Đất - một tài nguyên, một tài sản cần được bảo vệ và sử dụng có hiệu quả

Bùi Nữ Hoàng Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 60(12/1): 114 - 118<br /> <br /> ĐẤT – MỘT TÀI NGUYÊN, MỘT TÀI SẢN CẦN ĐƯỢC BẢO VỆ VÀ SỬ DỤNG<br /> CÓ HIỆU QUẢ<br /> Bùi Nữ Hoàng Anh<br /> Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> Ảnh: Sưu tầm<br /> <br /> <br /> TẠI SAO CẦN BẢO VỆ VÀ SỬ DỤNG CÓ<br /> HIỆU QUẢ TÀI NGUYÊN ĐẤT?<br /> Loài người chúng ta được hưởng một món<br /> quà vô cùng quý giá mà thiên nhiên ban tặng<br /> đó là đất đai. Gần đây, trong báo cáo về suy<br /> thoái đất toàn cầu, Chương trình Môi trường<br /> Liên Hợp Quốc (UNEP) đã khẳng định:<br /> “Mặc cho những tiến bộ khoa học - kỹ thuật<br /> vĩ đại, con người hiện đại vẫn phải sống dựa<br /> vào đất”. Thực tế cho thấy, ở quốc gia nào<br /> cũng vậy, đất là tư liệu đặc biệt trong sản xuất<br /> nông - lâm nghiệp, là đối tượng lao động độc<br /> đáo đồng thời cũng là môi trường sản xuất ra<br /> lương thực, thực phẩm, là thành phần quan<br /> trọng hàng đầu của môi trường sống, cơ sở<br /> lãnh thổ để phân bố các ngành kinh tế quốc<br /> dân, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây<br /> dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc<br /> phòng và an ninh. Vấn đề sử dụng đất bền<br /> vững và có hiệu quả, thời gian gần đây, đã trở<br /> thành vấn đề có tính chiến lược trên phạm vi<br /> toàn cầu. Vấn đề đó đặc biệt quan trọng đối<br /> với sự tồn tại và phát triển của nhân loại, bởi<br /> nhiều lẽ:<br /> - Thứ nhất, đất đai vừa là tài nguyên vừa là<br /> một tài sản vô cùng quý giá của các dân tộc.<br /> Từ xa xưa, các quốc gia, các dân tộc trên thế<br /> giới đều đã rất coi trọng đất đai và đặc biệt là<br /> <br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> đất sản xuất nông nghiệp. Khi chưa có bàn tay<br /> con người can thiệp, đất đai là một thứ tài<br /> nguyên. Song, chính giá trị sử dụng trực tiếp<br /> bắt đầu được hình thành từ sự tác động của<br /> bàn tay con người đã biến đất đai từ một tài<br /> nguyên đã trở thành một tài sản. Đối với một<br /> quốc gia, đất đai là thứ tài sản vô giá, thiêng<br /> liêng và trường tồn với thời gian. Đất đai vô<br /> giá và thiêng liêng là bởi vì các dân tộc của<br /> quốc gia ấy đã bỏ công sức, xương máu để<br /> khai phá, giữ gìn và phát triển. Đất trường tồn<br /> với thời gian bởi đất đai gắn với lịch sử của<br /> mỗi quốc gia, mỗi dân tộc và diện tích đất ít<br /> thay đổi theo thời gian.<br /> - Thứ hai, tài nguyên đất có hạn, đất có khả<br /> năng canh tác lại càng ít ỏi. Toàn lục địa, trừ<br /> diện tích đóng băng vĩnh cửu (1.360 triệu<br /> héc-ta) chỉ còn có 13.340 triệu héc-ta. Trong<br /> đó, phần lớn diện tích đó có nhiều hạn chế<br /> cho sản xuất do quá lạnh, khô, dốc, nghèo<br /> dinh dưỡng, hoặc quá mặn, nhiễm phèn, bị ô<br /> nhiễm, bị phá hoại do hoạt động sản xuất<br /> hoặc do bom mìn chiến tranh để lại. Diện tích<br /> đất có khả năng canh tác của lục địa chỉ có<br /> khoảng 3.030 triệu héc-ta. Hiện nhân loại mới<br /> khai thác được 1.500 triệu héc-ta đất canh tác.