Chùa Kiến Sơ

Chia sẻ: Nguyễn Thị Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

61
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngôi chùa tọa lạc bên tả ngạn sông Đuống thuộc xã Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội. Trải qua hơn ngàn năm, hậu thế không còn nhớ tên ban đầu của chùa, chỉ biết gọi là Kiến Sơ, với nghĩa là nơi ban đầu gặp gỡ. Ý là, từ ngôi chùa này mà có cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa thiền sư Vô Ngôn Thông với thiền sư Cảm Thành; cũng hàm nghĩa dòng thiền Vô Ngôn Thông buổi ban đầu gặp gỡ và nảy nở trên đất Việt ta chính tại đây. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chùa Kiến Sơ

Chùa Kiến Sơ Ngôi chùa tọa lạc bên tả ngạn sông Đuống thuộc xã Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội. Trải qua hơn ngàn năm, hậu thế không còn nhớ tên ban đầu của chùa, chỉ biết gọi là Kiến Sơ, với nghĩa là nơi ban đầu gặp gỡ. Ý là, từ ngôi chùa này mà có cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa thiền sư Vô Ngôn Thông với thiền sư Cảm Thành; cũng hàm nghĩa dòng thiền Vô Ngôn Thông buổi ban đầu gặp gỡ và nảy nở trên đất Việt ta chính tại đây. Châu thổ sông Hồng có một vùng đất cao ráo, thuộc Kinh Bắc xưa, nơi đây sớm hình thành những làng quê cổ kính, nổi tiếng trong lịch sử mà dân gian gọi là Tam Cổ, Ngũ Phù, đó là: Cổ Loa, Cổ Pháp, Cổ Bi; Phù Đổng, Phù Dực, Phù Ninh, Phù Khê, Phù Lưu. Trên vùng đất này, từ xa xưa, người Việt ta đã quần cư đông đúc, có thuận thế giao lưu kinh tế, văn hóa và chính trị với Đại La (sau là Thăng Long) và những vùng đất chung quanh từ thời Hùng Vương. Do vậy, từ rất sớm, đạo Phật đã truyền bá vào hương Phù Đổng huyện Tiên Du, xứ Kinh Bắc xưa (nay là xã Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội). Dấu tích đặc biệt còn lại là chùa Kiến Sơ, cổ tự tọa lạc bên tả ngạn sông Đuống (tên cổ là Nậm Luống). Truyền thuyết về sự khởi đầu, chùa Kiến Sơ do ông Nguyễn Chí, một phú hào ở địa phương, bởi kính mộ đức hạnh của thiền sư Cảm Thành (? – 860), nên dùng toàn bộ điền sản của mình tạo dựng. Để thực hiện ý nguyện, ông Nguyễn Chí mời thiền sư Cảm Thành đến trụ trì tại chùa Kiến Sơ. Nhưng vị thiền sư từ chối. Ngay đêm hôm ấy, vị thiền sư nằm chiêm bao thấy đấng tối linh mách bảo rằng, nếu làm theo chí nguyện của ông họ Nguyễn thì không lâu sau sẽ có vận hội tốt đẹp. Do vậy, thiền sư Cảm Thành đã nhận lời mời, đến trụ trì ở ngôi chùa mới được tạo dựng bởi tâm ý của con người sùng mộ đạo Phật. Không lâu sau, vào năm Canh Tý 820, niên hiệu Hòa Nguyên nhà Đường, thiền sư Vô Ngôn Thông, họ Trịnh, từ Trung Hoa sang, đã đến chùa Kiến Sơ. Suốt mấy năm trời ngài xây mặt vào tường ngồi thiền định, thiền sư Cảm Thành cảm biết ngài không phải
người thường nên ngày đêm hầu hạ chu đáo. Cảm động trước lòng thành của thiền sư Cảm Thành, một hôm, thiền sư Vô Ngôn Thông gọi ông tới trò chuyện. Thiền sư Vô Ngôn Thông kể cho Cảm Thành về dòng thiền Nam Tông mà ông đã được Bách Thượng Hoài Hải truyền Tâm Pháp cho. Qua lời thiền sư Vô Ngôn Thông, thiền sư Cảm Thành hiểu sâu thuyết đốn ngộ rằng, trong giây lát con người đạt được quả vị giác ngộ. Thuyết đốn ngộ căn cứ theo quan niệm Tâm tức Phật, sự giác ngộ bản tâm là căn bản cho mọi biến cải, đó là đường lối duy nhất để chứng Đạo… Chùa Kiến Sơ Vậy là, thiền sư Vô Ngôn Thông (? – 826) thành Tổ sáng lập thiền phái Vô Ngôn Thông ở Việt Nam. Bởi ngồi xây mặt nhìn vào bức tường khi thiền định, nên còn gọi là thiền phái Quan Bích; và do từ chùa Kiến Sơ mà truyền pháp, nên còn được gọi là dòng thiền Kiến Sơ. Thiền phái này phát triển nhanh và có ảnh hưởng lớn đối với đời sống văn hóa,
tư tưởng của các bậc đế vương triều Đinh, Lê, Lý, Trần, và ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống dân chúng. Chùa Kiến Sơ trở thành trung tâm Phật giáo lớn của Kinh Bắc cũng như của cả nước Việt ta. Nó cùng với chùa Pháp Vân ở Luy Lâu và chùa Khai Quốc ở Đại La (sau đổi gọi là chùa Trấn Quốc, của Thăng Long), đã góp phần tạo nên sắc diện văn hóa Việt. Tín ngưỡng và những chùa, tháp thời ấy không chỉ là tôn giáo và các trung tâm tôn giáo, mà còn là văn hóa và các trung tâm văn hóa. Nhà nước Đại Việt thuở ban đầu đã có một tầng lớp trí thức, đó là những sư, tăng. Họ giữ vai trò hướng dẫn những sinh hoạt tâm linh, tín ngưỡng; định hướng đạo đức xã hội; và trực tiếp chăm lo nhu cầu của dân chúng, từ thuốc men chữa bệnh đến chọn đất, chọn hướng làm nhà, rồi các việc ma chay, cưới xin… Qua truyền thuyết và ghi chép trong các thư tịch cổ, ta thấy, các bậc cao tăng như là những trí giả lớn vào cuối thế kỷ thứ X, đã lựa chọn, bồi dưỡng nhân cách, trí tuệ và tài năng cho Lý Công Uẩn. Với việc thực hành chính pháp (sự giác ngộ bản tâm là căn bản cho mọi biến cải) và bằng pháp (sấm vĩ, phong thủy…), họ đã chuẩn bị cho Lý Công Uẩn gánh vác đại sự cho dân tộc, đất nước. Truyền thuyết kể rằng, thuở thiếu thời Lý Công Uẩn thường theo học ở chùa Kiến Sơ. Thấy Lý Công Uẩn tuấn tú, tinh anh khác thường, thiền sư Đa Bảo trụ trì chùa Kiến Sơ đã nói: “Cậu bé này cốt tướng chẳng phải tầm thường, ngày sau hẳn làm vua”. Lý Công Uẩn cả sợ, thưa: “Nay Thánh đế anh minh đang trị vì, trong nước đang yên bình, sao thầy lại nói những lời tru di như vậy”. Thiền sư Đa Bảo: “Trời định cả, người dù muốn tránh cũng chẳng được nào…”. Lúc lên ngôi, Lý Thái Tổ trở về thăm chùa Kiến Sơ. Thiền sư Đa Bảo ra đón, vào tới bên cây cổ thụ, ông gọi to: “Phật tử! Người có thể làm thơ mừng đấng tân Thiên tử được không?”. Lập tức thấy trên thân cây hiện ra bốn câu kệ (dịch ý): Đức nhà vua to như trời đất/ Nhờ oai tiếng tám cõi được yên/ Kẻ ở chốn khuất tối được nhờ ơn/ Thấm nhuần đến cả xung thiên này. Vua đọc, hiểu ngay, liền ban hiệu cho cổ thụ là Xung thiên Thần vương, lập tức những dòng chữ trên cây biến mất. Vua lại hạ chỉ sai thợ đắp tượng Thần, dung mạo thật đẹp đẽ; lại sai đắp 8 pho tượng đứng hầu…
Thời gian ở ngôi (1009 – 1028), Lý Thái Tổ nhiều lần mời thiền sư Đa Bảo vào Kinh để vấn hỏi những yếu chỉ của Thiền tông, tiếp đãi theo ân lễ trọng hậu. Cả những việc triều chính cũng cho mời thiền sư dự bàn. Vua còn hạ chiếu chỉ cho trùng tu lớn chùa Kiến Sơ. Trải qua hơn ngàn năm, hậu thế không còn nhớ tên ban đầu của chùa, chỉ biết gọi là Kiến Sơ, với nghĩa là nơi ban đầu gặp gỡ. Ý là, từ ngôi chùa này mà có cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa thiền sư Vô Ngôn Thông với thiền sư Cảm Thành; cũng hàm nghĩa dòng thiền Vô Ngôn Thông gặp gỡ buổi ban đầu và nảy nở trên đất Việt ta chính tại chùa này! Qua ngàn năm, cổ tự Kiến Sơ được trùng tu không ít lần nhưng vẫn giữ dáng vẻ cổ kính. Hiện chùa còn lưu giữ nhiều di vật quý, như: đồ tế tự, hệ thống bia đá và tượng thờ, đặc biệt là 3 pho tượng mà các chùa cổ trên đất nước ta không có: tượng thiền sư Vô Ngôn Thông – vị Tổ sáng lập dòng thiền Vô Ngôn Thông ở nước ta; tượng Thánh mẫu Phạm Thị Ngà – thân mẫu của Lý Thái Tổ; tượng vua Lý Thái Tổ – người từ thời thơ ấu thường theo học tại chùa Kiến Sơ, và sau này là người khai sáng kinh đô Thăng Long…