Chuối giá trị ngành chè tỉnh Thái Nguyên: chi phí và lợi nhuận giữa các tác nhân

Nguyễn Hữu Thọ và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 62(13): 139 - 144<br /> <br /> CHUỖI GIÁ TRỊ NGÀNH CHÈ TỈNH THÁI NGUYÊN:<br /> CHI PHÍ VÀ LỢI NHUẬN GIỮA CÁC TÁC NHÂN<br /> Nguyễn Hữu Thọ*, Bùi Thị Minh Hà<br /> Trường Đại học Nông Lâm - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Chè đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo thu nhập và việc làm cho hơn 66.000 hộ gia đình<br /> tham gia trồng và chế biến chè tại Thái Nguyên, cũng nhƣ 28 nhà sản xuất và kinh doanh. Mục<br /> đích của nghiên cứu là tìm hiểu về những chuỗi giá trị mà nông dân trồng chè tỉnh Thái Nguyên<br /> đang tham gia và những chi phí và lợi nhuận những nông dân này phải bỏ ra và thu về từ việc<br /> tham gia vào chuỗi giá trị, từ đó tìm ra chuỗi giá trị nông dân đƣợc lợi nhuận nhiều nhất. Kết quả<br /> nghiên cứu đã chỉ ra rằng tổng lợi nhuận của mỗi chuỗi phụ thuộc vào hai yếu tố chính: (1) sản<br /> phẩm của chuỗi, và (2) độ dài của chuỗi - sản phẩm tiếp cận đƣợc tới ngƣời tiêu dùng cuối cùng.<br /> Có ba loại sản phẩm chính trong các chuỗi giá trị ngành chè tỉnh Thái Nguyên: Chè đen, chè xanh<br /> đặc sản (chè chất lƣợng cao), và chè xanh thƣờng. Chè đen có lợi nhuận trong chuỗi thấp nhất<br /> (5.810 đ/kg) trong khi đó các chuỗi giá trị chè xanh khác biến động từ 15.010 đồng đến 44.320<br /> đồng/kg. Chuỗi giá trị số 2 (nông dân hợp đồng với nhà máy, sản xuất chè xanh đặc sản) và số 5<br /> (nông dân hợp tác xã, sản xuất chè xanh thƣờng) có giá trị gia tăng trong chuỗi nhiều nhất vì vậy<br /> đây có thể sẽ là hƣớng phát triển cho ngành chè tỉnh Thái Nguyên nhằm mục tiêu gia tăng giá trị<br /> cho ngành chè.<br /> Từ khóa: Ngành chè, chuỗi giá trị, chi phí, lợi nhuận.<br /> <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Chè đóng một vai trò quan trọng trong việc<br /> tạo thu nhập và việc làm cho hơn 66.000 hộ<br /> gia đình tham gia trồng và chế biến chè tại<br /> Thái Nguyên, cũng nhƣ 28 nhà sản xuất và<br /> kinh doanh. Chè Thái Nguyên chủ yếu đƣợc<br /> cung cấp cho thị trƣờng trong nƣớc, chiếm<br /> 75% tổng sản lƣợng chè. 25% còn lại đƣợc<br /> xuất khẩu ra nƣớc ngoài (Ngân hàng Phát<br /> triển Châu Á, 2004). Giá chè tại thị trƣờng<br /> trong nƣớc cao hơn nhiều so với chè xuất<br /> khẩu. Giá trị gia tăng của chè Thái Nguyên<br /> thấp hơn nhiều so với chè Lâm Đồng. Cả ba<br /> giai đoạn của chuỗi giá trị ngành chè là sản<br /> xuất, chế biến và kinh doanh đều còn hạn<br /> chế, thông thƣờng ngƣời sản xuất là ngƣời<br /> chịu thiệt thòi nhất trong chuỗi giá trị<br /> (Goletti, 2005).<br /> Chè Thái Nguyên gặp nhiều khó khăn khi<br /> Việt Nam tham gia Tổ chức Thƣơng mại Thế<br /> giới (WTO) (Aude Simonart, Bùi Thị Minh<br /> Hồng, 2005). Các loại chè nƣớc ngoài có giá<br /> rẻ hơn sẽ thâm nhập thị trƣờng trong nƣớc do<br /> <br /> <br /> chè chế biến đƣợc miễn 40% thuế nhập khẩu.