Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:82

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên. Từ đó, nêu ra những hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế đồng thời đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên; đề xuất và kiến nghị cũng như các điều kiện để có thể thực hiện các giải về công tác quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ---------- LÊ ĐỨC NHUẦN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KIM ĐỘNG TỈNH HƢNG YÊN ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ HÀ NỘI, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ---------- LÊ ĐỨC NHUẦN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KIM ĐỘNG TỈNH HƢNG YÊN Ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 8310110 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS Lê Mai Trang HÀ NỘI, 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản đề án: “ Quản lý thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên” là công trình khoa học độc lập của tôi, chƣa từng đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các số liệu và kết quả sử dụng trong đề án là hoàn toàn trung thực và có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày 10 tháng 12 năm 2024 Tác giả đề án Lê Đức Nhuần
ii LỜI CẢM ƠN Đề án tốt nghiệp thạc sĩ “Quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên” là đề tài tôi đề xuất thực hiện. Để hoàn thành đề án này tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Lê Mai Trang đã nhiệt tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành đề án này. Tôi xin gửi lời cám ơn chân thành đến Ban lãnh đạo và tập thể cán bộ, công chức Phòng Tài chính - Kế hoạch, Kho bạc nhà nƣớc, Chi cục Thuế huyện Kim Động, các ban ngành của huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên và các đơn vị liên quan đã tạo điều kiện, nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình tôi làm đề án tốt nghiệp. Tuy đã có nhiều cố gắng trong việc đầu tƣ thời gian và công sức để nghiên cứu hoàn thành đề án này nhƣng đề tài chắc chắn không thể tránh khỏi những khiếm khuyết, kính mong các Thầy, Cô giáo và các bạn đọc góp ý và thông cảm. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 10 tháng 12 năm 2024 Tác giả đề án Lê Đức Nhuần
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ..................................................................... v DANH MỤC BẢNG BIỂU ......................................................................................vi DANH MỤC HÌNH VẼ .......................................................................................... vii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN ............................................................................ viii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN ................................................................................................ 5 1.1. Cơ sở lí luận về quản lý thu ngân sách nhà nƣớc cấp huyện ........................ 5 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ....................................................................... 5 1.1.2 Quản lý thu ngân sách nhà nƣớc cấp huyện .......................................... 6 1.2. Cơ sở thực tiễn ............................................................................................ 12 1.2.1 Kinh nghiệm thực tiễn tại các đơn vị bên ngoài .................................. 12 1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho huyện Kim Động trong thu ngân sách ....... 14 1.3 Cơ sở pháp lý ........................................................................................... 15 1.3.1. Các văn bản pháp luật, Nghị định, Thông tƣ hƣớng dẫn về NSNN .... 15 1.3.2 Nghị định 163/2016/NĐ-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật NSNN .................................................................................................... 