Cần dạy học những ngoại ngữ nào trong trường phổ thông Việt Nam?

T¹p chÝ Khoa häc ®hqghn, ngo¹i ng÷, T.xxI, Sè 3, 2005<br /> <br /> CÇn d¹y häc nh÷ng ngo¹i ng÷ nµo<br /> trong tr−êng phæ th«ng ViÖt Nam?<br /> Bïi HiÒn(*)<br /> C¨n cø vµo vai trß, vÞ trÝ, nhu cÇu cña<br /> c¸c ngo¹i ng÷ trong sù nghiÖp x©y dùng vµ<br /> b¶o vÖ Tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa,<br /> Nhµ n−íc ®· kh¼ng ®Þnh chñ tr−¬ng ph¶i<br /> d¹y phæ biÕn 4 ng«n ng÷ quèc tÕ th«ng<br /> dông nhÊt trong 7 ng«n ng÷ chÝnh thøc<br /> cña Liªn HiÖp Quèc lµ: Anh, Nga, Trung,<br /> Ph¸p. Trªn nÒn t¶ng ®ã Thñ t−íng ChÝnh<br /> phñ c¨n cø vµo sù thay ®æi trong quan hÖ<br /> quèc tÕ cña ViÖt Nam t¹i tõng thêi k× mµ<br /> x¸c ®Þnh l¹i vÞ trÝ vµ thø tù −u tiªn gi÷a 4<br /> ngo¹i ng÷ chñ yÕu Êy: trong ChØ thÞ 43TTg1968 x¸c ®Þnh lµ Nga-Trung-Anh- Ph¸p,<br /> QuyÕt ®Þnh 251TTg-1972 lµ Anh-NgaTrung-Ph¸p, vµ ChØ thÞ 422TTg-1994 coi<br /> tiÕng Anh lµ ngo¹i ng÷ chñ yÕu. Suèt mÊy<br /> chôc n¨m qua §¶ng vµ Nhµ n−íc ta ch−a<br /> bao giê cã chñ tr−¬ng bá ®i mét ngo¹i ng÷<br /> nµo c¶. (ViÖc xãa bá tiÕng Trung Quèc lµ do<br /> Bé Gi¸o dôc tù quyÕt ®Þnh mµ kh«ng xin<br /> phÐp Thñ t−íng vµ bÞ Tæng bÝ th− §ç M−êi<br /> phª ph¸n lµ mét sai lÇm nghiªm träng,<br /> ®ång thêi nh¾c nhë Bé tr−ëng Ph¹m Minh<br /> H¹c kh«ng ®−îc ®Ó t¸i diÔn ®èi víi tiÕng<br /> Nga). Cßn giê ®©y trong bèi c¶nh toµn cÇu<br /> ho¸ vµ trong xu thÕ héi nhËp víi thÕ giíi<br /> hiÖn nay ®ang dïng tiÕng Anh rÊt phæ<br /> biÕn, nªn cã nhiÒu ng−êi muèn thay ®æi<br /> h¼n chiÕn l−îc ngo¹i ng÷ cña Nhµ n−íc vµ<br /> ®Ò xuÊt chñ tr−¬ng quy ®Þnh: tiÕng Anh lµ<br /> ngo¹i ng÷ ®−îc d¹y b¾t buéc trong hÖ<br /> thèng gi¸o dôc quèc d©n ViÖt Nam. C¸c<br /> ngo¹i ng÷ kh¸c nh− Ph¸p v¨n, Trung v¨n,<br /> <br /> Mét vÊn ®Ò cùc k× quan träng trong<br /> chÝnh s¸ch gi¸o dôc ngo¹i ng÷ lµ x¸c ®Þnh<br /> ®óng sè l−îng ngo¹i ng÷ chñ yÕu cÇn d¹y<br /> phæ cËp vµ vÞ trÝ cïng tØ lÖ t−¬ng quan gi÷a<br /> chóng trong nÒn gi¸o dôc cña ViÖt Nam<br /> (kh«ng kÓ c¸c ngo¹i ng÷ phôc vô cho c¸c<br /> môc ®Ých chuyªn biÖt trong mét sè lÜnh vùc<br /> vµ mét sè miÒn cô thÓ). Ngay sau C¸ch<br /> m¹ng th¸ng T¸m t¹i buæi lÔ khai gi¶ng<br /> tr−êng §¹i häc Quèc gia ViÖt Nam ngµy<br /> 15-11-1945, víi sù cã mÆt cña Chñ tÞch Hå<br /> ChÝ Minh, gi¸o s− NguyÔn V¨n Huyªn,<br /> Gi¸m ®èc §¹i häc vô, ®· tuyªn bè: “Thªm<br /> n÷a, v× nhËn xÐt r»ng trong thÕ giíi ®¹i<br /> ®ång ngµy nay kh«ng mét n−íc nµo dÇu<br /> lín