<br /> Việc gia tăng thị phần của các loại chè nƣớc<br /> ngoài sẽ tác động tới thu nhập của các nhà sản<br /> xuất trong nƣớc. Do chất lƣợng chè xuất khẩu<br /> Việt Nam còn thấp, nên việc đƣa các sản<br /> phẩm chè của Việt nam tiếp cận thị trƣờng<br /> quốc tế vẫn còn bị hạn chế bởi các tiêu chuẩn<br /> chất lƣợng và giới hạn về kỹ thuật (Lê Đăng<br /> Doanh, (2007). Để tìm hiểu về những bất lợi<br /> của ngƣời nông dân khi tham gia vào chuỗi<br /> giá trị ngành chè chúng tôi tiến hành nghiên<br /> cứu: “chuỗi giá trị ngành chè tỉnh Thái<br /> Nguyên" với mục đích tìm hiểu về những<br /> chuỗi giá trị mà nông dân trồng chè tỉnh Thái<br /> Nguyên đang tham gia và những chi phí và<br /> lợi nhuận những nông dân này phải bỏ ra và<br /> thu về từ việc tham gia vào chuỗi giá trị, từ đó<br /> tìm ra chuỗi giá trị nông dân đƣợc lợi nhuận<br /> nhiều nhất.<br /> NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> Nội dung nghiên cứu<br /> - Đánh giá một số tác nhân tham gia vào<br /> chuỗi giá trị ngành chè tỉnh Thái Nguyên.<br /> <br /> Tel: 0912530872, Email: huutho01@yahoo.com<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> 139<br /> <br /> Nguyễn Hữu Thọ và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> - Phân tích chi phí, lợi nhuận của một số<br /> tác nhân trong chuỗi giá trị ngành chè tỉnh<br /> Thái Nguyên.<br /> - Đề ra các giải pháp nhằm nâng cao giá trị<br /> ngành chè cho tỉnh Thái Nguyên.<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> 62(13): 139 - 144<br /> <br /> của địa phƣơng; (3) Có sự kết nối với thị<br /> trƣờng bên ngoài<br /> - Phƣơng pháp phân tích chi phí lợi nhuận<br /> trong chuỗi:<br /> Kaplinsky và Morris (2001) đã đƣa ra công<br /> thức tính lợi nhuận trong chuỗi:<br /> <br /> - Nguồn thông tin thứ cấp: Thu thập từ các<br /> báo cáo nghiên cứu có sẵn, các tài liệu, số liệu<br /> liên quan đến ngành chè tỉnh Thái Nguyên và<br /> Việt Nam.<br /> <br /> Lợi nhuận = Tổng tài sản có - các khoản nợ<br /> <br /> - Nguồn thông tin sơ cấp: Áp dụng phƣơng<br /> pháp nghiên cứu chuỗi giá trị của Kaplinsky<br /> và Morris (2001) nhằm thu thập các thông tin<br /> thông qua tiếp cận, phỏng vấn các tác nhân<br /> trong chuỗi giá trị (bằng bộ câu hỏi).<br /> <br /> Đây là kênh tiêu thụ chủ yếu của các công<br /> nhân nông trƣờng (nay là các công ty trách<br /> nhiệm hữu hạn nhà nƣớc một thành viên).<br /> Một đặc điểm chính của kênh này là, công<br /> nhân nông trƣờng chủ yếu bán chè tƣơi cho<br /> công ty. Công ty chế biến thành chè đen và<br /> xuất khẩu qua Tổng công ty chè Việt Nam<br /> (VINATEA), phần nhỏ còn lại có thể xuất<br /> trực tiếp hoặc qua một công ty khác. Giá trị<br /> gia tăng trong chuỗi này rất thấp, vì chuỗi có<br /> độ dài quá ngắn, chƣa tiếp cận đƣợc với<br /> ngƣời tiêu dùng cuối cùng.