cẩm nang quyền tác giả khu vực châu á phần i

Chia sẻ: Thái Duy Ái Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

180
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trung tâm văn hoá Châu Á Thái Bình Dương trực thuộc UNESCO, Cục bản quyền thuộc Bộ Văn hoá Thông tin Việt Nam và Nhà xuất bản Kim Đồng sẽ phối hợp tổ chức Hội thảo Quốc gia về hoàn thiện và phổ biến Sách “Cẩm nang Quyền tác giả khu vực Châu Á - Bản tiếng Việt” từ ngày 15 đến ngày 18 tháng 3 tại Hà Nội, Việt Nam, cùng với sự hỗ trợ của Cục bản quyền Nhật Bản (JCO) trực thuộc cơ quan chuyên trách văn hoá chính phủ Nhật Bản và Uỷ ban quốc gia...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: cẩm nang quyền tác giả khu vực châu á phần i

Caåm nang quyeàn taùc giaû khu vöïc Chaâu AÙ Taùc giaû: Tamotsu HOZUMI Minh hoaï: Taro GOMI
Caåm nang quyeàn taùc giaû Caåm nang quyeàn taùc giaû khu vöïc Chaâu AÙ (Baûn goác tieáng Anh) khu vöïc Chaâu AÙ Taùc giaû: Tamotsu HOZUMI © Trung taâm Vaên hoaù Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông thuoäc UNESCO 2004 Minh hoaï: Taro GOMI © 2004 Xuaát baûn laàn thöù nhaát: 1/11/2004 MUÏC LUÏC ISBN4-946438-61-0 Chòu traùch nhieäm xuaát baûn: Trung taâm Vaên hoaù Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông thuoäc UNESCO Lôøi noùi ñaàu baûn tieáng Vieät Tokyo, Nhaät Baûn 2004 Lôøi noùi ñaàu Ñôn vò taøi trôï: Cuïc Baûn quyeàn Nhaät Baûn, Chính phuû Nhaät Baûn Taùc phaåm ñaõ ñöôïc baûo hoä. Khoâng ñöôïc in aán, söûa chöõa hoaëc sao cheùp, 1 Taùc phaåm laø gì? löu haønh baát cöù phaàn naøo baèng baát cöù hình thöùc hoaëc baát cöù phöông tieän Caùc loaïi hình taùc phaåm ñieän töû, cô giôùi, sao chuïp, ghi aâm hoaëc baèng caùc phöông tieän naøo khaùc neáu khoâng ñöôïc pheùp cuûa nhaø xuaát baûn. 2 Quyeàn cuûa taùc giaû bao goàm quyeàn taøi saûn, Bieân taäp vaø saûn xuaát: Medialynx Japan quyeàn nhaân thaân vaø caùc quyeàn lieân quan Thieát keá saùch: Airs/Takanori FUJINE Quyeàn taøi saûn cuûa taùc giaû ACCU Trung taâ m vaê n hoù a Chaâ u AÙ - Thaù i Bình Döông thuoä c NESCO Quyeàn taøi saûn ñoái vôùi taùc phaåm Japan Publishers Building, No.6 Fukuromachi, Shinjuku-ku, Tokyo 162-8484, Japan Quyeàn khai thaùc caùc taùc phaåm phaùi sinh vaø vieäc söû duïng thöù ÑT +81-3-3269-4435 Fax: +81-3-3269-4510 Email: general@ accu.or.jp URL:http://www.accu.or.jp caáp ñoái vôùi taùc phaåm ñaõ ñöôïc coâng boá Caåm nang quyeàn taùc giaû khu vöïc Chaâu A Ù (Baûn tieáng Vieät) Quyeàn nhaân thaân cuûa taùc giaû laø gì? Caùc quyeàn lieân quan © Trung taâm Vaên hoaù Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông thuoäc UNESCO 2005 Minh hoïa: Taro GOMI © 2004 Thôøi haïn baûo hoä quyeàn taùc giaû Ngöôøi dòch: MAI MINH HAÈ N G Thôøi haïn baûo hoä quyeàn taøi saûn © Nhaø xuaát baûn Kim Ñoàng Thôøi haïn baûo hoä caùc quyeàn lieân quan Xuaát baûn laàn thöù nhaát: 4/2005 Taùc phaåm ñaõ ñöôïc baûo hoä. Khoâng ñöôïc in aán, söûa chöõa hoaëc sao cheùp, 3 Taùc phaåm ñöôïc baûo hoä quoác teá nhö theá naøo? löu haønh baát cöù phaàn naøo baèng baát cöù hình thöùc hoaëc baát cöù phöông tieän ñieän töû, cô giôùi, sao chuïp, ghi aâm hoaëc baèng caùc phöông tieän naøo khaùc 4 Khai thaùc quyeàn taùc giaû neáu khoâng ñöôïc pheùp cuûa Trung taâm Vaên hoaù Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông Caùc hình thöùc khai thaùc taùc phaåm thuoäc UNESCO vaø Nhaø xuaát baûn Kim Ñoàng. Giôùi haïn quyeàn taùc giaû Cuïc Baûn quyeàn taùc giaû vaên hoïc - ngheä thuaät Vieät Nam vaø Nhaø xuaát baûn Sao cheùp ñeå söû duïng rieâng Kim Ñoàng chòu traùch nhieäm veà baûn dòch tieáng Vieät vaø phaàn Hoûi vaø Ñ aùp Söï khaùc nhau giöõa khai thaùc vaø trích daãn ñöôïc boå sung vaøo baûn tieáng Vieät dòch töø aán phaåm goác tieáng Anh Asian Copyright Handbook. Caùc ñieàu kieän trích daãn Phaàn Hoûi vaø Ñ aùp boå sung laø keát quaû cuûa hoaït ñoäng thaûo luaän nhoùm trong Xaâm phaïm quyeàn taùc giaû khuoân khoå cuoäc “Hoäi thaûo quoác gia veà hoaøn thieän vaø phoå bieán saùch Caåm nang quyeàn taùc giaû khu vöïc Chaâu AÙ - baûn tieáng Vieät”, dieãn ra taïi Haø Noäi töø 15 ñeán 18-3-2005.
5 Anh höôûng vaø taùc ñoäng cuûa kyõ thuaät vaø coâng Û ngheä môùi Kyõ thuaät soá, maïng thoâng tin vaø quyeàn taùc giaû Hoûi vaø Ñaùp Hoûi & Ñaùp: Teân saùch, khaåu hieäu quaûng caùo v.v... coù phaûi laø taùc phaåm? Hoûi & Ñaùp: Caùc yù töôûng coù ñöôïc baûo hoä quyeàn taùc giaû? Hoûi & Ñaùp: Trong tröôøng hôïp naøo taùc phaåm khoâng ñöôïc phaùp luaät baûo hoä? Hoûi & Ñaùp: Quyeàn taùc giaû ñoái vôùi trang web ñöôïc xaùc ñònh nhö theá naøo? Hoûi & Ñaùp: Taùc phaåm ñoàng taùc giaû laø gì? Hoûi & Ñaùp: Truyeän coå tích, truyeän daân gian coù ñöôïc baûo hoä quyeàn taùc giaû khoâng? Hoûi & Ñaùp: Ai coù theå trôû thaønh taùc giaû? Hoûi & Ñaùp: Quyeàn dòch thuaät thuoäc veà ai? Hoûi & Ñaùp: Quyeàn taùc giaû ôû nhöõng nöôùc chöa tham gia caùc ñieàu öôùc veà quyeàn taùc giaû ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo? Hoûi & Ñaùp: Moät soá caâu hoûi lieân quan ñeán trích daãn Phuï luïc Coâng öôùc, ñieàu öôùc vaø Xu höôùng quoác teá Danh saùch caùc nöôùc thaønh vieân cuûa caùc ñieàu öôùc quoác teá Phuï luïc baûn tieáng Vieät Hoûi vaø ñaùp Chuù thích baûn dòch
Döông thuoäc UNESCO vaø Cuïc Baûn quyeàn taùc giaû vaên hoïc – ngheä thuaät Vieät Nam ñaõ phoái hôïp toå chöùc hoäi thaûo vaø giuùp ñôõ veà chuyeân moân trong vieäc bieân soaïn, xuaát baûn cuoán saùch. Chuùng toâi cuõng xin LÔØI NOÙI ÑAÀU ñöôïc caùm ôn caùc nhaø xuaát baûn trung öông vaø ñòa phöông, caùc cô quan, toå chöùc cuûa Vieät Nam coù lieân quan ñeán vaán ñeà quyeàn taùc giaû BAÛN TIEÁNG VIEÄT ñaõ nhieät tình tham gia hoäi thaûo vaø ñoùng goùp nhieàu yù kieán quyù baùu cho cuoäc hoäi thaûo cuõng nhö cho vieäc bieân soaïn phaàn phuï luïc cuûa cuoán saùch. Ñaëc bieät chuùng toâi xin ñöôïc caùm ôn caùc chuyeân gia quoác teá: Treân tay caùc baïn laø cuoán Caåm nang quyeàn taùc giaû khu vöïc Chaâu oâng Yasuo Domon, Nhaø xuaát baûn Kodansha (Nhaät Baûn), baø Sibylle AÙ, moät keát quaû cuûa cuoäc hoäi thaûo mang teân Hoäi thaûo quoác gia veà Le Maire, Nhaø xuaát baûn Bayard Jeunesse (Phaùp) ñaõ nhieät tình giaûi hoaøn thieän vaø phoå bieán saùch “Caåm nang quyeàn