Đặc điểm áp xe phổi tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 và Nhi Đồng 2 từ 1/2000-4/2008

ĐẶC ĐIỂM ÁP XE PHỔI TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 1 VÀ NHI ĐỒNG 2<br /> TỪ 1/2000 – 4/2008<br /> Bùi Nguyễn Đoan Thư*, Phạm Thị Minh Hồng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định đặc điểm dịch tễ, lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị áp xe phổi ở bệnh nhi nhập viện Nhi<br /> Đồng 1 và Nhi Đồng 2 từ tháng 1/2000 đến tháng 4/2008.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Mô tả hàng loạt ca.<br /> Kết quả: có 86 bệnh nhi (50 nữ, 36 nam), tuổi trung bình là 7 ± 4,5 tuổi. Triệu chứng lâm sàng thường gặp<br /> là sốt, ho, khạc đàm, khạc mủ và giảm phế âm. Tổn thương áp xe 1 ổ chiếm 66%, 66% tổn thương nằm ở phổi<br /> phải và 59% ở thùy dưới. Kích thước trung bình của ổ áp xe 5,5 ± 2,8 cm. 57% kèm theo tràn dịch màng phổi với<br /> 55% là dịch mủ có hoặc không kèm theo tràn khí. Ba loại vi khuẩn thường gặp trong các mẫu thử mủ áp xe, mủ<br /> màng phổi, đàm và máu là Acinetobacter spp, Klebsiella spp và Staphylococcus aureus. Kháng sinh thường dùng<br /> là Cephalosporin thế hệ ba kết hợp với Aminoglycosid, chiếm 51%. Kháng sinh được dùng nhiều khi đổi kháng<br /> sinh lần thứ nhất là Ciprofloxacin/Pefloxacin (48%), Metronidazole (39%) và Vancomycin (29%). Quinolone +<br /> Clindamycin/Metronidazole cho hiệu quả điều trị cao (93%), Cephalosporin III ± Aminoglycosid cho hiệu quả<br /> điều trị thấp (35%). 16 bệnh nhi (19%) được thực hiện chọc hút mủ áp xe. 26/86 (30%) bệnh nhi được thực hiện<br /> phẫu thuật, trong đó có 7 trường hợp đã được chọc hút mủ qua thành ngực trước đó. Phẫu thuật bao gồm cắt<br /> thùy phổi/một phần thùy phổi và dẫn lưu áp xe. 62% được tập vật lý trị liệu hô hấp. Thời gian nằm viện trung<br /> bình là 28 ± 15 ngày. Tỉ lệ khỏi bệnh 91%, tử vong 3,5%.<br /> Kết luận: Áp xe phổi là bệnh không thường gặp ở trẻ em. Ngay khi chẩn đoán ra áp xe phổi, cần phối hợp<br /> thêm kháng sinh loại có thể diệt được vi khuẩn kỵ khí. Lựa chọn đầu tiên nên là Clindamycin. Cần quyết định can<br /> thiệp phẫu thuật đúng lúc khi điều trị nội không hiệu quả..<br /> <br /> ABSTRACT<br /> LUNG ABSCESS AT CHILDREN’S HOSPITAL N01 AND N02. A REVIEW FROM 1/2000 – 4/2008<br /> Bui Nguyen Doan Thu, Pham Thi Minh Hong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 – Supplement of No 1 - 2009: 94 - 100<br /> Objective: To determine epidemiologic, clinical, paraclinical features and treatment of lung abscesses in<br /> children’s hospitals N01 and N02 from January 2000 to April 2008.<br /> Method: case series<br /> Results: There were 86 patients including 36 males and 50 females. The mean age was 7 ± 4.5 years old. The<br /> common clinical signs were fever, cough, non purulent or purulent sputum expectoration and decrease of alveolar<br /> murmur. The rate of single abscess was 66%, most of the abscesses were in right lung (66%) and in lower lobes<br /> (59%). The mean diameter of lung abscesses was 5.5 ± 2.8 cm. Concomitant pleural effusion was seen in 57% of<br /> the patients. Among which, empyema with or without pneumothorax was reported in 55%. Three outstanding<br /> responsible organisms in all specimens including abscess pus, empyema fluid, sputum and blood were<br /> Acinetobacter spp, Klebsiella spp and Staphylococcus aureus. All patients were initially treated with antibiotics,<br /> mainly third generation Cephalosporines plus Aminoglycosides (51%). The alternative antibiotics commonly<br /> used were Ciprofloxacin/Pefloxacin (48%), Metronidazole (39%) and Vancomycin (29%). Quinolone plus<br /> * Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> 1<br /> <br /> Clindamycin/Metronidazole were regarded as an effective regimen (93%) while Cephalosporine 3rd generation<br /> with or without Aminoglycoside presented a low efficacy (35%). Transthoracic aspiration (TTA) were obtained in<br /> 16 patients (19%). Surgical procedures were performed in 26 (30%) patients among which 7 intervened before by<br /> a TTA. 54% of these cases underwent operative resection of lung parenchyma while the rest received an abscess<br /> drainage. Respiratory kinesitherapy was given to 62% of cases. The mean hospital stay was 28 ± 15 days.<br /> Complete recovery was seen in 91% of cases. There were only three patients died (3.5%).<br /> Conclusion : Lung abscess is a rare disease in children. Clindamycin should be used as preferred agent for<br /> pulmonary abscesses involving anaerobic bacteria. Surgical intervention should be indicated soon at failure of<br /> medical treatment to accelerate clinical recovery.<br /> Key words : lung abscess, children<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Áp xe phổi là ổ mủ được hình thành do nhu<br /> mô phổi bị hoại tử sau quá trình viêm cấp do vi<br /> khuẩn. Đây là một bệnh lý có chẩn đoán xác<br /> định tương đối dễ dàng, dựa vào triệu chứng<br /> lâm sàng nổi bật và hình ảnh X quang phổi đặc<br /> trưng. Tuy nhiên, chẩn đoán được áp xe phổi<br /> thường là trễ, khi áp xe đã chuyển sang giai<br /> đoạn thoát mủ và có thể gây nên nhiều biến<br /> chứng nghiêm trọng.<br /> <br /> Dân số chọn mẫu<br /> <br /> Hàng năm, tại bệnh viện Nhi Đồng 1 và<br /> bệnh viện Nhi Đồng 2, tỉ lệ áp xe phổi chỉ<br /> khoảng 0,5-1o/oo, chứng tỏ đây là một bệnh<br /> không thường gặp ở trẻ em.<br /> Các nghiên cứu về bệnh áp xe phổi trẻ em ở<br /> Việt nam còn ít và từ trước năm 1990. Ngày nay,<br /> tình hình bệnh suy giảm miễn dịch mắc phải<br /> (HIV/AIDS) ngày càng gia tăng có thể có ảnh<br /> hưởng đến xuất độ và đặc điểm lâm sàng của<br /> bệnh. Ngoài ra, nhiều loại kháng sinh mới liên<br /> tục được phát minh và bán rộng rãi. Việc sử<br /> dụng kháng sinh mạnh ngay từ đầu có khả năng<br /> ngăn chặn viêm phổi diễn tiến thành áp xe phổi.<br /> Mặt khác, việc sử dụng thuốc bừa bãi tại cộng<br /> đồng lại sinh ra đề kháng thuốc, khiến viêm phổi<br /> dễ có biến chứng thành áp xe hơn.<br /> Do đó, chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm<br /> xác định các đặc điểm dịch tễ, lâm sàng, cận lâm<br /> sàng và điều trị bệnh áp xe phổi ở trẻ em, góp<br /> phần vào công tác chẩn đoán và điều trị bệnh.<br /> <br /> Tất cả bệnh nhi được chẩn đoán áp xe phổi<br /> lúc xuất viện tại bệnh viện Nhi Đồng 1 và Nhi<br /> Đồng 2 trong thời gian từ tháng 1/2000 đến hết<br /> tháng 4/2008.