Chăn nuôi gà thành công

Chia sẻ: Hoàng Văn Luật | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:67

Thêm vào BST

Báo xấu

2.382
lượt xem 1.212
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu được biên soạn đúc kết các kinh nghiệm từ thực tiễn trong chăn nuôi gà, giúp bà con làm giàu từ những còn gà mà gia đình mình đang nuôi. Hi vọng Tài liệu se mang đến cho bạn đọc, đặc biệt là tiểu nông có được những kiến thức cơ bản để đi đến thành công.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chăn nuôi gà thành công

Pts. Bs. NguyÔn h÷u vò - pts. Bs. NguyÔn ®øc l−u BÝ quyÕt thµnh c«ng Trong ch¨n nu«i gµ (T¸i b¶n lÇn thø nhÊt) nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp hµ néi - 1999
môc lôc PhÇn I - Giíi thiÖu mét sè gièng gµ ................................................................ 9 A. Nh÷ng gièng gµ néi.................................................................................................... 9 1. Gµ ri......................................................................................................................... 9 2. Gµ §«ng T¶o ........................................................................................................... 9 3. Gµ Hå .................................................................................................................... 10 4. Gµ mÝa ................................................................................................................... 10 5. Gµ nßi .................................................................................................................... 10 6. Gµ tµu vµng............................................................................................................ 11 7. Gièng Gµ ¸c......................................................................................................... 11 8. Gièng gµ Tre.......................................................................................................... 11 B. Mét sè gièng gµ nhËp ngo¹i .................................................................................... 12 I. Gièng gµ thÞt.............................................................................................................. 12 1. Gµ Tam Hoµng ...................................................................................................... 12 2. Gµ L−¬ng Ph−îng.................................................................................................. 12 3. Gièng Gµ Sasso...................................................................................................... 12 4. Gµ Plymouth.......................................................................................................... 13 5. Gµ Hubbard ........................................................................................................... 13 6. Gµ Hybro (HV85).................................................................................................. 13 7. Gµ BE. 93 ............................................................................................................. 13 8. Gièng gµ AA. (arboi acres) ................................................................................ 13 9. Gièng Ross 208 ..................................................................................................... 14 10. Gièng Avian ........................................................................................................ 14 11. Gièng gµ Isa Vedette (I-Sa-vª-det)...................................................................... 14 12. Gièng Cobb ......................................................................................................... 14 2
13. Gièng Cohman meat............................................................................................ 14 14. Gièng Lohmann................................................................................................... 14 II. Gµ Leghorn (L¬ go) ................................................................................................ 14 1. Gµ Leghorn (L¬ - go) ............................................................................................ 14 2. Gµ Gold - Line (G«n - lai)..................................................................................... 14 3. Gµ Brown nick (bê r«n nic) ................................................................................... 15 4. Gµ Hisex - Brown (Hai-sÕch bê rao) ..................................................................... 15 5. Gµ Hy - Line (Hai-lai) ........................................................................................... 15 6. Gµ Isa brown (Isa bê r«n)...................................................................................... 