taùc giaû khu vöïc ñaùp caùc thaéc maéc cuûa caùc ñoàng nghieäp Vieät Nam veà haøng loaït vaán ñeà Chaâu AÙ - baûn tieáng Vieät”, dieãn ra taïi Haø Noäi vaøo trung tuaàn thaùng ñang ñöôïc ñaët ra cho ñaát nöôùc chuùng toâi, moät thaønh vieân môùi cuûa 3 naêm 2005. Cuoäc hoäi thaûo do Nhaø xuaát baûn Kim Ñoàng, Trung taâm Coâng öôùc Berne. Phaàn giaûi ñaùp cuûa caùc vò khoâng chæ giuùp laøm saùng Vaên hoùa Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông thuoäc UNESCO (ACCU), Cuïc toû nhöõng vaán ñeà ñaët ra trong cuoäc hoäi thaûo, maø coøn laø cô sôû quan Baûn quyeàn taùc giaû vaên hoïc - ngheä thuaät Vieät Nam (COV) phoái hôïp toå troïng giuùp cho vieäc bieân soaïn phaàn Hoûi vaø Ñaùp ñöôïc boå sung vaøo chöùc, vôùi söï taøi trôï cuûa Cuïc Baûn quyeàn Nhaät Baûn. Muïc tieâu cuûa cuoäc baûn tieáng Vieät naøy maø thieáu noù, cuoán saùch haún khoâng theå coù ñöôïc hoäi thaûo laø giuùp ñôõ caùc caù nhaân vaø toå chöùc lieân quan ñeán hoaït ñoäng dieän maïo nhö hieän nay! xuaát baûn ôû Vieät Nam hieåu ñaày ñuû hôn veà khaùi nieäm quyeàn taùc giaû thoâng qua cuoán saùch naøy. Ñaây laø moät cuoán saùch phoå bieán nhöõng kieán thöùc cô baûn veà quyeàn taùc giaû vaø nhöõng vaán ñeà lieân quan, ñöôïc vieát Thay maët Ban toå chöùc hoäi thaûo cho nhöõng ngöôøi soáng ôû caùc nöôùc chaâu AÙ, do soaïn giaû Nhaät Baûn vaø xuaát baûn cuoán saùch Tamotsu Hozumi bieân soaïn vaø vöøa ñöôïc ACCU xuaát baûn thaùng 11 NHAØ XUAÁT BAÛN KIM ÑOÀNG naêm 2004. Maët khaùc, ñeå caäp nhaät nhöõng vaán ñeà ñang ñöôïc nhieàu ngöôøi Vieät Nam quan taâm, cuoán saùch ñöôïc boå sung moät phaàn phuï luïc rieâng cuûa baûn tieáng Vieät, chöùa ñöïng nhöõng caâu hoûi ñöôïc ñaët ra taïi cuoäc hoäi thaûo vaø phaàn giaûi ñaùp cuûa caùc chuyeân gia quoác teá vaø Vieät Nam veà quyeàn taùc giaû. Nhaân dòp xuaát baûn cuoán Caåm nang quyeàn taùc giaû khu vöïc Chaâu AÙ, Nhaø xuaát baûn Kim Ñoàng xin ñöôïc traân troïng caùm ôn Cuïc baûn quyeàn Nhaät Baûn ñaõ taøi trôï cho vieäc toå chöùc hoäi thaûo vaø xuaát baûn cuoán saùch taïi Vieät Nam; caùm ôn Trung taâm Vaên hoùa Chaâu AÙ - Thaùi Bình 6 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 7
Lêi nãi ®Çu
“Quyeàn sôû höõu coâng nghieäp”. Do con ngöôøi ñaõ phaûi maát nhieàu coâng söùc vaø nghieân cöùu ñeå taïo ra caùc saûn phaåm ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån neàn vaên hoùa vaø vaên minh, neân quyeàn hôïp phaùp baûo hoä caùc saûn phaåm coøn ñöôïc ñeà caäp baèng thuaät ngöõ chung laø “Quyeàn sôû höõu trí tueä”. Xin ñöôïc giaûi thích chi tieát hôn yù nghóa cuûa cuïm töø taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät. Taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán trí oùc vaø taâm hoàn chuùng ta vaø vì vaäy cuïm töø naøy bao goàm taát caû caùc loaïi hình vaên hoïc nhö tieåu thuyeát, thô hoaëc kòch baûn cuõng nhö caùc loaïi hình nghe nhìn nhö hoäi hoïa, aâm nhaïc, ñieän aûnh vaø thaønh quaû cuûa caùc nghieân cöùu khoa hoïc phöùc taïp. Taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät cuõng coù theå ñöôïc xaùc ñònh nhö laø söï theå hieän saùng taïo suy nghó hoaëc caûm xuùc cuûa con ngöôøi. Söï theå hieän saùng taïo naøy coù theå taùc ñoäng ñeán suy nghó vaø caûm xuùc cuûa ngöôøi khaùc. Haún baïn ñaõ töøng xuùc ñoäng khi ñoïc moät cuoán saùch, xem moät böùc tranh ñeïp, nghe moät baûn nhaïc hay xem moät boä phim vaø baïn chìm ñaém vaøo moät theá giôùi hoaøn toaøn khaùc. Khoâng phaûi luùc naøo nhöõng caûm xuùc maø chuùng ta caûm nhaän ñöôïc töø nhöõng taùc phaåm naøy cuõng töôi ñeïp hoaëc deã chòu. Ñoâi khi nhöõng taùc phaåm ñoù coù theå gôïi neân nhöõng caûm xuùc buoàn chaùn hoaëc khieán chuùng ta phaûi nghó Quyeàn taùc giaû laø moät trong nhöõng Quyeàn Con ngöôøi ñöôïc quy ñònh ngôïi. Caùch theå hieän mang tính thaåm mó taùc ñoäng tröïc tieáp tôùi trí oùc vaø trong Tuyeân ngoân chung veà Nhaân quyeàn vaø caùc Thoûa öôùc Quoác teá cuûa taâm hoàn cuûa chuùng ta vaø gôïi cho chuùng ta moät caûm xuùc naøo ñoù. Lieân Hôïp Quoác, ñoàng thôøi laø moät quyeàn phaùp lyù raát quan troïng nhaèm baûo hoä caùc taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät(*). Vaäy taùc phaåm vaên hoïc, Ñeå toàn taïi, con ngöôøi caàn phaûi aên. Thöùc aên laø yeáu toá soáng coøn ñeå ngheä thuaät laø gì? Ñoù laø taát caû caùc saûn phaåm saùng taïo cuûa con ngöôøi ñeå nuoâi döôõng cô theå. Thöùc aên cung caáp dinh döôõng cho chuùng ta vaø giuùp laøm giaøu cho trí tueä vaø taâm hoàn con ngöôøi. Taùc phaåm vaên hoïc, ngheä chuùng ta toàn taïi. Nhöng con ngöôøi laø ñoäng vaät cao caáp nhaát, hoï khoâng thuaät khoâng bao goàm nhöõng gì goùp phaàn tröïc tieáp laøm cho cuoäc soáng chæ caàn chaát dinh döôõng cho cô theå maø coøn caàn chaát dinh döôõng cho trí vaø coâng vieäc thuaän lôïi hôn nhö caùc phaùt minh ra maùy moùc hay coâng oùc vaø taâm hoàn. Chuùng ta coù theå hieåu ñònh nghóa taùc phaåm vaên hoïc, ngheä. Caùc phaùt minh naøy khoâng ñöôïc coi laø caùc taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät deã daøng hôn neáu chuùng ta coi taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät ngheä thuaät bôûi vì chuùng gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån coâng ngheä cuûa caùc nhö moät moùn aên tinh thaàn vaø trí tueä. Haõy töôûng töôïng moät theá giôùi neàn vaên minh vaø vì vaäy caùc quyeàn hôïp phaùp ñeå baûo hoä caùc phaùt minh khoâng coù taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät naøo ñeå nuoâi döôõng taâm hoàn naøy ñöôïc taùch ra khoûi quyeàn taùc giaû. Ví duï, baèng saùng cheá baûo hoä chuùng ta. Theá giôùi seõ nhö theá naøo neáu khoâng coù caùc tieåu thuyeát, thô quyeàn cuûa moät ngöôøi ñoái vôùi phaùt minh veà coâng ngheä hoaëc maùy moùc; ca, aâm nhaïc hay hoäi hoïa? Taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät laøm giaøu taâm quyeàn sôû höõu nhaõn hieäu baûo hoä caùc saûn phaåm, thöông hieäu vaø bieåu hoàn chuùng ta laø di saûn voâ giaù ñöôïc con ngöôøi gìn giöõ. Taùc phaåm vaên töôïng cuûa caùc coâng ty v.v…; vaø quyeàn cuûa ngöôøi thieát keá baûo hoä caùc hoïc, ngheä thuaät ra ñôøi töø tröôùc khi coù khaùi nieäm quyeàn taùc giaû. Traûi thieát keá saûn phaåm cuûa hoï. Caùc quyeàn naøy ñoâi khi ñöôïc goïi chung laø qua naêm thaùng chuùng trôû thaønh di saûn vaên hoaù cuûa moät boä laïc, moät 10 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 11