16 1.3.4 Thông tƣ số 84/2016/TTBTC ngày 17/6/2016 của Bộ Tài chính hƣớng dẫn thủ tục thu nộp NSNN đối với các khoản thuế và thu nội địa. ............... 18 1.3.5 Thông tƣ số 328/2016/TTBTC ngày 26/12/2016 của Bộ Tài chính về hƣớng dẫn thu và quản lý các khoản thu ngân sách nhà nƣớc qua Kho bạc Nhà nƣớc. ...................................................................................................... 18 PHẦN 2: NỘI DUNG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KIM ĐỘNG, TỈNH HƢNG YÊN .................................................... 20 2.1. Khái quát về huyện Kim Động ................................................................... 20 2.1.1. Giới thiệu về đơn vị khảo sát ............................................................... 21 2.1.2. Kết quả hoạt động của huyện Kim Động tỉnh Hƣng Yên ................... 25 2.1.3 Phân tích môi trƣờng ảnh hƣởng đến đối tƣợng nghiên cứu đề án ...... 26 2.2. Thực trạng hoạt động quản lý thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Kim Động tỉnh Hƣng Yên ................................................................................. 30
iv 2.2.1. Quy trình quản lý thu ngân sách huyện Kim Động giai đoạn 2021-2023 ... 30 2.2.2. Phân tích thực trạng quản lý thu Ngân sách Nhà nƣớc trên địa bàn huyện Kim Động ........................................................................................... 34 2.3. Các kết luận qua phân tích thực trạng hoạt động quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Kim Động ......................................................................................... 46 2.3.1.Kết quả đạt đƣợc .................................................................................. 46 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .......................................................... 48 2.4. Các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Kim Động trong thời gian tới ................................................................. 50 2.4.1. Hoàn thiện và nâng cao chất lƣợng công tác xây dựng dự toán thu ngân sách ......................................................................................................... 50 2.4.2. Hoàn thiện và nâng cao chất lƣợng công tác quyết toán thu ngân sách .... 51 2.4.3. Hoàn thiện và đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát và thanh tra quản lý thu NSNN ........................................................................................... 52 2.4.4. Nâng cao chất lƣợng cán bộ và bộ máy quản lý thu ngân sách. ......... 53 2.4.5. Đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào công tác quản lý thu nhằm nâng cao hiệu quả công tác thu .............................................................................. 54 2.4.6 Tăng cƣờng vận động, giáo dục, tuyên truyền về thuế ........................ 55 2.4.7. Tăng cƣờng vai trò lãnh đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh đối với ngành thuế; xây dựng, củng cố mối quan hệ giữa ngành thuế với các ngành có liên quan và UBND các huyện, thành phố ............................................. 56 2.4.8 Một số giải pháp khác .......................................................................... 56 PHẦN 3: CÁC ĐỀ XUẤT & KIẾN NGHỊ .............................................................. 58 3.1. Đề xuất tổ chức thực hiện ........................................................................... 58 3.1.1 Bối cảnh thực hiện đề án ...................................................................... 58 3.1.2 Phân công trách nhiệm thực hiện đề án ................................................ 62 3.2. Kiến nghị về các điều kiện thực hiện các giải pháp ................................... 67 3.2.1. Kiến nghị với Chính phủ và Bộ Tài chính .......................................... 67 3.2.2. Kiến nghị với tỉnh Hƣng Yên .............................................................. 67 3.2.3. Kiến nghị với huyện Kim Động .......................................................... 68 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 69 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
v DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa Tiếng Việt NSNN Ngân sách Nhà nƣớc KT-XH Kinh tế - xã hội KTTT Kinh tế thị trƣờng SXKD Sản xuất kinh doanh UBND Ủy ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân NS Ngân sách ATGT An toàn giao thông KBNN Kho bạc nhà nƣớc DN Doanh nghiệp
vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Các bƣớc tiến hành xây dựng dự toán ....................................................... 8 Bảng 2.1: Một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội huyện Kim Động năm 2023 .................. 21 Bảng 2.2 Số lƣợng các doanh nghiệp theo các năm ................................................ 26 Bảng 2.3 : Tình hình thực hiện thu NSNN qua các cơ quan thu trên địa bàn .......... 31 huyện Kim Động giai đoạn 2021 - 2023 .................................................................. 31 Bảng 2.4: Dự toán thu ngân sách huyện Kim Động giai đoạn 2021-2023 .............. 35 Bảng 2.5: Dự toán thu các khoản hƣởng tỷ lệ % huyện Kim Động (2021-2023) ... 36 Bảng 2.6: Cơ cấu thu ngân sách trên địa bàn huyện Kim Động giai đoạn 2021-2023 ..... 37 Bảng 2.7: Cơ cấu thu các khoản hƣởng tỷ lệ % huyện Kim Động 2021-2023 ....... 38 Bảng 2.8: Tình hình thực hiện thu ngân sách huyện Kim Động giai đoạn 2021- 2023 .......................................................................................................................... 39 Bảng 2.9: Quản lý thực hiện thu các khoản hƣởng tỷ lệ % huyện Kim Động giai đoạn 2021-2023 ......................................................................................................... 40 Bảng 3.0 Cơ cấu thực hiện thu ngân sách huyện Kim Động giai đoạn 2021-2023 .......... 41 Bảng 3.1: Cơ cấu thực hiện thu các khoản hƣởng tỷ lệ % huyện Kim Động giai đoạn 2021-2023 ......................................................................................................... 41 Bảng 3.2: Tình hình quyết toán thu ngân sách huyện Kim Động giai đoạn 2021 - 2023 .......................................................................................................................... 43 Bảng 3.3: Tình hình quyết toán một số khoản hƣởng tỷ lệ % huyện Kim Động giai đoạn 2021- 2023 ................................................................................................. 44
vii DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 2.1. Bản đồ hành chính huyện Kim Động ....................................................... 20 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy của huyện Kim Động .......................................... 23 Sơ đồ 2.3. Quy trình nộp thuế trực tiếp qua Kho bạc Nhà nƣớcThu bằng tiền mặt qua KBNN: ............................................................................................................... 32 Sơ đồ 2.4. Quy trình nộp thuế qua ngân hàng .......................................................... 34
viii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Đề án Quản lý thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Kim Động, Tỉnh Hƣng Yên của học viên Lê Đức Nhuần có những nội dung sau: Phân tích thực trạng hoạt động và kết quả đạt đƣợc của quá trình quản lý thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Kim Động, từ đó đƣa ra những giải pháp thực hiện để nâng cao chất lƣợng hoạt động kinh tế xã hội tại địa phƣơng. Đề án lấy đối tƣợng nghiên cứu là cán bộ công nhân viên đang làm việc tại các cơ quan đơn vị nhƣ: Chi Cục Thuế, Kho bạc nhà nƣớc, Phòng Tài chính- Kế hoạch Huyện Kim Động. Đề án cũng đƣa ra những khả năng ứng dụng trong thực tế về sự cải cách trong quản lý thu ngân sách tại địa phƣơng. Khi Chi ngân sách hợp lý cộng với tổng hợp các nguồn lực sẽ thúc đẩy kinh tế phát triển