Cách mạng công nghiệp lần thứ 4

CAÙCH MAÏNG COÂNG NGHIEÄP LAÀN THÖÙ 4<br /> (Coâng nghieäp 4.0)<br /> Traàn Ngoïc Nguyeân<br /> <br /> 1. Hieåu veà Caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4<br /> Cuoäc “Caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4”, hay “Coâng nghieäp 4.0”, laø xu<br /> höôùng tích hôïp caùc coâng ngheä hieän ñaïi treân theá giôùi vaøo phuïc vuï saûn xuaát vaø ñôøi<br /> soáng. Coâng nghieäp 4.0 döïa treân neàn taûng tích hôïp cao ñoä cuûa heä thoáng keát noái<br /> soá hoùa - vaät lyù - sinh hoïc vôùi söï ñoät phaù cuûa Internet Vaïn vaät (IoT) vaø Trí tueä<br /> nhaân taïo (AI), ñang vaø seõ laøm thay ñoåi caên baûn neàn saûn xuaát cuûa theá giôùi. Vì laøm<br /> thay ñoåi caên baûn coâng ngheä cuûa neàn saûn xuaát so vôùi caùc theá heä coâng ngheä tröôùc<br /> ñaây ñaõ coù, neân ñöôïc goïi laø Caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4. Coâng nghieäp 4.0<br /> vôùi ñaëc ñieåm taän duïng söùc maïnh lan toûa toaøn caàu cuûa soá hoùa vaø coâng ngheä<br /> thoâng tin, keát hôïp toång theå caùc coâng ngheä hieän ñaïi theo muïc ñích söû duïng, ñang<br /> dieãn ra vôùi toác ñoä khaùc nhau taïi caùc quoác gia treân theá giôùi. Söï khaùc nhau naøy tuøy<br /> thuoäc vaøo trình ñoä phaùt trieån, nhöng ñang taïo ra taùc ñoäng maïnh meõ, ngaøy moät<br /> gia taêng tôùi moïi maët cuûa ñôøi soáng kinh teá - xaõ hoäi - an ninh - quoác phoøng, daãn<br /> ñeán vieäc thay ñoåi phöông thöùc vaø löïc löôïng saûn xuaát cuûa xaõ hoäi.<br /> Nöôùc ta ñang trong quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa vaø hoäi nhaäp<br /> quoác teá, ñoàng nghóa vôùi cuoäc caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4 seõ mang laïi<br /> nhieàu cô hoäi vaø thaùch thöùc. Caàn Thô laø 1 trong 5 thaønh phoá lôùn cuûa caû nöôùc, do<br /> ñoù cuõng khoâng naèm ngoaøi quy luaät vaän ñoäng naøy. Ñaëc bieät laø söï môû ra cô hoäi<br /> ñaàu tö trong lónh vöïc coâng ngheä soá (digital), internet keát noái vaïn vaät, tích hôïp trí<br /> tueä nhaân taïo vaø caùc coâng ngheä hieän ñaïi veà sinh hoïc, vaät lyù, töï ñoäng hoùa, thöïc teá<br /> aûo v.v… Song song ñoù laø cô hoäi öùng duïng ña daïng, nhanh choùng cho saûn xuaát vaø<br /> ñôøi soáng vôùi trình ñoä khoa hoïc - coâng ngheä tieán leân hieän ñaïi. Tuy nhieân, ñeå naém<br /> baét ñöôïc nhöõng cô hoäi aáy, ñoøi hoûi chuùng ta phaûi ñoåi môùi coâng ngheä, naâng cao<br /> chaát löôïng nguoàn nhaân löïc thích öùng, laøm chuû ñöôïc coâng ngheä ñeå coù theå baét kòp<br /> tieán boä coâng ngheä toaøn caàu.<br />  Hình 1: Caùch maïng coâng ngheä tröôùc 4.0 (Nguoàn Internet)<br /> 2. Thaønh phoá Caàn Thô tröôùc cô hoäi coâng nghieäp 4.0<br /> Nhaèm taêng cöôøng naêng löïc tieáp caän cuoäc Caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù<br /> 4, thaønh phoá Caàn Thô ñaõ thöïc hieän nhieàu hoaït ñoäng thieát thöïc.