<br /> Chuỗi số 2: Nông dân hợp đồng bán chè tươi<br /> cho nhà máy chế biến chè xanh đặc sản<br /> Đây là kênh mới xuất hiện trong một số năm<br /> gần đây. Những công ty này đều định hƣớng<br /> sản phẩm của mình tới thị trƣờng yêu cầu<br /> chất lƣợng cao nhƣ Đài Loan, Nhật Bản.<br /> Công ty cũng sẵn sàng mua nguyên liệu với<br /> giá cao để có một chất lƣợng tốt theo yêu cầu<br /> của khách hàng. Những công ty này tập trung<br /> sản xuất những sản phẩm chè có chất lƣợng<br /> cao nhƣ chè xanh đặc sản, chè ôlong, hay mật<br /> hồng trà...<br /> <br /> Phƣơng pháp chuyên gia: Thông qua tham<br /> khảo ý kiến của các chuyên gia về lĩnh vực<br /> nghiên cứu, từ đó có các định hƣớng để lựa<br /> chọn địa bàn nghiên cứu, tác nhân nghiên cứu.<br /> Địa điểm nghiên cứu đƣợc lựa chọn dựa trên<br /> các thông tin sẵn có về ngành hàng chè, số<br /> liệu thống kê của tỉnh và ý kiến tham khảo<br /> của các chuyên gia, đặc biệt là tƣ vấn từ các<br /> tác nhân trong chuỗi giá trị. Các huyện đƣợc<br /> lựa chọn để tiến hành nghiên cứu bao gồm:<br /> (1) Thành phố Thái Nguyên; (2) Huyện Đồng<br /> Hỷ; (3) Huyện Đại từ<br /> Các huyện đƣợc lựa chọn thoả mãn các tiêu<br /> chí sau: (1) Có sự đa dạng các kênh về các<br /> tác nhân tham gia trong chuỗi; (2) Chè là<br /> cây trồng chủ đạo trong hệ thống sản xuất<br /> với diện tích lớn, tập trung và có đóng góp<br /> quan trọng trong đời sống, kinh tế, xã hội<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> Chuỗi số 1: Công nhân nông trường bán chè<br /> tươi cho nhà máy<br /> <br /> Hình 1. Kênh tiêu thụ của công nhân nông trƣờng bán chè tƣơi cho nhà máy để chế biến chè đen xuất khẩu<br /> (kết quả phân tích, 2007-2008, đvt: đồng/kg chè khô, k=4,5)<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 140<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Hữu Thọ và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 62(13): 139 - 144<br /> <br /> Hình 2. Kênh tiêu thụ của nông dân hợp đồng bán chè tƣơi cho nhà máy để chế biến chè xanh đặc sản<br /> (kết quả phân tích, 2007-2008, đvt: đồng/kg chè khô, k=4,5)<br /> <br /> Hình 3. Kênh tiêu thụ của nông dân tự do bán chè khô cho nhà máy để chế biến chè xanh nội tiêu<br /> (kết quả phân tích, 2007-2008, đvt: đồng/kg chè khô, k=4,5)<br /> <br /> Hình 4. Kênh tiêu thụ của nông dân tự do bán chè khô cho các hộ kinh doanh để phục vụ nội tiêu hoặc<br /> xuất khẩu qua các công ty ngoại tỉnh(kết quả phân tích, 2007-2008, đvt: đồng/kg chè khô, k=4,5)<br /> <br /> Hình 5. Kênh tiêu thụ của xã viên hợp tác xã bán chè khô cho hợp tác xã để tiêu thụ nội địa<br /> (kết quả phân tích, 2007-2008, đvt: đồng/kg chè khô, k=4,5)<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> 141<br /> <br /> Nguyễn Hữu Thọ và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Những công ty này đã tiếp cận đƣợc với<br /> khách hàng cuối cùng của mình ở nƣớc ngoài,<br /> vì vậy giá trị gia tăng trong chuỗi này khá cao<br /> (Viện Nghiên cứu thƣơng mại, Bộ Công<br /> Thƣơng, (2009).