vuøng hay cuûa moät ñaát nöôùc. Khi con ngöôøi sinh ra, moät maët hoï bò aûnh vieäc toân troïng nhöõng gì maø ngöôøi khaùc ñaõ maát bao coâng söùc ñeå laøm höôûng bôûi di saûn vaên hoaù naøy, ñoàng thôøi con ngöôøi cuõng boå sung theâm ra, cam keát tröôùc khi baïn muoán söû duïng noù, vaø chaáp nhaän thanh toaùn nhöõng saùng taïo cuûa mình vaøo trong ñoù, vaø phaùt trieån theâm di saûn vaên moät khoaûn phí nhaát ñònh cho ñaëc quyeàn naøy. Quyeàn taùc giaû laø quyeàn raát quan troïng ñoái vôùi taát caû chuùng ta bôûi vì, thoâng qua vieäc tuaân thuû hoaù ñoù. Caùc taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät naøy tieáp tuïc tröôøng toàn cuøng vôùi chuùng ta ñeán ngaøy hoâm nay. Cuoäc soáng con ngöôøi khoâng theå caùc quy taéc naøy, chuùng ta thuùc ñaåy vieäc saùng taïo caùc taùc phaåm vaên thieáu caùc taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät. Chuùng quyù giaù vaø caàn thieát hoïc, ngheä thuaät coù giaù trò. ñoái vôùi chuùng ta nhö vaäy neân caàn phaûi ñöôïc baûo hoä, cuõng nhö nhöõng Hieän nay, taát caû caùc nöôùc ôû Chaâu AÙ vaø nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñeàu ngöôøi tröïc tieáp saùng taïo ra chuùng caàn ñöôïc ñaûm baûo moïi quyeàn lôïi xaõ hoäi vaø kinh teá. Ñaây chính laø xuaát phaùt ñieåm cuûa khaùi nieäm quyeàn taùc ñaõ coù luaät quyeàn taùc giaû. giaû. Cuoán saùch höôùng daãn naøy ñöôïc vieát cho nhöõng ngöôøi ñang soáng ôû caùc nöôùc Chaâu aù, bao goàm nhöõng ngöôøi saùng taïo ra taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät, nhöõng ngöôøi söû duïng taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät vaø caû nhöõng ngöôøi mong muoán trôû thaønh ngöôøi saùng taïo ra taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät. Tröôùc tieân, toâi hy voïng cuoán saùch naøy seõ giuùp caùc baïn hieåu roõ hôn veà khaùi nieäm quyeàn taùc giaû. Toâi mong cuoán saùch naøy seõ goùp phaàn vaøo vieäc baûo hoä vaø söû duïng caùc taùc phaåm coù baûn quyeàn taùc giaû vì caùc taùc phaåm ñoù laøm phong phuù theâm cho taâm hoàn vaø trí oùc cuûa Nhö ñaõ trình baøy, luaät quyeàn taùc giaû quy ñònh raèng nhöõng ngöôøi chuùng ta, vaø giuùp ích cho coâng vieäc haøng ngaøy cuûa nhöõng ngöôøi coù saùng taïo ra moät taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät coù quyeàn rieâng ñoái lieân quan ñeán quyeàn taùc giaû. Mong öôùc lôùn nhaát cuûa toâi laø khoâng chæ vôùi taùc phaåm cuûa mình vaø ñaûm baûo raèng hoï ñöôïc höôûng lôïi khi nhöõng ngöôøi saùng taïo tröïc tieáp ra taùc phaåm nhö caùc nhaø vaên, hoïa só, nhöõng ngöôøi khaùc khai thaùc taùc phaåm cuûa hoï. Thuaät ngöõ “taùc phaåm” nhaø vieát kòch, nhaø thieát keá, nhaø thô vaø nhaïc só, khoâng chæ nhöõng ngöôøi ñöôïc duøng ôû ñaây coù nghóa laø söï theå hieän ñaàu tieân moät caùch saùng taïo ñang laøm vieäc trong lónh vöïc thoâng tin ñaïi chuùng nhö xuaát baûn, phaùt nhöõng suy nghó hoaëc tình caûm trong caùc lónh vöïc vaên hoïc, khoa hoïc, thanh, truyeàn hình, in aán, quaûng caùo, maø taát caû nhöõng ngöôøi söû duïng aâm nhaïc hoaëc myõ thuaät. Ngöôøi saùng taïo ra moät taùc phaåm ñöôïc goïi caùc taùc phaåm, nhö sinh vieân vaø coâng chuùng noùi chung, hoaëc nhöõng laø “taùc giaû”. Do luaät phaùp quy ñònh baûn quyeàn cho ngöôøi saùng taïo ngöôøi coù mong muoán laøm vieäc trong caùc lónh vöïc naøy - noùi caùch khaùc, ra taùc phaåm, töùc laø taùc giaû, baïn coù theå goïi noù laø “quyeàn taùc giaû”. taát caû nhöõng ai ñang vaø seõ coù traùch nhieäm uûng hoä vaán ñeà quyeàn taùc giaû seõ ñoïc cuoán saùch naøy. Tuy nhieân, treân thöïc teá, ngöôøi coù quyeàn ñoái vôùi moät taùc phaåm ñöôïc goïi laø “chuû sôû höõu quyeàn taùc giaû”. Trong nhieàu tröôøng hôïp, chuû sôû Maëc duø coù moät soá yù kieán cho raèng vaán ñeà quyeàn taùc giaû raát khoù höõu quyeàn taùc giaû cuõng ñoàng thôøi laø taùc giaû. Tuy nhieân do chuû sôû hieåu, nhöng thöïc ra khaùi nieäm naøy khaù ñôn giaûn. Phaùp luaät quyeàn taùc höõu quyeàn taùc giaû coù quyeàn chuyeån giao (baùn), cho thueâ hoaëc di giaû goàm toaøn boä caùc luaät lieân quan ñeán quyeàn taùc giaû, bao goàm caùc chuùc laïi quyeàn taøi saûn ñoái vôùi taùc phaåm (xem trang 20) cho moät caù quy taéc töï nhieân vaø hôïp lyù maø baát cöù ai cuõng coù theå chaáp nhaän, nhö 12 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 13
nhaân hoaëc moät coâng ty naøo ñoù, neân chuû sôû höõu quyeàn taùc giaû coù theå thay ñoåi. Ñieàu naøy coù nghóa laø “chuû sôû höõu quyeàn taùc giaû” khoâng phaûi luùc naøo cuõng ñoàng thôøi laø “taùc giaû”. Neáu baïn so saùnh luaät quyeàn taùc giaû cuûa caùc nöôùc Chaâu AÙ, baïn seõ thaáy coù moät soá khaùc bieät veà caùc thuaät ngöõ vaø khaùi nieäm. Vieäc giaûi thích luaät moät caùch chaët cheõ döôøng nhö cho thaáy coù nhöõng thöù ñöôïc baûo hoä ôû nöôùc naøy laïi khoâng ñöôïc baûo hoä ôû nöôùc khaùc. Tuy nhieân, söï khaùc bieät naøy laø raát nhoû, vì caùc ñieàu öôùc quoác teá ñaõ taïo ra söï thoáng nhaát veà vaán ñeà baûo hoä quyeàn taùc giaû. Tröôùc tieân chuùng ta caàn phaûi coù nhöõng kieán thöùc cô baûn veà quyeàn taùc giaû ñöôïc aùp duïng chung vôùi taát caû caùc nöôùc. Toâi hy voïng raèng cuoán saùch naøy seõ taïo ra moät tieâu chuaån veà quyeàn taùc giaû trong khu vöïc Chaâu AÙ. 14 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸
1 Taùc phaåm laø gì? Baûn ñoà, bieåu ñoà: baûn ñoà, baûn thieát keá, bieåu ñoà, baûn veõ, bieåu Nhöõng loaïi hình taùc phaåm naøo ñöôïc coi laø “taùc phaåm ñöôïc phaùp töôïng, moâ hình, v.v... luaät baûo hoä”? Chuùng ta haõy xem xeùt caùc loaïi hình taùc phaåm ñöôïc luaät phaùp quoác teá baûo hoä (bao goàm caû Chaâu AÙ). ÔÛ Nhaät Baûn, caùc taùc phaåm ñöôïc phaân chia thaønh caùc loaïi hình sau: Ñieän aûnh: phim nhöïa, phim truyeàn hình, phaàn meàm troø chôi video, v.v... Caùc taùc phaåm ngoân ngöõ: tieåu thöyeát, luaän vaên, kòch baûn, thô ca, v.v... Caùc taùc phaåm nhieáp aûnh: aûnh chuïp, aûnh baûn keõm, v.v... Caùc taùc phaåm aâm nhaïc: baûn nhaïc, lôøi baøi haùt, v.v... Caùc chöông trình: chöông trình maùy tính, v.v... Caùc taùc phaåm muùa, kòch caâm: ba leâ, caùc ñieäu nhaûy, ngheä thuaät daøn döïng kòch caâm, v.v... Caùc loaïi hình taùc phaåm khaùc ñöôïc luaät phaùp baûo hoä bao goàm nhöõng taùc phaåm ñöôïc taïo ra döïa vaøo caùc taùc phaåm goác nhö taùc phaåm dòch, phoùng taùc, caûi bieân hay chuyeån theå töø taùc phaåm goác (ñöôïc goïi chung laø caùc taùc phaåm phaùi sinh), vaø caùc taùc phaåm ñöôïc bieân soaïn Caùc taùc phaåm myõ thuaät: hoäi hoïa, baûn khaéc, ñieâu khaéc, tranh truyeän, ngheä nhö töø ñieån baùch khoa, tuyeån taäp thô, taïp chí vaø baùo (caùc hôïp tuyeån). thuaät vieát chöõ, baøi trí saân khaáu, thuû coâng myõ ngheä, v.v... Böôùc ñaàu tieân laø chuùng ta phaûi nhôù loaïi hình taùc phaåm naøo ñöôïc phaùp luaät baûo hoä. (Ñeå hieåu chi tieát hôn, xin tham khaûo luaät quyeàn taùc giaû cuûa moãi nöôùc ñeå xaùc ñònh caùc loaïi hình taùc phaåm). Caùc taùc phaåm kieán truùc: thieát keá kieán truùc vaø caùc coâng trình xaây döïng... 16 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 17
2 Quyeàn cuûa taùc giaû bao goàm quyeàn taøi saûn, quyeàn nhaân thaân vaø caùc quyeàn lieân quan Phaàn naøy seõ phaân tích chi tieát caùc quyeàn cuûa taùc giaû. Caùc quyeàn naøy bao goàm quyeàn taøi saûn, quyeàn nhaân thaân, vaø caùc quyeàn lieân quan thuoäc veà ngöôøi truyeàn ñaït taùc phaåm tôùi coâng chuùng. caùc ñaëc tröng veà quyeàn taøi saûn cuûa quyeàn taùc giaû. Töø “copyright” Quyeàn taøi saûn cuûa taùc giaû trong tieáng Anh coù nghóa chính xaùc laø quyeàn sao cheùp vaø quyeàn taùc giaû veà cô baûn laø quyeàn ñöôïc sao cheùp laïi moät taùc phaåm. Ngöôïc laïi, caùc nöôùc khaùc nhö Phaùp, Ñöùc laïi nhaán maïnh yeáu toá quyeàn nhaân Nhö toâi ñaõ trình baøy ôû phaàn ñaàu, quyeàn taùc giaû ñöôïc söû duïng ñeå thaân, moät khaùi nieäm chòu aûnh höôûng bôûi söï phaùt trieån tö töôûng xaõ baûo hoä taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät vaø vì vaäy quyeàn taùc giaû coù söï hoäi ôû Chaâu AÂu. Do ñoù, töø quyeàn taùc giaû ñöôïc dòch töø tieáng Phaùp vaø khaùc bieät ñoâi chuùt vôùi caùc quyeàn khaùc. Ví duï, khi moät ngöôøi sôû höõu Ñöùc coù nghóa laø “quyeàn cuûa taùc giaû”. Noùi moät caùch deã hieåu hôn, moät taøi saûn, thì thoâng thöôøng ngöôøi ñoù ñöôïc ñöông nhieân coâng nhaän nhöõng nöôùc naøy chuù troïng vaøo khaùi nieäm baûo hoä theá giôùi trí tueä cuûa laø coù quyeàn sôû höõu hay quyeàn taøi saûn ñoái vôùi taøi saûn ñoù. “Quyeàn taøi taùc giaû, hay noùi caùch khaùc laø chuù troïng vaøo nhöõng trieát lyù vaø quan saûn” coù theå ñöôïc chuyeån giao cho ngöôøi khaùc. Quyeàn taùc giaû cuõng ñieåm cuûa taùc giaû hôn laø vieäc laøm taêng giaù trò vaät chaát cuûa taùc phaåm laø quyeàn sôû höõu vaø coù theå chuyeån giao cho ngöôøi khaùc neân cuõng coù baèng vieäc xuaát baûn vaø baùn nhieàu baûn sao. Vì vaäy, quan nieäm raèng theå ñöôïc goïi laø “quyeàn taøi saûn”. Noùi caùch khaùc, quyeàn taøi saûn laø quyeàn taùc giaû coù hai ñaëc ñieåm rieâng bieät - quyeàn taøi saûn vaø quyeàn quyeàn coù theå chuyeån ñoåi thaønh tieàn. Hôn nöõa, vì quyeàn taøi saûn laø nhaân thaân - ñöôïc phaùt trieån ñaàu tieân ôû Chaâu AÂu. Quan nieäm naøy môùi quyeàn lôïi ñöôïc taïo ra töø taùc phaåm saùng taïo do trí tueä cuûa con ngöôøi ñöôïc ñöa vaøo Chaâu AÙ khaù gaàn ñaây. Tröø moät soá ít nöôùc, luaät quyeàn neân noù cuõng coù theå ñöôïc coi laø quyeàn sôû höõu trí tueä (quyeàn cuûa chuû taùc giaû môùi chæ ñöôïc phoå bieán ôû caùc nöôùc Chaâu AÙ töø nöûa cuoái cuûa sôû höõu trí tueä) gioáng nhö quyeàn ñoái vôùi saùng cheá, kieåu daùng vaø theá kyû XX. quyeàn sôû höõu nhaõn hieäu haøng hoùa. Qua söï giaûi thích treân, baïn coù theå thaáy quyeàn taùc giaû coù hai ñaëc Vaäy quyeàn taùc giaû coù ñôn giaûn laø moät loaïi quyeàn taøi saûn khoâng? tính cô baûn: quyeàn taøi saûn ñoái vôùi taùc phaåm vaø quyeàn nhaân thaân cuûa Nhìn laïi lòch söû, caùc nöôùc theo heä thoáng luaät Anh, Myõ nhaán maïnh taùc giaû. Caàn löu yù khi söû duïng töø quyeàn taùc giaû. Nhieàu khi töø quyeàn 20 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 21
taùc giaû chæ ñôn giaûn laø ñeà caäp quyeàn taøi saûn ñoái vôùi taùc phaåm, nhöng Luaät quyeàn taùc giaû ôû moãi nöôùc luoân luoân ñöôïc söûa ñoåi ñeå phuø hôïp cuõng coù tröôøng hôïp noù goäp caû hai ñaëc tính laøm moät. Trong cuoán saùch vôùi söï thay ñoåi cuûa caùc ñieàu kieän xaõ hoäi, ví duï nhö söï tieán boä coâng höôùng daãn naøy, toâi seõ ñeà caäp ñeán quyeàn taùc giaû bao goàm taát caû caùc ngheä. Do ñoù, seõ coù theå coù caùc quyeàn môùi phaùt sinh. Vì vaäy caàn thieát quyeàn, thuaät ngöõ quyeàn taøi saûn ñeå chæ quyeàn taøi saûn ñoái vôùi moät taùc phaûi xem xeùt nhöõng phaùt trieån môùi trong vaán ñeà quyeàn taùc giaû. phaåm vaø quyeàn nhaân thaân ñeå chæ quyeàn nhaân thaân cuûa taùc giaû. Vaø Ví duï ôû Nhaät Baûn, quyeàn taøi saûn ñöôïc phaân chia thaønh töøng loaïi ñieàu quan troïng ôû ñaây laø chuùng ta phaûi hieåu raèng quyeàn taùc giaû quyeàn chuyeân bieät nhö sau: chính laø quyeàn con ngöôøi chung cuûa theá giôùi vaên minh ñöôïc quy ñònh roõ raøng trong Coâng öôùc quoác teá veà Nhaân quyeàn vaø Tuyeân ngoân 1) Quyeàn sao cheùp chung veà Nhaân quyeàn. Quyeàn taøi saûn, nhö ñaõ ñöôïc luaät phaùp caùc (quyeàn baûo hoä taùc phaåm khoûi bò sao cheùp traùi pheùp) nöôùc coâng nhaän, giuùp xaùc ñònh tröôøng hôïp moät ngöôøi chieám ñoaït vaø khai thaùc taøi saûn cuûa ngöôøi khaùc moät caùch baát hôïp phaùp. Töông töï, Quyeàn sao cheùp laø quyeàn taøi saûn cô baûn vaø quan troïng nhaát. Sao quyeàn nhaân thaân cuõng gioáng nhö quyeàn bí maät caù nhaân, ñöôïc phaùp cheùp coù nghóa laø “sao cheùp laïi moät caùch höõu hình baèng caùc phöông luaät baûo hoä choáng laïi vieäc xaâm phaïm. tieän in aán, sao chuïp, ghi aâm, ghi hình hoaëc baèng caùc phöông thöùc khaùc”. Noùi moät caùch ñôn giaûn, sao cheùp coù nghóa laø söû duïng moät Quyeàn taøi saûn ñoái vôùi taùc phaåm phaàn hoaëc toaøn boä taùc phaåm ñeå laøm ra moät saûn phaåm khaùc, sao cheùp thaønh moät baûn khaùc hoaëc ghi aâm hay ghi hình v.v... Xuaát baûn laø moät Baây giôø chuùng ta seõ ñi vaøo noäi dung coát loõi cuûa “quyeàn taùc giaû”. Haõy baét ñaàu vôùi “quyeàn taøi saûn ñoái vôùi moät taùc phaåm” maø