Đánh giá kết quả điều trị lỗ tiểu thấp bằng phẫu thuật cuộn ống tại chỗ ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ LỖ TIỂU THẤP BẰNG PHẪU THUẬT<br /> CUỘN ỐNG TẠI CHỖ Ở BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH KHÁNH HÒA<br /> Lê Thương*, Nguyễn Thanh Tồn*, Phan Hữu Nhân*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị lỗ tiểu thấp bằng phương pháp Duplay và Snodgrass tại bệnh viện đa<br /> khoa tỉnh Khánh Hòa.<br /> Đối tượng phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu hồi cứu trên 38 bệnh nhi lỗ tiểu thấp được điều trị<br /> trong khoảng thời gian 3/2010 đến tháng 5/2011 tại bệnh viện đa khoa tỉnh Khánh Hòa.<br /> Kết quả: Trong 38 trường hợp điều trị lỗ tiểu thấp có 24 trường hợp phẫu thuật theo Duplay, 14 trường<br /> hợp theo Snodgrass. Tỉ lệ thành công là 65,7%, biến chứng nhiễm trùng bung vết mổ 3 trường hợp chiếm 7,8%,<br /> dò niệu đạo 10 trường hợp chiếm 26,3%<br /> Kết luận: Phẫu thuật cuốn ống tại chỗ theo Duplay và Snodgrass đơn giản, dễ thực hiện. Kỹ thuật này có<br /> thể sử dụng cho những trung tâm không chuyên khoa.<br /> Từ khóa: Lỗ tiểu thấp, duplay, snodgrass.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE AUTHOR PRESENTS THE INITIAL RESULT OF THE HYPOSPADIAS REPAIR<br /> AT A PROVINCE GENERAL HOSPITAL<br /> Le Thuong, Nguyen Thanh Ton, Phan Huu Nhan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 3 - 2011: 138 - 141<br /> Objectives: To evaluate the results of Snodgrass and Duplay technique at Khanh Hoa general hospital.<br /> Methods: One retrospective study was performed at Khanh Hoa general hospital from 3/2010 to 5/ 2011.<br /> Results: There were 38 patients underwent hypospadias repair. Good outcome rate was 65.7%. The<br /> complication of fistula rate was 26.3% and dehiscence was 7.8%.<br /> Conclusion: Duplay’s or Snodgrass’s techniques provide a good result for hypospadias repair, moreover<br /> these techniques are easy so they could be performed in a provincial hospital<br /> Key words: Hypospadias, duplay, snodgrass.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Lỗ tiểu thấp là dị tật bẩm sinh dương vật<br /> thường gặp, với tần suất 1/300 trẻ nam sinh<br /> sống(2,12). Bệnh lý này ảnh hưởng tâm lý rất lớn<br /> cho chính bản thân trẻ và là mối quan tâm lo<br /> lắng của gia đình. Việc điều trị sớm sẽ có kết quả<br /> tốt và giúp trẻ sớm ổn định tâm lý yên tâm học<br /> hành(4).<br /> Điều trị bệnh lý lỗ tiểu thấp đòi hỏi phẫu<br /> <br /> thuật viên chuyên về ngoại nhi, gây mê hồi sức<br /> nhi và trang bị kim chỉ phẫu thuật nhỏ 6,0, 7,0,<br /> dụng cụ vi phẫu(11). Hiện nay tại Bệnh viện Đa<br /> Khoa tỉnh Khánh Hòa chúng tôi cũng đã triển<br /> khai phẫu thuật tạo hình niệu đạo để điều trị<br /> bệnh lý này.<br /> Nghiên cứu này nhằm đánh giá kết quả<br /> bước đầu điều trị lỗ tiểu thấp theo phương pháp<br /> Duplay và Snodgrass tại Bệnh viện Đa Khoa<br /> <br /> * Bệnh viện Đa Khoa tỉnh Khánh Hòa<br /> Tác giả liên lạc: BS Nguyễn Thanh Tồn<br /> <br /> 138<br /> <br /> ĐT: 0905656940,<br /> <br /> Email: doctorton@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Nhi<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> tỉnh Khánh Hòa.