intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Cơ sở khoa học xác định mô hình mưa tiêu thiết kế theo TCVN 10406:2015

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

45
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày phương pháp phân tích số liệu thống kê các trận mưa gây úng đã xuất hiện trong vùng từ tài liệu thực đo để lựa chọn số ngày mưa của trận mưa và dạng phân phối mô hình trận mưa tiêu thiết kế phù hợp. Để minh họa cho phương pháp tính toán đã quy định trong TCVN 10406 nói trên, bài báo này giới thiệu trình tự nội dung và phương pháp tính toán xác định mô hình mưa tiêu thiết kế lấy ví dụ áp dụng cho trạm đo mưa Uông Bí (Quảng Ninh).

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Cơ sở khoa học xác định mô hình mưa tiêu thiết kế theo TCVN 10406:2015

  1. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ CƠ SỞ KHOA HỌC XÁC ĐỊNH MÔ HÌNH MƯA TIÊU THIẾT KẾ THEO TCVN 10406 : 2015 Lê Thị Thanh Thủy1 TÓM TẮT Ngày 31 tháng 12 năm 2015 Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành Quyết định số 3981/QĐ-BKHCN về việc công bố Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 10406:2015 Công trình thủy lợi - Tính toán hệ số tiêu thiết kế. Tại điều 4.1 của tiêu chuẩn quy định trận mưa sử dụng trong tính toán là trận mưa gây úng có thể xuất hiện trong vùng tiêu tương ứng với tần suất thiết kế. Mưa gây úng là trận mưa có lượng mưa trung bình một ngày (24 giờ) từ 51 mm trở lên. Mô hình trận mưa tiêu thiết kế bao gồm số ngày mưa của trận mưa, tổng lượng mưa của cả trận mưa tương ứng với tần suất thiết kế và phân phối lượng mưa theo thời gian của trận mưa phù hợp với đặc điểm xuất hiện trận mưa gây úng và yêu cầu tiêu nước trong khu vực. Tiêu chuẩn cũng quy định phương pháp phân tích số liệu thống kê các trận mưa gây úng đã xuất hiện trong vùng từ tài liệu thực đo để lựa chọn số ngày mưa của trận mưa và dạng phân phối mô hình trận mưa tiêu thiết kế phù hợp. Để minh họa cho phương pháp tính toán đã quy định trong TCVN 10406 nói trên, bài báo này giới thiệu trình tự nội dung và phương pháp tính toán xác định mô hình mưa tiêu thiết kế lấy ví dụ áp dụng cho trạm đo mưa Uông Bí (Quảng Ninh). Từ khoá: Mô hình mưa tiêu thiết kế, mưa gây úng, tần suất, TCVN 10406, trạm đo mưa Uông Bí. 1. MỞ ĐẦU5 quy định phương pháp tổ hợp hệ số tiêu của các đối tượng để tìm ra hệ số tiêu thiết kế cho cả hệ thống Mô hình mưa tiêu thiết kế là dữ liệu đầu vào rất tiêu. TCVN cũng quy định nếu đối tượng tiêu nước là quan trọng ảnh hưởng đến kết quả tính toán chế độ khu công nghiệp và đô thị tiêu trực tiếp vào hệ thống tiêu nước của một vùng hay một hệ thống thủy lợi. thủy lợi, có thể sử dụng mô hình mưa ngày và quy Mô hình mưa tiêu thiết kế là trận mưa có thể xuất định áp dụng công thức riêng để tính toán hệ số tiêu hiện trong vùng tiêu tương ứng với tần suất thiết kế, cho loại đối tượng này. Phạm vi nghiên cứu của bài bao gồm số ngày mưa của trận mưa, tổng lượng mưa báo chỉ giới hạn ở phương pháp tính toán xác định của cả trận mưa tương ứng với tần suất thiết kế và