nhieàu trong caùc phöông phaùp sao cheùp coå ñieån nhaát. Noùi chung, caùc quyeàn ngöôøi thöôøng hieåu ñôn giaûn laø baûn quyeàn. Quyeàn taøi saûn ñoái vôùi moät lieân quan ñeán xuaát baûn ñöôïc goïi laø quyeàn xuaát baûn vaø ñoù laø moät taùc phaåm bao goàm caùc quyeàn sau ñaây: hình thöùc cuûa quyeàn sao cheùp. Vieäc ghi aâm vaø/hoaëc ghi hình caùc cuoäc bieåu dieãn hoaëc phaùt soùng 1) Quyeàn sao cheùp, 2) Quyeàn bieåu dieãn, 3) Quyeàn trình caùc vôû kòch, caùc baøi giaûng v.v… cuõng laø vieäc thöïc hieän quyeàn sao chieáu, 4) Quyeàn truyeàn ñaït taùc phaåm tôùi coâng chuùng, 5) cheùp. Treân thöïc teá, quyeàn naøy bao truøm raát nhieàu hoaït ñoäng, bao Quyeàn ñoïc laïi, 6) Quyeàn trieån laõm, 7) Quyeàn phaùt haønh, goàm vieäc sao cheùp noäi dung hay hình aûnh baèng maùy queùt hay maùy chuyeån giao quyeàn sôû höõu vaø cho thueâ, 8) Quyeàn dòch thuaät, caûi bieân, phoùng taùc vaø chuyeån theå, 9) Caùc quyeàn khai thaùc photocopy vaø caû vieäc xaây döïng moät toøa nhaø theo caùc baûn thieát keá. taùc phaåm phaùi sinh. 2) Quyeàn bieåu dieãn Theo phöông phaùp phaân loaïi naøy maø moãi nöôùc coù theå coù nhieàu (quyeàn baûo hoä taùc phaåm khoûi bò bieåu dieãn coâng coäng traùi pheùp) hôn hoaëc ít hôn caùc loaïi quyeàn taøi saûn. (Bôûi vì caùc quyeàn naøy ñöôïc taùch ra töø heä thoáng quyeàn taùc giaû chính, thuaät ngöõ “taäp hôïp caùc Quyeàn bieåu dieãn coù nghóa laø quyeàn bieåu dieãn coâng coäng moät vôû quyeàn chuyeân bieät” cuõng ñöôïc duøng ñeå noùi veà taát caû caùc noäi dung kòch döïa treân kòch baûn hoaëc aâm nhaïc do moät ngöôøi naøo ñoù ñaõ soaïn ñoù). Caùc quyeàn naøy ñeàu ñöôïc xeáp vaøo quyeàn taùc giaû vaø chæ thuoäc veà ra. Taùc giaû laø ngöôøi duy nhaát coù quyeàn naøy. Xin chuù yù töø “coâng taùc giaû. Noäi dung cuûa töøng quyeàn naøy seõ ñöôïc giaûi thích cuï theå döôùi ñaây. coäng”. Coâng coäng khoâng bao goàm vieäc töï taäp dieãn hoaëc bieåu dieãn 22 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 23
5) Quyeàn ñoïc laïi trong gia ñình. Coâng coäng coù nghóa laø bieåu dieãn tröôùc moät soá ñoâng ngöôøi xaùc ñònh hoaëc khoâng xaùc ñònh. Quy taéc naøy ñöôïc aùp duïng (quyeàn baûo hoä taùc phaåm khoûi bò ñoïc tröôùc coâng chuùng traùi pheùp) khoâng chæ trong tröôøng hôïp bieåu dieãn thöïc teá maø coøn bao haøm caû tröôøng hôïp phaùt thanh ra coâng chuùng qua caùc ñóa ghi aâm, ñóa CD Quyeàn ñoïc laïi laø quyeàn cuûa taùc giaû ñoïc coâng coäng taùc phaåm cuûa v.v… hay thoâng qua phöông tieän truyeàn thanh ñeå phaùt soùng cuoäc bieåu mình, ví duï, ngöôøi vieát tieåu thuyeát ñoïc laïi tieåu thuyeát cuûa mình tröôùc dieãn cho ñaùm ñoâng beân ngoaøi khaùn phoøng hay nhaø haùt. coâng chuùng hay ghi aâm lôøi ñoïc cuûa mình vaø baät laïi cho khaùn giaû nghe. 3) Quyeàn trình chieáu 6) Quyeàn trieån laõm (quyeàn baûo hoä taùc phaåm khoûi bò trình chieáu coâng coäng traùi pheùp) (quyeàn baûo hoä taùc phaåm khoûi bò trieån laõm coâng khai traùi pheùp) Quyeàn trình chieáu coù nghóa laø quyeàn chieáu taùc phaåm cuûa moät taùc Quyeàn naøy lieân quan ñeán vieäc tröng baøy caùc taùc phaåm ngheä thuaät giaû treân maøn hình hoaëc treân vaät theå khaùc. Tröôùc ñaây, quyeàn naøy chæ vaø taùc phaåm nhieáp aûnh. Taùc giaû laø ngöôøi duy nhaát coù quyeàn trieån ñöôïc aùp duïng trong lónh vöïc ñieän aûnh, nhöng do caùc tieán boä coâng laõm coâng coäng caùc taùc phaåm cuûa mình. Ví duï, quyeàn naøy ñöôïc aùp ngheä trong vieäc saûn xuaát cuõng nhö trình chieáu hình aûnh, giôø ñaây caùc duïng vaøo vieäc ñöa ra tröng baøy taùc phaåm goác taïi moät cuoäc trieån laõm taùc phaåm coù theå ñöôïc chieáu treân maøn hình maùy tính vaø maøn hình LC ngheä thuaät coù nhieàu ngöôøi ñeán xem. ÔÛ Nhaät Baûn, quyeàn naøy chæ aùp baèng maùy chieáu LC, v.v… Do ñoù, hieän nay luaät quyeàn taùc giaû ôû nhieàu duïng ñoái vôùi caùc taùc phaåm goác maø khoâng aùp duïng ñoái vôùi caùc baûn nöôùc coâng nhaän quyeàn trình chieáu ñoái vôùi taát caû caùc loaïi hình taùc sao cheùp, nhöng ôû Haøn Quoác vaø Trung Quoác, noù bao goàm caû vieäc phaåm, coù nghóa laø quyeàn theå hieän coâng khai taùc phaåm cuûa ai ñoù trieån laõm caùc baûn sao cheùp taùc phaåm. Ngoaøi ra, ôû Nhaät Baûn, trong baèng phöông phaùp nghe nhìn ñoái vôùi taát caû caùc loaïi taùc phaåm. Hieän tröôøng hôïp caùc taùc phaåm nhieáp aûnh, quyeàn naøy chæ ñöôïc aùp duïng nay quyeàn naøy aùp duïng caû cho vieäc chieáu aûnh hoaëc aûnh chuïp caùc taùc cho nhöõng böùc aûnh chöa töøng ñöôïc coâng boá bao giôø. Ñoái vôùi caùc böùc phaåm ngheä thuaät treân maøn hình. tranh ñöôïc veõ treân vaûi, treân giaáy v.v... vì chæ coù moät baûn duy nhaát neân roõ raøng tranh veõ laø moät taùc phaåm goác. Maët khaùc, caùc taùc phaåm 4) Quyeàn truyeàn ñaït taùc phaåm tôùi coâng chuùng nhieáp aûnh hoaëc khaéc goã laïi coù theå coù nhieàu baûn goác, cho neân taát caû (quyeàn baûo hoä taùc phaåm khoûi bò truyeàn ñaït traùi pheùp tôùi coâng caùc baûn goác ñoù cuõng ñöôïc coi laø taùc phaåm goác. chuùng) Do caùc böùc tranh vaø caùc taùc phaåm ngheä thuaät khaùc coù theå ñöôïc baùn cho ngöôøi khaùc neân chuû sôû höõu coù theå thay ñoåi. Khi chuû sôû höõu Taùc giaû laø ngöôøi duy nhaát coù quyeàn truyeàn ñaït taùc phaåm cuûa mình thay ñoåi thì quyeàn sôû höõu cuõng ñöôïc chuyeån giao cho chuû sôû höõu tôùi coâng chuùng. Vì vieäc truyeàn ñaït taùc phaåm tôùi coâng chuùng lieân môùi, nhöng quyeàn taùc giaû thì laïi khoâng chuyeån giao ñöôïc. Tuy quan ñeán vieäc phaùt thanh, truyeàn hình v.v…, neân cuõng bao goàm caû nhieân, seõ raát baát tieän neáu chuû sôû höõu môùi cuûa taùc phaåm phaûi xin vieäc truyeàn tín hieäu qua veä tinh, truyeàn hình caùp, truyeàn hình CATV, pheùp chuû sôû höõu quyeàn taùc giaû baát cöù luùc naøo muoán tröng baøy taùc vaø truyeàn phaùt caùc taùc phaåm treân maïng maùy tính. phaåm thuoäc sôû höõu cuûa mình. Quyeàn trieån laõm trong tröôøng hôïp naøy seõ ñöôïc quy ñònh nhö theá naøo? 24 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 25
