Đánh giá hiệu quả của capecitabine duy trì trong ung thư dạ dày giai đoạn muộn sau điều trị bước một tại Bệnh viện Thanh Nhàn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Đánh giá hiệu quả của capecitabine duy trì trong ung thư dạ dày giai đoạn muộn sau điều trị bước một tại Bệnh viện Thanh Nhàn trình bày đánh giá thời gian sống thêm bệnh không tiến triển trong điều trị ung thư dạ dày sau điều trị hóa chất bước một bằng capecitabine và ghi nhận một số độc tính của phác đồ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá hiệu quả của capecitabine duy trì trong ung thư dạ dày giai đoạn muộn sau điều trị bước một tại Bệnh viện Thanh Nhàn

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 517 - THÁNG 8 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA CAPECITABINE DUY TRÌ TRONG UNG THƯ DẠ DÀY GIAI ĐOẠN MUỘN SAU ĐIỀU TRỊ BƯỚC MỘT TẠI BỆNH VIỆN THANH NHÀN Nguyễn Thành Vinh* TÓM TẮT 24 CHEMOTHERAPY AT THANH NHAN Mục tiêu: Đánh giá thời gian sống thêm bệnh HOSPITAL không tiến triển trong điều trị ung thư dạ dày sau Objectives: To evaluate progression free điều trị hóa chất bước một bằng capecitabine và survival in advanced gastric cancer after fist line ghi nhận một số độc tính của phác đồ. chemotherapy by Capecitanine and to report Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 38 toxicity profile of this regimen. bệnh nhân ung thư dạ dày giai đoạn IV hoặc tái Methods: There was 38 patients with stage phát di căn được điều trị hóa chất capecitabine IV or recurrent/metastatic gastric cancer treated duy trì sau hóa chất bước một tại bệnh viện with capecitabine maintenance after first line Thanh Nhàn từ tháng 1/2019 đến 1/2022. Kết quả: Thời gian sống thêm bệnh không chemotherapy at Thanh Nhan hospital from tiến triển (PFS) trung vị là 9,2 tháng. PFS liên 1/2019 to 1/2022. quan đến nhóm tuổi, cao hơn ở nhóm bệnh nhân Results: Median progression free survival ≤ 60 tuổi. Về tác dụng không mong muốn của (PFS) was 9.2 month. PFS was related to age, phác đồ, không có bệnh nhân nào thiếu máu PFS was longer in patients ≤ 60 age. About nặng, hạ bạch cầu, tiểu cầu độ 3, độ 4. Nghiên toxicity profiles, there was no patient with severe cứu có 15,9% bệnh nhân hội chứng bàn tay bàn anemia, neutropenia and thrombopenia (grade 3 chân độ 2; 5,2% độ 3. and 4). There was 15.9 % and 5,2 % of patients Kết luận: Điều trị duy trì capecitabine sau sufering from grade 2 and grade 3 hand –foot điều trị bước một kéo dài thời gian sống thêm syndrome. bệnh không tiến triển. Capecitabine hiệu quả và Conclusion: Capecitabine maintenance after an toàn cho bệnh nhân ung thư dạ dày giai đoạn first line chemotherapy showed improved PFS. muộn. Capecitabine has approved efficacy and safety Từ khoá: Ung thư dạ dày, capecitabine. for advances gastric cancer. Key words: Gastric cancer, capeitabine. SUMMARY EFFECTIVENESS OF CAPECITABINE I. ĐẶT VẤN ĐỀ MAINTENANCE IN ADVANCED Ung thư dạ dày là một trong các loại ung GASTRIC CANCER AFTER FIST LINE thư phổ biến trên thế giới, đứng hàng đầu trong các loại ung thư đường tiêu hóa. Tại *Bệnh viện Thanh Nhàn Việt Nam, ung thư dạ dày là loại ung thư khá Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thành Vinh Email: dr.ntvinh@gmail.com phổ biến [1]. Phẫu thuật đóng vai trò chủ yếu Ngày nhận bài: 13/5/2022 trong điều trị ung thư dạ dày. Tuy nhiên, hầu Ngày phản biện khoa học: 10/6/2022 hết các bệnh nhân khi phát hiện bệnh đã ở Ngày duyệt bài: 25/6/2022 167