mô hình mưa tiêu thiết kế là mô hình mưa ngày. phân phối lượng mưa theo thời gian của trận mưa. Tùy thuộc vào đối tượng tiêu và yêu cầu tiêu nước, Trước đây để xác định mô hình mưa tiêu thiết kế mô hình mưa tiêu thiết kế được chia thành các loại thường lập các bảng thống kê lượng mưa lớn nhất cơ bản sau đây: i) Mô hình mưa ngày - Là mô hình từng năm có thời đoạn 3 ngày, 5 ngày và 7 ngày trong trận mưa có lượng mưa phân phối theo ngày; ii) Mô liệt tài liệu mưa ngày thu thập được, sau đó tính toán hình mưa giờ - Là mô hình trận mưa có lượng mưa xác định ra các mô hình mưa tiêu thiết kế có thời phân phối theo giờ; iii) Mô hình mưa bất lợi - Là mô đoạn 3 ngày, 5 ngày và 7 ngày tương ứng. Với cách hình trận mưa có ngày mưa lớn nhất nằm ở những làm này, có những năm xuất hiện nhiều trận mưa rất ngày cuối. lớn nhưng chỉ được chọn một trận mưa lớn nhất (3 ngày, 5 ngày và 7 ngày) mà bỏ qua rất nhiều trận Thông thường mô hình mưa tiêu thiết kế dùng mưa lớn khác trong khi tổng lượng mưa của những để tính toán yêu cầu tiêu nước cho các khu đô thị và trận mưa bỏ qua của năm đó còn lớn hơn rất nhiều so công nghiệp là mô hình mưa giờ, còn tiêu cho các hệ với trận mưa được chọn của những năm mưa ít. thống thủy lợi là mô hình mưa ngày. Các hệ thống Thậm chí nhiều trận mưa được chọn đưa vào mẫu thủy lợi thường có nhiều đối tượng tiêu nước với các thống kê và tính toán tần suất có tổng lượng không yêu cầu tiêu khác nhau. TCVN 10406:2015 (gọi tắt là đủ lớn để có thể gây úng dẫn đến mô hình mưa tiêu TCVN) quy định mô hình mưa tiêu và phương pháp thiết kế không phản ánh được đặc điểm mưa gây úng tính toán hệ số tiêu cho từng loại đối tượng tiêu nước, của vùng và làm sai lệch kết quả tính toán tiêu nước. Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), các 1 Trường Đại học Thủy lợi trận mưa lớn được chia thành ba cấp theo lượng mưa N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 12/2020 109
  2. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ trung bình đo được trong 24 giờ gồm: i) Mưa vừa khi hình mưa tiêu thiết kế. Các mẫu thống kê lấy theo lượng mưa từ 16 mm đến 50 mm; ii) Mưa to khi phương pháp này không chỉ giúp tính toán xác định lượng mưa từ 51 mm đến 100 mm; iii) Mưa rất to khi mô hình mưa tiêu thiết kế phản ánh được tính chất lượng mưa lớn hơn 100 mm. Theo Trung tâm Dự báo khách quan, ngẫu nhiên của mưa gây úng trong khu Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ cấp mưa to trở lên vực mà còn khắc phục được những nhược điểm của đã bắt đầu có những ảnh hưởng tiêu cực đến đời phương pháp tính toán trước đây như đã đề cập ở sống con người. Thực tế ở nước ta chỉ khi xuất hiện trên. những trận mưa to mới có thể gây ra úng ngập. Bài báo này giới thiệu trình tự nội dung và Mưa nói chung và mưa gây úng nói riêng là hiện phương pháp tính toán xác định mô hình mưa tiêu tượng tự nhiên mang tính ngẫu nhiên nên có thể áp thiết kế theo quy định của TCVN nói trên, lấy ví dụ dụng phương pháp tính toán xác suất thống kê để áp dụng cho trạm đo mưa Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh tìm ra quy luật xuất hiện mô hình mưa gây úng hay để minh họa. mô hình mưa tiêu thiết kế. 2. PHƯƠNG PHÁP TÍNH TOÁN XÁC ĐỊNH MÔ HÌNH MƯA GÂY Căn cứ vào các cơ sở khoa học nêu trên, TCVN ÚNG THIẾT KẾ quy định trong chuỗi tài liệu mưa ngày đã thu thập 2.1. Phân tích tài liệu mưa ngày và chọn số ngày được chỉ những trận mưa có lượng mưa trung bình mưa của trận mưa gây úng thiết kế một ngày từ 51 mm trở lên mới được chọn đưa vào bảng thống kê để phân tích tính toán xác định mô Bảng 1. Thống kê các trận mưa gây úng thời đoạn 1-3-5-7 ngày từ năm 1990 đến 2014 1 ngày 3 ngày 5 ngày 7 ngày Năm X1 Ngày xuất X3 Ngày xuất X5 Ngày xuất X7 Ngày xuất (mm) hiện (mm) hiện (mm) hiện (mm) hiện - - 1990 100,7 20/10 164,6 20/10-22/10 - - 1991 155,9 14/7 182,3 14/7-16/7 - - - - 166,5 14/7 166,7 12/7-14/7 1992 131,8 25/7 240,4 24/7-26/7 290,2 24/7-28/7 - - 1993 - - - - 82,2 16/7 179,2 14/7-16/7 282,4 13/7-17/7 1994 119,2 29/8 226,3 29/8-31/8 - - - - 1995 122,4 07/8 297,5 06/8-08/8 356 04/8-08/8 379,7 04/8-10/8 - - - - 1996 119,0 31/8 235,9 30/8-01/9 - - - - 1997 138,2 21/7 195,3 20/7-22/7 - - 1998 - - 96,6 03/7 218,8 01/7-03/7 280,5 01/7- 05/7 110 N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 12/2020
  3. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ 135,1 08/8 164,2 06/8-08/8 112,5 15/9 167,4 14/9- 16/9 - - 1999 - - - - 2000 82,1 21/7 185,4 20/7-22/7 - - - - 2001 116,0 28/6 177,6 27/6-29/6 - - 216,2 08/5 315,8 08/5-10/5 321,8 06/5-10/5 376,5 08/5-14/5 2002 124,5 30/7 166,5 29/7-31/7 - - - - 2003 169,4 25/7 189,0 23/7-25/7 - - - - 2004 93,4 23/7 195,5 21/7-23/7 - - - - 2005 138,6 03/11 167,4 02/11-04/11 - - - - 124,0 31/7 170,3 30/7-01/8 2006 118,3 18/8 253,4 16/8-18/8 258,5 16/8-20/8 - - 2007 - - 2008 - - 2009 - - - - 2010 150,4 16/8 208,7 15/8-17/8 259,7 12/8-16/8 - - 2011 - - - - 110,6 07/7 182,5 07/7-09/7 2012 130,0 18/8 185,3 16/8-18/8 171,5 29/10 194,2 27/10-29/10 - - 145,2 30/5 175,6 29/5-31/5 2013 120,0 05/6 162,5 03/6-05/6 82,4 16/7 155,7 14/7-16/7 - - 2014 - - Chú thích: Cần liệt kê tất cả các trận mưa gây úng 1 ngày theo mẫu ở bảng trên. Trong phạm vi bài báo khoa học này chỉ thống kê các trận mưa gây úng có thời đoạn từ 3 ngày trở lên. Những trận mưa gây úng thời đoạn từ 3 ngày trở lên có nhiều ngày xuất hiện lượng mưa  51 mm thì chỉ chọn 1 đỉnh có trị số lớn nhất xếp vào cột mưa gây úng 1 ngày. N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 12/2020 111
  4. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ Bảng 2. Thống kê số trận mưa gây úng thời đoạn ngắn xuất hiện từ năm 1990 đến 2014 Số trận mưa gây úng Số trận mưa gây úng TT Năm Tổng 1 3 5 7 TT Năm Tổng 1 3 5 7 số ngày ngày ngày ngày số ngày ngày ngày ngày 1 1990 5 5 1 15 2004 4 4 1 2 1991 6 6 1 16 2005 10 10 1 3 1992 5 5 2 1 17 2006 5 5 2 1 4 1993 12 12 18 2007 7 7 5 1994 9 9 2 1 19 2008 6 6 6 1995 5 5 1 1 1 20 2009 4 4 7 1996 3 3 1 21 2010 8 8 1 1 8 1997 4 4 1 22 2011 10 10 9 1998 8 8 3 1 23 2012 9 9 3 10 1999 5 5 24 2013 13 13 3 11 2000 6 6 1 25 2014 5 5 12 2001 6 6 1 Tổng cộng 179 179 