So sánh cơ cấu nội dung chương trình đào tạo cán bộ ngành TV-TT ở 4 bậc học ở nước ta hiện nay: trung học, cao đẳng, đại học và thạc sỹ. Nêu những tồn tại trong kết cấu chương trình hiện tại. Đề xuất việc chia các chuyên ngành đào tạo ở các cấp: cao đẳng và đại học.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Đào tạo chuyên ngành thư viện-thông tin
- T P CHÍ THÔNG TIN VÀ TƯ LI U
S 2/2005
Journal of Information and Documentation
ISSN 1859-2929 No.2/2005
ðào t o chuyên ngành thư vi n-thông tin
Ths. Nguy n Th Dũng
Trư ng ð i h c Văn hoá TP. H Chí Minh
Tóm t t: So sánh cơ c u n i dung chương trình ñào t o cán b ngành TV-TT 4
b c h c nư c ta hi n nay: trung h c, cao ñ ng, ñ i h c và th c s . Nêu nh ng t n t i
trong k t c u chương trình hi n t i. ð xu t vi c chia các chuyên ngành ñào t o các
c p: cao ñ ng và ñ i h c.
I. ð t v n ñ
ðào t o ngu n nhân l c ñ ñáp ng nhu c u cán b cho ngành TV-TT là m t n i
dung không th thi u trong s nghi p giáo d c ñào t o b t kỳ qu c gia nào. Công tác
ñào t o cán b TV-TT Vi t Nam ñã th c hi n t nh ng năm ñ u c a th p niên 60 th
k XX. Trong hơn 40 năm qua các cơ s ñào t o cán b lĩnh v c này hai mi n Nam -
B c ñã cung c p cho ngành TV-TT c nư c hàng ch c nghìn cán b TV-TT các trình
ñ trung h c, cao ñ ng, ñ i h c và cao h c thu c các h chính qui, chuyên tu và t i ch c.
S lư ng cán b ñó, ñã cơ b n ñáp ng ñư c nhu c u v ngu n nhân l c c a các cơ quan
TV-TT thu c các ngành, các c p t trung ương ñ n cơ s .
M c tiêu và n i dung ñào t o cán b h u h t các cơ s ñào t o thu c lĩnh v c
này t trư c ñ n nay là ñào t o ra m t s n ph m có ki n th c t ng h p c a ngành TV-TT
(bao g m các kh i ki n th c: ð i cương, cơ s ngành, thư vi n, thư m c, thông tin và
qu n tr thư vi n - thông tin). V i m c tiêu và n i dung ñào t o như v y s sinh viên t t
nghi p t mô hình ñào t o này ñã tr thành nh ng cán b TV-TT thích ng v i yêu c u
công vi c c a các cơ quan TV-TT trong c nư c, góp ph n ñưa s nghi p TV-TT nư c ta
phát tri n.
Hi n nay, trư c s phát tri n v khoa h c và công ngh , v trình ñ và nhu c u
c a ngư i dùng tin, v s phát tri n c a tài li u và thông tin ... các thư vi n và các cơ
quan thông tin ñã có nh ng bi n pháp thay ñ i phương th c ho t ñ ng. T nh ng năm
90, các thư vi n và cơ quan thông tin v a t ch c ho t ñ ng thư vi n truy n th ng, v a
t ng bư c t ñ ng hóa và tăng cư ng các ho t ñ ng thông tin ñ ñáp ng nhu c u ña
d ng c a xã h i. Do v y, trình ñ và kh năng cán b TV-TT ñư c ñào t o nh ng th p
niên trư c ñây ñã t ra b t c p v i nhi u n i dung công tác trong quá trình ñ i m i ho t
ñ ng các cơ quan TV-TT hi n nay. Trong b i c nh ñó, các cơ s ñào t o cán b TV-TT
cũng ñã có nh ng bi n pháp thay ñ i m c tiêu và n i dung chương trình ñào t o, nhưng
cơ b n v n là ñào t o theo mô hình t ng quát c a nhi u năm trư c ñây (có ñ u tư thêm
các môn h c v công ngh thông tin và d ch v thông tin). Và n u như m c tiêu và n i
- dung chương trình ñào t o c a các cơ s ñào t o cán b TV-TT ti p t c t ch c ñào t o
theo mô hình hi n nay thì khó có m t l p cán b TV-TT m i trong tương lai có chuyên
môn sâu và thích ng nhanh v i yêu c u và s phát tri n m i c a ngành.
