SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
-----o0o----
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT HUY NĂNG LỰC CỦA
HỌC SINH TRONG TIẾT KHOA HỌC LỚP 5
Môn : Khoa học
Cấp học : Tiểu học
Năm học 2016 - 2017
Mã SKKN
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
-----o0o----
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT HUY NĂNG LỰC CỦA
HỌC SINH TRONG TIẾT KHOA HỌC LỚP 5
Môn : Khoa học
Cấp học : Tiểu học
Người viết : Nguyễn Thị Cẩm Linh
Trường Tiểu học Khương Mai
Năm học 2016 - 2017
Mã SKKN
MỤC LỤC
Đặt vấn đề
1
1. Lí do chọn đề tài
1
2. Mục đích nghiên cứu
2
3. Đối tượng nghiên cứu, khảo sát, thực nghiệm
2
4. Phương pháp nghiên cứu
2
5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu
3
Nội dung
4
I. Cơ sở lí luận
4
1. Dạy học theo hướng phát triển năng lực.
4
2. Các năng lực cần phát huy cho HS tiểu học ở môn khoa học.
4
3. Chương trình khoa học lớp 5.
4
II. Cơ sở thực tiễn
5
1. Thực trạng của việc dạy và học khoa học lớp 5
5
a. Thuận lợi
5
b. Khó khăn
6
III. Giải quyết vấn đề
7
1. Chuẩn bị của giáo viên
7
2. Chuẩn bị của học sinh
8
3. Tổ chức thực hiện tiết học
9
a. Khởi động
9
b. Các hoạt động cơ bản
12
c. Củng cố, dặn dò
18
4. Phát huy năng lực trong việc đánh giá
19
5. Phát huy năng lực trong việc ghi bài
20
6. Ứng dụng dạy các bài về phòng tránh một số bệnh
21
7. Kết quả
22
a. Đối với giáo viên
22
b. Đối với học sinh
23
Kết luận - Khuyến nghị
24
1. Kết luận
24
2. Khuyến nghị
24
Dạy học theo hướng phát huy năng lực của học sinh trong tiết khoa lớp 5
- 1/24 -
ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài:
Cùng với môn Tiếng Việt và Toán, Khoa học là môn cũng rất quan trọng
trong chương trình tiểu học, giúp học sinh hình thành những biểu tượng, khái
niệm về các sự vật, hiện tượng hay khám phá tìm hiểu tính chất, công dụng, …
của các sự vật, hiện tượng đó. Môn học này xây dựng cho học sinh tiểu học
những biểu tượng đúng đắn về các hiện tượng tự nhiên dựa trên việc quan sát
các hiện tượng đó, thiết lập mối quan hệ sơ bộ giữa chúng, giải thích được
nguyên nhân của hiện tượng, thấy được vai trò tích cực của con người trong
việc nhận thức, khám phá và cùng sống với tự nhiên. Học sinh sẽ có được một
số kĩ năng ban đầu: ứng xử thích hợp trong một số tình huống có liên quan đến
sức khỏe; quan sát, làm thí nghiệm, thực hành khoa học đơn giản; nêu thắc mắc,
đặt câu hỏi trong quá trình học tập, biết tìm thông tin để giải đáp, diễn đạt những
hiểu biết bằng lời nói, sơ đồ, hình vẽ, ..; phân tích, so sánh, rút ra những dấu
hiệu chung và riêng của một số sự vật, hiện tượng đơn giản trong tự nhiên. Mặt
khác, môn Khoa học còn giúp học sinh làm quen với việc nghiên cứu khoa học,
hình thành cho học sinh lòng say mê khoa học, biết vận dụng những điều đã học
vào trong đời sống.