hay nhá, lµ cã thÓ sèng t¸ch biÖt ®−îc,<br /> nªn tr−êng §¹i häc sÏ chó träng ®Æc biÖt<br /> ngay trong niªn kho¸ 1945-1946 tíi nh÷ng<br /> sinh ng÷ cã quan träng cho v¨n ho¸, nh−<br /> tiÕng Trung Hoa, tiÕng Anh-MÜ, tiÕng<br /> Nga.” (Nh©n d©n, 31-12-2001). Khi miÒn<br /> B¾c ®−îc gi¶i phãng vµ b¾t tay vµo kh«i<br /> phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ theo con ®−êng<br /> x· héi chñ nghÜa, ChÝnh phñ ®· cho më<br /> ngay tr−êng ngo¹i ng÷ ®Ó ®µo t¹o phiªn<br /> dÞch vµ gi¸o viªn tiÕng Nga vµ tiÕng Trung<br /> Quèc. TiÕp sau ®ã ®Õn n¨m 1958 l¹i cho më<br /> thªm c¸c khoa tiÕng Anh vµ tiÕng Ph¸p t¹i<br /> tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi. Tõ ®ã c¸c<br /> ngo¹i ng÷ Nga, Trung, Anh, Ph¸p dÇn dÇn<br /> ®−îc ®−a vµo d¹y häc phæ biÕn ë bËc trung<br /> häc vµ ®¹i häc trªn toµn miÒn B¾c.<br /> (*)<br /> <br /> PGS.TS., ViÖn ChiÕn l−îc vµ Ch−¬ng tr×nh Gi¸o dôc.<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> Nga v¨n, NhËt v¨n vµ §øc v¨n ®−îc d¹y<br /> nh− ngo¹i ng÷ b¾t buéc thø hai hoÆc lùa<br /> chän. Cã ý kiÕn muèn Bé Gi¸o dôc vµ §µo<br /> t¹o quy ®Þnh râ rµng, cô thÓ h¬n: ViÖc häc<br /> ngo¹i ng÷ thø hai ®−îc thùc hiÖn tõ líp 6<br /> cho ®Õn líp 12 víi thêi l−îng 2 tiÕt/tuÇn.<br /> Víi tæng sè tiÕt lµ 490 tiÕt, khi tèt nghiÖp<br /> phæ th«ng trung häc häc sinh ngo¹i ng÷<br /> thø 2 cã thÓ ®¹t ®−îc bËc 1,5 gièng nh− yªu<br /> cÇu ®¸nh gi¸ cña TOEFL. Nh−ng thùc tÕ<br /> sÏ kh«ng thÓ d¹y häc ngo¹i ng÷ hai ngay<br /> ®−îc, v× kh«ng bè trÝ ®−îc giê d¹y, kh«ng<br /> cã gi¸o viªn, vµ kh«ng cã s¸ch gi¸o khoa<br /> phï hîp, nªn ch¾c ch¾n tiÕng Anh sÏ<br /> chiÕm ®Þa vÞ ®éc t«n vµ b¾t buéc. §Ó biÖn<br /> minh cho chñ tr−¬ng trªn hä lËp luËn r»ng<br /> trong xu thÕ cña thêi ®¹i vµ trong bèi c¶nh<br /> míi, më cöa h−íng ra thÕ giíi, lµm b¹n víi<br /> c¸c n−íc trªn thÕ giíi, chóng ta ®· nhËn<br /> thÊy nh÷ng bÊt cËp cña viÖc d¹y häc ngo¹i<br /> ng÷ tr−íc ®ßi hái cña ph¸t triÓn kinh tÕ vµ<br /> tr−íc nhu cÇu më réng giao l−u v−ît ra<br /> khái ph¹m vi quèc gia cña ®«ng ®¶o nh©n<br /> d©n, råi kh¼ng ®Þnh r»ng ®Ó hoµ nhËp vµo<br /> sù ph¸t triÓn chung cña x· héi, t×m cho<br /> m×nh mét chç ®øng thùc sù trong thÕ giíi<br /> ®ang toµn cÇu ho¸ mét c¸ch m¹nh mÏ,<br /> chóng ta kh«ng thÓ kh«ng xem xÐt mét<br /> c¸ch nghiªm tóc thùc tr¹ng d¹y häc ngo¹i<br /> ng÷ trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n<br /> trong nh÷ng n¨m qua, tõ ®ã nghiªn cøu kÜ<br /> l−ìng, ho¹ch ®Þnh mét chiÕn l−îc d¹y häc<br /> ngo¹i ng÷ võa kh¶ thi, võa ®¸p øng nh÷ng<br /> yªu cÇu ph¸t triÓn t−¬ng lai cña n−íc ta.