intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Cổ phần hóa, thoái vốn tại doanh nghiệp nhà nước: Cần lựa chọn nhà đầu tư chiến lược tốt

Chia sẻ: ViCross2711 ViCross2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

39
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cổ phần hóa (CPH), thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước (DNNN) là xu hướng không thể đảo ngược trong quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Hiện DNNN đang bị đánh giá là quản trị yếu kém và hiệu quả thấp.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Cổ phần hóa, thoái vốn tại doanh nghiệp nhà nước: Cần lựa chọn nhà đầu tư chiến lược tốt

KINH TEÁ TAØI CHÍNH<br /> <br /> <br /> <br /> COÅ PHAÀN HOÙA, THOAÙI VOÁN TAÏI<br /> Doanh Nghieäp Nhaø Nöôùc: CAÀN LÖÏA CHOÏN<br /> NHAØ ÑAÀU TÖ CHIEÁN LÖÔÏC TOÁT<br /> Ths. Ngô Trí Trung*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> C<br /> ổ phần hóa (CPH), thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước (DNNN) là xu hướng<br /> không thể đảo ngược trong quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng<br /> XHCN. Hiện DNNN đang bị đánh giá là quản trị yếu kém và hiệu quả thấp. Bên cạnh mục<br /> tiêu tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước có hiệu quả, việc CPH, thoái vốn nhà nước còn nhắm đến<br /> những mục tiêu quan trọng và dài hạn hơn là giúp nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, giữ gìn<br /> thương hiệu, ngành nghề kinh doanh chính để từ đó tạo điều kiện cho phát triển bền vững của cả nền kinh<br /> tế trong dài hạn. Để làm được điều này, một trong những điều kiện quan trọng là phải lựa chọn được nhà<br /> đầu tư chiến lược đủ năng lực tài chính cũng như quản trị.<br /> Từ khóa: Cổ phần hóa, thoái vốn, nhà đầu tư chiến lược.<br /> Equitization, divestment at state-owned enterprises: Need to choose good strategic investors<br /> Equitization, the divestment of state-owned enterprises (SOEs) is an irreversible trend in the process<br /> of building and developing a socialist-oriented market economy. SOEs are currently undergoing poor<br /> governance and low efficiency. In addition to the objective of generating revenues for the state budget,<br /> the equitization of state capital also aims at long-term and important objectives rather than enhancing the<br /> capacity of corporate governance, preserving the brand name. , the main business line from which to create<br /> conditions for the sustainable development of the whole economy in the long term. In order to do this, one<br /> of the important conditions is to select strategic investors who are financially capable and well-managed.<br /> Key words: Equitization, divestment, strategic investors.<br /> <br /> Cơ sở pháp lý và định hướng cổ phần hóa quả kinh doanh DNNN. Trên tinh thần đó, thời<br /> doanh nghiệp nhà nước gian vừa qua, Chính phủ đã liên tục có những chỉ<br /> Trong thời gian vừa qua, quá trình CPH và thoái đạo nhất quán về việc thực hiện CPH, thoái vốn<br /> vốn nhà nước đã đạt một số kết quả khá tích cực. nhà nước. Tại cuộc họp chuyên đề Kiểm toán nhà<br /> Mặc dù vậy, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận rằng nước về công tác tái cơ cấu lại khối DN mà trọng<br /> quá trình CPH và thoái vốn nhà nước vẫn chưa đáp tâm là DNNN, ngày 18/01/2017, Phó Thủ tướng<br /> ứng được tiến độ mà Chính phủ đã đề ra, trong đó Vương Đình Huệ nhấn mạnh: “CPH không phải là<br /> có không ít các trường hợp quá trình CPH, thoái mục đích mà chỉ là phương tiện thực hiện mục tiêu<br /> vốn bị trì hoãn nhiều lần của Chính phủ. Mục đích cuối cùng là nâng cao<br /> hiệu quả quản trị DN”.