dạy con đôi khi thật đơn giản: phần 2 - trần bích hà

... Chính bố mẹ mới là những người thầy đầu tiên tốt nhất của con mình, bố mẹ là người có<br /> thể khơi gợi cho con niềm yêu thích với các môn học, giúp con đam mê khám phá những tri<br /> thức của nhân loại và hướng con bay cao và bay xa ra toàn cầu!<br /> <br /> PHẦN III: Cùng con học tập<br /> Dạy con lập lịch và quản lý thời gian<br /> <br /> Sự thành công và hạnh phúc trong cuộc sống phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Nhưng<br /> như tôi quan sát, những người THÀNH CÔNG THẬT SỰ, nghĩa là thành công mà không cần<br /> phải là “con ông cháu cha”, cũng không được thừa kế khối tài sản kếch xù do tổ tiên để lại,<br /> đều cần có mấy tính cách sau đây:<br /> 1. Quyết tâm và kiên trì.<br /> 2. Ham học hỏi, đầu óc cởi mở, không bảo thủ (Open-minded).<br /> 3. Biết quản lý thời gian một cách hiệu quả.<br /> Tôi sẽ không lặp lại những gì trong sách vở đã nói nhiều, ví dụ như chia các đầu việc ra<br /> thành 4 nhóm hoặc đặt thứ tự ưu tiên cho từng đầu việc... mà đi ngay vào phương pháp quản<br /> lý thời gian bằng cách lập và kiểm soát lịch làm việc cùng với con.<br /> 1. Mục đích của việc lập lịch làm việc là:<br /> <br /> <br /> Bố mẹ cùng với con thảo luận và đưa ra được lịch làm việc cho con theo dạng thời<br /> khóa biểu sinh hoạt hàng tuần (ngoài thời gian con học ở trường).<br /> <br /> <br /> <br /> Vì có nhiều việc bố mẹ muốn (hoặc phải) làm cùng con nên bố mẹ cũng phải lập<br /> lịch cho mình, cụ thể là những khoảng thời gian dành cho con và phải trùng với<br /> lịch của con vào thời điểm đó.<br /> <br /> <br /> <br /> Sau một thời gian, mỗi bên có thể tự lập lịch khi đã thống nhất các khoảng thời<br /> gian chung dành cho nhau.<br /> <br /> <br /> <br /> Và quan trọng nhất là kiểm soát làm sao để thực hiện được lịch đã đề ra. Trong<br /> quá trình thực hiện, nếu thấy có gì chưa hợp lý, bố mẹ và con sẽ sửa đổi ngay cho<br /> hợp lý hơn.<br /> <br /> Dạy con đôi khi thật đơn giản<br /> <br /> Ebook.vn<br /> <br /> 2. Vậy trình tự của việc lập lịch là gì?<br /> <br /> <br /> Liệt kê toàn bộ đầu việc cho từng ngày của con ngoài thời gian ở trường. Ví dụ,<br /> ngày thứ Hai, con bạn có các môn: Toán, Văn, Thể dục... ở trường thì nên liệt kê<br /> như sau: làm bài tập toán, văn, ôn lại động tác thể dục (tôi vốn có thói quen “việc<br /> hôm nay không để ngày mai” nghĩa là ngày nào về thì con sẽ làm bài tập của hôm<br /> đó ngay, dù môn học sẽ lặp lại vào tuần sau). Với cách học như vậy, con bạn sẽ<br /> làm bài nhanh hơn (vì mới học ngày hôm đó) và luôn chủ động về thời gian (vì<br /> việc cấp bách đã trở thành định kỳ, không còn cấp bách nữa).<br /> <br /> <br /> <br /> Xem thời khóa biểu học của con ngày hôm sau để ôn lại bài cũ một chút. Vì con đã<br /> học trước ngay hôm được giao bài nên khi ôn lại, con chỉ phải liếc qua lại bài vở<br /> là sẽ nhớ hết.<br /> <br /> <br /> <br /> Các việc khác như chơi piano, đọc sách, chơi điện tử, xem TV, tắm, ăn cơm, chơi<br /> với em...<br /> <br /> <br /> <br /> Tính toán xem mỗi việc trên, con cần làm trong bao lâu (mấy phút, giờ...), rồi cộng<br /> tổng số thời gian con cần để làm hết các việc đặt ra. Sau công đoạn này, con bạn<br /> sẽ có 1 bảng như sau:<br /> <br /> Ví dụ:<br /> ❀ Làm bài trong ngày: (toán 30 phút, văn 40 phút)<br /> ❀ Tắm: 10 phút<br /> ❀ Ăn tối: 30 phút<br /> ❀ Tập piano: 20 phút...<br /> <br /> <br /> Trong thời gian đầu, mọi việc sẽ loạn lên vì không hề dễ để “tính toán” xem mình<br /> cần bao nhiêu thời gian để thực hiện một việc cụ thể nào đó. Cách tốt nhất là cứ<br /> áng chừng vì cả con và bố mẹ cùng chưa có kinh nghiệm. Sau vài tháng, cả hai sẽ<br /> thành thạo trong việc dự đoán này. Khi bạn và con có thể dự đoán đúng đến 80%<br /> thời gian cần để làm một việc gì đó, cũng là lúc mọi việc vào nếp.<br /> 3. Sau khi đã liệt kê đủ các việc như trên, tiếp đến là việc khó nhất: THỰC HIỆN.<br /> <br /> <br /> Bước 1: Đếm xem con có tất cả bao nhiêu thời gian trong ngày hôm đó. Ví dụ, con<br /> đi học về lúc 16 giờ 30, đi ngủ lúc 10 giờ tối. Vậy là con có tất cả 5 tiếng 30 phút<br /> để làm các công việc đã liệt kê ở trên.<br /> <br /> <br /> <br /> Bước 2: So thời gian cần và thời gian có thể có. Chắc chắn lúc đầu, hai thời gian đó<br /> sẽ khó khớp được nhau và xảy ra các trường hợp sau:<br /> <br /> Dạy con đôi khi thật đơn giản<br /> <br /> Ebook.vn<br /> <br /> ❀ Thời gian cần để làm hết việc nhiều hơn thời gian con bạn có: phải xem lại các đầu việc<br /> để bỏ nó đi, hoặc cho nó ít thời gian hơn, hoặc chuyển nó sang ngày khác (ví dụ, thay vì tập<br /> piano 20 phút ngày thứ hai con tập 10 phút thôi). Bạn phải làm sao cho hai thời gian này<br /> khớp nhau: nghĩa là nếu ngày đó con có 5 tiếng 30 phút, thì tổng thời gian dành cho các việc<br /> phải làm cũng chỉ tối đa là 5 tiếng 30 phút. Lưu ý là không nên vì thiếu thời gian mà “cắt” hết<br /> các khoảng dành cho chơi, đọc sách hoặc sinh hoạt cùng bố mẹ nhé.<br /> ❀ Nếu thời gian con bạn có nhiều hơn thời gian cần có: tốt quá rồi! Hãy hỏi con thích làm<br /> gì với khoảng thời gian còn lại.<br /> ❀ Sẽ thường xuyên xảy ra trường hợp hết thời gian mà việc vẫn chưa xong. Nếu việc đã<br /> trở nên không còn quan trọng, hãy bỏ luôn nó đi. Nếu việc không cấp thiết, chuyển nó vào<br /> ngày nào đó mà con còn thời gian. Phải chuyển ngay và viết luôn vào lịch của ngày được<br /> chuyển, nếu không sẽ quên mất đấy!<br /> Hãy nhớ không cầu toàn và ôm đồm quá, việc gì không cần thiết, hãy bỏ ngay, việc gì cần<br /> thì cố gắng dành nhiều thời gian hơn.<br /> Quan sát con gái, tôi thấy con làm như sau (chỉ là những gì tôi được chứng kiến): hè năm<br /> ngoái, khi ở trên máy bay, con liệt kê từng môn phải ôn ra những tờ giấy nhỏ, tính toán thời<br /> gian cho từng môn. Con cũng tính toán luôn thời gian cần có mỗi ngày để thực hiện. Khi về<br /> đến nhà, thấy con loay hoay vào máy tính, rồi in ra một cái lịch (thời khóa biểu hàng ngày).<br /> Theo đó, con dậy lúc 8 giờ sáng, đi ngủ lúc 22 giờ, ăn trưa 1 tiếng (12.30 – 13.30), ăn tối 1<br /> tiếng (19.00 – 20.00), giờ ăn cũng là giờ cả nhà trò chuyện. Thời gian còn lại, con chia ra theo<br /> tiếng, giữa mỗi tiếng có 10 đến 15 phút nghỉ, bao gồm học trước các môn quan trọng, tự luyện<br /> thi SAT, tập thể thao, chơi đàn...<br /> Sau vài ngày, tôi thấy con nói: “Con vượt target (kế hoạch) nên thừa ra 4 tiếng, chiều nay<br /> con được nghỉ”. Vậy là nàng nghỉ để chơi cả buổi chiều đó. Lại có hôm, nàng bảo: “Con bị chậm<br /> kế hoạch nên phải lấy 15 phút thời gian ăn tức là ăn tối chỉ còn 45 phút”. Việc này kéo dài<br /> trong 1 tuần thì nàng lại đuổi kịp kế hoạch...<br /> Mọi người bắt đầu ngồi vào bàn lập lịch cùng với con đi nhé. Chúc thành công. Hãy xác<br /> định trước là nói thì dễ, thực hiện khó lắm đấy, nhưng hãy kiên trì. Con bạn sẽ học được rất<br /> nhiều bài học chỉ từ việc lập và kiểm soát lịch làm việc này.<br /> Có một bạn hỏi về việc con mới 15 tháng, có thể bắt đầu dạy con lập lịch được chưa. Tôi<br /> xin trả lời câu hỏi đó bằng cách chia sẻ những cách tôi làm với con gái từ ngày đầu tiên ở bệnh<br /> viện về.<br /> 1. Khi làm bất cứ việc gì, tôi đều mô tả cho con nghe là tôi sẽ làm gì, thời gian bao lâu và<br /> làm thế nào. Ví dụ, trước khi xuống bếp nấu cơm (nhà tôi bếp liền ngay với phòng khách, nơi<br /> con nằm), tôi sẽ đến bên con, nhìn vào mắt con và nói: “Con nằm đây chơi nhé, mẹ xuống bếp<br /> nấu cơm. Mẹ sẽ cần khoảng 40 phút để nấu xong bữa cơm. Hôm nay nhà mình ăn thịt gà kho,<br /> canh cải cúc và mướp xào tôm...” Cứ sau 5 – 10 phút, tôi lại chạy vào với con để nói vài câu:<br /> <br /> Dạy con đôi khi thật đơn giản<br /> <br /> Ebook.vn<br /> <br /> “Mẹ bắc xong nồi cơm rồi, bây giờ con chỉ còn phải chờ 30 phút nữa thôi. Mẹ sẽ nhặt và rửa<br /> rau...”<br /> 2. Khi con được 8 tháng, tôi bắt đầu làm lịch sinh hoạt của hai mẹ con. Tôi lấy 1 tờ giấy,<br /> in lịch ra, vẽ lên đó mấy cái hình màu, dán lên cánh cửa tủ lạnh. Tôi đọc cho con nghe lịch<br /> hàng ngày và trước khi làm bất cứ việc gì, tôi cũng dẫn con đến cửa tủ lạnh, chỉ vào thời gian<br /> và việc đó rồi giải thích rất rõ ràng với con: mình sẽ làm gì, mất bao nhiêu thời gian, làm thế<br /> nào... Có lẽ nhờ vậy, con gái tôi có khái niệm về thời gian rất sớm. Con cũng được luyện thói<br /> quen của việc làm gì cũng có kế hoạch cụ thể ngay từ thời điểm này.<br /> 3. Khi con bắt đầu biết nói (12 – 13 tháng), mỗi khi làm lịch, tôi đều nói chuyện và trao<br /> đổi với con. Gọi là trao đổi chứ ở tuổi này, mẹ nói sao con cũng gật, nhất là khi viết ra những<br /> việc mà con thích làm cùng mẹ. Nhưng chỉ sau vài tháng, con bắt đầu bập bẹ có ý kiến góp ý,<br /> ví dụ: “Con thích chơi xếp hình, chứ không thích hát...”<br /> 4. Với những cách như trên, khi con 4 – 5 tuổi, việc làm lịch gần như do con quyết định,<br /> mẹ chỉ còn làm “thư ký” để ghi lại (vì con chưa biết viết), gõ vào máy tính và in ra cho con<br /> thực hiện. Chỉ 1 – 2 tháng sau khi vào lớp 1, con đã hoàn toàn tự làm được thời khóa biểu<br /> sinh hoạt ở nhà sau khi hai mẹ con thống nhất thời gian “chơi chung”.<br /> 5. Trước khi đi chơi, dù xa hay gần, tôi cũng cùng con liệt kê các việc cần và thích làm,<br /> tính thời gian cho từng việc rồi lên danh sách các thứ cần mang theo cho mỗi hoạt động.<br /> Vì vậy, lời khuyên của tôi cho các bố mẹ: trước tiên, hãy tập lên kế hoạch cho bản thân,<br /> sau đó thì lập lịch cho con càng sớm càng tốt, mọi việc sẽ dễ dàng hơn khi con còn nhỏ. Nếu<br /> bạn chưa từng làm trước đây thì “không bao giờ là muộn” cả, hãy bắt đầu ngay ngày hôm nay!