<br /> Chñ tr−¬ng chiÕn l−îc míi ®ã vÒ d¹y häc<br /> ngo¹i ng÷ t¹i tr−êng phæ th«ng cã thÓ nãi<br /> gän l¹i b»ng mét c©u lµ ®ñ: ChØ cÇn d¹y<br /> häc mét ngo¹i ng÷ b¾t buéc lµ tiÕng Anh!?<br /> Cã thÓ thÊy t− t−ëng chñ ®¹o duy nhÊt<br /> trong c¸c ®Ò xuÊt trªn lµ ph¶i cè g¾ng lµm<br /> sao ®Ó ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ thËt<br /> <br /> Bïi HiÒn<br /> <br /> nhanh vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt v× ®©y võa lµ<br /> thêi c¬ võa lµ th¸ch thøc, mµ ngo¹i ng÷<br /> (thùc chÊt hiÖn nay ë ViÖt Nam chØ cßn lµ<br /> tiÕng Anh) ®−îc coi lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt,<br /> lµ mét c«ng cô, ph−¬ng tiÖn ®¾c lùc vµ h÷u<br /> hiÖu trong tiÕn tr×nh héi nhËp vµ ph¸t<br /> triÓn trong thêi ®¹i ngµy nay. Tr−íc hÕt<br /> ph¶i ®Ýnh chÝnh l¹i mét ®iÒu r»ng ngo¹i<br /> ng÷ tuy cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi sù<br /> ph¸t triÓn cña nhiÒu quèc gia, nh−ng nã<br /> kh«ng ph¶i lµ vµ còng ch−a bao giê lµ ®iÒu<br /> kiÖn tiªn quyÕt cña sù ph¸t triÓn cña bÊt<br /> cø mét quèc gia nµo. Cho dï tiÕng Anh<br /> ®ang cã vai trß to lín trong th−¬ng m¹i<br /> quèc tÕ vµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ hiÖn nay<br /> thùc, nh−ng nã kh«ng ph¶i vµ còng sÏ<br /> kh«ng thÓ lµ chiÕc gËy thÇn gióp cho sù<br /> ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhiÒu n−íc. Ch¼ng<br /> h¹n nh− ë ch©u Phi cã kh¸ nhiÒu n−íc<br /> kh«ng nh÷ng chØ d¹y mét tiÕng Anh kh«ng<br /> th«i, mµ cßn lÊy tiÕng Anh lµm ng«n ng÷<br /> quèc gia duy nhÊt n÷a, nh−ng cã ph¶i nhê<br /> cã tiÕng Anh Êy mµ trë thµnh nh÷ng n−íc<br /> ph¸t triÓn trªn thÕ giíi ®©u. Cßn ë ViÖt<br /> Nam hiÖn nay th× t×nh h×nh cµng kh«ng<br /> ph¶i nh− vËy vµ trong t−¬ng lai héi nhËp<br /> cµng kh«ng thÓ tr«ng cËy vµo mét tiÕng<br /> Anh, mµ chØ coi nã lµ chñ yÕu trong 4 ngo¹i<br /> ng÷ quèc tÕ nh− ChØ thÞ 422TTg-1994 cña<br /> Thñ t−íng Vâ V¨n KiÖt ®· x¸c ®Þnh. Ta<br /> thö nh×n trªn hai mÆt thuéc lÜnh vùc kinh<br /> tÕ lµ ®Çu t− vµ th−¬ng m¹i kh«ng th«i th×<br /> ®· thÊy tØ träng bu«n b¸n cña ViÖt Nam<br /> víi khèi c¸c n−íc nãi tiÕng Anh-MÜ (kÓ c¶<br /> c¸c n−íc §«ng Nam ¸) vµ víi c¸c quèc gia<br /> chñ yÕu kh¸c kh«ng hÒ nghiªng vÒ khèi<br /> Anh-MÜ. Cô thÓ lµ: trong kim ng¹ch bu«n<br /> b¸n cña EU víi ViÖt Nam n−íc Anh chØ<br /> chiÕm 12,7%, cßn l¹i 87,3% lµ cña Ph¸p,<br /> §øc, I-ta-li-a vµ c¸c n−íc kh¸c; trong 7 tØ<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXI, Sè 3, 2005<br /> <br /> CÇn d¹y häc nh÷ng ngo¹i ng÷ nµo trong...