Cố vấn học tập trong đào tạo tín chỉ ở các trường đại học, cao đẳng Việt Nam hiện nay – yêu cầu, thực trạng và một số giải pháp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Cố vấn học tập trong đào tạo tín chỉ ở các trường đại học, cao đẳng Việt Nam hiện nay – yêu cầu, thực trạng và một số giải pháp trình bày bản chất của học chế tín chỉ và yêu cầu đặt ra đối với cố vấn học tập; Thực trạng công tác cố vấn học tập tại các trường đại học, cao đẳng Việt Nam hiện nay; Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác cố vấn học tập trong học chế tín chỉ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Cố vấn học tập trong đào tạo tín chỉ ở các trường đại học, cao đẳng Việt Nam hiện nay – yêu cầu, thực trạng và một số giải pháp

CỐ VẤN HỌC TẬP TRONG ĐÀO TẠO TÍN CHỈ Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG VIỆT NAM HIỆN NAY – YÊU CẦU, THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP Nguyễn Thị Mỹ Hạnh1 Nguyễn Diệu Thanh2 1. Dẫn nhập Nhằm đưa nền giáo dục Việt Nam sớm hội nhập với khu vực và thế giới, trong suốt những năm qua, các trường đại học trong cả nước đã tích cực thực hiện lộ trình chuyển đổi từ việc thực hiện chương trình đào tạo theo nhóm sinh viên được chia thành lớp theo kiểu Đông Âu thành việc thực hiện đào tạo theo hệ thống tín chỉ kiểu Hoa Kỳ và bước đầu, một số ít trường đã tạo ra được những thay đổi có tính chất cơ bản. Tuy nhiên, nhìn chung các trường đại học, cao đẳng trên phạm vi toàn quốc chỉ đang thực hiện những thay đổi bề mặt theo hệ thống mới chứ chưa thực sự đưa phương thức đào tạo theo tín chỉ vận hành đúng với thực chất, đặc trưng của nó. Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng này chính là chưa nhận thức hết tầm quan trọng và vai trò của cố vấn học tập trong quy trình đào tạo. Từ đó, mà chưa thực thi được những giải pháp thích hợp, thiết thực nhằm phát huy tối đa chức năng của họ trong vai trò “cố vấn”. Bằng cái nhìn khách quan, chân thực, chúng tôi – những giảng viên trẻ tâm huyết với nghề một lần nữa mong muốn nhận chân lại vai trò của cố vấn học tập trong đào tạo tín chỉ hiện nay, đánh giá đúng và sát thực trạng, đồng thời bước đầu đề ra một số giải pháp khả thi với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng của việc đạy học theo hệ thống tín chỉ, đưa nó sớm vận hành đúng với bản chất vốn có. 2. Nội dung 2. 1. Bản chất của học chế tín chỉ và yêu cầu đặt ra đối với cố vấn học tập Khác với hình thức đào tạo theo niên chế trước đây, đặc trưng nổi bật nhất của học chế tín chỉ - một hình thức đào tạo được xem là tiên tiến trên thế giới hiện nay chính là mục tiêu đào tạo của nó hướng vào sinh viên, xem người học là trung tâm trong cả quá trình dạy - học. Theo đó, người học chủ động hơn trong việc tiếp thu kiến thức và quản lý thời gian (chủ động lựa chọn môn học, lựa chọn giáo viên, lựa chọn giờ học...), đồng thời phát huy được khả năng tự học, tự nghiên cứu của chính các em. Chính vì xem người học là trung tâm nên việc đào tạo hoàn toàn dựa vào yêu cầu của chính người học. Có lẽ không sai khi chúng ta xem người học như khách hàng của nhà trường và mối quan hệ giữa Trường với người học chính là mối quan hệ giữa 1 TS – Giảng viên khoa Việt Nam học, trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Giảng viên trường Đại học Quảng Bình 40
