Đánh giá kết quả điều trị nội khoa kết hợp vật lý trị liệu bệnh viêm cân gan chân

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA KẾT HỢP<br /> VẬT LÝ TRỊ LIỆU BỆNH VIÊM CÂN GAN CHÂN<br /> Bùi Xuân Hùng*, Cao Thỉ**<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Bệnh viêm cân gan chân là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau gót chân. Có nhiều phương<br /> pháp điều trị bệnh viêm cân gan chân, trong đó phương pháp giáo dục thay đổi lối sống, dùng các thuốc đường<br /> uống kèm vật lý trị liệu tuy đơn giản nhưng thường cho kết quả khả quan.<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị bệnh viêm cân gan chân bằng nội khoa kết hợp vật lý trị liệu qua thang<br /> điểm đau VAS, chỉ số nhạy cảm đau gót chân HTI và độ dày cân gan chân trên siêu âm trước và sau điều trị.<br /> Phương pháp: Mô tả loạt ca bệnh.<br /> Kết quả: Từ tháng 2/ 2018 đến tháng 9/2018, tại Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh,<br /> chúng tôi đã điều trị cho 30 bệnh nhân viêm cân gan chân tuổi từ 28 đến 65. Về hiệu quả lâm sàng, sau 6 tuần<br /> điều trị, điểm đau VAS trung bình từ 7,7 ± 0,5 giảm xuống 2,4 ± 0,9, tương đương mức giảm 68,7%; chỉ số<br /> nhạy cảm đau HTI trung bình từ 1,8 ± 0,5 giảm xuống 0,8 ± 0,4, tương đương mức giảm 53,9%. Về hiệu quả<br /> cận lâm sang, không có sự khác biệt về độ dày cân gan chân sau 6 tuần điều trị, độ dày cân gan chân trung bình<br /> trước và sau điều trị là 5,3 ± 0,6mm.<br /> Kết luận: Điều trị nội khoa kết hợp vật lý trị liệu là một biện pháp điều trị hiệu quả và an toàn đối với bệnh<br /> viêm cân gan chân, vì vậy cần được khuyến cáo sử dụng trong thực hành lâm sàng.<br /> Từ khóa: Cân gan chân, viêm cân gan chân, vật lý trị liệu, đau gót chân.<br /> ABSTRACT<br /> ASSESSING THE RESULTS OF TREATMENT OF PLANTAR FASCIITIS BY MEDICAL TREATMENT<br /> COMBINED WITH PHYSIOTHERAPY<br /> Bui Xuan Hung, Cao Thi<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 2- 2019: 238-243<br /> Background: Plantar fasciitis (PF) is the most common cause of heel pain. There are some ways of treatment<br /> for the disease. However, methods such as lifestyle changes education, medical treatment, and physiotherapy are<br /> simple but may give a good result.<br /> Objective: To assess the results of treatment PF by medical treatment combined with physiotherapy through<br /> visual analog scale (VAS), heel tenderness index (HTI), and the plantar fascia thickness on ultrasound before and<br /> after treatment.<br /> Method: Case series.<br /> Results: From February 2018 to September 2018, at University Medical Center, University of Medicine and<br /> Pharmacy at Ho Chi Minh City, we treated 30 patients with PF, from 28 to 65 years of age. In terms of clinical<br /> effectiveness: After 6 weeks of treatment, the average VAS pain point was 7.7 ± 0.5, decreased to 2.4 ± 0.9,<br /> equivalent to 68.7%; The average index of HTI was from 1.8 ± 0.5 to 0.8 ± 0.4, equivalent to 53.9%. In terms of<br /> subclinical effectiveness: There was no difference in the plantar fascia thickness after 6 weeks of treatment, the<br /> average thickness of plantar fascia before and after treatment was similar, about 5.3 ± 0.6 mm.