<br /> <br /> Dạy con đôi khi thật đơn giản<br /> <br /> Ebook.vn<br /> <br /> Đọc sách cho con và cùng con gieo mầm<br /> tri thức<br /> <br /> Khi con gái còn nằm trong bụng mẹ, tôi đã đọc rất nhiều sách của Anh và Mỹ hướng<br /> dẫn các ông bố bà mẹ cách nuôi dạy con. Quyển nào cũng viết rằng đọc cho con nghe, nói<br /> chuyện với con từ những ngày đầu tiên con ra đời là việc làm tốt nhất để phát triển trí tuệ<br /> cho con. Bằng cách đó, bạn sẽ dạy cho con các kỹ năng quan trọng bậc nhất của con người: kỹ<br /> năng nghe hiểu, nói và đọc hiểu. Lúc đó, tôi cũng nửa tin nửa ngờ nhưng vì không biết cách<br /> nào hay hơn nên tôi căm căm làm thử.<br /> Vì bị vàng da sinh lý, phải chiếu đèn, nên đến ngày thứ 11 con mới được xuất viện. Bắt<br /> đầu từ ngày đó, hàng ngày, tôi tận dụng mọi khoảng thời gian con thức để nói chuyện với con<br /> và đọc cho con nghe:<br /> <br /> <br /> Bất cứ khi nào có dịp ngồi cùng con, tôi đều tranh thủ nói chuyện. Lúc nói chuyện,<br /> tôi hay âu yếm xoa tay hoặc chân con, mắt luôn nhìn thẳng vào mắt con. Tôi kể<br /> cho con nghe mọi việc xảy ra, mọi ý nghĩ chợt đến trong đầu vào lúc đó.<br /> <br /> <br /> <br /> Khi làm bất cứ việc gì, tôi đều mô tả cho con về việc mình làm. Ví dụ, khi con ngủ<br /> dậy, tôi vừa mở cửa sổ vừa nói: “Con nằm yên (hoặc ngồi yên), để mẹ đi mở cửa<br /> sổ. Con biết tại sao phải mở cửa sổ không? Mở để không khí trong lành và ánh<br /> sáng tràn vào nhà, để mẹ con mình được đón gió. Con có thấy không, khi mẹ mở<br /> cửa, ánh mặt trời chiếu vào, căn phòng sáng bừng lên...” Tôi có thể “luyên thuyên”<br /> tiếp về mặt trời, mặt trăng, mây, gió... Hồi đó, nhiều lúc tôi tự nghĩ mình như một<br /> kẻ “dở người”, cứ nói đủ thứ chuyện “trên trời dưới bể” với một em bé mới hơn<br /> 10 ngày tuổi. Nhưng tác dụng đến rất nhanh, chỉ sau khoảng 3 tuần, dù ở bất cứ<br /> vị trí nào trong phòng, chỉ cần tôi cất tiếng nói là con dõi mắt về phía đó. Tôi cứ<br /> nói chuyện với con suốt ngày như vậy, nội dung câu chuyện thay đổi dần để phù<br /> hợp khi con lớn lên<br /> <br /> Cũng bắt đầu từ ngày thứ 11, mỗi ngày tôi đọc cho con nghe 4 – 5 lần (cả sách tiếng Anh<br /> và tiếng Việt). Tôi chọn những quyển sách tiếng Anh có tranh vẽ minh họa đẹp. Còn sách tiếng<br /> Việt, tôi lấy nội dung rồi tự viết lại vì thật sự rất khó chọn được các quyển sách tiếng Việt với<br /> câu văn và ngữ pháp chính xác, không có lỗi chính tả. Lúc đầu, mỗi lần tôi đọc 5 – 10 phút,<br /> sau tăng dần lên 15 – 20 phút khi con đã biết ngồi. Các bạn LƯU Ý đọc chậm rãi, đọc đến từ<br /> nào, dùng ngón tay chỉ vào dưới từ đó. Tại sao ư? Để bé vừa nghe âm thanh, vừa nhìn vào mặt<br /> chữ cũng là một cách dạy bé đọc. Lúc đầu, khi thấy sách viết chỉ bằng cách đó, trẻ con sẽ tự<br /> biết đọc vào lúc 3 – 4 tuổi, tôi không tin tí nào. Tuy không tin nhưng vì không thấy nó có hại<br /> gì, tôi cứ làm theo. Không ngờ, vào một buổi tối, lúc con gái chừng gần 4 tuổi, tôi đang đọc,<br /> thấy con leo lẻo đọc theo. Tôi im bặt, con vẫn đọc tiếp, thế là tôi bế xốc con lên, nhảy múa reo<br /> Dạy con đôi khi thật đơn giản<br /> <br /> Ebook.vn<br /> <br />