28 7 2 13 2002 13 13 2 1 1 Tỷ lệ % 100 15,64 3,91 1,12 14 2003 11 11 1 Dựa vào tài liệu mưa ngày của 25 năm trạm ngày, 5 ngày và 7 ngày; mưa gây úng 3 ngày nằm Uông Bí (1990 – 2014), lập bảng thống kê các trận trong mưa 5 ngày và 7 ngày; mưa gây úng 5 ngày mưa có tổng lượng theo quy định sau đây đã xuất nằm trong mưa 7 ngày) nên mưa gây úng dài ngày hiện tương ứng với thời gian mưa 1, 3, 5 và 7 ngày nguy hiểm hơn mưa gây úng ngắn ngày và mô hình (xem bảng 1 và bảng 2). mưa tiêu thiết kế là mưa gây úng dài ngày. Tuy nhiên do số lần xuất hiện các trận mưa gây úng 5 ngày và 7 Mưa 1 ngày: ≥ 51 mm; mưa 3 ngày: ≥ 153 mm; ngày chỉ chiếm tỷ lệ rất thấp (3,91% và 1,12%) so mưa 5 ngày: ≥ 255 mm; mưa 7 ngày: ≥ 357 mm. 15,64% của mưa gây úng 3 ngày nên số ngày mưa của Số liệu thống kê trong các bảng 1 và 2 cho thấy: mô hình trận mưa tiêu thiết kế cho vùng nghiên cứu - Trong tổng số 179 trận mưa gây úng đã xuất là 3 ngày. hiện trong 25 năm ở Uông Bí thì mưa 1 ngày có 179 2.2. Hình dạng phân phối mô hình mưa gây úng trận, mưa 3 ngày có 28 trận, mưa 5 ngày có 6 trận và Phân phối lượng mưa cho từng ngày của trận mưa 7 ngày chỉ có 2 trận. mưa gây úng 3 ngày có thể khái quát thành 3 kiểu cơ - Mưa gây úng trong vùng nghiên cứu có tính bản sau đây, được mô tả trong hình 1. chất bao (mưa gây úng 1 ngày nằm trong mưa 3 Kiểu 1 Kiểu 2 Kiểu 3 Đỉnh của trận mưa rơi Đỉnh của trận mưa rơi vào Đỉnh của trận mưa rơi vào vào ngày thứ nhất ngày thứ hai ngày thứ ba Hình 1. Các kiểu phân phối cơ bản của mô hình mưa gây úng 3 ngày Mỗi kiểu cơ bản nêu trên lại được chia thành 3 - Dạng phân phối 1: Hai ngày mưa còn lại đều có dạng phân phối sau đây: lượng mưa từ 51 mm trở lên. 112 N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 12/2020
  5. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - Dạng phân phối 2: Trong hai ngày mưa còn lại Chú thích: Với dạng phân phối 1 và 2, trận mưa có một ngày lượng mưa dưới 51 mm. nào có lượng mưa ở ngày cuối trận mưa cao là mô - Dạng phân phối 3: Cả hai ngày mưa còn lại đều hình bất lợi. có lượng mưa nhỏ hơn 51 mm. Bảng 3. Thống kê số lượng các dạng phân phối lượng mưa của các trận mưa gây úng 3 ngày đã xuất hiện trong khu vực nghiên cứu Số trận Kiểu 1 Kiểu 2 Kiểu 3 TT Năm mưa gây Dạng Dạng Dạng Dạng Dạng Dạng Dạng Dạng Dạng úng 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 1990 1 1 2 1991 1 1 3 1992 2 1 1 4 1993 - 5 1994 2 1 1 6 1995 1 1 7 1996 1 1 8 1997 1 1 9 1998 3 1 1 1 10 1999 - 11 2000 1 1 12 2001 1 1 13 2002 2 1 1 14 2003 1 1 15 2004 1 1 16 2005 1 1 17 2006 2 1 1 18 2007 - 19 2008 - 20 2009 - 21 2010 1 1 22 2011 - 23 2012 3 1 1 1 24 2013 3 1 1 1 25 2014 - Tổng số 28 0 3 2 2 3 8 0 6 4 0 10,7 7,1 7,1 10,7 28,6 0 21,4 14,3 Tỷ lệ % 17,9% 46,4% 35,7% Kết quả thống kê phân loại 28 trận mưa gây úng (đỉnh mưa rơi vào ngày thứ 3) với tỷ lệ 35,7%. Kiểu 1 3 ngày được tóm tắt trong bảng 3 cho thấy: chiếm tỷ lệ thấp nhất với 17,9% số trận mưa gây úng. - Mưa gây úng 3 ngày có đỉnh mưa chủ yếu rơi - Trong kiểu 2 thì dạng phân phối 3 chiếm tỷ lệ vào ngày thứ 2 (kiểu 2) với tỷ lệ 46,4%, tiếp đến kiểu 3 nhiều nhất, tiếp đến là dạng phân phối 2. N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 12/2020 113