<br /> <br /> *Bệnh viện đa khoa khu vực quận Thủ Đức, ** Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh.<br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS.BS Cao Thỉ ĐT: 0983.306003 Email: caothibacsi@ump.edu.vn<br /> <br /> <br /> <br /> 238 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> Conclusion: Medical therapy combined with physiotherapy is an effective and safe treatment for plantar<br /> fasciitis, so it should be recommended for use in clinical practice.<br /> Keywords: Plantar fascia, plantar fasciitis, physiotherapy, pain at heel.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân<br /> Bệnh viêm cân gan chân (VCGC) là nguyên Bệnh nhân có bệnh viêm hệ thống, bệnh<br /> nhân phổ biến nhất gây đau gót chân. Theo ước nhân có bệnh viêm cột sống dính khớp, bệnh mô<br /> tính, bệnh ảnh hưởng đến 10% dân số chung. liên kết, bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt<br /> Bệnh gây tổn thương ở cân gan chân (CGC), đặc lưng, bệnh nhân đã tiêm corticosteroid điều trị<br /> biệt là vùng điểm bám của cân gan chân vào lồi viêm cân gan chân trước đó và bệnh nhân bị<br /> củ xương gót đến phía xa khoảng 1cm. Triệu chấn thương vùng gót chân hay đã phẫu thuật<br /> chứng điển hình của bệnh là đau vùng gan gót vùng gót chân trước đó<br /> chân, đau nhiều ở vùng điểm bám của cân gan Phương pháp nghiên cứu<br /> chân vào lồi củ xương gót, đặc biệt đau tăng ở<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> những bước đầu tiên vào lúc sáng sớm sau khi<br /> Nghiên cứu mô tả loạt ca bệnh.<br /> ngủ dậy. Điều trị bệnh VCGC hiện nay có nhiều<br /> phương pháp bao gồm các phương pháp điều trị Tiến hành<br /> bảo tồn như dùng các thuốc chống viêm không Lựa chọn bệnh nhân.<br /> steroid, các dụng cụ chỉnh hình, liệu pháp sốc Việc chẩn đoán bệnh nhân bị bệnh viêm cân<br /> sóng, tiêm độc tố botulinum, tiêm corticosteroid gan chân dựa trên những đặc điểm:<br /> và các phương pháp điều trị phẫu thuật. Tuy có Về lâm sàng<br /> nhiều phương pháp điều trị nhưng với một bệnh<br /> Đau vùng gót chân, nhất là vùng mặt dưới<br /> nhân (BN) cụ thể việc điều trị bao giờ cũng nên<br /> trong gót chân tương ứng với mỏm trong lồi<br /> được bắt đầu bằng nội khoa kết hợp vật lí trị<br /> củ xương gót. Đau nhất ở những bước đi đầu<br /> liệu. Để đánh giá hiệu quả của biện pháp kết<br /> tiên sau khi ngủ dậy hoặc sau khi đi lại, làm<br /> hợp này, chúng tôi thực hiện nghiên cứu đề tài<br /> việc nhiều.