Dẫn liệu bước đầu về tài nguyên chim của tỉnh Thái Nguyên

28(3): 23-32 T¹p chÝ Sinh häc 9-2006<br /> <br /> <br /> <br /> dÉn liÖu b−íc ®Çu vÒ tµi nguyªn chim cña tØnh th¸i nguyªn<br /> <br /> Lª §×nh Thuû<br /> ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt<br /> <br /> TØnh Th¸i Nguyªn, víi diÖn tÝch tù nhiªn lý chóng, còng nh− quy ho¹ch cô thÓ, gãp phÇn cho<br /> 3.562,82 Km2, cã nhiÒu d·y nói vµ ®é cao gi¶m chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña tØnh ®Õn<br /> dÇn theo h−íng B¾c Nam xuèng Nam. Vïng phÝa n¨m 2010 vµ nh÷ng n¨m sau lµ cÊp thiÕt. V× thÕ, ñy<br /> b¾c chñ yÕu lµ nói ®¸ phong hãa m¹nh, t¹o thµnh ban Nh©n d©n tØnh Th¸i Nguyªn ®· phª duyÖt dù<br /> nhiÒu hang ®éng vµ thung lòng nhá. PhÝa t©y nam ¸n: “§iÒu tra, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng tµi nguyªn sinh<br /> cã d·y nói Tam §¶o, víi ®Ønh cao nhÊt 1.590 m, vËt phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña tØnh Th¸i<br /> kÐo dµi theo h−íng T©y B¾c-§«ng Nam. D·y nói Nguyªn” do Së Khoa häc vµ C«ng nghÖ tØnh Th¸i<br /> Ng©n S¬n b¾t ®Çu tõ B¾c C¹n ch¹y theo h−íng Nguyªn chñ tr× vµ ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn<br /> §«ng B¾c-T©y Nam ®Õn huyÖn Vâ Nhai. Do cã sinh vËt thùc hiÖn trong 2 n¨m 2004-2005. ViÖc<br /> nhiÒu d·y nói tù nhiªn nªn hÖ ®éng thùc vËt cña kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ tµi nguyªn chim lµ mét trong<br /> tØnh Th¸i Nguyªn t−¬ng ®èi phong phó vµ ®a nh÷ng néi dung nghiªn cøu cña dù ¸n.<br /> d¹ng. Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, diÖn<br /> tÝch rõng cña tØnh Th¸i Nguyªn bÞ gi¶m xuèng I. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> mét c¸ch nhanh chãng do nhiÒu nguyªn nh©n.<br /> TØnh Th¸i Nguyªn ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu 1. §Þa ®iÓm vµ thêi gian<br /> thiªn tai nh− b·o, lò lôt, lò quÐt, xãi mßn, s¹t lë ®Êt,<br /> DiÖn tÝch vµ chÊt l−îng rõng tù nhiªn còng<br /> « nhiÔm m«i tr−êng n−íc, tho¸i hãa ®Êt, sù mÊt dÇnnh− rõng trång hiÖn cã ë tØnh Th¸i Nguyªn chØ<br /> mét sè loµi ®éng thùc vËt cã gi¸ trÞ kinh tÕ vµ khoa<br /> tËp trung ë c¸c huyÖn §¹i Tõ, Vâ Nhai, Phó<br /> häc. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng g©y L−¬ng vµ §Þnh Hãa. Sù ph©n bè hay sù cã mÆt<br /> ra c¸c hËu qu¶ nµy lµ do diÖn tÝch rõng ®ang bÞ cña c¸c loµi ®éng vËt nãi chung, chim nãi riªng,<br /> gi¶m nhanh chãng, c©n b»ng sinh th¸i tù nhiªn ®Òu liªn quan mËt thiÕt víi chÊt l−îng cña th¶m<br /> ®ang bÞ ph¸ vì. V× vËy, yªu cÇu cËp nhËt t− liÖu, thùc vËt. V× vËy, chóng t«i ®· kh¶o s¸t thùc ®Þa,<br /> ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng tµi nguyªn sinh vËt cña tØnh nghiªn cøu chim ë c¸c khu vùc rõng tù nhiªn,<br /> Th¸i Nguyªn ®Ó ®Ò xuÊt c¸c ph−¬ng ¸n sö dông hîp rõng trång vµ l©n cËn cña 4 huyÖn kÓ trªn.<br /> B¶ng 1<br /> §Þa ®iÓm vµ thêi gian kh¶o s¸t tµi nguyªn chim cña tØnh Th¸i Nguyªn<br /> §ît §Þa ®iÓm kh¶o s¸t Thêi gian Sinh c¶nh<br /> Nói ®¸ v«i, nói ®Êt,<br /> 1 X· ThÇn Sa, x· Phó Th−îng (huyÖn Vâ Nhai). 30/9-10/10/2004<br /> rõng thø sinh.<br /> X· ThÇn Sa, x· Phó Th−îng (huyÖn Vâ Nhai), Nói ®¸ v«i, nói ®Êt,<br /> 2 12/10-26/10/2004<br /> x· Qu©n Chu, x· C¸t Nª (huyÖn §¹i Tõ). hå, s«ng, suèi.<br /> X· ThÇn Sa, x· Phó Th−îng (huyÖn Vâ Nhai), Nói ®¸ v«i, hå,<br /> 3 2/11-17/11/2004<br /> hå Nói Cèc (huyÖn §¹i Tõ). s«ng, suèi.