Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:70

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề án "Quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội" nhằm chỉ ra những vấn đề, đánh giá mức độ thực tế quản lý chi NSNN tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội. Từ đó, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm thúc đẩy hiệu quả quản lý chi NSNN, đồng thời góp phần phát triển kinh tế xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI TẠ THỊ NGỌC QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN CHƯƠNG MỸ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Hà Nội, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI TẠ THỊ NGỌC QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN CHƯƠNG MỸ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Người hướng dẫn khoa học: TS. Hoàng Anh Tuấn Hà Nội, 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản đề án “Quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội” là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa từng dùng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào. Các số liệu và kết quả sử dụng trong đề án là hoàn toàn trung thực và có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày ….. tháng …… năm 2024 Tác giả đề án Tạ Thị Ngọc
ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo trường Đại học Thương Mại nói chung và Khoa Sau Đại học nói riêng đã truyền đạt những kiến thức quý báu cho tôi trong quá trình học tập tại trường. Tôi đặc biệt cảm ơn Thầy giáo TS. Hoàng Anh Tuấn, người trực tiếp hướng dẫn em suốt quá trình làm luận án, đã dành nhiều thời gian và tận tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn tốt nghiệp. Xin gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo và cán bộ Uỷ ban Nhân dân huyện Chương Mỹ, phòng Tài chính – Kế hoạch và các cơ quan, ban ngành, đoàn thể trên địa bàn huyện Lục Ngạn đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng do thời gian và trình độ còn hạn chế, nên đề tài không thể tránh khỏi còn có những thiếu sót nhất định. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy cô giáo, các nhà khoa học và bạn bè đồng nghiệp để đề tài nghiên cứu của tôi được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn!
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................. vi DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ ................................................................. vii TÓM TẮT ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP....................................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Lý do lựa chọn chủ đề của đề án ......................................................................... 1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án.......................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi đề án ................................................................................. 2 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án ....................................................... 3 5. Kết cấu đề án ........................................................................................................ 4 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN .................................................................. 5 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ............................................................................................ 5 1.1.1. Các khái niệm cơ bản ..................................................................................... 5 1.1.2. Nội dung lý luận về quản lý chi ngân sách Nhà nước cấp huyện ............... 9 1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN ...................................................................................... 19 1.2.1. Kinh nghiệm thực tiễn tại các đơn vị bên ngoài ........................................ 19 1.2.2. Bài học rút ra cho huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội ....................... 21 1.3. CƠ SỞ PHÁP LÝ ............................................................................................ 22 PHẦN 2: NỘI DUNG CỦA ĐỀ ÁN ...................................................................... 24 2.1. KHÁI QUÁT VỀ HUYỆN CHƯƠNG MỸ ................................................... 24 2.1.1. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Chương Mỹ ............................................................................................................................ 24 2.1.2. Kết quả hoạt động của đơn vị ..................................................................... 29