<br /> Trong lónh vöïc phaùt trieån Coâng ngheä thoâng tin (CNTT): Thaønh phoá ñaõ<br /> trieån khai “Quy hoaïch phaùt trieån thoâng tin vaø truyeàn thoâng thaønh phoá Caàn Thô<br /> ñeán naêm 2020 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2030” (Quyeát ñònh soá 3933/QÑ-UBND<br /> ngaøy 29 thaùng 12 naêm 2015). Theo ñoù, höôùng tôùi xaây döïng hoaøn chænh cô sôû haï<br /> taàng thoâng tin vaø truyeàn thoâng phuû khaép toaøn thaønh phoá vôùi coâng ngheä hieän ñaïi.<br /> Ñaûm baûo an toaøn, an ninh thoâng tin, keát noái vôùi caùc tænh, thaønh phoá trong vuøng<br /> vaø caû nöôùc. Taïo neàn taûng phaùt trieån chính quyeàn ñieän töû, goùp phaàn thuùc ñaåy<br /> chuyeån dòch cô caáu kinh teá, naâng cao daân trí khu vöïc noâng thoân. Naâng cao chaát<br /> löôïng dòch vuï thoâng tin truyeàn thoâng. Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc thoâng tin vaø<br /> truyeàn thoâng. Nhieàu ñeà aùn, döï aùn coù quy moâ, mang tính chieán löôïc ñaõ ñöôïc<br /> trieån khai nhö:<br /> 2.1. Döï aùn “Xaây döïng chính quyeàn ñieän töû thaønh phoá”:<br /> Döï aùn döï kieán seõ hoaøn thaønh vaøo naêm 2020, nhaèm naâng cao chaát löôïng,<br /> hieäu quaû khi trieån khai coâng taùc öùng duïng vaø phaùt trieån CNTT cuûa thaønh phoá.<br /> ÖÙng duïng ISO haønh chính coâng, taêng cöôøng khaû naêng keát noái lieân thoâng, tích<br /> hôïp, chia seû, söû duïng laïi thoâng tin, cô sôû döõ lieäu caùc töø trung öông ñeán cô sôû. Töø<br /> ñoù, taïo thuaän lôïi trong vieäc giaûi quyeát nhanh caùc thuû tuïc haønh chính coâng cho<br /> caùc toå chöùc, doanh nghieäp vaø ngöôøi daân; ñaûm baûo trieån khai öùng duïng coâng<br /> ngheä thoâng tin ñoàng boä, haïn cheá truøng laëp, tieát kieäm chi phí.<br /> 2.2. Döï aùn “Xaây döïng thaønh phoá thoâng minh (Smart City)”:<br />  Thaønh phoá Caàn Thô ñang xaây döïng phaùt trieån thaønh ñoâ thò thoâng minh,<br /> treân cô sôû söû duïng CNTT vaø truyeàn thoâng ñeå thu thaäp, truyeàn, löu tröõ vaø xöû lyù döõ<br /> lieäu. Döï aùn höôùng tôùi phuïc vuï ngöôøi daân naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng vaø quaûn<br /> lyù ñoâ thò thoâng minh hôn. Goùp phaàn naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû quaûn lyù nhaø<br /> nöôùc, thuùc ñaåy kinh teá xaõ hoäi phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng, xaây döïng moâi<br /> tröôøng soáng, saûn xuaát kinh doanh ngaøy caøng vaên minh, hieän ñaïi. Ngaøy<br /> 11/4/2017, Thaønh uûy Caàn Thô ñaõ ban haønh Nghò quyeát soá 10-NQ/TU veà xaây<br /> döïng Caàn Thô phaùt trieån thaønh ñoâ thò thoâng minh (giai ñoaïn 2016-2025). Ñeå<br /> trieån khai Nghò quyeát cuûa Thaønh uûy, ngaøy 14/8/2017, UÛy ban nhaân daân thaønh<br /> phoá ban haønh Keá hoaïch soá 120/KH-UBND soá 10-NQ/TU. Treân cô sôû ñoù, Ban Chæ<br /> ñaïo xaây döïng thaønh phoá Caàn Thô phaùt trieån thaønh ñoâ thò thoâng minh (giai ñoaïn<br /> 2016-2025) ñaõ ñöôïc thaønh laäp. Ñoàng thôøi, thaønh phoá cuõng phoái hôïp vôùi Taäp<br /> ñoaøn Böu chính Vieãn thoâng Vieät Nam laäp Ñeà aùn “Xaây döïng thaønh phoá Caàn Thô<br /> phaùt trieån thaønh ñoâ thò thoâng minh”.