<br /> - Thứ ba, diện tích tự nhiên và đất canh tác<br /> trên đầu người ngày càng giảm do áp lực của<br /> sự gia tăng dân số, tiến trình đô thị hóa, công<br /> nghiệp hóa và phát triển các hạ tầng kỹ thuật.<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Bùi Nữ Hoàng Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Diện tích đất canh tác bình quân đầu người<br /> của thế giới, hiện nay, chỉ còn 0,23 ha. Ở<br /> nhiều quốc gia thuộc khu vực châu Á, Thái<br /> Bình Dương diện tích này là dưới 0,15 ha và<br /> ở Việt Nam chỉ còn 0,113 ha. Theo tính toán<br /> của Tổ chức Nông lương thế giới (FAO), với<br /> trình độ sản xuất trung bình hiện nay trên thế<br /> giới, để có đủ lương thực, thực phẩm, mỗi<br /> người cần có 0,4 ha đất canh tác. Vậy mà diện<br /> tích này vẫn đang trong xu hướng giảm dần.<br /> - Thứ tư, do điều kiện tự nhiên, hoạt động của<br /> con người, hậu quả của chiến tranh nên diện<br /> tích đáng kể của lục địa đã, đang và sẽ còn bị<br /> thoái hóa, hoặc ô nhiễm dẫn tới tình trạng<br /> giảm hoặc mất khả năng sản xuất và gây<br /> nhiều hậu quả nghiêm trọng khác cho môi<br /> trường sống. Trên thế giới hiện có 2.000 triệu<br /> héc-ta đất đã và đang bị thoái hóa, trong đó<br /> 1.260 triệu héc-ta tập trung ở châu Á, Thái<br /> Bình Dương. Ở Việt Nam hiện có 16,7 triệu<br /> héc-ta bị xói mòn, rửa trôi mạnh, chua nhiều,<br /> 9 triệu héc-ta đất có tầng mỏng và độ phì<br /> thấp, 3 triệu héc-ta đất thường bị khô hạn và<br /> sa mạc hóa, 1,9 triệu héc-ta đất bị phèn hóa,<br /> mặn hóa mạnh. Một mặt, những hậu quả đó<br /> do sự biến đổi của tự nhiên, khí hậu. Mặt<br /> khác, tình trạng ô nhiễm do phân bón, hóa<br /> chất bảo vệ thực vật, chất thải, nước thải đô<br /> thị, khu công nghiệp, làng nghề, sản xuất,<br /> dịch vụ và chất độc hóa học để lại sau chiến<br /> tranh cũng đáng báo động. Hoạt động canh<br /> tác và đời sống còn bị đe dọa bởi tình trạng<br /> ngập úng, lũ quét, đất trượt, sạt lở và thoái<br /> hóa đất, ...<br /> ĐẤT NÔNG NGHIỆP Ở NƯỚC TA<br /> Với tổng diện tích tự nhiên 331.690 km2 và<br /> dân số 85.789.573 người (2009), Việt Nam là<br /> một quốc gia đất ít, dân lại đông, không<br /> những thế, đến nay một diện tích đất tự nhiên<br /> đáng kể đã và đang bị hoang hoá. Do đó, đối<br /> với nước ta, đất đai càng quý giá, đặc biệt đối<br /> với sản xuất nông nghiệp. Nước ta có các<br /> vùng đất nông nghiệp trù phú như đồng bằng<br /> sông Hồng rộng gần 800 ngàn ha, đồng bằng<br /> sông Cửu Long khoảng 2,5 triệu ha. Nhưng<br /> hiện cả hai vùng này đều bị chia nhỏ, manh<br /> mún khiến cho việc hiện đại hóa các công trình<br /> thủy nông gặp nhiều khó khăn. Mặt khác, diện<br /> tích đất nông nghiệp đang bị giảm dần.