<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> Tất cả bệnh nhi được chẩn đoán là áp xe<br /> phổi: khi có một trong các triệu chứng hô hấp<br /> (ho, khạc đàm hoặc mủ, thở nhanh, suy hô hấp,<br /> ran ở phổi…) và xét nghiệm hình ảnh (X quang,<br /> siêu âm, CT Scan) có hình ảnh áp xe.<br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Hang lao bội nhiễm và kén khí bội nhiễm.<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Mô tả hàng loạt ca.<br /> Phương pháp thu thập dữ liệu<br /> Biến số được thu thập bằng bệnh án mẫu,<br /> ghi nhận các đặc điểm : dịch tễ học, tiền căn, lâm<br /> sàng, cận lâm sàng, điều trị, diễn tiến của bệnh.<br /> Phương pháp xử lý số liệu : toàn bộ số liệu<br /> thu thập từ bệnh án mẫu sẽ được mã hóa, lưu<br /> trữ trong máy tính và xử lý bằng phần mềm<br /> SPSS 11.5. Đối với biến số định tính : tính tần số<br /> và tỉ lệ phần trăm. Đối với biến số định lượng :<br /> tính trung bình và độ lệch chuẩn. Dùng phép<br /> kiểm định χ2 để so sánh tỉ lệ và phép kiểm định t<br /> để so sánh trung bình giữa các nhóm.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Có 95 trường hợp có chẩn đoán áp xe phổi<br /> lúc xuất viện phù hợp với tiêu chuẩn đưa vào<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> 2<br /> <br /> mẫu nghiên cứu. Trong số 95 trường hợp nêu<br /> trên, tổng số bệnh nhi thật sự là 86 người, trong<br /> đó có 1 bệnh nhân mắc áp xe phổi 3 lần, 7 bệnh<br /> nhi mắc bệnh 2 lần. Sáu mươi ba bệnh nhi nhập<br /> viện điều trị tại bệnh viện Nhi Đồng 1, 23 bệnh<br /> nhi nhập viện điều trị tại bệnh viện Nhi Đồng 2.<br /> Tuổi trung bình là 7 ± 4,5 tuổi, nhỏ nhất là 1<br /> tháng, lớn nhất là 15 tuổi. Tỉ lệ Nữ : Nam = 1,39.<br /> Sáu mươi lăm bệnh nhi là từ các tỉnh, chiếm<br /> 75%.<br /> 47/86 bệnh nhi có tiền căn bệnh lý nội ngoại<br /> khoa bất thường, chiếm 54,7% (bảng 1).<br /> Bảng 1: Tiền căn bệnh lý<br /> Tần số Tỉ lệ<br /> (n = 47) (%)<br /> 23 48,9<br /> 11 23,4<br /> 8<br /> 17,0<br /> 6<br /> 12,8<br /> 10,6<br /> 5<br /> <br /> Tiền căn bệnh lý<br /> Khò khè tái phát<br /> (*)<br /> Áp xe phổi<br /> Bại não<br /> Động kinh<br /> Tràn mủ màng phổi<br /> <br /> Ran ngáy/rít<br /> <br /> Tần số Tỉ lệ<br /> (n = 47) (%)<br /> 6,4<br /> Chấn thương ngực / vết thương thấu ngực<br /> 3<br /> Lao phổi<br /> 2<br /> 4,3<br /> Nhiễm HIV<br /> 1<br /> 2,1<br /> Áp xe đùi<br /> 1<br /> 2,1<br /> Áp xe cơ thắt lưng-chậu<br /> 1<br /> 2,1<br /> Dị vật đường thở<br /> 1<br /> 2,1<br /> Khác<br /> 13 27,7<br /> Tiền căn bệnh lý<br /> <br /> (*) : có 5 trường hợp đã được phẫu thuật : cắt<br /> thùy phổi hoặc kén phổi (3), dẫn lưu áp xe phổi<br /> (2).<br /> Thời gian bệnh trước nhập viện trung bình là<br /> 17 ngày (17 ± 16 ngày), ít nhất là 2 ngày, nhiều<br /> nhất là 3 tháng. 59% các trường hợp đã được<br /> điều trị ở tuyến trước trước khi nhập viện. Ho và<br /> sốt là hai lý do nhập viện thường gặp nhất,<br /> chiếm hầu hết các trường hợp (91% và 84%, theo<br /> thứ tự). Các triệu chứng thường gặp là ho, khạc<br /> đàm, sốt và phế âm giảm một bên phổi. Ran ở<br /> phổi chỉ có trong 1/3 các trường hợp (hình 1).