khi đó sẽ tăng thu Ngân sách. Huyện Kim Động, là một trong mƣời huyện, thành phố, thị xã của tỉnh Hƣng Yên, huyện có 17 xã và 1 thị trấn có tốc độ tăng trƣởng kinh tế bình quân là 11,5%/năm. Kim Động vẫn là một trong những địa phƣơng đang hƣởng trợ cấp cân đối từ Ngân sách cấp trên. Công tác quản lý thu ngân sách trên địa bàn còn có những khiếm khuyết và hạn chế nhất định, chính quyền cấp xã và một số đơn vị có liên quan còn xem nhẹ công tác thu ngân sách và coi đó là nhiệm vụ của riêng ngành thuế. Do vậy, việc phát hiện và nuôi dƣỡng các nguồn thu, triển khai các giải pháp tăng thu ngân sách, đặc biệt là nguồn thu trong cân đối ngân sách để ổn định và phát triển KT- XH trên địa bàn vẫn còn nhiều bất cập cần đƣợc giải quyết. Trong những năm qua, huyện Kim Động có tốc độ phát triển kinh tế tƣơng đối nhanh, SXKD trên địa bàn không ngừng phát triến, cơ cấu kinh tế chuyển dịch rõ nét theo hƣớng tăng tỷ trọng ngành thƣơng mại, dịch vụ và công nghiệp, xây dựng, kết quả đó đã tác động rất lớn đến thu NSNN trên địa bàn huyện. Thu ngân sách huyện đã đạt nhiều kết quả, nguồn thu ngày càng tăng lên, cơ cấu nguồn thu ngày càng ốn định vững chắc hơn. Thu ngân sách huyện đã phần nào đáp ứng đƣợc những nhiệm vụ chi thiết yếu cho bộ máy quản lý nhà nƣớc, chi sự nghiệp kinh tế, văn hóa, an ninh quốc phòng và bổ sung cân đối ngân sách xã và dành phần thích đáng cho nhu cầu chi đầu tƣ phát triến, chỉnh trang đô thị làm thay đổi cơ bản bộ mặt của huyện.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do thực hiện đề tài Thu ngân sách nhà nƣớc (NSNN) là hệ thống những quan hệ kinh tế giữa nhà nƣớc và xã hội phát sinh trong quá trình nhà nƣớc huy động các nguồn tài chính để hình thành nên quỹ tiền tệ tập trung của nhà nƣớc nhằm thỏa mãn các nhu cầu chi tiêu của nhà nƣớc. Cân bằng cán cân Thu - Chi ngân sách là một trong những mục tiêu phấn đấu của Đảng và Nhà nƣớc ta. Nhiều năm qua, Chính phủ đã đƣa ra nhiều biện pháp nhƣ giảm thiểu chi hành chính, sự nghiệp, tăng cƣờng chi cho đầu tƣ phát triển và xây dựng cơ bản, chi đúng chỗ, chi hiệu quả, tiết kiệm. Đầu tƣ của Nhà nƣớc vô cùng quan trọng đối với tăng trƣởng và phát triển kinh tế - xã hội (KTXH. Khi chi ngân sách hợp lý sẽ thúc đẩy sự phát triển kinh tế từ đó sẽ tăng thu ngân sách Huyện Kim Động, là một trong mƣời huyện, thành phố, thị xã của tỉnh Hƣng Yên, huyện có 17 xã và 1 thị trấn với diện tích 103,83 km², dân số năm 2022 là 121.793 ngƣời, mật độ dân số đạt 1.061 ngƣời/km². Tốc độ tăng trƣởng kinh tế bình quân là 11,5%/năm. Kim Động vẫn là một trong những địa phƣơng đang hƣởng trợ cấp cân đối từ Ngân sách cấp trên. Công tác quản lý thu ngân sách trên địa bàn còn có những khiếm khuyết và hạn chế nhất định, chính quyền cấp xã và một số đơn vị có liên quan còn xem nhẹ công tác thu ngân sách và coi đó là nhiệm vụ của riêng ngành thuế. Do vậy, việc phát hiện và nuôi dƣỡng các nguồn thu, triển khai các giải pháp tăng thu ngân sách, đặc biệt là nguồn thu trong cân đối ngân sách để ổn định và phát triển KT- XH trên địa bàn vẫn còn nhiều bất cập cần đƣợc giải quyết. Trƣớc những yêu cầu đặt ra về phát triển KT- XH địa phƣơng trong thời kỳ mới, đòi hỏi nguồn thu ngân sách phải có sự ổn định và đƣợc cải thiện theo thời gian nhằm đảm bảo nhiệm vụ nộp ngân sách cấp trên, cung cấp nguồn lực thực hiện các hoạt động chi tiêu phục vụ tốt cho quá trình phát triển của địa phƣơng. Tôi đã lựa chọn đề tài: “Quản lý thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên” làm đề án tốt nghiệp nhằm đƣa ra những nội dung về thực trạng quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện gồm quản lý lập dự toán, quản lý thực hiện thu ngân sách nhà nƣớc và quản lý quyết toán thu ngân sách nhà nƣớc. Từ đó đƣa ra những đề xuất và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện, từ đó góp phần tăng nguồn thu ngân sách cho huyện nhà.