<br /> “Đánh giá kết quả điều trị nội khoa kết hợp vật lý trị<br /> Ấn đau vùng mặt dưới trong gót chân, trong<br /> liệu bệnh viêm cân gan chân” nhằm các mục tiêu:<br /> vùng từ mép trước lồi củ trong xương gót về<br /> Đánh giá kết quả điều trị thể hiện trên lâm<br /> phía xa khoảng 1 đến 2cm.<br /> sàng thông qua thang điểm đau (VAS) và chỉ số<br /> Không có tê bì, dị cảm vùng gót chân.<br /> nhạy cảm đau (HTI) trước và sau điều trị 6 tuần.<br /> Về cận lâm sàng<br /> Đánh giá kết quả điều trị thể hiện trên cận<br /> Siêu âm cân gan chân cho thấy hình ảnh dày<br /> lâm sàng dựa vào việc so sánh độ dày cân gan<br /> cân gan chân (được xác định khi độ dày cân gan<br /> chân đo được trên siêu âm trước và sau điều trị. chân >4mm ở vùng điểm bám của cân gan chân<br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP vào xương gót).<br /> Đối tượng nghiên cứu Giải thích và lấy phiếu đồng ý tham gia<br /> Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân nghiên cứu.<br /> Bệnh nhân được chẩn đoán viêm cân gan chân. Thu thập thông tin chung của bệnh nhân về<br /> tuổi, giới, nghề nghiệp, chiều cao, cân nặng, chân<br /> Không phân biệt giới. Tuổi từ 18 trở lên,<br /> bị tổn thương, thời gian tính từ lúc khởi phát<br /> không có hạn chế năng lực hành vi.<br /> đau gót chân. Bệnh nhân được chia thành 2<br /> Bệnh nhân đồng ý tham gia nghiên cứu và kí<br /> nhóm nghề với nhóm 1 gồm những người làm<br /> vào phiếu tự nguyện.<br /> những công việc có tính chất đứng hoặc đi lại<br /> Bệnh nhân tái khám đầy đủ. nhiều như công nhân, nông dân, giáo viên với<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 239<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> nhóm 2 gồm những người làm các công việc 1: Đau vừa.<br /> trong văn phòng có tính chất đi đứng ít, 2: Đau nhiều nhăn mặt.<br /> ngồi nhiều. 3: Đau nhiều, nhăn mặt và thụt chân.<br /> Đánh giá mức độ đau theo thang Visual Analogue Đánh giá độ dày cân gan chân bằng siêu âm<br /> Score – VAS<br /> Độ dày cân gan chân sẽ được đo trên toàn bộ<br /> Thang VAS là thang điểm để đánh giá mức chiều dài của cân gan chân và lấy giá trị ở vị trí<br /> độ đau áp dụng cho người lớn. Thang VAS được có độ dày lớn nhất, thông thường vị trí này ở<br /> gắn lên một thước đo đánh số từ 0 đến 10. khoảng ≤ 1cm tính từ lồi củ trong xương gót đi<br /> Bệnh nhân được yêu cầu đánh dấu mức độ về phía xa.<br /> đau của mình bằng việc dịch chuyển con lăn trên<br /> Các bước điều trị<br /> thước đo giữa điểm đầu (0) và điểm cuối (10).<br /> Các bệnh nhân lựa chọn đưa vào nghiên cứu<br /> Mỗi điểm tương ứng với một con số:<br /> sẽ được áp dụng điều trị dựa trên hướng dẫn<br /> Không đau. Đau rất là nhẹ, hầu như không sửa đổi của Hiệp hội các bác sỹ phẫu thuật bàn<br /> cảm nhận và nghĩ đến nó, thỉnh thoảng thấy<br /> chân và cổ chân Hoa kỳ (American College of<br /> đau nhẹ.<br /> Foot and Ankle Surgeons - ACFAS).<br /> Đau nhẹ, thỉnh thoảng đau nhói mạnh.