Chuyên đề 6: Căng thẳng tài chính và khủng hoảng tài chính tiền tệ

Chia sẻ: Hfhgfvhgf Hfhgfvhgf | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

133
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung chủ yếu trình bày trong Chuyên đề Căng thẳng tài chính và khủng hoảng tài chính tiền tệ nêu tổng quan, kiểm soát tiền tệ của ngân hàng trung ương. Kiểm soát an ninh tài chính, quản lý nợ nước ngoài.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuyên đề 6: Căng thẳng tài chính và khủng hoảng tài chính tiền tệ

CHUYEÂN ÑEÀ 6 CAÊNG THAÚNG TAØI CHÍNH VAØ KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH TIEÀN TEÄ 11/09/2009 1 Noäi dung nghieân cöùu TOÅNG QUAN KIEÅM SOAÙT TIEÀN TEÄ CUÛA NHTW KIEÅM SOAÙT AN NINH TAØI CHÍNH QUAÛN LYÙ NÔÏ NÖÔÙC NGOAØI 11/09/2009 2 1
TOÅNG QUAN Caêng thaúng taøi chính Ñaët vaán ñeà: Trong nhöõng naêm 30, nhöõng khoù khaên taøi chính, thanh toaùn nôï cuûa doanh nghieäp daãn tôùi khoù khaên taøi chính cuûa ngaân haøng vaø khuûng hoaûng xaûy ra (1929-1933). Trong nhöõng naêm 90, nhöõng khoù khaên thanh toaùn caùc khoaûn nôï cuûa caùc ngaân haøng daãn ñeán khuûng khoaûng taøi chính tieàn teä. Taát caû phaûn aûnh phaïm truø caêng thaúng taøi chính Vaäy, caêng thaúng taøi chính laø gì? 11/09/2009 3 TOÅNG QUAN Phaân bieät 2 thuaät ngöõ: Caêng thaúng taøi chính ( Financial distress) Khuûng khoaûng taøi chính ( Financial crisis) Caêng thaúng taøi chính, tuy khoâng bi ñaùt nhö khuûng khoaûng taøi chính, nhöng laïi che giaáu nhöõng khoù khaên veà taøi chính beân trong cuûa caùc ñònh cheá vaø thò tröôøng taøi chính? Ñoù laø raát nguy hieåm (caên beänh tieàm aån, coù theå boäc phaùt khuûng khoaûng baát kyø luùc naøo). 11/09/2009 4 2
TOÅNG QUAN Nhaän thöùc caêng thaúng taøi chính neân baét nguoàn töø nhaän thöùc: Söï khaùc bieät 2 thuaät ngöõ: khaû naêng thanh toaùn vaø khaû naêng traû nôï cuûa ngaân haøng 11/09/2009 5 TOÅNG QUAN Khaû naêng thanh toaùn cuûa ngaân haøng: Khaû naêng thanh toaùn cuûa ngaân haøng laø khaû naêng tieáp tuïc môû cöûa nhö thöôøng leä, nhaän tieàn gôûi vaø traû tieàn cho ngöôøi göûi tieàn, ñoàng thôøi cho vay theo thoâng leä vaø buø ñaép ñöôïc caùc chi phí hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Khi ngaân haøng maát khaû naêng thanh toaùn töùc laø ngaân haøng khoâng coøn coù khaû naêng thöïc hieän caùc nghiaõ vuï taøi chính cuûa mình ñeå traû tieàn cho ngöôøi göûi vaø nhöõng ngöôøi cho vay cuõng nhö caùc ñoái töôïng vay tieàn. 11/09/2009 6 3