15 III. Gièng gµ kiªm dông thÞt, trøng............................................................................ 15 1. Gµ Rhode ®á (rèt).................................................................................................. 15 2. Gµ new Hamp Shire (niu - ham - sai) .................................................................... 15 3. Gµ Susnex (gµ chuèi)............................................................................................. 16 4. Gµ Anstralerp (gµ qu¹) .......................................................................................... 16 5. Gµ Moravia............................................................................................................ 16 6. Gµ lai Rhode-ri ...................................................................................................... 16 7. Gµ BT1................................................................................................................... 16 PhÇn II - Kü thuËt ch¨n nu«i ............................................................................ 18 A. Chuång tr¹i .............................................................................................................. 18 I. Lång óm gµ con .................................................................................................... 18 II. Chuång gµ............................................................................................................. 18 III. M¸ng ¨n uèng...................................................................................................... 19 IV. BÓ t¾m c¸t cho gµ ................................................................................................ 19 V. Dµn ®Ëu cho gµ ..................................................................................................... 19 VI. æ ®Î ..................................................................................................................... 19 VII. M¸ng c¸t sái....................................................................................................... 19 3
VIII. X©y dùng b·i th¶............................................................................................... 19 B. Kü thuËt nu«i d−ìng ch¨m sãc............................................................................... 20 I. Nu«i gµ theo ph−¬ng ph¸p c«ng nghiÖp................................................................ 20 II. Nu«i gµ theo ph−¬ng ph¸p b¸n c«ng nghiÖp......................................................... 21 1. Chän gièng, nh©n gièng.................................................................................... 21 2. Ch¨m sãc nu«i d−ìng ...................................................................................... 22 PhÇn III - ChÕ biÕn thøc ¨n .................................................................................. 25 I. Vai trß vµ t¸c dông c¸c chÊt trong khÈu phÇn ¨n ................................................. 25 1. ChÊt ®¹m................................................................................................................ 25 2. ChÊt tinh bét .......................................................................................................... 25 3. ChÊt bÐo (lipid)...................................................................................................... 26 4. ChÊt kho¸ng........................................................................................................... 26 5. ChÊt vitamin .......................................................................................................... 26 6. ChÊt x¬ .................................................................................................................. 26 7. C¸c chÊt kh¸c ........................................................................................................ 27 II. Nhu cÇu dinh d−ìng cña gµ.................................................................................... 27 1. B¶ng nhu cÇu dinh d−ìng cho gµ c«ng nghiÖp...................................................... 27 2. B¶ng nhu cÇu dinh d−ìng cña gµ nu«i b¸n c«ng nghiÖp ....................................... 28 III. Thµnh phÇn dinh d−ìng cña mét sè thøc ¨n cho gµ .......................................... 28 1. B¶ng dinh d−ìng mét sè thµnh phÇn chñ yÕu cña mét sè lo¹i thøc ¨n.................. 28 IV. Tù chÕ biÕn thøc ¨n .............................................................................................. 29 1. C«ng thøc 1: Sö dông cho gµ c«ng nghiÖp ............................................................ 29 2. C«ng thøc 2: Sö dông cho gµ nu«i b¸n ch¨n th¶ ................................................... 30 4
PhÇn IV - Phßng trÞ bÖnh ...................................................................................... 31 A. Phßng bÖnh .............................................................................................................. 31 I. §¶m b¶o an toµn sinh häc........................................................................................ 31 1. X©y dùng c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm.................................................................... 31 2. C¸c thao t¸c ®óng .................................................................................................. 31 3. Mua gµ gièng ë c¸c c¬ së phßng bÖnh tèt ............................................................. 31 4. Nguån n−íc uèng, röa chuång .............................................................................. 32 II. Tiªm chñng .............................................................................................................. 32 1. Ch−¬ng tr×nh tiªm chñng gµ thÞt nu«i c«ng nghiÖp ............................................... 33 2. Ch−¬ng tr×nh tiªm chñng ®èi víi gµ ®Î th−¬ng phÈm ........................................... 34 3. Ch−¬ng tr×nh tiªm chñng víi ®µn gµ ta, gµ Trung Quèc nu«i th¶.……………….34 4. Sö dông kh¸ng thÓ phßng bÖnh ............................................................................. 35 III. Sö dông c¸c thuèc phßng bÖnh vµ ch÷a bÖnh ..................................................... 35 1. Gµ thÞt .................................................................................................................... 35 2. Gµ ®Î ..................................................................................................................... 36 IV. VÖ sinh tiªu ®éc phßng bÖnh................................................................................. 36 B. Phßng trÞ mét sè bÖnh quan träng ......................................................................... 37 I. C¸c bÖnh nhiÔm trïng ®−êng h« hÊp ..................................................................... 37 1. BÖnh h« hÊp m·n tÝnh (CRD) ................................................................................ 37 2. BÖnh phï ®Çu (Coryza) .......................................................................................... 38 3. BÖnh nÊm phæi (Aspergillosis) .............................................................................. 39 4. BÖnh Newcastle ..................................................................................................... 39 5. BÖnh viªm phÕ qu¶n truyÒn nhiÔm (IB)................................................................. 40 6. BÖnh viªm thanh khÝ qu¶n (ILT) ........................................................................... 41 7. BÖnh cóm gµ (Avian influenza) ............................................................................. 42 5
II. BÖnh t¹o khèi u....................................................................................................... 42 1. BÖnh Lymphoid - leucossis .................................................................................. 42 2. BÖnh Marek ........................................................................................................... 43 III. BÖnh do Adenovirus .............................................................................................. 43 1. BÖnh viªm gan do virus - bÖnh thiÕu m¸u truyÒn nhiÔm ....................................... 44 2. Héi chøng gi¶m ®Î: (Egg Drop Syndrome - EDS) ................................................ 44 IV. C¸c bÖnh do virus kh¸c ......................................................................................... 45 1. BÖnh ®Ëu gµ (Fowl Pox) ....................................................................................... 45 2. BÖnh viªm n·o tuû gia cÇm (Avian Encephalomyelitis -AE)................................ 46 3. BÖnh Gumboro (Infectious Bursal Disease -ISD).................................................. 46 V. C¸c bÖnh vÒ vi khuÈn............................................................................................. 48 1. BÖnh tô huyÕt trïng (Pasteurellosis)...................................................................... 48 2. BÖnh th−¬ng hµn, phã th−¬ng hµn, b¹ch lþ (Sanmonellosis)................................. 49 3. BÖnh E.colo (Colobacillosis) ................................................................................. 50 4. BÖnh viªm ruét ho¹i tö (Necrosis Enteridis - NE)................................................. 51 VI - C¸c bÖnh ký sinh trïng......................................................................................... 52 1. BÖnh cÇu ký trïng (Coccidiosis)............................................................................ 52 2. BÖnh giun trßn ....................................................................................................... 53 3. BÖnh s¸n d©y (Cetodiasis) ..................................................................................... 54 4. BÖnh ngo¹i ký sinh trïng....................................................................................... 54 VII. BÖnh nÊm vµ ®éc tè nÊm trong thøc ¨n ............................................................. 55 1. Nguyªn nh©n ......................................................................................................... 55 2. TriÖu chøng, chÈn ®o¸n vµ bÖnh tÝch..................................................................... 55 3. §iÒu trÞ vµ phßng bÖnh .......................................................................................... 55 6
VIII. BÖnh thiÕu vitamin ............................................................................................. 56 1. Nguyªn nh©n ......................................................................................................... 56 2. TriÖu chøng ........................................................................................................... 56 3. §iÒu trÞ................................................................................................................... 57 IX. BÖnh g©y nªn dÞ d¹ng cña x−¬ng.......................................................................... 58 1. ThiÕu chÊt dÉn ®Õn dÞ d¹ng.................................................................................... 58 2. BÖnh Mycoplasma chñng Synovia......................................................................... 58 3. BÖnh viªm khíp Reoviral ..................................................................................... 58 4. Viªm khíp do Staphylococus ................................................................................ 58 5. BÖnh viªm gan bµn ch©n........................................................................................ 59 6. BÖnh ch©n vÑo........................................................................................................ 59 PhÇn IV - Bµn vÒ bÝ quyÕt thµnh c«ng trong ch¨n nu«i gµ ......... 60 I. X¸c ®Þnh nh÷ng ph−¬ng thøc, quy m« ch¨n nu«i………………………………..60 II. X©y dùng chuång tr¹i vµ c¬ së vËt chÊt ................................................................ 60 III. ChÕ biÕn thøc ¨n………………………………………………………………….61 IV. Ch¨m sãc nu«i d−ìng tèt....................................................................................... 62 V. Phßng bÖnh .............................................................................................................. 62 VI. Tiªu thô s¶n phÈm ................................................................................................. 62 VII. Lµm sao ®Ó cã thÓ ch¨n nu«i gµ th¾ng lîi (thu ®−îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao) ... 63 Thay lêi kÕt .................................................................................................................... 65 7
lêi nãi ®Çu Tõ l©u ®èi víi c¸c tØnh phÝa Nam vµ tõ h¬n m−êi n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt tõ n¨m 1980 - 1996, ch¨n nu«i gµ c«ng nghiÖp vµ nu«i th¶ v−ên ®· ph¸t triÓn rÊt m¹nh, nhiÒu ng−êi giµu lªn tõ nu«i gµ. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt khi c¸c h·ng ch¨n nu«i gµ, h·ng chÕ biÕn thøc ¨n, h·ng s¶n xuÊt thøc ¨n bæ sung vµ thuèc thó y cña n−íc ngoµi å ¹t chiÕm lÜnh thÞ tr−êng th× kh«ng tr¸nh khái nhiÒu doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ ch¨n nu«i gµ chÞu thÊt b¹i nÆng nÒ. Nh−ng cã ph¶i ®©u tÊt c¶ ®Òu thÊt b¹i? VÉn cã rÊt nhiÒu ng−êi lµm giµu tõ ch¨n nu«i gµ. VËy bÝ quyÕt thµnh c«ng trong ch¨n nu«i gµ lµ g×? Sù c¹nh tranh cña c¸c h·ng ch¨n nu«i, s¶n xuÊt thøc ¨n, cung cÊp gièng ngµy cµng m¹nh mÏ. Lµm sao tr¸nh ®−îc sù c¹nh tranh cña c¸c h·ng lín ®Õn nh− thÕ! Song ngµy nay trªn thÕ giíi vµ ngay ë n−íc ta ®ang tån t¹i vµ ph¸t triÓn khuynh h−íng "thùc phÈm s¹ch, thùc phÈm gÇn tù nhiªn". NÕu dïng thøc ¨n c«ng nghiÖp, nu«i kiÓu c«ng nghiÖp, sö dông nhiÒu lo¹i chÊt kÝch thÝch: C¸c chÊt hooc m«n sinh dôc oestrogen, c¸c chÊt ho¸ häc nh− SMG, Rimifon, c¸c chÊt kÝch thÝch, c¸c kh¸ng sinh... g©y t¨ng träng nhanh mét c¸ch gi¶ t¹o nh− tÝch n−íc trong c¸c m« c¬ vµ c¸c yÕu tè bÊt lîi cßn tån d− trong thÞt, trøng lµm gi¶m tÝnh th¬m ngon cña thùc phÈm vµ g©y h¹i ®Õn søc khoÎ con ng−êi... C¸c lo¹i h×nh ch¨n nu«i b¸n c«ng nghiÖp vµ nu«i ch¨n th¶ sÏ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm s¹ch, thÞt trøng th¬m ngon tuy gi¸ thµnh cã cao chót Ýt, nh−ng gi¸ b¸n l¹i cao, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i cña ng−êi nghÌo. Ch¨n nu«i gµ c«ng nghiÖp cã thÓ lµm giµu nh−ng còng cã thÓ thÊt b¹i, nã ®ßi hái kiÕn thøc ch¨n nu«i thó y giái, vèn lín. Nh−ng ch¨n nu«i ch¨n th¶ th× cã thÓ xo¸ ®èi gi¶m nghÌo cho hµng triÖu ng−êi phï hîp víi tr×nh ®é ch¨n nu«i thó y võa ph¶i, vèn Ýt. Qua kinh nghiÖm thùc tiÔn chóng t«i muèn giêi thiÖu víi c¸c b¹n nh÷ng vÊn ®Ò mÊu chèt trong ch¨n nu«i gµ ®Ó rót ra nh÷ng bÝ quyÕt thµnh c«ng. BÝ quyÕt cã nhiÒu, nh−ng häc bÝ quyÕt thÕ nµo ®Ó ¸p dông thµnh c«ng trong ch¨n nu«i gµ gia ®×nh míi lµ vÊn ®Ò quan träng. Cuèn s¸ch chØ ®¸p øng ®−îc mét phÇn c¬ b¶n, chóng t«i hy väng ®−îc gãp mét lêi bµn, nh−ng ch¾c ch¾n lµ mét c¸nh cöa më cho nh÷ng b¹n ®äc ®Æc biÖt nh÷ng tiÓu n«ng cã ®−îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó ®i ®Õn thµnh c«ng trong ch¨n nu«i gµ. Chóc c¸c b¹n thµnh c«ng C¸c t¸c gi¶ 8
PhÇn I Giíi thiÖu mét sè gièng gµ A. Nh÷ng gièng gµ néi 1. Gµ ri Lµ gièng phæ biÕn Ýt nhÊt ë miÒn B¾c, miÒn Trung, ë Nam Bé gièng nµy Ýt h¬n - Mµu l«ng: th−êng ë gµ m¸i cã l«ng mµu vµng vµ n©u hoÆc n©u nh¹t, cã c¸c ®iÓm ®èm ®en ë cæ, ®Çu c¸nh vµ chãt ®u«i. Gµ trèng cã l«ng vµng tÝa ®Æc sì, ®u«i cã l«ng mµu vµng ®en dÇn ë phÝa cuèi ®u«i. RÊt Ýt khi thÊy gµ Ri cã mµu l«ng thuÇn nhÊt. Tuú tõng vïng cã nh÷ng dßng gµ Ri cã mµu l«ng kh¸c nhau, thiªn vÒ vµng ®en rÊt Ýt cã mµu tr¾ng. - Träng l−îng: gµ m¸i 1,2kg - 1,8kg gµ trèng 1,5kg - 2,1kg - Thêi gian ®¹t träng l−îng thÞt: 4-5 th¸ng. - S¶n l−îng trøng cña gµ Ri b×nh th−êng 80-100 qu¶ trøng/ n¨m. Gµ chØ ®Î 10-15 qu¶ trøng lµ l¹i Êp. Thêi gian Êp cã khi ®Õn gÇn 1 th¸ng. - Søc chèng chÞu bÖnh tèt, tÝnh cÇn cï, chÞu khã ch¨m sãc con chu ®¸o. - ThÞt gµ Ri th¬m ngon, thÞt dai, ngät, x−¬ng cøng. Thêi nay gµ Ri lµ mét ®Æc s¶n. - Trøng gµ Ri nhá, th¬m ngon. - Gµ Ri cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. - Gµ Ri cã søc ®Ò kh¸ng bÖnh lín, rÊt dÔ nu«i, Ýt m¾c bÖnh. * Tiªu tèn thøc ¨n cho 1kg t¨ng träng b×nh qu©n: 2,5 - 3,5kg * Gi¸ tiÒn 1 kg thøc ¨n thÊp, gi¸ b¸n th−êng cao h¬n gµ c«ng nghiÖp tõ 50-100%. 2. Gµ §«ng T¶o Nguån gèc tõ huyÖn Kho¸i Ch©u, H−ng Yªn, lµ gièng gµ thÞt. Con trèng l«ng mµu tÝa sÉm hoÆc mµu mËn chÝn pha lÉn l«ng ®en; con m¸i l«ng vµng nh¹t, má, da vµ ch©n vµng. Gµ §«ng T¶o vßng cæ ch©n to, ch©n to cao, l−ng ph¼ng réng. - Träng l−îng: gµ m¸i 2,5 - 3,5kg gµ trèng 3,5 - 4,5kg - Thêi gian ®¹t träng l−îng thÞt: 4-5 th¸ng. - S¶n l−îng trøng thÊp 50-70 qu¶/ n¨m (gµ hay ®Î trøng c¸ch nhËt) - Thêi gian gµ m¸i b¾t ®Çu ®Î 5-7 th¸ng. 9
3. Gµ Hå Gièng gµ nµy nguån gèc tõ lµng Hå, ThuËn Thµnh - B¾c Ninh. Gµ Hå cã tÇm vãc to, ch©n to, l−ng réng. Con trèng mang mµu l«ng mËn chÝn thÉm ®en, da ®á, con m¸i cã mµu thã x¸m, mµo xuýt. KÕt cÊu toµn th©n ch¾c, chËm ch¹p. Gµ Hå thuéc gièng gµ thÞt bëi tèc ®é sinh tr−ëng nhanh. - Träng l−îng: gµ m¸i 2,7kg gµ trèng 4,4kg - Thêi gian ®¹t träng l−îng thÞt: 6 th¸ng - S¶n l−îng trøng thÊp: 45-60 qu¶/ n¨m - Thêi gian gµ m¸i b¾t ®Çu ®Î: 6-8 th¸ng. 4. Gµ mÝa Nguån gèc tõ Trïng Thiªn, S¬n T©y. Con trèng cã mµu l«ng ®á sÉm xen kÏ l«ng ®en ë ®u«i, ®ïi, l−ên, hai hµng l«ng c¸nh chÝnh xanh biÕc. Con m¸i cã mµu l«ng vµng nh¹t xen kÏ l«ng ®en ë c¸nh vµ ®u«i, l«ng cæ cã mµu n©u. Gµ MÝa lµ gièng gµ h−íng thÞt, cã tÇm vãc to, ngo¹i h×nh th«, ®i l¹i chËm. - Träng l−îng tr−ëng thµnh: gµ m¸i 2,5 - 3kg gµ trèng 4,4kg - Thêi gian ®¹t träng l−îng thÞt: 5 th¸ng - S¶n l−îng trøng thÊp: 55-60 qu¶/ n¨m - Thêi gian gµ m¸i b¾t ®Çu ®Î: 7 th¸ng. 5. Gµ Nßi Gièng nµy cã ë kh¾p c¸c miÒn ViÖt Nam, th−êng gäi lµ gµ chäi, gµ ®¸. §©y lµ gièng gµ ®Ó ch¬i, ng−êi ch¬i lùa chän theo h−íng ch¬i gµ chäi. Mµu l«ng con trèng th−êng x¸m, mµu ®á löa, ®en xen lÉn c¸c vÖt xanh biÕc. Con m¸i cã mµu x¸m ®¸, vãc d¸ng to, ch©n cao, cæ cao, thÞt ®á r¾n ch¾c. - Träng l−îng: gµ m¸i 2,0- 2,5kg gµ trèng 3,0 - 4,0kg - Thêi gian ®¹t träng l−îng thÞt: 5 th¸ng - S¶n l−îng trøng b×nh qu©n: 50-60 qu¶./ n¨m - Thêi gian b¾t ®Çu ®Î lµ 7 th¸ng Môc ®Ých ch¨n nu«i ®Ó ch¬i chäi gµ. Con trèng cã thÓ ®Ó lai víi gµ m¸i Ri, c¸c gièng gµ kh¸c ®Ó s¶n xuÊt con lai nu«i thÞt. 10
6. Gµ Tµu Vµng Gièng nµy chñ yÕu ë phÝa Nam. Còng nh− gµ Ri ë phÝa B¾c, gièng nµy rÊt phæ biÕn vµ ®−îc −a chuéng v× dÔ nu«i, thÞt th¬m ngon. Gµ Tµu Vµng bÞ pha t¹p nhiÒu, song phÇn lín cã l«ng mµu vµng, ch©n vµng, ch©n vµng, da vµng. - Träng l−îng tr−ëng thµnh: Con m¸i 1,6 - 1,8 kg. Con trèng 2,2 - 2,5 kg - Thêi gian ®¹t träng l−îng thÞt lµ 6 th¸ng - S¶n l−îng trøng b×nh qu©n: 70 - 90 qu¶/n¨m - Gµ m¸i 6 th¸ng tuæi b¾t ®Çu ®Î trøng. Gµ m¸i cã ®Æc tÝnh thÝch Êp vµ nu«i con giái. NÕu nu«i th¶ v−ên nªn chän gièng gµ Tµu Vµng. 7. Gièng Gµ ¸c §Æc ®iÓm gièng gµ nµy lµ s¾c l«ng tr¾ng tuyÒn, má vµ da chÊm ®en, ch©n cã 5 ngãn ®en xanh. Gµ m¸i Êp vµ nu«i con khÐo. - Träng l−îng tr−ëng thµnh: Con m¸i 0,5 - 0,6kg Con trèng 0,7 - 0,8kg - Gµ m¸i ®Î: 1-2 trøng mçi løa. S¶n l−îng trøng: 70-80 qu¶/con/ n¨m. Ng−êi ta nu«i gµ ¸c ®Ó lµm thuèc hay chÕ biÕn nh− mét mãn ¨n ®Æc s¶n. HiÖn nay gièng gµ nµy bÞ pha t¹p víi mét sè gièng gµ kh¸c nh−: Gµ Ri, gµ Tµu Vµng, gµ tre... ChÝnh v× vËy mµ gi¸ trÞ lµm thuèc cña gièng gµ nµy còng bÞ gi¶m sót. 8. Gièng gµ Tre Gièng gµ nµy th−êng gÆp ë nh÷ng vïng n«ng th«n phÝa Nam. Gµ Tre s¾c l«ng sÆc sì, nhanh nhÑn, thÞt th¬m ngon. NhiÒu n¬i nu«i ®Ó lµm c¶nh. - Träng l−îng tr−ëng thµnh: gµ m¸i 0,6 - 0,7kg gµ trèng 0,8 - 1,0kg - Gµ m¸i ®Î 40-50 trøng/m¸i/n¨m Ngoµi nh÷ng gièng gµ nªu trªn cßn cã mét sè gièng kh¸c nh−ng Ýt phæ biÕn nh−: * Gµ ta lai gµ Miªn th−êng nu«i ë T©y Ninh. Gièng gµ ta lai nµy cã ®Çu to, má ®á vµ vÖt ®en, miÖng hoa d©u, mÆt mµu ®en. Cæ ng¾n th©n h×nh nhá. Gµ trèng khi tr−ëng thµnh ®¹t 2,2 - 2,3kg Gµ m¸i khi tr−ëng thµnh ®¹t 1,6 - 1,7kg * Gµ MÌo cña ®ång bµo H'm«ng phæ biÕn ë phÝa b¾c ViÖt Nam. Gièng gµ nµy thÝch hîp víi ch¨n th¶ ë vïng ®åi nói. 11
B. Mét sè gièng gµ nhËp ngo¹i I. Gièng gµ thÞt 1. Gµ Tam Hoµng XuÊt xø tõ Qu¶ng §«ng, Trung Quèc, ®−îc nhËp vµo n−íc ta tõ nh÷ng n¨m 1992. Gµ Tam Hoµng cã ®Æc ®iÓm l«ng vµng, ch©n vµng, da vµng. C¬ thÓ h×nh tam gi¸c, th©n ng¾n, l−ng b»ng, ngùc në, thÞt øc nhiÒu, hai ®ïi ph¸t triÓn. Gµ Tam Hoµng dÔ lÉn víi gµ ta (gµ ri). ThÞt kh¸ th¬m ngon, phï hîp víi ®iÒu kiÖn nu«i ch¨n th¶ ë ViÖt Nam còng nh− nu«i c«ng nghiÖp vµ b¸n c«ng nghiÖp. - Gµ Tam Hoµng nu«i 70-80 ngµy tuæi cã thÓ ®¹t träng l−îng 1,5 - 1,75kg. Mçi kg thÞt tiªu tèn 2,8 - 3kg thøc ¨n. - Con m¸i 125 ngµy tuæi b¾t ®Çu ®Î. S¶n l−îng trøng ®¹t 135 qu¶/m¸i/n¨m - Träng l−îng tr−ëng thµnh: gµ m¸i 1,8 - 2,0kg gµ trèng: 2,2 - 2,8kg Gµ Tam Hoµng ®−îc nhËp vµo n−íc ta theo nhiÒu nguån, th−êng Ýt khi ®−îc thuÇn nhÊt vµ ®¹t tiªu chuÈn gièng. Do ®ã ng−êi nu«i ph¶i hiÓu biÕt vµ mua ®óng gièng th× nu«i míi ®¶m b¶o. Gµ Tam Hoµng cßn cã tªn kh¸c lµ gµ Th¹ch Kú, 882 Jangcun. XÝ nghiÖp gµ L−¬ng Mü, Hµ T©y n¨m 1997 ®· nhËp gièng bè mÑ 882 vµ nh©n gièng ph¸t triÓn Gµ Tam Hoµng ë miÒn b¾c. Gµ Tam Hoµng tá ra thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i gia ®×nh, ch¨n nu«i ch¨n th¶, phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng cña ng−êi ViÖt Nam. 2. Gµ L−¬ng Ph−îng XuÊt xø tõ khu L−¬ng Ph−îng Giang, Nam Ninh (Qu¶ng T©y, Trung Quèc). Lo¹i gµ nµy ë cã d¸ng ngoµi ®Ñp líp l«ng vò mµu vµng dµy bãng m−ît. Gµ L−¬ng Ph−îng bÒ ngoµi cã d¸ng gièng gµ Ri, mµu l«ng chuyÓn tuyÒn vµng ®èm hoa hoÆc ®en ®èm hoa. Mµo vµ phÇn ®Çu mµu ®á. Da mµu vµng, chÊt thÞt mÞn, vÞ ®Ëm. Gµ trèng cã mµu vµng hoÆc tÝa sÉm, mµo ®¬n, h«ng réng, l−ng ph¼ng, l«ng ®u«i dùng ®øng, ®Çu vµ cæ gµ gän ®Ñp, ch©n thÊp vµ nhá. - Gµ xuÊt chuång lóc 70 ngµy tuæi c©n nÆng 1,5-1,6 kg. - Mçi kg träng l−îng tiªu hao 2,4-2,6kg thøc ¨n tæng hîp. - Gµ L−¬ng Ph−îng rÊt thÝch nghi víi viÖc ch¨n th¶ tù do. 3. Gièng Gµ Sasso Lµ gièng gµ thÞt nÆng c©n cña Ph¸p, gièng gµ nµy cã thÓ nu«i th¶ v−ên. Gµ Sasso ®−îc nhËp vµo ViÖt Nam cã mµu l«ng n©u ®á, da vµ ch©n mµu vµng. NÕu nu«i theo ph−¬ng ph¸p nöa nhèt nöa th¶ 90-100 ngµy cã thÓ ®¹t träng l−îng 2,1- 2,3kg. Tiªu tèn 3,1-3,5kg thøc ¨n cho 1 kg t¨ng träng. 12
4. Gµ Plymouth Gµ cã nguån gèc tõ Mü, mµu l«ng tr¾ng tinh hoÆc v©n ®en, th©n h×nh h¬i ng¾n, ngùc në. - Sau bèn th¸ng tuæi: Gµ trèng nÆng tõ 3-3,8kg Gµ m¸i nÆng tõ 2,8 - 3,3kg - Søc ®Î trøng 150-160kg/ qu¶/m¸i/n¨m - Tiªu tèn thøc ¨n cho 1kg t¨ng träng lµ 3kg c¸m tæng hîp. - Cã thÓ nu«i gµ Plymouth kiÓu b¸n c«ng nghiÖp. 5. Gµ Hubbard Cã nguån gèc tõ Mü. Gµ cã mµu l«ng tr¾ng, ngùc réng, th©n h×nh në nang - Sau bèn th¸ng tuæi: Gµ trèng ®¹t tõ 4 - 4,2kg Gµ m¸i ®¹t tõ 3,6 - 3,8kg - Tiªu tèn thøc ¨n cho 1kg t¨ng träng lµ 2kg. 6. Gµ Hybro (HV85) Nguån gèc tõ Hµ Lan. Gµ cã mµu l«ng tr¾ng, ngùc réng, th©n h×nh v¹m vì, t¨ng träng nhanh. - Gµ thÞt sau 7 ®¹t lµ 2,0 - 2,3kg - Tiªu tèn thøc ¨n cho 1kg t¨ng träng lµ 2,2kg 7. Gµ BE. 93 Gµ cã xuÊt xø tõ Cuba, ®−îc nhËp vµo n−íc ta tõ n¨m 1993, ®©y lµ gièng gµ thÞt cao s¶n. Gµ Be.93 lµ dßng thuÇn cã mµu l«ng tr¾ng. Gµ cã n¨ng suÊt cao vµ cã −u thÕ râ rÖt khi ®−îc lai víi c¸c dßng gµ m¸i kh¸c. Sau 7 tuÇn nu«i cã thÓ ®¹t träng l−îng 2,1kg 8. Gièng gµ AA. (arboi acres) Lµ gièng gµ cao s¶n cã nguån gèc tõ Mü. N¨ng suÊt cao h¬n BE vµ HV 85. Khi 50 ngµy tuæi (7 tuÇn): + gµ trèng ®¹t 3,2kg + gµ m¸i ®¹t 2,6kg Tiªu tèn thøc ¨n cho 1 kg t¨ng träng ch−a ®Õn 2kg HiÖn nay gµ AA rÊt ®−îc −a chuéng. Tuy nhiªn v× lín nhanh nªn yªu cÇu vÒ nu«i d−ìng vµ kü thuËt cao chØ phï hîp víi nh÷ng c¬ së ch¨n nu«i lín. 13
