Đánh giá hiệu quả của nội soi tán sỏi bằng laser sphinx trong điều trị sỏi niệu quản đoạn lưng tại Bệnh viện quận Thủ Đức

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA NỘI SOI TÁN SỎI BẰNG LASER SPHINX<br /> TRONG ĐIỀU TRỊ SỎI NIỆU QUẢN ĐOẠN LƯNG<br /> TẠI BỆNH VIỆN QUẬN THỦ ĐỨC<br /> Lương Minh Tùng*, Trần Thế Vinh*, Trần Thượng Phong*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục đích: Đánh giá hiệu quả tán sỏi nội soi sỏi niệu quản lưng bằng Laser Sphinx.<br /> Đối tượng và phương pháp: Từ tháng 5 năm 2010 đến tháng 5 năm 2011, tại bệnh viện Thủ Đức, tất cả<br /> bệnh nhân với chẩn đoán sỏi niệu quản đoạn lưng được tán sỏi nội soi ngược dòng bằng Laser Sphinx.<br /> Kết quả: 131 bệnh nhân sỏi niệu quản lưng được điều trị từ tháng 5/2010 đến tháng 5/2011, trong đó 76<br /> bệnh nhân nam, 55 bệnh nhân nữ, tuổi trung bình là 42,3 tuổi. Kích thước trung bình của sỏi là 10,9 mm, lớn<br /> nhất là 34mm, nhỏ nhất là 4mm. Vị trí của sỏi phân bố như sau L2-3: 27 bệnh nhân (20,6%), L3-4: 78 bệnh nhân<br /> (59,5%), L4-5: 26 bệnh nhân (19,8%). 117 bệnh nhân được điều trị sạch sỏi, chiếm tỉ lệ 89,3%, 10 bệnh nhân sỏi<br /> di chuyển lên thận chiếm 7,6%, 4 bệnh nhân không tiếp cận được sỏi và không thể đặt JJ được chuyển phương<br /> pháp phẫu thuật sang lấy sỏi qua nội soi sau phúc mạc chiếm 3,1%. Trong những bệnh nhân thành công, 92<br /> trường hợp tiểu máu sau tán sỏi (78,6%), thời gian tiểu máu hậu phẫu trung bình là 2,6 ngày, 4 trường hợp<br /> nhiễm khuẩn tiểu trên sau tán sỏi (3,4%). Thời gian tán sỏi trung bình là 31,6 phút. Số ngày nằm viện trung<br /> bình là 3,13 ngày, thấp nhất là 1 ngày và dài nhất là 13 ngày.<br /> Kết luận: Tán sỏi nội soi sỏi niệu quản lưng bằng Laser Sphinx là một phương pháp điều trị an toàn<br /> và hiệu quả.<br /> Từ khoá: Sỏi niệu quản lưng, nội soi ngược dòng, tán sỏi Laser.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> RESULT OF ENDOSCOPIC LASER LITHOTRIPSY ON PROXIMAL URETERAL CALCULI OF THU<br /> DUC HOSPITAL<br /> <br /> Luong Minh Tung, Tran Thuong Phong, Tran The Vinh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2012: 229 – 233<br /> Objective: We report our experience with the use of Laser Sphinx endoscopic lithotripsy in management of<br /> proximal ureteral calculi. Our study was conducted in Thu Duc hospital.<br /> Methods: From May 2010 to May 2011, 131 patients with proximal ureteral calculi were treated by Sphinx<br /> Laser endoscopic lithotripsy. In which, 76 males and 55 females, the mean age was 42.3 years old.<br /> Results: 117/131 patients having ureteral calculi were fragmented successfully (89.3%). Mean operating<br /> time and mean length of post-op stay was 31.6 minutes and 3.13 days.<br /> Conclusion: Laser ureteroscopic lithotripsy is safe and effective.<br /> Keywords: proximal ureteral calculi, ureteroscopy, Laser ureteroscopic lithotripsy.