<br /> <br /> SỐ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Những trường hợp được chẩn đoán lỗ tiểu<br /> thấp nhập viện mổ trong khoảng thời gian từ<br /> tháng 3/2010 đến tháng 5/2011 tại Bệnh viện Đa<br /> Khoa tỉnh Khánh Hòa.<br /> <br /> Kỹ thuật<br /> Chúng tôi áp dụng chủ yếu theo 2 phương<br /> pháp Duplay và Snodgrass. Duplay cho những<br /> trường hợp quy đầu dẹt, rộng. Snodgrass cho<br /> quy đầu nhỏ, sàn niệu đạo hẹp(3,10).<br /> Đường rạch quanh thân dương vật, cách<br /> khấc quy đầu 5 mm.<br /> Rạch 2 đường song song 2 bên sàn niệu đạo<br /> từ đỉnh quy đầu vòng qua lỗ sáo.<br /> <br /> Hình 2: Tạo ống niệu đạo mới<br /> Phẫu thuật lấy Dartos từ da thân dương vật<br /> chuyển xuống phủ niệu đạo mới.<br /> Trường hợp mổ lại lấy dartos bìu phủ lên<br /> niệu đạo mới. Dartos bìu được lấy từ đường<br /> rạch dọc giữa bìu.<br /> <br /> Phẫu tích tách dartos và da dương vật ra<br /> khỏi thân dương vật.<br /> Nếu quy đầu nhỏ, niệu đạo hẹp sẽ tiếp tục<br /> rạch đường dọc giữa từ lỗ sáo đến gần đỉnh<br /> quy đầu.<br /> <br /> Hình 3: Phẫu thuât lấy Dartos bìu<br /> - Khâu da.<br /> - Băng ép và cố định thông tiểu.<br /> <br /> Hình 1: Đường rạch giữa niệu đạo trong kỹ thuật<br /> Snodgrass<br /> - Tạo hình niệu đạo mới: Tách mép vạt da ở<br /> hai bên rãnh niệu đạo khỏi tổ chức dưới da và<br /> khâu lại với nhau trên nòng thông tiểu để tạo<br /> ống niệu đạo.<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Nhi<br /> <br /> Hình 4: Băng ép và cố định thông tiểu<br /> <br /> 139<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> <br /> Điều trị sau mổ<br /> - Kháng sinh Cefuroxim 100 mg/kg 3 ngày<br /> đầu tiên sau đó chuyển sang uống.<br /> - Giảm đau Acetaminophen 50 mg/kg uống.<br /> - Thay băng sau 2 - 4 ngày tùy theo tình<br /> trạng băng ướt, thấm máu hay không.<br /> - Rút thông tiểu sau 7- 12 ngày.<br /> Tiêu chuẩn đánh giá kết quả sau mổ(6,10). Có 2<br /> mức độ:<br /> Tốt:<br /> Dương vật thẳng khi cương, không đau.<br /> Vị trí lỗ tiểu ở đỉnh qui đầu.<br /> Niệu đạo mới không hẹp: trẻ tiểu mạnh, tia<br /> tiểu lớn.<br /> Dương vật có hình dáng bình thường, da<br /> phân phối đều, sẹo không co rút<br /> Xấu:<br /> Dò niệu đạo, hẹp niệu đạo, vết mổ hở hoàn<br /> toàn cần phải xử lý băng phẫu thuật.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Có 38 trường hợp lỗ tiểu thấp đã được phẫu<br /> thuật. Trong đó 20 trường hợp lỗ tiểu thấp thể<br /> giữa, 18 lỗ tiểu thấp thể sau. Có 24 trường hợp<br /> phẫu thuật theo Duplay và 14 trường hợp phẫu<br /> thuật theo Snodgrass.<br /> Gồm có 26 trường hợp phẫu thuật lần đầu,<br /> 05 trường hợp phẫu thuật lại, 04 trường hợp<br /> phẫu thuật thì I và 03 trường phẫu thuật thì II.<br /> Tuổi từ 9 tháng tuổi đến 27 tuổi.<br /> <br /> Biến chứng sau mổ<br /> Nhiễm trùng<br /> Trong số 38 bệnh nhi chúng tôi có 3 trường<br /> hợp bị nhiễm khuẩn bung vết mổ, chiếm tỉ lệ<br /> 7,8%, trong đó 1 trường hợp là phẫu thuật thì II<br /> và 2 trường hợp phẫu thuật lại.