<br /> <br /> 8<br /> <br /> Hơi thở hôi<br /> <br /> 16<br /> <br /> Khạc máu<br /> <br /> 23<br /> <br /> Đau ngực<br /> <br /> Lúc nhập viện<br /> <br /> 26<br /> <br /> Suy hô hấp<br /> <br /> 28<br /> <br /> Khạc mủ<br /> <br /> Sau đó<br /> <br /> 27<br /> <br /> Ran ẩm/nổ<br /> <br /> 43<br /> <br /> Khạc đàm<br /> <br /> 56<br /> <br /> Sốt<br /> <br /> 67<br /> <br /> Giảm phế âm<br /> <br /> 73<br /> <br /> Ho<br /> <br /> 84<br /> 0<br /> <br /> 10<br /> <br /> 20<br /> <br /> 30<br /> <br /> 40<br /> <br /> Số ca<br /> <br /> 50<br /> <br /> 60<br /> <br /> 70<br /> <br /> 80<br /> <br /> 90<br /> <br /> Hình 1: Triệu chứng lâm sàng lúc nhập viện và sau đó<br /> Kết quả xét nghiệm máu: dung tích hồng cầu<br /> (Hct) trung bình là 33 ± 5,7 %, thấp nhất là 16,7%,<br /> cao nhất là 45%. Số lượng bạch cầu trung bình là<br /> 18.000 ± 8.000/mm3, thấp nhất là 5.500/mm3, cao<br /> nhất là 48.500/mm3. Gần 60% các trường hợp có<br /> số lượng bạch cầu trên 15.000/mm3. Tỉ lệ bạch<br /> cầu đa nhân trung tính ≥ 75% chiếm gần 40% các<br /> trường hợp. 40% các trường hợp có số lượng tiểu<br /> cầu cao trên 450.000/mm3. CRP có giá trị trung<br /> bình là 125 ± 82 mg/lít. Có 38/64 trường hợp có<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> nồng độ CRP > 100 mg/l (chiếm 59,4%). VS giờ<br /> thứ nhất có giá trị trung bình là 80 ± 39 mm, giờ<br /> thứ hai là 98 ± 34 mm.<br /> Về hình ảnh học, 66% các trường hợp có 1 ổ<br /> áp xe, 24% có đa ổ. 66% các trường hợp có áp xe<br /> ở phổi phải (hình 2), 1 trường hợp bị cả 2 bên<br /> (thùy dưới phải + trái). 67% các trường hợp ổ áp<br /> xe có mực nước hơi. Kích thước trung bình của ổ<br /> áp xe là 5,5 ± 2,8 cm, nhỏ nhất là 1,5 cm, lớn nhất<br /> là 13,2 cm. Có sự tương quan giữa kích thước<br /> <br /> 3<br /> <br /> của ổ áp xe với bệnh lý nền (p = 0,049). 57% các<br /> trường hợp áp xe phổi có kèm theo tràn dịch<br /> màng phổi, 69% ở bên phải, 61% có lượng ít và<br /> Số ca<br /> <br /> 36<br /> <br /> 40<br /> 35<br /> 30<br /> <br /> 11<br /> <br /> 8<br /> 3<br /> <br /> 5<br /> 0<br /> <br /> 18<br /> <br /> 16<br /> <br /> 20<br /> <br /> 10<br /> <br /> Phổi trái<br /> Phổi phải<br /> <br /> 25<br /> <br /> 15<br /> <br /> 55% là dịch mủ hoặc vách hóa có hay không<br /> kèm theo kén khí.<br /> <br /> Thùy trên<br /> <br /> Thùy giữa<br /> <br /> Thùy dưới<br /> <br /> Hình 2: Phân bố áp xe theo vị trí phổi và thùy bị tổn thương (n = 83)<br /> cấy dương tính là 17% (8/47 trường hợp) (bảng<br /> Có 27/86 trường hợp có thực hiện soi cấy<br /> 5).<br /> đàm, chiếm 31,4%. 4 ca lấy mẫu đàm trong lúc<br /> thực hiện soi khí phế quản, các ca còn lại thông<br /> qua phương pháp hút dịch khí quản (NTA).<br /> 14/27 trường hợp cấy dương tính (chiếm 51,9%)<br /> (bảng 2). 34 ca (39,5%) có thực hiện hút mủ áp xe<br /> phổi. Cấy dương tính 7 ca (23%) (bảng 3).<br /> Bảng 2: Kết quả cấy đàm<br /> Loại vi khuẩn<br /> Candida spp<br /> Streptococcus α hemolytic<br /> Enterobacter spp<br /> Klebsiella spp<br /> Acinetobacter spp<br /> Staphylococcus aureus<br /> Streptococcus β hemolytic<br /> Staphylococcus coagulase negative<br /> <br /> Tần số<br /> (n = 14)<br /> 4<br /> 3<br /> 2<br /> 3<br /> 3<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> Bảng 3: Kết quả cấy mủ áp xe phổi<br /> Loại vi khuẩn<br /> Escherichia coli<br /> Klebsiella spp<br /> Klebsiella pneumonia<br /> Enterobacter spp<br /> Proteus mirabilis<br /> Pseudomonas aeruginosa<br /> <br /> Tần số<br /> (n = 7)<br /> 2<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> Thực hiện chọc dò màng phổi 19 ca trong<br /> tổng số 49 ca có tràn dịch màng phổi (chiếm<br /> 38,8%), 6 ca cho kết quả dương tính (chiếm<br /> 31,6%) (bảng 4). Cấy máu được thực hiện ở 47/86<br /> trường hợp (chiếm tỉ lệ 54,7%), trong đó có 1<br /> trường hợp phối hợp thêm cấy kỵ khí và 1<br /> trường hợp phối hợp thêm cấy tìm nấm. Tỉ lệ<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> 4<br /> <br /> Bảng 4: Kết quả cấy dịch màng phổi<br /> Loại vi khuẩn<br /> Staphylococcus aureus<br /> Staphylococcus coagulase (-)<br /> Streptococcus spp<br /> Escherichia coli<br /> Klebsiella oxytoca<br /> Klebsiella spp<br /> Acinetobacter spp<br /> <br /> Tần số<br /> (n = 6)<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> Bảng 5: Kết quả cấy máu<br /> Loại vi khuẩn<br /> Acinetobacter spp<br /> Staphylococcus coagulase (-)<br /> Staphylococcus aureus<br /> Pseudomonas pseudomallei<br /> Bacillus (không định danh)<br /> Nấm men<br /> <br /> Tần số<br /> (n = 8)<br /> 2<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> Thời gian nằm viện trung bình là 29 ± 16<br /> ngày, ít nhất là 1 ngày (ca này tử vong sau 5 giờ<br /> nhập viện), dài nhất là 83 ngày. 51% các trường<br /> hợp sử dụng kháng sinh Cephalosporin thế hệ 3<br /> và kháng sinh Aminoglycosid ngay khi chẩn<br /> đoán sơ bộ là áp xe phổi. 30% các trường hợp có<br /> sử dụng phối hợp với kháng sinh trị vi khuẩn kỵ<br /> khí (Metronidazol hoặc Clindamycin). 50% các<br /> trường hợp sử dụng phối hợp 2 loại kháng sinh.<br /> 23% sử dụng phối hợp 3 loại kháng sinh. Có<br /> 20/86 trường hợp vẫn duy trì kháng sinh điều trị<br /> như lúc mới chẩn đoán ra áp xe phổi (chiếm<br /> 23,3%), 1 trường hợp tử vong sớm trước khi đổi<br /> <br /> kháng sinh, còn 65 trường hợp được thay đổi<br /> kháng sinh điều trị (chiếm 75,6%). Kháng sinh<br /> được dùng nhiều trong lần thay đổi kháng sinh<br /> lần thứ nhất là Ciprofloxacin/Pefloxacin,<br /> Metronidazol và Vancomycin. Ceftazidim và<br /> Imipenem bắt đầu được sử dụng trong lần đổi<br /> kháng sinh này. 58% các trường hợp đã sử dụng<br /> 3 hoặc 4 loại kháng sinh trong quá trình nằm<br /> viện. Có 6 trường hợp đã thay đổi nhiều loại<br /> kháng sinh (sử dụng đến 7-8 loại).<br /> Có 54/86 trường hợp có tập vật lý trị liệu<br /> trong quá trình điều trị (chiếm 62,8%). 16 bệnh<br /> nhi (18,6%) có thực hiện chọc hút mủ áp xe.<br /> Trong số này, có 7 bệnh nhi được chọc hút mủ<br /> qua thành ngực trước sau đó được phẫu thuật<br /> thoát mủ hoặc cắt bỏ phân thùy phổi có chứa áp<br /> xe. 9 trường hợp được chọc hút thoát mủ qua<br /> thành ngực mà không phải can thiệp phẫu thuật<br /> sau đó, chiếm 56%. 26/86 bệnh nhi được thực<br /> hiện phẫu thuật, chiếm 30,2% (bảng 7). Phẫu<br /> thuật được thực hiện nhiều hơn ở nhóm có kích<br /> thước áp xe > 8 cm (p < 0,001). Có sự khác biệt có<br /> ý nghĩa thống kê về tỉ lệ phẫu thuật giữa 2 nhóm<br /> : nhóm có thời gian bệnh trước nhập viện trên 14<br /> ngày có tỉ lệ phẫu thuật cao hơn (χ2, p = 0,03).<br /> Thời điểm mổ sớm ≤ 14 ngày thì tỉ lệ điều trị kéo<br /> dài trên 30 ngày sẽ ít hơn (p = 0,042). Có sự khác<br /> biệt có ý nghĩa thống kê về tỉ lệ phẫu thuật theo<br /> thời gian điều trị : thời gian điều trị càng kéo dài<br /> thì tỉ lệ phẫu thuật càng tăng, có phẫu thuật thì<br /> thời gian nằm viện lâu hơn (χ2, p < 0,001)<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> 78 trường hợp khỏi bệnh, chiếm 91%. 5<br /> trường hợp không bớt xin về. Có 3 bệnh nhi tử<br /> vong, chiếm 3,5%. 31 bệnh nhi có biến chứng do<br /> áp xe hoặc do điều trị, chiếm 34%. Các biến<br /> chứng do áp xe gồm ho khạc ra máu (26,7%),<br /> thủng cơ hoành (1,1%). Các biến chứng do điều<br /> trị nội (nhiễm khuẩn bệnh viện, suy hô hấp, sốc<br /> kéo dài…), do điều trị ngoại (chảy máu sau mổ,<br /> tràn khí màng phổi, tràn khí dưới da…)<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Trong khoảng thời gian hơn 8 năm, từ tháng<br /> 1/2000 dến hết tháng 4/2008, tại hai bệnh viện<br /> Nhi Đồng 1 và Nhi Đồng 2, chúng tôi đã thu<br /> thập được 95 trường hợp có chẩn đoán áp xe<br /> phổi lúc xuất viện phù hợp với tiêu chuẩn đưa<br /> vào mẫu nghiên cứu. Như vậy, trung bình có<br /> khoảng 11 trường hợp áp xe phổi nhập viện mỗi<br /> năm. So với tổng số 297.591 lượt có bệnh lý hô<br /> hấp cùng nhập viện trong khoảng thời gian này,<br /> số trường hợp áp xe phổi chỉ chiếm tỉ lệ 0,32‰.<br /> Nghiên cứu của Minh Ái tại bệnh viện Nhi Đồng<br /> 1 từ năm 1989-1990 ghi nhận có 21 bệnh nhi<br /> nhập viện điều trị áp xe phổi trong vòng một<br /> năm, chiếm tỉ lệ 5,6 o/oo(15). Hai nghiên cứu khác<br /> tại hai bệnh viện ở Đài Loan: một nghiên cứu ghi<br /> nhận được 23 trường hợp áp xe phổi trong 20<br /> năm, nghiên cứu kia quan sát được 27 ca trong<br /> 16 năm (trung bình khoảng 1ca/năm)(8,18). Vậy, so<br /> với 10 năm trước, tỉ lệ áp xe phổi trong nghiên<br /> cứu của chúng tôi có giảm nhưng vẫn cao hơn tỉ<br /> lệ bệnh trong y văn. Trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi, áp xe phổi thường gặp hơn vào giai<br /> đoạn đầu, chiếm ¾ số trường hợp trong 5 năm<br /> đầu tiên.<br /> Lứa tuổi nhũ nhi < 2 tuổi ít mắc bệnh hơn so<br /> với các lứa tuổi khác. Tuổi trung bình là 7 tuổi,<br /> tương tự nghiên cứu của Yen. Không có sự khác<br /> biệt giữa tuổi trung bình của nam và nữ. Chỉ có<br /> chưa đến 1/4 số trường hợp nhập viện điều trị áp<br /> xe phổi là ở tại thành phố Hồ Chí Minh, số còn<br /> lại là từ các tỉnh, nhiều nhất là từ các tỉnh miền<br /> Tây, và điều trị chủ yếu tại bệnh viện Nhi Đồng<br /> 1 (phù hợp khoảng cách địa lý). Bệnh nhân điều<br /> trị tại bệnh viện Nhi Đồng 2 chủ yếu là ở tại<br /> thành phố, sau đó là từ các tỉnh miền Đông,<br /> cũng phù hợp khoảng cách địa lý.<br /> Có đến hơn phân nửa số bệnh nhi có kèm<br /> theo bệnh lý nền. Bệnh lý thường gặp nhất là<br /> khò khè tái phát. Nghiên cứu của Minh Ái ghi<br /> nhận tất cả các bệnh nhân đều bị nhiễm khuẩn<br /> hô hấp cấp thường xuyên hoặc thỉnh thoảng (15).<br /> Theo y văn, suy giảm miễn dịch (bẩm sinh hay<br /> mắc phải) chiếm tỉ lệ cao, từ 20-50% (10). Nghiên<br /> <br /> 5<br /> <br />