2 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án Mục tiêu nghiên cứu: Nghiên cứu hƣớng tới việc đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý thu NSNN nói chung và quản lý thu ngân sách cấp địa phƣơng. - Thứ hai, phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên. Từ đó, nêu ra những hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế đồng thời đƣa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên - Thứ ba, đề xuất và kiến nghị cũng nhƣ các điều kiện để có thể thực hiện các giải về công tác quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên. 3. Đối tƣợng và phạm vi của đề án Đối tƣợng nghiên cứu: Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là hoạt động quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên. - Phạm vi nghiên cứu: + Không gian: Huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên. + Thời gian: Từ năm 2020 đến năm 2023 và định hƣớng đến năm 2030. 4. Quy trình và phƣơng pháp thực hiện 4.1 Quy trình thực hiện theo sơ đồ dưới đây
3 4.2. Phương pháp thực hiện Đề án sử dụng phối hợp nhiều phƣơng pháp nghiên cứu khác nhau để có đƣợc các số liệu phản ánh một cách tổng hợp, khách quan và đa chiều về vấn đề nghiên cứu “Quản lý thu ngân sách Nhà nƣớc trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên”, cụ thể: Phƣơng pháp tổng hợp nhằm thừa kế những lý luận liên quan đến quản lý thu ngân sách Nhà nƣớc, từ đó hình thành cơ sở lý thuyết cho đề án Phƣơng pháp so sánh: thông qua thu thập thông tin, số liệu thứ cấp, xử lý, biểu bảng, đồ thị, biểu đồ để so sánh và đánh giá nội dung cần nghiên cứu. - Phƣơng pháp quan sát: Phƣơng pháp này dựa trên sự quan sát tình hình thực tế về quản lý thu ngân sách Nhà nƣớc tại Ủy ban nhân dân huyện Kim Động - Phƣơng pháp thu thập thông tin: thu thập thông tin, số liệu từ website của huyện, báo cáo giao ban, báo cáo tổng kết, báo cáo thu chi thƣờng niên,... - Phƣơng pháp thống kê và thống kê phân tích: Phân tích số liệu, đánh giá các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác thu ngân sách Nhà nƣớc trên địa bàn huyện Kim Động và tìm hiểu các nguyên nhân chủ quan, khách quan của đối tƣợng nghiên cứu - Phƣơng pháp xử lý số liệu: Các phƣơng pháp thống kê, phân tích tổng hợp, so sánh… để tiến hành xử lý, đánh giá các dữ liệu, các thông tin thu thập đƣợc. Qua đó đƣa ra các nhận định, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách Nhà nƣớc trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên. - Phƣơng pháp thu thập dữ liệu: Để đánh giá thực trạng công tác quản lý thu NSNN tại UBND huyện Kim Động, tác giả tiến hành thu thập dữ liệu thứ cấp, bao gồm: - Các văn bản luật, nghị định, văn bản chỉ đạo, văn bản có liên quan từ các cấp tỉnh, bộ, ban ngành quản lý cấp trên, - Báo cáo kết quả thực hiện phát triển kinh tế - xã hội huyện Kim Động năm 2021, 2022, 2023 - Báo cáo thu chi ngân sách Nhà nƣớc huyện Kim Động năm 2021, 2022, 2023. - Báo cáo dự toán thu chi ngân sách Nhà nƣớc huyện Kim Động năm 2024
4 - Các tài liệu, số liệu từ các ấn phẩm, website của huyện. - Các công trình nghiên cứu đã đƣợc công bố: báo cáo khoa học, tạp chí, luận văn thạc sĩ, luận văn tiến sĩ có liên quan... - Phƣơng pháp phân tích dữ liệu: - Phƣơng pháp thống kê mô tả: Là phƣơng pháp nghiên cứu các hiện tƣợng KT-XH bằng việc mô tả thông qua các số liệu thu thập đƣợc. Phƣơng pháp này sử dụng các chỉ tiêu phân tích nhƣ số tƣơng đối, số tuyệt đối, số bình quân để phân tích tình hình quản lý thu ngân sách Nhà nƣớc tại huyện Kim Động. Cụ thể, thông qua thu thập và phân tích số liệu liên quan đến dự toán thu, thực hiện thu ngân sách Nhà nƣớc giai đoạn 2021-2023 để tính toán và đánh giá thực trạng theo từng năm của từng nội dung cụ thể. - Phƣơng pháp so sánh: Thông qua các số liệu tổng hợp đƣợc bằng phƣơng pháp thu thập dữ liệu thứ cấp và phân tổ thống kê tác giả so sánh các dữ liệu, xác định xu hƣớng, mức độ biến động, trƣớc khi so sánh cần xác định rõ mục đích so sánh, điều kiện so sánh và gốc so sánh. 5. Kết cấu của đề án Ngoài mở đầu, kết luận, nội dung chính của luận văn đƣợc chia làm 3 phần: Phần 1: Cơ sở xây dựng đề án quản lý thu Ngân sách nhà nƣớc cấp huyện Phần 2: Nội dung của đề án Quản lý thu Ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Kim Động tỉnh Hƣng Yên Phần 3: Các đề xuất và kiến nghị.
