Chương 24: Hợp chất có lưu huỳnh và phospho

Chia sẻ: A A | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'chương 24: hợp chất có lưu huỳnh và phospho', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 24: Hợp chất có lưu huỳnh và phospho

Ch−¬ng 24 HîP CHÊT Cã L−U HUúNH Vµ PHOSPHOR Môc tiªu 1. §äc ®−îc tªn c¸c hîp chÊt cã S vµ P. 2. Nªu ®−îc mét sè tÝnh chÊt hãa häc vµ øng dông cña chóng trong tæng hîp h÷u c¬. Néi dung 1. Hîp chÊt h÷u c¬ cã l−u huúnh C¸c lo¹i hîp chÊt chøa l−u huúnh tr×nh bµy trong b¶ng 24-1 B¶ng 24.1: C¸c lo¹i hîp chÊt cã l−u huúnh Lo¹i hîp chÊt C«ng thøc Lo¹i hîp chÊt C«ng thøc Thiol , Mercaptan RSH , ArSH Metanthiol, Methylmercaptan CH3SH Sulfid RSR , ArSR Diethylsulfid C2H5SC2H5 RS R CH3 S CH3 Sulfoxyd Dimethylsulfoxyd O O Acid sulfenic RSOH Acid1-propen sulfenic CH3_CH=CHSOH Acid sulfinic RSO2H Metansulfinic CH3SO2H Acid sulfonic RSO3H Metansulfonic CH3SO3H Sulfohalogenid RSO2Hal Benzensulfoclorid C6H5SO2Cl Sulffonylhalogenid Benzensulfonylclorid Sulfinylhalogenid RSOHal Metansufinylclorid CH3SOCl 1.1 .Thiol vµ sulfid Thiol cã Thioalcol R _SH vµ Thiophenol Ar _SH Nhãm chøc SH gäi lµ chøc Thiol hoÆc mercaptan Danh ph¸p − Gäi tªn hydrocarbon t−¬ng øng vµ thªm thiol. − Gäi tªn gèc hydrocarbon t−¬ng øng thªm mercaptan §èi víi Thiophenol: Cã thÓ gäi Thio + tªn cña phenol cã sè carbon t−¬ng øng hoÆc Mercaptoaren. 314
V Ý dô : CH3CH2SH Etanthiol Ethylmercaptan . HSCH2CH2SH 1,2-Etandithiol 1,2- Ethylendimercaptan C6H5SH Thiophenol Mercaptobenzen CH3 CH2 SH 2- Thiocresol . Phenylmetanthiol SH 2-Mercaptotoluen Benzylmercaptan §é dµi liªn kÕt vµ gãc liªn kÕt trong metanthiol ®−îc tr×nh bµy d−íi ®©y: Gãc liªn kÕt (°) §é dµi liªn kÕt (Ao) H C_H ................1,10. H_S_H ...........110,2 C S H S_H .................1,33 H_S_S ...........108 H H C_S .................1,82. C_S_H ...........100,3 Metanthiol Sulfid cã c«ng thøc R _S_R'. Cã thÓ xem hîp chÊt sulfid nh− lµ hîp chÊt ether, trong ®ã nguyªn tö oxy ®−îc thay thÕ bëi nguyªn tö l−u huúnh. Danh ph¸p: Gäi tªn c¸c gèc hydrocarbon t−¬ng øng vµ thªm sulfur. CH3CH2_S_CH2CH3 Diethylsulfid . C6H5CH2_S_CH2CH3 Ethylbenzylsulfid. p-CH3C6H4_S_C6H5 Phenyl p-tolylsulfid §é dµi liªn kÕt vµ gãc liªn kÕt cña dimethylsulfid tr×nh bµy d−íi ®©y: H Gãc liªn kÕt (°) §é dµi liªn kÕt (Ao) C S H C_H................1,09. H_S_H ...........109,5 CH H C_S ..............1,80 H H_S_S ........... 106.7 H C_S_H ........... 98,9 Dimethylsulfid C¸c hîp chÊt thiol vµ sulfid cã nhiÒu øng dông trong y d−îc, c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp. Trong hãa häc c¸c hîp chÊt thiol cã nhiÒu øng dông trong tæng hîp h÷u c¬. 1.2. Acid sulfonic Acid sulfonic chøa nhãm chøc -SO3H . Cã c¸c lo¹i acid sulfonic R_SO3H , Ar_SO3H 315
1.2.1. Danh ph¸p §äc tªn hydrocarbon t−¬ng øng vµ thªm "sulfonic " O O S OH CH3CH2CH2 S OH O O Acid 1- Propansulfonic Acid Benzensulfonic 1.2.2. §iÒu chÕ acid sulfonic B»ng ph−¬ng ph¸p sulfon hãa hydrocarbon t−¬ng øng. §iÒu chÕ c¸c dÉn xuÊt cña acid sulfonic còng gièng nh− ®iÒu chÕ dÉn xuÊt cña acid carborcylic. Ar_SO3H Ar_SO2Cl + POCl3 + HCl + PCl5 V Ý dô : Ar_SO2Cl Ar_SO2_NH2 + HCl + NH3 Ar_SO2Cl Ar_SO2_OR + ROH + HCl 1.2.3. Acid sulfonic vµ c¸c dÉn xuÊt B¶ng 24.2: Danh ph¸p, tÝnh chÊt vËt lý cña acid sulfonic vµ dÉn xuÊt t° c t° s C«ng thøc T ªn g äi CH3-SO3H Acid Metansulfonic 20,0 167 CH3CH2-SO3H Acid Etansulfonic - 17,0 - Acid Benzensulfonic 44,0 - SO3H Acid p-Toluensulfonic 106.5 - CH3 SO3H CH3 Acid o-Toluensulfonic 67,5 - SO3H SO3H Acid α-Naphthalensulfonic 91,0 - SO3H Acid β-Naphthalensulfonic 102,0 - CH3SO2Cl Metansulfonylclorid - 160 316