<br /> Nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017<br /> về việc chuyển DNNN thành công ty cổ phần đã Nghị quyết 12-NQ/TW định hướng giảm tỷ lệ<br /> thể chế hóa chủ trương bằng quy định cụ thể. Nghị sở hữu nhà nước xuống mức đủ để công tác quản<br /> quyết số 12-NQ/TW ngày 03/6/2017 của Hội nghị trị được thay đổi một cách thực chất và có thể thu<br /> lần thứ Năm Ban chấp hành TW Đảng Khóa XII hút được các nhà đầu tư có năng lực thực sự. Trong<br /> về việc tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu Nghị quyết này, Đảng cũng đã nhận thức về tầm<br /> *Khoa Quốc tế, Đại học QGHN<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 128 - tháng 6/2018 41<br /> KINH TEÁ TAØI CHÍNH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> quan trọng của các cổ đông lớn, các nhà đầu tư 2016, trong số 426 doanh nghiệp, nhà đầu tư chiến<br /> chiến lược và đã đặt vấn đề về hoàn thiện tiêu chí lược chỉ nắm giữ 7,3% vốn điều lệ của doanh nghiệp<br /> cổ đông lớn, cổ đông chiến lược. Nghị định 126 đã cổ phần hóa. Điều này đã dẫn đến một thực tế đáng<br /> quy định phải đảm bảo việc nhà đầu tư chiến lược quan ngại là việc tham gia vào Hội đồng quản trị<br /> cam kết hỗ trợ việc nâng cao năng lực quản trị của của nhà đầu tư chiến lược chỉ mang tính hình thức.<br /> doanh nghiệp, chuyển giao công nghệ mới, đào tạo Các ý kiến, đề xuất cải thiện sản xuất, kinh doanh,<br /> nguồn nhân lực, nâng cao năng lực tài chính, cung tiết kiệm chi phí của họ không được ghi nhận, bởi<br /> ứng nguyên vật liệu và phát triển thị trường tiêu cho dù được gọi là cổ đông chiến lược hay nhà đầu<br /> thụ sản phẩm. tư chiến lược thì họ vẫn là cổ đông thiểu số. Chính<br /> thực tế này đã hạn chế đáng kể những đóng góp<br /> Để quá trình CPH, thoái vốn nhà nước hỗ trợ<br /> của họ để giúp nâng cao năng lực quản trị, nâng<br /> tốt hơn nữa cho mục tiêu cải thiện chất lượng quản<br /> cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của<br /> trị tại doanh nghiệp, thì trước hết cần phải nhận<br /> doanh nghiệp sau cổ phần hóa.<br /> thức được vai trò quan trọng của các nhà đầu tư<br /> chiến lược và tạo môi trường để các nhà đầu tư này Các yếu tố cần thiết để tìm kiếm và lựa chọn<br /> tham gia tích cực hơn vào quá trình điều hành hoạt nhà đầu tư chiến lược tốt<br /> động của doanh nghiệp. Hơn nữa, điều này chỉ Một là, Duy trì ngành nghề kinh doanh chính của<br /> có thể phát huy tác dụng nếu Nhà nước lựa chọn DN sau khi CPH, bảo vệ thương hiệu Việt<br /> được các nhà đầu tư chiến lược có năng lực, công<br /> Việc duy trì ngành nghề kinh doanh chính, giữ<br /> nghệ và kinh nghiệm phù hợp với sứ mệnh thúc<br /> gìn thương hiệu đã được luật hóa bằng quy định của<br /> đẩy doanh nghiệp phát triển. Đồng thời có cơ chế<br /> Nhà nước. Tại Nghị định 126 yêu cầu nhà đầu tư<br /> cho phép nhà đầu tư chiến lược nắm giữ được một<br /> chiến lược phải cam kết tiếp tục duy trì ngành nghề<br /> lượng cổ phần đủ lớn để có thể tạo ra sự ảnh hưởng<br /> kinh doanh chính và thương hiệu của doanh nghiệp<br /> có ý nghĩa tới hoạt động của doanh nghiệp.