<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 60(12/1): 114 - 118<br /> <br /> Theo quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010<br /> của Bộ Tài nguyên và Môi trường, diện tích<br /> đất nông nghiệp tăng từ 8.793.783 ha (năm<br /> 2000) lên 9.363.063 ha (năm 2010). Tuy<br /> nhiên, dân số nước ta cũng tăng từ 77.635.400<br /> người (năm 2000) lên 86.408.856 người<br /> (2010). Bình quân diện tích đất nông nghiệp<br /> trên đầu người của cả nước lại có xu thế giảm<br /> từ 0,113 ha (2000) xuống 0,108 ha (2010).<br /> Như vậy, trong 10 năm (2000-2010), bình<br /> quân diện tích đất nông nghiệp giảm 50<br /> m2/người, hằng năm giảm 5 m2/người. Số<br /> liệu tổng hợp ở bảng dưới đây nói lên điều đó.<br /> Theo GS. Viện sỹ Vũ Tuyên Hoàng, dự báo<br /> đến năm 2010, đất nông nghiệp của Việt Nam<br /> sẽ giảm mà nguyên nhân chủ yếu là do quá<br /> trình đô thị hóa và công nghiệp hóa. Có thể<br /> thấy tình trạng đó cũng diễn ra ở một số nước<br /> châu Á từ thập niên 1980 – 1990 đến nay. Ở<br /> một số nước mà cây lúa nước vốn là cây<br /> lương thực chính, tỷ lệ mất đất canh tác hàng<br /> năm là rất đáng kể. Có thể thấy điều đó qua số<br /> liệu tổng hợp ở bảng 2. Đáng lưu ý là tình<br /> trạng mất đất canh tác ở nhiều nơi lại rơi vào<br /> diện tích đất màu mỡ đang còn mang lại giá<br /> trị sản xuất cao cho người dân. GS Lê Văn<br /> Tiềm (Viện Khoa học Nông nghiệp) cho biết:<br /> “Đất canh tác bị mất còn do các công trình<br /> thủy điện. Hồ chứa nước của các công trình<br /> này làm ngập các thung lũng, là nơi tập trung<br /> chủ yếu ruộng lúa nước vốn rất quý hiếm ở<br /> miền núi. Ruộng ở đó không bị xói mòn, có<br /> thể cấy 2 vụ, bình quân cả năm thu được 8 tấn<br /> thóc/ha, gấp nhiều lần so với ruộng nương<br /> sườn đồi núi. Tuy nhiên, thông tin về các<br /> công trình thủy điện làm ngập hết bao nhiêu<br /> ha ruộng lúa còn rất ít”. Chúng ta cũng có thể<br /> thấy điều này khi đi dọc theo đường quốc lộ<br /> số 5, nhiều cánh đồng màu mỡ hai bên đã bị<br /> phủ kín bằng những lớp cát dầy chuẩn bị cho<br /> sự xuất hiện của những công trình mới. Về<br /> chất đất, vấn đề đáng báo động hiện nay là<br /> tình trạng suy giảm chất lượng đất nông<br /> nghiệp do rửa trôi, xói mòn, khô hạn và sa<br /> mạc hóa, mặn hóa, phèn hóa, chua hóa, thoái<br /> hoá lý hóa học đất, ô nhiễm... Ngoài việc chặt<br /> phá rừng đầu nguồn, sử dụng hóa chất không<br /> đúng cách trong canh tác, những năm gần<br /> đây, hàng loạt sân golf lớn nhỏ (có những sân<br /> có diện tích rộng trên vài chục ha) xuất hiện<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Bùi Nữ Hoàng Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> một cách ồ ạt làm cho đất đai bị ảnh hưởng<br /> theo chiều hướng tiêu cực. Để xây dựng<br /> những sân golf đó, người ta chặt cây rừng,<br /> san ủi hàng triệu khối đất đá, thay đổi địa<br /> hình, phá vỡ cảnh quan tự nhiên để cho ra đời<br /> nhiều “điểm đến xanh”, “thiên đường<br /> xanh”… mà ẩn dấu phía sau là những mảng<br /> xám gây hại cho môi sinh, xã hội. Theo phân<br /> tích của một số nhà khoa học trong lĩnh vực<br /> trồng trọt, để có thảm cỏ trải dài, phẳng mịn,<br /> xanh,… thì theo định kỳ, cần một lượng lớn<br /> hóa chất đổ xuống để diệt nấm và sâu bệnh.