9. Gièng Ross 208 XuÊt xø tõ Hung Ga Ri Gµ 7 tuÇn tuæi ®¹t 2,29kg. Tiªu tèn thøc ¨n 1,97kg cho 1kg t¨ng träng. 10. Gièng Avian XuÊt xø tõ Mü. N¨ng suÊt t−¬ng tù gièng gµ AA. 11. Gièng gµ Isa Vedette (I-Sa-vª-det) Gièng gµ thÞt cña Ph¸p 7 tuÇn tuæi: - con trèng ®¹t 2,577kg - con m¸i ®¹t 2,374kg Tiªu tèn thøc ¨n cho 1kg t¨ng träng kho¶ng 1,96kg 12. Gièng Cobb 13. Gièng Cohman meat 14. Gièng Lohmann II. Gµ Leghorn (L¬ go) 1. Gµ Leghorn (L¬ - go) Gµ cã h×nh nhá, mµu l«ng tr¾ng, trøng mµu tr¾ng. - Gµ m¸i tr−ëng thµnh ®¹t träng l−îng 1,7 - 1,8kg - N¨ng suÊt trøng kho¶ng 270-280 qu¶/m¸i/n¨m - Tiªu tèn 1 qu¶ trøng hÕt ; 0,13 - 0,16kg thøc ¨n Cã thÓ nu«i theo ph−¬ng ph¸p th¶ v−ên, nh−ng ph¶i ®¶m b¶o thøc ¨n tèt. Kh«ng nªn nu«i qu¸ 2 n¨m v× søc ®Î trøng sÏ gi¶m. 2. Gµ Gold - Line (G«n - lai) - Mµu l«ng con m¸i mµu n©u, con trèng mµu tr¾ng, do ®ã cã thÓ lo¹i bá trèng ngay tõ lóc nhá. - N¨ng suÊt trøng: 250-300 qu¶/ n¨m. - Trøng cã mµu n©u. 14
- Tiªu tèn thøc ¨n cho 10 qu¶ trøng 1,5 - 1,6kg ¦u ®iÓm lµ chu kú ®Î trøng cã thÓ kÐo dµi ®Õn 15 th¸ng hoÆc h¬n. 3. Gµ Brown nick (bê r«n nic) Gµ nhËp tõ Mü, gµ m¸i mµu l«ng n©u, gµ trèng cã mµu l«ng tr¾ng. - N¨ng suÊt trøng: 280-300 qu¶/ n¨m. - Trøng cã vá n©u. - Tiªu tèn thøc ¨n cho 10 qu¶ trøng 1,5 - 1,6kg 4. Gµ Hisex - Brown (Hai-sÕch bê rao) 5. Gµ Hy - Line (Hai-lai) 6. Gµ Isa brown (Isa bê r«n) Nh×n chung nh÷ng gièng gµ trøng tiªn tiÕn cña thÕ giíi cho n¨ng suÊt trøng 280-300 qu¶/n¨m. Tiªu tèn thøc ¨n ®Ó s¶n xuÊt 10 trøng b×nh qu©n 1500-1600gram. Trøng nÆng b×nh qu©n 50-60gram. III. Gièng gµ kiªm dông thÞt, trøng 1. Gµ Rhode ®á (rèt) Nguån gèc tõ Mü, l«ng mµu ®á thÉm, ch©n mµu vµng. - Sau 4 th¸ng nu«i ®¹t 1,3 - 1,5 kg/con - Sau 6 th¸ng nu«i ®¹t 3,3 - 3,5 kg/con - N¨ng suÊt trøng: 180-250 qu¶/ n¨m. - Trøng cã mµu n©u nÆng 50-60 gram Gièng gµ nµy ®· nu«i nhiÒu ë ViÖt Nam tõ nhiÒu n¨m. 2. Gµ new Hamp Shire (niu - ham - sai) Nguån gèc tõ Mü. L«ng mµu vµng nh¹t - Sau 4 th¸ng tuæi: + con m¸i nÆng 2,5 - 2,9kg + con trèng nÆng2,9 - 3,7kg - N¨ng suÊt trøng 150-160 qu¶/n¨m. Gièng gµ nµy ®· nu«i nhiÒu ë n−íc ta, thÞt ngon, dÔ nu«i, søc ®Ò kh¸ng tèt. 15
3. Gµ Susnex (gµ chuèi) Nguån gèc tõ Anh, gµ cã mµu l«ng tr¾ng, cã viÒn ®en, c¸nh vµ ®u«i gµ cã pha l«ng mµu ®en. - N¨ng suÊt trøng 120 - 150 qu¶/n¨m 4. Gµ Anstralerp (gµ qu¹) - L«ng mµu ®en, chµm x¨m - S¶n l−îng trøng: 150-160 qu¶/n¨m Cã thÓ nu«i theo ph−¬ng ph¸p b¸n c«ng nghiÖp (ch¨n th¶). 5. Gµ Moravia Nguån gèc cã tõ TiÖp, cã nhËp vÒ ViÖt Nam, nh−ng gièng nµy −a nhiÖt ®é thÊp 18-200C. 6. Gµ lai Rhode-ri Lµ nhãm gièng lai do ViÖn ch¨n nu«i t¹o ra b»ng c¸ch lai gi÷a gµ Rhode vµ gµ ri ViÖt Nam. - L«ng gµ vµng n©u. Träng l−îng gµ 2kg - 2,5kg - Søc ®Î: 150-170 qu¶/ m¸i/ n¨m - Gµ nµy thÝch hîp víi ph−¬ng thøc nu«i nöa nhèt nöa th¶, nã ®−îc phæ biÕn réng ë phÝa b¾c. 7. Gµ BT1 Do trung t©m nghiªn cóu ph¸t triÓn ch¨n nu«i B×nh Th¾ng thuéc ViÖn khoa häc N«ng nghiÖp miÒn Nam lai t¹o vµ chän läc. XuÊt ph¸t tõ gièng gµ Rhode-ri vµ Goldine. Gièng gµ BT1 cã tÇm vãc to, mµo ®¬n, ch©n cao võa ph¶i, ch¾c khoÎ. Con trèng cã mµu l«ng ®á xen mét sè säc ®en ë c¸nh vµ ®u«i, l−ng ph¼ng réng. Con m¸i cã mµu l«ng n©u nh¹t. - Gµ cã ®Çu thanh, bông xÖ, da vµng, ch©n vµng. - Kh¶ n¨ng tù t×m kiÕm thøc ¨n tèt. - Träng l−îng khi tr−ëng thµnh: + Gµ m¸i: 2,2-2,5kg + Gµ trèng: 3,2 - 3,6 kg - Nu«i b¸n thÞt 5 th¸ng tuæi: + Con trèng 2,0 - 2,2kg + Con m¸i 1,5 - 1,7kg - L−îng thøc ¨n tiªu tèn cho 1 kg t¨ng träng 2,9 - 3,2kg 16
- Gµ m¸i ®Î lóc 4, - 5 th¸ng tuæi vµ kh«ng biÕt Êp. - S¶n l−îng trøng: 180-200 qu¶/m¸i/n¨m - Khèi l−îng trøng: 54-55 gram/ qu¶ - Chi phÝ thøc ¨n cho 10 qu¶ trøng lµ 1800 - 1900 gram. Kh¶ n¨ng thÝch nghi, thÝch øng víi nhiÒu vïng khÝ hËu; kh¶ n¨ng tù t×m kiÕm thøc ¨n thªm vµ sö dông nguån thøc ¨n s½n cã ë ®Þa ph−¬ng cao do ®ã gi¶m chÝ phÝ thøc ¨n. 17
PhÇn II Kü thuËt ch¨n nu«i A. Chuång tr¹i I. Lång óm gµ con Theo ph−¬ng thøc cæ truyÒn sau khi gµ m¸i Êp në tù nu«i con; gµ mÑ dÉn con ®i ¨n trong v−ên , tù kiÕm måi rÊt nguy hiÓm, tû lÖ hao hôt rÊt nhiÒu. Gµ con bÞ sa hè n−íc, kªnh m−¬ng hoÆc bÞ chån, c¸o, mÌo, chuét ¨n thÞt. MÆt kh¸c bÖnh tËt, èm ®au, giun s¸n, chÊt ®éc, nªn nhiÒu khi c¶ bÇy gµ mµ chØ sèng ®−îc vµi con. Do vËy ®Ó gµ khoÎ m¹nh, Ýt bÖnh tËt, Ýt chÕt, nhÊt thiÕt ph¶i nu«i óm gµ. - Mét lång óm gµ cã kÝch th−íc: 2m x 1m x 0,5m ®ñ nu«i 100 gµ con. - PhÇn ®¸y lång óm b»ng l−íi s¾t "m¾t c¸o"xung quanh cã thÓ dïng l−íi thÐp hoÆc ®an th−a lç (1 - 1,5cm ®Ó th«ng tho¸ng). - S−ëi Êm cho gµ b»ng ®Ìn ®iÖn 60W - 200W tuú theo thêi tiÕt. Khi rÐt cã thÓ bao quanh lång óm b»ng bao t¶i, v¶i, bao, giÊy ®Ó gi÷ Êm cho gµ. óm ®Õn khi gµ 1 th¸ng tuæi th× míi tËp cho gµ ®i tù do. II. Chuång gµ ViÖc x©y chuång tr¹i vµ khu v−ên ch¨n th¶ ph¶i ®¸p øng ®−îc c¸c nhu cÇu vµ c¸c ®Æc tÝnh tù nhiªn cu¶ gµ. Cô thÓ nh− sau: Nhu cÇu ¨n uèng, khÝ trêi, s¹n c¸t, bay nh¶y, chèng nãng, chèng rÐt. * NÕu nu«i theo ph−¬ng ph¸p c«ng nghiÖp: Ta ®ãng mét « chuång 2m2- 3m2, tuú theo thùc tÕ cña mçi gia ®×nh. D−íi chuång nªn r¶i trÊu kh«, d¨m bµo hoÆc r¬m, cá kh« s¹ch c¾t ng¾n lµm thµnh líp ®Öm 5-10cm, hoÆc cã thÓ lµm b»ng tre, gç, cao 40-70cm so víi mÆt nÒn ®Ó ph©n r¬i xuèng nÒn råi dän ®i. * Nu«i b¸n ch¨n th¶: - Chuång nu«i kh«ng cÇn réng l¾m. MÆt tr−íc cña chuång h−íng vÒ phÝa ®«ng nam ®Ó mÆt trêi chiÕu vµo chuång buæi s¸ng ®¶m b¶o s¸t trïng vµ kh« r¸o, hîp vÖ sinh. - Sµn chuång lµm b»ng l−íi hoÆc tre th−a c¸ch mÆt ®Êt 0,5 - 1m ®Ó tho¸ng, kh« r¸o, dÔ dän vÖ sinh. - Xung quanh chuång rµo b»ng nh÷ng thanh tre hoÆc gç th−a c¸ch nhau 2-2,5cm ®Ó tho¸ng giã v−ên. Ban ngµy kh« r¸o th¶ gµ ra s©n, v−ên ch¬i, buæi tèi gµ vµo chuång ngñ. 18
