Đánh giá mức độ nhiễm phèn trong nước ngầm trên địa bàn quận 12, TP.HCM

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu này được triển khai với mục đích khảo sát hiện trạng sử dụng nước giếng và chất lượng nước ngầm hiện tại. 100 phiếu khảo sát và 33 mẫu nước ngầm đã được lấy trên 11 phường để đánh giá tình hình chất lượng nước hiện tại trên khu vực quận 12, TP.HCM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá mức độ nhiễm phèn trong nước ngầm trên địa bàn quận 12, TP.HCM

Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 4 (3), 2018 ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ NHIỄM PHÈN TRONG NƯỚC NGẦM TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 12, TP.HCM Lê Đức Anh , Lương Quang Tưởng1, Hồ Hữu Lộc2, Trần Thành2* 1 1 Khoa Công nghệ Sinh học và Môi trường, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành 2 Viện Kỹ thuật Công nghệ cao NTT, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành *Tác giả liên lạc: thanhtran2710@gmail.com (Ngày nhận bài: 20/8/2018; Ngày duyệt đăng: 15/9/2018) TÓM TẮT Nước ngầm từ rất lâu đời đã là một trong những nguồn cung cấp nước chủ yếu cho tất cả các hoạt động sinh hoạt của con người từ thời xa xưa và cho đến nay vẫn đạt được mức tín dụng cao trong việc sử dụng. Nhưng hiện giờ chất lượng nguồn nước ngầm đang có những biến đổi theo chiều hướng xấu dần về mặt chất lượng và về mặt số lượng gây nguy hại rất nhiều đến sức khỏe của người dân khi sử dụng. Nghiên cứu này được triển khai với mục đích khảo sát hiện trạng sử dụng nước giếng và chất lượng nước ngầm hiện tại. 100 phiếu khảo sát và 33 mẫu nước ngầm đã được lấy trên 11 phường để đánh giá tình hình chất lượng nước hiện tại trên khu vực quận 12, TP.HCM. Kết quả ban đầu cho thấy đa số người dân vẫn sử dụng nước ngầm làm nguồn sinh hoạt chính, hầu như đều không hoặc rất ít sử dụng nước thủy cục mặc dù chất lượng nước ngầm đang cho thấy suy giảm nghiêm trọng đặc biệt là pH nằm ở mức dưới 5 (có tính axít), độ cứng trung bình trên 500 mg CaCO3/l, hàm lượng sắt và nhôm thì vượt gấp nhiều lần so với quy chuẩn cho phép, ở nồng độ trung bình lần lượt là 0,95 và 8,08 mg/l. Từ khóa: Nước ngầm, phèn, chất lượng nước, quận 12. ASSESSMENT OF THE ALUM IN GROUNDWATER IN DISTRICT 12, HO CHI MINH CITY Le Duc Anh , Luong Quang Tuong1, Ho Huu Loc2, Tran Thanh2* 1 1 Faculty of Biotechnology and Environment, Nguyen Tat Thanh University 2 NTT Institute of Hi-Technology, Nguyen Tat Thanh University *Corresponding Author: thanhtran2710@gmail.com ABSTRACT Groundwater has been one of the main sources of water for human activity since ancient times and has reached a high level of demand for use. However, the quality of groundwater nowadays is changing in the downward tendency of quality and quantity that causing a great harm to the health of local people. This study aims to investigate the current state of usage and groundwater quality, especially an alum pollution issue. 100 survey questionnaires and 33 samples of groundwater were collected in 11 wards to assess the current water quality in district 12, Ho Chi Minh city. Initial results show that most people still use groundwater as their primary source of subsistence, with almost no or very little use of tap water which were completely supplied to local. Besides that, groundwater quality is showing a severe decline, especially pH is smaller than 5 (acid), the average hardness more than 500 mg CaCO3/l, iron, and aluminum outweigh of standard many times, with the average concentration is 0,95 và 8,08 mg/l, respectively. Keywords: Groundwater, quality of groundwater, district 12, alum in groundwater. 22
Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 4 (3), 2018 GIỚI THIỆU cư sống tại địa bàn ấp Thanh Phước, xã Thành phố Hồ Chí Minh là thành phố lớn Thanh Điền bị ung thư vì sử dụng nguồn nhất ở Việt Nam với dân số hiện tại (2018) nước ngầm không đạt chuẩn trong sinh khoảng 8,611 triệu người và đang gia tăng hoạt. Và đặc biệt điển hình hơn là về việc nhanh chóng do di cư nội địa và tăng sử dụng nước nhiễm phèn là ở khu vực trưởng tự nhiên. Thành phố Hồ Chí Minh Xóm Đào (thuộc xã Hải Thọ, huyện Hải gồm có 24 quận/huyện và quận 12 là quận Lăng, tỉnh Quảng Trị) phải chấp nhận ăn nội thành, có vị trí nằm ở phía tây Bắc của uống, tắm rửa bằng nguồn nước nhiễm Thành phố Hồ Chí Minh, có diện tích là phèn trầm trọng và tự rước vào mình cả 52,78 km2, mật độ dân số là 8,559 chục thứ bệnh... Chính vì sử dụng nguồn người/km2. Ở tình hình hiện tại, nhu cầu nước không đảm bảo nên tại đây đã có kinh tế, nhu cầu việc làm ngày càng tăng hàng chục trường hợp mắc các bệnh như và người dân vùng thôn quê theo xu thế đổ da liễu, sỏi thận, thậm chí đã có 6 người bộ vào thành phố Hồ Chí Minh sinh sống qua đời vì mắc chứng ung thư. để có cơ hội tìm việc làm tốt hơn, kết hợp Chính vì thế đề tài “Đánh giá chất lượng với việc quận 12 đang có những tiến triển nước ngầm trên địa bàn quận 12, về mặt nên tình hình dân sinh của quận 12 TP.HCM” được tiến hành với mục tiêu đang gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại và phân tích và đánh giá thực trạng chất lượng kéo theo sau đó là những tác động có liên nước dưới đất. quan đến môi trường. Các khu vực vùng ven ở TP.HCM con số PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU sử dụng nước ngầm từ 50% trở lên và đặc Lấy mẫu nước giếng và thực hiện khảo biệt là ở khu vực quận 12, con số đó lên sát đến 90%. Cho thấy rằng nguồn nước sử Đề tài khảo sát tổng cộng 100 phiếu phân dụng chính trong tất cả các hoạt động của bố đều cho 11 phường toàn quận 12 ở hình người dân ở quận 12 là nguồn nước ngầm. 1 bao gồm các phường: Thạnh Lộc (TL), Theo kết quả giám sát 8 tháng đầu năm An Phú Đông (APD), Thạnh Xuân (TX), 2016 của Trung tâm Y tế dự phòng Thới An (TA), Hiệp Thành (HT), Tân TP.HCM mới công bố, các mẫu nước Thới Hiệp (TTH), Đông Hưng Thuận giếng hộ dân tự khai thác hầu như có độ (DHT), Tân Chánh Hiệp (TCH), Tân Thới pH thấp, tỷ lệ mẫu không đạt là 41,62% Nhất (TTN), Tân Hưng Thuận (THT), (82/197 mẫu không đạt). Các điểm không Trung Mỹ Tây (TMT). đạt tại quận 12, Gò Vấp, Tân Bình, Tân Phiếu đánh giá về hiện trạng sử dụng nước Phú, Hóc Môn. Một số điểm không đạt và các ý kiến quan điểm của người dân về hàm lượng sắt tổng số (2,03%) tại quận 12, chất lượng nước đang sử dụng được triển Hóc Môn. khai bằng phương pháp phỏng vấn trực Vấn đề đáng báo động hiện giờ là việc sử tiếp cùng lúc với thời điểm lấy mẫu (tháng dụng, tiếp xúc trực tiếp nguồn nước này 06/2018). vào bên trong cơ thể con người có nguy cơ Phương pháp lấy mẫu và bảo quản mẫu gây nên những hậu quả, ảnh hưởng tức