  6. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - Trong kiểu 3 thì dạng phân phối 2 chiếm tỷ lệ 2.3.2. Tính toán và vẽ đường tần suất lý luận nhiều nhất, tiếp đến là dạng phân phối 3. Sử dụng phần mềm FFC 2008 để tính toán và vẽ Như vậy tính phổ biến của phân phối mô hình đường tần suất lý luận các trận mưa gây úng 3 ngày, trận mưa gây úng thiết kế thời đoạn 3 ngày tại Uông được thể hiện trong hình 2. Bí là đỉnh mưa rơi vào ngày thứ 2 (kiểu 2) với dạng phân phối 3 hoặc kiểu 3 (đỉnh mưa rơi vào ngày thứ 3) với dạng phân phối 2. 2.3. Xác định mô hình trận mưa tiêu thiết kế 2.3.1. Tính toán và vẽ đường tần suất kinh nghiệm - Thống kê lượng mưa của 28 trận mưa gây úng 3 ngày đã xuất hiện trong 25 năm (tài liệu lấy từ bảng 1), sắp xếp số liệu lượng mưa của từng trận mưa theo thứ tự giảm dần. Hình 2. Đường tần suất lý luận mưa gây úng 3 ngày - Tần suất kinh nghiệm tính theo công thức (1): trạm Uông Bí m Pi =  100% (1) 2.3.3. Xác định lượng mưa thiết kế n 1 Với tần suất mưa gây úng thiết kế 10% xác định Trong đó: được giá trị mưa gây úng thiết kế X10% là 249,14 mm. Pi là tần suất kinh nghiệm ứng với giá trị lượng 2.3.4. Chọn năm điển hình mưa của trận mưa gây úng Xi Theo QCVN 04-05:2012/BNNPTNT, mô hình n: là số trận mưa gây úng được chọn để tính mưa điển hình là mô hình trận mưa đã xảy ra trong toán, n = 28. thực tế, có tổng lượng mưa xấp xỉ với tổng lượng mưa m: là số thứ tự của liệt quan trắc Xi đã được sắp thiết kế, có dạng phân phối là phổ biến và thiên về xếp từ lớn đến nhỏ. bất lợi. Bảng 4. Một số trận mưa gây úng 3 ngày đã xảy ra trong thực tế có lượng mưa xấp xỉ với lượng mưa thiết kế Thời gian xuất hiện (từ Phân phối cho từng ngày Năm X (mm) ngày đến ngày) Ngày 1 Ngày 2 Ngày 3 1992 240,4 24/7  26/7 92,9 131,8 15,7 1996 235,9 30/8  01/9 61,3 119,0 55,6 2006 253,4 16/8  18/8 107,1 28,0 118,3 (1) Theo nguyên tắc mô hình mưa đã xảy ra trận mưa năm 2006 là đáp ứng được nguyên tắc 2) trong thực tế có tổng lượng mưa xấp xỉ với tổng nêu trên. lượng mưa thiết kế: chọn được 3 trận mưa gây úng Như vậy, trận mưa xuất hiện từ ngày 16 đến xuất hiện vào các năm 1992, 1996 và 2006, được ngày 18/8/2006 được chọn làm mô hình mưa gây thống kê trong bảng 4. úng điển hình (Xdh) để xác định mô hình mưa tiêu (2) Theo nguyên tắc có dạng phân phối là phổ thiết kế. biến và thiên về bất lợi: Như đã phân tích, tính phổ 2.3.5. Thu phóng xác định mô hình trận mưa gây biến của mô hình trận mưa gây úng thời đoạn 3 ngày úng thiết kế tại Uông Bí là đỉnh mưa rơi vào ngày thứ 2 (kiểu 2) với dạng phân phối 3 hoặc đỉnh mưa rơi vào ngày thứ - Hệ số thu phóng Kp: 3 (kiểu 3) với dạng phân phối 2. Với mọi dạng phân Xp phối mô hình mưa thì trận mưa nào có lượng mưa ở Kp = (2) X dh ngày cuối cao là mô hình bất lợi. Với 3 trận mưa nêu trong bảng 4 đáp ứng được nguyên tắc 1) thì chỉ có Thay số vào công thức (2) tính được Kp = 0,983 114 N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 12/2020
