng qu n lý phát tri n c a ñ i ngũ lãnh ñ o. Ta Ba Hung, Nguyen Dien, Nguyen Thang. Criteria for evaluating and choosing the management software for electronic libraries in Vietnam. Journal of Information and Documentation, 2005, no. 2. - pp.... Abstracts: Presents 3 groups of criteria for evaluating and choosing the management software for electronic libraries in Vietnam: Criteria related to IT, criteria related to LIS and those related to functional modules; Draws attention to the use of these criteria in Vietnam conditions.