5 PHẦN 1 CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN 1.1. Cơ sở lý thuyết về quản lý thu ngân sách nhà nƣớc cấp huyện 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản Theo luật ngân sách nhà nƣớc số 83/2015/QH13 ngày 25/6/2015: - Khái niệm Ngân sách Nhà nước: Là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nƣớc đƣợc dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nƣớc. - Khái niệm thu NSNN: Là quá trình Nhà nƣớc sử dụng quyền lực công để tập trung một bộ phận của cải xã hội hình thành nên quỹ NSNN phục vụ chi dùng của cả nƣớc. (Giáo trình bồi dƣỡng công chức Kho bạc 2016). - Khái niệm thu NSNN trung ương và thu ngân sách địa phương: Hệ thống NSNN gồm NSTW và ngân sách địa phƣơng (NSĐP). NSĐP gồm ngân sách của các cấp chính quyền địa phƣơng. Mỗi cấp ngân sách đều có một số nguồn thu đƣợc hƣởng 100%. Ngoài ra, NSTW và NSĐP cùng chia sẻ một số nguồn thu, tỷ lệ phân chia này đƣợc thay đổi sau mỗi thời kỳ ổn định ngân sách cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Trung ƣơng quyết định các khoản thu phải nộp 100% về NSTW; các khoản thu phân chia giữa Trung ƣơng và địa phƣơng và quy định tỷ lệ phần trăm phân chia giữa Trung ƣơng và địa phƣơng đối với từng địa phƣơng cụ thể; quy định các khoản thu NSĐP đƣợc hƣởng 100%. Các khoản thu NSTW đƣợc hƣởng 100% thƣờng có giá trị lớn, tiếp đến là các khoản thu phân chia giữa trung ƣơng và địa phƣơng. (Theo TS Đinh Thị Nga – Học viện chính trị quốc gia HCM). - Khái niệm quản lý thu ngân sách Quản lý thu ngân sách nhà nƣớc theo Lê Văn Ái, Bùi Tiến Hanh (2010) quản lý thu ngân sách nhà nƣớc đƣợc hiểu là sự tác động của các cơ quan làm nhiệm vụ thu ngân sách nhà nƣớc lên các khoản thu ngân sách nhà nƣớc bằng cách hoạch định kế hoạch tổ chức triển khai kế hoạch thu và phối hợp kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch thu ngân sách nhà nƣớc nhƣ vậy quản lý thu ngân sách nhà nƣớc là
6 sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong việc hoạch định kế hoạch, tổ chức thực hiện kế hoạch thu kiểm tra giám sát đánh giá quá trình và kết quả thực hiện kế hoạch thu để thực hiện có kết quả công việc quản lý thu ngân sách nhà nƣớc điều quan trọng là phải biết bố trí nguồn lực nhƣ nhân lực vật lực tài lực sao cho hợp lý. Theo Tô Thiện Hiền (2012) quản lý thu ngân sách nhà nƣớc là hoạt động mà các chủ thể quản lý ngân sách sử dụng các công cụ. Phƣơng pháp thích hợp nhằm tác động và điều khiển hoạt động thu ngân sách nhằm đạt đƣợc các mục tiêu đã định. Theo Đỗ Thị Mai Lan (2015), quản lý thu ngân sách nhà nƣớc là quá trình nhà nƣớc vận dụng các quy luật khách quan sử dụng hệ thống các phƣơng pháp tác động đến hoạt động thu ngân sách nhà nƣớc nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức năng nhiệm vụ mà nhà nƣớc phải đảm nhận. Nhƣ vậy có thể thấy quản lý thu ngân sách nhà nƣớc là hoạt động của cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền trong lĩnh vực thu ngân sách hƣớng đến việc tăng thu ngân sách quốc gia một cách hợp lý đáp ứng nhu cầu chỉ tiêu công của nhà nƣớc. Tổng hợp những khái niệm có trƣớc có thể khái quát quản lý thu ngân sách cấp huyện là việc các chủ thể quản lý các chủ thể quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp huyện sử dụng một cách có chủ đích các công cụ phƣơng pháp quản lý thích hợp để xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện và kiểm soát thu ngân sách trên địa bàn huyện. 