Đau dây thần kinh V do nguyên nhân bất thường phát triển tĩnh mạch (DVA): Báo cáo 1 ca hiếm gặp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bất thường phát triển tĩnh mạch (Developmental venous anomaly=DVA) là nguyên nhân hiếm gặp gây đau dây thần kinh số V. Nghiên cứu báo cáo 1 ca bệnh nhân nữ, 35 tuổi, đau dây thần kinh V2V3 hơn 10 năm, thất bại với điều trị nội khoa và nhiệt đông hạch Gasserian. MRI sọ não ghi nhận hình ảnh Caput Medusae thường gặp của DVA chèn ép dây V. Bệnh nhân được phẫu thuật giải ép vi mạch (Microvascular Decompression Surgery=MVD) cho kết quả hết đau hoàn toàn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đau dây thần kinh V do nguyên nhân bất thường phát triển tĩnh mạch (DVA): Báo cáo 1 ca hiếm gặp

Báo cáo Ca lâm sàng Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh; 28(2):160-163 ISSN: 1859-1779 https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2025.02.20 Đau dây thần kinh V do nguyên nhân bất thường phát triển tĩnh mạch (DVA): Báo cáo 1 ca hiếm gặp Bùi Ngọc Hùng1,*, Trần Thiện Khiêm2, Bùi Xuân Bách1 1 Bệnh viện chuyên khoa Ngoại thần kinh Quốc tế, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam 2 Khoa Ngoại thần kinh, bệnh viện Chợ Rẫy, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam Tóm tắt Bất thường phát triển tĩnh mạch (Developmental venous anomaly=DVA) là nguyên nhân hiếm gặp gây đau dây thần kinh số V. Chúng tôi báo cáo 1 ca bệnh nhân nữ, 35 tuổi, đau dây thần kinh V2V3 hơn 10 năm, thất bại với điều trị nội khoa và nhiệt đông hạch Gasserian. MRI sọ não ghi nhận hình ảnh Caput Medusae thường gặp của DVA chèn ép dây V. Bệnh nhân được phẫu thuật giải ép vi mạch (Microvascular Decompression Surgery=MVD) cho kết quả hết đau hoàn toàn. Từ khóa: bất thường phát triển tĩnh mạch (DVA); đau dây thần kinh số V; phẫu thuật giải ép vi mạch Abstract DEVELOPMENTAL VENOUS ANOMALY CAUSING TRIGEMINAL NEURALGIA: A RARE CASE REPORT Bui Ngoc Hung, Tran Thien Khiem, Bui Xuan Bach Developmental venous anomaly (DVA) is a rare cause of trigeminal neuralgia. We reported a case of a 35-year-old female patient who experienced pain in the V2 and V3 branches of the trigeminal nerve for over 10 years, failed to respond to medical treatment and Gasserian ganglion thermocoagulation. MRI of the brain revealed the 'Caput Medusae' sign associated with DVA. The patient underwent microvascular decompression surgery, resulting in complete pain relief. Keywords: developmental venous anomaly=DVA; trigeminal neuralgia; Microvascular Decompression Surgery 1. ĐẶT VẤN ĐỀ hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Nguyên nhân thường gặp do sự xung đột mạch máu thần kinh tại gốc dây thần kinh số V (REZ=root entry zone), gây thoái hóa mất Đau dây thần kinh số V thường được mô tả bằng những myelin [1]. Thường gặp trong lâm sàng là động mạch tiểu não cơn đau dữ dội như dao đâm ở mặt, làm bệnh nhân phải bỏ trên (SCA=Superior Cerebellar Artery), động mạch tiểu não dở những hoạt động thường ngày như ăn, nói, đánh răng, ảnh Ngày nhận bài: 26-02-2025 / Ngày chấp nhận đăng bài: 10-03-2025 / Ngày đăng bài: 13-03-2025 *Tác giả liên hệ: Bùi Ngọc Hùng. Bệnh viện chuyên khoa Ngoại thần kinh Quốc Tế, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. E-mail: hungbuins@gmail.com © 2025 Bản quyền thuộc về Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh. 160 https://www.tapchiyhoctphcm.vn