<br /> Höôùng ñeán xaây döïng thaønh phoá Caàn Thô phaùt trieån thaønh ñoâ thò thoâng<br /> minh, nhieàu nhieäm vuï mang tính neàn taûng ñaõ ñöôïc thaønh phoá trieån khai thöïc<br /> hieän nhö xaây döïng hôïp phaàn neàn taûng döõ lieäu khoâng gian SDI vaø caùc coâng cuï<br /> quaûn lyù ñoâ thò, xaõ hoäi thuoäc Döï aùn “Phaùt trieån thaønh phoá Caàn Thô vaø taêng cöôøng<br /> khaû naêng thích öùng cuûa ñoâ thò”.<br /> 2.3. Trieån khai “ÖÙng duïng heä thoáng tin ñòa lyù (GIS) vaøo quaûn lyù haï taàng<br /> kyõ thuaät ñoâ thò taïi thaønh phoá Caàn Thô”:<br /> Thaønh phoá ñaõ xaây döïng heä thoáng thoâng tin toång hôïp veà haï taàng kyõ thuaät<br /> (böôùc ñaàu laø haï taàng thoaùt nöôùc) coù khaû naêng cung caáp thoâng tin nhanh, chính<br /> xaùc vaø goùp phaàn taïo caùc giaûi phaùp phaùt trieån beàn vöõng. ÖÙng duïng naøy coù khaû<br /> naêng keát noái vôùi heä thoáng thoâng tin ñòa lyù ñoàng baèng soâng Cöûu Long -<br /> MekongGIS, taïo cô sôû cho vieäc ñoàng boä döõ lieäu töø quy moâ sôû, ban, ngaønh thaønh<br /> phoá ñeán caáp tænh vaø caáp vuøng Taây Nam boä.<br /> Ngoaøi 3 döï aùn treân, ñöùng tröôùc caùc cô hoäi vaø thaùch thöùc veà öùng duïng coâng<br /> ngheä môùi trong xu höôùng töông taùc coâng nghieäp 4.0, thaønh phoá tieáp tuïc quan<br /> taâm caùc vieäc sau:<br /> - Xaây döïng “Keá hoaïch hoã trôï heä sinh thaùi khôûi nghieäp - ñoåi môùi saùng taïo<br /> thaønh phoá Caàn Thô ñeán naêm 2025", döïa treân thaønh töïu coâng ngheä môùi, ñeå trieån<br /> khai caùc hoaït ñoäng thöôøng xuyeân nhö: Khaûo saùt heä sinh thaùi khôûi nghieäp ñoåi môùi<br /> saùng taïo; Coâng taùc truyeàn thoâng veà ñaøo taïo khôûi nghieäp, xaây döïng vaän haønh heä<br /> sinh thaùi hoã trôï khôûi nghieäp, hoã trôï caùc doanh nghieäp khôûi nghieäp (Start-up).<br /> - Taäp trung thuùc ñaåy phaùt trieån, taïo söï böùt phaù thöïc söï veà haï taàng coâng<br /> ngheä, öùng duïng coâng ngheä thoâng tin, ñaøo taïo nhaân löïc. Phaùt trieån haï taàng keát<br /> noái soá vaø baûo ñaûm an toaøn, an ninh maïng. Taïo ñieàu kieän cho ngöôøi daân vaø<br /> doanh nghieäp deã daøng, thuaän tieän trong tieáp caän caùc cô hoäi phaùt trieån noäi dung<br /> soá vaø coâng ngheä môùi.