<br /> X· Phó §×nh (huyÖn §Þnh Hãa), x· ThÇn Sa, Nói ®¸ v«i, nói ®Êt,<br /> 4 21/3-5/4/2005<br /> x· Th−îng Nung (huyÖn Vâ Nhai). rõng thø sinh.<br /> Rõng t¸i sinh, s«ng,<br /> 5 X· Yªn §ç (huyÖn Phó L−¬ng). 20/4-30/4/2005<br /> suèi.<br /> 6 X· ThÇn Sa, x· Phó Th−îng (huyÖn Vâ Nhai). 6/9-23/9/2005 Nói ®¸ v«i.<br /> 7 X· Th−îng Nung (huyÖn Vâ Nhai). 23/11-8/12/2005 Nói ®¸ v«i.<br /> Nói ®¸ v«i, nói ®Êt,<br /> 8 X· ThÇn Sa, x· Th−îng Nung (huyÖn Vâ Nhai). 22/12-31/12/2005<br /> rõng thø sinh.<br /> 23<br />  Trong hai n¨m 2004-2005, cã 8 ®ît kh¶o Pháng vÊn d©n ®Þa ph−¬ng vÒ mét sè loµi<br /> s¸t ®· ®−îc thùc hiÖn. §Þa ®iÓm vµ thêi gian chim th−êng gÆp hoÆc cã gi¸ trÞ kinh tÕ (hay bÞ<br /> kh¶o s¸t t¹i c¸c khu vùc nµy ®−îc tr×nh bµy ë s¨n, b¾n, bÉy ®Ó lµm thùc phÈm hoÆc b¸n lµm<br /> b¶ng 1. chim c¶nh) qua sù nhËn diÖn trong hai quyÓn<br /> Khu vùc x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa s¸ch kÓ trªn.<br /> gi¸p víi khu di tÝch lÞch sö T©n Trµo (huyÖn KÕ thõa c¸c tµi liÖu ®· c«ng bè vÒ chim cña<br /> S¬n D−¬ng, tØnh Tuyªn Quang) cã c¸c d¹ng c¸c nhµ khoa häc ®· kh¶o s¸t tr−íc ®©y ë vïng<br /> sinh c¶nh: rõng thø sinh ®ang phôc håi gåm cã l©n cËn [5].<br /> c©y gç võa vµ nhá, rõng tre nøa xen c©y bôi,<br /> rõng trång quanh khu vùc d©n c−, tr¶ng c©y b. Ph©n tÝch sè liÖu vµ viÕt b¸o c¸o<br /> bôi, xen kÏ gi÷a c¸c ®åi cã c¸c thung lòng X¾p xÕp thµnh phÇn loµi chim theo hÖ thèng<br /> b»ng ph¼ng lµ ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp. Khu ph©n lo¹i chim cña Richard Howard vµ Alick<br /> vùc x· Yªn §æ, huyÖn Phó L−¬ng cã c¸c d¹ng Moore, 1991 [7]. Tªn khoa häc vµ tªn phæ th«ng<br /> sinh c¶nh: rõng trång, tr¶ng c©y bôi, ®Êt canh cña chim theo Vâ Quý, NguyÔn Cö, 1995 [6].<br /> t¸c n«ng nghiÖp vµ khu d©n c−. Khu vùc x·<br /> §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng b¶o tån vµ møc ®é bÞ ®e<br /> ThÇn Xa vµ x· Phó Th−îng thuéc huyÖn Vâ<br /> däa cña c¸c loµi chim quý hiÕm theo 3 tµi liÖu sau:<br /> Nhai, c¸c sinh c¶nh gåm cã: rõng th−êng xanh<br /> S¸ch §á ViÖt Nam (phÇn ®éng vËt), 2000 [3], Danh<br /> trªn nói ®¸ v«i, rõng thø sinh ®ang phôc håi<br /> lôc §á IUCN, 2004 [8], NghÞ ®Þnh 32/2006/N§-CP<br /> trªn nói ®Êt thÊp, rõng tre nøa xen c©y bôi, ®Êt<br /> ngµy 30/3/2006 cña ChÝnh phñ [4].<br /> canh t¸c n«ng nghiÖp vµ khu d©n c−. Khu vùc<br /> x· Th−îng Nung, huyÖn Vâ Nhai, c¸c sinh<br /> II. kÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> c¶nh bao gåm: rõng th−êng xanh trªn nói ®¸<br /> v«i, rõng tre nøa xen c©y bôi, ®Êt canh t¸c n«ng<br /> nghiÖp vµ khu d©n c−. 1. Thµnh phÇn loµi chim cña tØnh Th¸i<br /> Nguyªn<br /> 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> B»ng c¸c t− liÖu thu thËp ®−îc qua kh¶o s¸t<br /> a. Kh¶o s¸t thùc ®Þa thùc ®Þa ®· ®−îc chØnh lý, c¸c th«ng tin thu ®−îc<br /> Quan s¸t trùc tiÕp chim b»ng m¾t th−êng vµ qua pháng vÊn, tham kh¶o c¸c tµi liÖu ®· c«ng bè<br /> èng nhßm. C¸c loµi chim cã tËp tÝnh b¾t måi khi vÒ khu hÖ chim ë V−ên quèc gia Tam §¶o lµ vïng<br /> bay trªn kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh theo h×nh d¹ng cña l©n cËn víi khu vùc x· Qu©n Chu, huyÖn §¹i Tõ,<br /> s¶i c¸nh, ®Çu mót cña c¸nh, h×nh d¹ng cña ®u«i, c¸c chóng t«i thèng kª ®−îc 138 loµi chim thuéc 45<br /> vÖt mµu s¾c cña mÆt d−íi c¸nh vµ ®u«i theo c¸c hä trong 15 bé cã ë c¸c ®Þa ®iÓm kh¶o s¸t (b¶ng<br /> h×nh vÏ mµu trong s¸ch nhËn d¹ng c¸c loµi chim 2).