<br /> Các thuốc đường uống: bao gồm các thuốc<br /> Đau làm người bệnh chú ý, mất tập trung chống viêm không steroid, thuốc giảm đau<br /> trong công việc, có thể thích ứng với nó. paracetamol và thuốc giãn cơ theo liệu trình<br /> Đau vừa phải, bệnh nhân có thể quên đi cơn từng 2 tuần.<br /> đau nếu đang làm việc. Tư vấn về bệnh và dặn dò đi giày dép mềm<br /> Đau nhiều hơn, bệnh nhân không thể quên thường xuyên trong khi làm việc cũng như khi ở<br /> đau sau nhiều phút, bệnh nhân vẫn có thể làm việc. nhà, không đứng quá lâu, giảm cân đối với<br /> Đau vừa phải nhiều hơn, ảnh hưởng đến các những bệnh nhân thừa cân.<br /> sinh hoạt hàng ngày, khó tập trung. Các bài tập ở nhà<br /> Đau nặng, ảnh hưởng đến các giác quan và Bài tập kéo căng cân gan chân: Bài tập này<br /> hạn chế nhiều đến sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhằm cải thiện khả năng giãn của cân gan chân,<br /> nhân. Ảnh hưởng đến giấc ngủ. tính di động bình thường của khớp, cải thiện khả<br /> Đau dữ dội, hạn chế nhiều hoạt động, cần năng đàn hồi của cơ và khả năng nâng đỡ của<br /> phải nổ lực rất nhiều. vòm dọc. Bệnh nhân ngồi, gác chân bệnh lên đùi<br /> Đau kinh khủng, kêu khóc, rên rỉ không chân kia. Dùng tay cùng bên với chân bệnh kéo<br /> kiểm soat được. các ngón chân về tư thế gấp lưng cho đến lúc sờ<br /> Đau không thể nói chuyện được, nằm liệt thấy cân gan chân căng như dây đàn. Giữ ở tư<br /> giường và có thể mê sảng. thế đó trong vòng 10 giây, thả lỏng trong 10<br /> giây. Lặp lại 10 lần như vậy trong mỗi lần tập.<br /> Đánh giá mức độ nhạy cảm gót chân theo chỉ số Heel<br /> Ngày tập hai đến ba lần, tốt nhất là tập vào lúc<br /> Tenderness Index – HTI<br /> vừa ngủ dậy trước khi bước xuống từ giường và<br /> Dùng ngón tay cái ấn vào điểm đau nhất của sau khi ngồi lâu.<br /> bệnh nhân hoặc điểm ở mặt gan chân từ lồi củ<br /> Bài tập căng gân gót và bắp chân: Bài tập<br /> trong xương gót đi về phía xa 1cm. Ghi nhận nhằm cải thiện tính đàn hồi gân Achilles làm<br /> cảm giác của bệnh nhân kết hợp quan sát phản giảm lực căng tác dụng trực tiếp lên cân gan<br /> xạ của bệnh nhân. chân cũng như tăng cường sức mạnh cho các cơ<br /> Đánh giá: vùng cẳng chân sau. Người bệnh đặt miếng lót<br /> 0: Không đau. xuống dưới bàn chân đau, để chân đau ra phía<br /> <br /> <br /> 240 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> sau chân lành, hướng các ngón bàn chân đau về Tổng cộng có 41 cân gan chân viêm, trong đó<br /> phía gót của bàn chân trước, hai tay vịn vào 22 bên trái (53,7%) và 19 bên phải (46,3%), sự<br /> tường. Hạ thấp đầu gối trước, giữ thẳng đầu gối khác biệt giữa 2 nhóm là không có ý nghĩa thống<br /> sau và gót dán chặt lên nền nhà. Duy trì tư thế kê với p = 0,755 > 0,05.<br /> đó trong 10 giây. Thả lỏng trong 10 giây. Lặp lại Nhóm 1 có 23 bệnh nhân chiếm 76,7%, nhóm<br /> 10 lần như vậy trong mỗi lần tập. Ngày tập hai 2 có 7 bệnh nhân chiếm 23,3%, sự khác biệt là có<br /> đến ba lần ưu tiên tập sau khi ngủ dậy và sau ý nghĩa thống kê với p = 0,005 < 0,05.