TOÅNG QUAN Söï ñe doïa ñeán khaû naêng thanh toaùn cuûa ngaân haøng laø hieän töôïng khaùch haøng – ngöôøi gôûi tieàn “ñoå xoâ” ñeán ngaân haøng ruùt tieàn ra khoûi heä thoáng. 11/09/2009 7 TOÅNG QUAN Khaû naêng traû nôï cuûa ngaân haøng: Toång taøi saûn lôùn hôn toång nguoàn voán ñoái vôùi nhöõng ngöôøi gôûi tieàn Maát khaû naêng traû nôï cuûa ngaân haøng: Toång taøi saûn nhoû hôn toång nguoàn voán ñoái vôùi nhöõng ngöôøi gôûi tieàn Tröôøng hôïp naøy xaûy ra khi ngaân haøng coù nhieàu khoaûn nôï kheâ ñoïng, caùc khoaûn ñaàu tö bò thua loã, söï cheânh leäch baât hôïp lyù laõi suaát huy ñoäng vaø laõi suaát cho vay, söï bieán ñoäng tyû giaù…. 11/09/2009 8 4
MINH HOÏA Nguoàn voán Taøi saûn Voán sôû höõu chuû 5 trieäu Döï tröõ tieàn maët + Tieàn göûi khaùch haøng 95 trieäu Tín phieáu kho baïc + Traùi phieáu kho baïc + Khoaûn cho vay + Toång nguoàn 100 tr Toång taøi saûn 100 tr 11/09/2009 9 Giaû söû, neáu ngaân haøng quyeát ñònh xoùa 6% khoaûn nôï toàn ñoïng/ Toång taøi saûn ( 6 trieäu ) do khoâng thu ñöôïc thì voán ngaân haøng trong tröôøng hôïp khoâng ñuû khaû naêng traû nôï. Luùc naøy, baûng caân ñoái coù keát quaû nhö sau: Nguoàn voán Taøi saûn Voán sôû höõu chuû -1 trieäu Döï tröõ tieàn maët + Tieàn göûi khaùch haøng 95 trieäu Tín phieáu kho baïc + Traùi phieáu kho baïc + Khoaûn cho vay + Toång nguoàn 94 tr Toång taøi saûn 94 tr 11/09/2009 10 5
TOÅNG QUAN Töø baûng caân ñoái, ta thaáy: Toång taøi saûn 94 tr. Toång nguoàn voán ñoái vôùi ngöôøi göûi tieàn 95 tr. Ngaân haøng maát khaû naêng traû nôï laø 1 tr. Giaûi quyeát traû nôï baèng caùch naøo? Keùo daøi theâm thôøi traû nôï. Goäp tieàn laõi chöa traû vaøo tieàn goác. Gia haïn thôøi gian ñeå qui moät khoaûn vay laø nôï kheâ ñoïng. Tình huoáng maø ngaân haøng maát khaû naêng traû nôï nhöng khoâng maát khaû naêng thanh toaùn goïi laø caêng thaúng taøi chính. 11/09/2009 11 TOÅNG QUAN Vaäy, caêng thaúng taøi chính daãn ñeán heä thoáng ngaân haøng yeáu ôùt, deã bò toån thöông tröôùc nhöõng cuù soác töø beân ngoaøi hay coøn goïi laø “tính deã ñoå vôõ cuûa ngaân haøng”. 11/09/2009 12 6
KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH 11/09/2009 13 KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH Khuûng hoaûng taøi chính laø hieän töôïng moät boä phaän lôùn caùc ngaän haøng cuûa moät quoác gia ñoät ngoät maát khaû naêng thanh toaùn cuõng nhö maát khaû naêng traû nôï. Khuûng hoaûng taøi chính coù nguoàn goác töø hieän töôïng maát khaû naêng thanh toaùn vaø maát khaû naêng traû nôï cuûa heä thoáng taøi chính. 11/09/2009 14 7
KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH Ñaëc ñieåm noåi baät cuûa khuûng hoaûng taøi chính: Caàu tieàn teä quaù lôùn khieán ngaân haøng khoâng theå ñaùp öùng cuøng moät luùc cho nhöõng ngöôøi coù nhu caàu. “Hieän töôïng khan hieám tín duïng”, töùc laø nhöõng ngöôøi vay tieàn tieàm naêng khoâng coù khaû naêng vay nôï treân thò tröôøng. Giaù trò taøi saûn giaûm maïnh, gaây hieän töôïng maát khaû naêng traû nôï cuûa heä thoáng ngaân haøng. Caùc bong boùng giaù trò taøi saûn noå tung: giaù trò taøi saûn suït giaûm. Caùc khoaûn tín duïng ñöôïc hình thaønh trong thôøi ñieåm buøng noå ñem ra baùn thaùo treân thò tröôøng. 11/09/2009 15 KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH Caêng thaúng taøi chính Khuûng hoaûng taøi chính 11/09/2009 Khuûng hoaûng kinh teá 16 8
KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH Nguyeân nhaân gaây ra caêng thaúng taøi chính vaø khuûng hoûang taøi chính Giaûi thích theo thuyeát chu kyø: Chu kyø kinh teá bieåu qua caùc giai ñoaïn: Suy thoaùi Phuïc hoài Höng thònh 11/09/2009 17 Chu kyø kinh teá 11/09/2009 18 9
KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH Chu kyø kinh teá Ñaàu tö cuûa xaõ hoäi cuõng bò chi phoái bôûi chu kyø kinh teá. Khi möùc ñoä ñaàu tö vaø saûn löôïng quoác daân taêng leân, kyø voïng lôïi nhuaän taêng leân thì caùc nhaø ñaàu tö coù khuynh höôùng taäp trung voán ñaàu tö vaøo caùc döï coù möùc sinh lôøi cao, vaø vì theá möùc ruûi ro tieàm naêng cao. Trong boái caûnh naøy, heä thoáng ngaân haøng cuõng cuoán theo voøng xoaùy ñaàu tö cuûa xaõ hoäi, thöïc hieän môû roäng tín duïng toái ña vaø taêng khaû naêng chuyeån hoùa nguoàn voán ngaén haïn ñeå cho vay 11/09/2009 i haïn. daø 19 KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH Chu kyø kinh teá Caàu tín duïng taêng daãn ñeán laõi suaát taêng, nôï tích luõy cuûa caùc nhaø ñaàu tö taêng. Khi chu kyø kinh teá ñaït ñænh ñieåm, neàn kinh teá coù daáu hieäu caàu tín duïng ít nhieàu khoâng co giaõn ( cung caàu tín duïng coù daáu hieäu caêng thaúng). 11/09/2009 20 10
KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH Chu kyø kinh teá : Caùc nhaø ñaàu baét ñaàu lo sôï veà khaû naêng thanh toaùn. Thò tröôøng xuaát hieän naêng maát khaû naêng traû nôï vaø keùo daøi thôøi gian traû nôï cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Giaù trò thò tröôøng cuûa caùc taøi saûn ñaàu tö giaûm suùt. Hieän töôïng domino baét ñaàu xaûy ra ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö khaùc. Luùc naøy, ngaân haøng baét ñaàu thaét chaët cho vay vaø yeâu caàu caùc nhaø ñaàu phaûi traû nôï. Nôï ngaân haøng coù xu höôùng kheâ ñoïng. Giaù trò taøi saûn cuûa ngaân haøng giaûm suùt. Söùc ñeà khaùng ngaân haøng giaûm suùt tröôùc nhöõng cuù soác töø beân ngoaøi, tính deã vôõ baét ñaàu xaûy ra. 11/09/2009 21 KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH Toùm löôït veà thuyeát chu kyø kinh teá Sai laàm veà döï ñoaùn tyû suaát ñaàu tö, daãn ñeán taêng caàu ñaàu tö quaù möùc, taêng caàu tín duïng quaù möùc, maát khaû naêng traû nôï cuûa ngaân haøng. Taïi sao ngaân haøng laïi cuoán vaøo söï suy ñoaùn sai laàm naøy? Kyø voïng teáu veà möùc lôïi nhuaän trong lai (gioáng nhö caùc nhaø ñaàu tö). Trong giai ñoaïn ñi leân cuûa chu kyø