<br /> CPH trong thời gian ít nhất 03 năm kể từ thời điểm<br /> Trên thực tế thì sự tham gia của nhà đầu tư tư chính thức trở thành nhà đầu tư chiến lược. Đối với<br /> nhân vào khu vực DNNN còn rất hạn chế. Tính các doanh nghiệp đã nằm trong danh sách doanh<br /> đến hết năm 2017 tỷ lệ vốn nhà nước thực bán qua nghiệp đạt thương hiệu Quốc gia, cơ quan đại diện<br /> CPH và thoái vốn chỉ chiếm khoảng 7,5% của tổng chủ sở hữu báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết<br /> số vốn nhà nước nắm giữ. Trong giai đoạn 2011 - định cụ thể thời gian nhà đầu tư chiến lược phải cam<br /> <br /> 42 Số 128 - tháng 6/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> kết tiếp tục duy trì ngành nghề kinh doanh chính và lược quá chú trọng vào cắt giảm chi phí hơn là chất<br /> thương hiệu của doanh nghiệp CPH. lượng hoặc lịch sử thôn tính thương hiệu của nhà<br /> đầu tư đó trong quá khứ.<br /> Mặc dù chính sách đề ra như vậy, nhưng thực<br /> tế triển khai vẫn chưa đạt kết quả, do thiếu vắng Như vậy, trong quá trình CPH, thoái vốn, Nhà<br /> những nguyên tắc lựa chọn nhà đầu tư có khả năng nước hoàn toàn có thể căn cứ vào dữ liệu lịch sử,<br /> đáp ứng được mục tiêu bảo vệ thương hiệu của thông tin về các giao dịch, kết quả phát triển kinh<br /> doanh nghiệp. Ví dụ như trường hợp CPH Hãng doanh dựa trên thương hiệu nội địa trong quá khứ<br /> phim truyện Việt Nam (VFS) - một thương hiệu của nhà đầu tư để có thể ra quyết định lựa chọn<br /> điện ảnh hàng đầu có tuổi đời gần 60 năm. Nhà đầu đối tác. Một trong những chỉ số đơn giản nhất mà<br /> tư chiến lược là Tổng Công ty vận tải thủy (Vivaso) Nhà nước có thể yêu cầu nhà đầu tư cung cấp là tỷ<br /> không hề có kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất lệ doanh thu của công ty đến từ thương hiệu địa<br /> phim, và cũng không mặn mà phát triển mảng phương họ đã mua lại. Việc chọn được nhà đầu tư<br /> sản xuất phim. Vụ thoái vốn DNNN này cũng đã có chiến lược phát triển dựa trên thương hiệu địa<br /> làm dấy lên dư luận về việc tính nhất quán của phương sẽ mang lại lợi ích lớn cho phát triển ngành<br /> quá trình thực hiện mục tiêu chính sách về bảo vệ và kinh tế đất nước trong dài hạn.<br /> ngành nghề kinh doanh chính, bảo vệ thương hiệu<br /> Ba là, Cam kết, kinh nghiệm của nhà đầu tư đối<br /> của doanh nghiệp CPH.<br /> với thị trường địa phương<br /> Nhà nước dựa vào những dấu hiệu nào để xác<br /> Kiến thức địa phương bao gồm các thông tin<br /> định được các nhà đầu tư chiến lược ứng viên có khả<br /> rõ ràng hoặc ẩn ý và các kiến thức dựa trên kinh<br /> năng trong việc gìn giữ và phát triển các thương hiệu<br /> nghiệm nhằm giúp cho nhà đầu tư chiến lược đối<br /> nội địa. Nhà nước có thể dựa vào thông tin về truyền<br /> phó với độ phức tạp của các nền văn hoá và hệ<br /> thống, lịch sử phát triển thương hiệu địa phương của<br /> thống kinh tế xã hội khác nhau.