<br /> Nguyên nhân có thể là: Các tổ chức bầm<br /> dập, máu tụ dưới da, dò nước tiểu, tổ chức mô<br /> sẹo xơ nuôi dưỡng kém ở những trường hợp<br /> mổ lại, nguyên tắc vô trùng trong mổ không<br /> được đảm bảo…<br /> <br /> 140<br /> <br /> Tắc thông tiểu<br /> Có 2 trường hợp nghẹt thông tiểu, do máu<br /> chảy ngược vào niệu đạo lúc phẫu thuật gây tắc<br /> thông tiểu, chúng tôi phát hiện kịp thời và xử trí<br /> đơn giản bằng cách bơm rửa thông tiểu bằng<br /> nước muối sinh lý.<br /> Chúng tôi không có trường hợp nào chảy<br /> máu sau mổ, hay tụ máu bìu.<br /> <br /> Dò niệu đạo<br /> Tỉ lệ dò niệu đạo chung của chúng tôi 10/38<br /> trường hợp, chiếm 26,3%. Trong đó có 7/26<br /> trường hợp phẫu thuật lần đầu (chiếm 26,9%),<br /> phẫu thuật lại là 2/5 trường hợp (chiếm 40%),<br /> phẫu thuật thì II có 1/3 trường hợp (chiếm<br /> 33,3%). Trong 10 trường hợp này có 5 trường<br /> hợp dò niệu đạo kèm hẹp niệu đạo sau mổ nên<br /> đã hẹn tái khám và nong niệu đạo sau đó tự<br /> lành, còn lại 5 trường hợp phải mổ vá dò.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Hiện nay có rất nhiều phương pháp tạo hình<br /> niệu đạo, việc lựa chọn phương pháp nào tùy<br /> thuộc vào vị trí lỗ tiểu ban đầu, hình dáng qui<br /> đầu, và sở trường của phẫu thuật viên. Riêng tại<br /> Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Khánh Hòa, chúng tôi<br /> áp dụng chủ yếu 2 phương pháp đó là Duplay<br /> và Snodgrass. Phương pháp này ưu điểm: Kỹ<br /> thuật tương đối đơn giản và do sử dụng sàn<br /> niệu đạo để cuộn ống nên hạn chế xoay dương<br /> vật sau mổ.<br /> Baskin và cộng sự cho rằng: Ở sàn niệu đạo<br /> lỗ tiểu thấp có hệ thống mạch máu phong phú<br /> và sự phân bố này lan rộng đến qui đầu và niệu<br /> đạo dương vật xa(11).<br /> Trong 38 trường hợp của chúng tôi (ngoại<br /> trừ 3 trường hợp mổ thì I có cong dương vật<br /> nặng), còn lại không có trường hợp nào sửa<br /> cong dương vật mà phải cắt sàn niệu đạo nên<br /> chúng tôi mới có thể áp dụng được kỹ thuật<br /> Duplay và Snodgrass. Kết quả bước đầu tỉ lệ<br /> thành công của chúng tôi là 25/38 trường hợp<br /> chiếm 65,7%, so với các báo cáo khác đây là kết<br /> quả tương đối khả quan ở một bệnh viện không<br /> chuyên khoa. Theo báo cáo của tác giả Nguyễn<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Nhi<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> Văn Quang – Bệnh viện Nhi Đồng 2 tỉ lệ thành<br /> công 71%.<br /> Tỉ lệ dò niệu đạo trên bệnh nhân phẫu thuật<br /> lần đầu trong nghiên của của chúng tôi chiếm<br /> 26,9% so tác giả Dương Thị Kim Cúc – Bệnh viện<br /> An Giang là 24,2%.<br /> Theo Garrick R. Simmons và cộng sự trong<br /> 113 trường hợp mổ lần đầu tỉ lệ dò niệu đạo là<br /> 26 trường hợp (chiếm 23%), trên những bệnh<br /> nhân mổ lại tỉ lệ này chiếm tới 35% so với<br /> chúng tôi là 40%(8).