HỘI NGHỊ KHOA HỌC BỆNH VIỆN THANH NHÀN LẦN THỨ VIII NĂM 2022 giai đoạn muộn do triêụ chứng lâm sàng 38 bệnh nhân ung thư dạ dày giai đoạn IV không điển hình. Hóa trị là phương pháp hoặc tái phát di căn sau phẫu thuật, được đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn này, điều trị hóa chất capecitabine duy trì sau hóa giúp giảm triệu chứng và kéo dài thời gian chất bước một tại bệnh viện Thanh Nhàn từ sống cho bệnh nhân. tháng 1/2019 đến 1/2022. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân: Lợi ích sống còn của điều trị hóa chất so ✓ Bệnh nhân đã được chẩn đoán xác với chăm sóc triệu chứng đơn thuần đã được định ung thư dạ dày giai đoạn IV hoặc tái nghiên cứu chứng minh làm tăng thời gian phát di căn sau phẫu thuật, điều trị hóa chất sống thêm của bệnh nhân [2]. Một số phác bước một đạt đáp ứng hoặc bệnh giữ nguyên đồ được khuyến cáo trong điều trị ung thư dạ ✓ Chỉ số toàn trạng 0-2 theo thang điểm dày tái phát, di căn với vai trò quan trọng của ECOG hóa chất fluorouracil như: cisplatin và ✓ Chức năng tủy xương, chức năng gan fluorouracil (CF), epirubicin, cisplatin và thận trong giới hạn bình thường capecitabine (EOX), capecitabine và ✓ Có đầy đủ thông tin hồ sơ lưu trữ oxaliplatine (XELOX) ... [3]. Sau điều trị Tiêu chuẩn loại trừ: bước một, capecitabine đã được chứng minh ✓ Bệnh nhân không đủ các tiêu chuẩn có hiệu quả trong nhiều nghiên cứu, giúp nói trên tăng thời gian sống thêm bệnh không tiến ✓ Bệnh nhân bỏ điều trị không phải vì triển và cải thiện chất lượng sống cho bệnh lý do chuyên môn nhân ung thư [4]. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả hồi cứu. Tại Việt Nam, trước đây capecitabine Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu thuận được sử dụng phổ biến trong duy trì trong tiện một số bệnh như ung thư đại trực tràng, ung Các bước tiến hành: thư vú, gần đây là ung thư dạ dày. Tại khoa Bước 1: Lựa chọn bệnh nhân theo đúng Ung bướu, bệnh viện Thanh Nhàn chưa có tiêu chuẩn lựa chọn, ghi nhận đặc điểm lâm nghiên cứu nào về sử dụng capecitabie duy sàng, cận lâm sàng trì cho bệnh nhân ung thư dạ dày giai đoạn Bước 2: Tiến hành điều trị muộn sau điều trị hóa chất bước một. Vì vậy + Phác đồ: Capecitabine 1000 mg/m2 x 2 chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với hai lần/ ngày, uống 14 ngày, chu kỳ 21 ngày mục tiêu: + Bệnh nhân điều trị duy trì phác đồ hóa 1. Đánh giá thời gian sống thêm bệnh chất đến khi bệnh tiến triển hoặc tác dụng không tiến triển trong điều trị ung thư dạ dày không mong muốn không chấp nhận được giai đoạn một sau điều trị hóa chất bước một Bước 3: Đánh giá hiệu quả điều trị tại khoa Ung bướu, bệnh viện Thanh Nhàn. Đánh giá thời gian sống thêm bệnh không 2. Nhận xét một số tác dụng không mong tiến triển (PFS): là khoảng thời gian từ khi điều trị đến khi bệnh tiến triển. muốn của phác đồ. Đánh giá bệnh tiến triển: dựa vào triệu II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU chứng lâm sàng, cận lâm sàng (nội soi dạ Đối tượng nghiên cứu: 168