<br /> <br /> 60(12/1): 114 - 118<br /> <br /> Số liệu của Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ<br /> (EPA) cho thấy, lượng hóa chất trung bình sử<br /> dụng cho sân golf mỗi năm là 1,5 tấn/ha, lớn<br /> gấp ba lần số hóa chất cho một khu canh tác<br /> nông nghiệp bình thường. Điều đó gây hậu<br /> quả khôn lường đến đời sống lâu dài của con<br /> người. Và không ai khác, chính thế hệ con<br /> cháu chúng ta phải gánh chịu hậu quả đó.<br /> Suy thoái chất lượng đất dẫn tới việc giảm<br /> khả năng sản xuất, giảm đa dạng sinh học và<br /> nhiều hậu quả khác.<br /> <br /> Bảng 1. Quy hoạch sử dụng nhóm đất nông nghiệp toàn quốc đên năm 2010<br /> Hiện trạng<br /> năm 2000<br /> <br /> Loại đất<br /> <br /> Tổng diện tích nhóm đất nông nghiệp<br /> <br /> Quy hoạch<br /> đến năm 2010<br /> <br /> Tăng (+), giảm (-)<br /> 2000-2010<br /> <br /> Diện tích<br /> <br /> Cơ cấu<br /> <br /> Diện tích<br /> <br /> Cơ cấu<br /> <br /> Diện tích<br /> <br /> Cơ cấu<br /> <br /> (ha)<br /> <br /> (%)<br /> <br /> (ha)<br /> <br /> (%)<br /> <br /> (ha)<br /> <br /> (%)<br /> <br /> 20.388.116<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> 25.627.416<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> +5.239.300<br /> <br /> I. Đất sản xuất nông nghiệp<br /> <br /> 8.793.783<br /> <br /> 43,13<br /> <br /> 9.363.063<br /> <br /> 36,54<br /> <br /> +569.280<br /> <br /> 1. Đất trồng cây hàng năm<br /> <br /> 6.167.093<br /> <br /> 6.147.486<br /> <br /> -19.607<br /> <br /> 1.1.Đất trồng lúa<br /> <br /> 4.467.770<br /> <br /> 3.996.054<br /> <br /> -471.716<br /> <br /> 1.2. Đất cỏ dùng vào chăn nuôi<br /> <br /> 37.575<br /> <br /> 289.271<br /> <br /> +251.696<br /> <br /> 1.3. Đất trồng cây hàng năm khác<br /> <br /> 1.661.748<br /> <br /> 1.862.161<br /> <br /> +200.413<br /> <br /> 2. Đất trồng cây lâu năm<br /> <br /> 2.258.844<br /> <br /> 2.656.893<br /> <br /> +398.049<br /> <br /> 367.846<br /> <br /> 558.684<br /> <br /> +190.838<br /> <br /> 3. Đất nuôi trồng thuỷ sản<br /> <br /> -6,59<br /> <br /> 4.Đất nông nghiệp khác<br /> II. Đất lâm nghiệp<br /> <br /> 11.575.429<br /> <br /> 1. Đất rừng sản xuất<br /> <br /> 4.733.684<br /> <br /> 7.701.897<br /> <br /> +2.968.213<br /> <br /> 2. Đất rừng phòng hộ<br /> <br /> 5.398.181<br /> <br /> 6.562.777<br /> <br /> +1.164.596<br /> <br /> 3.Đất rừng đặc dụng<br /> <br /> 1.443.162<br /> <br /> 1.977.847<br /> <br /> +534.685<br /> <br /> 402<br /> <br /> 402<br /> <br /> +746<br /> <br /> 4. Đất ươm cây giống<br /> III. Đất làm muối<br /> <br /> 56.78<br /> <br /> 18.904<br /> <br /> 16.243.669<br /> <br /> 0.09<br /> <br /> 63.38<br /> <br /> 20.684<br /> <br /> 0.08<br /> <br /> +4.668.240<br /> <br /> +6,60<br /> <br /> +1.780<br /> <br /> -0,01<br /> <br /> Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường<br /> <br /> Bảng 2. Tỷ lệ mất đất nông nghiệp hàng năm của một số nước châu Á trong thập niên 1980-1990<br /> Đơn vị tính: %<br /> Nước<br /> <br /> Trung Quốc<br /> <br /> Hàn Quốc<br /> <br /> Đài Loan<br /> <br /> Nhật Bản<br /> <br /> Việt Nam<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 1,4<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 1,6<br /> <br /> 0,4<br /> <br /> Nguồn: Hội thảo “Sử dụng tài nguyên đất ở Việt Nam với định cư đô thị và nông thôn” ngày 24-25/5/2007.