iv 2.1.3. Phân tích môi trường ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách Nhà nước . 32 2.2. THỰC TRẠNG CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA ĐƠN VỊ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ ÁN...................................................................................................................... 33 2.2.1. Thực trạng quản lý lập và dự toán chi ngân sách nhà nước huyện Chương Mỹ ............................................................................................................................ 33 2.2.2. Thực trạng quản lý chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước huyện Chương Mỹ ............................................................................................................. 36 2.2.3. Thực trạng quản lý quyết toán trong chi ngân sách nhà nước huyện Chương Mỹ ............................................................................................................. 40 2.2.4. Thực trạng thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm trong chi ngân sách nhà nước huyện Chương Mỹ ........................................................................ 40 2.3. CÁC KẾT LUẬN QUA PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CÁC HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ....................................................... 42 2.3.1. Những thành công/kết quả đạt được ......................................................... 42 2.3.2. Những hạn chế/bất cập và nguyên nhân hạn chế ..................................... 43 2.4. CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ GIẢI QUYẾT QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ...................................................................................................................... 45 2.4.1. Công tác lập và phân bổ dự toán ngân sách nhà nước tại Huyện Chương Mỹ ............................................................................................................................ 45 2.4.2. Công tác chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước tại huyện Chương Mỹ ............................................................................................................................ 46 2.4.3. Quyết toán chi ngân sách nhà nước tại huyện Chương Mỹ ..................... 47 2.4.4. Công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra tài chính ngân sách tại huyện Chương Mỹ ............................................................................................................. 47 PHẦN 3: CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................ 49 3.1. ĐỀ XUẤT TỔ CHỨC THỰC HIỆN ............................................................. 49 3.1.1 Bối cảnh thực hiện đề án ............................................................................... 49 3.1.2. Phân công trách nghiệm thực hiện đề án ............................................... 50
v 3.2. KIẾN NGHỊ VỀ ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP ............. 52 3.2.1. Điều kiện về con người ............................................................................. 52 3.2.2. Điều kiện về cơ sở vật chất .......................................................................... 53 3.2.3. Một số điều kiện khác .................................................................................. 53 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 58 TÀI LIỆU THAM KHẢO
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ UBND Uỷ ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân KTXH Kinh tế xã hội NSNN Ngân sách nhà nước KBNC Kho bạc nhà nước TC-KH Tài chính – Kế hoạch XDCB Xây dựng cơ bản QĐ Quyết định QLNN Quản lý nhà nước NTM Nông thôn mới GPMB Giải phóng mặt bằng
vii DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ Bảng 2.1: Kết quả phát triển kinh tế huyện Chương Mỹ ......................................... 27 Bảng 2.2: Bảng kết quả thu - chi NSNN cấp huyện từ 2021 – 2023 ....................... 30 Bảng 2.3: Bảng tổng hợp chi đầu tư ngân sách huyện từ 2021 - 2023 .................... 36 Bảng 2.4: Bảng tổng hợp chi đầu tư ngân sách huyện từ 2021 - 2023 .................... 38 Bảng 2.5: Thanh tra, kiểm tra quản lý NSNN huyện Chương Mỹ giai đoạn 2021- 2023 .......................................................................................................................... 41
