Chế độ tài sản theo thoả thuận của vợ chồng trong pháp luật cộng hoà Pháp và pháp luật Việt Nam

Chia sẻ: Nguyễn Nguyễn Rita | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

385
lượt xem 81
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tạp chí luật học số 11 năm 2009 - Chế độ tài sản theo thoả thuận của vợ chồng trong pháp luật cộng hoà Pháp và pháp luật Việt Nam

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chế độ tài sản theo thoả thuận của vợ chồng trong pháp luật cộng hoà Pháp và pháp luật Việt Nam

nghiªn cøu - trao ®æi Ths. Bïi Minh Hång * cho r ng i u ó là c n thi t, mi n sao 1. Nh ng v n cơ b n trong pháp lu t nh ng tho thu n ó không trái v i thu n C ng hòa Pháp v ch tài s n theo tho phong mĩ t c và nh ng quy nh sau ây”... thu n c a v ch ng (Les régimes matrimoniaux Th c t , nhà l p pháp c a Pháp ã ưa ra conventionnels) h th ng các ch tài s n c a v ch ng, 1.1. Nguyên t c t do l a ch n ch tài bao g m ch tài s n pháp nh và các ch s n trong hôn nhân tài s n ư c nh. Dư i nh hư ng c a Nguyên t c này b t ngu n t vi c th c nguyên t c t do l a ch n ch tài s n c a hi n nguyên t c t do kí k t h p ng ã v ch ng, ch tài s n pháp nh không có ư c th a nh n Pháp t th k XVI, khi mà hi u l c áp d ng m t cách ương nhiên, trái nh ng quan h kinh t , thương m i phát tri n l i, nó ch là ch tùy nghi (facultatif). m nh. T th i kì ó, lu t pháp và t p quán Nh ng ngư i k t hôn hoàn toàn có quy n t ã th a nh n nh ng s tho thu n c a v do tho thu n ch tài s n cho riêng mình. ch ng v ch tài s n phù h p v i hoàn N u h không thi t l p nh ng tho thu n v c nh kinh t c a h như là quy n t do cá vn này, ch tài s n pháp nh s nhân. B lu t dân s (BLDS) năm 1804 ra ương nhiên ư c áp d ng. M t khác, nguyên i ã k th a tinh th n này và duy trì t c t do tho thu n v ch tài s n c a v nguyên t c không thay i nh ng tho thu n ch ng còn gi hi u l c ngay c trong nh ng hôn s n.(1) c a v ch ng v ch trư ng h p ch tài s n ã ư c xác nh, o lu t ngày 13/7/1965 v c i cách ch b ng vi c v ch ng có quy n tho thu n tài s n c a v ch ng ã hu b nguyên thay i. S thay i này có th ư c th c t c này vì cho r ng nó h n ch quy n quy t hi n trư c khi k t hôn ho c trong th i kì hôn nh c a v ch ng v ch tài s n. Hi n nhân. Theo i u 1394 BLDS, nh ng tho nay, nguyên t c v ch ng có quy n t do l a thu n v ch tài s n c a v ch ng ph i ch n c h tài s n ư c kh ng nh ngay ư c ti n hành v i s tham gia c a công trong Ph n nh ng quy nh chung c a BLDS ch ng viên, theo nh ng th th c nh t nh. v các ch tài s n c a v ch ng. i u 1387 quy nh: “Lu t pháp ch i u ch nh quan h v ch ng v tài s n khi không có * Gi ng viên Khoa lu t dân s Trư ng i h c Lu t Hà N i tho thu n riêng mà v ch ng có th làm vì 18 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2009
nghiªn cøu - trao ®æi sn ã ưc xu t trong BLDS, i u ó s 1.2. N i dung c a hôn ư c Ch ng thư th hi n s tho thu n c a d dàng hơn cho h khi c n thi t k n i ngư i k t hôn hay c a v ch ng v ch dung c a ch tài s n, b i vì lu t ã d tài s n c a h trong hôn nhân ư c g i là li u trong ó nh ng i u kho n cơ b n. “Contrat de mariage” (t m d ch là hôn ư c).(2) Ngoài ra, v ch ng cũng có quy n tuyên b V b n ch t, hôn ư c ch ch a ng nh ng v vi c áp d ng ch tài s n khác, tuy tho thu n c a v ch ng v các cách th c nhiên i u này r t hi m x y ra. th c hi n các quan h tài s n mà không Th hai, trong ch tài s n ã l a c p các v n nhân thân c a h . Các quy n ch n, các bên có quy n t do ưa ra nh ng và nghĩa v nhân thân c a v và ch ng, vì có i u kho n quy nh v các v n c th . liên quan n o c, tr t t chung nên ã N u ó là m t trong nh ng ch tài s n ư c pháp lu t n nh, v ch ng không th ư c d li u trong BLDS, h có quy n thi t có nh ng tho thu n khác. Hôn ư c h p l p nh ng i u kho n b sung cho nh ng pháp s là cơ s cho vi c th c hi n, gi i quy nh c a lu t ho c s a i nh ng quy quy t nh ng tranh ch p v tài s n gi a v nh ó. Ch ng h n, v ch ng có th li t kê ch ng v i nhau và gi a v ch ng v i ngư i nh ng tài s n mà m i bên có trư c khi k t th ba. Nói cách khác hôn ư c có hi u l c hôn; t ng cho nhau tài s n; tho thu n v pháp lu t bu c v ch ng ph i th c hi n. vi c qu n lí tài s n chung, riêng; v vi c 1.2.1. Quy n t do xác nh n i dung c a óng góp tài s n vì nhu c u chung c a gia hôn ư c ình; tho thu n v vi c phân chia tài s n khi Vi c th a nh n ch hôn s n ư c nh ch m d t ch tài s n... nh m t o i u ki n cho v ch ng có th th c 1.2.2. Nh ng gi i h n v n i dung c a hi n ch hôn s n phù h p v i hoàn c nh hôn ư c kinh t c a h . Vì v y, ngư i k t hôn có quy n Theo lu t nh, v ch ng có quy n t do ưa vào trong hôn ư c nh ng i u kho n mà l p hôn ư c. Tuy nhiên, quy n t do tho h cho là c n thi t i u ch nh các quan h thu n trong hôn ư c c a v ch ng cũng có tài s n trong su t th i kì hôn nhân. Hôn ư c gi i h n. Gia ình trong xã h i Pháp cũng ư c l p thông qua s can thi p c a công gi ng như nhi u nư c khác ph n ánh tính ch ng viên, vì v y các bên s nh n ư c ch t c ng ng, vì th ch tài s n pháp nh ng h tr pháp lí thi t l p văn b n nh c a v ch ng Pháp t khi có B lu t tho thu n hoàn ch nh v ch tài s n. Napoleon u là các ch c ng ng tài (3) Th nh t, trong hôn ư c, các bên k t s n. Lu t hi n hành c a C ng hòa Pháp v hôn tuyên b ch hôn s n s áp d ng i các ch tài s n c a v ch ng không ph i v i h . ây là m c ích cơ b n nh t c a ch quan tâm n l i ích c a các bên v , vi c l p hôn ư c. Thông thư ng, ngư i k t ch ng mà trái l i luôn cao nh ng tr t t hôn l a ch n m t trong nh ng ch tài c a gia ình. i u ó th hi n thông qua t¹p chÝ luËt häc sè 11/2009 19