2. Các chương trình ñào t o v i yêu c u cán b TV-TT hi n nay
Hi n tr ng các chương trình ñào t o
Hi n nay, trong chương trình ñào t o cán b ngành TV-TT chúng ta có các b c
ñào t o: trung h c, cao ñ ng, ñ i h c và th c s . Theo tính ch t ñào t o, b c h c cao h c
có nh ng ñ c ñi m riêng bi t c n có m t s nghiên c u khác. Dư i ñây, ch xem xét các
b c ñào t o còn l i theo các tiêu chí: th i gian, s ti t gi ng d y và k t c u khung c a
chương trình.
• B c Trung h c chuyên nghi p
Theo Chương trình khung giáo d c Trung h c chuyên nghi p ngành Thư vi n –
Ban hành kèm theo quy t ñ nh s 89/2004/Qð-BVHTT ngày 01.10.2004 c a B trư ng
B Văn hóa - Thông tin, chương trình ñào t o c a b c trung h c chuyên nghi p như sau:
- Th i gian ñào t o: 2 năm;
- T ng s ti t h c toàn khóa: 1.500 ti t , 25 tu n th c t p. Trong ñó:
+ Ph n Ki n th c ñ i cương và c t lõi: 540 ti t .
+ Ph n ki n th c cơ s ngành TV-TT: 210 ti t .
+ Ph n Ki n th c ngành: 750 ti t.
+ Th c t p gi a khóa (cu i năm th nh t): 10 tu n .
+ Th c t p t t nghi p (cu i năm th hai): 15 tu n .
• B c Cao ñ ng
Theo Chương trình Khung ñào t o C nhân Cao ñ ng ngành TV-TT c a Trư ng
Cao ñ ng Văn hóa TP. H Chí Minh biên so n năm 1995 và s a ñ i, b sung năm 2001,
chương trình ñào t o c a b c cao ñ ng như sau:
- Th i gian ñào t o: 3 năm;
- T ng s ti t h c toàn khóa: 2.526 ti t, 16 tu n th c t p. Trong ñó:
+ Ph n Ki n th c ñ i cương: 1.236 ti t.
+ Ph n ki n th c cơ s ngành TV-TT: 180 ti t.
+ Ph n Ki n th c chuyên môn chính: 810 ti t ti t (Ki n th c thư vi n: 270 ti t;
Ki n th c thông tin thư m c: 270 ti t; Ki n th c Qu n tr thư vi n thông tin: 270
ti t .
+ Ph n Ki n th c chuyên môn ph : 300 ti t.
+ Th c t p gi a khóa (cu i năm th nh t): 4 tu n.
+ Th c t p t t nghi p (cu i năm th hai): 12 tu n.
• B cð ih c
- Theo chương trình Khung giáo d c ñ i h c ngành TV-TT ñã ñư c thông qua H i
ñ ng biên so n chương trình ngành TV-TT thông qua năm 2004, chương trình ñào t o
c a b c ñ i h c như sau:
- Th i gian ñào t o: 4 năm;
- T ng s ti t h c toàn khóa: 3.015 ti t, 18 tu n th c t p (10 ñvht). Trong
ñó:
+ Ph n Ki n th c ñ i cương: 1.515 ti t.
+ Ph n ki n th c cơ s ngành: 330 ti t.
+ Ph n Ki n th c ngành: 1.170 ti t.
+ Th c t p gi a khóa (cu i năm th nh t): 6 tu n.
+ Th c t p t t nghi p (cu i năm th hai): 12 tu n.
M t s suy nghĩ v k t c u và ñào t o các ph n ki n th c chương trình
Trong khuôn kh th i gian ñào t o 3 năm ñ i v i b c cao ñ ng và 4 năm ñ i v i
b c ñ i h c, s lư ng ti t h c dành cho ph n ki n th c cơ s c a ngành và ph n ki n th c
ngành chi m t l ít (51 % ñ i v i b c cao ñ ng và 50 % ñ i v i b c ñ i h c) so v i t ng
s ti t trong chương trình .
Ki n th c Ki n th c Ki n th c
S B c T ng s ti t c a
ñ i cương cơ s ngành ngành TV-TT
TT ñào t o chương trình
T ng s T l T ng s T l T ng s T l
1 Trung h c 1.500 540 36 % 210 14 % 750 50 %
2 Cao ñ ng 2.526 1.236 49 % 180 7% 1.110 44 %
3 ð ih c 3.015 1.515 50 % 330 11 % 1.170 39 %
N i dung ph n ki n th c ngành trong các chương trình ñào t o cán b TV-TT ñã
v a ít mà l i v a bao quát t t c các khâu công tác c a m t cơ quan TV-TT. ði u ñó khó
có th ñ m b o m c ñ ñ y ñ và chuyên sâu v ki n th c và k năng ñ i v i ngư i h c.