Phương pháp lấy mẫu thực hiện theo thời hoặc tích lũy qua thời gian gây ra TCVN 6663-1:2011 (ISO 5667-1:2006), những hệ lụy khôn lường. Với mức phơi thực hiện lấy mẫu tại 11 phường trên địa nhiễm nhẹ thì có thể gây ra một số bệnh lý bàn quận 12 (mỗi phường 3 điểm) tổng cấp tính nhưng càng về sau các triệu chứng cộng là 33 mẫu/đợt, mẫu được lấy để đánh diễn ra ngày càng nặng là một trong những giá sự thay đổi về chất lượng nước và sẽ nguyên nhân dẫn đến bệnh mãn tính hoặc được tiến hành lấy vào đầu mỗi tháng ung thư. Điển hình như theo báo cáo mới trong vòng 3 tháng (tháng 6, 7, 8). Các nhất vào năm 2018 việc hàng chục hộ dân điểm lấy mẫu sẽ được xây dựng sơ bộ 23
Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 4 (3), 2018 thành các điểm trên Google Earth, sau đó được xuất ra trên phần mềm Arc GIS như bản đồ lấy mẫu các điểm tại quận 12 sẽ hình sau. Hình 1. Bản đồ lấy mẫu nước ngầm trên địa bàn quận 12 Phương pháp bảo quản và xử lý mẫu được nước sinh hoạt. Thống kê và xử lý được thực hiện theo TCVN 6663-3:2008 (ISO thực hiện trên Excel 2013 và SPSS 20. 5667-3:2003) Phương pháp phân tích KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN Quá trình thực hiện phân tích được thực Hiện trạng sử dụng nước ở khu vực hiện sau thời điểm lấy mẫu tại phòng thí quận 12 nghiệm Công nghệ môi trường thuộc Viện Qua 100 phiếu khảo sát ở hình 2 thì các hộ kỹ thuật công nghệ cao NTT – Trường Đại dân cư ở trên địa bàn quận 12 hiện đang học Nguyễn Tất Thành. Các chỉ tiêu được tồn tại 2 nguồn nước được sử dụng là đánh giá bao gồm: pH, EC, TDS, độ mặn nguồn nước ngầm và nguồn nước máy với được đo trực tiếp tại điểm lấy mẫu, các chỉ 98% số hộ dân được khảo sát đã được cung tiêu khác để đánh giá ô nhiễm phèn của cấp nguồn nước máy, tuy nhiên 97% hộ nước ngầm được thực hiện tại phòng thí khảo sát vẫn đang sử dụng nguồn nước nghiệm như sunfate (SMEWW 4500- ngầm song song. Điều này cho thấy hiện SO42- E:2012), tổng sắt (TCVN trạng người dân sử dụng nước ngầm vẫn ở 6177:1996), tổng nhôm di động mức rất cao. Phân tích trong hiện trạng sử (SMEWW 3500-Al B:2012), độ cứng tổng dụng nước, có thể thấy được chi phí chi trả (TCVN 6224:1996). cho việc sử dụng nước nhiều nhất nằm ở Phương pháp xử lý số liệu mức 50.000 VNĐ (85%) cho thấy mức chi Các số liệu phân tích sẽ được đánh giá qua trả cho việc sử dụng nước máy ở mức rất việc so sánh với các chỉ tiêu cơ bản có thấp. Mặc khác, kết quả khảo sát nhu cầu trong QCVN 09:2015/BTNMT – Quy sử dụng nước cho thấy từ mức mức 3 (từ 8 chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng – 24 m3/tháng) trở lên chiếm tỷ trọng 83% nước ngầm; QCVN 01:2009/BYT - Quy cho thấy được rằng nhu cầu sử dụng nước chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng cho sinh hoạt ở mức rất cao, đặc biệt là nước ăn uống; QCVN 02:2009/BYT - Quy 33% số hộ sử dụng nước ở mức cao nhất chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng trong thang đo là trên 36 m3/tháng. Như 24
Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 4 (3), 2018 vậy, có thể thấy được sự chênh lệnh giữa cung cấp nước máy nhưng theo thống kê mức sử dụng và số tiền chi trả (cho nước thì gần 145.000 đồng hồ nước có chỉ số sử cấp). Điều này đúng với báo cáo của Công dụng chỉ từ 1 – 4 m3 và hầu hết nước dùng ty cấp nước Trung An mặc dù đã được từ nước ngầm. Kết quả đánh giá hiện trạng chất lượng nhân gây ra việc nước nhiễm phèn. Như nước ngầm địa bàn quận 12 chúng ta đã biết, nước nhiễm phèn đã gây Đánh giá các chỉ tiêu về độ phèn ra một số những tác hại làm ảnh hưởng đến Trong nước giếng có chứa nhiều các kim đời sống, sức khỏe của người dân rất nhiều loại nặng mà mắt thường không có thể điển hình như ở khu vực Xóm Đào (Quảng nhận biết được mà nó được thể hiện qua Trị) phải chấp nhận ăn uống, tắm rửa bằng kết quả phân tích mẫu nước dựa trên các nguồn nước nhiễm phèn trầm trọng và tự thông số đạt chỉ tiêu theo quy chuẩn quy rước vào mình cả chục thứ bệnh... Chính định chất lượng nguồn nước của Bộ Y tế vì sử dụng nguồn nước không đảm bảo nên (QCVN 01:2009/BYT – Quy chuẩn kỹ tại đây đã có hàng chục trường hợp mắc thuật quốc gia về chất lượng nước ăn uống, các bệnh như da liễu, sỏi thận, thậm chí đã QCVN 02:2009/BYT – Quy chuẩn kỹ có 6 người qua đời vì mắc chứng ung thư. thuật quốc gia về chất lượng nước sinh Thông qua kết quả phân tích chất lượng hoạt) tùy theo mục đích sử dụng và Bộ Tài nước về các chỉ tiêu đánh giá phèn, ta có nguyên và Môi trường (QCVN thể thấy được hầu như tất cả các chỉ tiêu 09:2015/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật chất lượng sau khi phân tích qua các tháng quốc gia về chất lượng nước dưới đất). có mức độ dao động về mặt số liệu không Nước nhiễm phèn thường có vị chua, mùi biến thiên nhiều, ngoại trừ chỉ tiêu Sunfate tanh, màu vàng. Nước nhiễm phèn sắt có SO42- và nhôm (Al) có dao động nhỏ tuy thành phần sắt 2 (Fe2+) cao, bên cạnh đó nhiên không đáng kể. Tổng thể cho thấy trong nguồn nước có nhôm (Al) và nồng được tính chất ổn định không thay đổi độ SO4- cũng là một trong những nguyên nhiều theo thời gian của nước ngầm. Hình 3. Kết quả đánh giá chỉ tiêu: A – Độ pH; B – Sắt tổng và so sánh với quy chuẩn 25
Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 4 (3), 2018 Qua kết quả phân tích chỉ tiêu pH (Hình 3; mòn) của nước có thể làm gia tăng các ion A-) có thể thấy được hầu như tất cả các kim loại từ các vật chứa, gián tiếp ảnh phường đều không đạt, hầu hết đều ở mức hưởng xấu đến sức khỏe. Trong sinh hoạt, từ 4 – 5 (là mức có tính axit cao) và đều khi tắm rửa bằng nước có pH thấp, với thấp hơn tất cả quy chuẩn kỹ thuật quốc nồng độ axit trong nước giếng khoan cao gia QCVN 09:2015/BTNMT, QCVN làm da một số người di ứng nổi mẩn. Kết 02:2009/BYT và QCVN 01:2009/BYT. Ở quả phân tích pH cũng đúng với nghiên mức pH này, người sử dụng nước có tính cứu gần đây tại khu vực quận 12 của Tôn axit cao dễ gây ra ảnh hưởng đến hệ men Thất Lãng và cộng sự cũng ở mức dao tiêu hoá. Tuy nhiên tính axít (hay tính ăn động từ 4,1 – 5,5. Hình 4. Kết quả đánh giá chỉ tiêu: A – SO42-; B – Nhôm và so sánh với các chuẩn Nước ngầm tại khu vực có tính axit cao có đó quy chuẩn chỉ ở mức 0,3 mg/l. Đặc biệt, thể làm gia tăng các ion kim loại từ các vật hàm lượng sắt tổng ở khu vực phường An chứa, gián tiếp ảnh hưởng xấu đến sức Phú Đông đạt mức 2,71 mg/l gấp hơn 9 khoẻ trong sinh hoạt nước bị nhiễm sắt sẽ lần so với mức quy chuẩn cho phép. Đặc làm cho thực phẩm biến chất, thay đổi màu biệt nghiêm trọng là về hàm lượng nhôm sắc, mùi vị; làm giảm việc tiêu hóa và hấp (Al) vượt quá mức tiêu chuẩn cho phép rất thu các loại thực phẩm, gây khó tiêu, nước nhiều