viii TÓM TẮT ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP Đề tài “Quản lý chi ngân sách nhà nước huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội” được thực hiện là có ý nghĩa lý luận và thực tiễn. Thứ nhất, đề án đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện, cơ sở thực tiễn và quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện. Từ những kinh nghiệm thực tế về quản lý chi ngân sách nhà nước tại một số địa phương, từ đó rts ra bài học cho huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội. Thứ hai, đề án đã khái quát về những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Chương Mỹ. Sử dụng các phương pháp nghiên cứu và báo cáo của Uỷ ban nhân dân (UBND) huyện Chương Mỹ 2021 – 2023, làm rõ thực trạng chi ngân sách nhà nước, đồng thời chỉ ra những tồn tại trong công tác quản lý. Thứ ba, tác giả đã đề xuất kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền một số nội dung để giúp cho công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội đạt được kết quả hoàn thiện hơn nữa.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn chủ đề của đề án Trong hệ thống tài chính, ngân sách nhà nước (NSNN) là một bộ phận chủ đạo, là điều kiện vật chất quan trọng để Nhà nước thực hiện các nhiệm vụ của mình. Mặt khác nó còn là công cụ quan trọng để Nhà nước thực hiện điều tiết vĩ mô nền kinh tế. Nhà nước tồn tại và phát triển cần có nguồn lực tài chính để duy trì các bộ máy hoạt động; triển khai và thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại đã đặt ra. Ngân sách nhà nước được hiểu là dự toán thu chi của Nhà nước trong một khoảng thời gian nhất định. Ngoài ra, nó như một bản kế hoạch tài chính cơ bản của quốc gia và là công cụ quản lý, phản ánh mối quan hệ giữa thu và chi, theo nguyên tắc cân đối. Ngân sách nhà nước hiện nay tập trung vào hai khía cạnh chính là thu ngân sách và chi ngân sách. Đối với thu ngân sách là việc huy động các nguồn lực tài chính từ cộng đồng, doanh nghiệp và các khoản thu khác để đảm bảo chi phí cần thiết cho các hoạt động của nhà nước. Tuy nhiên, chi ngân sách là phân phối lại các nguồn lực tài chính này để thực hiện các chức năng quan trọng như giáo dục, y tế, quốc phòng, cơ sở hạ tầng và các lĩnh vực khác. Chi ngân sách phản ánh quá trình phân phối và sử dụng nguồn NSNN để thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên về quản lý kinh tế - xã hội của Nhà nước. Các khoản chi ngân sách nhà nước có vai trò tích cực đối với sự tăng trưởng và phát triển kinh tế. Nhà nước đã có nhiều chính sách thực thi chống tham nhũng, chống lãng phí, thực hiện các chỉ thị thực hành tiết kiệm trong việc sử dụng công quỹ và nâng cao chất lượng quản lý chi ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, do tình trạng bội chi ngân sách tại một số địa phương. Nhà nước cần bổ sung cân đối ngân sách để đảm thực hiện các nhiệm vụ hoạt động của các bộ máy hành chính, đầu tư và mua sắm các trang thiết bị, xây dựng cơ sở hạ tầng. Bên cạnh đó, việc phân bổ, giao chi tiết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Nhà nước tại các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương còn chậm. Cơ chế giải quyết việc chậm phân bổ ngân sách chưa thật quyết liệt và một số vướng mắc trong đầu tư. Tuy nhiên, về công tác quản lý và thực thi về chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ, công chức vẫn còn nhiều hạn chế, trình độ chuyên môn chưa đủ đáp ứng và linh hoạt trong xử lý công việc. Ngoài ra, còn tồn tại tình trạng sử dụng
2 kinh phí chi thường xuyên ngân sách Nhà nước chưa đúng, mục đích chưa rõ ràng, gây thất thoát, lãng phí. Là một huyện của thành phố Hà Nội, Chương Mỹ trong những năm qua đã đạt được những kết quả tích cực, thành tựu rõ rệt về kinh tế, văn hoá và xã hội. Bên cạnh những kết quả đạt được, việc quản lý, điều hành dự toán thu chi ngân sách huyện còn một số khó khăn, vướng mắc do những nguyên nhân khách quan và chủ quan. Các hạn chế còn tồn tại do các dự án công như quốc lộ 6, đoạn Ba La – Xuân Mai… Tiến độ thi công, giải ngân còn chậm. Ngân sách địa phương còn khó khăn chưa thể cân đối, thiếu tính chặt chẽ, chưa kiểm soát tốt dẫn đến không đạt chất lượng với các dự án xây dựng trong khi có những dự án được đơn vị dự toán với ngân sách cao để rút tiền về. Xuất phát từ thực tiễn trên, học viên quyết định chọn đề tài: “Quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội” làm đề án tốt nghiệp thạc sĩ, góp phần vào thực tiễn công tác, chỉ đạo và thực hiện nâng cao hiệu quả chi NSNN của địa phương. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án Mục tiêu của đề án là chỉ ra những vấn đề, đánh giá mức độ thực tế quản lý chi NSNN tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội. Từ đó, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm thúc đẩy hiệu quả quản lý chi NSNN, đồng thời góp phần phát triển kinh tế xã hội. 3. Đối tượng và phạm vi đề án *Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề án là các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý chi NSNN tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội. *Phạm vi của nghiên cứu: - Về nội dung: Đề án nghiên cứu cơ sở lý luận về NSNN, quản lý chi NSNN và thực trạng công tác quản lý chi NSNN trên địa bàn huyện Chương Mỹ.