<br /> khi đi lại nhiều. Thời gian bị bệnh trung bình là 9,7 ± 1,1<br /> Các bài tập này bệnh nhân sẽ tập thường tháng (3 - 24 tháng).<br /> xuyên liên tục trong suốt thời gian theo dõi và Đặc điểm bệnh học lần khám trước điều trị<br /> điều trị, ngày tập 2 đến 3 lần, ưu tiên tập ngay được cho trong bảng 1.<br /> khi mới ngủ dậy trước khi bước xuống giường<br /> Bảng 1: Đặc điểm bệnh học lần khám trước điều trị<br /> và sau khi đứng lâu hay đi lại nhiều.<br /> (n=41)<br /> Bệnh nhân được hướng dẫn sang Khoa vật lí Thang đo Giá trị Trung bình<br /> trị liệu – phục hồi chức năng để được tiến hành VAS 6-9 7,7 ± 0,5<br /> các biện pháp vật lý trị liệu: Xoa bóp làm mềm HTI 1-3 1,8 ± 0,5<br /> gân cơ, di động khớp, kéo dãn thụ động, chạy Độ dày cân gan chân (mm) 4-6,6 5,29 ± 0,64<br /> điện trị liệu, siêu âm trị liệu. Không có mối tương quan có ý nghĩa giữa<br /> Bệnh nhân được hẹn tái khám để đánh giá tuổi, BMI, thời gian bệnh với điểm VAS, HTI và<br /> lại kết quả điều trị ở các thời điểm 2 tuần, 4 tuần độ dày cân gan chân. Không có mối tương quan<br /> và 6 tuần của tiến trình điều trị. giữa độ dày cân gan chân với điểm VAS và chỉ<br /> số HTI.<br /> Đánh giá kết quả<br /> Kết quả điều trị<br /> Các chỉ tiêu đánh giá lại ở các lần tái khám<br /> gồm: Mức độ đau theo thang VAS, mức độ nhạy Điểm đau VAS trung bình sau 2 tuần điều<br /> cảm đau gót chân theo chỉ số HTI. Lần khám sau trị là 5,3 ± 0,9, sau 4 tuần điều trị là 3,7 ± 0,9, và<br /> sau 6 tuần điều trị là 2,4 ± 0,9. Sử dụng T- test<br /> 6 tuần đo lại độ dày cân gan chân trên siêu âm.<br /> bắt cặp để so sánh điểm VAS sau điều trị ở các<br /> Các thông tin thu thập được được ghi vào<br /> thời điểm 2 tuần, 4 tuần, 6 tuần với trước điều<br /> bệnh án nghiên cứu của từng bệnh nhân. trị đều cho thấy sự khác biệt là có ý nghĩa<br /> Sau khi thu thập đủ, thông tin được mã hóa, thống kê với p đều nhỏ hơn 0,05. Điểm đau<br /> nhập vào máy tính và xử lý bằng phần mềm VAS trước điều trị ở 2 nhóm nghề không có sự<br /> SPSS 20 để đánh giá hiệu quả điều trị. khác biệt có ý nghĩa, lần lượt ở nhóm 1 là 7,7;<br /> Nghiên cứu đã được Hội dồng đạo đức nhóm 2 là 7,9. Điểm đau VAS sau điều trị ở<br /> trong nghiên cứu y sinh học cho phép ngày nhóm 1 là 2,3 và ở nhóm 2 là 3,0.<br /> 12/2/2018. Chỉ số nhạy cảm đau HTI trung bình sau 2<br /> KẾT QUẢ tuần điều trị là 1,5 ± 0,5, sau 4 tuần điều trị là 1,1<br /> Đặc điểm mẫu nghiên cứu ± 0,3, và sau 6 tuần điều trị là 0,8 ± 0,4. Sử dụng<br /> T- test bắt cặp để so sánh chỉ số HTI sau điều trị<br /> Có 30 bệnh nhân được đưa vào nghiên cứu.<br /> ở các thời điểm 2 tuần, 4 tuần, 6 tuần với trước<br /> Tuổi trung bình là 49,5 ± 10,5 (28 - 65 tuổi), điều trị đều cho thấy sự khác biệt là có ý nghĩa<br /> trong đó tuổi trên 40 chiếm 80% (p < 0,05). thống kê với p đều rất nhỏ hơn 0,05.<br /> Tỉ lệ nữ chiếm 76,7%, nam 23,3% (p < 0,05). Độ dày trung bình cân gan chân sau 6 tuần<br /> Chỉ số khối cơ thể (BMI) trung bình là 23,3 ± điều trị là 5,26 ± 0,62 mm. Sử dụng T – test bắt<br /> 2,2 (18,3- 26,6). cặp để so sánh độ dày trung bình cân gan chân<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 241<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> trước điều trị và sau 6 tuần điều trị cho thấy sự thường xuyên cho bệnh nhân đã phát huy tác<br /> khác biệt là không có ý nghĩa thống kê với p = dụng, mức giảm này còn cao hơn cả mức giảm<br /> 0,06 > 0,05. Kết quả tổng hợp được cho trong ở thời điểm 4 tuần so với 2 tuần điều trị. Kết<br /> bảng 2. quả nghiên cứu của chúng tôi cũng phù hợp<br /> Bảng 2: Kết quả điều trị (n=41) với kết quả nghiên cứu của các tác giả khác.<br /> Sau 2 Sau 4 Sau 6 Beyzadeoglu T(1) năm 2007 nghiên cứu trên 44<br /> Trước<br /> Thang đo tuần tuần tuần bệnh nhân với 53 gót chân được chia thành 2<br /> điều trị<br /> điều trị điều trị điều trị<br /> nhóm, nhóm thứ nhất gồm 25 bệnh nhân với<br /> VAS 7,7 ± 0,5 5,3 ± 0,9 3,7 ± 0,9 2,4 ± 0,9<br /> HTI 1,8 ± 0,5 1,5 ± 0,5 1,1 ± 0,3 0,8 ± 0,4 31 cân gan chân viêm được điều trị bằng<br /> Độ dày cân gan phương pháp bảo tồn tiêu chuẩn bao gồm thay<br /> 5,29 ± 0,64 - - 5,26 ± 0,62<br /> chân (mm) đổi lối sống, giảm cân, các bài tập kéo dãn,<br /> BÀN LUẬN đệm gót và các thuốc NSAID, nhóm thứ 2 gồm<br /> Về mức độ đau 19 bệnh nhân với 22 cân gan chân viêm điều trị<br /> bằng phương pháp bảo tồn tiêu chuẩn trên kết<br /> Sau 2 tuần điều trị, điểm VAS trung bình<br /> hợp với mang nẹp đêm để giữ cho cổ chân ở<br /> của nhóm bệnh nhân giảm từ 7,7 xuống 5,3,<br /> tư thế gấp lưng 5o trong khi ngủ trong vòng 8<br /> tương ứng với mức giảm 31,0% so với trước<br /> tuần, kết quả cho thấy, sau 2 tháng, điểm VAS<br /> điều trị. Khác biệt này là có ý nghĩa thống kê<br /> ở nhóm 1 từ 5,8 ± 1,1 giảm xuống 2,2 ± 1,1,<br /> với p < 0,05. Trong nghiên cứu của chúng tôi,<br /> điểm VAS ở nhóm 2 từ 6,2 ± 1,3 giảm xuống<br /> hầu hết bệnh nhân đều cho biết có sự cải thiện<br /> 1,3 ± 0, khác biệt là có ý nghĩa thống kê với p =<br /> rõ rệt về triệu chứng đau ở lần tái khám sau 2<br /> 0,001 và tương ứng với 62% ở nhóm 1 và 79%<br /> tuần so với trước điều trị. Sau 4 tuần điều trị,<br /> ở nhóm 2.<br /> điểm VAS trung bình của nhóm bệnh nhân<br /> tiếp tục giảm xuống 3,7, tương ứng với mức Sau 6 tuần điều trị, điểm VAS trung bình đã<br /> giảm 51,9% so với trước điều trị. Khác biệt này giảm xuống 2,4 với điểm VAS thấp nhất là 1.<br /> là có ý nghĩa thống kê với p < 0,05. Mức giảm Như vậy, với 6 tuần điều trị, không có bệnh<br /> này cũng tương ứng với 30,3% so với ở lần tái nhân nào hết đau hoàn toàn, nhiều bệnh nhân<br /> khám sau 2 tuần. Mức giảm thấp hơn này có cho biết, thỉnh thoảng vẫn còn đau ở những<br /> thể là do sau 2 tuần điều trị, biểu hiện đau đã bước đầu tiên sau khi ngủ dậy, tuy nhiên mức<br /> giảm xuống đến mức bệnh nhân có thể chấp độ đã giảm rất nhiều. Vì lí do này, sau 6 tuần,<br /> nhận được nên việc tập luyện tại nhà đã không chúng tôi động viên tất cả bệnh nhân ngoài việc<br /> được thực hiện thường xuyên liên tục, vì vậy ở dùng thuốc cần tiếp tục duy trì chế độ tập luyện<br /> mỗi lần tái, chúng tôi đều cho bệnh nhân thực tại nhà cho đến khi các triệu chứng hết hẳn.<br /> hiện lại các bài tập để chỉnh sửa những động Trong nghiên cứu của chúng tôi, có một bệnh<br /> tác bệnh nhân làm chưa đúng và nhắc nhở nhân cải thiện rất kém, điểm đau VAS trước<br /> bệnh nhân duy trì việc tập luyện thường điều trị là 9, điểm VAS sau 6 tuần điều trị là 6,<br /> xuyên tại nhà. Sau 6 tuần điều trị, điểm VAS cao hơn rất nhiều so với điểm VAS trung bình<br /> trung bình của nhóm bệnh nhân tiếp tục giảm của cả nhóm bệnh nhân là 2,4. Mặc dù bệnh<br /> xuống 2,4, mức giảm này tương ứng với 68,7% nhân đã rất tích cực trong điều trị tại bệnh viện<br /> so với trước điều trị, khác biệt này là có ý cũng như trong tập luyện tại nhà, bệnh nhân<br /> nghĩa thống kê với p < 0,05. Mức giảm này không hài lòng với kết quả điều trị do đó bệnh<br /> cũng tương ứng với 35,0% so với ở lần tái nhân này được tư vấn và đồng ý chuyển sang<br /> khám sau 4 tuần điều trị. Ở lần tái khám sau 6 chích corticosteroid tại chỗ để điều trị.<br /> tuần, mức đau giảm 35,0%, như vậy, việc Về đáp ứng điều trị ở các nhóm nghề khác<br /> chỉnh sửa động tác và nhắc nhở việc tập luyện nhau, trong nghiên cứu của chúng tôi, điểm đau<br /> <br /> <br /> <br /> 242 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> VAS trước điều trị ở 2 nhóm nghề không có sự khác biệt ở đây là không có ý nghĩa thống kê với<br /> khác biệt có ý nghĩa nhưng điểm đau VAS sau p = 0,06 > 0,05. Kết quả này khác với các nghiên<br /> điều trị ở nhóm 1 là 2,3 và ở nhóm 2 là 3,0. Sự cứu của các tác giả Kane D(2) và Moustafa AM(3).<br /> khác biệt giữa 2 nhóm nghề là có ý nghĩa thống Trong nghiên cứu của các tác giả này, sự giảm bề<br /> kê với p = 0,024 < 0,05. Sự khác biệt ở hiệu quả dày cân gan chân sau điều trị so với trước điều<br /> điều trị ở 2 nhóm có thể là do đối với nhóm 1 là trị là khác biệt có ý nghĩa thống kê với p đều nhỏ<br /> nhóm mà nghề nghiệp của họ có tính chất đi lại hơn 0,01. Sự khác biệt này có thể là do cả hai<br /> nhiều nên ảnh hưởng của bệnh đến công việc nghiên cứu của Kane D và Moustafa AM đều<br /> của họ nhiều hơn nên ý thức, thái độ điều trị của đánh giá sự thay đổi bề dày cân gan chân sau<br /> họ đối với bệnh là tích cực hơn với mong muốn khi tiêm corticosteroid điều trị bệnh viêm cân<br /> cải thiện nhanh, tốt các triệu chứng để có thể gan chân, trong khi nghiên cứu của chúng tôi chỉ<br /> sơm tiếp tục công việc. sử dụng điều trị nội khoa và vật lý trị liệu. Theo<br /> Về chỉ số nhạy cảm đau Wearing SC(4) thì ở bệnh nhân viêm cân