kinh teá, giaù trò baát ñoäng saûn, coå phieáu taêng ñoàng nghóa laø giaù trò taøi saûn theá chaáp cuõng taêng leân, soá dö nôï taêng. Hieän töôïng ñaàu cô xuaát hieän. Caùc nhaø ñaàu tö saün saøng vay voán ngaân haøng vôùi laõi suaát ñeå ñaàu tö vaøo baát ñoäng saûn vaø coå phieáu coù tyû suaát lôïi nhuaän cao. Ñieàu naøy laøm cho tyû phaàn voán taøi trôï cho saûn xuaát giaûm ñi, saûn löôïng giaûm xuoáng, goùp phaàn vaøo vieäc ñaåy nhanh söï suy thoaùi kinh teá. 11/09/2009 22 11
KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH Giaûi thích baèng thuyeát khuyeát taät thò tröôøng ( thoâng tin baát caân xöùng): Thoâng tin baát caân xöùng vaø thò tröôøng phaân boå sai nguoàn löïc tín duïng? Thuyeát cuûa Kinnon –Shaw veà töï do hoùa taøi chính khoâng ñuû ñeå giaûi thích nguyeân nhaân gaây ra khuûng hoaûng taøi chính. Thuyeát naøy ñeà cao vai troø cuûa thò tröôøng trong vieäc phaân boå nguoàn löïc: Laõi suaát cao phaân boå tín duïng coù hieäu quaû hôn. 11/09/2009 23 KHUÛNG HOAÛNG TAØI CHÍNH Nguyeân nhaân gaây ra khuûng hoaûng taøi chính, theo quan ñieåm cuûa Stiglitz: xuaát phaùt töø thoâng tin baát caân xöùng, daãn ñeán sai laàm löïa choïn ngöôïc, lôïi duïng baûo laõnh vaø coá yù laøm lieàu. Caùc nhaø ñaàu tö khoâng naém xaùc thöïc thoâng tin veà nhu caàu ñaàu tö cuûa thò tröôøng, coá yù laøm lieàu. Ngaân haøng rôi vaøo voøng xoaùy ñaàu tö cuûa thò tröôøng, kyø voïng lôïi nhuaän aûo, baûo laõnh söï laøm lieàu cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Trong khi, Nhaø nöôùc thieáu vai troø giaùm saùt, caûnh baùo thò tröôøng. 11/09/2009 24 12
Dieãn bieán khuûng hoaûng taøi chính Ñoâng aù Vốn tư nhân nước ngoài chảy vào 5 nước Đông Á, 1990-96 Dòng tiền nước ngoài chảy vào chủ yếu là nợ ngắn hạn 11/09/2009 25 Nợ nöôùc ngoaøi (%GDP) 1991 1992 1993 1994 1995 1996 Hàn Quốc 103.1 110.7 121.3 128.8 133.5 140.9 Thái Lan 88.6 98.4 110.8 128.1 142.0 141.9 Tyû leä cho vay baát ñoäng saûn vaø cheá bieán ôû Thaùi lan 11/09/2009 26 13
Söï vöôït quaù nôï ngaén haïn so vôùi döï tröõ ngoaïi teä Nợ ngắn hạn nước Dự trữ ngoại tệ Tỷ lệ nợ ngắn hạn ngoài (tỷ USD) (tỷ USD) so với dự trữ Hàn Quốc 70,18 34,07 2,06 Thái Lan 45,57 31,36 1,45 Indonesia 34,66 20,34 1,70 Malaysia 16,27 26,59 0,61 Philippines 8,29 9,78 0,85 Nguồn: ADB, “Asian Development Outlook”, 1999. 11/09/2009 27 Chæ soá giaù caû baát ñoäng saûn ôû moät soá quoác gia 400 350 Jakarta 300 250 200 Bangkok 150 100 50 0 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 Nguồn: Từ Marcus Miller và Pongsak Luangaram (1998). 11/09/2009 28 14