<br /> Chuỗi số 3: Nông dân tự do bán chè chè khô<br /> cho nhà máy<br /> Đây là kênh tƣơng đối truyền thống của<br /> những vùng chè chất lƣợng không cao của<br /> tỉnh Thái Nguyên. Những nhà máy trong kênh<br /> này chủ yếu làm nhiệm vụ sơ chế sau đó bán<br /> cho những công ty khác ở ngoại tỉnh hoặc bán<br /> cho các đại lý ở các tỉnh khác để phục vụ nội<br /> tiêu hoặc xuất khẩu. Những công ty này<br /> không quan tâm nhiều tới khách hàng của<br /> mình là ai, họ yêu cầu chất lƣợng nhƣ thế nào.<br /> Chính vì vậy giá trị gia tăng trong chuỗi<br /> không cao.<br /> Chuỗi số 4: Nông dân tự do bán chè khô cho<br /> các hộ kinh doanh<br /> Ngƣời sản xuất chè bán chè khô cho các hộ<br /> kinh doanh chè tại chợ địa phƣơng (số ít tại<br /> nhà) là kênh tiêu thụ phổ biến tại các vùng<br /> chè của tỉnh Thái Nguyên. Ngƣời mua và<br /> ngƣời bán hoàn toàn dựa trên giá cả thị<br /> <br /> 62(13): 139 - 144<br /> <br /> trƣờng, không có những ràng buộc về mặt<br /> chất lƣợng thông qua hợp đồng. Ngƣời sản<br /> xuất hoàn toàn không biết sản phẩm của mình<br /> sẽ tiếp tục đƣợc tiêu thụ ở thị trƣờng nào,<br /> chính vì vậy họ ít có động lực nâng cao chất<br /> lƣợng sản phẩm.<br /> Chuỗi số 5: Xã viên hợ tác xã bán chè khô<br /> cho hợp tác xã<br /> Giữa xã viên và hợp tác xã đã có những cam<br /> kết về mặt chất lƣợng trong kênh tiêu thụ<br /> trên. Tuy nhiên, việc tiêu thụ qua kênh của<br /> hợp tác xã cũng chỉ là một trong các kênh tiêu<br /> thụ của xã viên. Xuất phát từ việc năng lực<br /> ban chủ nhiệm của hầu hết các hợp tác xã<br /> chƣa cao, công nghệ của các hợp tác xã còn<br /> đơn giản, (Ngân hàng Phát triển Châu Á,<br /> 2005) vì vậy thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm của<br /> họ còn rất hạn chế, chủ yếu là nội tiêu<br /> (Nguyễn Hữu Thọ, 2008). Giá bán sản phẩm<br /> chƣa cao nên chƣa thu hút đƣợc các xã viên<br /> hợp tác bán sản phẩm qua kênh tiêu thụ này.<br /> Sản phẩm bán qua kênh này đến trực tiếp<br /> ngƣời tiêu dùng nên giá thành cao hơn so với<br /> những kênh khác, vì vậy giá trị gia tăng trong<br /> kênh này cũng tƣơng đối cao.<br /> <br /> Bảng 1. Phân bổ chi phí và lợi nhuận giữa các tác nhân trong một số chuỗi giá trị ngành chè tỉnh Thái Nguyên<br /> Chuỗi giá trị<br /> và sản phẩm<br /> <br /> Trồng chè<br /> <br /> Chuỗi giá trị 1:<br /> <br /> Công nhân nông trƣờng<br /> <br /> Chế biến<br /> <br /> Thương<br /> mại<br /> <br /> Chế biến/công ty<br /> <br /> Người mua<br /> <br /> Tổng chi phí/lợi<br /> nhuận<br /> <br /> Xuất khẩu uỷ thác<br /> <br /> Chi phí<br /> <br /> 10.000<br /> <br /> 33,1%<br /> <br /> 20.190<br /> <br /> 66,9%<br /> <br /> 30.190<br /> <br /> Lợi nhuận<br /> <br /> 4.000<br /> <br /> 68,8%<br /> <br /> 1.810<br /> <br /> 31,2%<br /> <br /> 5.810<br /> <br /> Chuỗi giá trị 2:<br /> <br /> Nông dân hợp đồng<br /> <br /> Chi phí<br /> <br /> 30.000<br /> <br /> 