<br /> cña Ben King, E. C. Dickinson, 1976 [1] vµ cña 2. Sù ph©n bè cña c¸c loµi chim theo c¸c<br /> Boonsong Lekagul, Philip D. Round, 1991 [2].<br /> sinh c¶nh<br /> Dïng l−íi mê ®Ó b¾t vµ th¶ l¹i ®èi víi nh÷ng<br /> loµi chim cã kÝch th−íc c¬ thÓ nhá, di chuyÓn Dùa vµo ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, sù ph©n bè cña<br /> nhanh, th−êng kiÕm ¨n ë tÇng c©y thÊp vµ trong th¶m thùc vËt, tËp tÝnh ho¹t ®éng trong ngµy cña<br /> c¸c bôi rËm, khã kh¨n cho viÖc quan s¸t b»ng c¸c loµi chim còng nh− qua sù quan s¸t trªn<br /> m¾t th−êng vµ èng nhßm. L−íi mê Mistnet ®· thùc ®Þa, ®· thèng kª ®−îc sè l−îng loµi chim<br /> ®−îc dïng ®Ó b¾t c¸c loµi chim nµy cã kÝch ph©n bè theo c¸c sinh c¶nh nh− sau: sinh c¶nh<br /> th−íc m¾t l−íi: 30m/m, chiÒu cao: 2,6 m, chiÒu nói ®¸ v«i: 65 loµi, chiÕm 47% tæng sè loµi cña<br /> dµi: 12 m. C¸c lÇn ®i kiÓm tra l−íi c¸ch nhau 30 khu vùc nghiªn cøu; sinh c¶nh ®åi vµ nói ®Êt:<br /> phót; chim sau khi b¾t ®−îc ë l−íi, ®−îc ®Þnh 105 loµi, chiÕm 76%; sinh c¶nh n−¬ng rÉy,<br /> tªn sau ®ã th¶ ra ngay. ruéng lóa n−íc vµ hoa mµu: 91 loµi, chiÕm 66%;<br /> sinh c¶nh khu d©n c−, hå, ®Çm, s«ng suèi: 50<br /> Mét sè loµi chim ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ®iÒu<br /> loµi, chiÕm 36%.<br /> tra qua nh÷ng di vËt c¬ thÓ (má, ch©n, l«ng<br /> ®u«i, l«ng c¸nh) ®−îc l−u gi÷ l¹i ë mét sè gia Nh− vËy, sinh c¶nh ®åi vµ nói ®Êt cã sè loµi<br /> ®×nh d©n ®Þa ph−¬ng trong khu vùc kh¶o s¸t, nhiÒu nhÊt; sè loµi Ýt nhÊt ë sinh c¶nh khu d©n<br /> còng nh− nhÆt ®−îc trªn ®−êng kh¶o s¸t. c−, hå, ®Çm, s«ng suèi.<br /> 24<br />  B¶ng 2<br /> Thµnh phÇn loµi chim ë c¸c ®Þa ®iÓm kh¶o s¸t t¹i tØnh Th¸i Nguyªn<br /> <br /> §Þa GÝa trÞ<br /> Tªn D¹ng Nguån<br /> ®ØÓm b¶o tån<br /> STT Tªn khoa häc phæ sinh t−<br /> ghi S§ N§<br /> th«ng c¶nh liÖu<br /> nhËn VN 32<br /> (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> I. Ciconiiformes Bé H¹c<br /> 1. Ardeidae Hä DiÖc<br /> TS, QC,<br /> 1 Ardeola bacchus (Bonaparte) Cß bî CN, P§<br /> 3, 4 QS, TL<br /> TS, QC,<br /> 2 Egretta garzetta (Linnaeus) Cß tr¾ng CN, P§<br /> 3, 4 QS, TL<br /> 3 E. sacra (Gmelin) Cß ®en P§, PT 3 QS<br /> TS, QC,<br /> 4 Butorides striatus (Horsfield) Cß xanh CN, P§<br /> 3, 4 §T, TL<br /> Ixobrychus cinnamomeus TS, QC,<br /> 5 Cß löa CN, P§<br /> 3, 4 QS, TL<br /> (Gmelin)<br /> 6 I. flavicollis (Latham) Cß h−¬ng P§, PT 2, 3 QS, TL<br /> 7 Bubulcus ibis (Boddaert) Cß ruåi P§, Y§ 3, 4 QS<br /> 8 Nycticorax nycticorax (Linnaeus) V¹c P§, Y§ 3, 4 QS<br /> II. Falconiformes Bé C¾t<br /> 2. Accipitridae Hä ¦ng<br /> TS, QC,<br /> 9 Milvus migrans (Gray) DiÒu h©u P§<br /> 1, 2, 4 QS, TL<br /> 10 Spizaetus nipalensis (Horsfield) DiÒu nói TS, QC 1, 2 QS, TL<br /> DiÒu hoa TS, QC,<br /> 11 Spilornis cheela Swanm 1, 2 IIB QS, TL<br /> miÕn ®iÖn P§<br /> 3. Falconidae Hä C¾t<br /> C¾t nhá QC, CN,<br /> 12 Microhierax melanoleucos (Blyth) P§<br /> 2, 3, 4 QS, TL<br /> bông tr¾ng<br /> C¾t l−ng TS, QC,<br /> 13 Falco tinnunculus Mc-clelland CN, P§<br /> 1, 2 QS, TL<br /> hung<br /> III. Galliformes Bé Gµ<br /> 4. Phasianidae Hä TrÜ<br /> TS, QC,<br /> 14 Galllus gallus (Linnaeus) Gµ rõng P§<br /> 1, 2 QS, §T<br /> TS, QC, QS,<br /> 15 Lophura nycthemera (Linnaeus) Gµ l«i tr¾ng P§<br /> 1, 2 T IB §T,TL<br /> Polyplectron bicalcaratum Gµ tiÒn<br /> 16 QC 1, 2 IB §T, TL<br /> Delacour vµ Jabouille mÆt vµng<br /> TS, QC,<br /> 17 Francolinus pintadeanus (Scopoli) §a ®a CN, P§<br /> 2, 3 QS, §T<br /> 18 Coturnix chinensis (Linnaeus) Cay trung quèc P§ 2, 3 §T<br /> IV. Gruiiformes Bé SÕu<br /> 5. Rallidae Hä Gµ n−íc<br /> Amaurornis phoenicurus Cuèc ngùc TS, QC,<br /> 19 3, 4 QS, §T<br /> (Boddaert) tr¾ng CN<br /> 20 Porzana pusilla (Pallas) Cuèc lïn P§, PT QS, TL<br /> 25<br />  (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> 6. Turnicidae Hä Cun cót<br /> Cun cót TS, QC,<br /> 21 Turnix suscitator (Swinhoe) 2, 3, 4 §T, TL<br /> l−ng n©u CN, P§<br /> V. Charadriiformes Bé RÏ<br /> 7. Charadriidae Hä Choi choi<br /> TS, QC,<br /> 22 Charadrius dubius Gmelin Choi choi nhá N, P§<br /> 3, 4 QS, TL<br /> Choi choi TS, QC,<br /> 23 C. alexandrius (Swinhoe) 3, 4 §T,TL<br /> khoang cæ CN<br /> Choi choi<br /> 24 C. mongolus Pallas P§ 3, 4 QS, TL<br /> m«ng cæ<br /> TS, QC,<br /> 25 Vanellus indicus (Jerdon) Te vÆt CN<br /> 3, 4 §T, TL<br /> 8. Scolopacidae Hä RÏ<br /> TS, QC,<br /> 26 Tringa nebularia (Gunnerus) Cho¾t lín CN, P§<br /> 3, 4 §T<br /> Cho¾t bông TS, QC,<br /> 27 T. ochropus Linnaeus 3, 4 §T, TL<br /> tr¾ng CN, P§<br /> 28 T. stagnatilis (Bechstein) Cho¾t ®èm ®en P§ 3, 4 TL<br /> TS, QC,<br /> 29 Actitis hypoleucos Linnaeus Cho¾t nhá CN<br /> 3, 4 §T, TL<br /> TS, QC,<br /> 30 Gallinago gallinago (Linnaeus) RÏ giun CN, P§<br /> 3, 4 QS, TL<br /> 31 Calidris canutus (Mathews) RÏ l−ng n©u P§ 3, 4 TL<br /> 9. Glareolidae Hä D« n¸ch<br /> D« n¸ch n©u,<br /> 32 Glareola maldivarus Forster P§,Y§ 3, 4 §T, TL<br /> ãc cau<br /> VI. Columbiformes Bé Bå c©u<br /> 10. Columbidae Hä Bå c©u<br /> TS, QC,<br /> 33 Streptopelia chinensis (Temminck) Cu g¸y CN, P§<br /> 2, 3, 4 QS,TL<br /> Cu xanh má<br /> 34 Treron curvirostra (Hodgson) P§ 2, 3 QS, TL<br /> quÆp<br /> Cu xanh ®u«i TS, QC,<br /> 35 T. apicauda (Delacour & Jabouile) P§<br /> 2 §T, TL<br /> nhän<br /> 36 Chalcophaps indica (Linnaeus) Cu luång QC, P§ 2 §T, TL<br /> GÇm gh× l−ng<br /> 37 Ducula badia Walden P§, Y§ 1, 2 §T, TL<br /> n©u<br /> GÇm g× l−ng<br /> 38 D. aenea (Tickell) TS, QC 2 QS, §T<br /> xanh<br /> 39 Macropygia unchall Swinhoe GÇm gh× v»n P§, PT 1, 2 §T<br /> VII. Psittaciformes Bé VÑt<br /> 11. Psittacidae Hä VÑt<br /> 40 Psittacula himalayana (Hume) VÑt ®Çu x¸m QC, P§ 2, 3 IIB §T<br /> 41 P. alexandri (Muller) VÑt ngùc ®á P§, PT 2, 3 IIB §T<br /> VIII. Cuculiformes Bé Cu cu<br /> 12. Cuculidae Hä Cu cu<br /> Eudynamys scolopacea Cabanis TS, QC,<br /> 42 Tu hó CN, P§<br /> 3, 4 §T, TL<br /> & Heine<br /> 26<br /> (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> TS, QC,<br /> 43 Rhopodytes tristis Blyth Ph−ín CN, P§<br /> 1, 2 QS, TL<br /> TS, QC,<br /> 44 Centropus sinenesis (Hume) B×m bÞp lín CN<br /> 3, 4 QS, TL<br /> TS, QC,<br /> 45 C. bengalensis (Gmelin) B×m bÞp nhá CN, P§<br /> 2, 3 QS, TL<br /> 46 Cuculus micropterus Gould B¾t c« trãi cét QC, P§ 2 §T, TL<br /> 47 C. sparverioides Vigors ChÌo chÑo lín P§ 2 QS, TL<br /> 48 C. canorus Hartert Cu cu P§ 2, 3 §T, TL<br /> 49 