Chẩn đoán chấn thương bụng kín

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> CHAÅN ÑOAÙN CHAÁN THÖÔNG BUÏNG KÍN<br /> Traàn Chaùnh Tín*, Nguyeãn Haûi Leâ*â, Nguyeãn Baù Nhuaän*, Nguyeãn Taán Cöôøng*,<br /> Buøi Vaên Ninh*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Ñaët vaán ñeà: Tình hình chaån ñoaùn chaán thöông buïng treân theá giôùi coù nhieàu thay ñoåi gaàn ñaây, ñaëc bieät laø<br /> vieäc aùp duïng sieâu aâm buïng chaån ñoùan taïi phoøng caáp cöùu vaø khuynh höôùng ñieàu trò baûo toàn caùc thöông toån<br /> taïng ñaëc ngaøy caøng trôû neân chuaån möïc taïi nhieàu trung taâm chaán thöông treân theá giôùi. Nghieân cöùu naøy<br /> nhaèm khaûo saùt caùc ñaëc ñieåm laâm saøng, caän laâm saøng, vieäc chaån ñoùan vaø caùc phöông phaùp ñieàu trò treân caùc<br /> beänh nhaân chaán thöông buïng trong 2 naêm 2001-2002 taïi beänh vieän Chôï Raãy.<br /> Phöông phaùp: Chuùng toâi hoài cöùu taát caû caùc hoà sô chaán thöông buïng kín ñieàu trò taïi khoa Ngoaïi toång quaùt<br /> BVCR töø thaùng 01-2001 ñeán thaùng 12-2002.<br /> Keát quaû: Trong 267 beänh nhaân, coù 223 nam (83.5%) vaø 44 nöõ (16.5%), cô cheá chaán thöông chuû yeáu laø<br /> löïc eùp tröôùc sau: 171 ca (64%), rôi töï do 23 ca(8,6%), khoâng roõ cô cheá 73 ca (27.3%). Trong ñoù, 56 ca<br /> (21,8%) bieåu hieän soác luùc nhaäp vieän, trieäu chöùng oå bung sau laàn khaùm ñaàu tieân ghi nhaän coù 127 ca XHN<br /> (47.6%) vaø hoäi chöùng VPM laø 40 ca (15%) caùc tröôøng hôïp coøn laïi chöa roõ caàn theo doõi. Xquang ñöôïc söû duïng<br /> trong 147ca(55.1%), phaùt hieân hôi töï do vaø dòch oå buïng trong 41 ca (27.9%), 253 ca (94.8%) ñöôïc sieâu aâm<br /> caáp cöùu 232 ca phaùt hieän dòch oå buïng (91.7%). CT ñöôïc söû duïng raát ít 8 ca (3%). Coù 241 ca moå (90.3%),<br /> trong ñoù thôøi gian moå tính töø luùc nhaäp vieân chuû yeáu trong 6 giôø ñaàu: 100 ca moå trong 1 giôø sau nhaäp vieän<br /> (37.5%), 123 ca (52.6%) moå sau 2-6 giôø. 127ca (47.6%) coù thöông toån phoái hôïp, ña soá laø chænh hình: 66 ca<br /> (52%), loàng ngöïc 28 ca (22%). Trong 269 thöông toån ñöôïc xaùc ñònh khi moå ña soá laø toån thöông taïng ñaëc: 184<br /> thöông toån (68.4%), trong ñoù phaàn lôùn laø laùch 112 ca (60.9%), keá ñeán laø gan 55 ca (30%), soá coøn laïi laø tuïy 12<br /> ca, thaän 4 ca, buoàng tröùng 1 ca; taïng roãng bò toån thöông nhieàu nhaát laø ruoät non:58 trong toång soá 67 toån<br /> thöông (86.6%), ñaïi traøng vaø daïdaøy ít hôn 7 ca, baøng quang 1 ca. Caùc beänh nhaân ñöôïc moå ña soá ñeàu dieãn<br /> bieán toát, chæ coù 15 ca (5.6%) coù bieán chöùng sau moå nhöng cuõng hoài phuïc sau ñoù.<br /> Keát luaän: Chaán thöông buïng coøn mang tính phoái hôïp cao, sieâu aâm buïng taïi phoøng caáp cöùu hoå trôï cho<br /> laâm saøng giuùp cho coâng taùc chaån ñoaùn, ñieàu trò ñöôïc nhanh choùng, kòp thôøi, goùp phaàn giaûm tæ leä bieán chöùng,<br /> töû vong.