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 517 - THÁNG 8 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 dày, Xquang ngực/ cắt lớp vi tính lồng ngực, ung thư của Viện Ung thư Quốc gia Mỹ siêu âm ổ bụng/ cắt lớp vi tính bụng...) (CTCAE 4.0). Đánh giá tác dụng không mong muốn dựa Thu thập và xử lý số liệu: Số liệu được vào tiêu chuẩn phân độ độc tính thuốc chống xử lý phần mềm SPSS 20.0 III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ✓ Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng Đặc điểm chung Bảng 1: Phân bố nhóm tuổi Nhóm tuổi Số lượng (n) Tỷ lệ (%) < 40 3 7,9 40- 60 12 31,6 > 60 23 60,5 Tổng 38 100 Nhận xét: Nhóm tuổi thường gặp 40 – 60 tuổi (31,6%). Tuổi trung bình: 50,3± 7,3. Tuổi cao nhất 70 tuổi, thấp nhất 37 tuổi. Biểu đồ 1: Phân bố theo giới Nhận xét: Nam giới chiếm đa số (71,0%). Tỷ lệ nam/ nữ: 2.44/1 Bảng 2: Đặc điểm mô bệnh học Mô bệnh học Số bệnh nhân Tỷ lệ (%) Carcinoma tuyến 25 65,8 Carcinoma tế bào nhân 10 26,3 Carcinoma tuyến nhầy 3 7,9 Nhận xét: Ung thư biểu mô tuyến chiếm tỷ lệ cao nhất (65,8%). ✓ Kết quả điều trị Bảng 3: Thời gian sống thêm bệnh không tiến triển Thời gian sống bệnh không tiến triển Trung vị Min Max 3 tháng 6 tháng 12 tháng 24 tháng (tháng) (tháng) (tháng) (%) (%) (%) (%) 9,2 2 20 94,7 63,2 44,7 31,6 169
HỘI NGHỊ KHOA HỌC BỆNH VIỆN THANH NHÀN LẦN THỨ VIII NĂM 2022 Nhận xét: Thời gian sống thêm bệnh không tiến triển trung vị là 9,2 tháng. Đa số bệnh nhân tiến triển sau 12 tháng. PFS tại thời điểm 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng, 24 tháng lần lượt là 94,7%, 63,2 %, 44,7% và 31,6 %. Bảng 4: Liên quan PFS với nhóm tuổi, giới, mô bệnh học PFS (tháng) p >60 5,6 0,025 Nhóm tuổi ≤60 8,5 Nam 6,8 0,212 Giới Nữ 7,5 Carcinoma tuyến 7,4 Carcinoma tế bào nhân 5,4 0,122 Mô bệnh học Carcinoma tuyến nhầy 6,8 Nhận xét: Bệnh nhân ≤ 60 tuổi PFS trung vị là 8,5 tháng, > 60 tuổi PFS trung vị là 5,6 tháng. Sự khác biệt có y nghĩa thống kê (p< 0,05). PFS ở bệnh nhân nam cao hơn bệnh nhân nữ. PFS ở bệnh nhân ung thư biểu mô tuyến cao hơn , tuy nhiên sự khác biệt không có nghĩa thống kê (p < 0,05). ✓ Các tác dụng không mong muốn Bảng 5: Tác dụng không mong muốn trên hệ tạo huyết Chỉ số Độ 0 Độ 1 Độ 2 Độ 3 Độ 4 15 16 7 0 0 Giảm Hb (39,5%) (42,1%) (18,4%) (0%) (0%) 25 10 3 0 0 Hạ bạch cầu (65,8%) (26,3%) (7,9%) (0%) (0%) Hạ bạch cầu đa 27 9 2 0 0 nhân trung tính (71,0%) (23,7%) (5,3%) (0%) (0%) 33 5 0 0 0 Hạ tiểu cầu (86.8%) (13,2%) (0%) (0%) (0%) Nhận xét: Tác dụng phụ hay gặp là giảm huyết sắc tố, hạ bạch cầu. Tuy nhiên tất cả đều ở mức độ nhẹ, không có bệnh nhân nào độc tính độ 3, độ 4. Bảng 6: Tác dụng không mong muốn trên gan, thận Chỉ số Độ 0 Độ 1 Độ 2 Độ 3 Độ 4 Tăng men 34 2 2 0 0 gan (89,4%) (5,3%) (5,3%) (0%) (0%) Tăng 35 2 1 0 0 Bilirubine (92,1%) (5.3%) (2,6%) (0%) (0%) 34 3 1 0 0 Độc tính thận (89,5%) (7,9%) (2,6%) (0%) (0%) Nhận xét: Ít gặp độc tính trên gan, thận.Có 2 bệnh nhân tăng men gan mức độ 2 (5,3%). 170
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 517 - THÁNG 8 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 Bảng 7: Tác dụng không mong muốn khác Chỉ số Độ 0 Độ 1 Độ 2 Độ 3 Độ 4 18 15 5 Mệt mỏi 0 0 (47,4%) (39,5%) (13,1%) 20 12 6 Chán ăn 0 0 (52,6%) (31,6%) (15,8%) 33 5 Tiêu chảy 0 0 0 (86,8%) (13,1%) Hội chứng bàn tay 10 20 6 2 0 bàn chân (26,3%) (52,6%) (15,9%) (5,2%) Nhận xét: Hội chứng bàn tay bàn chân là tác dụng phụ thường gặp. Chủ yếu ở mức độ 1 (52,6%). Có 2 bệnh nhân độc tính mức độ 3. IV. BÀN LUẬN nghiên cứu trong nhóm bệnh nhân ung thư dạ Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng dày tiến triển, tái phát, di căn. Trong nghiên cứu của chúng tôi, có 36 Điều trị duy trì sau hóa trị tấn công bước bệnh nhân , đa số là bệnh nhân nam (71,0%). 