Cacomantis merulinus (Heine) T×m vÞt QC 2 §T, TL<br /> 50 Surniculus lugubris (Hodgson) Cu cu ®en Y§ 2 §T, TL<br /> IX. Caprimulgiformes Bé Có muçi<br /> 13. Caprimulgidae Hä Có muçi<br /> Có muçi ®u«i TS, QC,<br /> 51 Caprimulgus macrurus Peale 2, 3 §T, TL<br /> dµi CN, P§<br /> Có muçi l−ng TS, QC,<br /> 52 C. monticolus Swinhoe 2, 3 QS, TL<br /> x¸m P§<br /> X. Strigiformes Bé Có<br /> 14. Strigidae Hä Có mÌo<br /> 53 Otus spilocephalus (Rickett) Có mÌo latus¬ QC, 1, 2 §T, TL<br /> 54 Ninox scutulata Hume Có vä l−ng n©u TS, QC 1, 2 §T,TL<br /> Dï d× ph−¬ng<br /> 55 Bubo zeylonensis Delacour P§ 2 T IIB §T, TL<br /> ®«ng<br /> Có vä<br /> 56 Glaucidium brodiei (Burton) P§ 2 §T<br /> mÆt tr¾ng<br /> TS, QC,<br /> 15. Tytonidae Hä Có lîn<br /> P§<br /> Có lîn l−ng<br /> 57 Tyto capensis Hartert TS, QC 1, 2 IIB §T, TL<br /> n©u<br /> 58 Phodius badius Robinson Có lîn rõng P§, Y§ 2 T QS, TL<br /> XI. Apodiformes Bé YÕn<br /> 16. Apodidae Hä YÕn<br /> 59 Aerodramus fuciphagus Oustalet YÕn h«ng x¸m TS, QC 1, 2 QS, TL<br /> TS, QC,<br /> 60 A. brevirostris Theyer & Bangs YÕn nói P§<br /> 1, 2 R §T, TL<br /> XII. Trogoniformes Bé Nuèc<br /> 17. Trogonidae Hä Nuèc<br /> Harpactes erythrocephalus Nuèc bông<br /> 61 QC, P§ 1,2 §T<br /> (Robinson & Kloss) ®á<br /> XIII. Coraciiformes Bé S¶<br /> 18. Alcedinidae Hä Bãi c¸<br /> TS, QC,<br /> 62 Alcedo atthis Gmelin Bång chanh 3, 4 QS, TL<br /> CN, P§<br /> TS, QC,<br /> 63 Halcyon smyrnensis Madarasz S¶ ®Çu n©u CN, P§<br /> 3, 4 QS, TL<br /> 64 Ceryle rudis Hartert Bãi c¸ nhá P§ 3, 4 QS, §T<br /> 19. Meropidae Hä Tr¶u<br /> Tr¶u häng TS, CN,<br /> 65 Merops viridus Linnaeus 2, 3 QS, TL<br /> xanh P§<br /> <br /> 27<br />  (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> 66 M. superciliosus Linnaeus Tr¶u ngùc n©u 2, 3 QS, TL<br /> Nyctyornis athertoni (Jardine &<br /> 67 Tr¶u lín TS, QC 2, 3 QS, TL<br /> Selby)<br /> 20. Upupidae Hä §Çu r×u<br /> TS, QC,<br /> 68 Upupa epops Jerdon §Çu r×u P§<br /> 2, 3 §T, TL<br /> 21. Coraciidae Hä S¶ rõng<br /> 69 Eurystomus orientalis Linnaeus YÓng qu¹ P§ 2 QS, §T<br /> XIV. Piciformes Bé Gâ kiÕn<br /> 22. Picidae Hä Gâ kiÕn<br /> TS, QC,<br /> 70 Celeus brachyurus (Swinhoe) Gâ kiÕn n©u P§<br /> 1, 2 §T, TL<br /> Gâ kiÕn nhá TS, QC,<br /> 71 Picoides canicapillus La Touche P§<br /> 1, 2 §T, TL<br /> ®Çu x¸m<br /> 23. Capitonidae Hä Cu rèc<br /> Megalaima faiostricta ThÇy chïa ®Çu<br /> 72 P§ 2, 3 QS, TL<br /> (Temminck) x¸m<br /> 73 M. australis (Blyth) Cu rèc ®Çu ®en P§ 1, 2 QS, TL<br /> XV. Passeriformes Bé SÎ<br /> 24. Alaudidae Hä S¬n ca<br /> 74 Alauda gulgula Swinhoe S¬n ca P§ 3, 4 QS, TL<br /> 25. Hirundinidae Hä Nh¹n<br /> Nh¹n bông TS, QC,<br /> 75 Hirundo rustica Scopoli 2, 3, 4 QS, TL<br /> tr¾ng CN, P§<br /> Nh¹n bông TS, QC,<br /> 76 H. daur ica (Oberholser) 2, 3, 4 QS, TL<br /> x¸m CN, P§<br /> 26. Motacillidae Hä Ch×a v«i<br /> TS, CN,<br /> 77 Motacilla flava (Swinhoe) Ch×a v«i vµng P§<br /> 3, 4 §T, TL<br /> TS,QC,<br /> 78 M. alba Gould Ch×a v«i tr¾ng P§<br /> 3, 4 QS<br /> QC, CN,<br /> 79 M. cinerea Pallas Ch×a v«i nói P§<br /> 2, 3 QS, TL<br /> Anthus hodgsoni Uchida & Chim manh TS, QC,<br /> 80 2, 3, 4 QS, TL<br /> Kuroda v©n nam CN, P§<br /> Chim manh<br /> 81 A. cervinus Pallas QC, CN 2, 3, 4 QS, TL<br /> häng ®á<br /> 27. Campephagidae Hä Ph−êng chÌo<br /> Ph−êng chÌo QC, CN,<br /> 82 Hemipus picatus (Syker) P§<br /> 1, 2 QS, TL<br /> ®en<br /> 28. Pycnonotidae Hä Chµo mµo<br /> Chµo mµo 1, 2,<br /> 83 Pycnonotus melanicterus Deignan QC QS, §T<br /> vµng mµo ®en 3, 4<br /> Chµo mµo ®Ýt TS, QC, 1, 2,<br /> 84 P. jocosus (Linnaeus) QS, TL<br /> ®á CN, P§ 3, 4<br /> B«ng lau trung 1, 2,<br /> 85 P. sinensis (Swinhoe) TS, QC QS, TL<br /> quèc 3, 4<br /> QC, CN, 1, 2,<br /> 86 Criniger pallidus Oustalet Cµnh c¹ch lín QS, §T<br /> P§ 3, 4<br /> 28<br /> (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> TS, QC, 1, 2,<br /> 87 Hypsipetes proquiquus Oustalet Cµnh c¹ch nhá QS, TL<br /> CN, P§ 3, 4<br /> 88 H. macclellandii (Rothschild) Cµnh c¹ch nói P§, Y§ 1, 2, 3 QS, TL<br /> 29. Irenidae Hä Chim xanh<br /> Chim nghÖ TS, QC,<br /> 89 Aegithina tiphia (Linnaeus) 1, 2 §T, TL<br /> ngùc vµng P§<br /> 90 A. lafresnayei (Sharpe) Chim nghÖ lín QC, PT 1, 2 §T, TL<br /> Chim xanh<br /> 91 Chloropsis aurifronss Kloss P§ 1, 2, 3 §T<br /> tr¸n vµng<br /> 30. Laniidae Hä B¸ch thanh<br /> 1, 2,<br /> 92 Lanius collurioides Delacour B¸ch thanh nhá QC, CN QS, TL<br /> 3, 4<br /> B¸ch thanh ®Çu TS, QC, 1, 2,<br /> 93 L. schach Linnaeus CN, P§<br /> QS, TL<br /> ®en 3, 4<br /> 31. Turnidae Hä ChÝch chße<br /> TS, QC,<br /> 94 Copsychus saularis (Linnaeus) ChÝch chße CN, P§<br /> 3,4 QS, TL<br /> TS, QC,<br /> 95 C. malabaricus (Baker) ChÝch chße löa P§<br /> 2,3 IIB §T, TL<br /> 96 Luscinia sibilans (Swinhoe) Oanh cæ tr¾ng QC, P§ 1, 2, 3 §T, TL<br /> 97 Monticola solitarius (Sykes) HoÐt ®¸ TS, QC 1, 2 §T<br /> TS, QC,<br /> 98 Saxicola torquata (La Touche) SÎ bôi ®Çu ®en CN, P§<br /> 1, 2, 3 QS, TL<br /> 99 Turdus merula Bonaparte Hãet ®en P§ 2, 3 QS, TL<br /> 32. Timalidae Hä Kh−íu<br /> Chuèi tiªu TS, QC,<br /> 100 Pellorneum ruficeps La Touche 1, 2 §T, TL<br /> ngùc ®èm CN, P§<br /> Kh−íu ®Çu TS, QC,<br /> 101 Garrulax leucolophus (Lesson) 1, 2, 3 QS, TL<br /> tr¾ng CN, P§<br /> TS, QC,<br /> 102 G. chinensis (Oustalet) Kh−íu b¹c m¸ P§<br /> 1, 2, 3 QS, TL<br /> TS, QC,<br /> 103 G. canorus (Linnaeus) Häa mi CN, P§<br /> 1, 2, 3 QS, TL<br /> L¸ch t¸ch häng<br /> 104 Alcipe rufogularis (Kinnear) P§ 2, 3 QS, TL<br /> hung<br /> Kh−íu bôi ®Çu<br /> 105 Stachyris nigriceps Chasen P§ 2,3 QS, §T<br /> ®en<br /> 33. Sylviidae Hä Chim chÝch<br /> ChiÒn chiÖn<br /> 106 Prinia rufescens Blyth TS, QC 2,3,4 QS,TL<br /> ®Çu n©u<br /> ChÝch b«ng TS, QC, 1, 2,<br /> 107 Orthotomus atrogularis Hume QS, TL<br /> c¸nh vµng CN, P§ 3, 4<br /> 108 Orthomus sutorius La Touche ChÝch ®u«i dµi P§ 1,2,3 QS, TL<br /> TS, QC, 1, 2,<br /> 109 Phylloscopus fuscatus (Blyth) ChÝch n©u QS, TL<br /> CN, P§ 3, 4<br /> 1, 2,<br /> 110 Cettia squameiceps ChÝch ¸ ch©u TS QS, TL<br /> 3, 4<br /> 111 Acrocephalus aedon ChÝch má réng QC, CN 1, 2, 3 QS, TL<br /> 34. Muscicapidae Hä §íp ruåi<br /> <br /> 29<br />  (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> §íp ruåi häng<br /> 112 Ficedula parva Pallas TS, QC 1, 2 QS, TL<br /> ®á<br /> §íp ruåi xanh TS, QC,<br /> 113 Muscicapa thalassina Swainson 1, 2 QS, TL<br /> x¸m P§<br /> TS,QC,<br /> 114 M. daurina Sykes §íp ruåi n©u P§<br /> 1, 2 QS, TL<br /> 35. Monarchidae Hä RÎ qu¹t<br /> RÎ qu¹t häng TS, QC, 1, 2,<br /> 115 Rhipidura