<br /> <br /> USD cña EU ®Çu t− vµo ViÖt Nam th× Anh<br /> còng chØ chiÕm cã 1,8 tØ (Nghiªn cøu ch©u<br /> ¢u, sè 3, 2004, tr.74-76). NÕu gép MÜ, Cana-®a vµ ¤-xtr©y-li-a l¹i th× tØ träng bu«n<br /> b¸n cña khèi nµy còng chØ t−¬ng ®−¬ng víi<br /> Trung Quèc, §µi Loan vµ Hång C«ng.<br /> Ngoµi ra, khèi ASEAN s¸nh sao kÞp NhËt<br /> B¶n, Hµn Quèc vµ §µi Loan trong quan hÖ<br /> ®Çu t− vµ th−¬ng m¹i víi ViÖt Nam, Êy lµ<br /> ch−a kÓ ngay t¹i nh÷ng n−íc §«ng Nam ¸<br /> nµy th× c¸c doanh nh©n gèc Trung Quèc<br /> còng chiÕm tØ lÖ rÊt lín, cao h¬n tØ lÖ d©n<br /> sè nãi chung t¹i ®ã, v× phÇn lín ng−êi Hoa<br /> ®Òu tËp trung ë c¸c thµnh phè lín vµ th©u<br /> tãm nhiÒu c¬ së kinh tÕ then chèt t¹i mçi<br /> n−íc (ë Xin-ga-po ng−êi Hoa chiÕm tíi<br /> 76,4%, ë Ma-lai-xi-a-26%, ë Th¸i Lan 14%).<br /> Cßn l¹i ph¶i kÓ ®Õn quan hÖ kinh tÕ vµ<br /> th−¬ng m¹i gi÷a Nga víi ViÖt Nam ®ang<br /> trªn ®µ kh«i phôc vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ.<br /> Sù hîp t¸c, ®Çu t− cña Liªn bang Nga vµo<br /> c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ chèt cña ViÖt<br /> Nam nh− dÇu khÝ, ®iÖn lùc, c¬ khÝ, luyÖn<br /> kim, khai th¸c tµi nguyªn v.v… nÕu kh«ng<br /> ph¶i lµ h¬n, th× còng ®©u cã ph¶i lµ kÐm so<br /> víi nhiÒu n−íc, kÓ c¶ víi Anh, MÜ. T¹i thêi<br /> ®iÓm nµy tr−êng §¹i häc Giao th«ng ®ang<br /> tËp trung hµng tr¨m c¸n bé vµ sinh viªn<br /> cÊp tèc häc tiÕng Nga (v× tiÕng Nga ë phæ<br /> th«ng kh«ng cßn d¹y n÷a) ®Ó sang Nga häc<br /> c¸ch x©y dùng ®−êng tµu ®iÖn ngÇm, mµ<br /> kh«ng chän con ®−êng sang Anh-MÜ, h¼n lµ<br /> ph¶i cã nh÷ng lîi thÕ so s¸nh h¬n Anh-MÜ<br /> vÒ mÆt kinh tÕ-kÜ thuËt, v.v… Êy lµ ch−a<br /> kÓ ®Õn c¸c quan hÖ cña ta víi khèi ¶ RËp,<br /> víi c¸c n−íc ch©u MÜ La Tinh ®ang ngµy<br /> cµng më réng. NÕu xÐt thªm c¶ lÜnh vùc du<br /> lÞch lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña ViÖt<br /> Nam, th× l−îng du kh¸ch tiÕng Anh vµo<br /> ViÖt Nam kh«ng thÓ chiÕm næi 1/3 tæng sè<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXI, Sè 3, 2005<br /> <br /> 3<br /> <br /> h»ng n¨m. Râ rµng chØ ®øng trªn ph−¬ng<br /> diÖn héi nhËp kinh tÕ kh«ng th«i, chóng ta<br /> ®· cÇn ph¶i dïng ®Õn nhiÒu ng«n ng÷ quèc<br /> tÕ kh¸c n÷a, chÝ Ýt còng lµ tiÕng Trung<br /> Quèc, tiÕng Nga, tiÕng Ph¸p nh− trong c¸c<br /> ChØ thÞ vÒ ngo¹i ng÷ cña Thñ t−íng ChÝnh<br /> phñ, th× ta míi gi÷ ®−îc thÕ c©n b»ng vµ æn<br /> ®Þnh l©u dµi trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu<br /> ho¸, míi tr¸nh lÖ thuéc vµo siªu c−êng<br /> kinh tÕ tiÕng Anh. Con c¸ ba sa cña ViÖt<br /> Nam chuyÓn sang thÞ tr−êng NhËt B¶n,<br /> EU… ®· lµm cho nghÒ nu«i c¸ cña ®ång<br /> b»ng s«ng Cöu Long phôc håi nhanh chãng<br /> vµ sÏ cßn m¹nh mÏ h¬n n÷a nÕu ®i s©u<br /> ®−îc vµo thÞ tr−êng h¬n 1,3 tØ d©n Trung<br /> Quèc kh«ng nãi tiÕng Anh. H¬n n÷a, víi ®µ<br /> t¨ng tr−ëng kinh tÕ m¹nh mÏ hiÖn nay<br /> nhu cÇu du lÞch n−íc ngoµi cña ng−êi<br /> Trung Quèc còng sÏ t¨ng rÊt cao, nh−ng sè<br /> ng−êi giµu cã ®ñ tiÒn sang ch©u ¢u, ch©u<br /> MÜ ch¾c ch¾n ch−a ph¶i nhiÒu, mµ tuyÖt<br /> ®¹i ®a sè sÏ h−íng tíi c¸c n−íc l©n cËn nh−<br /> NhËt B¶n, Hµn Quèc, Th¸i Lan, ViÖt<br /> Nam…, trong ®ã ViÖt Nam l¹i cã thÕ m¹nh<br /> h¬n c¸c n−íc trªn lµ rÎ h¬n, gÇn h¬n vµ<br /> tiÖn ®−êng s¾t, ®−êng bé, nªn ch¾c ch¾n<br /> trong 10-15 n¨m tíi con sè 33% kh¸ch<br /> Trung Quèc vµo ViÖt Nam hiÖn nay cã thÓ<br /> sÏ lªn tíi 50%, thËm chÝ gÊp ®«i. VËy nÕu<br /> ta bá tiÕng Trung Quèc th× tiÕng Anh lµm<br /> sao cã thÓ thay thÕ ®−îc, do ®ã thêi c¬ vµng<br /> Êy còng cã thÓ trë thµnh khã kh¨n, phøc<br /> t¹p ®èi víi ngµnh du lÞch ViÖt Nam. Cßn<br /> n÷a, xuÊt khÈu lao ®éng còng ®em l¹i<br /> nguån ngo¹i tÖ lín, nh÷ng ngo¹i ng÷ cÇn<br /> thiÕt ph¶i chuÈn bÞ cho hä ®©u ph¶i lµ<br /> tiÕng Anh, mµ lµ tiÕng Trung Quèc, Hµn<br /> Quèc, NhËt B¶n, Ma-lai-xi-a. GÇn ®©y Hµn<br /> Quèc quy ®Þnh tiªu chuÈn thu nhËn ng−êi<br /> lao ®éng n−íc ngoµi b¾t buéc ph¶i biÕt nãi<br /> <br /> 4<br /> <br /> tiÕng Hµn, chø ®©u ph¶i tiÕng Anh. Mµ thÞ<br /> tr−êng lao ®éng Hµn Quèc, céng thªm c¶<br /> NhËt B¶n vµ §µi Loan h»ng n¨m cã thÓ sÏ<br /> thu hót hµng tr¨m ngµn lao ®éng ViÖt<br /> Nam, gÊp bao nhiªu lÇn sè ng−êi ®i AnhMÜ-óc? Nh− vËy ®ñ thÊy, chØ riªng trong<br /> héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ th× tiÕng Anh ®·<br /> kh«ng thÓ chiÕm vÞ trÝ ®éc t«n ®èi víi ViÖt<br /> Nam ®−îc. Trong t−¬ng lai khi h×nh thµnh<br /> khèi thÞ tr−êng chung ASEAN-Trung Quèc<br /> vµ thÞ tr−êng tù do §«ng ¸ (NhËt B¶n-Hµn<br /> Quèc-Trung Quèc-ASEAN) th× ngo¹i ng÷<br /> chñ yÕu cÇn cho ViÖt Nam ë khu vùc<br /> gÇn 2 tØ d©n nµy sÏ lµ tiÕng Trung<br /> Quèc, NhËt B¶n, råi sau ®ã míi ®Õn tiÕng<br /> Anh vµ c¸c thø tiÕng kh¸c.