<br /> nhà đầu tư trước đó để đánh giá và đoán định khả<br /> năng họ sẽ ứng xử thế nào với các thương hiệu được Trong điều kiện Việt Nam, tiêu chí lựa chọn nhà<br /> mua lại trong tương lai. Thực tế, một số nhà đầu tư đầu tư có kinh nghiệm với thị trường địa phương<br /> trân trọng và có kinh nghiệm tốt trong việc tiếp tục nên được xem xét kỹ lưỡng hơn nhằm đạt được<br /> nuôi dưỡng và phát triển các thương hiệu được mua mục tiêu nâng cao hiệu quả của doanh nghiệp nhà<br /> lại sau khi tiếp quản thương hiệu. nước, tiết kiệm chi phí xã hội, hướng đến phát triển<br /> doanh nghiệp một cách bền vững. Một đối tác đã<br /> Hai là, Ngoài việc phát triển thương hiệu của<br /> làm việc lâu năm tại Việt Nam sẽ có am hiểu kiến<br /> DN, chiến lược phát triển còn đưa sản phẩm vươn<br /> thức và kinh nghiệm địa phương đáng kể, do vậy,<br /> ra thị trường quốc tế<br /> họ sẽ không mất thêm thời gian và chi phí kinh<br /> Bên cạnh việc bảo vệ thương hiệu, để đạt được doanh để có thể nhanh chóng tập trung vào việc<br /> mục tiêu đảm bảo phát triển doanh nghiệp một cải tổ và phát triển doanh nghiệp nhà nước. Bên<br /> cách bền vững sau cổ phần hóa, thoái vốn, cũng cạnh đó, nhà đầu tư này cũng sẽ có sự gắn kết hơn<br /> cần đánh giá nhà đầu tư tiềm năng trên phương đối với nhu cầu của thị trường trong nước, kinh<br /> diện liệu họ có phải là nhà quản lý tốt và có kế nghiệm làm việc với các cơ quan quản lý nhà nước<br /> hoạch đầu tư, phát triển phù hợp để đảm bảo sự cũng như có sự am hiểu về thị trường lao động địa<br /> thành công của doanh nghiệp hay không, đặc biệt phương, văn hoá kinh doanh.<br /> trong bối cảnh Việt Nam đang trong quá trình hội<br /> Nhà đầu tư chiến lược có nhiều gắn kết tại Việt<br /> nhập ngày càng sâu rộng vào thị trường quôc tế.<br /> Nam sẽ ở lại với doanh nghiệp dài hơi hơn, đi cùng<br /> Để đảm bảo lựa chọn được đúng nhà đầu tư quá trình phát triển của DN trong và sau thời gian<br /> phù hợp, Chính phủ cần thận trọng tìm hiểu, đánh cổ phần hoá. Các doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực<br /> giá lịch sử hoạt động của nhà đầu tư tiềm năng để cũng thường am hiểu thị trường địa phương hơn<br /> phát hiện các tín hiệu không khả quan như chiến nên sẽ biết cách dùng thế mạnh của mình về công<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 128 - tháng 6/2018 43<br /> KINH TEÁ TAØI CHÍNH<br /> <br /> nghệ, thị trường để làm cho sự phát triển của ngành dịch giúp chúng ta có được thông tin tốt hơn để<br /> tốt lên. Việc có kinh nghiệm tại Việt Nam cũng sẽ phục vụ cho đánh giá của mình. Như vậy, khi cân<br /> dẫn tới việc các tiêu chí mà DNNN đưa ra mang tính nhắc lựa chọn nhà đầu tư cho quá trình cổ phần<br /> dài hơi cho sự phát triển của công ty thì phía đối tác hóa, thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, ngoài<br /> nước ngoài có thể đáp ứng dễ dàng hơn. yếu tố về mức giá, chúng ta hoàn toàn có thể có<br /> Về mặt tư duy thị trường, việc lựa chọn một nhà những yêu cầu giúp đánh giá tốt hơn, kỹ lưỡng hơn<br /> đầu tư có kinh nghiệm tại Việt Nam so với một nhà các yêu cầu nêu trên và đóng góp của doanh nghiệp<br /> đầu tư ít có kinh nghiệm với thị trường Việt Nam đối với nền kinh tế trong dài hạn, từ đó có thể ra<br /> hơn là có cơ sở và giúp Nhà nước sớm đạt mục tiêu quyết định lựa chọn đúng đắn.<br /> ổn định và phát triển doanh nghiệp cổ phần hóa. Thời gian qua có rất nhiều ý kiến cho rằng cứ<br /> Bốn là, Trách nhiệm xã hội và đóng góp của bán công ty cho nhà đầu tư ngoại là coi như mất.