Nhà cung ứng với Khách hàng – một mối quan hệ hoàn toàn bình đẳng, minh bạch theo quy luật cung – cầu của thị trường giáo dục trong bối cảnh đầy cạnh tranh như hiện nay. Do đó, sự xuất hiện của các cố vấn học tập trong quy trình đào tạo này cũng có thể hình dung như những “nhân viên chăm sóc khách hàng” vậy. Vấn đề ở đây là số lượng, chất lượng của các cố vấn học tập ấy có “đủ” đáp ứng nhu cầu thường xuyên của người học hay không, có thực sự là cố vấn đắc lực cho người học trong quá trình chọn lựa, tự học và tự nghiên cứu của mình không? Từ bản chất của quá quá trình đào tạo theo học chế tín chỉ, chúng tôi tạm đề ra những yêu cầu “cần” và “đủ” đối với các cố vấn học tập như sau: Thứ nhất, cố vấn học tập phải là người nắm rõ nhất bản chất của quá trình dạy học và quy trình đào tạo của đơn vị công tác, từ số lượng, nội dung các môn học trong mỗi kì, việc đăng ký các môn học ra sao cho đến số lượng tín chỉ người học phải tích lũy được, nội dung và hình thức thực hành, thực tế… Thứ hai, cố vấn học tập phải làm sao hiểu được người học và giúp người học hiểu được chính mình: hiểu được những gì người học cần trong quá trình học tập và những gì người học có thể tự làm được để từ đó tư vấn, hướng dẫn, giúp các em nhận ra đúng thiên hướng và trình độ học lực của mình, đăng ký vào đúng lớp mình có thể học và cần phải học. Thứ ba, cố vấn học tập phải thực sự là những người có đạo đức, tâm huyết với nghề. Có như vậy thì họ mới có đủ sự kiên trì, nhẫn nại để theo sát tâm tư, nguyện vọng của từng sinh viên, cùng với các em tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình học tập và nghiên cứu. Thứ tư, cố vấn học tập phải được trau dồi kỹ năng ngoại ngữ, vi tính và kĩ năng giao tiếp, làm việc với sinh viên. Không chỉ cần có Tâm, bản thân các cố vấn học tập cũng phải thực sự là những người bạn thực sự với chính người học. Họ phải nắm được tâm – sinh lý của các em, có phương pháp và nghệ thuật giao tiếp cởi mở, thân thiện. Có thế, họ mới thực sự “hòa” nhập vào thế giới sinh viên, giúp sinh viên tin tưởng và từ đó có thể sẻ chia mọi khó khăn, giải đáp những thắc mắc (thậm chí là những trăn trở rất khó nói) mà các em gặp phải trong quá trình học tập và nghiên cứu. Thứ 5, để cố vấn học tập phát huy tốt nhất vai trò của mình, bên cạnh chú trọng chất lượng đội ngũ này, chúng ta cần phải đảm bảo đủ về mặt số lượng để có thể phục vụ tốt nhu cầu của tất cả sinh viên, khắc phục tình trạng chỉ tập trung chú ý vào hai loại đối tượng sinh viên như nhiều trường hiện nay: sinh viên học tập xuất sắc cần bồi dưỡng tài năng và sinh viên gặp nhiều khó khăn. 41
Qua đây, chúng ta có thể phác dựng mô hình về những yêu cầu đặt ra đối với các cố vấn học tập như sau: Sơ đồ: Yêu cầu đối với cố vấn học tập trong đào tạo theo học chế tín chỉ ở các trƣờng đại học Việt Nam hiện nay 42