albicollis Delacour QS, TL<br /> tr¾ng CN, P§ 3, 4<br /> §íp ruåi xanh TS, QC,<br /> 116 Hypothymis azurea (Hartlaub) 1, 2 §T, TL<br /> g¸y ®en CN, P§<br /> 36. Paridae Hä B¹c m¸<br /> TS, QC,<br /> 117 Parus major Swinhoe B¹c m¸ CN, P§<br /> 1, 2, 3 QS, §T<br /> 37. Dicaeidae Hä Chim s©u<br /> Chim s©u vµng TS, QC, 1, 2,<br /> 118 Dicaeum concolor Walden QS, TL<br /> lôc CN, P§ 3, 4<br /> Chim s©u l−ng TS, QC, 1, 2,<br /> 119 D. cruentatum Kloss CN<br /> QS, §T<br /> ®á 3, 4<br /> Chim s©u bông TS, QC, 1, 2,<br /> 120 D. chrysorrheum Blyth CN, P§<br /> QS, §T<br /> v¹ch 3, 4<br /> 38. Nectariniidae Hä Hót mËt<br /> Aethopiga siparaja Delacour & TS, QC,<br /> 121 Hót mËt ®á CN, P§<br /> 1, 2, 3 QS, §T<br /> Jabouile<br /> Hót mËt häng TS, QC,<br /> 122 Nectarinia jugularis (Blyth) 1, 2, 3 QS, TL<br /> tÝm CN, P§<br /> B¾p chuèi ®èm TS, QC,<br /> 123 Arachnothera magna (Hodgson) 1, 2, 3 QS, TL<br /> ®en CN<br /> 39. Estrildidae Hä Chim di<br /> 124 Lonchura striata (Baker) Di cam TS, QC 1, 2, 3 QS, TL<br /> TS, QC,<br /> 125 L. punctulata Swinhoe Di ®¸ CN, P§<br /> 1, 2, 3 QS, TL<br /> 40. Zosteropidae Hä Vµnh khuyªn<br /> 126 Zosterops japonica Swinhoe Vµnh khuyªn TS, QC 2, 3 QS, TL<br /> 41. Ploceidae Hä SÎ<br /> TS, QC,<br /> 127 Passer montanus Dubois SÎ CN, P§<br /> 3, 4 QS, TL<br /> 42. Sturnidae Hä S¸o<br /> TS, QC,<br /> 128 Acridotheres cristatellus Hartert S¸o má ngµ CN, P§<br /> 1, 2, 3 §T, TL<br /> S¸o ®¸ QS,<br /> 129 Sturnus sinensis (Gmelin) TS, QC 1,2 §T,TL<br /> trung quèc<br /> TS, QC, QS,<br /> 130 S. nigricollis (Paykull) S¸o sËu P§<br /> 1, 2, 3 §T, TL<br /> QS,<br /> 131 Gracula religiosa Hay YÓng, nhång P§, PT 2, 3 IIB §T, TL<br /> 43. Oriolidae Hä Vµng anh<br /> Vµng anh<br /> 132 Oriolus chinensis Sharpe P§, Y§ 2, 3 QS, TL<br /> trung quèc<br /> <br /> 30<br />  (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> 44. Dicruridae Hä ChÌo bÎo<br /> TS, QC, 1, 2,<br /> 133 Dicrurus macrocercus Swinhoe ChÌo bÎo QS,§T<br /> CN, P§ 3, 4<br /> TS, QC,<br /> 134 D. aeneus Vieillot ChÌo bÎo rõng P§<br /> 1, 2, 3 QS,TL<br /> TS, QC,<br /> 135 D. leucophaeus (Walden) ChÌo bÎo x¸m CN<br /> 1, 2, 3 §T,TL<br /> ChÌo bÎo cê<br /> 136 D. paradiseus (Gould) P§, Y§ 1, 2, 3 QS,TL<br /> ®u«i chÎ<br /> 45. Corvidae Hä Qu¹<br /> 137 Urocissa erythrohyncha (Boddaert) GiÎ cïi P§, PT 1, 2 §T<br /> 138 Crypsirina temia (Daudin) Chim kh¸ch P§, PT 1, 2, 3 QS, TL<br /> <br /> Ghi chó: Cét 4: TS. ThÇn Sa; QC. Qu©n Chu; CN. C¸t Nª; P§. Phó §×nh; Y§. Yªn §æ; PT. Phó Th−îng. Cét<br /> 5: 1. nói ®¸ v«i; 2. ®åi, nói ®Êt; 3. n−¬ng rÉy, ruéng; 4. khu d©n c−, hå, ®Çm, s«ng, suèi. Cét 6 (S¸ch §á ViÖt<br /> Nam): T. bÞ ®e do¹; R. sÏ nguy cÊp. Cét 7 (NghÞ ®Þnh 32/2006/N§-CP cña ChÝnh phñ): I. nghiªm cÊm khai<br /> th¸c, sö dông v× môc ®Ých th−¬ng m¹i; II. h¹n chÕ khai th¸c, sö dông v× môc ®Ých th−¬ng m¹i. Cét 8: QS. quan<br /> s¸t trùc tiÕp trªn thùc ®Þa; §T. ®iÒu tra vµ pháng vÊn d©n ®Þa ph−¬ng; TL. tµi liÖu tham kh¶o.<br /> <br /> 3. C¸c loµi chim cã gi¸ trÞ b¶o tån nguån gien d©n c−, hå, ®Çm, s«ng suèi cã sè l−îng loµi Ýt<br /> Trong sè 138 loµi chim ®· ghi nhËn ®−îc, cã nhÊt (50 loµi, chiÕm 36% tæng sè loµi).