<br /> <br /> Bảng 3. Giá trị lương thực nhập khẩu của một số nước châu Á<br /> Đơn vị tính: tỷ USD<br /> <br /> Nước<br /> <br /> Nhật Bản<br /> <br /> Hàn Quốc<br /> <br /> Đài Loan<br /> <br /> Ma-lai-xia<br /> <br /> Giá trị lương thực<br /> nhập khẩu<br /> <br /> 23,7<br /> <br /> 4,6<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 1,3<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Bùi Nữ Hoàng Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 60(12/1): 114 - 118<br /> Nguồn: Theo Việt Báo<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Bùi Nữ Hoàng Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Những tác động tiêu cực trên đây ảnh hưởng<br /> trực tiếp đến hơn 50% diện tích đã và đang sản<br /> xuất nông nghiệp, đồng thời cũng là thách thức<br /> to lớn đối với sự phát triển nông nghiệp bền<br /> vững ở nước ta. Mặt khác, việc sử dụng đất còn<br /> lãng phí, chỉ tính riêng ở 68 nông trường quốc<br /> doanh và 33 vùng kinh tế mới và chuyên canh<br /> trước đây đã có trên 30.000 ha sau khi khai<br /> hoang lại bị bỏ hóa trở lại, không đưa vào sản<br /> xuất nông, lâm nghiệp. Mà lịch sử đã chứng<br /> minh rằng, sản xuất nông nghiệp phải được tiến<br /> hành trên đất tốt mới có hiệu quả. Tuy nhiên, để<br /> hình thành đất với độ phì nhiêu cần thiết cho<br /> canh tác nông nghiệp phải trải qua hàng nghìn<br /> năm, thậm chí hàng vạn năm. Vì vậy, ngày nay,<br /> mỗi khi sử dụng đất đang sản xuất nông nghiệp<br /> cho các mục đích khác cần cân nhắc kỹ để<br /> không rơi vào tình trạng chạy theo lợi ích trước<br /> mắt để rồi lại phải đương đầu với cái đói. Trước<br /> mắt, Việt Nam vẫn là nước xuất khẩu lương thực<br /> khá ổn định, an ninh lương thực cấp quốc gia<br /> chưa phải là điều đáng quan ngại. Nhưng, cứ với<br /> tốc độ chuyển đổi đất như hiện nay thì trong<br /> tương lai, vấn đề an ninh lương thực-thực phẩm<br /> (ANLT-TP) sẽ trở thành một trong nhiều thách<br /> thức. Theo Bộ nông nghiệp và phát triển nông<br /> thôn, dự tính nhu cầu lương thực của cả nước<br /> năm 2010 là 42 triệu tấn (tăng 5 triệu so với năm<br /> 2005). Với diện tích gieo trồng lúa hiện nay là<br /> 7,15 triệu ha thì có thể đạt sản lượng 39 triệu tấn<br /> thóc ( với hệ số sử dụng đất trồng 1,8). Như vậy,<br /> nhu cầu lương thực vẫn có thể không được đáp<br /> ứng đầy đủ. Trong khi đó, để đảm bảo đến năm<br /> 2010 vẫn giữ được diện tích trên là một khó<br /> khăn lớn trước sức ép của sự gia tăng dân số và<br /> sức ép của tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại<br /> hóa. Một thực tế khác nữa là, Mức sẵn có về<br /> lương thực