B¶ng 24.2 (tiÕp) t° c t° s C«ng thøc T ªn g äi Benzensulfonylclorid 1 4, 5 246 SO2Cl p-Toluensulfonylclorid 69,0 - CH3 SO2Cl SO2Cl α-Naphthalensulfonylclorid 68,0 - SO2Cl β-Naphthalensulfonylclorid 76,0 - Benzensulfonamid; Benzensulfamid 156,0 - SO2 NH2 α-Naphthalensulfonamid ; SO2 NH2 α-Naphthalensulfamid - - Ester methyl p-toluensulfonat 28 - CH3 SO2 OCH3 SO2 OC2H5 Ester ethyl α-naphthalensulfonat - - C¸c ph¶n øng cña hîp chÊt sulfonic ®−îc øng dông trong tæng hîp hãa d−îc. Tæng hîp c¸c lo¹i sulfamid trªn c¬ së ph¶n øng: Ar_SO2_Cl + H2N_R' Ar_SO2_NH_R' + HCl Sù phong phó cña c¸c hîp chÊt sulfamid lµ do gèc Ar kh¸c nhau. R'còng kh¸c nhau vµ cã nhiÒu lo¹i khung hydrocarbon kh¸c nhau. Trong sulfamid nguyªn tö hydro trong NH, NH2 cã thÓ thay thÕ c¸c nguyªn tè kh¸c lµm t¨ng kh¶ n¨ng øng dông cña sulfamid trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. Cloramin T vµ Dicloramin T cã t¸c dông s¸t trïng: 317
CH3 NaOCl ( HO-) Cloramin T - H2O CH3 CH3 CH3 SO2NCl Na + HOSO2Cl + NH3 - HCl - HCl CH3 SO2NH2 SO2Cl 2 NaOCl - 2NaOH Dicloramin T SO2NCl2 Acid o-Toluensulfonic lµ nguyªn liÖu ®iÒu chÕ saccharin (®−êng hãa häc) : CH3 PCl CH3 CH3 COOH 5 + NH3 CO 3[O],KMnO4 NH -POCl3 - HCl -H2O -HCl -H O SO2NH2 2 SO3H SO2Cl SO2 SO2NH2 Saccharin Saccharin lµ imid cña acid 2-carboxybenzensulfonic hoÆc imid cña acid o-sulfobenzoic. Saccharin cã ®é ngät gÊp 550 lÇn ®é ngät cña ®−êng saccharose. 2. Hîp chÊt chøa phosphor C¸c hîp chÊt h÷u c¬ chøa phosphor nh− lµ dÉn xuÊt cña c¸c hîp chÊt sau: Phosphin PH3 Phosphoran PH5. Acid phosphinic (H3PO2) HOH2P=O Acid phosphonic (H3PO3) (HO)2HP=O Acid phosphor¬ (H3PO3) (HO)3P Acid phosphoric (H3PO4) (HO)3P=O (HO)2P(O)_O_(O)P(OH)2 Acid pyrophosphoric (H4P2O7) Ng−êi ta chia hîp chÊt h÷u c¬ chøa phosphor thµnh 2 nhãm: − Hîp chÊt cã nguyªn tö phosphor liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö carbon P _C . − C¸c hîp chÊt nguyªn tö phosphor kh«ng liªn kÕt trùc tiÕp víi carbon P _O_C 2.1. Phosphin Gièng hîp chÊt amin, phosphin cã 3 lo¹i: Monoalkyl RPH2 Dialkyl R2PH Trialkylphosphin R3P CH3CH2PH2 (CH3CH2CH2CH2)2PH ( C6 H 5 ) 3 P Ethylphosphin Di n-butylphosphin Triphenylphosphin . Cã thÓ ®iÒu chÕ triphenylphosphin tõ hîp chÊt c¬ magnesi. 6C6H5MgBr + 2PCl3 2(C6H5)3P + 3MgCl2 + 3MgBr2 318
2.2. C¸c alkyl cña acid chøa phosphor 2.2.1. Acid dialkylphosphinic H OH OH 2[ O] CH3CH2 P CH3CH2 P O RPO CH2CH3 CH2CH3 R' Acid Diethylphosphinic Diethylphosphin Acid Dialkylphosphinic 2.2.2. Acid Alkylphosphonic H OH OH 3[ O] CH3CH2 P CH3CH2 P O RPO OH H OH Acid Ethylphosphonic Ethylphosphin Acid Alkylphosphonic 2.3. C¸c ester cña acid chøa phosphor 2.3.1. Ester cña acid phosphonic OCH2CH3 OR' CH3CH2 P O RPO OCH2CH3 OR'' Ester diethyl cuûa acid ethylphosphonic Ester dialkyl cuûa acid alkylphosphonic Ester diethyl ethylphosphonat Ester dialkyl alkylphosphonat 2.3.2. Ester cña acid phosphor OCH2CH3 OR' OR' OCH2CH3 P OCH2CH3 P OR P OR P OCH2CH3 OCH2CH3 OR'' OH OH Ester trialkylphosphit Ester Triethylphosphit Ester Dialkylphosphit Ester diethylphosphit 2.3.3. Ester cña acid phosphoric OCH2CH3 OR' CH3CH2O P O RO P O OCH2CH3 OR'' Ester Triethylphosphat Ester Trialkylphosphat 2.3.4. Ester cña acid pyrophosphoric OC2H5 C2H5O OR''' OR' C2H5O P O P OC2H5 RO P O P OR'' O O O O Ester Tetraethylpyrophosphat Ester Tetraalkylpyrophosphat 319