lần, hàm lượng Al vượt thấp nhất là nhiễm sắt dùng để pha trà sẽ làm mất ở khu vực Tân Chánh Hiệp đã vượt hơn hương vị của trà, nước nhiễm sắt dùng để gấp 14 lần so với tiêu chuẩn cho phép và nấu cơm làm cho cơm có màu xám. Đối nghiêm trọng nhất là nhất là ở khu vực với sắt tổng thì hàm lượng ở tất cả các phường Hiệp Thành vượt hơn gấp 140 lần phường đều tương đối đáp ứng được quy so với quy chuẩn. Thông qua đó có thể chuẩn cơ bản về chất lượng nước ngầm của thấy được mức độ nguy hại nghiêm trọng BTNMT. Tuy nhiên, như trên kết quả khảo của nguồn nước ngầm tại khu vực quận 12 sát cho thấy hầu hết trên 90% các hộ được mà người dân đang sử dụng hằng ngày để khảo sát đều sử dụng nước ngầm cho mục sinh hoạt. đích sinh hoạt và ăn uống, khi so sánh với Hàm lượng Sunfate (SO42-) là chỉ tiêu ô QCVN 01 và 02 của BYT về tiêu chuẩn nhiễm phèn có hàm lượng ô nhiễm nhẹ nước sinh hoạt và ăn uống thì hàm lượng nhất với hầu hết các phường đều đạt mức sắt nhìn chung vượt quy chuẩn rất cao. quy chuẩn cho phép dưới 250 mg/l chỉ có Nhìn chung tất cả khu vực đều nằm ở mức khu vực phường Tân Chánh Hiệp có hàm trung bình (khoảng 0,95 mg/l), dao động lượng SO42- vượt trên quy chuẩn nhưng trong khoảng 0,25 – 1,75 mg/l, trong khi không đáng kể. 26
Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 4 (3), 2018 KẾT LUẬN chính trong việc đánh giá nước nhiễm Kết quả khảo sát trên 100 hộ dân trải đều phèn là sắt và nhôm đều vượt chuẩn rất trên 11 phường của quận 12, TP.HCM cho nhiều lần. Vì thế, nguồn nước ngầm nơi thấy người dân vẫn đang rất tin tưởng và đây đang nằm trong mức độ báo động và sử dụng phổ biến nguồn nước ngầm mặc không thích hợp cho các hoạt động sinh dù đã được cung cấp nguồn nước cấp. Khó hoạt, đặc biệt là cho việc ăn uống. khăn trong sự thay đổi nguồn nước sử Vậy nên, vấn đề về an toàn trong sử dụng dụng chủ yếu do vấn đề kinh tế của người nước sinh hoạt và khả năng ảnh hưởng đến dân và nhận thức về chất lượng nước ngầm vệ sinh y tế công cộng từ hiện trạng sử hiện tại chưa chính xác. Thông kết quả dụng nước ngầm đang bị ô nhiễm cao ở phân tích các chỉ tiêu chất lượng nước khu vực quận 12 đang nằm trong tình trạng ngầm đánh giá trên các quy chuẩn về nước khẩn cấp và rất cần thiết đề ra những chính của BTNMT và BYT, có thể thấy được sách phù hợp để hạn chế sử dụng nước hiện trạng chất lượng nước ngầm ở khu ngầm hướng đến việc có một nguồn nước vực quận 12 là rất xấu đối 2 với chỉ tiêu tốt hơn. TÀI LIỆU THAM KHẢO ANH, G. Đ. Giảm giá để dân sử dụng nước sạch. http://bit.ly/2JyT0ZL. NGỌC, T. Cách nhận biết chất lượng nước đang sử dụng. http://bit.ly/2voo0Dw. PHÚC, N. Bệnh tật vì uống nước nhiễm phèn. http://bit.ly/2M22gqL. QCVN 09-MT:2015/BTNMT (2015). Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước dưới đất. (National technical regulation on ground water quality). Hà Nội. QCVN 01:2009/BYT (2009). Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước ăn uống (National technical regulation on drinking water quality). Hà Nội. QCVN 02:2009/BYT (2009). Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước sinh hoạt (National technical regulation on domestic water quality). Hà Nội. VÕ THỊ NGUYÊN SON, T. T. L. Nghiên cứu xây dựng chỉ số chất lượng nước dưới đất (GWQI) để đánh giá chất lượng nước dưới đất quận 12, TP.HCM. http://bit.ly/2OfqI5e. 27