1.1.2. Nội dung Quản lý thu Ngân sách Nhà nước cấp huyện 1.1.2.1. Tổ chức bộ máy quản lý thu NSNN Tổ chức bộ máy quản lý thu ngân sách ảnh hƣởng trực tiếp đến kết quả thu NSNN. Bộ máy quản lý thu ngân sách vừa là chủ thể chi phối công tác thu lại vừa chính là đối tƣợng của quá trình quản lý. Vì thế, xác lập, tổ chức bộ máy quản lý thu ngân sách phải vừa đảm bảo đạt kết quả công tác thu vừa phải tinh gọn, hợp lý. Việc xây dựng bộ máy quản lý thu NSNN phải căn cứ vào sự hình thành hệ thống các cấp chính quyền và quá trình thực hiện phân cấp quản lý KT-XH các cơ quan NN. Trong giai đoạn hiện nay, việc tổ chức bộ máy thu NSNN phải tuân thủ theo chủ trƣơng sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả của Đảng đã đề ra và đang đƣợc các cấp, ngành, ĐP tổ chức triển khai quyết liệt. Cách thức tổ chức thực hiện, phân cấp, quản lý thu ngân sách chính là trả lời cho câu hỏi thu nhƣ thế nào. Đó là quá trình thực hiện, cụ thể hoá các cơ chế, chính
7 sách thu đối với nền kinh tế. Quá trình này quyết định số thu thực tế mà NSNN huy động đƣợc, đồng thời cho phép nhìn nhận lại các chủ trƣơng, chính sách phát triển kinh tế, chính sách thu ngân sách, từ đó đƣa ra các điều chỉnh, biện pháp tổ chức thu thích hợp. Đây chính là yếu tố quan trọng, tác động lớn tới thực tế kết quả thu ngân sách. Thu không đúng tiềm năng, thất thu chủ yếu là do sự tác động của nhân tố này. Việc tổ chức bộ máy quản lý thu NSNN và quy định các chức năng của nó bao gồm nhiều yếu tố: tổ chức bộ máy thu, tổ chức giám sát, thanh tra kiểm tra, phƣơng tiện thông tin, kỹ thuật... đặc biệt là yếu tố con ngƣời, năng lực và đạo đức cán bộ làm công tác thu NSNN. Để đảm bảo công tác thu đạt hiệu quả, tổ chức bộ máy phải đảm bảo một số những yêu cầu nhất định. Cụ thể là: Thứ nhất, phải đảm bảo thống nhất việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ. Thứ hai, tổ chức bộ máy quản lý thu ngân sách phải đảm bảo kết hợp quản lý theo ngành với quản lý theo ĐP và vùng lãnh thổ. 1.1.2.2.. Quản lý lập dự toán thu NSNN Dự toán NSNN là bản dự trù các khoản thu, thu ngân sách theo các chỉ tiêu xác định trong một năm, đƣợc các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền quyết định và là căn cứ để thực hiện thu, thu ngân sách. Dự toán thu thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc là bản dự trù tạm tính các khoản thu trong một năm ngân sách nhà nƣớc đƣợc đơn vị , tổ chức sử dụng ngân sách lên kế hoạch và xây dựng để thực hiện các nhiệm vụ thu trong năm ngân sách. Khi lập dự toán thu thƣờng xuyên phải dựa trên các căn cứ sau: - Chính sách của Nhà nƣớc về hoạt động của bộ máy quản lý nhà nƣớc, các hoạt động sự nghiệp, an ninh - quốc phòng và các hoạt động khác trong từng giai đoạn nhất định. - Các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh - quốc phòng liên quan đến thu thƣờng xuyên. - Chỉ thị của Thủ tƣớng chính phủ về xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nƣớc; thông tƣ hƣớng dẫn lập dự toán ngân sách của Bộ Tài chính và văn bản hƣớng dẫn của cơ quan chủ quản các cấp.
8 - Các chế độ, tiêu chuẩn, định mức do cơ quan có thẩm quyền quy định; định mức phân bổ dự toán ngân sách do Thủ tƣớng chính phủ, Hội đồng nhân dân Tỉnh, Thành phố trực thuộc trung ƣơng ban hành theo phân cấp. - Số kiểm tra về dự toán ngân sách đƣợc cơ quan có thẩm quyền thông báo, tình hình thực hiện dự toán năm báo cáo và các năm liền kề. Thu NSNN là một hoạt động quan trọng trong chu trình NSNN. Trong đó, khâu lập dự toán thu NSNN phải đảm bảo tính khách quan, trung thực, đảm bảo có đầy đủ cơ sở pháp lý và thực tiễn; tổng hợp theo từng lĩnh vực thu, thu tiết theo từng sắc thuế; lập đúng biểu mẫu, nội dung và thời hạn quy định; kèm theo báo cáo thuyết minh rõ cơ sở, căn cứ tính toán. Để đảm bảo chủ động trong hoạt động của mình, các cơ quan liên quan phải lập dự toán thu NSNN dựa trên các căn cứ sau: Một là, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng - an ninh; các chỉ tiêu cụ thể của năm kế hoạch Hai là, các chính sách chế độ về thuế và thu NSNN nhƣ Luật NSNN, Luật thuế và các văn bản hƣớng dẫn thi hành. Ba là, các