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 2 * 2025 trước dưới (AICA=Anterior Inferior Cerebellar Artery), … kinh số V theo chi phối của dây V2 V3 (T), có điểm kích hoạt [1]. Tĩnh mạch cũng được xem là nguyên nhân đau dây thần cơn đau (trigger point) ở cánh mũi (T). kinh V, trong đó bất thường phát triển tĩnh mạch (DVA) (hay MRI sọ não có bơm thuốc cản từ ghi nhận cấu trúc tĩnh còn gọi là u mạch tĩnh mạch=venous angioma) là 1 nguyên mạch bất thường giãn lớn chạy vào cầu não-cuống tiểu não nhân hiếm gặp theo y văn [2,3]. Chúng tôi báo cáo 1 ca đau giữa (T) và bán cầu tiểu não (T) nghĩ nhiều đến bất thường dây thần kinh số V được chẩn đoán nguyên nhân do bất phát triển tĩnh mạch (Hình 1). thường phát triển tĩnh mạch bằng MRI và điều trị thành công bằng phương pháp giải ép vi mạch. Bệnh nhân được điều trị phẫu thuật giải ép vi mạch. Trong quá trình phẫu thuật ghi nhận tĩnh mạch giãn lớn chèn ép vào gốc và tạo dấu ấn lõm trên dây thần kinh V. Tĩnh mạch được 2. BÁO CÁO CA bóc tách và tạo ngăn cách với dây thần kinh bằng miếng Bệnh nhân nữ, 35 tuổi, khởi phát đau nửa mặt (T) vùng Teflon. Quá trình phẫu thuật được thực hiện cẩn thận tránh hàm trên và hàm dưới hơn 10 năm. Bệnh nhân được điều trị gây tổn thương mạch máu và đảm bảo tĩnh mạch dẫn lưu tốt nhiệt đông hạch Gasserian 2 lần, chỉ giảm đau thời gian ngắn, sau khi chèn Teflon. Ngay sau phẫu thuật, bệnh nhân hết đau hiện tại dùng thuốc Carbamazepine 200mg 6 viên/ngày, vẫn mặt, không phát hiện tổn thương thần kinh mới, ngưng hoàn còn những cơn đau tần suất >15 cơn/ngày, ảnh hưởng nghiêm toàn Carbamazepine. trọng đến đời sống. Triệu chứng lâm sàng gồm đau dây thần Bệnh nhân được theo dõi sau 2 năm chưa tái phát đau. Hình1. MRI sọ não xung T1 không thuốc cản từ (trái) và có thuốc cản từ (phải), ghi nhận hình ảnh tĩnh mạch dãn lớn, nhiều nhánh nhỏ (dấu hiệu Caput Medusae) đi vào cầu não và cuống tiểu não giữa (T) 3. BÀN LUẬN bệnh lý xơ cứng rải rác, … [1]. DVA là dị dạng tĩnh mạch bẩm sinh, có đặc trưng trên MRI Đau dây thần kinh V thường xuất hiện sau tuổi 50, gây triệu sọ não là hình ảnh Caput Medusae, hoặc cây cọ [2]. DVA có chứng đau mặt dữ dội, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống chức năng dẫn lưu máu về xoang tĩnh mạch màng cứng hoặc của người bệnh [2]. Nguyên nhân hay gặp do mạch máu chèn tĩnh mạch sâu ở não. Vì vậy, tắc DVA có thể gây tổn thương ép thần kinh, gây mất myelin, kích thích tế bào thần kinh phát thần kinh nghiêm trọng. xung bất thường [1]. Động mạch như SCA, AICA là tác nhân Đau dây thần kinh V có thể điều trị bằng thuốc như thường thấy trong phẫu thuật, tuy nhiên tĩnh mạch cũng được Carbamazepine, hoặc các phương pháp can thiệp như nhiệt ghi nhận là nguyên nhân có thể gây ra bệnh. Ngoài ra còn có đông hạch Gasserian, Gamma Knife hoặc phẫu thuật giải ép những nguyên nhân khác như u não, dị dạng mạch máu não, vi mạch Jannetta [1]. Y văn có tổng kết kết quả điều trị đau https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2025.02.20 https://www.tapchiyhoctphcm.vn | 161
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 2 * 2025 dây V do bất thường phát triển tĩnh mạch theo Bảng 1. Xung đột lợi ích Bảng 1. Kết quả điều trị đau dây V do DVA của các tác giả khác Không có xung đột lợi ích tiềm ẩn nào liên quan đến bài viết này được báo cáo. Tình trạng Tên tác Tuổi/Giới Phương pháp đau sau giả/Năm bệnh nhân điều trị điều trị ORCID Pelz DM 30, Nam Cắt tĩnh mạch Hết (1983) [4] Bùi Ngọc Hùng Martin N Không xác https://orcid.org/0009-0000-6369-4001 Cắt tĩnh mạch Giảm (1984) [5] định Trần Thiện