3 - Về không gian: Đề án nghiên cứu được thực hiện tại huyện Chương Mỹ, Hà Nội. - Về thời gian: Đề án nghiên cứu số liệu thứ cấp giai đoạn 2021-2023, số liệu sơ cấp năm 2024 và đề xuất giải pháp đến năm 2030. 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án 4.1. Quy trình xây dựng đề án Quy trình thực hiện đề án gồm 04 bước như sau: - Bước 1: Tổng quan tài liệu nghiên cứu và tìm hiểu thực tế tại địa bàn nghiên cứu để xác định tính cấp thiết, mục tiêu, đối tượng, phạm vi của đề án. - Bước 2: Xây dựng đề cương chi tiết của đề án và thông qua đề cương với GVHD. - Bước 3: Thu thập dữ liệu bổ sung, tổng hợp, phân tích dữ liệu và viết từng phần của đề án theo đề cương đã được duyệt. - Bước 4: Hoàn thiện đề án. 4.2. Phương pháp xây dựng đề án Đề án sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp nghiên cứu, trong đó chú trọng phương pháp: phân tích, tổng hợp, so sánh, diễn giải, quy nạp... đặc biệt đề án sử dụng các phương pháp: Phương pháp thu thập dữ liệu: Thông tin cung cấp được phục vụ cho đề án lấy từ internet, các công trình nghiên cứu khoa học khác, công văn, chỉ thị, thông tin có liên quan đến quản lý chi ngân sách, báo cáo tổng kết của UBND huyện. Phương pháp tổng quan tài liệu: Là việc tổng hợp một cách đầy đủ các tài liệu liên quan (thông tin, số liệu, khái niệm, học thuyết, lý thuyết, kết quả, kết luận) về vấn đề quản lý chi ngân sách Nhà nước. Tổng hợp và thảo luận về luận điểm/quan điểm/thông tin/ kết quả có liên quan đến chủ đề nghiên cứu quan tâm. Bên cạnh đó, tổng hợp số liệu về các nghiên cứu trước đây dựa trên câu hỏi thiết kế rõ ràng, sử
4 dụng phương pháp hệ thống để xác định, lựa chọn và đánh giá các nghiên cứu liên quan, trích dẫn và phân tích số liệu từ các nghiên cứu đưa vào tổng hợp. Phương pháp phân tích thống kê mô tả: Phương pháp dựa trên các số liệu thống kê đã được công bố, qua đó hỗ trợ việc phân tích, dự toán kết quả thu-chi ngân sách tại huyện Chương Mỹ. Các số liệu được mô tả dưới dạng bảng, biểu đồ thể hiện các giá trị tuyệt đối, các giá trị trung bình, tỷ lệ %... Phương pháp so sánh: Dùng để so sánh các kết quả thực tế chi NSNN trong những năm gần nhất, từ đó có nhận định cái nhìn và đánh giá rõ ràng cho vấn đề của đề tài. 5. Kết cấu đề án Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, đề án được kết cấu thành 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi ngân sách nhà nước Chương 2: Thực trạng quản lý chi NSNN của huyện Chương mỹ, thành phố Hà Nội. Chương 3: Các đề xuất và kiến nghị trong công tác quản lý chi NSNN tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.
5 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Khái niệm chi ngân sách nhà nước Ngân sách Nhà nước là một phạm trù kinh tế - lịch sử gắn liền với sự ra đời của Nhà nước và kinh tế tiền tệ. Là bộ phận chủ đạo, là điều kiện vật chất quan trọng để Nhà nước thực hiện các nhiệm vụ của mình. Theo luật “Ngân sách Nhà nước (NSNN) Việt Nam số 83/2015/QH13” đã được Quốc hội Việt Nam thông qua ngày 25/06/2015: NSNN bao gồm toàn bộ các khoản thu và chi của Nhà nước được dự toán, thực hiện trong một năm nhất định do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng cũng như nhiệm vụ của Nhà nước. Chi ngân sách Nhà nước là việc phân phối và sử dụng quỹ ngân sách nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện chức năng của nhà nước theo những nguyên tắc nhất định. Hoạt