<br /> 4 loµi ®−îc ghi trong S¸ch §á ViÖt Nam, 2000:<br /> gµ l«i tr¾ng Lophura nycthemera, bËc T; dï d× Tµi liÖu tham kh¶o<br /> ph−¬ng ®«ng Bubo zeylonensis, bËc T; có lîn<br /> rõng Phodius badius, bËc T; yÕn nói Aerodramus 1. Ben King, E. C. Dickinson, 1976: A field<br /> brevirostris, bËc R. Cã 9 loµi ®−îc ghi trong N§ guide to the birds of South-East Asia.<br /> 32/2006/N§-CP: diÒu hoa miÕn ®iÖn Spilornis William Collins Sons & Co Ltd Glasgow,<br /> London.<br /> cheela, IIB; gµ l«i tr¾ng Lophura nycthemera,<br /> IB; gµ tiÒn mÆt vµng Polyplectron bicalca 2. Boon song Lekagul, Philip D. Round,<br /> ratum, IB; vÑt ®Çu x¸m Psittacula himalayana, 1991: A field guide to the birds of Thailand.<br /> IIB; vÑt ngùc ®á Psitta alexandri, IIB; dï d× Saha Karn Bhaet Co.Ltd, Thailand.<br /> ph−¬ng ®«ng Bubo zeylonensis, IIB; có lîn l−ng 3. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng,<br /> n©u Tyto capensis, IIB; chÝch chße löa 2000: S¸ch §á ViÖt Nam (phÇn ®éng vËt).<br /> Copsychus malabaricus, IIB; yÓng (nhång) Nxb. Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi.<br /> Gracula religiosa, IIB. Kh«ng cã loµi nµo ®−îc<br /> 4. ChÝnh phñ n−íc CHXHCN ViÖt Nam,<br /> ghi trong Danh Lôc §á IUCN, 2004.<br /> 2006: NghÞ ®Þnh sè 32/2006/N§-CP vÒ qu¶n<br /> III. kÕt luËn lý thùc vËt rõng, ®éng vËt rõng nguy cÊp,<br /> quý hiÕm.<br /> 1. §· thèng kª ®−îc 138 loµi chim thuéc 45<br /> hä trong 15 bé ph©n bè ë c¸c ®Þa ®iÓm nghiªn 5. Vietnam national park and protected<br /> cøu cña tØnh Th¸i Nguyªn. Trong ®ã, cã 4 loµi areas Association, 1995: Tamdao national<br /> chim ®−îc ghi trong S¸ch §á ViÖt Nam, 2000; 9 park. Agricultural publishing House, Hanoi.<br /> loµi ®−îc ghi trong NghÞ ®Þnh 32/2006/N§-CP 6. Vâ Quý, NguyÔn Cö, 1995: Danh lôc chim<br /> cña ChÝnh phñ.<br /> ViÖt Nam. Nxb. N«ng nghiÖp, Hµ Néi.<br /> 2. Sè l−îng loµi chim ph©n bè ë 4 sinh c¶nh<br /> tù nhiªn t¹i c¸c khu vùc nghiªn cøu cña tØnh 7. Richard Howard, Alick Moore, 1991: A<br /> Th¸i Nguyªn cã sù kh¸c biÖt râ rÖt. Sinh c¶nh complete checklist of the birds of the World.<br /> ®åi, nói ®Êt cã sè l−îng loµi chim nhiÒu nhÊt Second edition, London.<br /> (105 loµi, chiÕm 76% tæng sè loµi); sinh c¶nh 8. IUCN, 2004: Red list of threatened species.<br /> 31<br />  preliminary data about the avifauna<br /> of the Thainguyen Province<br /> <br /> Le Dinh Thuy<br /> <br /> <br /> Summary<br /> <br /> Surveys on the birds of the Thainguyen province were carried out for two years 2004 and 2005. 138 bird<br /> species belonging to 45 families and 15 orders were recorded. Among them, 4 threatened species were listed<br /> in the Red Data Book of Vietnam, 2000: Lophura nycthemera, Bubo zeylonensis, Phodius badius,<br /> Aerodramus brevirostris. Also, there were 9 species listed in the Decree No 32/2006/ND-CP of the<br /> government: 2 species in group IB (strictly prohibited on exploitation and use) and 7 species in the Group IIB<br /> (limited on exploitation and use).<br /> The bird species numbers recorded at four habitats were different. The hill and soil moutain habitats had<br /> the highest species number (105 species, at 76% of the total species). The lake, river, tream and resident<br /> habitat had the lowest species number (50 species, 36% of the total species).<br /> <br /> <br /> Ngµy nhËn bµi: 15-4-2006<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 32<br />