III. M¸ng ¨n uèng - Khi gµ cßn nhá 1-3 ngµy tuæi, r¶i c¸m trªn giÊy lãt trong lång óm cho gµ ¨n. - Khi gµ 4-14 ngµy tuæi, cho gµ ¨n b»ng khay nh«m hoÆc m¸ng gµ con. - Khi gµ trªn 15 ngµy cho ¨n trªn m¸ng treo. - T¹o c¸c m¸ng uèng tr¸nh gµ nh¶y vµo n¬i uèng n−íc. Nªn mua m¸ng ¨n, uèng bµy b¸n t¹i c¸c cöa hµng ch¨n nu«i thó y. IV. BÓ t¾m c¸t cho gµ Gµ còng rÊt thÝch t¾m. Gµ t¾m b»ng c¸t bôi. X©y bÓ dµi 2m x 1m réng, cao 0,3m, trong bÓ chøa c¸t kh«, tro bÕp, cã Ýt bét l−u huúnh cho gµ t¾m. Nªn ®Ó bÓ c¸t ë n¬i cã bãng m¸t. Mçi bÓ c¸t cho 40 gµ. V. Dµn ®Ëu cho gµ T¹o mét sè dµn ®Ëu cho gµ ngñ ë trong chuång. Dµn ®Ëu b»ng tre, gç c¸ch nÒn chuång kho¶ng 0,5m, c¸ch nhau 0,3m Gµ rÊt thÝch ®Ëu trªn dµn. VI. æ ®Î Tuú tõng c¸ch nu«i c«ng nghiÖp hay b¸n ch¨n th¶ ®Ó lµm æ kh¸c nhau. - Nu«i gµ ®Î theo kiÓu c«ng nghiÖp lång nu«i gµ lµ æ ®Î, khi gµ ®Î trøng l¨n ra ngoµi. Nu«i th¶ hay b¸n c«ng nghiÖp ph¶i lµm æ ®Î. - Nu«i th¶ hay b¸n c«ng nghiÖp ph¶i lµm æ ®Î b»ng thïng, hoÆc chuång ®Î cho c¶ lo¹t gµ. §Ó ë n¬i tèi, khuÊt bãng gµ trèng hoÆc gµ m¸i kh¸c; tïy tõng gièng gµ, mét æ ®Î cho 5-10 gµ m¸i. VII. M¸ng c¸t sái §Æt ë mét sè m¸ng c¸t vµ sái, ®¸ nhá xung quanh b·i th¶ ®Ó gµ ¨n. Sái nhá nµy gióp gµ tiªu ho¸ thøc ¨n vµ xung cÊp mét phÇn chÊt kho¸ng. VIII. X©y dùng b·i th¶ §èi víi gµ nu«i b¸n c«ng nghiÖp hoÆc gµ nu«i th¶ ph¶i thiÕt kÕ nh÷ng b·i th¶. Mét khu gµ nu«i nªn x©y dùng 2-4 b·i th¶ ®Ó lu©n phiªn nhau. B·i th¶ nªn cã c©y bãng m¸t, cã trång cá xanh lµ nguån thøc ¨n cã chøa nhiÒu vitamin, kho¸ng, lµ nguån dinh d−ìng cho gµ. Cã b·i th¶ gµ tù do, vËn ®éng. Trªn b·i th¶ gµ cã thÓ t×m ®−îc mét sè thøc ¨n, t¾m n¾ng ®Ó t¹o vitamin D lµm x−¬ng r¾n ch¾c, søc khoÎ tèt Ýt bÞ bÖnh. 19
B·i th¶ ®Æc biÖt quan träng ®èi víi gµ néi ®Þa, gµ ®Î trøng. Tuú ®iÒu kiÖn x©y dùng b·i th¶. 1m2 cho 1 con hoÆc 1 con gµ cÇn 1-5m2 B. Kü thuËt nu«i d−ìng ch¨m sãc I. Nu«i gµ theo ph−¬ng ph¸p c«ng nghiÖp NÕu nu«i c¸c gièng gµ thÞt míi nh−: AA, BE, Cobb, Hubbard, Isavedette... cã n¨ng suÊt thÞt cao, b×nh qu©n 50 ngµy ®· ®¹t träng l−îng 2-3kg, tiªu tèn thøc ¨n 2kg cho 1kg t¨ng träng th× ng−êi ta th−êng nu«i theo ph−¬ng ph¸p c«ng nghiÖp. Yªu cÇu chÊt l−îng thøc ¨n cao, ®Æc biÖt tû lÖ ®¹m lu«n xÊp xØ 20%. Gµ con nªn mua cña nh÷ng tr¹i ch¨n nu«i gµ gièng lín, ®¶m b¶o chÊt l−îng h¬n, gµ mÑ ®−îc tiªm phßng ®Çy ®ñ c¸c vacxin nªn truyÒn miÔn dÞch chèng bÖnh cho gµ con. Trong 1- 2 tuÇn ®Çu sau khi në. Nªn chän gµ në ®óng ngµy (21 ngµy), në sím hoÆc në muén ®Òu kh«ng tèt, hay bÞ hë rèn, lßng ®á tån t¹i nhiÒu nªn hay bÞ viªm rèn mµ chÕt. - Chän gµ míi në ph¶i chän nh÷ng con nhanh nhÑn, ®Òu nhau, da ch©n s¨n, m×nh ®Çy l«ng. Lo¹i bá nh÷ng con cã dÞ tËt. - Kh«ng nªn kÐo dµi thêi gian chuyªn chë vµ tr¸nh nh÷ng lóc trêi qu¸ nãng hoÆc m−a dÔ lµm yÕu søc gµ con. Nªn ®ùng gµ trong thïng giÊy, kh«ng nªn ®ùng gµ trong nh÷ng thïng cã c¹nh s¾c dÔ ®©m hoÆc lµm s©y s¸t gµ con. CÊm ®ùng qu¸ nhiÒu, gµ con bÞ ng¹t nãng mµ chÕt. Mét hép giÊy 0,4m x 0,6m nªn ®ùng 100 con lµ võa. - Gµ con 1 ngµy tuæi th−êng kh«ng cho ¨n mµ chØ cho uèng n−íc. NÕu cho gµ ¨n ngay vµ nhÊt lµ cho ¨n nhiÒu chÊt ®¹m th× khèi luîng lßng ®á trong bông kh«ng tiªu ho¸ ®−îc sÏ lµm gµ dÔ chÕt trong tuÇn lÔ ®Çu. - NhiÖt ®é vµ ph−¬ng ph¸p óm gµ con: khi gµ míi në luîng mì Ýt nªn kh¶ n¨ng chÞu l¹nh rÊt yÕu, ta ph¶i s−ëi Êm cho chóng. Qua nghiªn cøu vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn, nhiÖt ®é trong chuång nh− sau lµ phï hîp: + Gµ tõ 1-7 ngµy tuæi cÇn nhiÖt ®é phßng 33-350C + Gµ tõ 7-15 ngµy tuæi cÇn nhiÖt ®é phßng 31-330C + Gµ tõ 15-21 ngµy tuæi cÇn nhiÖt ®é phßng 29-310C + Gµ tõ 21-30 ngµy tuæi cÇn nhiÖt ®é phßng 26-290C §Æc biÖt ë miÒn b¾c khi giã mïa ®«ng b¾c, nhiÖt ®é h¹ thÊp cÇn chó ý s−ëi Êm cho gµ. Sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p s−ëi Êm kh¸c nhau vµ kÕt hîp lÉn nhau. VÝ dô: che giã lïa, sö dông chÊt ®én chuång vµ ®Æc biÖt lµ sö dông ®iÖn ®Ó s−ëi Êm. Cø 2m2 dïng mét bãng ®iÖn 100W lµ võa. NÕu sö dông bÕp cñi hoÆc than ®Ó s−ëi Êm ph¶i rÊt chó ý phßng ch¸y vµ ®Æc biÖt ph¶i cho khãi ra ngoµi. - X©y dùng khÈu phÇn thøc ¨n: HiÖn nay thøc ¨n chÕ biÕn s½n cña c¸c h·ng n−íc ngoµi vµ trong n−íc rÊt s½n chØ cÇn mua vÒ cho gµ ¨n theo h−íng dÉn, chØ cÇn l−u ý mÊy ®iÒu: 20