động của NSNN luôn gắn chặt với quyền lực kinh tế - chính trị của Nhà nước. Bên cạnh đó, cũng là hoạt động phân phối lại nguồn tài chính, nó thể hiện ở hai lĩnh vực thu - chi của Nhà nước. Các hoạt động thu chi Ngân sách đều phản ánh những quan hệ kinh tế giữa nhà nước với các chủ thể khác trong xã hội gắn với quá trình tạo lập quản lý và sử dụng quỹ NSNN. Chi NSNN bao gồm chi phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh, đảm bảo các hoạt động trong bộ máy Nhà nước, chi trả nợ của nhà nước, chi viện trợ và các khoản khác theo quy định của pháp luật. 1.1.1.2. Đặc điểm của chi ngân sách nhà nước Thực hiện chi ngân sách nhà nước chính là việc cung cấp các phương tiện tài chính cho các nhiệm vụ của nhà nước. NSNN vừa là nguồn lực to lớn để nuôi dưỡng bộ máy Nhà nước, vừa là công cụ đắc lực hữu hiệu để nhà nước quản lý, điều tiết kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội. Bên cạnh đó là những đặc điểm riêng: Thứ nhất, chi NSNN luôn gắn chặt với những nhiệm vụ quyền lực kinh tế - chính trị, xã hội của Nhà nước, được Nhà nước tiến hành trên cơ sở những luật lệ nhất
6 định. NSNN là một bộ luật tài chính đặc biệt, các chủ thể ở đây được thiết lập dựa trên hệ thống pháp luật có liên quan mật thiết như hiến pháp, luật thuế. Thứ hai, NSNN luôn đi liền với sở hữu Nhà nước và chứa đựng những lợi ích chung, công cộng. Nhà nước có quyền quyết định đến các khoản thu - chi của NSNN và hoạt động thu - chi này nhằm mục tiêu giúp Nhà nước giải quyết các quan hệ lợi ích trong xã hội khi Nhà nước tham gia phân phối các nguồn tài chính giữa Nhà nước với các tổ chức kinh tế - xã hội… Thứ ba, tính hiệu quả của ngân sách thể hiện ở tầm vĩ mô và mang tính chất toàn diện cả về kinh tế trực tiếp, hiệu quả về mặt xã hội và chính trị, ngoại giao Thứ tư, xét về tính chất, phần lớn các khoản chi NSNN đều là các khoản cấp phát không hoàn trả trực tiếp và mang tính chất bao cấp. Với tình hình hiện nay, ngân sách được dự toán, thảo luận, nghiên cứu và thông qua bởi cơ quan pháp quyền, được được quyết định của toàn dân thực hiện thông qua Quốc hội. Đòi hỏi ngày nay, các nhà quản lý tài chính phải phân tích, tính toán rõ ràng, rảnh mạnh và cẩn thận trên nhiều khía cạnh trước khi ra quyết định, tránh lãng phí nguồn ngân sách và nâng cao hiệu quả chi NSNN cho quốc gia. 1.1.1.3. Vai trò của chi ngân sách nhà nước Quản lý chi ngân sách nhà nước đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo sự phát triển bền. Thứ nhất, chi ngân sách nhà nước giúp phân bổ nguồn lực hiệu quả. Huy động các nguồn tài chính để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của nhà nước. Thông qua việc thu thuế và các nguồn thu khác. Quản lý chi ngân sách nhà nước giúp phân bổ nguồn lực tài chính cho các lĩnh vực ưu tiên như giáo dục, y tế, hạ tầng, và an sinh xã hội. Bên cạnh đó, đảm bảo có đủ nguồn lực để thực hiện chính sách và các dự án quan trọng. Thứ hai, chi NSNN đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát chi tiêu công, chống lạm phát. Quản lý chi giúp kiểm soát các khoản chi tiêu trong khu vực công, hạn chế lãng phí và tham nhũng, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách. Thứ ba, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Các khoản chi ngân sách hợp lý và hiệu quả có thể kích thích tăng trưởng kinh tế thông qua đầu tư vào cơ sở hạ tầng, cải thiện dịch vụ công và hỗ trợ doanh nghiệp.