<br /> ThÕ nh−ng quan hÖ quèc tÕ n−íc ta ®©u<br /> ph¶i chØ bã gän trong lÜnh vùc kinh tÕ, mµ<br /> cßn ph¶i ®a d¹ng ho¸ vÒ c¸c mÆt chÝnh trÞ,<br /> v¨n ho¸, gi¸o dôc, khoa häc, c«ng nghÖ,<br /> qu©n sù… th× míi cã thÓ lµm b¹n b×nh<br /> ®¼ng víi tÊt c¶ c¸c n−íc ®−îc. Trªn c¸c<br /> lÜnh vùc nµy, trõ c«ng nghÖ th«ng tin vµ<br /> tin häc chñ yÕu vÉn cßn dïng tiÕng AnhMÜ, th× tiÕng Trung Quèc, tiÕng Nga vµ<br /> tiÕng Ph¸p ë ViÖt Nam còng cã vai trß<br /> kh«ng kÐm tiÕng Anh, thËm chÝ cßn v−ît<br /> xa trong mét sè lÜnh vùc quan träng. ViÖt<br /> Nam víi Trung Quèc cã quan hÖ g¾n bã<br /> chÆt chÏ víi nhau trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc<br /> rÊt l©u ®êi, nªn ng«n ng÷ vµ v¨n ho¸<br /> Trung Quèc tõ x−a ®· trë thµnh nh÷ng<br /> yÕu tè cùc k× quan träng trong ®êi sèng<br /> tinh thÇn cña nh©n d©n ViÖt Nam. Bá<br /> tiÕng Trung Quèc tøc lµ tù ta t−íc bá mét<br /> phÇn quan träng c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸, tinh<br /> thÇn vèn cã cña chóng ta. ChØ v× l©u nay<br /> kh«ng d¹y häc tiÕng Trung Quèc, vøt bá<br /> H¸n N«m trong tr−êng häc, nªn nhiÒu c¸n<br /> bé l·nh ®¹o chÝnh trÞ, v¨n ho¸ lªn ph¸t<br /> <br /> Bïi HiÒn<br /> <br /> biÓu trªn ®µi truyÒn thanh, truyÒn h×nh<br /> vÉn cßn ph¹m nh÷ng lçi s¬ ®¼ng trong<br /> ng«n tõ (kiÓu: ban chÊp hµnh ®¶ng uû,<br /> ®ång chÝ cÇn kh¾c phôc nh÷ng yÕu ®iÓm<br /> cña m×nh, nh÷ng ®iÓm tèi −u nhÊt v.v…),<br /> nãi chi ®Õn chuyÖn hiÓu ®óng, viÕt ®óng<br /> c¸c v¨n b¶n phøc t¹p, trong ®ã cã kh«ng<br /> d−íi 50% nh÷ng tõ ng÷ H¸n N«m cïng víi<br /> nh÷ng thµnh ng÷, ®iÓn tÝch cã nguån gèc<br /> tõ tiÕng Trung Quèc. §èi víi tiÕng Ph¸p<br /> còng vËy, chóng ta kh«ng thÓ kÓ hÕt ®−îc<br /> nh÷ng g× mµ ng«n ng÷ vµ v¨n ho¸ Ph¸p ®·<br /> lµm cho phong phó kho tµng v¨n ho¸, ng«n<br /> ng÷ ViÖt Nam thêi cËn ®¹i vµ giê ®©y nhê<br /> cã tiÕng Ph¸p mµ chóng ta b−íc vµo Liªn<br /> minh ch©u ¢u vµ céng ®ång h¬n 40 n−íc<br /> nãi tiÕng Ph¸p ®−îc thuËn lîi h¬n. Cßn<br /> tiÕng Nga thùc sù cã nhiÒu ®iÓm næi tréi<br /> trong nhiÒu lÜnh vùc ®êi sèng cña ViÖt<br /> Nam: nÒn khoa häc c¬ b¶n hiÖn nay, nÒn<br /> v¨n ho¸ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®Òu<br /> ®−îc x©y dùng trªn c¬ së häc tËp vµ ph¸t<br /> huy c¸c tinh hoa cña nÒn v¨n ho¸, khoa<br /> häc X« ViÕt, mµ ngµy nay n−íc Nga vÉn<br /> ®ang thõa kÕ vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶,<br /> nªn nã rÊt gÇn gòi víi ®êi sèng tinh thÇn<br /> cña con ng−êi ViÖt