Trong năm học này, giáo dục nước ta đã có nhiều thay đổi đặc biệt là đối
với bậc tiểu học. Một trong những đổi mới quan trọng nhất, cần thiết nhất là dạy
học theo định hướng phát triển năng lực. Tức là dạy học phải đổi mới mạnh mẽ
phương pháp dạy và học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của học sinh; tập trung dạy cách học và rèn luyện năng lực tự học, tạo cơ sở để
học tập suốt đời, tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triển năng lực.
Như vậy, dạy học dưới hình thức “thầy tổ chức - trò hoạt động”, người dạy đóng
vai trò tổ chức, dẫn dắt, hướng dẫn các hoạt động. Khi đó:
- Huy động mọi khả năng của từng học sinh để các em chủ động tự tìm tòi,
khám phá kiến thức.
- Giúp học sinh tự phát hiện tình huống có vấn đề, tự mình hoặc cùng các bạn
trong nhóm, trong lớp dựa vào vốn hiểu biết, kiến thức đã học, tài liệu sưu tầm
…để tìm cách giải quyết vấn đề.
- Phát huy sở trường, vốn hiểu biết sẵn có của mỗi học sinh dẫn dắt các em đến
với kiến thức mới nhẹ nhàng, gần gũi từ đó tạo cho các em niềm vui, niềm tin,
hứng thú học tập.
Dạy học theo hướng phát huy năng lực của học sinh trong tiết khoa lớp 5
- 2/24 -
Dạy học như vậy khuyến khích người giáo viên chủ động, sáng tạo, phải
biết tôn trọng mọi cố gắng, nỗ lực của người học. Kết quả là chất lượng dạy và
học được nâng cao đồng thời giúp người học có lòng ham mê, yêu thích môn
học mang tính tích hợp cao nhưng cũng rất gần gũi, thiết thực này.
Hiểu được tầm quan trọng của môn Khoa học ở tiểu học cũng như vai trò
trung tâm của học sinh trong quá trình giảng dạy để góp phần nâng cao chất
lượng dạy học và giúp học sinh yêu thích môn học hơn. Vì thế tôi mạnh dạn đưa
ra vấn đề:
“Dạy học theo hướng phát huy năng lực của học sinh
trong tiết Khoa học lớp 5”
2. Mục đích nghiên cứu:
Đưa ra một số biện pháp trong quá trình dạy học một tiết khoa học thực
hiện việc phát huy tính tích cực, chủ động, tận dụng vốn hiểu biết của học sinh
giúp cho các em dễ dàng lĩnh hội những kiến thức vừa tự nhiên vừa xã hội lí thú,
bổ ích, giúp học sinh hiểu sâu nội dung bài, hào hứng, yêu thích môn học này. Đó
cũng chính là thước đo tính hiệu quả cho một tiết học.
3. Đối tượng nghiên cứu, khảo sát, thực nghiệm:
Học sinh lớp 5C trong trường Tiểu học tôi đang công tác trong năm học
2016 - 2017.
Phương pháp, hình thức tổ chức dạy học.
4. Phương pháp nghiên cứu:
a. Phương pháp phân tích:
Phương pháp này được sử dụng để tìm hiểu những quan điểm, luận điểm
trong các tài liệu khoa học liên quan để xác lập cơ sở lí luận của đề tài. Đó là lý
luận phương pháp dạy học, các chủ trương của Bộ, ngành, các hội thảo có liên
quan đến vấn đề dạy học khoa học…
Phương pháp này được dùng để chắt lọc, lựa chọn nội dung dạy học cho
phù hợp đối tượng học sinh để đạt được hiệu quả cao trong tiết học.
b. Phương pháp khảo sát thực tế
Phương pháp này được sử dụng để tìm hiểu thuận lợi, khó khăn trong việc
dạy và học khoa học ở lớp 5.
Sử dụng để khảo sát tình hình thực tế học sinh khi học môn khoa học, để thu thập
các thông tin cần thiết có liên quan đến bài học, từ đó người giáo viên chủ động chọn ra
được nội dung, phương pháp giảng dạy phù hợp, hiệu quả nhất với đối tượng học sinh.
