Chủ đề 1: Thị trường và thương mại khu vực<br />
<br />
<br />
Đánh giá các phương án giảm chi phí giao thông và cải thiện<br />
việc tiếp cận thị trường cho các chủ trang trại nhỏ<br />
tại Đông Nam Á<br />
<br />
Chris Chilcott1, Andrew Higgins1, Stephen McFallen1, Caroline Bruce1<br />
<br />
Cơ quan<br />
1<br />
Tổ chức Công nghiệp và Khoa học thịnh vượng (CSIRO), Đơn vị Kinh doanh đất<br />
và nước<br />
HỘI THẢO VỀ PHÁT TRIỂN TÂY BẮC<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Tác giả đại diện<br />
Chris.Chilcott@csiro.au<br />
<br />
Từ khóa<br />
Thị trường khu vực, thương mại, giao thông, chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng, nghề<br />
làm vườn, thịt bò<br />
<br />
Giới thiệu<br />
98 Việc đưa sản phẩm ra thị trường nơi mạng lưới giao thông kém phát<br />
triểnđang là một rào cản lớn cho phát triển nông nghiệp trong khu vực.<br />
Việc chuyển đổi các hệ thống thực phẩm nông nghiệp theo một xu hướng<br />
có thể dự đoán được như: đô thị hóa gia tăng và thu nhập khả dụng cao<br />
hơn; thay đổi sở thích khẩu phần ăn; gia tăng nhu cầu đối với các loại thực<br />
phẩm có giá trị cao hơn và trú trọng hơn đến an toàn thực phẩm; tăng<br />
cường chuyển dịch hệ thống canh tác tại khu vực nông thôn. Tuy nhiên,<br />
việc gia tăng nhu cầu đối với các thực phẩm có giá trị cao hơn không thể<br />
đẫn đến việc cải thiện đời sống của các hộ sản xuất quy mô nhỏ nếu họ<br />
không thể đưa các sản phẩm ra của mình ra thị trường kịp thời. Tại Châu<br />
Á, sự gia tăng nhu cầu thực phẩm đô thị ở Trung Quốc, Indonesia, Việt<br />
Nam và việc xây dựng những cơ sở hạ tầng giao thông lớn đã tạo ra sức<br />
hút thị trường lớn, và bắt đầu tác động lên nông nghiệp truyền thống và<br />
chuỗi cung ứng thực phẩm. Đáng chú ý là sáng kiến “Một Vành đai, Một<br />
Con đường” sẽ tạo ra một hành lang kinh tế thương mại từ Trung Quốc<br />
đến Châu Âu.<br />
<br />
Biện pháp tiếp cận nghiên cứu<br />
Cho tới nay chưa có nhiều nỗ lực trong việc phân tích các chi phí dịch vụ<br />
vận tải trong chuỗi cung ứng sau sau thu hoạch và lượng hóa các rào cản<br />
thị trường đối với các chủ hộ quy mô nhỏ. Dự án này của ACIAR đang xây<br />
Chủ đề 1: Thị trường và thương mại khu vực<br />
<br />
<br />
dựng những Nghiên cứu điển hình để hiểu rõ xu hướng vận tải tới thị<br />
trường, mức độ tin cậy của chúng và những rủi ro mà v các chủ trang trại<br />
nhỏ gặp phải hoặc những thất thoát về giá trị trong trong các chuỗi cung<br />
ứng này. Mục đích của dự án là nhằm xác định biện pháp tiếp cận nghiên<br />
cứu nhằm xác định cách giảm chi phí hậu cần vận chuyển cho các hộ sản<br />
xuất nhỏ và cung cấp thông tin đầu vào cho các các nhà hoạch định chính<br />
sách để thúc đẩy kết nối thị trường toàn diện và hiệu quả hơn tại Việt<br />
Nam, Lào và Indonesia.<br />
<br />
Mục tiêu của dự án là: xác định những hiểu biết hiện nay, các vấn đề, các<br />
bên tham gia, các chiến lược then chốt và cơ hội nghiên cứu để phát triển<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
NÚI CƠ HỌI CHO PHÁT TRIỂN<br />
cơ sở hạ tầng nông thôn; đánh giá sâu và chỉnh sửa mô hình Công cụ Đầu<br />
tư Chiến lược Mạng lưới Giao thông (TraNSIT) sao cho phù hợp với các<br />
trường hợp ở Đông Nam Á. (TraNSIT) (Higgins và cộng sự 2015) ban đầu<br />
được thiết kế để phục vụ nông nghiệp Australia, phát triển bản đồ và tối<br />
ưu hóa các chuyến vận tải bằng các phương tiện xe cơ giới, tàu hỏa, tàu<br />
biển giữa nơi đi và nơi đến trong chuỗi cung ứng. Bằng cách sử dụng chi<br />
phí vận chuyển cơ bản liên quan tới chi phí trong hệ thống vận tải, xem xét<br />