<br /> <br /> SUMMARY<br /> THE ROLE OF ABDOMINAL TRAUMATIC DIAGNOTIC MEANS<br /> AT CHORAY HOSPITAL<br /> Tran Chanh Tin, Nguyen Hai Le, Nguyen Ba Nhuan, Nguyen Tan Cuong, Bui Van Ninh *<br /> Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 7 * Supplement of No 1 * 2003: 122 - 126<br /> <br /> Backgound: There have been many changes in abdominal trauma diagnosis recently, especially<br /> applying diagnostic utrasonography in emmergentcy department, and conservative tend of solid organ<br /> injuries is more and more popular at many trauma centers. This study aims at observation the clinical<br /> setttings, diagnostic models and treatment of the trauma patients admitted to CHORAY hospital from 2001 to<br /> 2002.<br /> Method: Retrospective study.<br /> * Boä moân Ngoaïi toång quaùt - Ñaïi hoïc Y döôïc TP. Hoà Chí Minh<br /> <br /> 122<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Result: From 01/2001 to 12/2002, there were 267 trauma patients admited to Cho Ray hospital; male<br /> 223(83.5%), female 44 (16.5%); traumatic mechanisms: compression 171(64%), acceleration 23 (8.6%),<br /> unclear 73(27.3%). At admission, 56 cases have the signs of shock, internal bleeding signs 127(47.6%),<br /> peritoneal signs 40(15%). In 147 cases taken plain abdominal X ray: free gas, fluid signs 41(27.9%). In 253<br /> urgent utrasound cases, 223 had intrabdominal fluid signs(91.7%). Ct scan was indicated rarely, only 8<br /> cases (3%). 241(90.3%) operation cases in which 100(37.5%) were indicated within 1 hour of admission,<br /> 123(52.6%) from 2 to 6 hours. 127(47.6%) cases were polytraumatic; including orthopedic 66 cases (52%),<br /> thoracic 28(22%). In 184 solid organ injuries: splenic rupture 112 (60.9%), hepatic rupture 55 (30%),<br /> pancreatic 12, renal 4, ovary 1; 67 hollow injuries included: small bowle 58 (86.6%), large bowle and<br /> stomach 7, blader 1. Post-operation complication 15 cases (5.6%)ù.<br /> Conclusions: polytraumatic frequency in the abdominal trauma is high. Focused assessment with<br /> sonography for trauma seems to be very useful in abdomial trauma diagnosis pathway.<br /> Trieäu chöùng laâm saøng luùc nhaäp vieän<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Tình hình chaán thöông buïng treân theá giôùi coù<br /> nhieàu thay ñoåi gaàn ñaây, ñaëc bieät laø vieäc aùp duïng sieâu<br /> aâm buïng chaån ñoùan taïi phoøng caáp cöùu vaø khuynh<br /> höôùng ñieàu trò baûo toàn caùc thöông toån taïng ñaëc ngaøy<br /> caøng trôû neân chuaån möïc taïi nhieàu trung taâm chaán<br /> thöông treân theá giôùi(2,3,6,9,10). Nghieân cöùu naøy<br /> nhaèmkhaûo saùt caùc ñaëc ñieåm laâm saøng, vaø giaù trò cuûa<br /> caùc phöông phaùp chaån ñoùan treân caùc beänh nhaân<br /> chaán thöông buïng trong 2 naêm 2001-2002 taïi beänh<br /> vieän Chôï Raãy.<br /> <br /> PHÖÔNG PHAÙP<br /> Chuùng toâi hoài cöùu taát caû caùc hoà sô chaán thöông<br /> buïng kín ñieàu trò taïi khoa Ngoaïi toång quaùt BVCR töø<br /> thaùng 01-2001 ñeán thaùng 12-2002.<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Trung bình 33 ± 15.05, thaáp nhaát 04, cao nhaát<br /> 83 tuoåi. Taäp trung phaàn lôùn ôû löùa tuoåi lao ñoäng….