7 Thứ tư, đảm bảo an sinh xã hội. Ngân sách nhà nước là nguồn tài chính chính cho các chương trình an sinh xã hội, giúp bảo vệ những nhóm yếu thế trong xã hội và cải thiện đời sống của người dân. Tóm lại, vai trò của quản lý chi ngân sách nhà nước không chỉ ở việc sử dụng và phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả, mà còn góp phần vào sự ổn định và phát triển bền vững của nền kinh tế, định hình phát triển của quốc gia trên nhiều mặt khác nhau. 1.1.1.4. Nội dung của chi ngân sách nhà nước Chi ngân sách nhà nước là hoạt động sử dụng các nguồn lực tài chính của nhà nước để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của chính quyền, đáp ứng các nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an ninh quốc phòng. Nội dung của chi ngân sách nhà nước thường bao gồm các khoản chi sau: a. Chi thường xuyên là những khoản chi không có trong khu vực đầu tư, chi thường xuyên có tính chất ổn định, thường xuyên để tài trợ cho hoạt động của các cơ quan nhà nước nhằm duy trì “đời sống quốc gia". Khoản chi này được tài trợ bằng các khoản thu không mang tính hoàn trả. ● Chi về chủ quyền quốc gia: là các khoản chi mà cơ quan nhà nước cần phải thực hiện để bảo vệ chủ quyền, đặc biệt là lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao… ● Chi phí liên quan đến sự điều hành và duy trì hoạt động của các cơ quan nhà nước nhằm thực hiện các nhiệm vụ được giao phó ● Chi và các hoạt động kinh doanh, văn hoá, xã hội để cải thiện đời sống toàn dân. Đây là dạng chi phí chuyển nhượng, hình thức như trợ cấp cho các cơ quan nhà nước để thực hiện các hoạt động sự nghiệp, trợ cấp cho các đối tượng chính sách xã hội, hỗ trợ quỹ bảo hiểm, trả lãi, nợ vay của Chính phủ. b. Chi đầu tư phát triển là các khoản chi nhằm tăng thêm tài sản quốc gia, hoặc chi cho những lợi ích trong tương lai, bao gồm: ● Chi cho xây dựng cơ sở hạ tầng: Bao gồm đầu tư vào giao thông, thủy lợi, điện, nước, trường học, bệnh viện và các cơ sở hạ tầng khác để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
8 ● Chi cho nghiên cứu và phát triển: Tài trợ cho các chương trình, dự án nghiên cứu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo để nâng cao năng lực cạnh tranh. ● Chi cho việc thành lập các doanh nghiệp nhà nước, góp vốn vào các công ty, góp vốn vào các đơn vị, tổ chức sản xuất kinh doanh. ● Những chi phí đầu tư liên quan đến sự tài trợ của nhà nước dưới hình thức cho vay ưu đãi hoặc trợ cấp cho những pháp nhân kinh tế công hay tư để thực hiện các nhiệm vụ đồng loại với các nghiệp vụ nêu trên, nhằm thực hiện chính sách phân tích kinh tế của nhà nước. Chi trả lãi, phí và chi phí phát sinh khác từ các khoản tiền do Chính phủ, chính quyền địa phương cấp tỉnh vay. Chi viện trợ của ngân sách trung ương cho các Chính phủ, tổ chức ngoài nước. Chi cho vay theo quy định của pháp luật. Chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính. Chi chuyển nguồn từ ngân sách năm trước sang ngân sách năm sau. Chi bổ sung cân đối ngân sách, bổ sung có mục tiêu từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới. Chi dự trữ quốc gia. 1.1.1.5. Nguyên tắc của chi ngân sách nhà nước Nguyên tắc chi ngân sách nhà nước là những quy định và tiêu chí cơ bản nhằm đảm bảo việc chi tiêu ngân sách nhà nước được thực hiện một cách hiệu quả, hợp lý và đúng quy định của pháp luật. Dưới đây là một số nguyên tắc cơ bản: a. Nguyên tắc hợp pháp: Mọi khoản chi ngân sách phải được thực hiện trên cơ sở luật pháp và các văn bản hướng dẫn có liên quan. b. Nguyên tắc tiết kiệm: Chi tiêu cần phải tiết kiệm, hiệu quả, tránh lãng phí và sử dụng ngân sách đúng mục đích. c. Nguyên tắc công khai, minh bạch: Các hoạt động chi tiêu ngân sách phải được công khai, minh bạch để người dân và các tổ chức có thể giám sát và đánh giá. d. Nguyên tắc đúng đối tượng: Chi ngân sách phải đảm bảo đúng đối tượng thụ hưởng, không phân biệt đối xử và công bằng. e. Nguyên tắc có nguồn thu: Mọi khoản chi ngân sách phải được căn cứ vào nguồn thu hợp pháp, đảm bảo khả năng thanh toán.