văn bản hƣớng dẫn xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội, dự toán NSNN, dự toán thu của cơ quan Thuế. Bốn là, tình hình thực hiện dự toán thu NSNN một số năm liền kề, đặc biệt là năm liền kề trƣớc năm kế hoạch Hằng năm căn cứ vào Luật ngân sách và các văn bản quy định hiện hành Sở Tài chính có văn bản hƣớng dẫn đến các huyện, thành phố và các Sở ngành, đơn vị thụ hƣởng kinh phí NSNN lập dự toán với các bƣớc sau: Bảng 1.1: Các bƣớc tiến hành xây dựng dự toán Tài liệu, biểu mẫu liên Bƣớc Trách nhiệm Công việc Thời gian quan Chỉ thị của Thủ tƣớng CP; Ban hành Thông tƣ của Bộ Tài Sở Tài chính; hƣớng dẫn chính; Công văn chỉ đạo Bƣớc 1 Cục thuế Sở Kế XD dự toán Trƣớc 1/7 của UBND tỉnh; Thông hoạch và Đầu tƣ NSNN hàng báo số kiểm tra của Bộ năm Tài chính Bƣớc 2 Sở Tài chính; Lập dự toán Các biểu mẫu hƣớng dẫn Trƣớc 20/7
9 Tài liệu, biểu mẫu liên Bƣớc Trách nhiệm Công việc Thời gian quan Cục thuế Sở Kế và tổng hợp của Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu dự toán hoạch và Đầu tƣ; Sở Tài tƣ; các cơ quan, ngân sách chính, Sở Kế hoạch và đơn vị thuộc ĐP Đầu tƣ tỉnh; UBND các cấp Thảo luận UBND tỉnh, Sở dự toán với Các biểu mẫu hƣớng dẫn Tài chính; Cục Bộ Tài Bƣớc 3 của Bộ Tài chính, Bộ Kế thuế Sở Kế chính, Bộ hoạch và Đầu tƣ hoạch và Đầu tƣ Kế hoạch và Đầu tƣ Thảo luận dự toán chi Sở Tài chính, thƣờng các đơn vị Các biểu mẫu hƣớng dẫn xuyên với HCSN, hội , của Bộ Tài chính, Bộ Kế các đơn vị Trƣớc Bƣớc 4 đoàn thể cấp hoạch và Đầu tƣ; Sở Tài HCSN, hội , 10/11 tỉnh; UBND chính, Sở Kế hoạch và đoàn thể cấp huyện, thành Đầu tƣ tỉnh; UBND phố huyện, thành phố Các biểu mẫu hƣớng dẫn Tổng hợp Sở Tài chính; của Bộ Tài chính, Bộ Kế dự toán Trƣớc Bƣớc 5 Cục thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tƣ; Sở Tài ngân sách 30/11 hoạch và Đầu tƣ chính, Sở Kế hoạch và ĐP Đầu tƣ Chuẩn bị Sở Tài chính, Sở Nghị quyết của HĐND các biểu Trƣớc Bƣớc 6 Kế hoạch và tỉnh, Quyết định của mẫu giao dự 10/12 Đầu tƣ UBND tỉnh toán
10 Tài liệu, biểu mẫu liên Bƣớc Trách nhiệm Công việc Thời gian quan Chậm nhất 60 ngày sau khi Sở Tài chính, Công khai Các biểu mẫu hƣớng dẫn Bƣớc 7 HĐND UBND tỉnh dự toán của Bộ Tài chính tỉnh thông qua dự toán Bƣớc 8 Sở Tài chính Lƣu hồ sơ Theo bƣớc 6 của quy trình (Nguồn:Luật Ngân sách nhà nước số 83/2015/QH13) Trƣớc ngày 10/12 hàng năm phải thực hiện giao xong dự toán ngân sách cho các huyện, thành phố và các Sở ngành, đơn vị thụ hƣởng kinh phí NSNN. Các đơn vị sở ngành và UBND các huyện, thành phố báo cáo đánh giá tình hình thực hiện ngân sách năm hiện hành và kế hoạch năm sau gửi cho Sở Tài chính. Sở Tài chính phối hợp với Cục Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tƣ, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh để làm việc với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ về dự toán ngân sách. Sở Tài chính thực hiện thảo luận dự toán với các huyện, thành phố và các Sở ngành, đơn vị thụ hƣởng kinh phí NSNN. Căn cứ quyết định giao dự toán ngân sách tỉnh của Thủ tƣớng Chính phủ và Bộ Tài chính, Sở Tài chính phối hợp với Cục Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tƣ tổng hợp dự toán ngân sách hàng năm, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh để trình Hội đồng nhân dân tỉnh thông qua. Căn cứ Nghị quyết của HĐND tỉnh thông qua, Sở Tài chính tham mƣu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành quyết định giao chỉ tiêu dự toán ngân sách nhà nƣớc cho các sở ngành, quận huyện và gửi cho các đơn vị liên quan. Sau khi giao dự toán ngân sách nhà nƣớc (chậm nhất là sau 60 ngày) Sở Tài tham mƣu cho Ủy ban nhân dân tỉnh công khai dự toán và lƣu hồ sơ theo quy trình. 1.1.2.3. Tổ chức thực hiện dự toán thu NSNN - Giao dự toán: Căn cứ theo quyết định dự toán ngân sách ĐP, phƣơng án phân bổ dự toán ngân sách của HĐND tỉnh. Sở Tài chính trình UBND tỉnh quyết định giao nhiệm vụ thu, chi ngân sách cho từng cơ quan, đơn vị trực thuộc tỉnh;