phân bố không đều giữa các vùng,<br /> nếu như đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là<br /> 1.106kg/người/năm thì đồng bằng sông Hồng là<br /> 342kg/người/năm, còn Đông Bắc, Tây Bắc, Tây<br /> nguyên<br /> nhìn<br /> chung<br /> chỉ<br /> đạt<br /> dưới<br /> 200kg/người/năm. Theo kinh nghiệm thế giới thì<br /> lương thực thực phẩm phải ở mức 500<br /> kg/người/năm thì mới đảm bảo ANLT-TP. Ở<br /> nước ta, hiện nay trong khi một lượng gạo lớn<br /> cần xuất khẩu thì hàng năm vẫn có khoảng 6,7%<br /> số hộ thiếu đói lương thực. Thực tế cho thấy, ở<br /> một số nước châu Á, sản lượng lương thực đã<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 60(12/1): 114 - 118<br /> <br /> giảm mạnh khi diện tích đất trồng lúa bị mất.<br /> Nông nghiệp các nước này chỉ còn chiếm dưới<br /> 10% GDP (Hàn Quốc còn 3,2% GDP, Đài Loan<br /> là 4% GDP). Với lợi nhuận thu được từ công<br /> nghiệp, các nước này nhập khẩu lương thực. Giá<br /> trị nhập khẩu lương thực trong thời gian gần đây<br /> của một số nước như sau:<br /> Từ thực tế trên ta thấy, để giải quyết tốt vấn đề<br /> an ninh lương thực trong khi vẫn cần đảm bảo<br /> thực hiện thắng lợi mục tiêu công nghiệp hóa –<br /> hiện đại hóa thì cần sử dụng đất tiết kiệm, có<br /> hiệu quả và bền vững, trong đó cần quan tâm<br /> quản lý tốt cả về số lượng và chất lượng đất đai.<br /> Bên cạnh đó, việc dùng đất cho công nghiệp và<br /> đô thị cần phải được tính toán thận trọng hơn.<br /> Chúng ta không thiếu đất làm công nghiệp.<br /> Nhiều nước trên thế giới thường quy hoạch khu<br /> công nghiệp ở các vùng đất xấu. Bài học Nhật<br /> Bản cho thấy họ tiết kiệm từng mét vuông đất<br /> nông nghiệp.<br /> CẦN LÀM GÌ ĐỂ SỬ DỤNG ĐẤT CÓ HIỆU<br /> QUẢ VÀ BỀN VỮNG?<br /> Với đặc điểm riêng biệt và vai trò vô cùng quan<br /> trọng của loại tài nguyên-tài sản này, sử dụng<br /> đất có hiệu quả và bền vững trong bối cảnh hiện<br /> nay nổi lên như một vấn đề cấp bách cần giải<br /> quyết. Sử dụng đất đai có hiệu quả sẽ vừa đáp ứng<br /> được những đòi hỏi trước mắt vừa thỏa mãn được<br /> những yêu cầu của sự phát triển bền vững của một<br /> quốc gia và toàn cầu trong tương lai. Để sử dụng<br /> đất có hiệu quả và bền vững cần phối hợp đồng bộ<br /> hàng loạt các giải pháp liên quan đến nhiều mặt,<br /> đó là:<br /> - Tuyên truyền để nâng cao nhận thức của dân<br /> chúng về vai trò của đất đai và phát động quần<br /> chúng thực hiện các hoạt động cải tạo và bảo vệ<br /> đất.<br /> - Ưu tiên sử dụng đất tốt cho nông nghiệp, dành<br /> đất xấu (có khả năng sản xuất thấp) cho các mục<br /> đích phi nông nghiệp.<br /> - Điều hòa giữa áp lực của sự gia tăng dân số và<br /> tăng trưởng về kinh tế nhằm đáp ứng yêu cầu sử<br /> dụng đất bền vững.<br /> - Áp dụng quy trình và công nghệ canh tác thích<br /> hợp theo từng vùng, tiểu vùng, đơn vị sinh thái và<br /> hệ thống cây trồng. Quản lý hệ thống nông<br /> nghiệp một cách khoa học nhằm đảm bảo khả<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />