Chuỗi giá trị bảo hiểm và vấn đề đào tạo chuyên viên định phí bảo hiểm trong bối cảnh phát triển của công nghệ bảo hiểm

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này hướng đến mô tả sự thay đổi của chuỗi giá trị bảo hiểm trong thời đại InsurTech, phân tích những yêu cầu mà chuyên viên định phí cần đáp ứng để thích nghi với chuỗi giá trị mới và từ đó, đề xuất những hàm ý quan trọng cho hướng đào tạo chuyên viên định phí phù hợp với công nghệ bảo hiểm và tính khả thi của các hàm ý này trong điều kiện Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuỗi giá trị bảo hiểm và vấn đề đào tạo chuyên viên định phí bảo hiểm trong bối cảnh phát triển của công nghệ bảo hiểm

KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN 10. CHUỖI GIÁ TRỊ BẢO HIỂM VÀ VẤN ĐỀ ĐÀO TẠO CHUYÊN VIÊN ĐỊNH PHÍ BẢO HIỂM TRONG BỐI CẢNH PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG NGHỆ BẢO HIỂM ThS. Bùi Thị Lệ Thủy, ThS. Nguyễn Thị Ngọc Miên, TS. Trần Thị Tuấn Anh Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh Tóm tắt Công nghệ bảo hiểm (InsurTech) là một trong những phân nhánh mới ra đời nhưng phát triển rất nhanh của công nghệ tài chính (FinTech). Sự xuất hiện của InsurTech đã làm chuỗi giá trị ngành bảo hiểm thay đổi rất mạnh mẽ, khi mà công nghệ thông tin ngày càng được ứng dụng sâu rộng trong tất cả các công đoạn của chuỗi. Với sự hỗ trợ của công nghệ, các công đoạn trong chuỗi giá trị trở nên ít phụ thuộc vào con người. Nhiều tranh luận trái chiều đã diễn ra về vai trò của các chuyên viên định phí trong chuỗi giá trị bảo hiểm mới với InsurTech. Một hướng lập luận cho rằng, cùng với việc thu thập và phân tích dữ liệu lớn về khách hàng, các hệ thống trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence), học máy (machine learning) hay học sâu (deep learning) sẽ dần dần thay thế các định phí viên để tính ra các mức bảo hiểm cá nhân hóa cho từng khách hàng cụ thể. Một hướng lập luận khác lại phân tích rằng, chuyên viên định phí, nếu làm chủ được các công nghệ hỗ trợ, sẽ đạt đến một trình độ chuyên môn vượt trội. Để đáp ứng nhu cầu về chuyên viên định phí trình độ cao trong xu hướng phát triển của công nghệ bảo hiểm, việc đào tạo chuyên viên định phí đòi hỏi phải có những thay đổi sâu sắc. 89
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN Bài viết này hướng đến mô tả sự thay đổi của chuỗi giá trị bảo hiểm trong thời đại InsurTech, phân tích những yêu cầu mà chuyên viên định phí cần đáp ứng để thích nghi với chuỗi giá trị mới và từ đó, đề xuất những hàm ý quan trọng cho hướng đào tạo chuyên viên định phí phù hợp với công nghệ bảo hiểm và tính khả thi của các hàm ý này trong điều kiện Việt Nam. Từ khóa: Công nghệ bảo hiểm, chuỗi giá trị bảo hiểm, nhân lực định phí bảo hiểm. 1. GIỚI THIỆU InsurTech là thuật ngữ được tạo thành từ sự kết hợp của Insurance (Bảo hiểm) và Technology (Công nghệ), với hàm ý đề cập đến việc ứng dụng đổi mới sáng tạo công nghệ vào ngành công nghiệp bảo hiểm để mang lại những giá trị mới, giúp cải thiện chất lượng phục vụ khách hàng, tăng hiệu quả việc quản lý và gia tăng cạnh tranh trên thị trường. Sự xuất hiện của InsurTech làm tác động sâu sắc đến ngành công nghiệp bảo hiểm truyền thống. Những tác động của InsurTech thể hiện ở bốn khía cạnh chính: Một là, InsurTech làm thay đổi căn bản chuỗi giá trị bảo hiểm. Chuỗi bảo hiểm biến đổi theo hướng giảm sự can thiệp của nhà tư vấn hay kinh doanh bảo hiểm, gia tăng sự tham dự của khách hàng hoặc đẩy mạnh mạng lưới phân phối dựa trên nền tảng kỹ thuật số của mảng kinh doanh kỹ thuật số. Sự thay đổi của chuỗi giá trị bảo hiểm dẫn đến sự thay đổi trong yêu cầu nhân lực bảo hiểm. Phần này sẽ được phân tích sâu hơn trong Mục 2 và Mục 3 của bài viết. Hai là, InsurTech tạo điều kiện nâng cao năng lực phục vụ cho ngành bảo hiểm, mở rộng những dịch vụ mới làm gia tăng sự hài lòng của khách hàng chẳng hạn, tiếp nhận nhanh chóng yêu cầu bồi thường, giảm thời gian xử lý hồ sơ và tăng cường tính an toàn của hệ thống. Ba là, cùng với sự phát triển của InsurTech, nhiều sản phẩm bảo hiểm hiện đại, linh hoạt và hiệu quả cũng ra đời. Thị trường các sản phẩm bảo hiểm mới rất tiềm năng và phát triển rất nhanh. Rất nhiều các công ty khởi nghiệp nhanh chóng nắm bắt nhu cầu về các sản phẩm bảo hiểm mới trong bối cảnh công nghệ hiện đại và phát triển rất nhanh. Bốn là, InsurTech đang giúp ngành công nghệ đạt được những thành tựu chưa từng có, chạm được những mức phát triển cao hơn những ranh giới thông thường mà bảo 90
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN hiểm truyền thống chưa vượt qua được. InsurTech cũng kết hợp và bao trùm các dịch vụ ngoài bảo hiểm tạo nên mô hình kinh doanh kết hợp bảo hiểm ngày càng phong phú và đa dạng. Vì sao InsurTech lại là một xu thế tất yếu của thị trường bảo hiểm? Kinh doanh bảo hiểm rất cần thiết phải có dữ liệu và khách hàng. Về dữ liệu, công nghiệp bảo hiểm vốn rất cần có nguồn dữ liệu phong phú để phân tích rủi ro và định phí bảo hiểm cũng như thiết kế sản phẩm phù hợp dựa trên dữ liệu thu thập được. Và trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư với dữ liệu lớn (Big data), Internet vạn vật (Internet of Things), học máy (machine learning), học sâu (deep learning), dữ liệu ngày càng được sản sinh ra nhiều hơn và công cụ xử lý dữ liệu cũng nhanh, mạnh và hiệu quả hơn. Và đây cũng là động lực để thúc đẩy sự ra đời của các dịch vụ mới nhằm khai thác tối đa hiệu quả của nguồn tài nguyên dữ liệu. Các doanh nghiệp bảo hiểm cũng nhanh chóng nắm bắt xu thế để hội nhập, tích hợp các công nghệ thu thập phân tích dữ liệu hiện đại. Từ đó, dần dần các doanh nghiệp bảo hiểm truyền thống nâng tầm phát triển và tham gia vào thị trường InsurTech. Về khách hàng, thông qua ứng dụng cài đặt trên các thiết bị di động hoặc các trang Web, doanh nghiệp bảo hiểm và khách hàng dễ dàng tương tác với nhau mà không có những ràng buộc về không gian và thời gian, thậm chí là ngôn ngữ. Khách hàng nhanh chóng tiếp cận với thông tin về sản phẩm bảo hiểm của doanh nghiệp, phản hồi ý kiến hoặc gửi thông tin yêu cầu bồi thường một cách thuận lợi. Ngược lại, doanh nghiệp dễ dàng gửi thông tin đi và nhận thông tin phản hồi từ khách hàng, ghi nhận yêu cầu để đáp ứng một cách tốt nhất. Ngoài ra, dịch vụ thanh toán trong bối cảnh công nghệ hiện đại cũng rất tiện lợi: thông qua ứng dụng di động hoặc các ví điện tử... việc trả tiền mua bảo hiểm từ phía khách hàng hoặc việc thanh toán quyền lợi bồi thường luôn nhanh chóng, thuận lợi và an toàn. Như vậy, với sự phát triển vượt bậc trong thu thập xử lý dữ liệu cũng như nâng cao khả năng phục vụ khách hàng, đem lại nguồn giá trị gia tăng vượt trội so với kinh doanh bảo hiểm truyền thống; từ đó có thể nhận thấy rằng InsurTech đang là một xu thế tất yếu của thị trường bảo hiểm. Các số liệu thống kê gần đây cho thấy, dòng vốn đầu tư vào InsurTech ngày càng gia tăng vượt trội so với các lĩnh vực khác, và đây cũng là một minh chứng cho thấy xu thế thị trường đang tập trung vào InsurTech. Theo thống kê của Standard & Poor’s, trong tháng 2 năm 2018, tại Mỹ, vốn đầu tư vào InsurTech chiếm đến 37,7% tổng nguồn vốn đầu tư vào lĩnh vực công nghệ tài chính, chiếm ưu thế rõ rệt so với các 91
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ngành còn lại như tín dụng kỹ thuật số (digital lending, 27,1%) hay giải pháp dữ liệu và truyền thông trong tài chính (Financial media and data solutions, 0,3%). Hình 1: Tỷ trọng vốn đầu tư vào các lĩnh vực của FinTech ở Mỹ trong tháng 3/2018 Nguồn: S&P Global Market Intelligence Một kết quả thống kê của Gero (2017), thực hiện thông qua công ty kiểm toán Pricehouse & Cooper, cũng cho thấy số thương vụ đầu tư cũng như tổng số vốn đầu tư vào InsurTech toàn cầu cũng đang có xu hướng gia tăng mạnh theo thời gian. Hình 2 thể hiện xu hướng gia tăng trong đầu tư vào InsurTech trong những năm gần đây theo nghiên cứu của Pricehouse & Cooper. Hình 2: Số thương vụ và tổng vốn đầu tư toàn cần vào InsurTech trong thời gian từ 2014 - 2017 Nguồn: Pricehouse & Cooper (2017) 92
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN 2. CHUỖI GIÁ TRỊ BẢO HIỂM TRONG BỐI CẢNH INSURTECH Một trong những thay đổi sâu sắc nhất mà InsurTech mang lại đối với ngành công nghiệp bảo hiểm đó là sự thay đổi trong chuỗi giá trị bao hiểm. Mỗi công đoạn trong chuỗi giá trị bảo hiểm truyền thống được nâng cấp với sự hỗ trợ của công nghệ làm thay đổi căn bản tính chất của công việc và giảm bớt sự can thiệp của con người. Hình 3: Sự thay đổi trong chuỗi giá trị bảo hiểm với InsurTech Nguồn: https://smuva.com/insacar/knowledge/insurance-value-chain/ Trong công đoạn thiết kế sản phẩm bảo hiểm, các doanh nghiệp tiến hành phân tích dữ liệu thị trường để xây dựng những loại hình sản phẩm bảo hiểm mới, khám phá và gia nhập các thị trường bảo hiểm mới hoặc điều chỉnh những sản phẩm bảo hiểm hiện có, khai thác tốt hơn thị trường hiện có để phù hợp với xu hướng thị trường và phù hợp với yêu cầu thực tiễn cũa khách hàng. Trong chuỗi giá trị truyền thống, một sản phẩm bảo hiểm được thiết kế để áp dụng cho một số lượng lớn khách hàng trên thị trường chung hoặc thuộc một phân khúc thị trường cụ thể. Tuy nhiên, trong bối cảnh InsurTech, kết hợp với dữ liệu từ Internet vạn vật và kết quả xử lý dữ liệu, sản phẩm bảo hiểm có thể được cá nhân hóa khi doanh nghiệp có đủ dữ liệu về chủ thể tham gia bảo hiểm và phí bảo hiểm cũng linh hoạt cho từng cá nhân. Dựa trên dữ liệu và công nghệ, sự linh hoạt trong thiết kế sản phẩm bảo hiểm cá nhân hóa giúp ngành bảo hiểm đáp ứng tốt hơn yêu cầu của khách hàng. Đây là điều kiện tiền đề quan trọng để khởi 93
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN động toàn bộ chuỗi giá trị bảo hiểm, vì nếu không thu hút được khách hàng, ngành bảo hiểm, cũng như mọi ngành nghề khác, sẽ khó lòng tồn tại và phát triển. Trong công đoạn phân phối sản phẩm bảo hiểm, thay vì thông tin về sản phẩm bảo hiểm được chuyển tải đến khách hàng thông qua các đại lý bảo hiểm hoặc các tư vấn viên như cách làm truyền thống; doanh nghiệp bảo hiểm có thể gửi thông tin trực tiếp đến khách hàng, hoặc khách hàng có thể truy cập thông tin bảo hiểm mọi lúc mọi nơi bằng các ứng dụng cài đặt trên các thiết bị di động hoặc các trang Web trực tuyến. Khách hàng có thể tự do so sánh, lựa chọn loại hình bảo hiểm phù hợp với nguồn thông tin đa dạng mà họ tiếp cận được. Ngoài ra, khách hàng cũng có thể thực hiện giao dịch bảo hiểm trực tiếp với các ứng dụng di động hoặc thanh toán qua ngân hàng trực tuyến hay ví điện tử mà không cần thanh toán trung gian thông qua các đại lý bảo hiểm. Vai trò của các tư vấn viên và các đại lý bảo hiểm có phần giảm bớt trong chuỗi giá trị bảo hiểm với InsurTech. Thẩm định rủi ro và phê duyệt hợp đồng bảo hiểm cũng thay đổi rất nhiều khi có sự tham gia của InsurTech. Khi thông tin ngày càng phong phú, việc thẩm định rủi ro và phê duyệt hợp đồng bảo hiểm trở nên phức tạp và khó khăn hơn. Với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và các thuật toán học máy, việc thẩm định rủi ro và ra quyết định phê duyệt hợp đồng bảo hiểm được thực hiện tốt hơn dựa trên nguồn dữ liệu phong phú và các thuật toán xử lý dữ liệu phức tạp. Đây cũng là một bước chuyển mình đáng kể của chuỗi giá trị bảo hiểm trong bối cảnh InsurTech. Công đoạn xử lý yêu cầu bồi thường của chuỗi giá trị bảo hiểm cũng thay đổi rất sâu sắc. Trong chuỗi giá trị truyền thống, khách hàng thường gửi thông tin yêu cầu bồi thường đến đại lý bảo hiểm và các đại lý sẽ hướng dẫn khách hàng hoàn tất hồ sơ và gửi về công ty để thẩm định và phê duyệt yêu cầu bồi thường. Với sự hỗ trợ của công nghệ, người dùng có thể trực tiếp gửi yêu cầu bồi thường về doanh nghiệp bảo hiểm và doanh nghiệp đánh giá và gửi kết quả xử lý đơn yêu cầu bồi thường với khách hàng mà không phụ thuộc nhiều vào đội ngũ đại lý bảo hiểm và tư vấn viên. Chuỗi giá trị bảo hiểm thay đổi theo hướng ứng dụng công nghệ nhiều hơn, giảm bớt sự phụ thuộc vào con người, giá trị dịch vụ gia tăng nhiều hơn ở tất cả các công đoạn, nhưng tự bản thân InsurTech không hề đảm bảo cho sự thành công. Doanh nghiệp muốn gia nhập thị trường InsurTech cũng phải đối mặt với những thách thức không hề dễ dàng. Một là phải tiếp cận và ứng dụng công nghệ mới trong tiếp nhận và xử lý dữ liệu cũng như trong kênh phân phối và phục vụ khách hàng. Điều này đòi 94
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN hỏi vốn và cơ sở hạ tầng kỹ thuật. Hai là doanh nghiệp cần chuẩn bị nguồn nhân lực đủ trình độ để nắm bắt công nghệ và ứng dụng trong bảo hiểm. Nguồn nhân lực trình độ cao hơn để thích nghi với sự phát triển nhanh và mạnh của công nghệ bảo hiểm sẽ phải đến từ một hệ thống đào tạo uy tín và chuẩn mực. Trong vấn đề nhân lực, chuyên viên định phí là những người đi đầu trong đo lường và quản lý rủi ro để cải thiện hiệu quả tài chính cho các cá nhân, tổ chức và xã hội. Bất cứ nơi nào có rủi ro, nơi đấy cần đến những chuyên viên định phí. Vai trò của các chuyên viên định phí đã, đang và sẽ luôn nằm trong nhóm những công việc quan trọng hàng đầu của xã hội. Để thành công trong công việc, các chuyên viên định phí phải trang bị cho bản thân mình một hệ thống các kỹ năng đặc biệt. Vì vậy, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự phát triển tất yếu của InsurTech, yêu cầu về đội ngũ nhân lực về phân tích rủi ro và định phí bảo hiểm cũng có những thay đổi sâu sắc. Phần tiếp theo của bài viết sẽ đề cập đến yêu cầu nhân lực định phí bảo hiểm trong bối cảnh InsurTech cũng như đề xuất những giải pháp nhằm thực hiện đào tạo đáp ứng nhu cầu thị trường về nguồn nhân lực chất lượng cao này. 3. NHỮNG YÊU CẦU VỀ NGUỒN NHÂN LỰC ĐỊNH PHÍ BẢO HIỂM ĐÁP ỨNG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA INSURTECH Các công ty bảo hiểm luôn xem nguồn nhân lực là tài sản quan trọng; tuy nhiên, việc xây dựng một chiến lược đào tạo nhân lực ngành bảo hiểm ngày càng trở nên quan trọng vì sự phát triển công nghệ làm biến đổi cách thức hoạt động của ngành và năng lực của nguồn nhân lực trong ngành (Ernst & Young, 2017). Một nhà quản lý của một công ty bảo hiểm phát biểu rằng: “Nguồn nhân lực chúng tôi đang có không phải là nguồn nhân lực chúng tôi cần. Chúng tôi cần phải tuyển dụng cho tương lai, và nguồn nhân lực mới đòi hỏi những kỹ năng và năng lực cao cấp ngoài các năng lực truyền thống.” Vậy để đáp ứng InsurTech, nguồn nhân lực định phí cần thêm những yêu cầu về năng lực và kỹ năng nào? 3.1. Một chuyên viên định phí bảo hiểm cần có kiến thức về lập trình, thống kê và toán học Các chuyên viên định phí thường xuyên làm việc trên những con số, do đó, ngay cả trong thời đại trước InsurTech, chuyên viên định phí cần nắm vững những kiến thức toán học cơ bản về số học, thống kê và xác suất vì họ cần phải xác định xác suất xảy ra một số sự kiện thích hợp. 95
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN Cách mạng công nghiệp 4.0 giúp viễn cảnh sử dụng máy móc thay thế hoạt động của con người đang dần trở thành hiện thực. Việc thay đổi mô hình công nghệ sẽ giúp sản phẩm và dịch vụ cung cấp cho khách hàng rẻ hơn, hoàn chỉnh hơn do tiết kiệm được chi phí nhân công và quy trình tự động hóa. Hiện nay, khá nhiều các công ty bảo hiểm đã phát triển phần mềm sử dụng học máy và phân tích dự đoán trong suốt vòng đời bảo hiểm. Công việc hàng ngày của các chuyên viên định phí sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều bởi những thay đổi này. Các phần mềm về mô hình thống kê trở thành những công cụ quan trọng của ngành định phí. Các chuyên viên định phí cần thao tác trên những bộ dữ liệu lớn và phức tạp. Do đó, các chuyên viên định phí bảo hiểm không phải chỉ cần những kiến thức tin học cơ bản mà còn cần sử dụng thành thạo các phần mềm thống kê và hiểu biết về truy vấn dữ liệu. Trí thông minh nhân tạo hỗ trợ các chuyên viên làm việc, nhưng chúng cần được vận hành bởi những chuyên viên có khả năng lập trình, kiến thức toán học và thống kê. Các chuyên viên làm trong lĩnh vực định phí bảo hiểm cần thường xuyên trau dồi các kiến thức trên và cần biết tổng hợp, liên kết các kiến thức trong các lĩnh vực định phí, toán, thống kê và máy tính để tạo ra những giá trị tốt nhất từ những công nghệ mới. 3.2. Kỹ năng phân tích hành vi - xã hội Một trong những nhiệm vụ quan trọng của công ty bảo hiểm là tiếp thị và phân phối sản phẩm. Các công ty bảo hiểm đang đối mặt với lượng dữ liệu khổng lồ ngày càng tăng về khách hàng và khách hàng tiềm năng của họ. Từ các nguồn dữ liệu có sẵn, các chuyên viên định phí cần xác định hành vi và đặc điểm chung của những đối tượng khách hàng khác nhau, từ đó xác định xu hướng mua bảo hiểm và đề ra các giải pháp trong thiết kế sản phẩm dịch vụ phù hợp cho các đối tượng khách hàng. Hơn nữa, nắm rõ đặc điểm của những người đang nắm trong tay các sản phẩm bảo hiểm, các nhà định phí sẽ đề ra những chiến lược đúng đắn để giới thiệu sản phẩm phù hợp cho những khách hàng mới có những đặc điểm tương tự, từ đó nâng cao cơ hội tiếp thị thành công sản phẩm. Dữ liệu các nhà định phí và thẩm định hợp đồng bảo hiểm cũng cung cấp những phản hồi của khách hàng về sản phẩm họ sử dụng. Bằng cách phân tích mong muốn của khách hàng dựa trên kinh nghiệm sử dụng dịch vụ bảo hiểm của họ, nhân viên định phí có thể cung cấp các khuyến nghị trong việc nâng cấp sản phẩm - dịch vụ hoặc đưa ra các ý tưởng về sản phẩm mới phục vụ khách hàng. 96
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN 3.3. Kỹ năng giao tiếp Các chuyên viên định phí luôn phải tiếp xúc với rất nhiều nhân viên ở các bộ phận khác như: nhân viên tiếp thị sản phẩm, nhân viên kế toán, quản lý cấp cao; do đó, yêu cầu họ phải giao tiếp và làm việc hiệu quả với những người khác. Hơn nữa, dưới thời đại InsurTech, mô hình định phí ngày càng trở nên phức tạp. Một nhân viên định phí cần rèn được kỹ năng giao tiếp để có thể giải thích thấu đáo những kỹ thuật lập trình và phương pháp thống kê phức tạp cho các đối tượng; đồng thời họ cũng cần rèn kỹ năng viết để đảm bảo các phát hiện, giải pháp họ trình bày trong các báo cáo trở nên dễ hiểu. Theo Giovanna Miceli, một trong những nhà lãnh đạo của Công ty Dịch vụ Bảo hiểm và Quản lý rủi ro Marsh & McLennan, kỹ năng toán học của ứng viên vị trí chuyên viên định phí không quan trọng hơn so với kỹ năng giao tiếp của ứng viên đó. Nếu trong quá khứ, khả năng tiếp xúc khách hàng của chuyên viên định phí không cao, thì điều này sẽ không tồn tại trong giai đoạn hiện nay. Không phải ai cũng biết cách trình bày những gì họ muốn và phản ánh chính xác hành vi của họ trong thực tế. Các chuyên viên định phí phải cảm thấy thoải mái khi nói chuyện với khách hàng, và tạo không khí để giúp khách hàng không nhàm chán khi tiếp xúc với những tài liệu, báo cáo gồm những con số. InsurTech với sự ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực bảo hiểm đòi hỏi chuyên viên định phí bảo hiểm cần có những kỹ năng vượt trội so với bảo hiểm truyền thống. Trong điều kiện Việt Nam, khi việc đào tạo nguồn nhân lực định phí bảo hiểm còn khá non trẻ và chưa được định hình rõ rệt, thì việc nhận ra những yêu cầu nhân lực định phí trong điều kiện InsurTech là rất cần thiết để từ đó đề xuất các giải pháp giúp đào tạo chuyên viên định phí đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. 4. MỘT SỐ HÀM Ý CHÍNH SÁCH CHO VẤN ĐỀ ĐÀO TẠO CHUYÊN VIÊN ĐỊNH PHÍ TRONG BỐI CẢNH INSURTECH Ở VIỆT NAM Chuyên viên định phí là những người đi đầu trong đo lường và quản lý rủi ro để cải thiện hiệu quả tài chính cho các cá nhân, tổ chức và xã hội. Bất cứ nơi nào có rủi ro, nơi đấy cần đến những chuyên viên định phí. Vai trò của các chuyên viên định phí đã, đang và sẽ luôn nằm trong nhóm những công việc quan trọng hàng đầu của xã hội. Để thành công trong công việc, các chuyên viên định phí phải trang bị cho bản thân mình một hệ thống các kỹ năng đặc biệt như đã được phân tích ở Mục 3. Như vậy, để đảm bảo chuẩn đầu ra cho sinh viên, một chương trình đào tạo chuyên viên 97
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN định phí tốt cần trang bị đầy đủ cho sinh viên các khối kiến thức Toán, Tin học, kiến thức về lĩnh vực kinh doanh và kiến thức chuyên ngành. Hơn thế nữa, muốn trở thành một chuyên viên định phí được công nhận, sinh viên cần trải qua các kỳ thi của các hiệp hội chuyên viên định phí có uy tín trên thế giới (Mỹ, Anh, Úc...) và đạt được các chứng chỉ cần thiết. Xây dựng các chương trình đào tạo bám sát nội dung của các kỳ thi này sẽ là một lợi thế cạnh tranh rất lớn đối với các cơ sở đào tạo. Sự phát triển của xã hội và nhu cầu ngày càng đa dạng của con người đòi hỏi các công ty bảo hiểm phải không ngừng cải tiến các sản phẩm bảo hiểm. Vấn đề định phí cũng vì vậy mà trở nên phức tạp hơn. Sự ra đời của công nghệ bảo hiểm đem đến cho chuyên viên định phí một nguồn dữ liệu khổng lồ. Để tận dụng nguồn dữ liệu này trong thiết kế sản phẩm bảo hiểm và định phí, ngoài các kỹ năng được đề cập ở trên, các chuyên viên định phí cần phải quen thuộc với các kỹ thuật về học máy, Internet vạn vật (IoT) để khai thác nguồn dữ liệu lớn, xử lý hình ảnh và phân tích dự báo. Mặc dù còn có nhiều cuộc tranh cãi về sự ảnh hưởng của công nghệ bảo hiểm đến vai trò của các chuyên viên định phí, nhóm tác giả cho rằng, tầm quan trọng của các chuyên viên định phí là không hề thay đổi trong thời đại công nghệ bảo hiểm. Thậm chí, tận dụng được sự hỗ trợ của công nghệ, các chuyên viên định phí sẽ đạt đến trình độ chuyên môn vượt trội và trở thành một vị trí không thể thay thế bằng trí tuệ nhân tạo hay các hệ thống máy móc hiện đại. Phân tích rủi ro và định phí luôn luôn là một sự kết hợp giữa khoa học kỹ thuật và xã hội. Trong thời đại công nghệ bảo hiểm, hành vi của con người được theo dõi và lưu lại trên nguồn dữ liệu thực khổng lồ. Chuyên viên định phí cần có sự hiểu biết về Kinh tế học hành vi và dân tộc học (JJ Carol, 2017) để có thể tận dụng một cách tốt nhất lợi thế công nghệ vào việc phân tích hành vi người dùng nhằm hỗ trợ cho việc thiết kế sản phẩm bảo hiểm và định phí. Với những lập luận này, chúng tôi cho rằng cần có những thay đổi trong chương trình đào tạo chuyên viên định phí để phù hợp với