<br /> Để được kết quả này là nhờ bệnh viện chúng<br /> tôi có phẫu thuật viên được đào tạo chuyên<br /> khoa ngoại nhi, trang thiết bị thích hợp và đặc<br /> biệt là chúng tôi nhận được sự hỗ trợ đào tạo từ<br /> các chuyên gia về lĩnh vực này. Nhưng do số<br /> liệu còn ít nên chúng tôi cần phải tiến hành<br /> nghiên cứu thêm.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Bệnh viện đa khoa tỉnh Khánh Hòa đã áp<br /> dụng phẫu thuật cuộn ống tại chỗ để điều trị 38<br /> bệnh nhi lỗ tiểu thấp và cho kết quả tương đối<br /> khả quan.<br /> Phẫu thuật cuốn ống tại chỗ theo Duplay và<br /> Snodgrass đơn giản, dễ thực hiện. Kỹ thuật này<br /> có thể sử dụng cho những trung tâm không<br /> chuyên khoa. Tuy nhiên việc sử dụng những<br /> dụng cụ thích hợp cho phẫu thuật lỗ tiểu thấp là<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Nhi<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> cần thiết để đạt được kết quả tương đối tốt.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> 3.<br /> 4.<br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> <br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> <br /> 12.<br /> <br /> Baskin LS, Erol A, Li YW and Cunha GR (1998). "Anatomical<br /> studies of hypospadias". J Urol, 160, p.1108 – 1115.<br /> Franchella A (1997). The treatment of hypospadias. Medicina.<br /> Chirurgia Pediatrica, p. 1-10.<br /> Gonzales ET, Bauer SB (1999). “Pediatric Urology Practice”, p.<br /> 487- 492<br /> Lê Tấn Sơn (2001). “Lỗ tiểu thấp”. Bệnh học và điều trị học<br /> ngoại nhi. Trường Đại học Y Dược TpHCM, trang 197-204.<br /> Lê Tấn Sơn (2009). “Điều trị lỗ tiểu thấp những trường hợp<br /> mổ lại và mổ thì hai theo kỹ thuật Snodgrass”. Y Học TP Hồ<br /> Chí Minh, chuyên đề Tập 13, Phụ bản số 1, 2009, Tr 218-221.<br /> Lê Thị Hoàng Yến (2008). “Điều trị lỗ tiểu thấp theo kỹ thuật<br /> Snodgrass”. Luận văn thạc sĩ y học. Đại học Y Dược TP. Hồ<br /> Chí Minh<br /> Palmer LS et al (2002). "The "long Snodgrass": Applying the<br /> tubularized incised plate urethroplasty to penoscrotal<br /> hypospadias in 1-stage or 2- stage repairs". J Urol, 168, pp.<br /> 1748 – 1750.<br /> Simmons GR, Cain MP, Casale AJ., Keating MA., Adams<br /> MC., and Rink RC. (1999). “Repair of hypospadias<br /> complications using the previously utilized urethral plate”,<br /> Urology, p. 724 -726.<br /> Snodgrass W and Yucel S (2007). "Tubularized incised plate<br /> for midshaft and proximal hypospadias repair". J Urol, 177,<br /> pp. 698 – 702.<br /> Snodgrass WT. (1999). “Tubularized incised plate<br /> hypospadias<br /> repair:<br /> indications,<br /> technique,<br /> and<br /> complication”. Urology 54, p. 6-11.<br /> Snyder CL., Evangelidis A, Hansen G, Ostlie DJ., Gatti JM.,.<br /> Gittes GK, Sharp RJ, Murphy JP (2005). “Management of<br /> complications after hypospadias repair”, Urology, p. 783 – 5.<br /> Sunay M, Dadalı M, Karabulut A, Emir L, and Erol D (2007).<br /> “Our 23-Year Experience in Urethrocutaneous Fistulas<br /> Developing After Hypospadias Surgery”, Urology, pp. 366368.<br /> <br /> 141<br /> <br />