<br /> sỏi tiết niệu, trong đó khoảng ½ là SNQ đoạn<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> lưng(2,4). Điều trị SNQ đoạn lưng có nhiều<br /> Sỏi niệu quản (SNQ) chiếm khoảng 28‐30%<br /> <br /> <br /> Bệnh viện Thủ Đức<br /> Tác giả liên lạc: BS. Lương Minh Tùng<br /> <br /> 230<br /> <br /> ĐT: 0902802068<br /> <br /> Email: lmtung11@gmail.com<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> phương pháp: tán sỏi ngoài cơ thể, nội soi tán<br /> sỏi ngược dòng, nội soi sau phúc mạc lấy sỏi,<br /> mổ mở… tùy theo từng trường hợp cụ thể và<br /> trang thiết bị hiện có mà chúng ta lựa chọn<br /> phương pháp điều trị thích hợp. Tuy nhiên, xét<br /> về mặt hiệu quả và mức độ xâm lấn, đối với sỏi<br /> niệu quản đoạn lưng, nếu có thể tiếp cận được<br /> sỏi thì tỉ lệ thành công của tán sỏi nội soi cao<br /> hơn so với tán sỏi ngoài cơ thể và ít xâm lấn hơn<br /> so với các phương pháp phẫu thuật khác.<br /> Việc ứng dụng nguồn năng lượng Laser<br /> trong tán sỏi đã được thực hiện từ lâu. Hiện nay,<br /> với công nghệ tiên tiến và hiện đại đã tạo ra các<br /> loại máy tán sỏi Laser có công suất cao nhưng<br /> vẫn đảm bảo tính an toàn. Với nguồn năng<br /> lượng có thể tán vỡ tất cả các loại sỏi đường<br /> niệu như trên thì việc tiếp cận được sỏi đồng<br /> nghĩa với sự thành công của phẫu thuật. Nghiên<br /> cứu này nhằm đánh giá hiệu quả điều trị sỏi<br /> niệu quản đoạn lưng bằng nguồn năng lượng<br /> Laser Sphinx Holmium YAG.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Hiệu quả điều trị sỏi niệu quản đoạn lưng<br /> bằng tán sỏi nội soi Laser.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu tiền cứu mô tả.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Tất cả những bệnh nhân được chẩn đoán sỏi<br /> niệu quản đoạn lưng từ tháng 5/2010 đến tháng<br /> 5/2011 tại bệnh viện Thủ Đức.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Có chống chỉ định của tán sỏi nội soi ngược<br /> dòng như nhiễm khuẩn niệu đang diễn tiến, rối<br /> loạn đông máu…<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Bệnh nhân được chẩn đoán bằng triệu<br /> chứng lâm sàng, siêu âm bụng, chụp KUB, chụp<br /> UIV hoặc CT scan bụng chậu.<br /> <br /> Phương tiện<br /> Máy soi niệu quản bán cứng 10.5Fr của hãng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Karl Storz, nguồn sáng, dây dẫn sáng, rọ bắt sỏi,<br /> guide wire, máy tán sỏi Laser Sphinx 2010, ống<br /> thông niệu quản và ống thông JJ 6‐7 Fr.<br /> <br /> Thao tác<br /> Sau khi được vô cảm bằng tê tủy sống hoặc<br /> mê nội khí quản, đặt máy soi niệu quản vào<br /> bàng quang, đưa máy soi lên niệu quản theo<br /> guide wire tới tiếp cận sỏi và tán sỏi vỡ vụn<br /> bằng Laser, lấy sạch sỏi vụn bằng rọ bắt sỏi.<br /> Nếu sỏi vỡ văng lên bể thận chúng tôi tiến hành<br /> đưa máy lên bể thận để bắt sỏi bằng rọ và tiếp<br /> tục tán vỡ sỏi nếu được, nếu không thể soi lên<br /> bể thận, chúng tôi đặt thông JJ và tái khám sau 1<br /> tháng, nếu sỏi sót lại > 6mm nằm trong các đài<br /> thận chúng tôi sẽ tán sỏi ngoài cơ thể bổ sung.<br /> Nếu không thể tiếp cận được sỏi chúng tôi sẽ<br /> định vị sỏi dưới C‐arm và thuốc cản quang, nếu<br /> không thể tiếp cận được chúng tôi sẽ chuyển<br /> phẫu thuật nội soi hông lưng để lấy sỏi.<br /> Sau khi tán sỏi, tùy theo tình trạng niêm mạc<br /> của niệu quản, đặt thông niệu quản hoặc đặt<br /> thông JJ, nếu bề mặt niêm mạc niệu quản tốt, có<br /> thể không cần đặt ống dẫn lưu(3).<br /> Sau mổ, bệnh nhân được theo dõi tình trạng<br /> tiểu máu, sốt hậu phẫu, sử dụng kháng sinh,<br /> kháng viêm, giảm đau. Thông niệu quản được<br /> rút sau 2‐4 ngày hậu phẫu.<br /> Đánh giá lại sau 1 tháng bằng siêu âm và<br /> KUB để khảo sát mức độ sạch sỏi và rút thông<br /> JJ.<br /> <br /> Tiêu chuẩn đánh giá tán sỏi thành công<br /> Tán sạch sỏi hoặc vụn sỏi văng lên thận <<br /> 5mm (khảo sát trên KUB sau 1 tháng tái khám).<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Một số đặc điểm lâm sàng của dân số<br /> nghiên cứu<br /> Tuổi của bệnh nhân từ 21 đến 82 (trung bình<br /> là 42,3 ± 13,2 tuổi), gồm 76 nam và 55 nữ.<br /> <br /> Lý do nhập viện<br /> 98,5% đau hông lưng, 0,8% tiểu máu, 0,8%<br /> tiểu gắt buốt.<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2011<br /> <br /> 231<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tiền căn phẫu thuật tiết niệu<br /> 126 ca không có tiền căn phẫu thuật niệu<br /> khoa trước đó, 2 ca nội soi lấy sỏi, 1 ca tiền căn<br /> tán sỏi ngoài cơ thể cùng bên.<br /> Thời gian bắt đầu có triệu chứng đến lúc<br /> nhập viện: từ 1 ngày đến trên 1 năm.<br /> Đặc điểm nước tiểu trước khi tán sỏi (dựa<br /> trên tổng phân tích nước tiểu):<br /> Đặc điểm<br /> Máu (+)<br /> Bạch cầu (+)<br /> Hồng cầu + bạch cầu<br /> Không có<br /> <br /> N = 131<br /> 56<br /> 7<br /> 13<br /> 55<br /> <br /> %<br /> 42,7<br /> 5,3<br /> 9,9<br /> 42<br /> <br /> Kích thước của sỏi (đường kính lớn nhất của<br /> sỏi): 4 mm – 34 mm (trung bình 10,9 mm).<br /> <br /> Phân bố vị trí của sỏi<br /> Vị trí<br /> L2-3<br /> L3-4<br /> L4-5<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Sỏi niệu quản đoạn lưng<br /> Phải<br /> Trái<br /> Trái + phải<br /> 12<br /> 13<br /> 2<br /> 33<br /> 41<br /> 4<br /> 14<br /> 12<br /> 0<br /> 59<br /> 66<br /> 6<br /> <br /> Tổng cộng<br /> 27(20,6%)<br /> 78(59,5%)<br /> 26(19,8%)<br /> 131<br /> <br /> Số lượng sỏi niệu quản đoạn lưng trên 1 bệnh<br /> nhân<br /> Số lượng sỏi<br /> 1 viên<br /> 2 viên<br /> <br /> N=131<br /> 126<br /> 5<br /> <br /> %<br /> 96,2<br /> 3,8<br /> <br /> Mức độ ứ nước của thận<br /> Chúng tôi chỉ tính đến độ ứ nước của thận<br /> có sỏi niệu quản đoạn lưng: 42,5% thận ứ nước<br /> độ 1, 35,1% thận ứ nước độ 2, 11,9% thận ứ nước<br /> độ 3, 10,5% thận không ứ nước.<br /> <br /> Kết quả tán sỏi<br /> Tỷ lệ thành công: trong 131 trường hợp, 117<br /> trường hợp (89,3%) thành công khi nội soi tán<br /> sỏi bằng Laser, 10 trường hợp (7,6%) sỏi văng<br /> lên thận trong lúc tán sỏi cần phải tán sỏi ngoài<br /> cơ thể bổ sung, 4 trường hợp (3,1%) không tiếp<br /> cận được sỏi do niệu quản gập góc không thể<br /> đưa guildwire lên được để làm thẳng niệu quản,<br /> 1 trường hợp sỏi ở vị trí L2‐3 và 3 trường hợp<br /> sỏi ở vị trí L3‐4.<br /> Thời gian tán sỏi từ 10 đến 90 phút (trung<br /> bình 31,6 phút)<br /> <br /> 232<br /> <br /> Tình trạng nước tiểu trong lúc tán: 115<br /> trường hợp (98,3%) nước tiểu trong, 2 trường<br /> hợp (1,7%) nước tiểu đục.<br /> <br /> Tình trạng niệu quản sau tán<br /> Tình trạng niệu quản sau tán<br /> Chảy máu niêm mạc<br /> Sung huyết niêm mạc<br /> Niêm mạc trơn láng<br /> <br /> N=117<br /> 68<br /> 19<br /> 30<br /> <br /> %<br /> 58,1<br /> 16,2<br /> 25,6<br /> <br /> Đặt JJ sau tán: 111 ca (94,8%), 4 ca đặt thông<br /> niệu quản (3,6%), 2 ca không đặt thông (1,8%).<br /> <br /> Biến chứng sau tán sỏi<br /> Tỉ lệ tiểu máu sau tán sỏi: 92 trường hợp<br /> (78,6%), thời gian tiểu máu sau tán sỏi từ 1 đến 6<br /> ngày (trung bình là 2,6 ngày).<br /> Tỉ lệ sốt sau tán sỏi: 4 trường hợp (3,4%),<br /> thời gian sốt sau tán sỏi từ 1 đến 6 ngày (trung<br /> bình là 2 ngày).<br /> Số ngày nằm viện hậu phẫu từ 1 đến 13<br /> ngày (trung bình là 3,13 ngày).<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Sự cải tiến đáng kể trong công nghệ chế tạo<br /> ống kính và máy soi đã cho ra đời những thế hệ<br /> máy soi niệu quản bán cứng có thể giúp soi lên<br /> tới bể thận với độ bền cao hơn và chi phí thấp<br /> hơn so với máy soi mềm. Sự cải thiện này giúp<br /> cho phẫu thuật viên mạnh dạn hơn trong việc<br /> chỉ định điều trị các loại sỏi niệu quản đoạn<br /> lưng với kích thước lớn thay vì nội soi hông<br /> lưng để lấy sỏi như xu thế hiện nay ở các bệnh<br /> viện. Sự hỗ trợ của nguồn năng lượng đủ mạnh<br /> để có thể tán vỡ tất cả các loại sỏi là một điều<br /> kiện cần trong phương pháp này và máy Laser<br /> Sphinx Holmium YAG là nhân tố để đáp ứng<br /> điều kiện cần đó.<br /> Trong số 131 ca được chỉ định, có 4 ca không<br /> thể tiếp cận được sỏi nên không thể tán sỏi, còn<br /> lại 127 ca tiếp cận được sỏi và có thể tán vỡ được<br /> sỏi, 117 ca được tán sạch sỏi hoàn toàn, 10 ca<br /> còn lại phải tán bổ sung ngoài cơ thể sau đó vì<br /> còn mảnh sỏi lớn di chuyển lên thận.<br /> Kích thước sỏi thường là 1 yếu tố trước<br /> đây được sử dụng để chỉ định phương pháp<br /> phẫu thuật mổ mở hoặc nội soi sau phúc mạc<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> lấy sỏi vì e ngại thời gian phẫu thuật lâu và<br /> khả năng tán sạch sỏi. Tuy nhiên, với nguồn<br /> năng lượng Laser trên thì kích thước sỏi<br /> không còn là một nhân tố quyết định thành<br /> công trong nội soi tán sỏi. Trong nghiên cứu<br /> của chúng tôi, kích thước sỏi trung bình là<br /> 10,9mm, nhỏ nhất là 4 mm và lớn nhất là<br /> 34mm với thời gian tán sỏi lâu nhất là 90<br /> phút. Điều này cho thấy tỉ lệ làm sạch sỏi của<br /> nguồn năng lượng Laser Sphinx Holmium<br /> YAG là rất cao ngay cả với những sỏi lớn.<br /> Trong thực tế tại bệnh viện của chúng tôi đã<br /> thực hiện tán sỏi bằng laser cho phần lớn<br /> bệnh nhân có sỏi bàng quang thay vì mổ mở<br /> hoặc bóp sỏi qua nội soi, với tỉ lệ thành công<br /> là 100% và biến chúng sau mổ như tiểu máu,<br /> thủng bàng quang là 0%, sỏi lớn nhất chúng<br /> tôi từng tán qua nội soi có kích thước 5cm với<br /> thời gian tán sỏi là 105 phút.<br /> Độ cứng của sỏi cũng là 1 yếu tố quyết<br /> định thành công của phẫu thuật đối với các<br /> nguồn năng lượng như xung hơi hoặc siêu<br /> âm… Tuy nhiên, đối với máy Sphinx, qua thử<br /> nghiệm, nguồn năng lượng này có thể xuyên<br /> phá ngay cả một số mảnh kim loại cho nên<br /> yếu tố này cũng không còn là một rào cản<br /> ngăn chúng ta mạnh dạn hơn với tán sỏi nội<br /> soi. Đây là một điểm mạnh tuy nhiên cũng là<br /> nguyên nhân làm hỏng rọ bắt sỏi nhiều nhất<br /> nên phẫu thuật viên cần thận trọng tránh tán<br /> trực tiếp vào dây rọ để không làm tăng chi<br /> phí điều trị cho bệnh nhân.<br /> Xét về độ an toàn, tuy có sức công phá<br /> lớn, máy Sphinx có nhiều chế độ điều chỉnh<br /> để hạn chế mức độ tổn thương niêm mạc niệu<br /> quản, hoặc khi cần có thể xẻ niệu quản hẹp<br /> ngay tức thời hoặc đốt polyp che phủ bề mặt<br /> viên sỏi.<br /> Trong nghiên cứu,<br /> sỏi là 78,6% kéo dài<br /> không có trường hợp<br /> Không có trường hợp<br /> cần phải nối lại.<br /> <br /> tỉ lệ tiểu máu sau tán<br /> trung bình 2,6 ngày,<br /> nào phải truyền máu.<br /> nào bị đứt niệu quản<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> So sánh với các nghiên cứu khác(1,5,,6,7,8)<br /> Đơn vị/Tác giả<br /> BV Bình Dân<br /> BV Bưu Điện 1<br /> Nguyễn Minh Quang<br /> Vũ Lê Chuyên<br /> Nguyễn Thành Đức<br /> Trần Văn Hinh<br /> Vũ Hồng Thịnh<br /> Chúng tôi<br /> <br /> Thời<br /> gian<br /> 1998<br /> 2004<br /> 2004<br /> 2006<br /> 2008<br /> 2008<br /> 2009<br /> 2010<br /> <br /> Số ca Vị trí sỏi Tỉ lệ thành<br /> công<br /> 129<br /> Chậu<br /> 76<br /> 1519 Chậu<br /> 88<br /> 204<br /> Chậu<br /> 95<br /> 49<br /> Lưng<br /> 85<br /> 198<br /> Chậu<br /> 95<br /> 34<br /> Lưng<br /> 85<br /> 24<br /> Lưng<br /> 83<br /> 131<br /> Lưng<br /> 89<br /> <br /> Tỉ lệ thành công của chúng tôi cũng tương<br /> tự với các tác giả khác, so với các nghiên cứu<br /> trên sỏi niệu quản chậu thì tỉ lệ thành công thấp<br /> hơn, tuy nhiên so với các nghiên cứu trên sỏi<br /> niệu quản lưng thì tỉ lệ thành công cao hơn.<br /> Tỉ lệ mảnh sỏi lớn văng lên thận khi đã tiếp<br /> cận được sỏi là 8,5%, các trường hợp này<br /> thường do sỏi nằm ở đoạn cao kèm theo bể thận<br /> ứ nước nhiều, khi mảnh sỏi đã rơi vào trong bể<br /> thận hoặc đài dưới của thận thì hầu như không<br /> thể bắt lại được sỏi. Máy nội soi mềm để bắt lại<br /> sỏi là một giải pháp để tán sạch sỏi, tuy nhiên<br /> giá thành cao và độ bền của máy thấp là một rào<br /> cản hiện nay.<br /> Tỉ lệ sốt sau tán sỏi là 3,4%, 4 trường hợp<br /> này đều được cho kháng sinh phổ rộng điều trị<br /> và cấy máu cấy nước tiểu, không có trường hợp<br /> nào shock nhiễm khuẩn huyết, thời gian sốt dài<br /> nhất là 6 ngày.<br /> Số ngày nằm viện trung bình là 3,13 ngày,<br /> tương đồng với các nghiên cứu khác. Chúng tôi<br /> chủ động đặt JJ cho tất cả các trường hợp có trầy<br /> xước niêm mạc niệu quản trong lúc tán 94,8%<br /> nhằm làm giảm số ngày nằm viện. Tuy nhiên,<br /> Bệnh viện Thủ Đức là một bệnh viện quận, ban<br /> đầu chủ yếu điều trị cho bệnh nhân tại địa<br /> phương nên người bệnh không gấp ra viện sớm,<br /> phần lớn bệnh nhân được xuất viện sau khi<br /> nước tiểu trong hoàn toàn nên số ngày hậu<br /> phẫu không có sự rút ngắn đáng kể so với các<br /> nghiên cứu khác.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Điều trị sỏi niệu quản lưng bằng nội soi tán<br /> sỏi ngược dòng với nguồn năng lượng Laser<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2011<br /> <br /> 233<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> cho tỉ lệ thành công khá cao, tỉ lệ tai biến biến<br /> chứng thấp, số ngày nằm viện thấp.<br /> Laser Sphinx Holmium YAG là nguồn<br /> năng lượng tốt, có thể tán vỡ mọi loại sỏi<br /> không phụ thuộc kích thước và độ cứng, có<br /> khả năng đốt polyp che phủ bề mặt sỏi và<br /> thậm chí xẻ niệu quản hẹp ngay tại chỗ. Đối<br /> với các trường hợp có thể tiếp cận được sỏi,<br /> hầu như có thể tán sạch sỏi. Kết hợp giữa tán<br /> sỏi nội soi bằng Laser và tán sỏi ngoài cơ thể<br /> là một bộ đôi hoàn hảo có thể điều trị sạch sỏi<br /> cho bệnh nhân mà người bệnh không phải<br /> chịu bất cứ một vết mổ nào trên cơ thể, đây có<br /> thể là một phương thức điều trị ít xâm lấn<br /> nhất đang được sử dụng hiện nay.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 234<br /> <br /> Dương Văn Trung, Lê Ngọc Từ, Nguyễn Bửu Triều (2004). Kết<br /> quả tán sỏi niệu quản nội soi ngược dòng cho 1519 bệnh nhân<br /> <br /> 2.<br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> tại bệnh viện Bưu Điện Hà Nội. Tạp chí Y học Thực Hành: 601‐<br /> 604.<br /> Hội tiết niệu ‐ Thận học Việt nam (2003).. Nội soi tiết niệu. Nhà<br /> xuất bản Y học<br /> Nabi G, Cook J, N'Dow J, McClinton S (2007). Outcomes of<br /> stenting after uncomplicated ureteroscopy: systematic review<br /> and meta‐analysis. BMJ. 2007 Mar 17;334(7593):572.<br /> Stoler ML (2004). Urinary stone disease in Smith’s General<br /> Urology 16th ed, Mc Graw‐ Hill Company: 280.<br /> Trần Văn Hinh, Nguyễn Phú Việt, Đỗ Ngọc Thể (2008). Kết quả<br /> bước đầu điều trị sỏi niệu quản đoạn gần bằng tán sỏi nội soi<br /> ngược dòng trên máy Electrokinetic Lithotriptor. Y Học Tp. Hồ<br /> Chí Minh, tập 12, phụ bản số 4: 103‐106.<br /> Vũ Hồng Thịnh và cs (2005). Tán sỏi niệu quản dưới qua nội soi<br /> tại bệnh viện Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh. Y Học Tp. Hồ<br /> Chí Minh, tập 9, phụ bản số 1: 111‐114.<br /> Vũ Lê Chuyên và cs (2006). Nội soi niệu ngược dòng tán sỏi<br /> bằng xung hơi sỏi niệu quản lưng. Tạp chí Y học Việt Nam<br /> tháng 2/2006: 254‐261.<br /> Vũ Lê Chuyên, Vũ Văn Ty, Nguyễn Minh Quang, Đỗ Anh Toàn<br /> (2006). Nội soi ngược dòng tán sỏi bằng xung hơi sỏi niệu quản<br /> lưng: kết quả từ 49 trường hợp sỏi niệu quản đoạn lưng được<br /> tán sỏi nội soi ngược dòng tại khoa niệu bệnh viện Bình Dân. Y<br /> học Việt Nam, tập 319: 254‐261.<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2012<br /> <br />