Khiêm Isu T (1985) 35, Nam MVD Hết [6] https://orcid.org/0009-0004-6175-4997 Nagata K 29, Nam MVD Hết Bùi Xuân Bách (1995) [7] https://orcid.org/0009-0009-6977-3435 Peterson AM (2002) 23, Nam MVD Giảm [8] Đóng góp của các tác giả Hủy hạch 33, Nữ Gasserian Hết Ý tưởng nghiên cứu: Bùi Ngọc Hùng 52, Nam Thuốc Giảm Đề cương và phương pháp nghiên cứu: Bùi Ngọc Hùng Hủy Thu thập dữ liệu: Bùi Ngọc Hùng 46, Nữ Hết hạch/MVD Giám sát nghiên cứu: Trần Thiện Khiêm, Bùi Xuân Bách 47, Nam Thuốc Giảm Nhập dữ liệu: Bùi Ngọc Hùng Yamamoto 34, Nữ MVD Hết T (2013) [3] Quản lý dữ liệu: Bùi Ngọc Hùng Bệnh nhân của chúng tôi khởi phát bệnh ở độ tuổi 25, đáp Phân tích dữ liệu: Bùi Ngọc Hùng, Trần Thiện Khiêm ứng kém với thuốc và nhiệt đông hạch Gasserian thất bại. Vì Viết bản thảo đầu tiên: Bùi Ngọc Hùng vậy phẫu thuật giải ép vi mạch là lựa chọn tối ưu. Sau khi có Góp ý bản thảo và đồng ý cho đăng bài: Bùi Ngọc Hùng, Trần chẩn đoán hình ảnh học, bệnh nhân được lên kế hoạch phẫu Thiện Khiêm, Bùi Xuân Bách thuật, mục tiêu là giải phóng dây V khỏi chèn ép, đồng thời đảm bảo không làm tổn thương DVA vì có thể gây nhồi máu Cung cấp dữ liệu và thông tin nghiên cứu tĩnh mạch cầu não hoặc tiểu não. Ngoài ra, trong quá trình Tác giả liên hệ sẽ cung cấp dữ liệu nếu có yêu cầu từ Ban phẫu thuật, có thể thám sát những nguyên nhân mạch máu biên tập. khác như SCA, AICA… mà trên MRI sọ não không hoàn toàn loại trừ được. Kết quả phẫu thuật giải quyết cơn đau triệt để, bệnh nhân quay trở lại sinh hoạt bình thường, không còn TÀI LIỆU THAM KHẢO dùng thuốc. 1. Maarbjerg S, Di Stefano G, Bendtsen L, Cruccu G. Trigeminal neuralgia - diagnosis and treatment. 4. KẾT LUẬN Cephalalgia. 2017;37(7):648-657. Bất thường phát triển tĩnh mạch là nguyên nhân hiếm gây 2. Samadian M, Bakhtevari MH, Nosari MA, Babadi AJ, đau thần kinh V, thường gặp ở người trẻ. Bệnh được chẩn Razaei O. Trigeminal Neuralgia Caused by Venous đoán bằng MRI sọ não với hình ảnh Caput Medusae. Phẫu Angioma: A Case Report and Review of the Literature. thuật giải ép vi mạch mang lại kết quả tốt. World Neurosurg. 2015;84(3):860-4. 3. Yamamoto T, Suzuki M, Esaki T, Nakao Y, Mori K. Nguồn tài trợ Trigeminal neuralgia caused by venous angioma: case Nghiên cứu này không nhận tài trợ. report. Neurol Med Chir (Tokyo). 2013;53(1):40-3. 162 | https://www.tapchiyhoctphcm.vn https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2025.02.20
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 2 * 2025 4. Pelz DM, Vinuela F, Fox AJ. Unusual radiologic and clinical presentations of posterior fossa venous angiomas. AJNR Am J Neuroradiol. 1983 Jan-Feb;4(1):81-4. 5. Martin N, Wilson C, Stein B: Venous and cavernous malformations. In: Wilson C, Stein B, eds. Venous and Cavernous Malformations. Baltimore: Williams and Wilkins; 1984:234-245. 6. Isu T, Sasaki H, Konayagi I, Imai T, Takikawa S,Nakagawa Y, Abe H: One case of trigeminal Neuralgia associated with venous angiomas [in Japanese]. Geka Chiryo 53:223-226, 1985. 7. Nagata K, Nikaido Y, Yuasa T, Fujioka M, Ida Y, Fujimoto K. Trigeminal neuralgia associated with venous angioma--case report. Neurol Med Chir (Tokyo). 1995 May;35(5):310-3. 8. Peterson AM, Williams RL, Fukui MB, Meltzer CC. Venous angioma adjacent to the root entry zone of the trigeminal nerve: implications for management of trigeminal neuralgia. Neuroradiology. 2002 Apr;44(4):342-6. https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2025.02.20 https://www.tapchiyhoctphcm.vn | 163