15,8%<br /> <br /> 160.000<br /> <br /> 84,2%<br /> <br /> Lợi nhuận<br /> <br /> 15.000<br /> <br /> 50%<br /> <br /> 15.000<br /> <br /> 50%<br /> <br /> Chuỗi giá trị 3:<br /> <br /> Nông dân tự do<br /> <br /> Chế biến/công ty<br /> <br /> Chế biến/công ty<br /> <br /> Xuất khẩu trực tiếp<br /> 190.000<br /> 30.000<br /> Nội tiêu/xuất uỷ thác<br /> <br /> Chi phí<br /> <br /> 30.864<br /> <br /> 40,3%<br /> <br /> 45.625<br /> <br /> 59,7%<br /> <br /> 76.489<br /> <br /> Lợi nhuận<br /> <br /> 5.636<br /> <br /> 37,5%<br /> <br /> 9.375<br /> <br /> 62,5%<br /> <br /> 15.011<br /> <br /> Chuỗi giá trị 4:<br /> <br /> Nông dân tự do<br /> <br /> Hộ kinh doanh<br /> <br /> Chi phí<br /> <br /> 40.300<br /> <br /> 37,5%<br /> <br /> 67.000<br /> <br /> 62,5%<br /> <br /> Lợi nhuận<br /> <br /> 16.700<br /> <br /> 73,6%<br /> <br /> 6.000<br /> <br /> 26,4%<br /> <br /> Chuỗi giá trị 5:<br /> <br /> Xã viên hợp tác<br /> <br /> Hợp tác xã<br /> <br /> Nội tiêu/bán trực tiếp<br /> 107.300<br /> 22.700<br /> Nội tiêu/bán trực tiếp<br /> <br /> Chi phí<br /> <br /> 49.673<br /> <br /> 31,9%<br /> <br /> 106.000<br /> <br /> 68,1%<br /> <br /> 155.673<br /> <br /> Lợi nhuận<br /> <br /> 35.327<br /> <br /> 79,7%<br /> <br /> 9.000<br /> <br /> 20,3%<br /> <br /> 44.327<br /> (chi phí, lợi nhuận: đồng/kg chè khô)<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 142<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Hữu Thọ và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Qua bảng trên thấy rằng, tổng lợi nhuận của<br /> mỗi chuỗi phụ thuộc vào hai yếu tố chính: (1)<br /> sản phẩm của chuỗi, và (2) độ dài của chuỗi sản phẩm tiếp cận đƣợc tới ngƣời tiêu dùng<br /> cuối cùng.<br /> Có ba loại sản phẩm chính trong các chuỗi giá<br /> trị ngành chè tỉnh Thái Nguyên: Chè đen, chè<br /> xanh đặc sản (chè chất lƣợng cao), và chè<br /> xanh thƣờng. Chè đen có lợi nhuận trong<br /> chuỗi thấp nhất (5.810 đ/kg) trong khi đó các<br /> chuỗi giá trị chè xanh khác biến động từ<br /> 15.010 đồng đến 44.320 đồng/kg. Điều này<br /> khá thuận lợi cho ngành chè tỉnh Thái<br /> Nguyên vì hiện nay khách hàng trong nƣớc và<br /> trên thế giới có xu hƣớng chuyển từ việc uống<br /> chè đen sang uống chè xanh (Aude Simonart,<br /> Bùi Thị Minh Hồng, 2005; Ngân hàng Phát<br /> triển Châu Á, 2004).<br /> Trong 5 chuỗi giá trị nghiên cứu có 3 chuỗi<br /> tiếp cận trực tiếp đƣợc với ngƣời tiêu dùng<br /> (chuỗi 2, 4, 5) trong khi đó chuỗi 1 và chuỗi 3<br /> phải thông qua các tác nhân khác. Các chuỗi<br /> tiếp cận trực tiếp với ngƣời tiêu dùng có tổng<br /> lợi nhuận trong chuỗi biến động từ 22.700<br /> đồng đến 44.327 đồng/kg trong khi các chuỗi<br /> không tiếp cận đƣợc với ngƣời tiêu dùng có<br /> tổng lợi nhuận trong chuỗi biến động từ 5.810<br /> đồng đến 15.011 đồng. Chuỗi giá trị số 2 và<br /> số 5 có giá trị gia tăng trong chuỗi nhiều nhất<br /> vì vậy đây có thể sẽ là hƣớng phát triển cho<br /> ngành chè tỉnh Thái Nguyên nhằm mục tiêu<br /> gia tăng giá trị cho ngành chè.