những thay đổi mạnh mẽ của ngành bảo hiểm trong thời đại công nghệ bảo hiểm. Một là, nội dung chương trình đào tạo phải luôn được cập nhật, đổi mới, phù hợp với sự phát triển của các loại hình sản phẩm bảo hiểm thời hiện đại. Theo dõi hệ thống các kỳ thi của hai Hiệp hội các chuyên viên định phí hàng đầu thế giới là Hiệp hội Mỹ (Society of Actuaries), Hiệp hội Anh (Institute and Faculty of Actuaries) thì thấy rằng, nội dung của các kỳ thi lấy Chứng chỉ hành nghề của họ luôn luôn có sự đổi mới, cập nhật để phù hợp với sự vận động của ngành bảo hiểm. Muốn tạo ra lợi thế cạnh tranh tốt, chương trình đào tạo chuyên viên định phí phải bắt kịp với những thay đổi này, 98
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN cung cấp cho sinh viên những khối kiến thức mới để sinh viên có thể tự tin tham gia các kỳ thi trên. Hai là, chú trọng các khối kiến thức về khoa học dữ liệu để có thể khai thác nguồn dữ liệu lớn, giúp cho việc phân tích, dự báo dựa trên nguồn dữ liệu thực chính xác hơn. Ba là, tăng cường khối kiến thức về Kinh tế học hành vi và dân tộc học. Khi có sự hiểu biết sâu sắc về khối kiến thức này, chuyên viên định phí sẽ hiểu được quy trình ra quyết định của khách hàng, nhu cầu của khách hàng về các sản phẩm bảo hiểm, các tình huống mà khách hàng chọn mua hoặc tái bảo hiểm, biết được các loại thông tin nào là cần thiết khi khách hàng muốn tìm kiếm hoặc mua sản phẩm phẩm bảo hiểm, mức độ hiểu biết của khách hàng về nguồn thông tin được cung cấp, hiểu cách thức mà khách hàng so sánh và lựa chọn các loại sản phẩm (London Economics, Ipsos and VVA Europe, 2017). Việc này giúp ích rất nhiều cho các chuyên viên định phí trong việc thiết kế các sản phẩm bảo hiểm và định giá. Bốn là, sinh viên sau khi tốt nghiệp chương trình đào tạo định phí bảo hiểm, nếu đạt được các chứng chỉ hành nghề, có cơ hội tìm kiếm việc làm không chỉ ở trong nước mà cả trong khu vực và trên thế giới. Chương trình đào tạo cần chú trọng phát triển năng lực ngoại ngữ cho sinh viên và các kỹ năng làm việc trong các công ty, tổ chức đa quốc gia. Năm là, tạo điều kiện cho sinh viên có cơ hội tham quan, thực hành trong các công ty bảo hiểm, các tổ chức tài chính để sinh viên có cơ hội hiểu hơn về nghề nghiệp tương lai của mình, trau dồi các kỹ năng làm việc tập thể, kỹ năng làm việc nhóm và kỹ năng làm việc độc lập, sáng tạo. Những trải nghiệm này sẽ là hành trang quý báu cho sinh viên khi ra trường. Sáu là, đơn vị đào tạo cần nỗ lực nâng cấp cơ sở vật chất để đảm bảo rằng sinh viên được học tập trong một môi trường hiện đại, giảng viên có đầy đủ trang thiết bị để triển khai hiệu quả bài giảng của mình. Chẳng hạn, những môn học liên quan đến khoa học dữ liệu, việc thực hành xử lý bộ dữ liệu lớn đòi hỏi đơn vị đào tạo cần phải có cơ sở dữ liệu, hệ thống lưu trữ và hệ thống máy tính hiện đại. Bảy là, để không bị tụt hậu, giảng viên phải luôn không ngừng học tập và nâng cao trình độ, bắt kịp với những thay đổi vũ bão của công nghệ bảo hiểm. Tám là, mở rộng liên kết và hợp tác với các trường đại học có đào tạo chuyên viên định phí trong nước và trên thế giới để trao đổi học thuật và trao đổi kinh nghiệm 99