9 f. Nguyên tắc ưu tiên: Chi ngân sách phải ưu tiên cho các lĩnh vực cần thiết, cấp bách, góp phần phát triển kinh tế - xã hội g. Nguyên tắc ổn định: Chi ngân sách cần phải đảm bảo ổn định và bền vững, không gây ra sự biến động lớn trong nền kinh tế. Các nguyên tắc trên giúp quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước một cách có hiệu quả, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 1.1.2. Nội dung lý luận về quản lý chi ngân sách Nhà nước cấp huyện 1.1.2.1. Khái niệm về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện Quản lý được xem là hoạt động của các chủ thể quản lý thông qua việc sử dụng có chủ đích các phương pháp quản lý và các công cụ quản lý để tác động và điều khiển hoạt động của khách thể quản lý, đối tượng quản lý nhằm đạt được các mục tiêu đã định. Đối tượng quản lý chi NSNN là toàn bộ các khoản chi ngân sách trong năm tài khoá được bố trí để phục vụ cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm của Nhà nước trong từng giai đoạn lịch sử nhất định. Quản lý chi NSNN là chấp toán dự toán, quyết toán và kiểm soát quá trình chi NSNN sao cho phù hợp với khả năng thu và đảm bảo nguồn lực tài chính để nhà nước thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ của mình. Quản lý chi ngân sách nhà nước thực chất là quản lý các đầu ra của NSNN. Đây là quá trình chủ thể quản lý NSNN sử dụng các phương pháp, công cụ quản lý để quản lý các hoạt động sử dụng quỹ NSNN theo những mục tiêu đề ra. (Quốc hội, 2015) 1.1.2.2. Mục tiêu quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện Quản lý chi ngân sách cấp huyện không chỉ là vấn đề tài chính, mà còn là yếu tố quan trọng trong phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Một trong số mục tiêu quan trọng trong quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện như sau:
10 Một là, đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn tài chính. Các khoản chi ngân sách cần được sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả để phục vụ phát triển kinh tế, xã hội và an ninh, quốc phòng địa phương. Hai là, đáp ứng nhu cầu phát triển địa phương: Chi ngân sách cần phải hướng đến các công trình, dự án phát triển phù hợp với nhu cầu thực tế của địa phương, như phát triển hạ tầng, giao thông, y tế, văn hoá. Ba là, ổn định và phát triển kinh tế: Quản lý chi ngân sách tốt góp phần giữ ổn định kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển kinh tế xã hội. Bốn là, tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải trình: Việc minh bạch thông tin về thu chi tài chính giúp người dân có thể giám sát, góp phần tạo lòng tin và sự đồng thuận trong xã hội. Năm là, thúc đẩy công bằng xã hội: Đảm bảo các khoản chi tiêu thường xuyên nhằm thu hẹp khoảng cách về điều kiện sống và thu nhập giữa các vùng, các cộng đồng dân cư. Sáu là, Tối ưu hoá cơ cấu chi ngân sách: Nghiên cứu, xem xét và điều chỉnh cơ cấu khoản chi ngân sách đảm bảo phù hợp với chiến lược phát triển, tránh dàn trải và đảm bảo các nguồn lực được phân bổ hiệu quả. Bảy là, nâng cao năng lực quản lý ngân sách: Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý ngân sách để có thể thực hiện được công việc một cách chuyên nghiệp và hiệu quả. Tám là, phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể và cộng đồng: Tăng cường sự tham gia của cộng đồng đối với việc xây dựng và thực thi chính sách, qua đó nâng cao tính minh bạch và khả thi của các khoản thu chi. 1.1.2.3. Yêu cầu trong hoạt động quản lý chi ngân sách cấp huyện Trong quá trình đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội, Nhà nước luôn quan tâm đến công tác quản lý ngân sách nhà nước, đặc biệt là hoạt động chi ngân sách nhà nước cấp huyện. Những yêu cầu trong hoạt động quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện như sau: