Chăn nuôi thú y

Chia sẻ: Le Thuy Duong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

294
lượt xem 68
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'chăn nuôi thú y', nông - lâm - ngư, nông nghiệp phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chăn nuôi thú y

khoa häc c«ng nghÖ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n 20 n¨m ®æi míi TËp 2 CH¡N NU¤I - THó Y 1
2
Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n khoa häc c«ng nghÖ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n 20 n¨m ®æi míi TËp 2 Ch¨n nu«i - Thó y Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi - 2005 3
Héi ®ång chØ §¹O BI£N SO¹N 1. PGS. TS. Bïi B¸ Bæng Chñ tÞch 2. PGS. TS. NguyÔn V¨n Bé Uû viªn 3. PGS. TS. NguyÔn §¨ng Vang Uû viªn Ban Biªn so¹n 1. PGS. TS. NguyÔn §¨ng Vang Tr−ëng ban 2. TS. Tr−¬ng V¨n Dung Uû viªn 3. ThS. NguyÔn ViÖt H¶i Uû viªn 4. PGS. TS. L· V¨n KÝnh Uû viªn 5. PGS. TS. Lª V¨n T¹o Uû viªn 6. PGS. TS. Hoµng V¨n TiÖu Uû viªn 7. TS. NguyÔn H÷u Tµo Uû viªn 4
Lêi nhµ xuÊt b¶n §¹i héi VI cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (n¨m 1986) ®· ®Ò ra nh÷ng quan ®iÓm, chñ tr−¬ng, gi¶i ph¸p lín thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn ®Êt n−íc ta. Trong lÜnh vùc kinh tÕ, qu¸ tr×nh ®æi míi trong n«ng nghiÖp ViÖt Nam diÔn ra t−¬ng ®èi sím. Dùa trªn c¬ së nghiªn cøu, tæng kÕt s¸ng kiÕn cña nhiÒu ®Þa ph−¬ng, ngµy 13-1-1981, Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng ®· ban hµnh ChØ thÞ 100-CT/TW vÒ c«ng t¸c kho¸n trong n«ng nghiÖp. TiÕp ®ã, th¸ng 4-1988, Bé ChÝnh trÞ ®· ra NghÞ quyÕt 10 vÒ ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ n«ng nghiÖp. H¬n 20 n¨m qua, n«ng nghiÖp n−íc ta ®· cã b−íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, tèc ®é t¨ng tr−ëng cao, cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh theo h−íng hiÖn ®¹i, tõng b−íc chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ g¾n víi ph¸t triÓn bÒn v÷ng. N«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· gi¶i quyÕt ®−îc mét c¸ch c¬ b¶n vÊn ®Ò l−¬ng thùc vµ xuÊt khÈu g¹o ®øng hµng thø hai trªn thÕ giíi; gãp phÇn quan träng trong c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm tµi nguyªn, quan t©m cã hiÖu qu¶ h¬n vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr−êng... N«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ViÖt Nam ®· cã sù thay ®æi to lín, s©u s¾c vµ ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu quan träng, ®ã lµ nhê cã ®−êng lèi ®æi míi do §¶ng ta khëi x−íng vµ l·nh ®¹o, sù nç lùc vµ s¸ng t¹o cña toµn ngµnh n«ng nghiÖp, cña hµng triÖu hé n«ng d©n vµ sù ®ãng gãp cña ho¹t ®éng khoa häc c«ng nghÖ n«ng nghiÖp trong nghiªn cøu, tiÕp thu, truyÒn b¸ vµ øng dông c¸c tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Tuy vËy, xÐt vÒ tæng thÓ, n¨ng suÊt, chÊt l−îng, hiÖu qu¶ n«ng nghiÖp, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n cßn thÊp, ®êi sèng cña n«ng d©n tuy ®−îc c¶i thiÖn nh−ng vÉn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. ViÖc øng dông tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt cßn chËm; tr×nh ®é khoa häc, c«ng nghÖ cña s¶n xuÊt cã mÆt cßn l¹c hËu. Trong nh÷ng n¨m tíi, §¶ng ta cho r»ng khoa häc, c«ng nghÖ lµ kh©u ®ét ph¸ quan träng nhÊt ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n. §Ó t¹o ra nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸ lín vµ thùc hiÖn tõng b−íc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n, §¹i héi IX cña §¶ng ®· chØ râ, cÇn tËp trung søc ®Ó t¨ng n¨ng suÊt s¶n phÈm g¾n víi t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng gi¸ trÞ gia t¨ng trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch canh t¸c; võa tiÕp tôc b¶o ®¶m an ninh l−¬ng thùc quèc gia võa ®a d¹ng ho¸ vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i ®Ó lµm t¨ng gi¸ trÞ thu ®−îc trªn mét hecta ®Êt n«ng, l©m nghiÖp, ®¸p øng tèt c¸c nhu cÇu trong n−íc vµ xuÊt khÈu. CÇn ®iÒu chØnh quy ho¹ch, hoµn thiÖn vµ n©ng cÊp hÖ thèng thuû lîi; chó träng ®iÖn khÝ ho¸, c¬ giíi ho¸ ë n«ng th«n, ¸p dông nhanh c¸c tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, thu ho¹ch, b¶o qu¶n, chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm n«ng, l©m, ng− nghiÖp, ®Æc biÖt lµ vÒ kh©u gièng vµ ¸p dông c«ng nghÖ sinh häc; n©ng cao chÊt l−îng n«ng s¶n, tiÕn dÇn tíi mét nÒn n«ng nghiÖp an toµn theo tiªu chuÈn quèc tÕ. X©y dùng mét sè khu n«ng nghiÖp cã c«ng nghÖ cao ®Ó cã s¶n phÈm chÊt l−îng cao vµ còng ®Ó lµm mÉu nh©n réng ra ®¹i trµ. Ph¸t huy lîi thÕ vÒ thuû s¶n t¹o thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän v−¬n lªn hµng ®Çu trong khu vùc. B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn tµi nguyªn rõng, n©ng cao ®é che phñ cña rõng, n©ng cao gi¸ trÞ s¶n phÈm rõng... Nh»m hÖ thèng, giíi thiÖu nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng 5
th«n trong 20 n¨m ®æi míi vµ ph−¬ng h−íng nghiªn cøu øng dông ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n 2020, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia phèi hîp víi Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n tæ chøc biªn so¹n vµ xuÊt b¶n bé s¸ch: Khoa häc c«ng nghÖ n«ng nghiÖp, vµ ph¸t triÓn n«ng th«n 20 n¨m ®æi míi, gåm 7 tËp: TËp 1: Trång trät - B¶o vÖ thùc vËt TËp 2: Ch¨n nu«i - Thó y TËp 3: §Êt - Ph©n bãn TËp 4: C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ C«ng nghÖ sau thu ho¹ch TËp 5: L©m nghiÖp TËp 6: Thuû lîi TËp 7: Kinh tÕ - ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Nhµ xuÊt b¶n xin giíi thiÖu TËp 2: Ch¨n nu«i - Thó y cña bé s¸ch víi b¹n ®äc. Th¸ng 5 n¨m 2005 nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 6
Môc lôc Trang - Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc ®−îc ¸p dông vµo s¶n xuÊt ngµnh ch¨n nu«i 11 NguyÔn §¨ng Vang - KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ch¨n nu«i gia sóc trong 20 n¨m qua vµ h−íng ph¸t triÓn, nghiªn cøu trong thêi gian tíi 18 NguyÔn V¨n ThiÖn - B¸o c¸o tæng hîp vÒ kÕt qu¶ nghiªn cøu gia cÇm ë ViÖt Nam trong 2 n¨m 2002-2003 23 Hoµng V¨n TiÖu - C¸c thµnh tùu nghiªn cøu næi bËt cña ngµnh dinh d−ìng vµ thøc ¨n gia sóc trong 20 n¨m qua vµ ®Þnh h−íng nghiªn cøu trong 10 n¨m tíi 33 L· V¨n KÝnh, §inh V¨n C¶i, Vò Duy Gi¶ng, D−¬ng Thanh Liªm, L−u H÷u M·nh, Vò ChÝ C−¬ng, TrÇn Quèc ViÖt - Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc thó y trong giai ®o¹n 2001-2004 vµ ®Þnh h−íng nghiªn cøu giai ®o¹n 2005-2010 42 Lª V¨n T¹o - HiÖn tr¹ng c¬ cÊu gièng vµ c«ng t¸c gièng ë mét sè c¬ së ch¨n nu«i lîn phÝa nam 53 §Æng ThÞ H¹nh, NguyÔn ThÞ ViÔn, Phan Bïi Ngäc Th¶o, TrÇn V¨n TÞnh, NguyÔn ThÞ HiÖp, NguyÔn H÷u Thao, Lª ViÕt ThÕ, NguyÔn Hång Nguyªn - KÕt qu¶ nghiªn cøu kh¶ n¨ng sinh s¶n cña lîn n¸i cô kþ L06, L11 vµ L95 t¹i Tr¹i lîn gièng h¹t nh©n Tam §iÖp 65 NguyÔn Ngäc Phôc, NguyÔn V¨n §ång, Lª ThÕ TuÊn, TrÞnh Hång Nguyªn - KÕt qu¶ nghiªn cøu mét sè chØ tiªu sinh tr−ëng, sinh s¶n cña 2 dßng lîn «ng bµ C1050 vµ C1230 74 NguyÔn V¨n §ång, NguyÔn Ngäc Phôc, Ph¹m Duy PhÈm, Lª Thanh H¶i, Ph¹m ThÞ Kim Dung, Lª ThÕ TuÊn, TrÞnh Hång S¬n, NguyÔn V¨n Ng¹n - Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tû lÖ n¹c th«ng qua dµy mì l−ng vµ khèi l−îng h¬i cña lîn Mãng C¸i, Landrace, Large White vµ mét sè tæ hîp Mãng C¸i lai 83 NguyÔn V¨n §øc, T¹ ThÞ BÝch Duyªn, Giang Hång TuyÕn, TrÇn ThÞ Minh Hoµng, Lª Thanh H¶i - X©y dùng m« h×nh ch¨n nu«i lîn trong n«ng hé nh»m gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr−êng vµ n©ng cao n¨ng suÊt ch¨n nu«i 88 Phïng ThÞ V©n, Ph¹m Sü TiÖp, NguyÔn V¨n Lôc, NguyÔn Giang Phóc, TrÞnh Quang Tuyªn - Ph©n tÝch hiÖu qu¶ ch¨n nu«i bß s÷a khu vùc Nam Bé 102 §inh C«ng TiÕn, NguyÔn Quèc §¹t, NguyÔn Thanh B×nh - Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ®µn bß gièng Holstein Friesian nu«i t¹i cao nguyªn Méc Ch©u theo ph−¬ng thøc kho¸n hé 108 TrÇn C«ng ChiÕn, Bïi Duy Minh, Ph¹m H¶i Nam 7
- KÕt qu¶ cña chän läc qua ®êi tr−íc vµ kiÓm tra c¸ thÓ trong qu¸ tr×nh kiÓm tra bß ®ùc gièng lai h−íng s÷a 3/4 HF vµ 7/8 HF 114 NguyÔn V¨n §øc, TrÇn Träng Thªm vµ c¸c céng t¸c viªn - KÕt qu¶ b−íc ®Çu nghiªn cøu chän läc bß c¸i 3/4 vµ 7/8 HF h¹t nh©n lai víi bß ®ùc cao s¶n ®Ó t¹o ®µn bß lai h−íng s÷a ®¹t trªn 4.000kg s÷a/chu kú 122 Vò ChÝ C−¬ng, Vò V¨n Néi, NguyÔn V¨n Niªm, Vâ V¨n Sù, Lª Träng L¹p, T¨ng Xu©n L−u, NguyÔn Quèc §¹t, §oµn Träng TuÊn, L−u C«ng Kh¸nh, §Æng ThÞ Dung, Ph¹m ThÕ HuÖ, NguyÔn Xu©n Tr¹ch - Nghiªn cøu thô tinh èng nghiÖm ë bß 132 NguyÔn V¨n Lý, NguyÔn ThÞ Thoa, L−u C«ng Kh¸nh, Phan Lª S¬n, §Æng Vò Hoµ, Chu ThÞ YÕn, Hoµng Kim Giao, §ç Kim Tuyªn - KÕt qu¶ nghiªn cøu x¸c ®Þnh cÊu tróc, ®a h×nh cña gen PIT1, gen GNRHR ë lîn vµ gen Prolactin ë bß 141 Lª ThÞ Thuý, L−u Quang Minh, TrÇn Thu Thuû, NguyÔn Träng B×nh, NguyÔn §¨ng Vang, N«ng V¨n H¶i, NguyÔn §¨ng T«n - KÕt qu¶ b−íc ®Çu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña gièng dª chuyªn thÞt Boer nhËp vÒ tõ Mü nu«i t¹i Trung t©m nghiªn cøu dª vµ thá S¬n T©y 150 Do·n ThÞ G¾ng, §inh V¨n B×nh, Chu §×nh Khu, Ph¹m Träng B¶o, §ç ThÞ Thanh V©n - KÕt qu¶ chän t¹o ba dßng gµ L−¬ng Ph−îng LV1, LV2, LV3 158 TrÇn C«ng Xu©n, Phïng §øc TiÕn, Hoµng V¨n Léc, B¹ch ThÞ Thanh D©n, NguyÔn Quý Khiªm, Lª Thu HiÒn, Ph¹m ThÞ Minh Thu, Ph¹m Thuú Linh - Nghiªn cøu chän t¹o hai dßng gµ thuÇn chñng HB5 vµ HB7 cña gièng gµ chuyªn thÞt l«ng mµu, b¸n ch¨n th¶ HB 2000 167 §oµn Xu©n Tróc, §ç ThÞ TÝnh, Hµ §øc TÝnh, NguyÔn Xu©n BØnh, Bïi V¨n §iÖp, TrÇn V¨n TiÕn, TrÇn V¨n Ph−îng, NguyÔn Huy §¹t, TrÇn Long - Nghiªn cøu chän läc t¨ng n¨ng suÊt c¸c dßng gµ BT2 ®Ó cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c gièng gµ th¶ v−ên nhËp néi 178 §Æng ThÞ H¹nh, §ång Sü Hïng, TrÇn V¨n TÞnh, NguyÔn H÷u TØnh, NguyÔn ThÞ LÖ H»ng, NguyÔn ThÞ HiÖp vµ céng t¸c viªn - Nghiªn cøu chän t¹o hai dßng gµ ri c¶i tiÕn n¨ng suÊt chÊt l−îng cao phôc vô ch¨n nu«i n«ng hé 190 NguyÔn Huy §¹t, Hå Xu©n Tïng, NguyÔn Thµnh §ång, Ph¹m BÝch H−êng - Nghiªn