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN giảng dạy, đào tạo. Tạo mối liên hệ tốt với các công ty bảo hiểm, các tổ chức tài chính và cộng đồng chuyên viên định phí trong nước, trong khu vực và trên thế giới, lắng nghe góp ý của họ để cải tiến chương trình đào tạo ngày càng tốt hơn, phù hợp hơn với yêu cầu thực tế công việc. Theo thống kê của hiệp hội chuyên viên định phí bảo hiểm Hoa Kỳ (SOA) vào tháng 12 năm 2017, Việt Nam có tất cả 43 chuyên viên định phí, trong đó có: 12 FSA (Fellow of the Society of Actuaries), 01 FSA of Mutual Recognition, 30 ASA (Associate of the Society of Actuaries) đang là thành viên của Hiệp hội chuyên viên định phí bảo hiểm Hoa Kỳ. Con số này là rất khiêm tốn so với tổng số 29.161 chuyên viên định phí bảo hiểm trên toàn thế giới. FSA ASA Tổng số (Chuyên viên cấp cao) (Chuyên viên Hoa Kỳ 11.728 7.784 19.512 Canada 3.197 1.676 4.873 Việt Nam 13 30 43 Các nước khác 2.372 2.361 4.733 Tổng số 17.310 11.851 29.161 Nguồn: Hiệp hội chuyên viên định phí bảo hiểm Hoa Kỳ (SOA) Trong khi đó, nhu cầu về nhân lực định phí tại Việt Nam ngày càng nhiều. Những thông tin về công việc liên quan đến định phí bảo hiểm có thể được tìm thấy một cách dễ dàng trên các trang web: https://www.vietnamworks.com, https://www.glassdoor. com, https://vn.linkedin.com – những trang web uy tín về tìm kiếm việc làm. Tuy nhiên, chưa có nhiều chương trình đào tạo chuyên viên định phí đáp ứng nhu cầu này. Cũng có nhiều chuyên viên định phí tâm huyết đồng hành cùng với các trường đại học để xây dựng những chương trình đào tạo chất lượng, họ còn tìm cách kết nối các đơn vị đào tạo với cộng đồng chuyên viên định phí bảo hiểm trong nước với các hiệp hội trên thế giới thông qua việc tổ chức các hội thảo. Tuy nhiên, thực tế thì cộng đồng các chuyên viên định phí Việt Nam (VAC – Vietnam Actuarial Community) vẫn là một cộng đồng non trẻ và đang trong quá trình cố gắng phát huy vai trò của mình đối với ngành bảo hiểm Việt Nam. Cơ sở vật chất của các đơn vị đào tạo chưa đủ đáp ứng với những đòi hỏi ngày càng cao trong nội dung giảng dạy của các môn học trong thời kỳ công nghệ bảo hiểm. Chưa có nhiều giảng viên đạt được hệ thống chứng chỉ hành 100
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN nghề của các hiệp hội uy tín trên thế giới. Với những thuận lợi và khó khăn trên, để có thể thực hiện được những thay đổi trong chương trình đào tạo chuyên viên định phí trong bối cảnh công nghệ bảo hiểm bắt đầu ảnh hưởng mạnh mẽ đến ngành bảo hiểm Việt Nam đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn từ các đơn vị đào tạo. Tuy nhiên, nhóm tác giả tin tưởng rằng, đây sẽ là ngành đào tạo nhận được nhiều quan tâm của xã hội trong thời gian tới. Đó chính là nguồn động lực, nguồn cổ vũ rất lớn cho các đơn vị đào tạo. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Carol. J.J., (2017), Exploring the applications of InsurTech in a human world. 2. Ernst & Young, (2010), Talent strategy: Designing a workforce for the future of insurance. Insurance Governance Leadership. 3. Gero Matouschek, (2017), Impact of InsurTechs on the insurance industry, RIAD conference 4. Hiệp hội chuyên viên định phí bảo hiểm Hoa Kỳ, (2017), SOA Membership by Country. Truy cập tại: https://www.soa.org/about/members-by-country/ 5. London Economics, Ipsos and VVA Europe, (2017), Study on consumers’ decision- making in insurance services: A behavioural economics perspective. 6. Matthew Leonard, (2018), Insurtech is happening: Are you ready? Presentation to the Federal Advisory Committee on Insurance. 7. PwC Corporate Finance LLC, (2017), Global InsurTech investments sharply increased in Q2 2017 as innovation becomes the new normal for reinsurers. Truy cập tại: https://www.pwc.co.uk/press-room/press-releases/Global-InsurTech- investments-sharply-increased-in-Q2-2017-as-innovation-becomes-the-new- normal-for-reinsurers.html 8. S&P Global Market Intelligence, (2018), Fintech Funding Flows To Insurtech In February. Truy cập tại: https://www.spglobal.com/marketintelligence/en/news- insights/blog/fintech-funding-flows-to-insurtech-in-february 9. Smuva Inc. Truy cập tại: https://smuva.com/insacar/knowledge/insurance-value- chain/ 101