2.2. Thực trạng công tác cố vấn học tập tại các trƣờng đại học, cao đẳng Việt Nam hiện nay Trong đào tạo theo tín chỉ, cố vấn học tập có vai trò đặc biệt quan trọng và ảnh hưởng rất lớn đến sự thành công trong học tập và rèn luyện của sinh viên. Tuy nhiên, thực tế triển khai tại các trường đại học, cao đẳng hiện nay cho thấy công tác cố vấn học tập vẫn còn nhiều vấn đề bất cập. Trước hết, nhiều trường vẫn chưa phân biệt một cách rõ ràng hai khái niệm giáo viên chủ nhiệm và cố vấn học tập. Nếu trong mô hình đào tạo theo niên chế, giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò là cầu nối giữa nhà trường và sinh viên, là người đại diện của nhà trường quản lý sinh viên, thì trong mô hình đao tạo theo tín chỉ, người cố vấn học tập có vai trò tư vấn, định hướng quá trình học tập và lựa chọn nghề nghiệp của sinh viên, giám sát quá trình học tập của các em, qua đó tham mưu cho lãnh đạo trường, khoa và bộ môn các vấn đề liên quan đến công tác quản lý đào tạo, nghiên cứu khoa học và đào tạo theo nhu cầu xã hội. Những năm gần đây, khi chuyển sang mô hình đào tạo theo tín chỉ, tại các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, khái niệm cố vấn học tập dần thay thế cho khái niệm giáo viên chủ nhiệm trước đây. Tuy nhiên, khi quy định trách nhiệm và quyền hạn cho giảng viên kiêm nhiệm cố vấn học tập, các trường lại mặc định cố vấn học tập chính là giáo viên chủ nhiệm, chỉ khác nhau về tên gọi, còn vai trò và nhiệm vụ thì không đổi, thậm chí còn nặng nề hơn. cố vấn học tập vừa là giáo viên chủ nhiệm trước đây, đồng thời đảm nhận vai trò là người tư vấn, trợ giúp sinh viên trong học tập và nghiên cứu khoa học. Đây là một trong những nguyên nhân khiến cả giảng viên và sinh viên đều chưa thực sự hiểu đúng về vai trò của một người cố vấn học tập thực sự. Kinh nghiệm triển khai học chế tín chỉ tại các quốc gia phát triển cho thấy, cố vấn học tập là một công việc đòi hỏi kiến thức và thời gian. Nhiệm vụ của giảng viên – cố vấn học tập là tư vấn về học tập, nghiên cứu khoa học và việc làm cho sinh viên. Tuy nhiên, ở hầu hết các cơ sở giáo dục đại học ở nước ta, giảng viên – cố vấn học tập lại đang “quá tải” về nhiệm vụ. Bên cạnh các hoạt động giảng dạy, công tác chuyên môn, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, họ phải “gánh” thêm nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm lớp như hướng dẫn về thủ tục hành chính, và trong học chế tín chỉ, họ lại phải kiêm nhiệm cố vấn học tập. Áp lực phải hoàn thành một khối lượng công việc quá lớn trong năm khiến đội ngũ giảng viên gặp nhiều khó khăn trong việc phân bổ thời gian hợp lý để thực hiện tốt tất cả các nhiệm vụ nói trên. Vì nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan, vai trò cố vấn học tập của giảng viên rất ít được chú trọng. Hầu như các giảng viên không thu xếp được thời gian để gặp sinh viên do thời gian biểu, lịch công tác dày đặc. Điều này trái ngược hoàn toàn với bản chất của vị trí cố 43
vấn học tập mà các nước phát triển đã thực hiện. Tại các quốc gia này, sinh viên hoàn toàn có thể mang đến những yêu cầu chính trong bài tập, một bài viết mẫu hoặc phản hồi cụ thể mà bạn nhận được từ hệ thống hoặc từ giáo sư phụ trách môn học của mình, đồng thời có thế đưa ra hay mang theo bất cứ tài liệu nào liên quan đến bài tập cá nhân và nhờ cố vấn học tập hướng dẫn. Nguyên nhân của thực trạng này ở Việt Nam, như đã nói, có thể xuất phát từ cách nhìn nhận vai trò của cố vấn học tập từ phía người thầy và từ phía sinh viên, bởi cả hai chưa thực sự hiểu hết vai trò của cố vấn học tập trong học chế đào tạo tín chỉ, đồng thời cũng do quỹ thời gian hạn hẹp khiến giảng viên khó có nhiều cơ hội tiếp cận và trao đổi