nghiªn cøu - trao ®æi vi c nhà làm lu t thi t l p h th ng nh ng thông qua cơ ch i di n ho c cho phép c a quy nh, theo ó t t c nh ng tho thu n tòa án… Theo quy nh c a i u 226, các c a v ch ng v tài s n ph i tuân theo. quy nh trên có hi u l c áp d ng i v i t t Trong các i u 1388 và 1389 c a BLDS, nhà c các quan h v ch ng, b t k h l a ch n l p pháp ã quy nh r ng: V ch ng không ch hôn s n nào. Trong b i c nh th a th tho thu n phá b nh ng quy nh v các nh n nhi u ch tài s n c a v ch ng, ch nghĩa v và quy n c a h (phát sinh t vi c cơ s gi vai trò ch o, nh t là i v i k t hôn), v nghĩa v và quy n c a cha m các ch hôn s n ư c nh nh m m b o và con, v qu n lí theo pháp lu t, v giám h nh ng i u ki n v t ch t cho s n nh c a cũng như v tr t t th a k . V nguyên t c, cu c s ng gia ình. Do có t m quan tr ng nh ng i u kho n c a hôn ư c trái v i như v y, t t c các nghiên c u v các ch nh ng quy nh này s b tuyên b vô hi u. tài s n c a v ch ng theo lu t c a Pháp u Nh ng tho thu n c a v ch ng v ch b t u t ch cơ s này. tài s n ch u s i u ch nh tr c ti p nh t Như v y, s t ch c các ch tài s n b i các quy nh v nghĩa v và quy n c a c a v ch ng trong lu t c a C ng hòa Pháp h . T i các i u t 212 n 226, BLDS ã d a trên nguyên t c tôn tr ng quy n t do quy nh nh ng nghĩa v và quy n riêng tho thu n c a v ch ng nhưng không tách bi t c a v và ch ng v i tinh th n chung r i nghĩa v c a h i v i i s ng chung nh t là: V ch ng cùng nhau m b o i u c a gia ình. i u ó t o i u ki n cho v , hành gia ình v tinh th n và v t ch t, chăm ch ng có th th c hi n nh ng quan h tài s n lo vi c d y d con cái và chu n b tương lai phù h p v i tình hình kinh t c a b n thân, c a chúng ( i u 213). c bi t, t iu mang l i l i ích cho gia ình và cá nhân m i 214 n i u 226 t p h p nên ch nh bên v /ch ng. Trong th c t , m c dù s pháp lí mà pháp lu t Pháp g i là ch cơ lư ng các c p v ch ng l p hôn ư c chi m t s c a các ch tài s n c a v ch ng (Le l r t th p (kho ng 20%) nhưng các ch régime primaire ho c Le statut de base). ây tài s n theo tho thu n c a v ch ng v n là nh ng quy nh v các quy n và nghĩa v luôn t n t i cùng v i quan ni m v quy n t v tài s n c a v ch ng nh m áp ng nhu do cá nhân và vì s c n thi t c a nó trong c u c a cu c s ng gia ình. ó là nh ng v n nh ng trư ng h p nh t nh. : óng góp vào vi c chi tiêu c a gia ình; tài s n ư c d li u và 1.3. Nh ng ch b o v ch c a gia ình; quy n t ch c a ưu, như c i m c a t ng ch tài s n ó m i bên v , ch ng th c hi n các giao d ch vì 1.3.1. Ch c ng ng i v i ng nhu c u c a gia ình và trách nhi m liên i s n và nh ng t o s n c a bên kia, quy n t ch v ngh nghi p, v Ch tài s n này xác nh c ng ng vi c s d ng tài kho n (ngân hàng và ch ng tài s n g m nh ng ng s n mà m i bên có khoán); quy n m t mình th c hi n giao d ch khi k t hôn và nh ng tài s n mà v ch ng có 20 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2009
nghiªn cøu - trao ®æi ư c trong th i kì hôn nhân. Tuy nhiên, Ch c ng ng toàn s n có ưu i m là nh ng ng s n mà c n xác nh là tài s n tính ơn gi n trong vi c xác nh tính ch t riêng do b n ch t c a nó theo quy nh c a c a tài s n cũng như nh ng kho n n và i u 1404 BLDS và nh ng tài s n mà v mang m tính c ng ng trong gia ình. ch ng ư c t ng cho riêng, ư c th a k Th c ti n ã ph n ánh r ng khi thay i ch riêng (do ý chí rõ ràng c a ngư i t ng cho, tài s n, ch c ng ng toàn s n ng ngư i l i tài s n th a k ) v n thu c tài v trí th hai trong s nh ng ch ư cl a s n riêng c a m i bên v ch ng. ch n thư ng xuyên (sau ch tách riêng tài (4) Ph n n c a c ng ng tài s n g m ph n s n). Ch này cũng thư ng ư c l a n c a m i bên v ho c ch ng có trư c khi ch n b i nh ng v ch ng cao tu i, không k t hôn (theo t l ng s n ã ưa vào trong có con và ư c k t h p v i m t i u kho n ph n có c a c ng ng tài s n) và nh ng v trao toàn b c ng ng tài s n cho ngư i kho n n phát sinh trong th i kì hôn nhân v (ch ng) còn s ng. Tuy nhiên, cũng (g m c nh ng kho n n liên quan n tài gi ng như ch c ng ng ng s n, n u s n mà c ng ng có ư c do v , ch ng v ch ng không d li u nh ng quy nh ư c t ng cho ho c ư c th a k ). riêng v qu n lí tài s n và thanh toán tài Vi c th c hi n ch tài s n này khá s n, h s ph i tuân theo nh ng quy nh ph c t p. N u v ch ng không có nh ng c a ch hôn s n pháp nh và trong tho thu n khác, h ph i tuân theo nh ng trư ng h p ó, th m chí, v ch ng có ít hơn quy nh v qu n lí tài s n và thanh toán tài nh ng s ch ng c n thi t v tài s n, vì s n ư c d li u trong ch hôn s n pháp h u như h không có tài s n riêng. Vì th , nh. Vì th , ây là ch tài s n không ây không ph i là s l a ch n h p lí cho ư c khuyên dùng (không ph i ch riêng nh ng c p v ch ng tr . Pháp), b i tính ph c t p c a nó, trong khi 1.3.3. Ch tài s n riêng bi t tho thu n c a v ch ng v tài s n thư ng Khác v i nh ng hình th c c a ch hư ng t i s ơn gi n. c ng ng tài s n, ch tài s n riêng bi t 1.3.2. Ch c ng ng toàn s n xác nh v ch ng không có tài s n chung. Ch c ng ng toàn s n xác nh t t Ch có s t n t i c a hai kh i tài s n riêng c các tài s n mà v ch ng có trư c và sau c a m i bên. Tuy nhiên, i v i ph n n , khi k t hôn u thu c s h u chung, tr ngoài nh ng kho n n riêng c a m i bên v nh ng tài s n riêng do b n ch t c a nó theo ho c ch ng, còn có nh ng kho n n chung quy nh c a i u 1404 BLDS. Tuy nhiên, phát sinh t cu c s ng chung c a gia ình. v ch ng có th tho thu n nh ng tài s n ây là ch tài s n mà s v n hành c a này thu c v c ng ng tài s n. Ph n n c a nó là ơn gi n nh t. M i bên v , ch ng t do c ng ng tài s n bao g m t t c nh ng qu n lí và nh o t các tài s n, thu nh p sau kho n n phát sinh trư c và sau khi k t hôn. khi th c hi n nghĩa v óng góp i v i i t¹p chÝ luËt häc sè 11/2009 21
nghiªn cøu - trao ®æi s ng chung. Ch tài s n riêng bi t trao pháp nh ( Na Uy, Th y i n, an M ch, cho v , ch ng kh năng t ch r t cao v tài Ph n Lan, c, Áo và Th y Sĩ). Pháp, ch s n, là s l a ch n h p lí nh t cho nh ng c p tài s n này ư c các h c thuy t ca ng i là v ch ng có nhi u tài s n riêng mà h u có nhi u ưu i m nhưng l i ít ư c s d ng trong th c t .(5) có kh năng qu n lí ho c nh ng v ch ng ti n hành các công vi c s n xu t, kinh doanh Tóm l i, không có ch tài s n nào mà h c n tránh nh ng r i ro có th x y ra ư c coi là hoàn thi n cho t t c các quan h i v i gia ình do nh ng th t b i c a vi c v ch ng mà ch có ch tài s n thích h p kinh doanh. v i hoàn c nh c a c p v ch ng nào ó mà Tuy nhiên, ch tách riêng tài s n cũng thôi. Trong nh ng trư ng h p th y c n l p b c l nhi u h n ch . Nó b ánh giá là ch hôn ư c, v i s tr giúp c a công ch ng “ích k ” nh t, vì th c ch t ó là cơ ch viên, các bên k t hôn s ph i cân nh c b o toàn tài s n c a cá nhân. Do v y, ch quy t nh ch tài s n áp d ng và ưa vào này không nên ư c áp d ng trong nh ng trong ó nh ng i u kho n c n thi t iu trư ng h p mà ch có m t bên v ho c ch nh các quan h tài s n gi a v ch ng ch ng tham gia vào các ho t ng t o ra trong th i kì hôn nhân. nhi u tài s n còn bên kia ch làm công vi c 2. Ch tài s n c a v ch ng theo n i tr . Khi ch m d t ch tài s n, ngư i tho thu n trong pháp lu t Vi t Nam không tr c ti p t o ra l i t c s ch u nhi u 2.1. Th i kì trư c năm 1975 b t l i m c dù ã ư c tính toán n bù công Trong th i kì Pháp thu c, pháp lu t dân s c óng góp. s Vi t Nam mang m d u n c a BLDS 1.3.4. Ch óng góp các t o s n Napoleon. Trong ba b dân lu t ư c áp Ch óng góp các t o s n còn có tên d ng ba mi n B c, Trung, Nam thì B dân g i là ch h n h p. Trong th i kì hôn lu t B c Kì và B dân lu t Trung Kì ã ghi nhân, ch này ư c v n hành như ch nh n nh ng nguyên t c cơ b n c a BLDS tách riêng tài s n nhưng khi gi i th ch Pháp như: quy n t do l p hôn ư c và tính tài s n, các t o s n s ư c gi i quy t như ch t không thay i c a ch hôn s n. ch c ng ng, t c là m i bên s ư c Khác v i BLDS Pháp, hai b dân lu t này nh n m t n a giá tr c a nh ng t o s n trong ch d li u m t ch chung áp d ng cho gia s n c a ngư i kia. nh ng v ch ng không l p hôn ư c mà Ch này v a tích lũy ư c nh ng ưu không d li u nh ng ch v , ch ng có (6) i m c a ch tách riêng tài s n v a ph n th tho thu n l a ch n. Th c t , nh ng nào kh c ph c ư c nh ng như c i m “ích quy nh này ã ư c th c hi n Vi t Nam k ” c a nó. Th c t , ch óng góp các t o trong kho ng 20 năm. s n ang ư c ánh giá cao nhi u nư c mà Trong giai o n t nư c b chia c t b ng ch ng là nó ã tr thành ch tài s n thành hai mi n Nam - B c, pháp lu t v v n 22 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2009
nghiªn cøu - trao ®æi này hai mi n th hi n nh ng n i dung Tuy nhiên, trong trư ng h p x y ra s trái chi u. Lu t hôn nhân và gia ình ngày ki n chia tài s n chung c a v ch ng trong 29/12/1959 mi n B c ch quy nh m t th i kì hôn nhân, Ngh nh c a Chính ph s hình th c c a ch tài s n pháp nh (ch 70/2001/N -CP ngày 03/10/2001 quy nh c ng ng toàn s n) và vì th không có chi ti t thi hành Lu t hôn nhân và gia ình quy nh nào v quy n l p hôn ư c c a v năm 2000 ã em n y u t m i mà chúng ch ng. Trong khi ó, mi n Nam ba o ta th y có kh năng xu t hi n ch tài s n lu t ã ư c l n lư t ban hành i u ch nh c a v ch ng khác v i ch pháp nh. các quan h dân s , gia ình (Lu t gia ình Kho n 2 i u 8 Ngh nh c a Chính ngày 02/1/1959, S c lu t s 15/64 ngày ph s 70/2001/N -CP quy nh: “Thu nh p 23/7/1964 và B dân lu t ngày 20/12/1972), do lao ng, ho t ng s n xu t kinh doanh u th a nh n quy n t do l p hôn ư c c a và nh ng thu nh p h p pháp khác c a m i v ch ng và ch tài s n chung theo lu t bên sau khi chia tài s n chung là tài s n nh ch ư c áp d ng khi v ch ng không riêng c a v , ch ng, tr trư ng h p v l p hôn ư c. Ch ng h n, B dân lu t năm ch ng có tho thu n khác”. M t khác, các 1972 quy nh: "V ch ng có th t do l p quy nh i u 9 và i u 10 v “khôi ph c ch tài s n chung c a v ch ng” òi h i hôn ư c tùy ý mu n, mi n không trái v i tr t t công c ng và thu n phong mĩ t c” ( i u v ch ng ã chia tài s n chung mà sau ó 145) và “Lu t pháp ch quy nh ch mu n khôi ph c l i ch tài s n chung thì phu ph i l p thành văn b n có ngư i làm ch ng ph tài s n khi v ch ng không l p hôn ư c” ( i u 144). ho c ư c công ch ng, ch ng th c. Vi c chia tài s n chung c a v ch ng 2.2. Th i kì sau năm 1975 Lu t hôn nhân và gia ình năm 1986 và trong th i kì hôn nhân có th x y ra theo hai Lu t hôn nhân và gia ình năm 2000 u ch trư ng h p chia m t ph n ho c chia toàn b . t p trung quy nh m t ch tài s n pháp Có l , các quy nh k trên nh m vào trư ng nh. Nhà l p pháp không d li u b t kì i u h p th hai. Các quy nh này ã b ch trích kho n nào cho phép v ch ng l p hôn ư c m nh m b i nhi u chuyên gia v lu t hôn nhưng cũng không n nh nh ng quy nh nhân và gia ình vì cho r ng chúng mâu c m. Trong b i c nh ó, nhìn chung gi i lu t thu n v i i u 27 Lu t hôn nhân và gia ình năm 2000.(7) gia và nh ng ngư i áp d ng pháp lu t u ây chúng tôi không phân cho r ng ch hôn s n pháp nh có hi u tích s mâu thu n hay không c a các quy l c áp d ng i v i t t c các quan h hôn nh mà ch c p ý tư ng c a nh ng ngư i nhân h p pháp, do v y m i tho thu n c a so n th o văn b n quy ph m pháp lu t. Th c v ch ng trái v i các quy nh c a ch t , B tư pháp là ơn v ch trì so n th o hôn s n pháp nh c n b tuyên b là vô hi u Lu t hôn nhân và gia ình năm 2000 và cũng khi có tranh ch p x y ra. chính cơ quan này ti p t c ch trì so n th o t¹p chÝ luËt häc sè 11/2009 23
nghiªn cøu - trao ®æi Ngh nh s 70/2001/N -CP hư ng d n v ch ng có b n ph n, trách nhi m ph i m thi hành Lu t. Các quy nh kho n 2 i u b o nh ng i u ki n v tinh th n cũng như 8 và i u 9, 10 Ngh nh này th hi n s v t ch t cho s t n t i và phát tri n c a gia logic c a m t ý tư ng m i v nh ng quan h ình mình. Tuy nhiên, i u ó không có tài s n gi a v và ch ng theo tho thu n. nghĩa là t t c các ôi v ch ng u c n ph i V y thì chúng ta có th ưa ra gi thuy t th c hi n m t ch tài s n chung nh t. r ng chính ngư i so n th o văn b n Lu t ã Quy n tài s n c a v ch ng là quy n g n v i mu n có s m m d o trong vi c th a nh n nhân thân v ch ng, vì v y c n ph i cho ch hôn s n theo tho thu n c a v ch ng chính h cùng nhau tho thu n, quy t nh trong nh ng trư ng h p c n thi t. N u gi l a ch n hình th c th c hi n h p lí, có l i thuy t này úng thì ây qu th c s là bư c nh t cho b n thân và cho gia ình. M t khác, m quan tr ng cho vi c thi t l p nh ng quy b o v l i ích c a gia ình, c a con cái, nh v hôn ư c trong Lu t hôn nhân và gia Lu t hôn nhân và gia ình c n t p trung quy ình tương lai. M t khác, vì Ngh nh s nh m t cách rõ ràng hơn nh ng nghĩa v 70/2001/N -CP v n ang có hi u l c, ch c và quy n v tài s n c a v và ch ng áp d ng ch n sau khi chia h t tài s n chung trong th i chung nh t cho m i trư ng h p ng th i kì hôn nhân, v ch ng có th th c hi n ch ph i i kèm v i nh ng bi n pháp m b o tách riêng tài s n. Tuy nhiên, trong trư ng th c hi n. Trong b i c nh lu t pháp như v y, h p này, vi c óng góp c a các bên v , s t do tho thu n v ch tài s n c a v ch ng vào i s ng chung c a gia ình c n ch ng s không phá v tính c ng ng c a ư c các văn b n pháp lu t d li u c th . hôn nhân mà trái l i, nó s c ng c nh ng Như v y, qua nghiên c u v ch tài quan h gia ình m t cách th c ch t và theo s n c a v ch ng nói chung và các ch tài tinh th n t nguy n hơn. s n ư c nh nói riêng trong pháp lu t c a Th hai, th c t kinh t -xã h i Vi t nhi u nư c trên th gi i, chúng tôi th y r ng Nam hi n nay ã có r t nhi u thay i so xác nh ư c m t cách th c t ch c h p v i th i kì nh ng năm 1980 - 1990. Gia lí nh t các quan h tài s n c a v ch ng, ình không còn bó h p v i ch c năng duy Lu t hôn nhân và gia ình Vi t Nam c n trì cu c s ng c a các thành viên mà th c s quan tâm x lí hai v n cơ b n sau: ã tham gia tích c c vào n n kinh t xã h i. Th nh t, nguyên t c t do cam k t, tho Nh ng quan h kinh t òi h i v , ch ng thu n trong các quan h dân s , ư c ghi ph i có nh ng quy t nh nhanh nh y nh n trong BLDS, m b o cho các cá nhân nhưng mu n v y h ph i ch ng v tài có quy n t do tho thu n xác l p các s n. Chúng tôi cho r ng Lu t hôn nhân và quy n và nghĩa v , mi n sao các tho thu n gia ình hi n hành chưa theo k p di n bi n ó không vi ph m i u c m c a pháp lu t và c a nh ng quan h kinh t , dân s hi n nay. o c xã h i. Trong các quan h gia ình, N u v , ch ng th c hi n úng theo quy 24 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2009
nghiªn cøu - trao ®æi nh pháp lu t, trong nhi u trư ng h p h gia ình Vi t Nam c n thay i l i phương s b l nh ng cơ h i làm ăn. th c t ch c các ch tài s n c a v ch ng M t khác, vi c ưa nh ng tài s n chung theo hư ng th a nh n quy n t do c a v c a v ch ng vào các ho t ng s n xu t, ch ng trong vi c ch n ch tài s n áp kinh doanh cũng hàm ch a nh ng r i ro và d ng, bên c nh ch tài s n pháp nh c a có th d n n nguy cơ tiêu tán tài s n c a v ch ng./. gia ình, t cu c s ng gia ình vào trong (1). Theo quy nh c a i u 1395 BLDS Napoleon, tình tr ng b p bênh. Vì th , nh ng nư c sau khi k t hôn, v ch ng không th tho thu n mà lu t pháp th a nh n ch hôn s n ư c thay i ch tài s n mà h ã l a ch n khi k t hôn. nh, nh ng c p v , ch ng làm ngh kinh Quy nh này nh m m b o tính n nh c a gia doanh thư ng nghĩ n ch tách riêng tài ình và ng th i b o v quy n l i cho ngư i th ba. (2). Th c ti n nghiên c u v ch tài s n c a v s n. Ch ó v a t o i u ki n cho h ch ch ng ã ph n ánh nh ng cách g i khác nhau v thu t ng trong ho t ng kinh doanh, v a tránh ng này. ây, chúng tôi ch mu n nêu lên b n ch t ư c nh ng r i ro có th x y n cho cu c c a tho thu n v ch tài s n c a v ch ng mà s ng gia ình. không c p góc ng nghĩa c a nó. Ch tài s n c a v ch ng theo tho (3). Trư c ó, các ch tài s n c a v ch ng ư c th c hi n khác nhau Pháp. Nh ng vùng theo truy n thu n không ph i là i u m i l i v i xã th ng t p quán pháp áp d ng ch c ng ng v h i Vi t Nam, th m chí nó ã t ng ư c ng s n và t o s n. Nh ng vùng theo truy n th ng th c hi n trong th i gian khá dài (nh t là lu t thành văn áp d ng ch h i môn - g n gi ng mi n Nam). Th c ch t, vi c duy trì m t ch v i ch tách riêng tài s n. tài s n duy nh t c a v ch ng cho n (4).Xem: André Colomer, Các ch tài s n c a v ch ng, Nxb. Litec 1995, s 1094. nay ph n ánh s th ng th c a m t quan (5).Xem: Jean Champion, Hôn ư c và các ch tài i m l p pháp, ch không ph i hoàn toàn s n, Nxb. Delmas, 2007, s 126. xu t phát t th c ti n kinh t -xã h i. Chúng (6). Bùi Tư ng Chi u, Dân lu t, (cu n 2), Khoa lu t - tôi không ph nh n s phù h p c a ch i h c Sài Gòn, 1975, tr. 165. (7).Xem: Nguy n Phương Lan, “H u qu pháp lí c a c ng ng t o s n mà Lu t hôn nhân và gia vi c chia tài s n chung c a v ch ng trong th i kì hôn ình ang th c hi n nhưng s áp t c a ch nhân”, T p chí lu t h c, s 6/2002, tr. 22; Bùi Th này cho m i quan h v ch ng thì không M ng, “Chia tài s n chung c a v ch ng trong th i kì th ư c coi là h p lí. Hơn n a, xã h i Vi t hôn nhân m t bên u tư kinh doanh”, Trong Nam th c ra không quá khác so v i môi tài khoa h c Tài s n c a v ch ng trong các ho t ng s n xu t kinh doanh c a B môn lu t hôn nhân trư ng các nư c trên th gi i n m c chúng và gia ình, Trư ng i h c Lu t Hà N i, 2007. ta ph i có cách t ch c các quan h tài s n (8).Xem: Ngô Th Hư ng, T ng thu t tài khoa h c c a v ch ng theo cách riêng bi t. Do ó, “Tài s n chung c a v ch ng trong các ho t ng s n cũng như quan i m c a nhi u chuyên gia xu t kinh doanh”, tr. 36 - 37; Nguy n Văn C , Ch trong lĩnh v c Lu t hôn nhân và gia ình,(8) tài s n c a v ch ng theo pháp lu t hôn nhân va gia ình Vi t Nam, Nxb. Tư pháp, 2008, tr. 253 - 254. chúng tôi cho r ng pháp lu t v hôn nhân và t¹p chÝ luËt häc sè 11/2009 25