<br /> - Tieáp tuïc caûi thieän moâi tröôøng caïnh tranh ñeå thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa<br /> doanh nghieäp, taïo ñieàu kieän cho doanh nghieäp nhanh choùng haáp thuï vaø phaùt<br /> trieån ñöôïc caùc coâng ngheä saûn xuaát môùi. Khaån tröông hoaøn thieän xaây döïng chính<br /> quyeàn ñieän töû. Tieáp tuïc chuû ñoäng raø soaùt, baõi boû caùc ñieàu kieän kinh doanh<br /> khoâng coøn phuø hôïp. Söûa ñoåi caùc quy ñònh quaûn lyù chuyeân ngaønh ñoái vôùi haøng<br /> hoùa xuaát khaåu, nhaäp khaåu theo höôùng ñoõn giaûn hoùa vaø hieän ñaïi hoùa thuû tuïc<br /> haønh chính.<br /> - Raø soaùt laïi quy hoaïch, ñeà xuaát xaây döïng keá hoaïch vaø caùc nhieäm vuï troïng<br /> taâm trong caùc lónh vöïc ñeå trieån khai phuø hôïp vôùi xu theá phaùt trieån cuûa Caùch<br /> maïng coâng nghieäp laàn thöù 4. Raø soaùt, löïa choïn phaùt trieån saûn phaåm chuû löïc cuûa<br /> thaønh phoá baùm saùt caùc coâng ngheä saûn xuaát môùi, tích hôïp nhöõng coâng ngheä môùi<br /> ñeå taäp trung ñaàu tö phaùt trieån.<br /> - Taêng cöôøng hoäi nhaäp quoác teá vaø coâng ngheä thoâng tin, Internet Vaïn vaät<br /> (IoT), Trí tueä nhaân taïo (AI). Taïo hieåu bieát vaø nhaän thöùc ñuùng veà baûn chaát, ñaëc<br /> tryùng, caùc cô hoäi vaø thaùch thöùc cuûa Caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4 ñeå coù<br /> caùch tieáp caän, giaûi phaùp phuø hôïp, hieäu quaû.<br /> 3. Nhieäm vuï vaø giaûi phaùp trong lónh vöïc KH&CN giai ñoaïn 2018-2020<br /> - Öu tieân nghieân cöùu khoa hoïc vaø phaùt trieån coâng ngheä, thuùc ñaåy caùc hoaït<br /> ñoäng öùng duïng, nghieân cöùu phaùt trieån, chuyeån giao caùc coâng ngheä chuû choát cuûa<br /> cuoäc Caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4 nhö: Internet vaïn vaät (IoT), trí tueä nhaân<br /> taïo (AI), thöïc teá aûo (VR), töông taùc thöïc taïi aûo (AR), maïng xaõ hoäi, ñieän toaùn ñaùm<br /> maây, phaân tích döõ lieäu lôùn (SMAC), coâng ngheä in 3D, coâng ngheä vaät lieäu tieân<br /> tieán, coâng ngheä löu tröõ... Töø ñoù phuïc vuï phaùt trieån coâng nghieäp coâng ngheä soá,<br /> noâng nghieäp thoâng minh, du lòch thoâng minh, ñoâ thò thoâng minh.<br /> - Taäp trung thöïc hieän coù hieäu quaû caùc chöông trình: Hoã trôï doanh nghieäp<br /> nhoû vaø vöøa ñoåi môùi coâng ngheä (giai ñoaïn 2018-2020); Hoã trôï phaùt trieån taøi saûn<br /> trí tueä (giai ñoaïn 2016-2020); Chöông trình naêng suaát chaát löôïng. Tieáp tuïc hoã trôï<br /> doanh nghieäp tieáp caän, öùng duïng coâng ngheä môùi, coâng ngheä tieân tieán, coâng<br /> ngheä cao, coâng ngheä saïch ñeå ñoåi môùi coâng ngheä, thieát bò. Naâng cao hieäu quaû<br /> saûn xuaát, kinh doanh taïi doanh nghieäp, nhaát laø caùc coâng ngheä môùi trong lónh<br /> vöïc coâng ngheä thoâng tin (lónh vöïc coâng ngheä coát loõi cuûa Caùch maïng coâng<br /> nghieäp laàn thöù 4).<br />  - Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc coù trình ñoä ñeå naém baét, tieáp caän vaø öùng duïng<br /> coâng ngheä phuïc vuï caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4. Trong ñoù, taäp trung ñaøo<br /> taïo veà khoa hoïc, coâng ngheä, kyõ thuaät vaø toaùn hoïc (STEM), ngoaïi ngöõ, tin hoïc<br /> trong chöông trình ñaøo taïo.