gan chân<br /> Sau 2 tuần điều trị, chỉ số HTI trung bình của có sự hiện diện cả biểu hiện viêm mạn tính và<br /> nhóm bệnh nhân giảm từ 1,8 ± 0,5 xuống 1,5 ± thoái hóa ở cân gan chân, do đó, dưới tác dụng<br /> 0,5, tương ứng với mức giảm 16,1% so với trước của corticosteroid tiêm tại chỗ, những biểu hiện<br /> điều trị. Khác biệt này là có ý nghĩa thống kê với viêm mạn ở cân gan chân đã được khống chế và<br /> p < 0,05. Sau 4 tuần điều trị, chỉ số HTI trung đẩy lùi, điều này dẫn đến bề dày cân gan chân<br /> bình của nhóm bệnh nhân tiếp tục giảm xuống giảm đi sau khi tiêm corticosteroid.<br /> 1,1 ± 0,3, tương ứng mức giảm 37,8% so với KẾT LUẬN<br /> trước điều trị, khác biệt này có ý nghĩa thống kê Điều trị nội khoa kết hợp vật lý trị liệu là một<br /> với p < 0,05. Mức giảm này cũng tương ứng với biện pháp điều trị hiệu quả và an toàn đối với<br /> 25,8% so với ở lần tái khám sau 2 tuần điều trị. bệnh viêm cân gan chân, do đó cần được khuyến<br /> Sau 6 tuần điều trị chỉ số HTI trung bình của cáo sử dụng trong thực hành lâm sàng.<br /> nhóm bệnh nhân tiếp tục giảm xuống 0,8 ± 0,4,<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> tương ứng mức giảm 53,9% so với trước điều trị,<br /> 1. Beyzadeoglu T., Gokce A., Bekler H. (2007), "The effectiveness<br /> khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p < 0,05. of dorsiflexion night splint added to conservative treatment for<br /> Mức giảm này cũng tương ứng với 25,9% so với plantar fasciitis", Acta Orthopaedica et Traumatologica Turcica.<br /> 41(3), tr. 220-224.<br /> ở lần tái khám sau 4 tuần điều trị. Kết quả thay 2. Kane D., Greaney T., Shanahan M., et al. (2001), "The role of<br /> đổi về chỉ số HTI trong nghiên cứu của chúng tôi ultrasonography in the diagnosis and management of<br /> cũng phù hợp với kết quả của các tác giả khác. idiopathic plantar fasciitis", Rheumatology. 40, tr. 1002-1008.<br /> 3. Moustafa A.M., Hassanein E., Foti C. (2015), "Objective<br /> Trong nghiên cứu của Kane D(2), ở nhóm tiêm assessment of corticosteroid effect in plantar fasciitis:<br /> corticoid dưới hướng dẫn của siêu âm mức giảm additional utility of ultrasound", Muscles, Ligaments and<br /> Tendons Journal. 5(4), tr. 289-296.<br /> là 75,6%, ở nhóm tiêm dưới hướng dẫn của sờ<br /> 4. Wearing S.C., Smeathers J.E., Urry S.R., et al. (2006), "The<br /> bằng tay là 61,9%, trong nghiên cứu của Pathomechanics of Plantar Fasciitis", Sports Med. 36(7), tr. 585-611.<br /> Moustafa AM(3), mức giảm lần lượt ở 2 nhóm là<br /> 58,8% và 50% so với trước điều trị. Ngày nhận bài báo: 08/11/2018<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 07/12/2018<br /> Về độ dày cân gan chân<br /> Ngày bài báo được đăng: 10/03/2019<br /> Sau điều trị 6 tuần bề dày cân gan chân là<br /> 5,26 ± 0,62 so với trước điều trị là 5,29 ± 0,64. Sự<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 243<br />