V i k t c u chương trình như v y, ngư i h c khó có m t ki n th c r ng và ñ m b o
chuyên sâu trong t ng lãnh v c chuyên môn ñ có th có năng l c x lý t t các công vi c
c a m t cơ quan TV-TT.
Ph n ki n th c ngành trong các chương trình ñào t o cán b thư vi n-thông tin bao
g m các môn h c nh m trang b cho ngư i h c có ki n th c và k năng ñ y ñ v các
lĩnh v c như: T ch c ho t ñ ng m t thư vi n, ng d ng công ngh thông tin vào thư
vi n, các s n ph m và d ch v thông tin ñ ph c v ngư i dùng tin, qu n tr cơ quan thư
vi n - thông tin ... ñư c chuy n t i trong m t khuôn kh th i gian có h n, do ñó v n còn
sơ sài, không th ñ y ñ và chuyên sâu ñư c. K t qu là, ph n l n sinh viên - h c sinh ra
trư ng r t h n ch các k năng c n thi t như: s d ng máy tính, ng d ng công ngh
- thông tin, t o l p các s n ph m thông tin, t ch c ho t ñ ng và qu n tr các b ph n công
tác trong m t thư vi n ....
Tình tr ng chung trên ñây t i các cơ s ñào t o TT-TV trong c nư c hi n nay
còn b ch u m t áp l c vì khi xây d ng m t chương trình ñào t o, ngoài ph n ki n th c
chuyên môn ph i cơ c u m t kh i lư ng l n ki n th c t chính tr , qu c phòng , th ch t
ñ n ngo i ng , ki n th c cơ s n n t ng cho ngành ñào t o... ñ ñ m b o m c tiêu v a
ñào t o ñư c chuyên môn v a ñào t o con ngư i toàn di n.
Ngoài ra còn ph i tính ñ n, ch t lư ng ñ u vào c a sinh viên c a các cơ s ñào
t o TT-TV còn khá y u nên y u t này ch c ch n làm nh hư ng nh t ñ nh ñ n quá trình
ti p thu ki n th c và hình thành k năng trong quá trình h c t p ngành TV-TT b i m t
qui trình ñào t o như ñã nêu trên. M t khác th i gian th c hành, th c t p trong quá trình
ñào t o cũng th c s không ñ v n i dung và ñi u ki n ñ sinh viên - h c sinh rèn luy n
k năng tay ngh .
3. ð ngh và gi i pháp
ð có th kh c ph c tình tr ng m t cân ñ i v chương trình ñào t o nêu trên,
chúng tôi khuy n ngh các cơ s ñào t o ngành TV-TT có th nghiên c u ñi u ch nh
chương trình ñào t o theo hư ng ñ u tư thêm các h c ph n và s ti t cho các môn h c ñi
sâu chuyên ngành, hình thành các k năng ngh nghi p.
Hi n nay, trong các văn b n nhà nư c và các cơ s ñào t o ñ u kh ng ñ nh t t c
các chương trình ñang ñào t o v lĩnh v c TV-TT t b c trung h c ñ n cao ñ ng và ñ i
h c, là ngành ñào t o. Như v y, ñ chuyên sâu hơn chúng ta hoàn toàn có th xây d ng
ti p các chương trình chuyên ngành ñào t o cho ngành ñào t o này. T ch c ñào t o theo
chuyên ngành thì các cơ s ñào t o có ñi u ki n v th i gian ñ v a ñào t o chuyên sâu,
ñ kh i lư ng ki n th c c n thi t và v a ñ u tư k năng th c hành các lĩnh v c công
vi c c a m t cơ quan TV-TT. Phương th c ñào t o ñó hy v ng giúp ngư i h c trong t ng
b c h c s thích ng trong t ng c p ñ công vi c trong các lo i hình cơ quan TV-TT.
Liên quan t i các b c ñào t o c th , chúng tôi ki n ngh :
ð i v i chương trình ñào t o b c trung h c ngành TV-TT
M c tiêu và n i dung ñào t o b c h c này là ñào t o ngư i h c có ki n th c và k
năng th c hành chuyên môn ñ th c hi n t t c các qui trình công tác ñơn gi n trong thư
vi n có qui mô nh c p cơ s . Do v y, b c h c này không nh t thi t ph i phân chia
chuyên ngành mà s d ng chương trình ñào t o t ng h p t t c các chu trình công tác
trong m t thư vi n.