  7. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - Phân phối lượng mưa tiêu thiết kế cho từng Kết quả thu phóng xác định mô hình mưa tiêu ngày: thiết kế được tóm tắt trong bảng 5. Xp = Kp x Xdh (3) Bảng 5. Mô hình trận mưa gây úng điển hình và mô hình trận mưa gây úng thiết kế Ngày mưa Tổng cộng Mô hình trận mưa Ghi chú 1 2 3 (mm) Điển hình 107,10 28,00 118,30 253,40 Từ ngày 16 đến 18/8/2006 Thiết kế (p=10%) 105,30 27,53 116,31 249,14 Hệ số thu phóng Kp = 0,983 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ lượng mưa cho từng ngày mưa để phân tích lựa chọn hình dạng mô hình phân phối mưa phù hợp. Số lượng Đã phân tích và làm rõ rõ cơ sở khoa học, các kiểu, dạng phân phối mô hình mưa gây úng 5 phương pháp, trình tự nội dung các bước tính toán ngày và 7 ngày nhiều hơn mô hình mưa gây úng 3 xác định mô hình trận mưa tiêu thiết kế theo TCVN. ngày. Đây là căn cứ quan trọng khi phân tích lựa Tính toán theo phương pháp nêu trên không chỉ chọn một dạng mô hình mưa điển hình trước khi khắc phục được những nhược điểm của các phương thực hiện bước thu phóng thành mô hình trận mưa pháp tính toán trước đây mà còn cho phép xác định tiêu thiết kế. được chính xác về mô hình trận mưa tiêu thiết kế phù hợp với đặc điểm mưa gây úng của từng vùng. TÀI LIỆU THAM KHẢO Theo TCVN thì chỉ những trận mưa có lượng 1. Nguyễn Tuấn Anh, Tống Đức Khang, 2004. mưa trung bình ngày từ 51 mm trở lên mới được Các phương pháp tính toán quy hoạch hệ thống thủy chọn đưa vào bảng thống kê để phân tích tính toán lợi. Nhà xuất bản Nông nghiệp. Hà Nội, 2005 xác định mô hình mưa tiêu thiết kế. Thực tế có thể 2. Trung tâm Khoa học và Triển khai kỹ thuật xuất hiện trận mưa gây úng 3 ngày trong đó có hai thủy lợi, 2010. Báo cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu ngày lượng mưa từ 51 mm trở lên, ngày còn lại chỉ từ đề tài khoa học cấp Bộ “Nghiên cứu ảnh hưởng của 16 mm đến 50 mm; hoặc trận mưa gây úng dài ngày công nghiệp hóa và đô thị hóa đến hệ số tiêu vùng có lượng mưa 1 ngày từ 16 mm đến 50 mm, mà ngày đồng bằng Bắc bộ”. Hà Nội, 2010. mưa này lại nằm giữa hai ngày mưa đều có lượng 3. Trung tâm Khoa học và Triển khai kỹ thuật mưa lớn hơn hoặc bằng 51 mm, nhưng lượng mưa thủy lợi, 2015. Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án Tiêu trung bình ngày của cả trận lại nhỏ hơn 51 mm nên thoát nước khu vực Cửa Đền và Láng Cà thuộc các xã theo quy định của tiêu chuẩn không được đưa vào Hồng Thái Tây, Hồng Thái Đông, thị xã Đông Triều bảng thống kê tính toán. Để khắc phục nhược điểm và khu vực phía Bắc phường Phương Nam, thành trên và phù hợp với thực tiễn hơn, đề nghị nghiên phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Sở Nông nghiệp và cứu chỉnh sửa quy định trận mưa gây úng từ 3 ngày PTNT Quảng Ninh, 2015. trở lên là những trận mưa có lượng mưa trung bình 4. Trường Đại học Thủy lợi, 2007. Giáo trình Quy ngày lớn hơn hoặc bằng 40 mm (40 mm là trị số hoạch và thiết kế hệ thống thủy lợi - Tập I. Nhà xuất trung bình tương đối của trận mưa gây úng 3 ngày có bản Xây dựng. Hà Nội, 2007. lượng mưa một ngày đạt 16 mm và hai ngày còn lại đều đạt 51 mm). 