cøu kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña tæ hîp lai 3/4 m¸u L−¬ng Ph−îng vµ 1/4 m¸u Sasso X44 202 Phïng §øc TiÕn, §ç ThÞ Sîi, NguyÔn Quý Khiªm, Lª ThÞ Thu HiÒn, Hµ ThÞ Len - Nghiªn cøu chän läc t¹o hai dßng vÞt cao s¶n SM t¹i Trung t©m nghiªn cøu vÞt §¹i Xuyªn 211 Hoµng ThÞ Lan, Hoµng V¨n TiÖu, NguyÔn §øc Träng, Vâ V¨n Sù, Do·n V¨n Xu©n, Nghiªm Thuý Ngäc, Vâ Träng Hèt, NguyÔn Tïng L©m - Nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ thô tinh nh©n t¹o, ®Ó s¶n xuÊt con lai gi÷a ngan vµ vÞt SM 222 Ng« V¨n VÜnh, Hoµng ThÞ Lan, Lª ThÞ Phiªn, Ph¹m V¨n Tr−îng, NguyÔn §øc Träng, Nghiªm Thuý Ngäc - Nghiªn cøu kh¶ n¨ng s¶n xuÊt gan bÐo tõ con ngan lai vÞt vµ c¸c dßng ngan Ph¸p (R51, R71, siªu nÆng) nu«i ë ®iÒu kiÖn khÝ hËu mïa hÌ - miÒn B¾c - ViÖt Nam 230 NguyÔn V¨n H¶i, NguyÔn Xu©n Kho¸i, TrÇn Quèc Kh¸nh, NguyÔn V¨n Lîi 8
- KÕt qu¶ nghiªn cøu kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña ngan Ph¸p R71 239 Phïng §øc TiÕn, TrÇn C«ng Xu©n, D−¬ng ThÞ Anh §µo, Hoµng V¨n TiÖu, Vò ThÞ Th¶o, TrÇn ThÞ C−¬ng, NguyÔn M¹nh Hïng, Ph¹m NguyÖt H»ng, TrÇn V¨n Hïng - Nghiªn cøu kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña bèn dßng ®µ ®iÓu vµ mét sè c«ng thøc lai nu«i thÞt 248 Phïng §øc TiÕn, Hoµng V¨n Léc, TrÇn C«ng Xu©n, NguyÔn Kh¾c ThÞnh, §Æng Quang Huy, NguyÔn §øc Toµn, NguyÔn ThÞ Hoµ - Nghiªn cøu thö nghiÖm ph−¬ng ph¸p t¹o dßng thuÇn trong ch¨n nu«i chim cót 257 NguyÔn QuÕ C«i, Ph¹m V¨n Giíi - X©y dùng m« h×nh Êp trøng gia cÇm vµ nu«i gia cÇm bè mÑ phï hîp víi ®iÒu kiÖn ë ViÖt Nam 267 NguyÔn §øc Träng, Hoµng ThÞ Lan, NguyÔn Hång VÜ, Hå Kh¾c O¸nh, Lª ThÞ Phiªn, NguyÔn ThÞ Minh, Hoµng V¨n TiÖu vµ céng t¸c viªn - Nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p khoa häc c«ng nghÖ khai th¸c vµ sö dông nguyªn liÖu thøc ¨n cho mét nÒn ch¨n nu«i chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ cao 276 L· V¨n KÝnh, Vò Duy Gi¶ng, TrÇn Quèc ViÖt, Bïi §øc Lòng, Lª §øc Ngoan, L−u V¨n M·nh, Huúnh Thanh Hoµi vµ céng t¸c viªn - Thùc tr¹ng dinh d−ìng kho¸ng trong ch¨n nu«i lîn vµ gia cÇm trong ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i trang tr¹i vµ hé n«ng d©n ë mét sè tØnh §ång b»ng s«ng Hång hiÖn nay 286 TrÇn Quèc ViÖt, Ninh ThÞ Len, Hoµng H−¬ng Giang, §µo §øc Kiªn - Nghiªn cøu ®iÒu chÕ mét sè phøc néi (Chelate) dïng trong thøc ¨n ch¨n nu«i 294 TrÞnh Vinh HiÓn, Hå C«ng Xinh - Nghiªn cøu sö dông hçn hîp muèi - kho¸ng kl-01 ®Ó æn ®Þnh pH d¹ cá nh»m phßng chèng bÖnh s¸t nhau vµ b¹i liÖt ë bß s÷a 302 T¨ng Xu©n L−u, Naotoshi Kurosaki - X¸c ®Þnh tiÒm n¨ng, vÞ trÝ ph©n bè vµ thµnh phÇn ho¸ häc, kh¶ n¨ng hÊp phô, dung l−îng trao ®æi cation cña bentonit, zeolit tù nhiªn ë ViÖt Nam 313 TrÇn Quèc ViÖt, TrÞnh Vinh HiÓn, §µo §øc Kiªn - Ph©n lËp vµ tuyÓn chän vi khÈn lactic cã ho¹t tÝnh sinh häc cao dïng trong lªn men phô phÈm t«m lµm thøc ¨n ch¨n nu«i 324 Lª V¨n LiÔn, Ph¹m V¨n Ty, NguyÔn Thuú Ch©u - Nghiªn cøu ¸p dông tiªu chuÈn ¨n theo hÖ thèng ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ dinh d−ìng thøc ¨n PDI/UFL trong ch¨n nu«i bß s÷a t¹i Hµ Néi vµ Tuyªn Quang 330 Vò ChÝ C−¬ng, Hoµi ThÞ Thuû, Ph¹m Hïng C−êng, NguyÔn Xu©n Tr¹ch - KÕt qu¶ −íc tÝnh tû lÖ tiªu ho¸ vµ gi¸ trÞ n¨ng l−îng cña mét sè lo¹i thøc ¨n dïng cho bß tõ l−îng khÝ sinh ra khi lªn men in vitro gas production vµ thµnh phÇn ho¸ häc 339 Vò ChÝ C−¬ng, Ph¹m Kim C−¬ng, Ph¹m Hïng C−êng, L−u ThÞ Thi - KÕt qu¶ øng dông m« h×nh th©m canh, xen canh cá hoµ th¶o, cá ®Ëu trong hÖ thèng canh t¸c phôc vô ch¨n nu«i bß thÞt trong n«ng hé ë tØnh Th¸i Nguyªn 347 NguyÔn ThÞ Mïi, NguyÔn V¨n Lîi, §Æng §×nh Hanh, Lª Hoµ B×nh - Nghiªn cøu bæ sung l¸ khoai mú (s¾n) kh« vµo khÈu phÇn ¨n cña bß s÷a víi nÒn thøc ¨n th« chñ yÕu lµ r¬m 354 §oµn §øc Vò, Ph¹m M¹nh H−ng, Phïng ThÞ L©m Dung, Phan ViÖt Thµnh - Thµnh phÇn ho¸ häc vµ gi¸ trÞ dinh d−ìng cña mét sè lo¹i thøc ¨n cho tr©u bß khu vùc miÒn §«ng Nam Bé 363 §inh V¨n C¶i, Phïng ThÞ L©m Dung - X¸c ®Þnh tû lÖ tiªu ho¸ håi trµng cña mét sè nguyªn liÖu thøc ¨n trªn gµ ®−îc c¾t bá manh trµng 372 L· V¨n KÝnh, Huúnh Thanh Hoµi 9
- Nghiªn cøu c©n b»ng dinh d−ìng, ¸p dông men sinh häc vµ hçn hîp axÝt h÷u c¬ nh»m t¨ng hiÖu qu¶ sö dông thøc ¨n, gi¶m chÊt th¶i ra m«i tr−êng trong ch¨n nu«i lîn 382 §ç V¨n Quang, NguyÔn V¨n Hïng - Nghiªn cøu møc protein, n¨ng l−îng thÝch hîp nu«i ®µ ®iÓu sinh s¶n vµ lÊy thÞt 388 TrÇn C«ng Xu©n, Phïng §øc TiÕn, Hoµng V¨n Léc, NguyÔn Kh¾c ThÞnh, B¹ch M¹nh §iÒu, §Æng Quang Huy, NguyÔn §øc Toµn, NguyÔn ThÞ Hoµ - Nghiªn cøu viÖc tiªm phßng sím v¾cxin dÞch t¶ lîn cho lîn con 397 NguyÔn TiÕn Dòng, Hå Thu H−¬ng, Kenjiro Inui, Bïi NghÜa V−îng, NguyÔn ThÕ Vinh, Bïi Ngäc Anh - Ph©n bè hµm l−îng kh¸ng thÓ kh¸ng bÖnh dÞch t¶ lîn t¹i c¬ së ch¨n nu«i 404 NguyÔn TiÕn Dòng, Hå Thu H−¬ng, NguyÔn ThÕ Vinh, Bïi NghÜa V−îng - Ph©n tÝch di truyÒn vi rót dÞch t¶ lîn ph©n lËp ë ViÖt Nam 412 NguyÔn ThÕ Vinh, Ken Inui, Hå Thu H−¬ng, NguyÔn TiÕn Dòng - KÕt qu¶ x¸c ®Þnh nguyªn nh©n g©y bÖnh ®−êng h« hÊp cña lîn nu«i t¹i mét sè tØnh khu vùc phÝa b¾c 416 Cï H÷u Phó, NguyÔn Ngäc Nhiªn, NguyÔn Thu H»ng, ¢u Xu©n TuÊn, NguyÔn BÝch Thuû, Vò Ngäc Quý, Ph¹m B¶o Ngäc - §Æc tÝnh kh¸ng nguyªn vµ vai trß g©y bÖnh cña vi khuÈn Enterotoxigenic Escherichia coli g©y bÖnh tiªu ch¶y lîn con ë mét sè tØnh miÒn B¾c ViÖt Nam 428 §ç Ngäc Thuý, Cï H÷u Phó, Darren Trott, Ian Wilkie - Nghiªn cøu vµ phßng trÞ c¸c bÖnh ký sinh trïng phæ biÕn g©y thiÖt h¹i ë bª nu«i t¹i mét sè tØnh Nam Trung Bé vµ T©y Nguyªn 442 NguyÔn §øc T©n, Lª §øc QuyÕt, NguyÔn ThÞ S©m, Lª Høa Ngäc Lùc, T« Hång Kim Hoa - KÕt qu¶ b−íc ®Çu vÒ chÕ t¹o kh¸ng thÓ ®a dßng ®Æc hiÖu loµi g¾n víi men peroxidase 449 T« Long Thµnh, Tr−¬ng V¨n Dung, Yoshihito Kashiwazaki, Lª TrÇn Phan, Hoµng Xu©n Nghinh - T¸ch dßng vµ gi¶i tr×nh tr×nh tù ®o¹n gen m· ho¸ cho serotype O cña virót g©y bÖnh lë måm long mãng thu thËp t¹i tØnh Qu¶ng TrÞ - ViÖt Nam 456 Lª V¨n Phan, T« Long Thµnh, TrÇn ThÞ Thanh Hµ, Tr−¬ng V¨n Dung, §inh Duy Kh¸ng, D−¬ng Hång Qu©n - T×nh tr¹ng « nhiÔm E.coli vµ Salmonella trong thùc phÈm cã nguån gèc ®éng vËt trªn ®Þa bµn Hµ Néi vµ kÕt qu¶ ph©n lËp vi khuÈn 463 TrÇn ThÞ H¹nh, L−u Quúnh H−¬ng - Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm EM-Bokashi ®Õn hÖ vi sinh vËt ®−êng tiªu ho¸, chÊt th¶i vµ mét sè c¸c chØ tiªu vÖ sinh m«i tr−êng ch¨n nu«i gµ 474 §Ëu Ngäc Hµo, Lª V¨n T¹o, Bïi ThÞ Ph−¬ng Hoµ, NguyÔn ThÞ Thuý Duyªn, KiÒu ThÞ Dung, 10
Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc ®−îc ¸p dông vµo s¶n xuÊt ngµnh ch¨n nu«i NguyÔn §¨ng Vang1 1. S¬ l−îc vÒ t×nh h×nh ch¨n nu«i cña n−íc ta hiÖn nay Trong 10 n¨m gÇn ®©y, gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña ngµnh ch¨n nu«i ®¹t møc ®é t¨ng tr−ëng kh¸, vµo kho¶ng 5,2% b×nh qu©n hµng n¨m. Trong khi ®ã, tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña toµn ngµnh n«ng nghiÖp chØ ®¹t møc t¨ng tr−ëng b×nh qu©n 4,5% hµng n¨m. Nh− vËy, b×nh qu©n tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n phÈm ch¨n nu«i trong thêi gian qua cao h¬n ®¸ng kÓ so víi tèc ®é t¨ng tr−ëng cña toµn ngµnh n«ng nghiÖp. §Æc biÖt trong n¨m 2002, ngµnh ch¨n nu«i ®· ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng kû lôc 9,9% (n¨m 2003 t¨ng tr−ëng cña ch¨n nu«i: 8,2%; trång trät: 3,2%; l©m nghiÖp: 1,1%; thuû s¶n: 9,5%), møc cao nhÊt trong vßng 10 n¨m qua. Nhê chñ tr−¬ng vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, gi¸ trÞ s¶n phÈm ch¨n nu«i n¨m 2003 ®· ®¹t ®−îc 22,94 ngh×n tû ®ång, t¨ng 73,08% so víi n¨m 1995 vµ ®· gãp phÇn t¨ng tû träng cña ngµnh ch¨n nu«i trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tõ møc 18,9% (n¨m 1995) lªn møc xÊp xØ 20,5% (n¨m 2002) vµ 22,5% (n¨m 2003). Nh− vËy, cã thÓ thÊy ®−îc ngµnh ch¨n nu«i ®· tõng b−íc trë thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ cã quy m« trong n«ng nghiÖp (B¶ng 1). B¶ng 1. Gi¸ trÞ s¶n phÈm ch¨n nu«i trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (gi¸ cè ®Þnh 1994) 1995 2000 2001 2002 2003 Gi¸ trÞ s¶n phÈm ch¨n nu«i (ngh×n tû ®ång) 13,60 18,50 19,20 21,00 22,94 Tû träng trong n«ng nghiÖp (%) 18,90 19,30 19,50 20,50 22,50 Tèc ®é t¨ng tr−ëng n¨m sau so víi n¨m tr−íc (%) 6,70 4,10 9,90 8,20 Nguån: - Tæng côc Thèng kª 2003; - Côc N«ng nghiÖp 2003. VÒ sè l−îng ®Çu gia sóc, gia cÇm, trong giai ®o¹n 2001 – 2004, tèc ®é t¨ng ®µn lu«n ®¹t ë møc cao: ®µn lîn t¨ng trung b×nh 7,37%/n¨m; ®µn bß thÞt t¨ng 4,72%/n¨m; bß s÷a t¨ng 43,43%; ®µn dª, cõu: t¨ng 21,89%/n¨m; ®µn tr©u t¨ng víi tû lÖ thÊp: 0,26%/n¨m. Riªng ®µn gia cÇm vµ ________________ 1. ViÖn Ch¨n nu«i. 11
thuû cÇm, do ¶nh h−ëng cña dÞch cóm gia cÇm cuèi n¨m 2003 vµ ®Çu n¨m 2004 nªn tû lÖ t¨ng ®µn ë møc thÊp: 2,07% ®èi víi gµ vµ 3,88% ®èi víi thuû cÇm. Sè l−îng gia sóc, gia cÇm vµ tèc ®é t¨ng ®µn b×nh qu©n qua c¸c n¨m ®−îc thÓ hiÖn ë B¶ng 2. B¶ng 2. Sè l−îng gia sóc, gia cÇm qua c¸c n¨m Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n (%/n¨m) Lo¹i gia sóc, §VT 1995 2003 2004 1990-1995 1996- 2001- gia cÇm 2000 2004 §µn lîn TriÖu con 16,31 25,46 26,14 6,60 4,76 7,37 §µn bß thÞt TriÖu con 3,64 4,39 4,91 3,40 2,69 4,72 §µn bß s÷a Ngh×n con 18,70 80,00 95,80 14,00 17,43 43,43 §µn tr©u TriÖu con 2,96 2,84 2,87 0,77 -0,40 0,26 §µn gµ TriÖu con 107,96 185,22 159,23 6,95 7,24 2,07 §µn thuû cÇm TriÖu con 32,04 68,84 58,92 7,15 11,83 3,88 §µn dª, cõu Ngh×n con 550,50 780,40 1020,20 9,60 -0,24 21,89 Nguån: - Tæng côc Thèng kª 2003; - Côc N«ng nghiÖp 2003. Bªn c¹nh ®ã, chÊt l−îng ®µn gia sóc, gia cÇm, nh− khèi l−îng xuÊt chuång b×nh qu©n vµ tû lÖ n¹c cña lîn, s¶n l−îng s÷a b×nh qu©n cho mét chu kú cña bß s÷a, s¶n l−îng trøng b×nh qu©n hµng n¨m cña gµ, ®Òu ®−îc c¶i thiÖn. Do vËy, s¶n xuÊt ch¨n nu«i trong n−íc, vÒ c¬ b¶n, ®· ®¸p øng ®−îc nhu cÇu tiªu dïng cña toµn x· héi. Ph−¬ng thøc tæ chøc s¶n xuÊt ch¨n nu«i hµng ho¸ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµy cµng ph¸t triÓn c¶ n−íc cã trªn 5.000 trang tr¹i ch¨n nu«i bß s÷a, bß thÞt, gia cÇm, lîn