8) Quyeàn dòch thuaät, caûi bieân, phoùng taùc vaø chuyeån theå Haàu heát caùc nöôùc Chaâu aù ñeàu khoâng coù quy ñònh cuï theå naøo veà vaán ñeà naøy. Tuy nhieân, Nhaät Baûn coâng nhaän chuû sôû höõu coù quyeàn (quyeàn baûo hoä taùc phaåm khoûi bò dòch thuaät, phoùng taùc, caûi bieân trieån laõm taùc phaåm goác (tröø vieäc thöôøng xuyeân laép ñaët ngoaøi trôøi) hoaëc chuyeån theå traùi pheùp) trong tröôøng hôïp caùc taùc phaåm chöa coâng boá vaø coi nhö taùc giaû cuûa taùc phaåm ñaõ ñoàng yù ñeå taùc phaåm ñöôïc coâng boá tröôùc coâng chuùng. Quy taéc naøy quy ñònh raèng taùc giaû laø ngöôøi duy nhaát coù quyeàn ñoái vôùi vieäc dòch thuaät, phoùng taùc, caûi bieân hoaëc chuyeån theå taùc phaåm 7) Quyeàn phaùt haønh, chuyeån giao quyeàn sôû höõu vaø cuûa mình ñeå taïo ra moät taùc phaåm phaùi sinh. cho thueâ Dòch thuaät coù nghóa laø theå hieän moät taùc phaåm baèng moät ngoân ngöõ (quyeàn baûo hoä taùc phaåm khoûi bò phaùt haønh, chuyeån giao hoaëc khaùc vôùi ngoân ngöõ cuûa taùc phaåm goác. Ngoân ngöõ ôû ñaây laø ñeå chæ caùc töø ngöõ ñöôïc duøng cho vieäc giao tieáp giöõa con ngöôøi, cho neân khoâng cho thueâ traùi pheùp) bao goàm ngoân ngöõ maùy tính. Töông töï, vieäc chuyeån ñoåi töø ngoân ngöõ cuûa moät ñòa phöông sang moät daïng phoå thoâng cuûa cuøng ngoân ngöõ ÔÛ Chaâu AÙ, quyeàn phaùt haønh ñöôïc quy ñònh trong luaät quyeàn taùc hoaëc sang heä thoáng maõ hoùa, heä thoáng chöõ noåi v.v… khoâng ñöôïc coi giaû cuûa Nhaät Baûn, Haøn Quoác vaø Hoàng Koâng. Taùc giaû cuûa taùc phaåm laø dòch thuaät, maø seõ ñöôïc coi laø moät hình thöùc cuûa sao cheùp. Noùi ñieän aûnh ñöôïc ñoäc quyeàn baùn, cho thueâ hoaëc phaùt haønh baûn sao cuûa caùch khaùc, quyeàn dòch thuaät noùi chung coù nghóa laø quyeàn dòch taùc taùc phaåm ñoù. Quyeàn naøy ban ñaàu ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi caùc nhaø laøm phaåm goác sang moät ngoân ngöõ nöôùc ngoaøi. phim, cho pheùp caùc nhaø laøm phim coù quyeàn phaùt haønh taùc phaåm cuûa Caûi bieân coù nghóa laø vieäc taïo ra moät taùc phaåm aâm nhaïc baèng vieäc hoï. Tuy nhieân, ngaøy nay quyeàn phaùt haønh cuõng aùp duïng vaøo vieäc theâm nhöõng yeáu toá saùng taïo môùi vaøo moät taùc phaåm aâm nhaïc saün coù. baùn vaø cho thueâ phaàn meàm troø chôi video. Vieäc phaùt haønh coù nghóa Ví duï, bieán moät ñoaïn nhaïc coå ñieån thaønh nhaïc jazz. Gaàn ñaây, ôû Nhaät laø nhaân baûn taùc phaåm ñieän aûnh cho coâng chuùng vaø cuõng coù nghóa laø Baûn moät coâng ty aâm nhaïc ñaõ caûi bieân moät taùc phaåm nhaïc jazz töø moät baùn vaø cho thueâ baêng video, ñóa DVD v.v… cho duø ngöôøi baùn hay taùc phaåm nhaïc coå ñieån maø khoâng ñöôïc söï ñoàng yù cuûa nhaø soaïn nhaïc, cho thueâ coù thu phí hay khoâng. Quyeàn chuyeån giao quyeàn sôû höõu laø keát quaû laø hoï ñaõ phaûi töø boû vieäc baùn ñóa CD khi bò taùc giaû phaûn ñoái vieäc caûi bieân ñoù. quyeàn trao taùc phaåm goác (tröø taùc phaåm ñieän aûnh) vaø caùc baûn sao cuûa Phoùng taùc coù nghóa laø thay ñoåi hình thöùc theå hieän. Ví duï, phoùng chuùng cho coâng chuùng qua vieäc chuyeån giao quyeàn sôû höõu. ôû nhöõng taùc ñeå chuyeån ñoåi moät böùc tranh hai chieàu thaønh taùc phaåm ñieâu khaéc nöôùc nhö Nhaät Baûn, khi quyeàn sôû höõu ñaõ ñöôïc chuyeån giao hôïp ba chieàu hoaëc chuyeån moät böùc aûnh thaønh moät böùc tranh goác. phaùp, quyeàn chuyeån giao quyeàn sôû höõu heát hieäu löïc vaø taùc phaåm coù Chuyeån theå coù nghóa laø vieäc duøng taùc phaåm goác vaø thay ñoåi hình theå ñöôïc phaùt haønh moät caùch töï do maø khoâng caàn phaûi xin pheùp chuû thöùc theå hieän baèng vieäc chuyeån taùc phaåm ñoù thaønh moät vôû kòch hay sôû höõu quyeàn taùc giaû. Tuy nhieân caàn löu yù raèng, ôû moät soá nöôùc moät boä phim maø khoâng thay ñoåi coát truyeän hoaëc chuû ñeà. Hình thöùc quyeàn chuyeån giao quyeàn sôû höõu khoâng bò haïn cheá bôûi thôøi haïn. chuyeån theå bao goàm caû vieäc chuyeån theå moät taùc phaåm thaønh phim Quyeàn cho thueâ laø quyeàn trao taùc phaåm (tröø caùc taùc phaåm ñieän aûnh) truyeàn hình. Vieäc naâng caáp caùc chöông trình maùy tính v.v… cuõng cho coâng chuùng baèng vieäc cho thueâ baûn sao cuûa taùc phaåm. ñöôïc coi laø chuyeån theå. 26 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 27
Maâu thuaãn thöôøng hay xaûy ra xung quanh quyeàn chuyeån theå bôûi vì raát khoù ñeå xaùc ñònh moät taùc phaåm laø thöïc söï ñöôïc chuyeån theå, theo ñoù hình thöùc theå hieän taùc phaåm (hình thöùc beân ngoaøi) ñöôïc thay ñoåi trong khi yù chính (hình thöùc beân trong) cuûa taùc phaåm khoâng thay ñoåi, hay ñoù chæ laø vieäc khai thaùc yù töôûng. Thaäm chí moät soá ngöôøi ñaõ tranh luaän raèng vieäc chuyeån theå coù nghóa laø khai thaùc yù töôûng. Nhö ñaõ trình baøy töø ban ñaàu, caùc yù töôûng khoâng ñöôïc baûo hoä baèng quyeàn taùc giaû. Nhöng vì quyeàn chuyeån theå ñöôïc baûo hoä nhö moät yeáu toá cuûa quyeàn taùc giaû neân ñaõ laøm phaùt sinh maâu thuaãn naøy. Noùi chung, nhöõng tröôøng hôïp maø chæ hình thöùc theå hieän ban ñaàu laø thay ñoåi trong khi caâu chuyeän vaø caùc neùt tính caùch cuûa nhaân vaät khoâng thay ñoåi hieån nhieân ñöôïc coi laø chuyeån theå. Quyeàn khai thaùc caùc taùc phaåm phaùi sinh vaø vieäc söû duïng thöù caáp ñoái vôùi caùc taùc phaåm ñaõ ñöôïc coâng boá 9) Caùc quyeàn khai thaùc taùc phaåm phaùi sinh (quyeàn baûo hoä taùc phaåm phaùi sinh khoûi bò khai thaùc baát hôïp Nhö ñaõ trình baøy ôû treân, quyeàn khai thaùc caùc taùc phaåm phaùi sinh phaùp) laø moät loaïi cuûa taäp hôïp quyeàn thuoäc luaät quyeàn taùc giaû vaø quyeàn ñoù chæ thuoäc veà chuû sôû höõu quyeàn taùc giaû. Nhö ñaõ giaûi thích ôû muïc 8), taùc phaåm phaùi sinh laø moät taùc phaåm môùi ñöôïc taïo ra töø vieäc dòch thuaät, caûi bieân, phoùng taùc hay chuyeån Maët khaùc, maëc duø khoâng phaûi laø thuaät ngöõ phaùp lyù trong luaät theå. Maëc duø quyeàn taùc giaû ñoái vôùi taùc phaåm phaùi sinh naøy thuoäc veà quyeàn taùc giaû, thuaät ngöõ quyeàn thöù caáp döïa treân vieäc söû duïng thöù ngöôøi dòch thuaät, ngöôøi caûi bieân, ngöôøi phoùng taùc hay ngöôøi chuyeån caáp moät aán phaåm, vaø noù ñöôïc söû duïng roäng raõi trong ngaønh xuaát baûn theå, nhöng taùc giaû cuûa taùc phaåm goác cuõng coù quyeàn gioáng nhö ngöôøi cuûa moãi nöôùc ñeå noùi veà caùc hình thöùc khai thaùc khaùc vôùi vieäc xuaát dòch thuaät, ngöôøi caûi bieân, ngöôøi phoùng taùc hay ngöôøi chuyeån theå. baûn moät aán phaåm ñöôïc saùng taïo ra töø taùc phaåm goác. Trong caùc hôïp ñoàng xuaát baûn, caùc taùc giaû vaø nhaø xuaát baûn phaûi coù nhöõng thoaû Ví duï, moät ngöôøi muoán ghi ñóa video moät boä phim hoaït hình phoûng thuaän khaùc nhau lieân quan ñeán caùc quyeàn thöù caáp naøy. theo moät truyeän tranh nhaèm muïc ñích thöông maïi, thì ngöôøi ñoù phaûi Nhöõng ngöôøi phoå bieán taùc phaåm nhö nhöõng nhaø saûn xuaát baûn ghi xin pheùp caû chuû sôû höõu quyeàn taùc giaû ñoái vôùi phim hoaït hình vaø chuû aâm, toå chöùc phaùt soùng vaø truyeàn hình caùp cuõng nhö nhöõng ngöôøi sôû höõu quyeàn taùc giaû cuûa truyeän tranh goác. Neáu chæ coù moät trong hai bieåu dieãn, chaúng haïn nhö caùc ngheä só vaø nhaïc só cuõng coù caùc quyeàn chuû sôû höõu ñoù ñoàng yù thì vaãn laø chöa ñuû maø vieäc ñoù phaûi ñöôïc taát naøy. Hieåu theo nghóa roäng, caùc quyeàn naøy cuõng naèm trong khaùi caû caùc chuû sôû höõu quyeàn taùc giaû cho pheùp. nieäm quyeàn taùc giaû, nhöng ôû Nhaät Baûn, Haøn Quoác vaø moät soá nöôùc 28 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 29
Quyeàn baûo veä söï toaøn veïn taùc phaåm khaùc, quyeàn naøy ñöôïc baûo hoä döôùi moät teân goïi rieâng trong luaät quyeàn taùc giaû, ñöôïc goïi laø “caùc quyeàn lieân quan” ñeå traùnh nhaàm laãn (quyeàn baûo hoä taùc phaåm khoûi bò söûa ñoåi traùi pheùp) vôùi caùc quyeàn cuûa taùc giaû (quyeàn taùc giaû). Caùc quyeàn lieân quan seõ ñöôïc phaân tích chi tieát hôn ôû phaàn sau. Nhö tieâu ñeà ñaõ chæ ra, “taùc giaû seõ coù quyeàn baûo veä söï toaøn veïn taùc phaåm cuûa mình vaø teân taùc phaåm ñeå taùc phaåm khoâng bò xuyeân Quyeàn nhaân thaân cuûa taùc giaû laø gì? taïc, caét xeùn hoaëc söûa ñoåi traùi vôùi yù muoán cuûa taùc giaû”. Coù theå naûy sinh vaán ñeà khi caàn phaûi thay ñoåi hoaëc söûa loãi chính taû, thuaät ngöõ Quyeàn nhaân thaân thoâng thöôøng bao goàm quyeàn coâng boá taùc hoaëc caùch dieãn ñaït trong moät aán baûn hoaëc moät baûn nhaïc. Caùc chuaån phaåm, quyeàn ñöôïc neâu teân taùc giaû vaø quyeàn baûo veä söï toaøn veïn taùc möïc xaõ hoäi, thaäm chí caû töø vöïng vaø chính taû maø chuùng ta söû duïng seõ phaåm. thay ñoåi theo thôøi gian. Nhaø xuaát baûn vaø nhöõng ngöôøi bieân taäp coù Khaùi nieäm quyeàn nhaân thaân ban ñaàu khoâng coù trong heä thoáng theå muoán söûa ñoåi moät taùc phaåm cho deã ñoïc hôn. Nhöng vieäc söûa ñoåi phaùp luaät Anh - Myõ. Thuaät ngöõ naøy môùi xuaát hieän gaàn ñaây vaø noù naøy chæ coù theå ñöôïc thöïc hieän khi ñaõ thoâng baùo cho taùc giaû vaø ñöôïc ñöôïc söû duïng trong Coâng öôùc Berne (tröø quyeàn coâng boá taùc phaåm) chuû sôû höõu quyeàn taùc giaû ñoàng yù. vaø caùc ñieàu öôùc quoác teá nhö Coâng öôùc WIPO. Ngoaøi ba ñieàu kieän treân, neáu vieäc söû duïng taùc phaåm aûnh höôûng ñeán danh tieáng cuûa taùc giaû, thì vieäc söû duïng ñoù bò coi laø xaâm phaïm Quyeàn coâng boá taùc phaåm quyeàn nhaân thaân cuûa taùc giaû vaø caàn phaûi chuù yù ñeå traùnh ñieàu naøy. (quyeàn baûo hoä taùc phaåm khoûi bò coâng boá traùi pheùp) Quyeàn nhaân thaân cuûa taùc giaû ôû nhöõng nöôùc nhö Nhaät Baûn ñöôïc toân troïng ngay caû khi taùc giaû ñaõ maát. Vì vaäy gia ñình taùc giaû coù theå caám Taùc giaû coù quyeàn coâng boá taùc phaåm chöa ñöôïc coâng boá. Ñieàu naøy baát cöù haønh vi naøo ñaõ töøng bò xaùc ñònh laø xaâm phaïm quyeàn nhaân coù nghóa laø taùc giaû coù quyeàn quyeát ñònh coâng boá hay khoâng coâng boá thaân cuûa taùc giaû trong thôøi gian taùc giaû coøn soáng vaø yeâu caàu ngöôøi taùc phaåm cuûa mình, caû taùc phaåm goác laãn taùc phaåm ñöôïc saùng taïo ra coù haønh vi xaâm phaïm ñoù phaûi thöïc hieän caùc bieän phaùp phuïc hoài töø taùc phaåm goác, döôùi baát kyø hình thöùc naøo. ñoái vôùi caùc taùc phaåm maø danh döï cho taùc giaû. quyeàn taøi saûn ñaõ ñöôïc chuyeån giao, thì phaûi coi nhö taùc giaû ñaõ ñoàng yù trieån laõm taùc phaåm tröôùc coâng chuùng vì seõ raát raéc roái cho chuû sôû höõu quyeàn taùc giaû neáu taùc giaû phaûn ñoái vieäc trieån laõm cuûa hoï. Coâng öôùc Berne khoâng quy ñònh veà quyeàn coâng boá taùc phaåm. Quyeàn ñöôïc neâu teân taùc giaû (quyeàn yeâu caàu neâu teân) Khi moät taùc phaåm ñöôïc coâng boá, taùc giaû coù quyeàn quyeát ñònh coù neâu teân mình hay khoâng vaø coù quyeàn quyeát ñònh söû duïng teân thaät hay buùt danh cuûa mình. Taùc giaû cuõng coù quyeàn töông töï khi taùc phaåm phaùi sinh ñöôïc coâng boá. Quyeàn naøy khoâng coù nghóa laø teân cuûa taùc giaû baét buoäc phaûi ñöôïc neâu treân taùc phaåm. 30 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 31
Caùc quyeàn lieân quan thuoäc vaøo luaät quyeàn taùc giaû cuûa moãi nöôùc, nhöng thöôøng laø töø 50 - 70 naêm sau khi taùc giaû qua ñôøi. Thôøi haïn baûo hoä cuõng raát khaùc nhau tuyø thuoäc vaøo loaïi taùc phaåm. Tuy nhieân, khi thôøi haïn naøy keát thuùc, Luaät quyeàn taùc giaû ôû nhieàu nöôùc khoâng chæ baûo hoä quyeàn cuûa caùc quyeàn hôïp phaùp ñoái vôùi taùc phaåm cuõng chaám döùt. Sau ñoù, taùc ngöôøi saùng taïo taùc phaåm maø coøn baûo hoä caû nhöõng ngöôøi bieåu dieãn phaåm seõ thuoäc veà sôû höõu coâng coäng vaø coù theå ñöôïc khai thaùc töï do. hoaëc nhöõng ngöôøi truyeàn ñaït taùc phaåm tôùi coâng chuùng. Ví duï, khi Muïc ñích cuûa vieäc quy ñònh thôøi haïn baûo hoä laø nhaèm thuùc ñaåy taùc haùt moät baøi haùt ñaõ coù saün, ca só khoâng saùng taïo ra moät taùc phaåm môùi, giaû saùng taïo ra taùc phaåm môùi vaø ñoàng thôøi ñaûm baûo raèng caùc taùc nhöng phong caùch vaø hình thöùc theå hieän baøi haùt gaây xuùc ñoäng cho phaåm cuûa hoï trôû thaønh taøi saûn cuûa toaøn xaõ hoäi sau moät thôøi gian nhaát ngöôøi nghe cuõng ñöôïc coi laø saùng taïo ngheä thuaät. Caùc quyeàn lieân ñònh. Ñieàu naøy goùp phaàn vaøo vieäc phaùt trieån vaên hoùa. quan laø nhöõng quyeàn thuoäc veà baát cöù hoaït ñoäng naøo ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc ñöa taùc phaåm ra tröôùc coâng chuùng. ôû moät Thôøi haïn baûo hoä quyeàn taøi saûn soá nöôùc, caùc quyeàn lieân quan khoâng ñöôïc coâng nhaän hoaëc ñöôïc aùp duïng cho caùc chuû theå khaùc nhau, nhöng ôû Nhaät Baûn, Haøn Quoác vaø Trung Quoác, nhöõng quyeàn naøy daønh cho nhöõng ngöôøi bieåu dieãn nhö ÔÛ haàu heát caùc nöôùc, moät taùc phaåm maëc nhieân ñöôïc luaät quyeàn