mọi biến số (như loại phương tiện, điều kiện đường bộ, chi phí lái xe, các<br />
qui định) tác động đến chi phí. Sau khi xác định được tuyến giao thông cơ 99<br />
sở và các chi phí liên quan, TraNSIT được sử dụng để kiểm tra tác động<br />
của cơ sở hạ tầng (như việc nâng cấp đường bộ, cải thiện quãng đường đi<br />
cuối cùng, nâng cấp phương tiện) và các qui định luật pháp.<br />
<br />
Kết quả<br />
Giai đoạn đầu của dự án bao gồm quá trình tham vấn với các bên tham<br />
gia nhằm xác định các trường hợp cần nghiên cứu trong chuỗi cung ứng<br />
thịt bò, rau và trái cây đang gặp phải những vấn đề nghiêm trọng về giao<br />
thông và cơ sở hạ tầng. Tháng 12 năm 2016, nhóm dự án gặp Các cơ quan<br />
Chính phủ và các nhà tài trợ tại Hà Nội, cũng như đi theo các chuỗi cung<br />
ứng nông nghiệp ở vùng Tây Bắc. Danh mục dưới đây là các trường hợp<br />
nghiên cứu đề xuất:<br />
● Nhu cầu thịt lợn, thịt gà, bò và hải sản trong nước có thể dẫn dến nhu<br />
cầu cung ứng thức ăn chăn nuôi (sắn, ngô và đậu tương).<br />
● Nghiên cứu việc cung ứng ngô, đậu tương để làm thức ăn chăn nuôi ở<br />
quy mô thương mại; phân tích các vấn đề liên quan đến xây dựng các<br />
cụm công-nông nghiệp ở cấp quốc gia.<br />
● Tìm hiểu tác động của việc đầu tư cơ sở hạ tầng chính (đường bộ có thu<br />
phí, các đầu mối trung chuyển) lên chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, tác động<br />
của những đầu tư trên có thể không làm cho giao thông hiệu quả hơn<br />
Chủ đề 1: Thị trường và thương mại khu vực<br />
<br />
<br />
nếu không quan tâm đến các vấn đề về quãng đường đi và đến. Điều<br />
này được phản ánh qua nhu cầu ngày càng tăng tại các trung tâm đô thị<br />
với các mặt hàng dễ hư hỏng và khả năng để các hợp tác xã cung ứng<br />
cho các thị trường này, nhưng việc tắc ngẽn đang làm hạn chế nguồn<br />
cung và tăng tổn thất sau thu hoạch.<br />
• Vận chuyển trâu bò sống bao gồm trâu bò nhập từ Australia và từ Myan-<br />
mar, Thái lan sau đó tái xuất sang Trung Quốc.<br />
<br />
Thảo luận và kết luận<br />
HỘI THẢO VỀ PHÁT TRIỂN TÂY BẮC<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Việt Nam đang chuyển dịch từ nền kinh tế đang phát triển sang nền kinh<br />
tế phát triển, và quá trình chuyển dịch này đang phải đối mặt với các vấn<br />
đề về cung ứng thực phẩm và an ninh lương thực cũng như thay đổi nhu<br />
cầu của tầng lớp người tiêu dùng trung lưu. Vấn đề an toàn thực phẩm<br />
cũng như quản lý chuỗi đông lạnh sẽ được chú trọng nhiều hơn; xuất<br />
khẩu các loại hoa quả ôn đới và cận nhiệt đới cũng như các mặt hàng<br />
qua chế biến với số lượng lớn (gạo, chè, cà phê, cá và tôm) cũng sẽ phát<br />
triển hơn.<br />
<br />
Nghiên cứu này có thể phát triển dựa trên các dự án hiện tại của ACIAR ở<br />
100 vùng cao Tây Bắc. Đặc biệt, có thể nghiên cứu việc vân chuyển các nông<br />
sản tươi sống tới các thị trường có giá trị cao hơn ở trong nước và tăng<br />
cường xuất khẩu sản phẩm rau quả (như Mận, Vải, Xoài và Thanh long).<br />
Ngoài ra việc cải thiện vận chuyển và hậu cần cho việc cung ứng sắn và<br />
ngô cho các cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi cũng có thể được chọn để<br />
nghiên cứu.<br />
<br />
Kết quả phân tích sẽ được trình bày tại diễn đàn.<br />
<br />
Tài liệu tham khảo<br />
Higgins A, McFallan S, Laredo L, Prestwidge D, Stone P. (2015). TRANSIT- mô<br />
hình mô phỏng các can thiệp cơ sở hạ tầng và chính sách trong hậu cần nông<br />
nghiệp: Ứng dụng cho ngành thịt bò miền bắc Australia. Máy tính, điện tử và<br />
nông nghiệp, 114, 32-42.<br />