với sinh viên. Hiệu quả của hoạt động tư vấn, cố vấn trong học tập của giảng viên vì thế mà không thu được hiệu quả cao. Trong học chế đào tạo tín chỉ, công việc cụ thể của các cố vấn học tập là hướng dẫn sinh viên tìm hiểu chương trình đào tạo, tư vấn xây dựng kế hoạch học tập và đăng ký các môn học phù hợp; hướng dẫn sinh viên về phương pháp học tập, sử dụng thời gian hiệu quả; tư vấn giúp sinh viên tháo gỡ những vướng mắc… Việc này đòi hỏi người cố vấn học tập phải am hiểu chương trình, đặc thù của ngành học, hiểu khả năng và hoàn cảnh của đối tượng được tư vấn, có nhiệt tình cao. Thế nhưng, rất ít giảng viên đáp ứng được những yêu cầu đó. Một thực tế mà rất nhiều trường đại học, cao đẳng gặp phải hiện nay là đội ngũ cố vấn học tập quá trẻ và thiếu kinh nghiệm. Mặc dù sự nhiệt tình, năng động, của các giảng viên trẻ, cùng với khoảng cách tuổi tác, thế hệ không lớn là yếu tố thuận lợi giúp họ tiếp cận sinh viên dễ dàng hơn, nhưng các giảng viên trẻ lại thường có những điểm yếu như: thiếu kinh nghiệm thực tế, chưa chủ động trong công việc. Rất nhiều cố vấn học tập là những giảng viên trẻ mới được giữ lại trường chưa lâu, chưa nắm bắt hết các quy định có liên quan đến công tác đào tạo, công tác sinh viên cũng như rất nhiều những quy định khác có liên quan. Mặt khác, áp lực trong thời gian đầu của quá trình làm việc tại trường khiến các giảng viên trẻ không có đủ thời gian phân chia cho giảng dạy, nghiên cứu cũng như học tập nâng cao trình độ chuyên môn, ngoại ngữ, tin học…Kết quả là, họ sẽ dành ít thời gian cho công việc cố vấn học tập, vì đây được coi là công việc ít mang lại lợi ích thiết thân cho họ. Nhiều giảng viên trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm trong xử lý các tính huống sư phạm “ngoài lớp học” nên gặp khá nhiều khó khăn trong khi làm việc với sinh viên. Điều này dẫn những sai sót, những hiểu lầm không đáng có… Đa số các giảng viên trẻ tự tìm tòi, học hỏi, tích lũy kinh nghiệm dần trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình mà chưa trải qua một buổi tập huấn hay phổ biến quy chế từ phòng đào tạo. Vì tâm lý “sợ sai”, một số giảng viên trẻ hạn chế tiếp xúc với sinh viên, né tránh đề nghị tư vấn của sinh viên. Do đó, khi gặp rắc rối liên quan đến quy 44
chế học vụ, học phí, các chế độ chính sách…, sinh viên thường không tìm đến cố vấn học tập mà lên thẳng phòng đào tạo hoặc phòng công tác sinh viên, gây ra tình trạng quá tải ở các phòng, ban. Thực trạng này cho thấy đội ngũ giảng viên trẻ - cố vấn học tập hiện nay rất thiếu thông tin, kĩ năng và chuyên môn dẫn đến thiếu khả năng giải quyết những vấn đề do sinh viên đặt ra. Vì thế, kết quả tư vấn chưa cao, chất lượng công tác cố vấn học tập còn chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. Cần phải khẳng định rằng, cố vấn học tập có vai trò đặc biệt quan trọng, không thể thiếu trong đào tạo theo học chế tín chỉ. Mỗi cố vấn học tập là một nhân tố then chốt trong mối quan hệ nhà trường - sinh viên – thị trường lao động; là một chuyên gia tư vấn về học tập và việc làm cho sinh viên, đồng hành cùng sinh viên trong suốt quá trình học tập. Nếu coi sinh viên là khách hàng thì cố vấn học tập được ví như những người nhân viên bán hàng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đội ngũ nhân viên bán hàng này vẫn chưa thực sự nhiệt tình với thượng đế của mình. Bên cạnh những cố vấn học tập am hiểu các quy chế, tận tình hướng dẫn sinh viên trong suốt quá trình học tập, rèn luyện, giúp sinh viên đạt kết quả cao, cũng còn một số cố vấn học tập chưa thật sự làm hết chức năng, nhiệm vụ của mình. Vẫn còn tình trạng cố vấn học tập chỉ ký xác nhận vào phiếu đăng ký học phần mà không hề tư vấn cho sinh viên, thậm chí không quan tâm nội dung đăng ký trên phiếu. Việc duy trì đội ngũ cố vấn học tập ở nhiều nơi còn mang tính hình thức bởi trên thực tế, lực lượng giảng viên ở nhiều trường đại học và cao đẳng còn mỏng, chưa am hiểu kỹ về chương trình, quy chế đào tạo tín chỉ, chưa nắm vững tinh thần học tập cụ thể của sinh viên… Một số cố vấn học tập còn hời hợt, ít bố trí thời gian tiếp xúc với sinh viên, không tổ chức thường xuyên sinh hoạt định kỳ đối với các lớp sinh viên (thường chỉ 2-3 buổi/ học kỳ), việc sinh hoạt định kỳ chưa có nội dung phong phú, các tiếp xúc tư vấn nhiều khi mang tính tự phát trực tiếp hoặc qua trao đổi qua điện thoại, email nên hiệu quả chưa cao, chưa đáp ứng và giải đáp những thắc mắc của sinh viên một cách đầy đủ. Đào tạo tín chỉ là lấy sinh viên làm trung tâm - sinh viên chủ động trong việc học tập, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc cố vấn học tập có thể phó mặc cho sinh viên trong tất cả mọi việc. Thái độ thờ ơ, thiếu trách nhiệm của cố vấn học tập trong công việc là một trong những nguyên nhân dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, như bị khiển trách, kỷ luật, thậm chí là bị đuổi học, mà người gánh chịu không phải ai hết ngoài sinh viên. Tiến sĩ Lê Văn Khuyến – nguyên phó vụ trưởng Vụ Đại học và sau Đại học – Bộ Giáo dục & Đào tạo cho biết: “Nguyên nhân chính dẫn đến việc nhiều sinh viên bị thôi học khi đào tạo tín chỉ do sự thiếu trách nhiệm của cố vấn học tập. Hệ thống này phải có trách nhiệm hỗ trợ cho sinh viên trong việc lựa chọn kế hoạch học tập phù hợp. Nếu hết học kì I, sinh viên có kết quả học tập không tốt thì cố 45
vấn học tập phải tác động và hướng dẫn để sinh viên rút bớt môn học trong kì tiếp theo để vừa với sức học – vì vậy muốn thành công trong đào tạo tín chỉ các trường phải chú trọng xây dựng đội ngũ này” (Theo nguồn tin ghi lại của phóng viên Vũ Thơ báo Thanh Niên cung cấp). 2.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác cố vấn học tập trong học chế tín chỉ Đào tạo theo học chế tín chỉ là một hình thức đào tạo linh hoạt, lấy người học làm trung tâm. Để nâng cao chất lượng đào tạo, ngoài yếu tố người học, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, chương trình đào tạo thì cố vấn học tập đóng vai trò hết sức quan trọng. Như đã đề cập ở phần trên, có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng hiệu quả công tác cố vấn học tập tại các trường đại học, cao đẳng hiện nay không cao, như không đủ đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất và kinh phí để thực hiện riêng biệt hai mảng công tác là cố vấn học tập và chủ nhiệm lớp, công tác cố vấn học tập còn khá mới mẻ đối với các cơ sở giáo dục đại học ở nước ta, vv… Nhưng nguyên nhân chính vẫn là do các cơ sở giáo dục đại học chưa đánh giá đúng vai trò, chức năng và nhiệm vụ của cố vấn học tập. Để nâng cao hiệu quả của công tác cố vấn học tập, sự thay đổi trong cơ chế quản lý và tổ chức của nhà trường, ý thức trách nhiệm của đội ngũ cố vấn học tập là thực sự cần thiết. Dưới đây là một số giải pháp mà nhóm tác giả đưa ra: 2.3.1. Về phía nhà trường Để phát huy vai trò, chức năng và nhiệm vụ của cố vấn học tập, các trường đại học, cao đẳng cần thiết phải xây dựng quy trình công tác cố vấn học tập một cách khoa học, đồng thời phải tổ chức lại công tác chủ nhiệm lớp, tách biệt với công tác cố vấn học tập. Nhà trường nên quy định rõ vai trò và thời gian làm việc của cố vấn học tập; Giới hạn những lĩnh vực cố vấn học tập có trách nhiệm giải quyết giúp sinh viên, tránh tình trạng sinh viên xem cố vấn học tập như người “đa năng”, đặt những câu hỏi ngoài kiến thức và năng lực chuyên môn của cố vấn học tập. Bên cạnh đó, nhà trường có thể tổ chức mạng lưới cố vấn học tập chuyên trách ở mỗi khoa, hoặc bộ môn quản lý ngành học, tăng cường vai trò của Phòng công tác sinh viên trong việc tư vấn cho sinh viên về các thủ tục hành chính, các vấn đề về đời sống học đường, vv… thông qua các hình thức tư vấn trực tiếp, tư vấn qua e-mail. Đồng thời, nhà trường nên công khai hóa một cách đầy đủ các thủ tục liên quan đến sinh viên và hướng dẫn chi tiết trên website để sinh viên dễ dàng thực hiện nhằm giảm bớt nhiệm vụ cho cố vấn học tập. Định kỳ hằng năm, các trường cần mở các lớp tập huấn, đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ cố vấn học tập cho các giảng viên như hướng dẫn sinh viên giải quyết các 46
vấn đề về đào tạo: đăng ký môn học, đăng ký học cải thiện, học lại, học tiến độ riêng, bảo lưu kết quả học tập… để các giảng viên, đặc biệt là giảng viên trẻ tiếp cận một cách nhanh nhất các quy chế, quy định mới, tích lũy kinh nghiệm, kiến thức để thực hiện tốt hơn vai trò cố vấn học tập của mình. Để thuận tiện cho cố vấn học tập trong việc cập nhật thông tin liên quan đến sinh viên, các trường nên xây dựng và đưa vào sử dụng phần mềm quản lý sinh viên. Phần mềm này tích hợp thông tin giữa các phòng ban, giúp cố vấn học tập không những dễ dàng tìm hiểu thông tin cá nhân của sinh viên mà còn nhanh chóng nắm bắt tình hình học tập và rèn luyện của sinh viên qua các kỳ học. Nhờ vậy, các giảng viên kịp thời cố vấn các em trong việc xây dựng kế hoạch học tập phù hợp và hòa nhập trong môi trường tập thể. Nhà trường, đặc biệt là tổ chức Đoàn thanh niên, hội sinh viên cần có các hoạt động hiệu quả, hấp dẫn hơn, đồng thời nâng cao kỹ năng tuyền truyền, vận động của đội ngũ cán bộ Đoàn, hội để thu hút sinh viên tham gia vào các hoạt động của tổ chức này. Sau khi tham gia vào các hoạt động của Đoàn, hội làm cho sinh viên nâng cao được tính chủ động của mình hơn thì công tác cố vấn học tập cũng sẽ nhẹ nhàng hơn. Bởi lẽ tính chủ động chưa cao của sinh viên hiện nay là nguyên nhân cơ bản nhất khiến các em không nắm rõ các quy chế, các văn bản quy định liên quan đến chính bản thân mình, và phụ thuộc nhiều vào thông tin nhận được qua sự tư vấn của cố vấn học tập. 2.3.2. Về phía đội ngũ cố vấn học tập Để phát huy tốt vai trò cố vấn học tập, các cố vấn học tập cần am tường về chuyên môn, nắm vững mục tiêu giáo dục, nội dung, chương trình đào tạo, quy chế của Bộ Giáo dục và Đào tạo, quy định, nội quy của trường về học