1 đang là xu hướng được nghiên cứu với kỳ Tỷ lệ nam/ nữ: 2.44/1. Nhóm tuổi thường vọng sẽ giúp kéo dài thời gian sống thêm cho gặp 40 – 60 tuổi (31,6%). Tuổi trung bình: các bệnh nhân ung thư dạ dày này. Điều trị 50,3± 7,3. Tuổi cao nhất 70 tuổi, thấp nhất duy trì capecitabine đã được nghiên cứu 37 tuổi. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi trong bệnh ung thư dạ dày giai đoạn muộn tương đồng với các nghiên cứu khác, phù sau khi điều trị hóa chất tấn công bước một hợp về mặt dịch tễ học ung thư dạ dày hay đạt bệnh ổn định hay lui bệnh. Trong các gặp ở độ tuổi 50- 60, nam nhiều hơn nữ. Về nghiên cứu được tiến hành, cho thấy có sự đặc điểm mô bệnh học, đa số gặp ung thư cải thiện về thời gian sống thêm toàn bộ cũng biểu mô tuyến (65,8%). Hầu hết các tác giả như thời gian sống thêm bệnh không tiến trong và ngoài nước đều thấy rằng ung thư dạ triển; đồng thời là khả năng dung nạp tốt dày là bệnh gặp phổ biến ở nam hơn nữ. hơn. Bệnh nhân uống thuốc tại nhà độc tính Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Bá Đức cho chấp nhận được, thuận tiện sử dụng. thấy nam chiếm 58%, nữ chiếm 42% [6]. PFS trung vị theo nghiên cứu của chúng Kết quả điều trị tôi là 9,2 tháng. Đa số bệnh nhân tiến triển Với các bệnh nhân ung thư dạ dày giai sau 12 tháng. Trong một nghiên cứu vệ tinh đoạn muộn, cải thiện triệu chứng, kéo dài từ thử nghiệm ngẫu nhiên pha III về hiệu quả thời gian sống, nâng cao chất lượng cuộc của phác đồ DCF trong điều trị bước đầu ung sống cho bệnh nhân là mục tiêu điều trị. Lợi thư dạ dày giai đoạn tiến xa, những bệnh ích sống còn của điều trị hóa chất so với nhân đạt được đáp ứng hoặc bệnh ổn định chăm sóc giảm nhẹ đơn thuần cũng đã được sau điều trị tấn công bằng 6 chu kỳ DCF tiếp 171
HỘI NGHỊ KHOA HỌC BỆNH VIỆN THANH NHÀN LẦN THỨ VIII NĂM 2022 tục nhận điều trị duy trì capecitabine đến khi quá trình điều trị. Trong đó chủ yếu ở mức bệnh tiến triển kết quả cho thấy số chu kỳ độ 1. Không có bệnh nhân nào bị sốt hạ bạch duy trì capecitabine trung bình là 5. Trong cầu trong nghiên cứu. Hạ tiểu cầu ít gặp, có thời gian theo dõi trung vị 20,3 tháng, thời 5/ 38 bệnh nhân hạ tiểu cầu đều ở mức độ 1 gian đến khi bệnh tiến triển trung vị (TTP: (13,2%). Time to progression) và sống thêm toàn bộ Trên gan, thận (0S) là 10,4 tháng và 20,3 tháng, có ý nghĩa. Qua nghiên cứu chúng tôi nhận thấy hóa Tỷ lệ sống toàn bộ sau 2 năm là 26% [4]. chất capecitabine ảnh hưởng đến chức năng Qua phân tích của chúng tôi cho thấy có gan, thận không nhiều. Có 4/38 bệnh nhân sự liên quan giữa thời gian sống thêm bệnh tăng men gan, mức độ 1, 2. Trên thận ít gặp không tiến triển và độ tuổi. Bệnh nhân trong độc tính, 7,9% mức độ 1; 2,6% mức độ 2. nhóm tuổi ≤60 có thời gian sống thêm bệnh Các bệnh nhân có độ thanh thải creatinin không tiến triển dài hơn so với nhóm tuổi dưới 30 mg/ml không có chỉ định tiếp tục >60. Capecitabine là thuốc uống, độc tính điều trị capecitabine. chấp nhận được với cả bệnh nhân lớn tuổi. Như vậy có thể thấy điều trị duy trì Trong nghiên cứu của chúng tôi không có sự Capecitabine khá an toàn. khác biệt có ý nghĩa thống kê về thời gian Một số tác dụng phụ không mong muốn sống thêm bệnh không tiến triển ở nam giới khác và nữ giới. Nữ giới có tuổi thọ cao hơn, Tác dụng không mong muốn có thể gặp thường tuân thủ điều trị hơn. trên tiêu hóa bao gồm chán ăn, tiêu chảy, tuy Theo các nghiên cứu đã báo cáo ung thư nhiên chủ yếu ở mức độ 1. Một độc tính tế bào nhẫn có tiên lượng xấu [7]. Trong thường gặp khác đó là hội chứng bàn tay bàn nghiên cứu của chúng tôi, PFS ở bệnh nhân chân. Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận ung thư biểu mô tuyến cao hơn, tuy nhiên sự 28/38 bệnh nhân có hội chứng này, trong đó khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Điều tỷ lệ gặp độ 1, độ 2, độ 3 lần lượt là 52,6%, này có thể lý giải một phần do cỡ mẫu 15,9% và 5,2%; không có bệnh nhân nào nghiên cứu nhỏ. mức độ 4. Có 2 bệnh nhân phải trì hoãn và Tác dụng không mong muốn giảm liều điều trị. Cần chú ý các biện pháp Trên hệ tạo huyết dự phòng, chăm sóc da để hạn chế tác dụng Tỷ lệ bệnh nhân thiếu máu độ 1 và độ 2 phụ trên tay, chân. lần lượt là 42,1% và 18,4%. Không gặp bệnh nhân nào thiếu máu độ 3, độ 4. Với biểu V. KẾT LUẬN hiện thiếu máu không cần truyền máu thì Qua nghiên cứu 38 bệnh nhân ung thư dạ nhìn chung chấp nhận được với việc duy trì dày giai đoạn IV hoặc tái phát di căn được hóa chất. điều trị hóa chất Caprcitabine duy trì sau hóa Có 13/ 38 bệnh nhân bị hạ bạch cầu trong chất bước một tại khoa Ung bướu, bệnh viện 172
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 517 - THÁNG 8 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 Thanh Nhàn từ tháng 1/2019 đến 1/2022, Oncology Group Trial. Oncology”;85:328– chúng tôi xin rút ra một số kết luận: 335 4. Basak Oyan et al (2015) “Capecitabine PFS trung vị là 9,2 tháng. PFS tại thời maintenance after first-line induction điểm 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng, 24 tháng lần chemotherapy with docetaxel, cisplatin, and lượt là 94,7%, 63,2 %, 44,7% và 31,6 %. fluorouracil in patients with advanced gastric Một số độc tính có thể gặp như thiếu cancer”, Journal of Clinical Oncology 32, no. máu, hạ bạch cầu, tăng men gan... Tuy nhiên 15 đều ở mức độ 1, mức độ 2. Hội chứng bàn 5. U.S Department of Health and Human tay bàn chân thường gặp (28/38 bệnh nhân), Service (2010), Common Terminology có 5,2% bệnh nhân ở mức độ 3. Criteria for Adverse Events (CTCAE) version 4.0. TÀI LIỆU THAM KHẢO , accessed: 14/04/2016. Lịch sử nghiên cứu và tình hình bệnh ung thư. 6. Nguyễn Bá Đức, Lê Trần Ngoan và cộng sự Dịch tễ học bệnh ung thư ”, Nhà xuất bản Y (2001), “Ung thư dạ dày ở Châu Á: Mô hình học, Hà nội. bệnh tật và diễn biến theo thời gian từ 1950 – 2. Wagner AD, Grothe W, Haerting J, et al 1999”, Hội thảo lần 2 – Trung tâm hợp tác (2006), “Chemotherapy in advanced gastric nghiên cứu của Tổ chức y tế thế giới về ung cancer: a systematic review and meta-analysis thư dạ dày, bệnh viện K, 7-16. based on aggregate data”, J Clin Oncol; 7. Imai M, Kondo, Osawa S Nishida Y, 24:2903–2909. Okada K et al (2003), “Clinicopathological 3. Yalcin S, Uslu R, Dane F, et al (2013), “ characteris of superficial spreading type early Bevacizumab + capecitabine as maintenance gastric cancer ”, Surg Oncol, 2003 Jun; therapy after initial bevacizumab + XELOX 83(2):94-8. treatment in previously untreated patients 8. Park IS, Lee YC et al (2000), “ with metastatic colorectal cancer: phase III Clinicopathologic characteristics of early “Stop and Go” study results–a Turkish gastric cancers”,, Ann Surg Oncol, 1995 Jun; 2(4): 308-13. 173