<br /> doanh nghiệp đối với nền kinh tế trong dài hạn Tuy nhiên, nếu xét trên phương diện của một quốc<br /> gia thì việc đánh giá cái được, cái mất cần phải thực<br /> Việc yêu cầu về trách nhiệm xã hội và tiềm năng hiện một cách toàn diện. Trong quá trình cổ phần<br /> đóng góp của nhà đầu tư và doanh nghiệp sau khi hóa, thoái vốn nhà nước, việc lựa chọn nhà đầu tư<br /> cổ phần hóa trong dài hạn cũng rất cần thiết. Các nội hay ngoại sẽ không thực sự quan trọng bằng việc<br /> yếu tố này đã đóng góp quan trọng đối với danh đánh giá, lựa chọn được nhà đầu tư với công nghệ<br /> tiếng và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. tiên tiến, kinh nghiệm với thị trường Việt Nam, có<br /> Nhân tố chủ chốt của trách nhiệm xã hội bao cam kết gắn bó với thị trường Việt Nam trong dài<br /> gồm chính các hoạt động kinh doanh - chức năng hạn, có chiến lược phát triển dựa trên những sản<br /> của doanh nghiệp trong xã hội là mang lại lợi phẩm thuần Việt. Có như vậy thì quá trình cổ phần<br /> nhuận cho chủ sở hữu vốn bằng cách xác định và hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp mới<br /> phát triển các cơ hội đầu tư hứa hẹn, và trong quá thực sự trở thành công cụ hiệu quả giúp Nhà nước<br /> trình đó, tạo ra việc làm và sản xuất hàng hóa, dịch đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội<br /> vụ mà người tiêu dùng muốn mua. Nhiều người trong dài hạn theo đúng chủ trương, chính sách mà<br /> còn hiểu phiến diện trách nhiệm xã hội chỉ bao Đảng, Nhà nước đã đề ra.<br /> gồm các hoạt động hướng tới cộng đồng như hoạt<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> động thiện nguyện, đầu tư xã hội, tài trợ xây dựng<br /> 1. Quốc hội XIV (2018), “Báo cáo Kết quả giám<br /> cơ sở hạ tầng xã hội. Tuy nhiên, cần phải hiểu trách sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản<br /> nhiệm xã hội của doanh nghiệp rộng hơn, bắt đầu lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh<br /> nghiệp và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước<br /> từ chính những hành động trong hoạt động kinh<br /> giai đoạn 2011-2016”, ngày 25/05/2018;<br /> doanh thường xuyên của doanh nghiệp như: tuân 2. Cafe F “Bộ trưởng Tài chính: Tỷ lệ vốn được<br /> thủ pháp luật, đóng thuế, trách nhiệm với người lao thoái tại DNNN chỉ đạt 7,5%”;<br /> động, kiểm soát nguyên liệu và chất thải sản xuất,... 3. Thời báo Kinh tế Việt Nam “Thủ tướng: Ô tô không<br /> chỉ là ô tô, mà còn là thương hiệu quốc gia”;<br /> Để lựa chọn đạt được một trong những mục 4. Vietnamnet, “Bán thương hiệu cho nhà đầu<br /> tiêu quan trọng nhất của cổ phần hóa là nâng cao tư ngoại và bài học kinh nghiệm”<br /> năng lực quản trị đảm bảo sự phát triển bền vững 5. VnExpress “Cổ đông lo Kinh Đô mất thương<br /> của doanh nghiệp, rõ ràng cần cân nhắc tới những hiệu bánh kẹo”;<br /> 6. M&A Council “Quản lý thương hiệu sau<br /> yếu tố nói trên khi thực hiện đánh giá các nhà đầu<br /> mua bán, sáp nhập”;<br /> tư chiến lược. Để có những đánh giá xem liệu nhà 7. Thời báo Kinh doanh toàn cầu “Kiến thức<br /> đầu tư đó có phù hợp với mục tiêu cổ phần hóa, về thị trường địa phương: Nhìn nhận về<br /> thoái vốn Nhà nước hay không thì trước hết cần mối tương quan giữa chiến lược kinh doanh<br /> quốc tế và địa phương hóa”.<br /> đánh giá kỹ lưỡng những việc mà nhà đầu tư đó đã<br /> làm trong quá khứ. Thông thường, những tập đoàn Ngày nhận bài lần 1: 00/0/2018<br /> đầu tư lớn đều có lịch sử hoạt động, lịch sử giao Ngày duyệt đăng: 00/0/2018<br /> <br /> 44 Số 128 - tháng 6/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2