tập, rèn luyện và công tác sinh viên của trường; cố vấn học tập cũng phải nắm rõ chức năng, nhiệm vụ của từng phòng ban chức năng để hướng dẫn sinh viên liên hệ đúng người, đúng việc, đúng thời gian, thường xuyên cập nhật những thay đổi, bổ sung trong quy chế, quy định, nội quy để có thể tư vấn, hỗ trợ giúp đỡ sinh viên trong quá trình học tập, rèn luyện tại trường. Cố vấn học tập cần xây dựng và công khai lịch tiếp sinh viên, thời gian và địa điểm tiếp sinh viên; cung cấp cho sinh viên số điện thoại, email và các phương tiện liên lạc khác để sinh viên liên lạc trong trường hợp cần thiết. Định kỳ theo tháng, cố vấn học tập nên làm việc với Ban cán sự lớp, thường xuyên tổ chức các buổi họp lớp để sinh hoạt với lớp các nội dung theo quy định của nhà trường, để nhận xét, đánh giá tình hình hoạt động của lớp, đưa ra phương hướng giải quyết, phổ biến những kế 47
hoạch phải thực hiện trong thời gian sắp tới, tư vấn, định hướng cho sinh viên biết những việc phải làm trong hiện tại và tương lai, để sinh viên yên tâm cố gắng học tập và nghiên cứu. Đồng thời qua đó giúp sinh viên định hướng tốt nghề nghiệp trong tương lai. Ngoài những biện pháp nêu trên, thiết nghĩ muốn công tác cố vấn học tập đạt hiệu quả cao vẫn rất cần “cái tâm” của người giáo viên làm công tác này. Để làm tròn vai trò một cố vấn học tập, chính bản thân các giảng viên phải luôn lắng nghe ý kiến của sinh viên, đồng thời gần gũi hơn với sinh viên để chia sẻ. Khi cố vấn học tập thực sự quan tâm đến sinh viên, phát huy hết vai trò trách nhiệm của mình đối với sinh viên thì các em sẽ mạnh dạn, chủ động hơn trong việc trao đổi với cố vấn học tập của lớp. Trong vai trò giảng viên kiêm nhiệm cố vấn học tập, mỗi thầy giáo, cô giáo có thể rèn luyện tính tự lập cho sinh viên qua nhiều cách khác nhau như: hướng dẫn sinh viên phương pháp tự học, tìm kiếm thông tin trên mạng, qua đó giúp sinh viên nhận thức rõ cố vấn học tập chỉ là người tư vấn cho các sinh viên chọn hướng đúng đắn chứ không phải là người “dắt tay chỉ việc”. Muốn vậy cố vấn học tập phải nhạy bén trong cách trả lời những thắc mắc của sinh viên, không phải bất cứ câu hỏi nào của sinh viên đều bắt buộc cố vấn học tập trả lời rõ ràng, đôi khi nguời cố vấn học tập thay vì phải trả lời câu hỏi của sinh viên th́ì sẽ đặt ra những câu hỏi gợi ý cho các sinh viên giúp các em bỏ di những thói quen thụ động, ít chịu tìm tòi suy nghĩ. Tuy nhiên, người cố vấn học tập phải biết cách đặt ra câu hỏi để giúp các sinh viên không cảm thấy thất vọng khi có thắc mắc mà không giải quyết được gì. Muốn vậy, bản thân các cố vấn học tập nên chủ động phát triển kỹ năng mềm, tham gia đầy đủ các đợt tập huấn công tác cố vấn học tập do nhà trường tổ chức. 3. Kết luận Từ chỗ hiểu được bản chất, đặc thù của cách thức đào tạo theo tín chỉ và yêu cầu đối với cố vấn học tập trong quy trình đào tạo này, trên cơ sở thực tiễn giảng dạy ở các trường đại học trong những năm qua, chúng tôi mạnh dạn phác dựng lại thực trạng và đề xuất một số giải pháp cụ thể, sát thực với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng thực sự của đội ngũ cố vấn học tập trong các trường đại học, cao đẳng Việt Nam hiện nay, hy vọng đưa đào tạo theo tín chỉ của Việt Nam bắt kịp với nền giáo dục của khu vực và trên thế giới. 48