V i chương trình ñó, các cơ s ñào t o c n nghiên c u v n d ng ñi u ch nh các n i
dung sau ñ ngư i h c có th tác nghi p ñ c l p trong các thư vi n nh , ngu n l c ít như:
Thư vi n trư ng ph thông, thư vi n các cơ quan hành chính s nghi p, thư vi n công
c ng c p huy n...
- Không t ch c ñào t o ngo i ng chuyên ngành (vì s gi quá ít, l i không c n thi t
b c h c này). Chuy n ngo i ng chuyên ngành (90 ti t) nh p chung ngo i ng ñ i
cương (nâng ngo i ng ñ i cương lên 200 ti t).
- Gi m b t th i gian th c t p c a h c sinh, t 10 tu n th c t p gi a khóa xu ng còn
6-8 tu n, t 15 tu n th c t p t t nghi p xu ng còn 10 ñ n 12 tu n. Th i gian gi m
- ñó dùng ñ u tư thêm nh ng ki n th c lý thuy t và k năng th c hành t i l p h c các
n i dung ki n th c v ng d ng công ngh thông tin, th c hi n các d ch v thông tin
trong thư vi n ...
ð i v i chương trình ñào t o b c cao ñ ng, ñ i h c ngành TV-TT
hai b c h c này, m c tiêu và n i dung ñào t o ngư i h c tr thành c nhân th c
hành (ñ i v i b c cao ñ ng) và c nhân lý thuy t l n th c hành (ñ i v i b c ñ i h c). ð i
tư ng này khi ra trư ng có th thích ng nhanh và tác nghi p t t t ng qui trình công tác
có tính ph c t p cao trong các thư vi n ph thông có qui mô l n ho c các thư vi n khoa
h c. ð ñ m b o ngư i h c có ñ ki n th c lý thuy t và k năng th c hành t ng khâu
công vi c trong các lo i thư thư vi n này, chương trình ñào t o ph i thi t k theo hư ng
chuyên sâu t ng chuyên ngành TV-TT, c th :
• B c cao ñ ng:
Chia làm hai chuyên ngành ñào t o:
- Chuyên ngành Thư vi n;
- Chuyên ngành Thông tin - Thư m c.
Các chuyên ngành trên có th c u trúc các kh i ki n th c như sau:
+ Kh i ki n th c ñ i cương : 50/160 ñvht (~ 33 %).
(Không c u trúc ph n ki n th c ngo i ng ñ i cương , SV t h c).
+ Kh i ki n th c cơ s và liên quan c a chuyên ngành: 40/160 ñvht (~ 27 %).
+ Kh i ki n th c chuyên ngành: 60/160 ñvht (~ 40 %).
• B c ñ i h c:
Chia làm ba chuyên ngành:
- Chuyên ngành Thư vi n;
- Chuyên ngành Thông tin - Thư m c;
- Qu n tr TV-TT.
Các chuyên ngành trên có th c u trúc các kh i ki n th c như sau:
+ Kh i ki n th c ñ i cương: 70 / 210 ñvht.
(Không c u trúc ph n ki n th c ngo i ng ñ i cương , SV t h c).
+ Kh i ki n th c cơ s và liên quan c a chuyên ngành: 55 ñvht.
+ Kh i ki n th c chuyên ngành: 85 ñvht .
Hi n nay, c nư c có ñ n 16 cơ s tham gia tuy n sinh và ñào t o cán b TV-TT
(Phía B c có 8 cơ s , trong ñó có 3 cơ s ñào t o b c ñ i h c và 5 cơ s ñào t o b c cao
ñ ng; Phía Nam có 8 cơ s , trong ñó có 2 cơ s ñào t o ñ i h c và 6 cơ s ñào t o b c
cao ñ ng). V i s gia tăng v cơ s ñào t o cán b TV-TT như hi n nay, v n ñ ñào t o
chuyên ngành l i càng ph i xem xét kh n trương và ñ y ñ hơn.
- V i m t th trư ng lao ñ ng khá l n, v i yêu c u ki n th c và năng l c ngày càng
cao ñ i v i cán b thư vi n. Nh ng v n ñ nêu ra trên ñây hy v ng s là m t tín hi u m i
v m c tiêu và chương trình ñ i v i các cơ s tham gia ñào t o cán b cho ngành TV-TT
hi n nay.
Training in LIS specialty
Nguyen The Dung
Journal of Information and Documentation, 2005, no. 2. pp....
Abstracts: Compares the content structures of LIS training programmes at the present
4 educational levels in Vietnam: secondary school, high school, higher school and MA;
Indicates the weaknesses in the existing programme structure; Makes suggestions to the
division of training specialties at high school and higher school levels.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