n¸i, lîn thÞt míi. HiÖn nay, c¶ n−íc cã 2.355 trang tr¹i lîn n¸i t− nh©n, 2.260 trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm, 583 trang tr¹i ch¨n nu«i bß s÷a, bß thÞt. §Æc biÖt, ®· xuÊt hiÖn m« h×nh trang tr¹i t− nh©n víi quy m« lín, øng dông khoa häc - kü thuËt tèt, ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, nh− mét sè trang tr¹i ch¨n nu«i lîn trªn 500 n¸i, trang tr¹i ch¨n nu«i bß s÷a 1.000 con, trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm trªn 10.000 con. §¹t ®−îc kÕt qu¶ nªu trªn lµ nhê cã sù tham gia ®ãng gãp tõ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®ång bé vÒ gièng, thøc ¨n, quy tr×nh ch¨m sãc nu«i d−ìng, vÖ sinh thó ý, phßng bÖnh, khuyÕn n«ng… 2. Nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ ®· ®ãng gãp cho ngµnh ch¨n nu«i Trong 10 n¨m gÇn ®©y t×nh h×nh nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ch¨n nu«i cña ViÖt Nam ®· cã b−íc tiÕn bé râ rÖt. 2.1. §èi víi ch¨n nu«i lîn Tû lÖ thÞt n¹c ë lîn néi t¨ng tõ 33,6% lªn 40,6% ë lîn lai (miÒn B¾c) vµ 34,5% ë lîn néi lªn 42,6% tû lÖ n¹c ë lîn lai (miÒn Nam). Nghiªn cøu lai t¹o vµ kh¶o nghiÖm thµnh c«ng c¸c 12
cÆp lîn lai 3-5 m¸u ngo¹i cã tû lÖ n¹c 56-60%; khèi l−îng xuÊt chuång 90-95kg. Trªn c¬ së nguån gen quý cña c¸c gièng lîn nhËp néi tõ Hoa Kú, Anh (miÒn B¾c) vµ tõ ¤xtr©ylia, Céng hoµ Ph¸p (miÒn Nam) nh− Landrace, Yorkshire, Duroc, Pietrian… qua nhiÒu thÝ nghiÖm lai chÐo dßng, ®· x¸c ®Þnh ®−îc c«ng thøc lai tèi −u t¹o con lai th−¬ng phÈm 3 m¸u ngo¹i lµ (♂ Duroc x ♀ (Landrace x Yorkshire) ®· gãp phÇn c¶i tiÕn n¨ng suÊt ®µn lîn: sè con s¬ sinh t¨ng 0,4-0,47 con/æ, t¨ng khèi l−îng 47 gam/ngµy, tû lÖ n¹c t¨ng 2,9%. Kh¶ n¨ng sinh tr−ëng vµ phÈm chÊt tinh dÞch cña lîn ®ùc lai 2 m¸u PD vµ DPD tèt, ®êi con cña chóng t¨ng khèi l−îng 653-661 gam/ngµy, ®é dµy mì l−ng: 10,20-11,90mm. N¨m 2001, sau khi tiÕp nhËn tr¹i PIC cña Anh, c«ng t¸c nh©n thuÇn chän läc ®Ó c¶i tiÕn chÊt l−îng con gièng vµ thay thÕ ®µn ®· ®−îc ViÖn Ch¨n nu«i ®Æc biÖt quan t©m. Sau 4 n¨m qu¶n lý vµ khai th¸c, n¨ng suÊt sinh s¶n cña ®µn h¹t nh©n cô kþ lu«n æn ®Þnh vµ n©ng cao: sè con s¬ sinh sèng: 9,1 con; khèi l−îng s¬ sinh/æ: 14,2 kg; P 60 ngµy/con: 20,66kg; tû lÖ phèi gièng: 75,8%; sè løa ®Î/n¨m: 2,21. N¨m 2004, n¨ng suÊt sinh s¶n cña ®µn gièng do c¸c trung t©m nghiªn cøu thuéc ViÖn Ch¨n nu«i vµ ViÖn Khoa häc kü thuËt n«ng nghiÖp miÒn Nam cung cÊp cho s¶n xuÊt t¨ng 10,11 - 15,34%; n¨ng suÊt nu«i thÞt t¨ng 15,2 - 27,8% so víi ®µn gièng ®¹i trµ trong c¸c tr¹i gièng ë c¸c ®Þa ph−¬ng trong c¶ n−íc. Trung b×nh mçi n¨m Trung t©m Nghiªn cøu lîn Thuþ Ph−¬ng thuéc ViÖn Ch¨n nu«i ®· cung cÊp cho s¶n xuÊt kho¶ng 2.248 lîn gièng ngo¹i bè mÑ vµ «ng bµ; Trung t©m Ch¨n nu«i lîn B×nh Th¾ng (ViÖn Khoa häc kü thuËt n«ng nghiÖp miÒn Nam): kho¶ng 1.300 con... B¶ng 3. ChÊt l−îng ®µn lîn qua c¸c n¨m KÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc n¨m 2004 §VT 1995 2000 2003 Lîn lai LYD M.YLD MC Sè l−îng TriÖu con 16,3 20,2 25,5 - Tû lÖ lîn lai, lîn ngo¹i % 35,0 60,0 80,0 - Khèi l−îng xuÊt chuång Kg 58,0 68,0 72,0 95,0 80,0 - Tû lÖ n¹c b×nh qu©n % 38,0 42,0 45,0 56-60 49-52 38,0 - Tiªu tèn TA/kg TT Kg 3,8 3,5 3,0 2,5-2,9 2,8-3,0 Nguån: - Côc N«ng nghiÖp 2004; - Ban Ch¨n nu«i – Thó y 2004. C¸c gièng lîn cao s¶n do c¸c c¬ së trªn cung cÊp ®Òu ®¶m b¶o chÊt l−îng phÈm gièng vµ ®ang ph¸t huy tèt t¹i c¸c tØnh §ång b»ng s«ng Cöu Long, §«ng Nam Bé vµ mét phÇn ë §ång b»ng s«ng Hång, miÒn Trung. ViÖc gi¶m tiªu tèn thøc ¨n/kg t¨ng träng (B¶ng 3) ®· gãp phÇn lµm lîi kho¶ng 1.000 tû ®ång/n¨m so víi gi¶i ph¸p cò. 13
2.2. §èi víi ch¨n nu«i bß s÷a §· x©y dùng quy tr×nh c«ng nghÖ nu«i bß lai h−íng s÷a víi c¸c tû lÖ (1/2; 3/4; 7/8) m¸u Holstein friz (HF), con lai cho n¨ng suÊt s÷a 2.700-2.900 lÝt/chu kú (n¨m 1990) n©ng lªn 3.200 lÝt/chu kú (n¨m 1999) vµ 3.800 lÝt/chu kú (n¨m 2004). §· tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh ®−îc lo¹i h×nh bß s÷a thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn: khÝ hËu nãng Èm nhiÖt ®íi vµ cã hiÖu qu¶ lµ bß lai: gi÷a bß Holstein friesian cao s¶n víi bß lai c¶i tiÕn (Zebu) cã tû lÖ m¸u 75% m¸u HF lµ thÝch hîp. ViÖc t¨ng 600 lÝt s÷a/chu kú ®· lµm lîi 1,2 triÖu ®ång/bß s÷a. Hµng n¨m chóng ta cã kho¶ng 41 ngh×n bß v¾t s÷a, do ®ã −íc tÝnh lµm lîi trªn 50 tû ®ång/n¨m. Bªn c¹nh c¸c ®Ò tµi cÊp Bé, cÊp Nhµ n−íc vÒ bß s÷a, tõ n¨m 2000 ®Õn nay, Dù ¸n Ph¸t triÓn gièng bß s÷a Quèc gia còng ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc n©ng cao sè l−îng vµ chÊt l−îng ®µn bß s÷a trong c¶ n−íc. Hµng n¨m sö dông kho¶ng 30.000-40.000 liÒu tinh bß s÷a HF cã n¨ng suÊt 9.000-14.000 kg/CK cho lai víi ®µn bß s÷a ViÖt Nam. §µn bß lai HF > 4.000 kg s÷a/CK. N©ng cao n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ ch¨n nu«i bß s÷a, gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi Ch−¬ng tr×nh s÷a Quèc gia, t¹o thªm 27.000 bß lai HF chÊt l−îng cao. Ngoµi ra ®· nhËp vµ nu«i thÝch nghi bß s÷a cao s¶n t¹i Méc Ch©u vµ L©m §ång. KÕt qu¶ b−íc ®Çu cho thÊy n¨ng suÊt s÷a løa 1 ®¹t trung b×nh 5.588 kg s÷a/chu kú vµ 6.114 kg s÷a/chu kú ë chu kú 2. §ång thêi ®· triÓn khai nghiªn cøu vµ chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt ë 29 tØnh, thµnh trong c¶ n−íc. 2.3. VÒ ch¨n nu«i bß thÞt Trong giai ®o¹n 1985-2004, c¸c nghiªn cøu vÒ bß thÞt còng ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ: §· nghiªn cøu vµ chuyÓn giao vµo s¶n xuÊt ®µn bß lai thÞt t¹i 3 miÒn B¾c, Trung, Nam víi c¸c gièng Charolais, Hereford, Limousine, Brahman víi bß lai sind... X¸c ®Þnh ®−îc quy tr×nh nu«i bª lai lÊy thÞt lóc 22 th¸ng tuæi ®¹t khèi l−îng 250-300kg. §· nghiªn cøu vµ chuyÓn giao vµo s¶n xuÊt bß Brahman tr¾ng vµ ®á ë miÒn Trung, §«ng Nam Bé... X©y dùng quy tr×nh vç bÐo bß thÞt vµ bß lo¹i th¶i nu«i thÞt b»ng phô phÕ phÈm n«ng nghiÖp s½n cã cña ®Þa ph−¬ng. Bß vç bÐo t¨ng träng 800g/con/ngµy, khèi l−îng thÞt tinh tõ 60-65kg/bß, sau khi vç bÐo t¨ng lªn 100-110kg/bß, ®¹t lîi nhuËn 160.000-350.000 ®ång/bß. §Þa bµn ¸p dông t¹i c¸c tØnh §ång b»ng s«ng Hång, miÒn Trung vµ T©y Nguyªn. 2.4. VÒ ch¨n nu«i gia cÇm 2.4.1. Ch¨n nu«i gµ Thµnh tùu næi bËt trong nghiªn cøu ch¨n nu«i gµ giai ®o¹n 1996-2004 lµ: thµnh c«ng trong nghiªn cøu chän t¹o c¸c dßng, gièng gµ h−íng trøng, h−íng thÞt: + gµ Ri vµng r¬m: tuæi thµnh thôc 134 ngµy tuæi. S¶n l−îng trøng t¨ng tõ 109 qu¶ lªn 126,8 qu¶, tiªu tèn thøc ¨n /10 qu¶ trøng lµ 2,61kg. C¸c gièng gµ nhËp néi sau qu¸ tr×nh nu«i thÝch nghi ®· cho kÕt qu¶ tèt nh−: Gµ L−¬ng Ph−îng LV1, LV2 vµ LV3; gµ Sasso; gµ Kabir; gµ Ai CËp: BT2... cã s¶n l−îng trøng 68 tuÇn tuæi ®¹t 145,49-202 qu¶/m¸i. Tiªu tèn thøc ¨n/10 qu¶ trøng tõ 2,374 - 3,51 kg thøc ¨n/10 qu¶. Gµ th−¬ng phÈm nu«i ®Õn 10 tuÇn tuæi: ®¹t 1.738 - 2.075 g, tiªu tèn thøc ¨n/kg t¨ng träng 2,60-2,80 kg. C¸c dßng gµ lai nh−: gµ X44-ISA; gµ K-ISA; gµ L-ISA; gµ lai XLV 44... cã n¨ng suÊt 14
trøng ®¹t 173,8 - 175,7 qu¶/m¸i. Tiªu tèn thøc ¨n/10 trøng ®¹t 2,83 - 3,00 kg. Tõ n¨m 2001 trë l¹i ®©y gièng gµ thÝch hîp cho th¶ v−ên ®−îc ph¸t triÓn m¹nh. B¶ng 4. ChÊt l−îng ®µn gµ C«ng thøc lai Tuæi giÕt thÞt P giÕt thÞt Tiªu tèn thøc ¨n/kg t¨ng träng Tû lÖ nu«i sèng X44 x ISA 9 1,83 2,30 L x ISA 9 1,78 2,32 K x ISA 9 1,77 2,33 S77 x ISA 9 1,72 2,45 S44 x L 9 2,19-2,36 2,48-2,60 94,5-96,2 C¸c gièng gµ L−¬ng Ph−îng, Sasso, Kabir, Ai CËp; gµ ®Þa ph−¬ng nh− gµ Ri, gµ MÝa ®−îc nu«i thµnh trang tr¹i cã quy m« 200-4.000 con/hé gia ®×nh. Mçi n¨m c¸c trung t©m thuéc ViÖn s¶n xuÊt vµ cung cÊp cho nh©n d©n 900.000 - 1.500.000 gµ bè mÑ ®Ó c¸c trang tr¹i tiÕp tôc nh©n gièng cho hÇu hÕt c¸c tØnh trong c¶ n−íc. Tõng b−íc thay thÕ gµ gièng nhËp khÈu. Gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng vµ t¨ng thu nhËp, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng tr¨m ngh×n hé n«ng d©n §ång b»ng s«ng Hång, §ång b»ng s«ng Cöu Long, §«ng Nam Bé, T©y Nguyªn, miÒn Trung Bé, miÒn nói Trung du phÝa B¾c. 2.4.2. Ch¨n nu«i vÞt, ngan Nh÷ng nghiªn cøu vÒ gièng, trong ®ã cã c«ng nghÖ dßng, ®· ®ãng gãp rÊt lín vµo viÖc c¶i tiÕn n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng s¶n phÈm. - §èi víi vÞt: Qua 4 thÕ hÖ chän läc ®· t¹o ra ®−îc 2 dßng vÞt siªu thÞt míi cã n¨ng suÊt cao lµ T5 (dßng trèng) vµ T6 (dßng m¸i). N¨ng suÊt trøng ®Õn 68 tuÇn tuæi lµ 223 - 232 qu¶/m¸i. Con lai T5 vµ T6 cã khèi l−îng 7 tuÇn tuæi lµ 3.154,2g vµ chi phÝ thøc ¨n lµ 2,35kg/1kg t¨ng träng. VÞt CV Super-M vµ vÞt CV 2000 ®−îc nu«i theo ph−¬ng thøc nu«i kh« cã s¶n l−îng trøng b×nh qu©n 196,4 qu¶/ m¸i/ 40 tuÇn ®Î. C¸c gièng vÞt siªu thÞt vµ siªu trøng ®−îc nu«i nhiÒu ë §ång b»ng s«ng Cöu Long vµ §ång b»ng s«ng Hång (kho¶ng 18 triÖu con/n¨m). - Ngan «ng bµ R51; R71 cã tû lÖ nu«i sèng cao. N¨ng suÊt trøng/m¸i/2 chu kú ®Î tõ: 188,16 ®Õn 194,3 qu¶. T−¬ng øng tiªu tèn thøc ¨n/10 trøng: 4,72 vµ 4,69 kg. Ngan th−¬ng phÈm ®Õn 84 ngµy tuæi: ngan trèng ®¹t 4106,7 - 4278,3 g vµ ngan m¸i: 2461,7 - 2556,7g. Tiªu tèn thøc ¨n/kg t¨ng träng: tõ 3,0 - 3,12 kg. §· chuyÓn giao vµo s¶n xuÊt 9.400 ngan bè mÑ, 28.800 ngan th−¬ng phÈm vµ 362.500 con ngan lai ra s¶n xuÊt ë mét sè tØnh phÝa b¾c ®¹t kÕt qu¶ tèt vµ cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 2.5. VÒ ch¨n nu«i dª §· hoµn toµn thÝch nghi ®−îc 2 gièng dª cao s¶n Ên §é Jumnapari vµ Barbari, cã thÓ chuyÓn giao vµo s¶n xuÊt. Dª B¸ch th¶o ViÖt Nam vµ con lai cña chóng cïng víi dª Cá ®ang 15
®−îc nu«i t¹i 18 tØnh vïng Trung du vµ miÒn nói phÝa b¾c víi quy m« 3 - 30 con/hé. Dª lai nu«i thÞt 6 th¸ng tuæi ®¹t 17-18kg, cho 0,6-0,9 lÝt s÷a/con/ngµy. Dª B¸ch th¶o cho 1,1 - 1,3 lÝt s÷a/con/ngµy. §· nghiªn cøu thµnh c«ng mét sè c©y cá thÝch hîp ®Ó ch¨n nu«i dª cã hiÖu qu¶ kinh tÕ. Hµng n¨m chuyÓn giao kho¶ng 1.300 - 1.500 dª gièng c¸c lo¹i cho s¶n xuÊt. Thµnh c«ng trong viÖc nu«i thÝch nghi, chän läc, nh©n thuÇn ®µn dª s÷a-thÞt 120 con nhËp néi tõ Mü gåm 3 gièng: Saanen, Alpine vµ Boer. Lai c¶i t¹o ®µn dª cá ®Þa ph−¬ng. §· sinh s¶n vµ chän läc ®−îc 2.700 dª ®ùc hËu bÞ cung cÊp cho c¸c tØnh ®Ó c¶i t¹o ®µn dª ®Þa ph−¬ng. VÒ n¨ng suÊt, s¶n l−îng s÷a t¨ng tõ 28,6 - 40,3% so víi dª néi, t¨ng träng t¨ng tõ 22,7 - 28,9% so víi dª lai vµ dª néi. Hµng n¨m ®em l¹i lîi nhuËn cho ng−êi ch¨n nu«i dª c¶ n−íc kho¶ng 150 tû ®ång. ¸p dông réng r·i vµo ch¨n nu«i trong n«ng hé ë Hµ T©y, Hoµ B×nh, Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang, T©y Nguyªn vµ c¸c tØnh miÒn nói phÝa b¾c, c¸c tØnh Duyªn h¶i miÒn Trung. 2.6. LÜnh vùc b¶o tån nguån gen vËt nu«i §· kÕt hîp ph−¬ng ph¸p nu«i gi÷ ®éng vËt t¹i b¶n xø vµ ¸p dông ph−¬ng ph¸p di truyÒn ph©n tö ®Ó ®¸nh gi¸ b¶n chÊt cña 51 gièng vËt nu«i quý cña ViÖt Nam. B¶o tån ®−îc mét sè gièng cã nguy c¬ mÊt nh− lîn Ø, gµ Hå v.v.. §· chän läc ph¸t triÓn mét sè gièng nh− cõu Phan Rang, dª B¸ch Th¶o, vÞt BÇu Quú, gµ M«ng; ®· b¶o tån ®−îc 2.181 mÉu AND cña 39 gièng. §©y lµ nguån gen quý ®ang ®−îc l−u gi÷ t¹i ViÖn Ch¨n nu«i. 2.7. VÒ dinh d−ìng, chÕ biÕn thøc ¨n §· nghiªn cøu vµ ®−a vµo øng dông réng r·i trong s¶n xuÊt kü thuËt chÕ biÕn c¸c phô phÕ phÈm n«ng, c«ng nghiÖp, thuû - h¶i s¶n lµm thøc ¨n cho gia sóc, gia cÇm. Thµnh tùu næi bËt nhÊt trong lÜnh vùc nghiªn cøu vÒ dinh d−ìng vµ thøc ¨n ch¨n nu«i lµ nghiªn cøu c©n b»ng axÝt amin, nhu cÇu vitamin, nghiªn cøu tû lÖ tiªu ho¸ thøc ¨n cho ®¹i gia sóc. §· nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt t¶ng ®¸ liÕm cho ®¹i gia sóc tõ nguån nguyªn liÖu kho¸ng tù nhiªn Bentonit vµ kho¸ng h÷u c¬ Chelate. §· s¶n xuÊt vµ cung cÊp ®−îc trªn 2.000 tÊn kho¸ng tù nhiªn Bentonit, gÇn 300 kg chÕ phÈm Chelate vµ 50 tÊn t¶ng ®¸ liÕm phôc vô cho s¶n xuÊt. 2.8. VÒ c«ng nghÖ sinh häc trong ch¨n nu«i §· hoµn thiÖn quy tr×nh c«ng nghÖ thô tinh nh©n t¹o cho gµ, ngçng, ngan lai vÞt, s¶n xuÊt huyÕt thanh ngùa chöa ®«ng kh« cã ho¹t tÝnh sinh häc cao (1.000 ®vc), mçi n¨m cung cÊp cho s¶n xuÊt trung b×nh tõ 3.000 ®Õn 5.000 liÒu huyÕt thanh ngùa chöa ®«ng kh«, m«i tr−êng pha lo·ng vµ b¶o tån tinh dÞch lîn (ViÖn Ch¨n nu«i) cã gi¸ trÞ b¶o tån 48-96h. §ang thö nghiÖm m«i tr−êng pha lo·ng tinh dÞch lîn 5-7 ngµy nh»m phôc vô cho s¶n suÊt nhÊt lµ vïng ph¶i vËn chuyÓn ®i xa vµ l©u ngµy. B−íc ®Çu nghiªn cøu kü thuËt thô tinh nh©n t¹o cho dª vµ gµ t©y. Hµng n¨m ®· s¶n xuÊt tõ 58.000 ®Õn 60.000 lÝt m«i tr−êng (ViÖn Ch¨n nu«i), chiÕm 35% thÞ tr−êng c¶ n−íc. §Þa bµn ¸p dông nhiÒu tØnh vµ thµnh phè trong ®ã tËp trung ë Hµ Néi, Nam §Þnh, Th¸i B×nh, H¶i D−¬ng, Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang, Yªn B¸i, Qu¶ng Ninh, Gia Lai, B×nh §Þnh, §¾k L¾k, Long An, TiÒn Giang, §ång Nai, thµnh phè Hå ChÝ Minh... 16
§· t¹o ®−îc trªn hai tr¨m con bß b»ng c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i t−¬i vµ ph«i ®«ng l¹nh. Nh÷ng con bß nµy sinh tr−ëng ph¸t triÓn cao h¬n 30-40%, cho n¨ng suÊt s÷a cao h¬n 25 - 30% so víi nh÷ng con bß kh¸c cïng gièng. Cã nhiÒu con ®ang v¾t s÷a løa 1 vµ 2 n¨ng suÊt s÷a 4.500- 5.500 kg/chu kú. T¹o ®−îc 4 bß ®ùc gièng tèt tõ cÊy ph«i ®ang sö dông khai th¸c tinh dïng cho thô tinh nh©n t¹o hoÆc cho nh¶y trùc tiÕp. §Þa bµn ®ang ®−îc ¸p dông lµ Hµ Néi, Hµ T©y, Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang, thµnh phè Hå ChÝ Minh... §· nghiªn cøu thµnh c«ng thô tinh bß trong èng nghiÖm, t¹o ®−îc hµng tr¨m ph«i vµ ®· t¹o ®−îc 5 bª tõ èng nghiÖm ®ang nu«i kh¶o nghiÖm trong s¶n xuÊt. §· b−íc ®Çu lµm chñ ®−îc kü thuËt kh¶m tÕ bµo mÇm trøng gµ ¸c víi ph«i cña gµ L−¬ng Ph−îng, t¹o ra nh÷ng con gµ kh¶m cã mµu l«ng lµ cña gµ L−¬ng Ph−îng; cßn da, thÞt, x−¬ng lµ cña gµ ¸c vµ ng−îc l¹i. 17
kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ch¨n nu«i gia sóc trong 20 n¨m qua vµ h−íng ph¸t triÓn, nghiªn cøu trong thêi gian tíi NguyÔn V¨n ThiÖn1 Gia sóc bao gåm: lîn, bß, dª, ngùa, h−¬u, nai, thá, nhÝm… D−íi ®©y lµ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ gièng vµ kü thuËt cña chóng trong thêi gian qua vµ h−íng nghiªn cøu vÒ gièng vµ kü thuËt cña chóng trong thêi gian tíi. 1. KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ch¨n nu«i gia sóc trong 20 n¨m qua (1985 - 2005) TiÕp tôc c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña nh÷ng n¨m tr−íc n¨m 1985, trong 20 n¨m qua (1985 - 2005) c¸c nghiªn cøu vÒ ch¨n nu«i gia sóc ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ næi bËt sau: 1.1. Ch¨n nu«i lîn 1.1.1. Gièng - NhËp néi vµ thÝch nghi c¸c dßng lîn míi thuéc c¸c gièng Landrace, Yorkshire, Duroc, Pietrain ®Ó lµm t−¬i m¸u c¸c dßng lîn cò vµ ®Ó lai kinh tÕ. - Lai kinh tÕ gi÷a c¸c gièng lîn ngo¹i víi nhau: + Lai kinh tÕ hai gièng: ♂ Landrace x ♀ Yorkshire (LY) vµ ♂ Yorkshire x ♀ Landrace (YL): t¨ng khèi l−îng: 602-668g/ngµy, tiªu tèn thøc ¨n: 3,03-3,32kg/kg, tû lÖ n¹c: 56,2-60%. + Lai kinh tÕ 3 gièng: Sö dông lîn ®ùc kÕt thóc (cuèi cïng) ®Ó lai víi c¸c lo¹i lîn F1 trªn t¹o ra lîn lai kinh tÕ 3 gièng: D (LY) - D (YL) - P (LY) vµ P (YL): t¨ng khèi l−îng: 656g/ngµy, tiªu tèn thøc ¨n: 2,95-2,98kg/kg, tû lÖ n¹c: 56,9-61,8%. - B¶o tån vµ sö dông mét sè gièng lîn néi, trong ®ã cã viÖc g©y t¹o nhãm lîn Mãng C¸i cã kh¶ n¨ng sinh s¶n tèt vµ nhãm lîn Mãng C¸i cã kh¶ n¨ng sinh tr−ëng cao. - TiÕn hµnh kiÓm tra n¨ng suÊt vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ gièng cña lîn qua ChØ sè chän läc vµ BLUP. X©y dùng ®−îc ch−¬ng tr×nh VIETPIG ®Ó qu¶n lý gièng lîn. 1.1.2. Kü thuËt ch¨n nu«i Ch¨n nu«i lîn theo h−íng tËp trung, chuyªn m«n hãa, c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. - Cho lîn ¨n thøc ¨n hçn hîp hoµn chØnh b»ng hÖ thèng cung cÊp thøc ¨n, n−íc uèng, b¸n tù ®éng hoÆc tù ®éng. ________________ 1. Héi Ch¨n nu«i ViÖt Nam. 18
- Nu«i lîn cè ®Þnh trong chuång lång, chuång sµn. Sö dông ®Ìn s−ëi Êm ®èi víi lîn con, qu¹t th«ng giã ®èi víi lîn tr−ëng thµnh, m¸i trÇn v¸ch chèng nãng. - ¸p dông hÖ thèng ch¨n nu«i lîn "cïng vµo cïng ra" (AI-AO) ®èi víi lîn nu«i bÐo vµ lîn c¸i nu«i con. - X¸c ®Þnh m«i tr−êng b¶o tån tinh dÞch lîn VCN ®ãng gãi, AHRI-92, AHRI-95 ®ãng gãi. - X©y hÇm biogaz ®Ó xö lý ph©n, n−íc th¶i; gi¶m « nhiÔm m«i tr−êng, t¹o chÊt ®èt. 1.2. Ch¨n nu«i bß 1.2.1. Bß s÷a - NhËp néi vµ thÝch nghi c¸c gièng bß s÷a cao s¶n HF, Jersey... ë vïng nãng Èm: Trung du vµ ®ång b»ng B¾c Bé, miÒn Trung, miÒn §«ng Nam Bé... Trong ®ã cã x¸c ®Þnh nh÷ng biÖn ph¸p chèng stress nãng Èm cho bß (c¶i thiÖn khÝ hËu chuång nu«i). - TiÕp tôc lai t¹o ®µn bß lai h−íng s÷a cã 3/4 vµ 7/8 m¸u HF. Trong ®ã ®· g©y t¹o ®−îc mét sè bß ®ùc lai h−íng s÷a cã 3/4 vµ 7/8 HF. S¶n l−îng s÷a trong mét chu kú cña bß 3/4 vµ 7/8 HF lµ: 3.072-3.272kg. - X©y dùng ch−¬ng tr×nh Vietnam Dairy Manager (VDM) ®Ó qu¶n lý gièng bß s÷a. 1.2.2. Bß thÞt - NhËp néi vµ thÝch nghi c¸c gièng bß thÞt cao s¶n nhiÖt ®íi: Brahman, Drought Master. - Lai kinh tÕ bß thÞt: + Bß thÞt cao s¶n «n ®íi x bß lai sind: Charolais x LS, Hereford x LS, Simental x LS, Abondance x LS, Tarentaise x LS: khèi l−îng 18 th¸ng: 220-309kg, tû lÖ thÞt xÎ: 48-56%. + Bß thÞt cao s¶n nhiÖt ®íi x bß lai sind: Brahman x LS, Drought Master x LS. - Chän lai vµ nh©n gièng bß néi: bß MÌo vµ bß U §Çu R×u. 1.2.3. Sinh s¶n øng dông kü thuËt truyÒn cÊy phèi cho bß. B−íc ®Çu nghiªn cøu thô tinh trong èng nghiÖm ®èi víi bß vµ x¸c ®Þnh giíi tÝnh cña ph«i bß. 1.3. Ch¨n nu«i tr©u Chän läc vµ sö dông tr©u ®ùc néi lo¹i h×nh to ®Ó c¶i t¹o ®µn tr©u néi nhá. 1.4. Ch¨n nu«i dª - NhËp néi vµ thÝch nghi c¸c gièng dª Ên §é: Jumnapari, Barbari, Beetal; dª s÷a cao s¶n cña Thôy SÜ: Alpine, Saanen; dª thÞt cao s¶n cña Mü: Boer. S¶n l−îng s÷a/chu kú cña dª: Barbari: 101,7kg; Jumnapari: 278kg; Beetal: 312kg; Alpine: 646kg; Saanen: 759kg. - Khèi l−îng 12 th¸ng cña dª Boer: 41-47kg. - Nh©n thuÇn vµ ph¸t triÓn dª B¸ch Th¶o: khèi l−îng 12 th¸ng: 31-40kg; s¶n l−îng s÷a: 150kg. - Lai kinh tÕ gi÷a c¸c gièng dª Ên §é, dª s÷a Thôy SÜ, dª thÞt Mü, dª B¸ch Th¶o vµ dª Cá ViÖt Nam víi nhau. 19
1.5. Ch¨n nu«i ngùa TiÕp tôc g©y t¹o ®µn ngùa lai cã 1/4 m¸u ngùa Kabardin vµ 3/4 m¸u ngùa néi ViÖt Nam. 1.6. Ch¨n nu«i c¸c loµi gia sóc kh¸c - Ph¸t triÓn ch¨n nu«i h−¬u Sao NghÖ TÜnh. - NhËp néi vµ thÝch nghi h−¬u nai cña Mianma: H−¬u Vµng (Cervus Porcinus), H−¬u cµ t«ng (Cervus Eldi), Nai (Cervus Unicolor). - Ph¸t triÓn nu«i thá néi ViÖt Nam. - Ph¸t triÓn nu«i nhÝm bêm ViÖt Nam. 1.7. C¸c nghiªn cøu kh¸c Ngoµi c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn, cßn cã c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu sau: 1.7.1. C¸c nghiªn cøu trong phßng thÝ nghiÖm - ¶nh h−ëng cña gen Halothane vµ gen thô thÓ oestrogene ®Õn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña c¸c gièng lîn cao s¶n. - X¸c ®Þnh cÊu tróc, ®a h×nh gen PIT1, gen RNRHR ë lîn vµ gen Prolactin ë bß. - X¸c ®Þnh giíi tÝnh cña ph«i bß. - X¸c ®Þnh hµm l−îng progesterone b»ng ph−¬ng ph¸p EIISA. - §éng th¸i Luteinizing Hormone tiÒn rông trøng bß lai h−íng s÷a (HF x LS). - Quy tr×nh t¸ch chiÕt Anti PMSG ®Ó x¸c ®Þnh ho¹t tÝnh PMSG. - Tinh chÕ kÝch dôc tè PMSG tõ huyÕt thanh ngùa chöa. 1.7.2. X¸c ®Þnh c¸c m« h×nh ch¨n nu«i trong s¶n xuÊt - M« h×nh ch¨n nu«i lîn n¹c xuÊt khÈu. - M« h×nh ch¨n nu«i bß s÷a, bß thÞt. - M« h×nh ch¨n nu«i tr©u sinh s¶n. - M« h×nh ch¨n nu«i ngùa lai... 2. H−íng ph¸t triÓn vµ nghiªn cøu ch¨n nu«i gia sóc giai ®o¹n 2005-2010 2.1. H−íng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia sóc Trong thêi gian tíi cÇn ®Èy m¹nh viÖc ch¨n nu«i gia sóc còng nh− ch¨n nu«i gia cÇm ®Ó cung cÊp c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i (thÞt, trøng, s÷a, ph©n bãn...) cho x· héi, t¨ng thu nhËp cho ng−êi n«ng d©n, gãp phÇn vµo viÖc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. H−íng ph¸t triÓn chung cña ngµnh ch¨n nu«i lµ: ph¸t triÓn theo h−íng bÒn v÷ng (ph¸t triÓn toµn diÖn c¸c loµi vËt nu«i thÝch hîp víi c¸c vïng sinh th¸i kh¸c nhau; kÕt hîp hµi hßa gi÷a ch¨n nu«i truyÒn thèng vµ ch¨n nu«i c«ng nghiÖp, gi÷a ch¨n nu«i nhá trong gia ®×nh vµ ch¨n nu«i trang tr¹i), t¹o ra ngµnh ch¨n nu«i hµng hãa cã n¨ng suÊt, cã hiÖu qu¶ nh−ng vÉn b¶o vÖ ®−îc tÝnh ®a d¹ng sinh häc, b¶o vÖ m«i tr−êng. 20