<br /> KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ<br /> Kết luận<br /> Sản phẩm chè Thái Nguyên rất đa dạng về<br /> mặt chuỗi giá trị. Tại tỉnh Thái Nguyên tồn tại<br /> ít nhất ba nhóm nông dân trong 3 chuỗi giá<br /> trị: Nông dân nông trƣờng, nông dân tự do và<br /> nông dân hợp tác xã. Tƣơng tự nhƣ vậy các<br /> dòng sản phẩm của ba nhóm nông dân này<br /> cũng đi theo các thị trƣờng khác nhau. Đặc<br /> biệt, trong chuỗi giá trị chè xanh tỉnh Thái<br /> Nguyên lại có ít doanh nghiệp đóng vai trò là<br /> tác nhân chính (key stackholder). Phân tích cụ<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 62(13): 139 - 144<br /> <br /> thể năm chuỗi giá trị thấy rằng tổng lợi nhuận<br /> của mỗi chuỗi phụ thuộc vào hai yếu tố chính:<br /> (1) sản phẩm của chuỗi, và (2) Độ dài của<br /> chuỗi - sản phẩm tiếp cận đƣợc tới ngƣời tiêu<br /> dùng cuối cùng. Có ba loại sản phẩn chính<br /> trong các chuỗi giá trị ngành chè tỉnh Thái<br /> Nguyên: Chè đen, chè xanh đặc sản (chè chất<br /> lƣợng cao), và chè xanh thƣờng. Chè đen có<br /> lợi nhuận trong chuỗi thấp nhất (5.810 đ/kg)<br /> trong khi đó các chuỗi giá trị chè xanh khác<br /> biến động từ 15.010 đồng đến 44.320<br /> đồng/kg. Trong 5 chuỗi giá trị nghiên cứu có<br /> 3 chuỗi tiếp cận trực tiếp đƣợc với ngƣời tiêu<br /> dùng (chuỗi 2, 4, 5) trong khi đó chuỗi 1 và<br /> chuỗi 3 phải thông qua các tác nhận khác.<br /> Kiến nghị<br /> - Đẩy mạnh liên kết dọc và liên kết ngang<br /> trong chuỗi giá trị ngành chè tỉnh Thái<br /> Nguyên: Liên kết ngang (liên kết giữa những<br /> nông dân với nhau) cơ sở của những liên kết<br /> này là những nhóm nông dân IPM trong sản<br /> xuất chè và các hợp tác xã. Liên kết dọc (liên<br /> kết giữa các bên liên quan trong chuỗi - ngƣời<br /> sản xuất với ngƣời chế biến...): Cần lựa chọn<br /> đƣợc những công ty đóng vai trò là tác nhân<br /> chính trong mỗi chuỗi giá trị.<br /> - Tăng cƣờng quản lý chất lƣợng trong bối<br /> cảnh hội nhập thông qua việc áp dụng quy<br /> trình quản lý nông nghiệp tốt cho chè (Global<br /> GAP, Asian GAP, Việt GAP).<br /> - Cần tiến hành nghiên cứu thị trƣờng để xác<br /> định đƣợc thị trƣờng và khách hàng tiềm năng.<br /> Khi khách hàng và thị trƣờng đã đƣợc xác<br /> định, ngành chè Thái Nguyên cần xem liệu<br /> việc sản xuất và sản phẩm có đáp ứng đƣợc<br /> nhu cầu và sở thích của thị trƣờng không.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Aude Simonart, Bùi Thị Minh Hồng, (2005).<br /> “Nghiên cứu tác động tiềm tàng của Việt Nam gia<br /> nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đối với<br /> ngành chè”, Hà Nội.<br /> [2]. Lê Đăng Doanh, (2007). “Đổi mới và nâng<br /> cao năng lực cạnh tranh của nông nghiệp trong hội<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> 143<br /> <br />