taùc caùc nhaïc só vaø dieãn vieân, nhöõng nhaø saûn xuaát baûn ghi aâm, caùc toå giaû cuûa quoác gia maø taùc giaû laø coâng daân baûo hoä ngay khi taùc phaåm chöùc phaùt soùng vaø toå chöùc truyeàn baù. ra ñôøi vaø ñöôïc coâng boá. (Vieäc baûo hoä naøy laø voâ ñieàu kieän). Tuy Cuõng gioáng nhö quyeàn taùc giaû, caùc quyeàn lieân quan ñöôïc coâng nhieân, moät soá nöôùc cuõng coù moät heä thoáng “ñaêng kyù” taùc phaåm ngay nhaän moät caùch maëc nhieân maø khoâng caàn baát cöù thuû tuïc ñaëc bieät naøo. sau khi taùc phaåm ñöôïc luaät quyeàn taùc giaû baûo hoä. Heä thoáng ñaêng kyù Caùc quyeàn naøy cuõng ñöôïc caùc coâng öôùc quoác teá baûo hoä nhö Coâng naøy coù taùc duïng ngaên chaën beân thöù ba söû duïng baát hôïp phaùp vaø cuõng öôùc quoác teá veà Baûo hoä ngöôøi bieåu dieãn, nhaø saûn xuaát baûn ghi aâm vaø taïo thuaän lôïi cho taùc giaû khi caàn chöùng minh laø coù quyeàn taùc giaû. (Ví caùc toå chöùc phaùt soùng, Coâng öôùc Baûo hoä nhaø saûn xuaát baûn ghi aâm duï, ôû Myõ, Nhaät Baûn, Haøn Quoác vaø Trung Quoác, heä thoáng naøy chæ aùp choáng vieäc sao cheùp traùi pheùp baûn ghi aâm. Quyeàn taùc giaû vaø caùc duïng cho phaàn meàm). quyeàn lieân quan ñöôïc baûo hoä moät caùch rieâng bieät vaø vì vaäy moãi Nhö ñaõ trình baøy treân ñaây, taùc phaåm naèm trong danh muïc ñöôïc quyeàn caàn coù söï cho pheùp rieâng. Ví duï, khi sao cheùp baûn ghi aâm, baûo hoä quyeàn taùc giaû seõ ñöôïc baûo hoä trong moät thôøi gian nhaát ñònh baïn phaûi xin pheùp khoâng chæ ngöôøi bieåu dieãn vaø nhaø saûn xuaát baûn theo quy ñònh cuûa luaät phaùp moãi nöôùc. Maëc duø thôøi haïn naøy tuyø ghi aâm (caùc quyeàn lieân quan) maø coøn phaûi xin pheùp caû ngöôøi soaïn thuoäc vaøo quy ñònh cuûa moãi nöôùc vaø tuyø loaïi taùc phaåm, song ôû haàu nhaïc vaø ngöôøi vieát lôøi baøi haùt (quyeàn taùc giaû). heát caùc nöôùc Chaâu AÙ thôøi haïn baûo hoä thöôøng laø 50 naêm sau khi taùc giaû qua ñôøi (neáu teân cuûa taùc giaû ñöôïc neâu treân taùc phaåm). Cuõng coù Thôøi haïn baûo hoä quyeàn taùc giaû raát nhieàu tröôøng hôïp ngoaïi leä nhö caùc taùc phaåm ñöôïc saùng taùc cho coâng ty hay caùc taùc phaåm nhieáp aûnh, song caùc tröôøng hôïp ngoaïi leä Quyeàn taùc giaû vaø caùc quyeàn lieân quan ñöôïc neâu ôû ñaây coù hieäu löïc ñoù khoâng ñöôïc phaân tích trong cuoán caåm nang naøy. Hieän nay treân phaùp lyù trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. Khoaûng thôøi gian naøy ñöôïc goïi laø thôøi haïn baûo hoä. Thôøi haïn naøy daøi ngaén khaùc nhau tuyø theá giôùi ñang coù xu höôùng keùo daøi thôøi haïn baûo hoä. Caùc nöôùc 32 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 33
phöông Taây ñang thöïc hieän caùc böôùc nhaèm keùo daøi thôøi haïn baûo hoä tôùi 70 naêm hoaëc laâu hôn nöõa vaø moät soá nöôùc ñaõ saün saøng söûa ñoåi luaät cuûa nöôùc mình. Thôøi haïn baûo hoä caùc quyeàn lieân quan Thôøi haïn baûo hoä caùc quyeàn lieân quan cuõng ñöôïc xaùc ñònh trong luaät quyeàn taùc giaû cuûa moãi nöôùc hoaëc bôûi caùc ñieàu öôùc quoác teá nhö Hieäp ñònh veà Caùc khía caïnh lieân quan ñeán thöông maïi cuûa quyeàn sôû höõu trí tueä (TRIPS). Hieäp ñònh naøy seõ ñöôïc giôùi thieäu ôû phaàn sau. Vieäc baûo hoä seõ baét ñaàu töø khi taùc phaåm ñöôïc trình dieãn laàn ñaàu tieân, khi aâm thanh cuûa baûn ghi ñöôïc ñònh hình laàn ñaàu tieân hoaëc ñöôïc coâng boá laàn ñaàu tieân. Trong tröôøng hôïp phaùt soùng, thôøi haïn baûo hoä baét ñaàu khi taùc phaåm ñöôïc phaùt soùng hoaëc ñöôïc truyeàn thanh, truyeàn hình laàn ñaàu tieân. 34 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸
3 T¸c phÈm ®-îc b¶o hé quèc tÕ nh- thÕ nµo? Do vieäc khai thaùc taùc phaåm vöôït ra ngoaøi bieân giôùi moät quoác gia, caùc nöôùc khaùc nhau treân theá giôùi coù qui trình baûo hoä caùc taùc phaåm theo nhöõng ñieàu öôùc quoác teá khaùc nhau. Caùc coâng öôùc vaø hieäp ñònh naøy taïo ra moät söï thoáng nhaát veà caùc Luaät quyeàn taùc giaû cuûa moãi nöôùc quy ñònh caùc quyeàn khaùc nhau quyeàn sôû höõu quoác teá nhö quyeàn taùc giaû vaø caùc quoác gia kyù keát ñeàu lieân quan ñeán taùc phaåm. Hôn nöõa, raát nhieàu quyeàn cuõng ñöôïc baûo nhaát trí baûo hoä taùc phaåm treân phaïm vi quoác teá. Caùc taùc phaåm ñöôïc hoä quoác teá. Ví duï, caû Coâng öôùc Berne vaø Coâng öôùc Quyeàn taùc giaû baûo hoä theo caùc ñieàu öôùc naøy ñöôïc baûo hoä döïa treân cô sôû luaät phaùp toaøn caàu ñeàu baûo hoä quyeàn taùc giaû trong khi caùc quyeàn lieân quan laïi cuûa nöôùc sôû taïi. Ví duï, caùc taùc phaåm cuûa Haøn Quoác ôû Trung Quoác ñöôïc baûo hoä bôûi Coâng öôùc Baûo hoä ngöôøi bieåu dieãn, nhaø saûn xuaát baûn ñöôïc baûo hoä theo luaät quyeàn taùc giaû cuûa Trung Quoác, trong khi caùc ghi aâm vaø caùc toå chöùc phaùt soùng cuøng vôùi Coâng öôùc Baûo veä nhaø saûn xuaát baûn ghi aâm choáng vieäc sao cheùp traùi pheùp baûn ghi aâm. Thoûa taùc phaåm cuûa Trung Quoác ôû Haøn Quoác seõ ñöôïc baûo hoä theo luaät thuaän thaønh laäp Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO) ñöôïc soaïn quyeàn taùc giaû cuûa Haøn Quoác. thaûo naêm 1994 vaø coù hieäu löïc naêm 1995. Moät phuï luïc cuûa Thoaû thuaän naøy laø Hieäp ñònh veà Caùc khía caïnh lieân quan ñeán thöông maïi Trong nhieàu naêm, Myõ chæ tham gia Coâng öôùc quyeàn taùc giaû toaøn cuûa quyeàn sôû höõu trí tueä. Caû quyeàn taùc giaû vaø caùc quyeàn lieân quan caàu vaø taát caû caùc taùc phaåm phaûi coù kyù hieäu thoâng baùo quyeàn taùc giaû ñeàu ñöôïc quy ñònh trong Hieäp ñònh naøy. Theâm vaøo ñoù, ñaàu naêm c ñeå ñöôïc baûo hoä treân phaïm vi quoác teá. Tuy nhieân, ngaøy 1/3/1989 1996 Toå chöùc Sôû höõu Trí tueä Theá giôùi (WIPO) ñaõ ban haønh Hieäp Myõ ñaõ tham gia Coâng öôùc Berne vaø söûa laïi luaät trong nöôùc cho phuø öôùc quyeàn taùc giaû WIPO vaø Hieäp öôùc veà ngöôøi bieåu dieãn vaø baûn ghi hôïp. Caùc taùc phaåm thuoäc caùc nöôùc thaønh vieân cuûa Coâng öôùc Berne aâm WIPO ñeå taïo khung phaùp lyù baûo hoä quyeàn taùc giaû lieân quan ñeán khoâng caàn kyù hieäu thoâng baùo quyeàn taùc giaû ñeå ñöôïc baûo hoä. söï phaùt trieån cuûa kyõ thuaät soá vaø noái keát maïng treân toaøn caàu. 36 CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ CÈm nang quyÒn t¸c gi¶ khu vùc Ch©u ¸ 37