cuộc đời dài lắm: phần 2 - nxb văn học

23<br /> THỜI GIAN TRÔI LẶNG LẼ.<br /> Cuộc đời dài lắm nhưng cuộc đời cũng thật ngắn ngủi. Kể từ ngày anh về đây với<br /> cương vị mới, hai mùa mưa và sắp sửa hai mùa khô nữa sắp qua đi. Cả công ty đang<br /> tung beng lên trong một cơn sốt vỡ da chưa biết bao giờ hạ nhiệt. Từ căn phòng<br /> luôn có ánh sáng hắt ra của anh, từ những bài học ngọt ngào cay đắng rút ra được ở<br /> cái nông trường đầu tiên anh trở về, từ rất nhiều những cuộc bàn cãi thâu đêm qua<br /> sáng và cả những cú điện thoại nóng rãy, những đơn từ đủ loại – Một hệ thống<br /> niêm luật mới mẻ được hình thành.<br /> Bắt đầu là một loạt những giám đốc nông trường và trưởng các phòng ban yếu<br /> kém ra đi. Sau đó là tất cả những vườn cây được chăm sóc khai thác theo một quy<br /> trình kĩ thuật ngặt ngoèo mang tính pháp lệnh hoàn toàn mới. Sản lượng và chất<br /> lượng mủ đã được nhích lên, nhích vật vã từng giọt nhưng dẫu sao cũng đã nhích.<br /> Khu chế biến với cái dây chuyền công nghệ mới bấy lâu nằm bẹp trong mùi hôi thối<br /> toả lan khắp vùng nay đã ngày ngày cho ra lò những bánh mủ đẹp màu hơn, ít bọt<br /> khí hơn tuy sản lượng vẫn còn quá khiêm nhường. Tại đó, mùi mủ cháy thơm nồng<br /> như mùi kẹo bông trên bàn đĩa kiểm định trong sự giám quản tay ba đã tránh được<br /> phần nào hiện tượng mua bán, đổi chác hàm lượng vốn từ lâu đã thành đại dịch. Xí<br /> nghiệp sửa chữa ô tô, cơ khí đã có chủ mới, một kỹ sư công binh của quân đội Sài<br /> Gòn cũ có bằng cấp máy nổ đàng hoàng. Chỉ tính sơ sơ trong ba quý nó đã tiết kiệm<br /> cho Công ty một số tiền đến ngỡ ngàng: hơn chục tỉ đồng. Thu nhập của người công<br /> nhân bắt đầu có chiều khấm khá với đồng lương hàng tháng đã cầm được trong tay<br /> đúng kì hạn. Tệ nạn trộm cắp mủ, phá cây, cháy rừng có bớt hơn nhưng vẫn đang<br /> còn xảy ra đó đây trên những địa bàn ở sâu ở xa. Cuộc sống giữa người thợ và người<br /> quản lý đã bước đầu được hoà đồng trong tinh thần tiết kiệm tối đa. Những đám<br /> nhậu, những buổi tiệc tùng vô bổ nổ ra thường xuyên trước đây đã chuyển hoá dần<br /> sang những chương trình học tối…<br /> Tóm lại là một cung cách làm ăn mới chưa hoàn toàn được hình thành nhưng<br /> nó đã có dấu hiệu manh nha nhấp nháy sáng trong từng góc khuất nhất của vườn<br /> cây. Cao su đỏng đảnh, cao su thuỷ chung nhưng cao su cũng muôn đời hiền lành,<br /> dâng hiến, cao su đang trẻ lại, xanh hơn, hứa hẹn những bầu sữa căng tròn trong<br /> mai một. Chỉ có con người là vẫn thế, rối rắm và quá ư phức tạp.<br /> Đoàn Thanh đã trở thành kẻ nát rượu. Ông ta thẳng cánh khước từ chân đội<br /> trưởng bảo vệ mà Vũ Nguyên có nhã ý gài cho. Không còn nhận ra được một con<br /> người vốn tính điềm đạm, củ mỉ ít nói này nữa. Thường xuyên thấy ông ở quán<br /> rượu, ai rủ cũng uống, không rủ thì ghi nợ, không cho nợ thì nổi đoá. Toàn một thứ<br /> giọng bất mãn, công thần. Một chén đã say. Chưa say đã lè nhè. Thích cà khịa,<br /> <br /> thích chửi bới, không dám chửi hay chưa thể chửi kẻ đã hất mình ra khỏi guồng<br /> quay công việc, chỉ ù mẹ, éo bà những đứa nhờ có ông mà vớ bẫm để rồi giờ đây<br /> thấy ông khốn khổ thế này mà nhìn qua nhìn lại chả còn thằng c… nào. Tiên sư<br /> quân hèn mạt! Chả ai dây vào ông. Cuối cùng lại chỉ có bà vợ ốm tong teo hay thằng<br /> con lớn đen như cọc tiêu cháy đến dìu ông về. Mẹ cha chúng mày! Cả đời ông cầm<br /> súng, cả đời ông đổ mồ hôi xuống từng gốc cây ngọn cỏ để bây giờ cho chúng mày<br /> sung sướng, chúng mày ngoác mồm cười ông à. Cười, cười cái thằng bố chúng mày!<br /> Tiếng chửi của ông lăn lóc giữa hàng lô.<br /> Nghe chuyện, một lần Vũ Nguyên đến thăm ông tận nhà. Nheo nhóc và bừa bộn<br /> như một trại tị nạn. Ông lại im lìm như thóc gạo, hỏi gì cũng chỉ nhát gừng, thậm<br /> chí còn tỏ ra nhẫn chịu và biết điều đến không tin nổi: “Đồng chí đừng quá bận tâm<br /> đến tôi. Cuộc đời là một sân chơi. Tôi chơi sai luật tôi bị bật ra là phải rồi, đâu có<br /> oán ai. Chỉ oán mình ngu dại. Đồng chí về đi!” Rồi im. Tiếng võng buộc ở hai đầu<br /> cột rin rít như tiếng võng ở rừng. Lòng anh se lại. Có tháng lương và chút tiền<br /> thưởng vừa lĩnh, anh kín đáo dúi cả vào tay bà vợ. Ra đến cổng, vẫn còn nghe tiếng<br /> ông rền rĩ: “Ai phải ngửa tay đi nhận của bố thí. Giả cho người ta ngay”. Sau đó là<br /> tiếng đàn bà khóc tắc nghẹn.<br /> Có lẽ chỉ có Đăng Điền với sự đến chơi thi thoảng là đánh động ở ông cái nhu<br /> cầu tâm sự, được chuyện trò. Mỗi lần đến, gã ngồi không lâu nhưng cũng đủ thời<br /> gian để thông báo cho ông về mọi diễn biến tình hình trong Công ty. Ông nghe<br /> chăm chú, chốc chốc lại thở dại hoặc cau mày nhìn đi nơi khác. Thì ra con người<br /> này vẫn để một mẩu tim óc của mình lại cái nơi mà từ đó mình đã bị đánh Nốc ao<br /> như một thứ nghiệp chướng, một thứ nợ đồng lần dầu muốn cũng không dễ mỗi lúc<br /> mà dứt ra được. Điền nghĩ và lắc đầu cười thầm.<br /> Câu chuyện của họ thường diễn ra như thế này.<br /> - Có gì mới không? – Chủ nhà hỏi.<br /> - Thiếu cha gì – Khách lôi trong túi ra một chai rượu một bịch đồ nhậu.<br /> - Tao nghe nhiều người khen thằng cha này!<br /> - Nhiều người là ai? Thợ cạo mủ à? Công nhân à? Ôi dà, cái số đông lam lũ ấy<br /> sao gọi là nhiều được. Chỉ cần thêm một miếng thịt, một đồng cắc là họ bán rẻ linh<br /> hồn hết. Quần chúng là thế. Nhân dân muôn năm! Một đối tượng tuyệt vời để các<br /> nhà lãnh đạo costher yên tâm.<br /> - Họ nói nó biết quản lý, biết cách làm ăn, biết vì niêu cơm manh áo của mọi<br /> người.<br /> - Và biết mua thù chuốc oán nữa chứ. Nếu được làm một cái trưng cầu dân ý<br /> trong đội ngũ cán bộ, tức là đội ngũ những người có trí thức, có hiểu biết nhất thì<br /> hắn chỉ là con số không.<br /> - Mày có thiên kiến quá không đấy?<br /> - Ngược lại. Đã cắt giảm đi nửa phần những lời người ta nhận định về hắn. Rất<br /> khôn ngoan cơ hội nhưng lại làm ra vẻ trung thực, rất tham lam thu vén nhưng lại<br /> <br /> làm ra vẻ liêm khiết. Việc 50 héc ta đất hắn tự ý cấp cho gia đình, dòng họ nhà hắn<br /> nhưng lại núp dưới chiêu bài làm chính sách với những người kháng chiến cũ chả<br /> rõ mười mươi ra rồi đấy à?<br /> - Cái này phải xem lại xem. Biết đâu thằng cha vì cái đó thật.<br /> - Anh khờ bỏ mẹ! Ở hắn làm gì có cái gọi là thật. Nguỵ tạo, giả trá hết. Trong khi<br /> hò hét cắt giảm búa xua thì hắn lại tung tiền làm nhà tình nghĩa, xây sân vận động,<br /> cung văn hoá, dựng cả một cái hội trương to tổ chảng đến hội trường tỉnh cũng<br /> không bằng mà xung quanh việc đấu thầu và chỉ định thầu xây cất nó cũng lắm vấn<br /> đề lắm, rồi mời đủ các loại thầy thợ xuống mở lớp ngoại ngữ, chính trị, chuyên môn,<br /> văn hoá văn nghệ… toàn những thứ trời ơi đất hỡi chả ăn nhập gì đến cuộc sống của<br /> mọi người để chỉ cốt khoa trương lấy le với thiên hạ, để có cớ báo cáo lên trên rằng<br /> mình có tầm nhìn chiến lược. Tầm nhìn con mẹ gì kia chứ! Phân bón cắt, thuốc sâu<br /> cắt, xăng dầu cũng cắt, bao nhiêu cung cách làm ăn đã thành truyền thống của ông<br /> bà cũng cắt hết, vậy mà lại cứ một mực giao định mức cho các nông trường phải<br /> tăng lên, không tăng nổi thì hội nghị nào, cuộc giao ban nào cũng đem ra bêu giếu<br /> như đấu tố địa chủ, thế là phát xít chứ còn gì! Cha mẹ ơi, cứ đà này rồi đến lúc phải<br /> cắt cả vườn cây đi đem bán làm củi chứ tầm nhìn gì.<br /> - Biết vậy sao mày không can thiệp? Mày cũng là lãnh đạo kia mà?<br /> - Ai can thiệp nổi với hắn. Giám đốc là hắn, bí thư cũng là hắn, nói một câu là<br /> thiên hạ tái mặt, ai dám can để mà bị trù úm à.<br /> - Lộng quyền thế kia à?<br /> - Lộng còn khá. Lộng quyền mới chỉ dừng lại ở ê kíp, bè cánh, ghét thì hạ, thích<br /> thì đưa lên, cuộc kiểm tra phẩm chất, năng lực cán bộ vừa rồi thực chất chỉ là một<br /> cuộc thanh trừng, đằng này hắn bắt đầu giở thói gia đình trị ra mới khốn nạn. Đến<br /> bốn mươi phần trăm những đứa lên thay các chân giám đốc, trưởng phòng bị cách<br /> hồi đầu năm xét kỹ hoá ra toàn đồng hương đồng khói, anh em chú bác họ xa họ<br /> gần nhà hắn cả. Có vậy chân đế hắn mới được trám xi măng cốt thép.<br /> - Lại thế nữa?<br /> - Anh có vẻ vẫn cho tôi nói quá. Thế việc anh bị hất ra ngoài lề xã hội cái rụp là<br /> cái gì? Nếu anh thuộc cánh của hắn xem, còn khuya nhé! Chỗ anh là con bò béo,<br /> hất người lạ, đưa người thân vào thì mới có cái chấm mút. Anh tưởng cái chục tỷ tiết<br /> kiệm được là dồn hết vào sản xuất sao? Dồn mười thì hắn cũng được một đủ ngập<br /> răng. Mà lại được tôn vinh như đấng cứu thế, như nhà cải cách lỗi lạc.<br /> - Thôi, tao hết nghe nổi rồi. Nhức cái sọ quá! Uống đi! Sao mày sang rượu đến<br /> mà không chịu uống gì hết trọi? Uống! Tao quý cái tình của mày còn nghĩ đến tao.<br /> - Tình hìn này để lâu không ổn đâu. Công ty đang rơi vào trạng thái đi lên giả<br /> tạo nhưng khả năng đi xuống là có thật, mà xuống là xuống hẳn. Chỉ tiếc những<br /> người có tâm huyết như anh lại bị gãy cánh hết.<br /> - Thôi, nói tao làm gì. Tao hết thời rồi, hết từ lâu rồi.<br /> <br /> - Sao anh chóng cam chịu thế. Sẽ có lúc tình hình khác đi, chẳng ai cho anh chỉ<br /> ngồi uống rượu và nhấm nháp sự thất bại mãi thế này đâu. Người như anh phải ra<br /> mà cáng đáng công việc.<br /> Đôi mắt rượu nhìn sâu vào đôi mắt tỉnh:<br /> - Hình như chú mày muốn nói điều gì khác?<br /> - Không chỉ tôi mà là số đông những người tử tế không muốn khoanh tay ngồi<br /> nhìn cơ đồ Công ty sắp tan nát bởi tay một cá nhân khuynh loát.<br /> - Nói huỵch toẹt mẹ nó ra đi!<br /> - Chưa nói được. Phải chờ. Có thể chờ một năm, hai năm hoặc hơn. Sự nghiệp<br /> cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Phải chờ cho quần chúng ra khỏi cơn ngủ<br /> mê, cho cái xấu trong con người hắn được bộc lộ hết, lúc ấy ta làm vẫn chưa muộn.<br /> - Vậy chúng mày cứ đi mà chờ. Tao chán tất cả rồi, tao nhổ và tất cả. Về đi, về với<br /> cuộc cách mạng vĩ đại của chúng mày đi, tao muốn ngủ.<br /> Một tiếng ngáp to và dài. Đăng Điền đứng dậy, không thay đổi nét mặt:<br /> - Anh đi nghỉ đi! Có ít tiền lễ tết, anh đưa cho chị ấy làm vốn đi chợ.<br /> - Tao nghỉ rồi còn lễ tết cái gì nữa?<br /> - Ai dám cắt của anh.<br /> - Lần nào đến mày cũng cho tao tiền, tao cảm ơn nhưng khó nghĩ quá…<br /> - Nhằm nhò gì. Tôi có tiêu thì anh cũng có tiêu, đó mới là huynh đệ. Dù sao anh<br /> cũng là bậc khai quốc công thần. Công ty không lo được thì em út sẽ lo, chuyện vặt.<br /> Tôi về nhé! Nhớ là chuyện đâu bỏ đó kẻo ra quán làm một ly vào là nhìn ai cũng<br /> thành tri âm hết lại rách việc.<br /> - Đừng dạy khôn tao, mày!<br /> Đoàn Thanh phảy tay rồi xách chai rượu còn phần ba khật khưỡng đi vào nhà<br /> trong.<br /> Đăng Điền nhìn đồng hồ. Mới 8 giờ, còn sớm chán. Một cuộc gặp gỡ khác đang<br /> chờ gã tại một điểm cách xa đây hơn chục cây số. Cuộc gặp với tay phó giám đốc xí<br /> nghiệp chế biến cũng bị huyền thức cùng đợt với Đoàn Thanh. Chỉ khác tay này còn<br /> trẻ, văn hoá tốt, được mệnh danh là thi sĩ tỉnh lẻ, là nhạc sĩ của những rừng cây cao<br /> su, là gã đàn ông không biết thế nào là mệt mỏi trong con lộ chinh phục đàn bà.<br /> Riêng vế này hắn giống Đăng Điền, còn cái vế kia… Phải chăng lắm tài nên nhiều<br /> tật, làm kỹ thuật nhưng lại thích mộng mơ nên cái sự điều hành sản xuất cứ lồng<br /> phồng vấp váp mà dẫn đến làm ăn thua lỗ để bây giờ hắn bỗng trở thành một ông<br /> chủ quán Karaoke năm buồng, mỗi buồng có cái gì trong đó khi đèn tắt, cửa ập thì<br /> chỉ có trời mới biết.<br /> Lân, tên hắn, lúc này đang có nhà. Trời bán sơn địa về đêm hơi lạnh nên bộ thể<br /> thao hắn mặc trong nhà nhìn rất hợp với cái vóc dáng, mặt mũi trai lơ của con<br /> <br /> người hắn. Hắn bắt tay Điền vừa phải, không thân thiết cũng không lạnh nhạt, như<br /> cái bắt tay của chủ nhà hàng với khác đến ăn chơi. Cuộc đối thoại giữa hai con<br /> người có nhiều nét tương đồng này cũng ngắn gọn, không rườm rà.<br /> - Vẫn làm ăn đều đều đấy chứ? – Khách hỏi.<br /> - Vẫn. Ơn trời các đồng chí chính quyền sở tại gần đây cũng có đồng ra đồng vào<br /> nên bản hàng không thiếu khách.<br /> - Còn làm thơ?<br /> - Làm chứ. Tháng sau tôi ra tập, sẽ tặng huynh.<br /> - Còn nhạc?<br /> - Tốt! Đài phát thanh tỉnh vừa phát một ca khúc mới viết, nghe nói cũng được.<br /> Để em hát thử cho bác nghe.<br /> - Thôi khỏi, mình nghe trên sóng rồi, có thần thái lắm, không đến nỗi trống<br /> rỗng, đặc sệt kĩ thuật như mấy cha nhạc sĩ ở trung ương.<br /> - Bác quá khen. Không khéo tôi với bác lại thành một cặp Bá Nha và Tử Kỳ mất<br /> thôi. Làm chai Hennysi nhé!<br /> Điền nhìn xuống chân bàn. Thằng đều! Nó thừa biết mình chưa nghe nhưng cứ<br /> giả bộ như đã có nghe để bắt mình phải phỉnh đây.<br /> - Chúc mừng tự do! Chúc mừng sự thành đạt – Điền nâng ly rượu.<br /> - Chúc cho sự thăng tiến! – Lân cũng nâng ly.<br /> - Đểu! Nó lại đểu nữa rồi. Thăng tiến! Khi về nghỉ, nó chả đã xổ thẳng vào mặt<br /> mình là thời buổi này, chỉ có đứa chịu ôm chân mới có thể thăng tiến. Điền cười<br /> nhún:<br /> - Giá mình được đổi cho ông. Một toà nhà xinh xắn, một khoảnh rừng cả trăm<br /> héc ta, lúc làm ông chủ nhà hàng, lúc lại làm ông chủ đồn điền tiền vào không hết,<br /> gái đẹp bấu xung quanh, quá bằng Hoàng đế, thế là nhất. Còn ba cái chức mọn bọn<br /> tội, bóng câu qua cửa, nay còn mai mất, như con đĩ đứng đường.<br /> - Vậy tại sao ông bác lại rủ rê tôi về làm phó ban tuyên truyền? Về để ngày ngày<br /> dán hồ, cắt khẩu hiệu, viết ba cái diễn văn kêu ông ổng cho các ông sao?<br /> - Ừ, thì cũng là muốn ấm áp có anh có em vì xét đến cùng, cả Công ty này, kiếm<br /> được một người tài hoa, có chữ, khẳng khái, tâm đầu ý hợp như cậu đâu có ai.<br /> Không hiểu để bày tỏ sự cảm động hay muốn biểu thị phong dáng thời thượng<br /> của một ông chủ, Lân bật ngón tay kêu cái rốp:<br /> - Vừa có món mới, nữ sinh thi trượt đại học, chưa đến mười bảy, cao ngoài thước<br /> sau, tất cả tròn căng, loại chưa chuyên nghiệp, ông bác có tính nếm mùi chút? Cán<br /> bộ như bác còn nghèo, tôi đãi, đãi trọn gói.<br /> Đều! Vẫn đều! Nó muốn tỷ mình đây. Hồi đương chức, nó thừa hiểu ráo trọi cán<br /> bộ các phòng ban chứ chưa nói đến chánh phó giám đốc đều có cuộc sống vương<br /> <br />