<br /> Giôùi<br /> Nam 223(83.5%); nöõ (16.5%)<br /> Cô cheá<br /> Löï eùp tröôùc –sau<br /> 171(64%)<br /> <br /> Khoâng moå<br /> <br /> n<br /> <br /> 6<br /> 1<br /> <br /> 127<br /> 40<br /> <br /> Thöông toån phoái hôïp<br /> N<br /> <br /> Loàng ngöïc<br /> Chænh hình Thaàn kinh Tieát nieäu<br /> TK TM GS K XC CD K TMT K THAÄN BQ<br /> S<br /> 127<br /> 1.1<br /> 4.1<br /> 2.2<br /> 3%<br /> 6.4<br /> 4.9<br /> 13.7<br /> 2.2%<br /> 4.2 5.3% 0.7%<br /> (47.6<br /> %<br /> %<br /> %<br /> %<br /> %<br /> %<br /> %<br /> %)<br /> 28(10.5%)<br /> 66(24%)<br /> 17(6.4%) 16(6%)<br /> <br /> Trong ñoù chæ ñònh moå vì thöông toån phoái hôïp 16<br /> ca(6%)<br /> Chæ ñònh moå- baûo toàn<br /> Phaãu thuaät: 238 (90.6%), Ñieàu trò baûo toàn<br /> 27(9.4%)<br /> <br /> Rôi töï do<br /> 23(8.6%)<br /> <br /> Phoái hôïp<br /> 73(27.3%)<br /> <br /> XQ<br /> Hôi töï do<br /> Dòch<br /> Bình thöôøng<br /> <br /> Coù tt<br /> 19(86%)<br /> 18(95%)<br /> 95(90%)<br /> 132<br /> <br /> Khoâng tt<br /> 3(14%)<br /> 1(5%)<br /> 11(10%)<br /> 15<br /> <br /> 22<br /> 19<br /> 106<br /> 147<br /> <br /> Sieâu aâm<br /> So saùnh keát quaû sieâu aâm caáp cöùu vaø thöông toån<br /> trong moå<br /> Dòch<br /> Khoâng dòch<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> Moå<br /> Khoâng tt<br /> 6<br /> 5<br /> <br /> So saùnh keát quaû X quang buïng khoâng<br /> söûa soaïn vaø keát quaû trong moå<br /> <br /> Tuoåi<br /> <br /> Cô cheá<br /> CTK<br /> <br /> HC. XHN<br /> HC. VPM<br /> <br /> Coù tt<br /> 115<br /> 34<br /> <br /> TT trong moå<br /> 200(96%)<br /> 20(95%)<br /> 220<br /> <br /> khoâng<br /> 8(4%)<br /> 1(5%)<br /> 9<br /> <br /> 208<br /> 21<br /> <br /> 123<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> Choïc doø oå buïng: so saùnh keát quaû choïc<br /> doø oå buïng vaø thöông toån trong moå<br /> TT trong moå<br /> 41(87%)<br /> 7(100%)<br /> 48<br /> <br /> Choïc doø (+)<br /> Choïc doø (-)<br /> <br /> Khoâng<br /> 6(13%)<br /> 0<br /> 6<br /> <br /> 47<br /> 7<br /> 54/152<br /> <br /> Chuïp ñieän toaùn caét lôùp(CT)<br /> N<br /> 267<br /> <br /> CT<br /> 8(3%)<br /> <br /> Khoâng CT<br /> 259(97%)<br /> <br /> hôøi gian ñöôïc moå tính töø luùc nhaäp<br /> vieän<br /> N<br /> 234<br /> <br /> < 1h<br /> 100(37.5%)<br /> <br /> 2-6h<br /> 123(52.6%)<br /> <br /> 7-24h<br /> 29(12.4%)<br /> <br /> >24h<br /> 18(7.6%)<br /> <br /> Thöông toån trong oå buïng<br /> N<br /> <br /> Tang ñaëc<br /> Taïng roång<br /> Maïch maùu Khoâng tt<br /> Gan Laùch Tuïy DD TT RN ÑT<br /> 43 106 11 3 5 56 03<br /> 258 160(67.5%)<br /> 67(28.3%)<br /> 11(4.6%) 20(8.4%)<br /> <br /> Bieán chöùng sau moå<br /> Tyû leä bieán chöùng chung 16 ca chieám 6.8% trong<br /> ñoù<br /> N<br /> 16(6.8%)<br /> <br /> BC ngoaïi<br /> Moå laïi<br /> Khoâng moå<br /> 8(60.6%) 5(39.4%)<br /> 13(5.4%)<br /> <br /> BC noäi<br /> 3(1.4%)<br /> <br /> Thôøi gian naèm vieän trung bình<br /> 8.64 ± 6.37 ngaøy. Toái thieåu 1 ngaøy toái ña 77<br /> ngaøy.<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> Khaùm laâm saøng<br /> Khaùm laâm saøng caån thaän, khaùm ñi khaùm laïi<br /> nhieàu laàn vôùi cheá ñoä theo doõi thích hôïp laø chìa khoaù<br /> ñeå chaån ñoaùn caùc thöông toån trong buïng do chaán<br /> thöông, veát thöông gaây ra.