5. Viện Khoa học Thủy lợi, 2005. Sổ tay Kỹ thuật thủy lợi - Phần 2: Công trình thủy lợi - Tập 3. Hệ Đối với trường hợp cụ thể tại trạm đo mưa Uông thống tưới tiêu. Nhà xuất bản Nông nghiệp. Hà Nội, Bí, mô hình mưa gây úng là mưa ba ngày có đỉnh rơi 2005. vào ngày thứ hai hoặc ngày thứ ba của trận mưa trong đó có 1 ngày lượng mưa dưới 51 mm. Mô hình 6. Viện Quy hoạch và Quản lý nước, 1993. Một mưa gây úng tại các trạm đo mưa khác có thể sẽ số tổng kết và nhận xét khái quát về hệ số tưới và hệ khác so với trạm Uông Bí. Dựa theo phương pháp số tiêu vùng đồng bằng và trung du Bắc bộ. Hà Nội, tính toán đã nêu ở trên, nếu bước phân tích tài liệu 1993. mưa ngày thực đo và xác định được mưa gây úng ở 7. Website của Trung tâm Dự báo Khí tượng trạm đo mưa nào đó là mưa gây úng 5 ngày hoặc 7 Thủy văn Quốc gia - Chuyên mục: Kiến thức khí ngày thì phải phân ra nhiều dạng mô hình phân phối tượng thủy văn - mưa lớn. N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 12/2020 115
  8. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ SCIENTIFIC BASIS FOR DETERMINING THE DESIGN DRAINAGE RAINFALL MODEL BASED ON TCVN 10406:2015 Le Thi Thanh Thuy Summary On 31 december 2015, the Ministry of Science and Technology promulgated the Decision No. 3981/QĐ- BKHCN about issuing the National Standard TCVN 1046:2015 Hydraulic Structures - Calculation of design drainage coefficient. According to the provision 4.1 in this standard, a rainfall event, being used in the computation, refers to a water-logging rainstorm event that could be occurred within the drainage catchment equivalent to the design frequency. A water-logging rain event is a rainstorm event having an average daily (24-hour) precipitation of above 51 mm. The design rainfall model includes the number of rain days, total precipitation of a rain event corresponding to the design frequency and rainfall distribution towards the rainstorm time that is suitable with the characteristics of the water-logging rainfall event and drainage requirement of the catchment. The standard also stipulates a statistical analysis method for water- logging rainfall events have occurred within the catchment from observation data in order to select adequate number of rain days and distribution types of design drainage-rainfall model. With the purpose of illustrating the methodology being prescribed in the above TCVN 10406:2015, this article introduces the procedure of contents and calculating methods to determine the design drainage rainfall model, using the Uong Bi rain gauge (Quang Ninh) as a case study. Keywords: Design drainage rainfall model, rainfall causing water logging, frequency, TCVN 10406:2015, Uong Bi rain gauge. Người phản biện: PGS.TS. Nguyễn Văn Tuấn Ngày nhận bài: 4/8/2020 Ngày thông qua phản biện: 4/9/2020 Ngày duyệt đăng: 11/9/2020 116 N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 12/2020
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0