Dòng vốn quốc tế chảy ra khỏi Đông Á (tỷ USD) 1996 1997 1998 1999 Vốn tư nhân ròng 65,8 -20,4 -25,6 -24,6 Đầu tư trực tiếp ròng 8,4 10,3 8,6 10,2 Đầu tư chứng khoán ròng 20,3 12,9 -6,0 6,3 Vay thương mại và đầu tư khác 37,1 -43,6 -28,2 -41,1 Viện trợ chính thức ròng -0,4 17,9 19,7 -4,7 Nguồn: NHTG, “World Economic Outlook”, 5/1998 và 3/2000. 11/09/2009 29 Taêng tröôûng kinh teá caùc nöôùc Ñoâng aù 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Hàn Quốc 8,92 6,75 5,01 -6,69 10,89 8,81 Thái Lan 9,31 5,88 -1,45 -10,77 4,22 4,31 Malaysia 9,83 10,00 7,32 -7,36 6,08 8,30 Indonesia 8,40 7,64 4,70 -13,13 0,85 4,77 Philippines 4,68 5,85 5,19 -0,58 3,40 4,01 Trung Quốc 10,53 9,58 8,84 7,80 7,05 7,94 Việt Nam 9,54 9,34 8,15 5,80 4,80 5,50 WB, “World Development Indicators 2002” . 11/09/2009 30 15
Khaùi quaùt Khuûng hoaûng kinh teá cuûa caùc nöôùc Ñoâng aù 11/09/2009 31 KIEÅM SOAÙT TIEÀN TEÄ Söï taïo tieàn cuûa MHTM NHTW cung tieàn cho neàn kinh teá, hình thaønh neân khoái tieàn cô sôû: MB = R+C R: khoái tieàn döï tröõ trong heä thoáng ngaân haøng. C: khoái tieàn trong löu thoâng 11/09/2009 32 16
KIEÅM SOAÙT TIEÀN TEÄ Vôùi khoái Rp, thoâng qua caùc hoaït ñoäng tín duïng caùc ngaân haøng thöông maïi seõ nhaân roäng soá tieàn cung öùng M = m x MB = C + D C+D m= ( RP + RS ) + C C + 1 m = D (RP + RS ) C 11/09/2009 + 33 D D KIEÅM SOAÙT TIEÀN TEÄ Ngaân haøng trung öông Nhieäm vuï NHTW thöïc hieän chính saùch tieàn teä, kieåm soaùt cung tieàn cuûa neàn kinh teá. Caùc moâ hình NHTW: Ngaân haøng trung öông ñoäc laäp vôùi chính phuû Ngaân haøng trung öông tröïc thuoäc Chính phuû Xu höôùng ngaøy nay caùc quoác gia taêng cöôøng tính ñoäc laäp cuûa NHTW 11/09/2009 34 17
11/09/2009 35 KIEÅM SOAÙT TIEÀN TEÄ Chính saùch tieàn teä cuûa NHTW Muïc tieâu cuûa chính saùch tieàn teä Muïc tieâu cuoái cuøng Muïc tieâu trung gian Muïc tieâu hoaït ñoäng 11/09/2009 36 18
KIEÅM SOAÙT TIEÀN TEÄ Döï tröõ baét buoäc Coâng cuï naøy coù taùc duïng kieåm soaùt söï taïo tieàn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi. Neáu döï tröõ baét buoäc taêng, heä soá taïo tieàn giaûm Ngöôïc laïi, döï tröõ baét buoäc giaûm, heä soá taïo tieàn taêng C + 1 m = D (R + RS ) C P + D D Döï tröõ baét buoäc 11/09/2009 37 KIEÅM SOAÙT TIEÀN TEÄ Taùi chieát khaáu Kieåm soaùt chaát löôïng tín duïng cung caáp cho caùc ñònh cheá taøi chính. Taùc ñoäng ñeán chi phí vay voán cuûa caùc ñònh cheá. Chi phoái laõi suaát treân thò tröôøng tieàn teä vaø thò tröôøng voán. 11/09/2009 38 19
KIEÅM SOAÙT TIEÀN TEÄ Thò tröôøng môû Ngaân haøng trung öông tham gia mua baùn chöùng khoaùn treân thò tröôøng tieàn teä. 11/09/2009 39 KIEÅM SOAÙT AN NINH TAØI CHÍNH Kieåm soaùt quaûn lyù taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Taøi saûn nôï Voán töï coù Voán caáp 1: Voán ñieàu leä. Quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä. Quyõ döï phoøng taøi chính. Quyõ ñaàu tö phaùt trieån nghieäp vuï. Lôïi nhuaän khoâng chia. 11/09/2009 40 20