Nam. L¹i cßn cã riªng<br /> mét lÜnh vùc nh¹y c¶m nhÊt ®èi víi sù<br /> nghiÖp b¶o vÖ nÒn ®éc lËp cña ViÖt Nam<br /> kh«ng thÓ t¸ch rêi khái tiÕng Nga lµ khoa<br /> häc vµ trang thiÕt bÞ qu©n sù. Cã thÓ nãi,<br /> chóng ta kh«ng thÓ cã mét ®èi t¸c qu©n sù<br /> nµo kh¸c ®¸ng tin cËy h¬n vµ cÇn thiÕt h¬n<br /> lµ Liªn bang Nga. Do lÞch sö ®· g¾n bã hai<br /> d©n téc víi nhau, ngµy nay nÒn an ninh vµ<br /> quèc phßng ViÖt Nam muèn ®−îc cñng cè<br /> vµ hiÖn ®¹i ho¸ th× kh«ng thÓ tr«ng cËy<br /> vµo ai tèt h¬n, ®¸ng tin cËy h¬n vµ thuËn<br /> lîi h¬n lµ n−íc Nga, cho nªn tiÕng Nga ®èi<br /> víi ViÖt Nam kh«ng chØ lµ v× g¾n liÒn víi<br /> kinh tÕ, mµ cßn lµ v× nã g¾n liÒn víi nÒn<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXI, Sè 3, 2005<br /> <br /> CÇn d¹y häc nh÷ng ngo¹i ng÷ nµo trong...<br /> <br /> ®éc lËp, tù chñ cña ViÖt Nam. VËy sao ta cã<br /> thÓ l¹nh lïng g¹t bá tiÕng Nga ra ngoµi<br /> ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc cña c¸c cÊp häc, bËc<br /> häc ®−îc? §−îc biÕt hiÖn nay tÊt c¶ c¸c<br /> tr−êng cao ®¼ng vµ ®¹i häc thuéc bé Quèc<br /> phßng vµ bé C«ng an ®Òu coi tiÕng Nga lµ<br /> ngo¹i ng÷ b¾t buéc ®Çu tiªn còng v× lÏ ®ã.<br /> Nay nÕu ë phæ th«ng kh«ng cßn d¹y tiÕng<br /> Nga n÷a (con sè 0,2% häc sinh PTCS vµ<br /> 1,39% häc sinh PTTH cßn häc tiÕng Nga<br /> hiÖn giê thùc chÊt kh«ng cã gi¸ trÞ g× c¶!),<br /> vËy sinh viªn c¸c tr−êng an ninh vµ quèc<br /> phßng lµm sao cã thÓ n¾m ®−îc tiÕng Nga<br /> ®Ó gãp phÇn hiÖn ®¹i hãa lùc l−îng vò<br /> trang cña ViÖt Nam. NÕu tiÕng Nga mÊt ®i<br /> sø mÖnh Êy, th× ®−¬ng nhiªn tiÕng Anh sÏ<br /> thay thÕ trän vÑn. §iÒu nµy cã phï hîp víi<br /> lîi Ých sèng cßn cña chñ nghÜa x· héi ë ViÖt<br /> Nam kh«ng? Nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c<br /> qu¶n lÝ gi¸o dôc ch¾c h¼n ch−a quªn mét<br /> ®iÒu t©m huyÕt mµ sinh thêi Chñ tÞch Hå<br /> ChÝ Minh ®· nhiÒu lÇn nh¾c nhë r»ng<br /> muèn lµm c¸ch m¹ng th× ph¶i häc tiÕng<br /> cña Lª-nin. HiÖn nay §¶ng Céng s¶n ViÖt<br /> Nam vÉn kh¼ng ®Þnh trong c−¬ng lÜnh cña<br /> m×nh lµ lÊy chñ nghÜa M¸c-Lª-nin lµm kim<br /> chØ nam, th× liÖu viÖc tõ bá d¹y häc tiÕng<br /> Nga trong tr−êng phæ th«ng cã hµm chøa ý<br /> nghÜa g×?<br /> NhiÒu ng−êi l¹i cho r»ng thùc tÕ b©y<br /> giê cha mÑ vµ häc sinh chØ chän tiÕng Anh<br /> ®Ó häc, nªn cã muèn më c¸c líp ngo¹i ng÷<br /> kh¸c còng kh«ng cã häc sinh, mµ b¾t buéc<br /> lµ mÊt d©n chñ. Song ®ã lµ thùc tiÔn cña<br /> thÞ tr−êng tù do ®ang th©m nhËp vµo nÒn<br /> gi¸o dôc x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Mµ ®·<br /> lµ thÞ tr−êng tù do th× nã lu«n lu«n mï<br /> qu¸ng, chØ biÕt ®æ x« ch¹y theo lîi Ých c¸<br /> nh©n, côc bé tr−íc m¾t ®¬n thuÇn, nªn<br /> kh«ng thÊy ®−îc bøc tranh ph¸t triÓn toµn<br /> c¶nh hµi hoµ l©u dµi gi÷a lîi Ých côc bé vµ<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, Ngo¹i ng÷, T.XXI, Sè 3, 2005<br /> <br /> 5<br /> <br /> lîi Ých toµn thÓ, gi÷a lîi Ých tr−íc m¾t víi<br /> triÓn väng l©u dµi. Ngµy nay cã mét sè rÊt<br /> Ýt ng−êi häc giµu cã ®ang thÊy lîi Ých cña<br /> m×nh chØ g¾n bã mËt thiÕt víi tiÕng Anh,<br /> mµ hä kh«ng thÊy r»ng hµng chôc v¹n<br /> ng−êi lao ®éng b×nh th−êng cña ViÖt Nam<br /> ®i ra n−íc ngoµi l¹i chØ cã thÓ tho¸t ®−îc<br /> ®ãi nghÌo th«ng qua c¸c thø tiÕng NhËt,<br /> Hµn, Trung Quèc, Ma-lai-xi-a hay ¶ RËp.<br /> Êy lµ míi nãi tíi vÕ h−íng ngo¹i cña gi¸o<br /> dôc ngo¹i ng÷, mµ ®èi toµn d©n ViÖt Nam<br /> ngµy nay th× ngo¹i ng÷ h−íng néi míi phï<br /> hîp víi lîi Ých c¬ b¶n l©u dµi cña ®Êt n−íc,<br /> mµ h−íng néi th× kh«ng thÓ coi nhÑ c¸c<br /> ngo¹i ng÷ Nga, Trung, Ph¸p. Nh−ng chÝnh<br /> mét sè Ýt ng−êi giµu, cã thÕ lùc Êy l¹i ®·<br /> lµm ®¶o lén c¸c ®Þnh h−íng cña Nhµ n−íc<br /> vÒ vai trß, vÞ trÝ cña c¸c ngo¹i ng÷ trong<br /> nÒn gi¸o dôc ViÖt Nam, cßn c¬ quan qu¶n<br /> lÝ gi¸o dôc c¸c cÊp th× lµm ng¬ vµ bu«ng<br /> láng ®Ó cho phong trµo häc tiÕng Anh trong<br /> tr−êng phæ th«ng cña c¶ n−íc ph¸t triÓn tù<br /> do ®Õn møc g¹t bá hÕt c¸c ngo¹i ng÷ kh¸c<br /> ra ngoµi: tiÕng Anh chiÕm 99,2% ë phæ<br /> th«ng c¬ së vµ 96,2% ë phæ th«ng trung<br /> häc. VËy lµ c¸c c¬ quan nhµ n−íc trªn thùc<br /> thÕ kh«ng cßn gi÷ vai trß l·nh ®¹o vµ<br /> kh«ng thùc hiÖn ®−îc chøc n¨ng ®Þnh<br /> h−íng x· héi chñ nghÜa cho c«ng cuéc gi¸o<br /> dôc ngo¹i ng÷ cña §¶ng vµ Nhµ n−íc. Chñ<br /> tr−¬ng cña §¶ng chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ<br /> quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ<br /> tr−êng theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa<br /> trong lÜnh vùc gi¸o dôc ngo¹i ng÷ cã quan<br /> hÖ tíi thÞ tr−êng lao ®éng cña c¶ n−íc ®· bÞ<br /> ng−êi ta c¾t bá mÊt c¸i ®u«i l¸i cña con tµu<br /> x· héi chñ nghÜa vµ bá mÆc cho nã tr«i theo<br /> h−íng kh«ng ph¶i §¶ng vµ nh©n d©n lao<br /> ®éng ViÖt Nam mong muèn.<br /> Tãm l¹i, theo ®Þnh h−íng ph¸t triÓn<br /> kinh tÕ-x· héi ViÖt Nam trong thêi ®¹i<br /> <br />