<br /> Trong chaán thöông buïng kín, sau laàn khaùm ñaàu<br /> tieân thöôøng chöa theå ruùt ra keát luaän, tæ leä döông tính<br /> giaû 16%(1), aâm tính giaû 20%(1), giaù trò tieân ñoaùn<br /> döông 29% - 48,4%(1), giaù trò tieân ñoaùn aâm 50%74,2%(1). Khoaûng 40% xuaát huyeát noäi khoâng bieåu<br /> hieän treân laâm saøng ôû laàn thaêm khaùm ñaàu tieân (1)<br /> <br /> 124<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Qua nghieân cöùu cuûa Thomas A. Amoroso(1) cho<br /> thaáy khaùm buïng ñôn thuaàn chæ ñaït ñoä chính xaùc<br /> khoaõng 65%. Tuy ñöôïc coi laø phöông phaùp chaån<br /> ñoaùn khoâng tin caäy, nhöng hieän nay noù ñöôïc söû<br /> duïng thöôøng xuyeân ñeå ñaùnh giaù söï hieän dieän cuûa<br /> thöông toån vaø baûn chaát cuûa noù. Theo keát quaû cuûa<br /> chuùng toâi vôùi vieäc phoái hôïp sieâu aâm caáp cöùu, vaø laâm<br /> saøng ngay laàn khaùm ñaàu tieân cho chaån ñoaùn xaùc<br /> ñònh 167 ca (62.5%) goàm 127 ca XHN vaø 40ca VPM<br /> töø chaån ñoùan naøy so vôùi keát quaû luùc phaãu thuaät cho<br /> keát quaû chaån ñoùan chính xaùc 156 ca( 93.4%) vaø 11<br /> ca(6.6%) khoâng chaån ñoùan ñuùng phaûi môû buïng<br /> traéng. Vôùi keát quaû naøy cho thaáy söï keát treân cho tyû leä<br /> chaån ñoùan xaùc ñònh vaø ñoä chính xaùc cao hôn so vôùi<br /> laâm saøng ñôn thuaàn moät caùch coù yù nghóa.<br /> X quang buïng<br /> Nhöõng trieäu chöùng treân phim xuaát hieän khaù<br /> muoän vaø ñoä nhaïy thaáp.<br /> Keát quaû chuùng toâi thu thaäp ñöôïc<br /> Giaù trò tieân ñoùan döông=döông thaät(37){döông<br /> thaät(37) + döông giaû (4)}=90%<br /> Giaù trò tieân ñoùan aâm=aâm thaät(11){aâm thaät(11)<br /> + aâm giaû (95)}=10.4% giaù trò noùi leân raèng khi caùc<br /> daáu hieäu treân x quang buïng khoâng xuaát hieän thì giaù<br /> trò loaïi tröø thöông toån oå buïng raát thaáp.<br /> Choïc röûa oå buïng chaån ñoaùn<br /> Keå töø 1965 Root vaø coäng söï coâng boá moät soá<br /> phöông phaùp röûa oå buïng chaån ñoaùn vaø ñöa ra moät soá<br /> tieâu chuaån döông tính nhö:Huùt ra ñöôïc> 10ml maùu<br /> ño, Huùt ra dòch tieâu hoaù hay dòch maät. Hay sau khi<br /> truyeàn vaøo oå buïng 1000ml dd ñaúng tröông huùt ra<br /> >500 ml dòch vôùi: Hoàng caàu >100.000/ml; Baïch<br /> caàu >500/ml. Ñoä nhaïy cao 95%, ñoä chuyeân 97%, ñoä<br /> chính xaùc 97%(). Vì vaäy ñaây laø phöông phaùp toát ñeå<br /> chaån ñoaùn caùc thöông toån taïng ñaëc trong oå buïng<br /> trong khoaõng thôøi gian daøi gaàn 30 naêm keå töø coâng<br /> boá cuûa Root. Naêm naêm gaàn ñaây nhieàu thay ñoåi trong<br /> phöông tieän chaån ñoaùn, thaùi ñoä tieáp caän beänh nhaân<br /> chaán thöông buïng theo höôùng ít xaâm nhaäp vaø baûo<br /> toàn ngaøy caøng nhieàu ñaõ laøm thay ñoåi giaù trò cuûa noù.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> Trong chaán thöông kín vôõ taïng roång phöông<br /> phaùp naøy ít coù giaù trò, vôùi ñoä nhaïy khoaõng 59%,<br /> nhieàu noå löïc nhaèm naâng ñoä nhaïy cuûa phöông phaùp<br /> naøy baèng caùch haï thaáp caùc tieâu chuaån cuûa Root nhö<br /> tieâu chuaån hoàng caàu coøn 10.000/ml. Tuy nhieân giaù<br /> trò döông tính cuûa noù cuõng khoâng ñöôïc tin caäy()<br /> Chuùng toâi khoâng aùp duïng phöông phaùp naøy,<br /> nhöng vaån coøn choïc doø oå buïng vôùi keát quaû: Giaù trò<br /> tieân ñoùan döông=döông thaät(41){döông thaät(41) +<br /> döông giaû (6)}=87.2%. Giaù trò tieân ñoùan aâm=aâm<br /> thaät(7){aâm thaät(7) + aâm giaû (6)}=53.8% keát quaû<br /> naøy phaûn aùnh tình traïng khi choï doø oå buïng aâm tính<br /> thì giaù trò tieân ñoùa thaät cuûa noù chæ 53.8%.