<br /> - Thuùc ñaåy heä sinh thaùi khôûi nghieäp ñoåi môùi saùng taïo cuûa thaønh phoá theo<br /> höôùng: Taäp trung thöïc hieän Keá hoaïch hoã trôï heä sinh thaùi khôûi nghieäp ñoåi môùi<br /> saùng taïo thaønh phoá Caàn Thô ñeán naêm 2025, thuùc ñaåy hoaït ñoäng nghieân cöùu<br /> khoa hoïc vaø phaùt trieån coâng ngheä cuûa doanh nghieäp, laáy doanh nghieäp laø trung<br /> taâm cuûa ñoåi môùi saùng taïo; Xaây döïng, hoaøn thieän chính saùch ñeå phaùt trieån maïnh<br /> meõ doanh nghieäp khôûi nghieäp saùng taïo taïi thaønh phoá, taïo ra caùc saûn phaåm, dòch<br /> vuï, moâ hình kinh doanh môùi coù giaù trò cao, coù söùc caïnh tranh.<br /> Caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4 ñang daàn trôû thaønh xu höôùng chung cuûa<br /> theá giôùi. Noù môû ra nhieàu cô hoäi trong vieäc naâng cao trình ñoä coâng ngheä, naêng<br /> löïc saûn xuaát vaø caïnh tranh trong chuoãi saûn phaåm. Taïo ra söï thay ñoåi lôùn veà hình<br /> thaùi kinh doanh dòch vuï, taïo cô hoäi ñaàu tö haáp daãn vaø ñaày tieàm naêng trong lónh<br /> vöïc coâng ngheä soá vaø Internet. Ñoàng thôøi, cuõng laø cô hoäi lôùn cho saûn xuaát coâng<br /> nghieäp vôùi trình ñoä khoa hoïc vaø coâng ngheä tieân tieán. Tuy nhieân, moät soá cô quan,<br /> doanh nghieäp, caù nhaân tham gia caùc hoaït ñoäng quaûn lyù, saûn xuaát kinh doanh<br /> coøn luùng tuùng trong vieäc ñònh hình roõ noäi dung thöïc hieän, chuaån bò gì tröôùc cuoäc<br /> Caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4, vaø coøn thieáu söï höôùng daãn, hoã trôï cuûa caùc cô<br /> quan chuyeân moân trong hoaït ñoäng ñònh höôùng vaø keá hoaïch trieån khai.<br /> Ñaùp öùng nhu caàu treân, trong naêm môùi 2018, Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä seõ<br /> phoái hôïp vôùi Sôû Thoâng tin vaø Truyeàn thoâng, Lieân hieäp caùc Hoäi Khoa hoïc vaø Kyõ<br /> thuaät TP. Caàn Thô, caùc cô quan thoâng taán, baùo chí cung caáp kòp thôøi thoâng tin<br /> theo chuû tröông cuûa nhaø nöôùc, goùp phaàn ñöa nhaän thöùc ñuùng veà cuoäc Caùch<br /> maïng coâng nghieäp laàn thöù 4 ñeán vôùi caùc ñòa phöông, doanh nghieäp vaø ngöôøi<br /> daân treân ñòa baøn thaønh phoá. Beân caïnh ñoù, kieán nghò thaønh phoá taïo cô hoäi toát ñeå<br /> hôïp taùc quoác teá, keát noái coäng ñoàng KH&CN ngöôøi Vieät Nam ôû nöôùc ngoaøi vôùi<br /> nhaân só trí thöùc trong nöôùc, taïo hieåu bieát vaø nhaän thöùc ñuùng veà baûn chaát, ñaëc<br /> tröng, caùc cô hoäi, thaùch thöùc vaø naém baét kòp xu theá cuûa cuoäc Caùch maïng coâng<br /> nghieäp laàn thöù 4. Töø ñoù coù caùch tieáp caän, giaûi phaùp phuø hôïp, hieäu quaû, goùp<br /> phaàn phaùt trieãn kinh teá - xaõ hoäi thaønh phoá.<br /> <br /> <br /> Taøi lieäu tham khaûo: Chæ thò 16/CT-TTg ngaøy 04/5/2017<br />