<br /> Sieâu aâm<br /> Sieâu aâm thoâng thöôøng trong chöông trình, maùy<br /> sieâu aâm thöôøng ñaët ôû khoa hình aûnh vaø ñöôïc thöïc<br /> hieän bôûi caùc kyû thuaät vieân sieâu aâm, hay caùc baùc syõ<br /> chuyeân gia thöïc thuï vì vaäy caùc tröôøng hôïp chaán<br /> thöông moãi laàn muoán sieâu aâm phaûi toán thôøi gian vaø<br /> phaûi vaän chuyeån beänh nhaân ñeán khoa hình aûnh,<br /> ñieàu naøy toû ra baát tieän cho vieäc theo doõi beänh<br /> nhaân(2,3,7). Hai naêm gaàn ñaây (2001-2002) nhieàu<br /> trung taâm treân theá giôùi, ngay caû moät soá beänh vieän<br /> lôùn ôû Vieät Nam nhö Chôï Raãy ñaõ ñöa sieâu aâm vaøo<br /> phoøng caáp cöùu vaø döôïc thöïc hieän bôûi caùc baùc syõ<br /> ngoaïi toång quaùt hay caùc baùc syõ caáp cöùu.<br /> Phöông phaùp naøy ñöôïc goïi laø “sieâu aâm chaán<br /> thöông coù troïng taâm “ (focused assessment with<br /> sonography for trauma)(FAST). Trong chaán thöông<br /> FAST ñoùng vai troø then choát trong caùc phaùt ñoà tieáp<br /> caän chaån ñoaùn chaán thöông buïng kín (2,3,11). Vôùi vieäc<br /> aùp duïng phöông phaùp chaån ñoaùn naøy ñaõ laøm giaõm<br /> moät caùch coù yù nghóa caùc phöông phaùp xaâm nhaäp,<br /> toán keùm khaùc: choïc röûa oå buïng chaån ñoaùn giaõm töø<br /> 17%-4%, chuïp ñieän toaùn caét lôùp giaõm töø 56% -26%<br /> (2,3)<br /> maø khoâng laøm taêng theâm nguy cô cho beänh<br /> nhaân. Veà maët chi phí chung aùp duïng FAST coù theå<br /> giaõm 43% chi phí cho beänh nhaân. FAST laøm giaõm 8<br /> laàn giaù thaønh khi so vôùi choïc röûa oå buïng chaån ñoaùn<br /> vaø giaõm 2 laàn so vôùi CT. Veà phöông dieän chaát löôïng<br /> chaån ñoaùn ñoä chuyeân ñaït ñeán 90%, giaù trò tieân ñoaùn<br /> aâm 98%, ñoä nhaïy 86%, giaù trò tieân ñoaùn döông 87%,<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> keát quaû naøy coù ñöôïc töø moät nghieân cöùu môùi nhaát<br /> coâng boá vaøo thaùng 7.2002 treân 2576 beänh nhaân(2,3).<br /> Keát quaû chuùng toâi ghi nhaân ñöôïc: Giaù trò tieân ñoùan<br /> döông=döông thaät(200){döông thaät(200) + döông<br /> giaû (8)}=96%.Giaù trò tieân ñoùan aâm=aâm thaät(20)<br /> {aâm thaät(20) + aâm giaû (1)}= 95% keát quaû naøy phuø<br /> hôïp vôùi caù taùc giaû treân theá giôùi.<br /> Nhöng vaán ñeà coøn tranh luaän laø khi FAST döông<br /> coù phaûi laøtieâu chuaån moå buïng?<br /> Chuïp ñieän toaùn caét lôùp(CT)<br /> Coù giaù trò hôn haún so vôùi sieâu aâm trong chaån<br /> ñoaùn thöông toån taïng ñaëc coù theå khaûo saùt nhieàu boä<br /> phaän cuøng luùc (keå caû ôû beänh nhaân ña thöông) vôùi ñoä<br /> ñaëc hieäu cao, phaân loaïi ñöôïc möùc ñoä thöông toån cuûa<br /> gan laùch thaän vaø coù giaù trò trong chaån ñoaùn tuï maùu<br /> sau phuùc maïc. Tuy vaäy noù ít coù giaù trò trong chaån<br /> ñoaùn vôû taïng roãng, chaán thöông tuî sôùm vaø ít coù söï<br /> töông quan giöõa hình aûnh thöông toån laùch, gan vôùi<br /> nguy cô chaûy maùu<br /> Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi soá bn ñöôïc<br /> chuïp CT khoâng nhieàu, chæ 8 tröôøng hôïp (3%), tyû leä<br /> naøy khaùc moät caùch coù yù nghóa vôùi caùc trung taâm<br /> chaán thöông treân theá giôùi theá giôùi (25%). Nguyeân<br /> nhaân cuûa söï khaùc bieät naøy khoâng chæ vì ñieàu kieän<br /> kinh teá maø coù theå coøn coù söï ñaùnh giaù chöa ñuùng<br /> möùc giaù tri cuûa CT trong caáp cöùu.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> Chaán thöông buïng coøn mang tính phoái hôïp cao,<br /> sieâu aâm buïng taïi phoøng caáp cöùu hoå trôï cho laâm<br /> saøng, giuùp cho coâng taùc chaån ñoùan, ñieàu tri ñöôïc kòp<br /> thôøi nhanh choùng goùp phaàn giaõm tæ leä bieán chöùng,<br /> töû vong.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> Amoroso-TA, et al: Evaluation of the patient with blunt<br /> abdominal trauma: an evidence based approach,<br /> Emergency Medicine Clinics of North America,<br /> Saunder company, No 1,1999<br /> Bernard R. Boulanger, Paul A Kearney,et al: The<br /> routine use of sonography in penetrating torso injury is<br /> benificial, Journal of trauma, fulltext,2001;51:320-325<br /> Bernard R. Boulanger, et al: Prospective evidence of<br /> the superiority of a sonography-based algorithm in the<br /> assessment of blunt abdominal injury, Journal of<br /> trauma, fulltext, 1999;47:632<br /> <br /> 125<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> 4<br /> <br /> 5<br /> 6<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Barry M. Renz, David V. Feliciano, et al: Unnecessary<br /> laparotomies for trauma. A Prospective study of<br /> Morbidity, Journal of trauma, fulltext,1995;38:350-356<br /> Berci-G, et al: Elective and emergency laparoscopy.<br /> Abtracts,1993<br /> Bond-JS, et al: Nonoperative Management of Blunt<br /> Hepatic and Slenic Injury in Children, Annals of<br /> Surgery, Vol 223, No 3, 1996<br /> Hiroshi Yoshii, et al: usefulness and limitations of<br /> ultrasonography in the initial evaluation of blunt<br /> abdominal<br /> trauma,<br /> Journal<br /> of<br /> trauma,<br /> fulltext,1998;45:45-51<br /> James K. Lukan, Eddy H. Carrillo, Glen A. Franklin:<br /> Impact of recent trends of noninvasive trauma<br /> <br /> 126<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> 11<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> evaluation and nonoperative management in surgical<br /> resident education, Journal of trauma, fulltext<br /> 2001;50:1015-1019<br /> Knudson-MM, et al: Nonoperative Management of Solid<br /> Organ Injuries. past-present-future, Surgical clinics of<br /> North America. Vol 79.1999<br /> Phillip J. Stephan, et al: 23-hour observation solely for<br /> identification of missed injuries after trauma: is it<br /> justified? Journal of trauma, fulltext,2002.<br /> Scott W. Branney; Ernest E. Moore;et al: Ultrasound<br /> based key clinical pathway reduces the use of hospital<br /> resources for the evaluation of blunt abdominal<br /> trauma,, Journal of trauma: injury, infection, and<br /> critical care, fulltext, 1997;42:1086-1090<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br />