Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:132

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên" nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận tổ chức công tác kế toán tại các Doanh nghiệp; Nghiên cứu thực trạng TCCTKT tại Genesis; Đánh giá, nhận xét TCCTKT tại Genesis và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện TCCTKT tại Genesis.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN THỊ THU HUYỀN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI HỆ THỐNG TRƯỜNG GENESIS SCHOOL – CÔNG TY CỔ PHẦN GIÁO DỤC KHỞI NGUYÊN ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ HÀ NỘI, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN THỊ THU HUYỀN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI HỆ THỐNG TRƯỜNG GENESIS SCHOOL – CÔNG TY CỔ PHẦN GIÁO DỤC KHỞI NGUYÊN Ngành: Kế toán Mã số: 8340301 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Quỳnh Trang HÀ NỘI, 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề án “Tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên” là công trình nghiên cứu độc lập của tôi, chưa từng sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các số liệu và kết quả được sử dụng trong đề án là hoàn toàn trung thực và trích dẫn nguồn gốc rõ ràng. Hà nội, ngày .... tháng ....năm 2024 TÁC GIẢ ĐỀ ÁN (Ký và ghi rõ họ tên) Nguyễn Thị Thu Huyền
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được đề án, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Quý Thầy, Cô Viện Đào tạo Sau Đại học, Trường Đại học Thương mại đã trang bị cho tôi nhiều kiến thức cũng như kinh nghiệm quý báu trong khoảng thời gian học tập tại trường. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Quỳnh Trang, người đã luôn tận tình hướng dẫn và khích lệ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thiện đề án. Bên cạnh đó, tôi cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo, đồng nghiệp tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình tìm hiểu, nghiên cứu đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn!
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................... v DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ ....................................................................... vi TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN ............................................................................ vii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Lý do lựa chọn chủ đề của đề án .........................................................................1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án .......................................................................... 2 2.1. Mục tiêu của đề án ............................................................................................. 2 2.2. Nhiệm vụ của đề án ............................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi của đề án .......................................................................... 2 3.1. Đối tượng .............................................................................................................2 3.2. Phạm vi của đề án .............................................................................................. 2 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án .......................................................2 5. Kết cấu đề án .........................................................................................................4 Phần 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN ...................................................................... 5 1.1. Cơ sở lý luận .......................................................................................................5 1.1.1. Các khái niệm cơ bản .....................................................................................5 1.1.2. Nội dung tổ chức công tác kế toán .................................................................8 1.2. Cơ sở thực tiễn ..................................................................................................24 1.2.1. Kinh nghiệm thực tiễn tại các đơn vị bên ngoài .........................................24 1.2.2. Bài học rút ra cho Hệ thống trường Genesis School – Công ty cổ phần giáo dục Khởi Nguyên về tổ chức công tác kế toán..............................................26 1.3. Cơ sở pháp lý về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp ..................27 Phần 2. TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI HỆ THỐNG TRƯỜNG GENESIS SCHOOL - CÔNG TY CỔ PHẦN GIÁO DỤC KHỞI NGUYÊN ..29 2.1. Khái quát về Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên .....................................................................................................29 2.1.1. Giới thiệu chung về Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên............................................................................................29 2.1.2. Kết quả hoạt động của Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên trong giai đoạn 2021-2023 ....................................35
iv 2.2. Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên .............................................................36 2.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán ................................................................................36 2.2.2. Tổ chức lựa chọn chính sách kế toán áp dụng ...........................................37 2.2.3. Tổ chức thu nhận thông tin kế toán ............................................................38 2.2.4. Tổ chức xử lý và hệ thống hóa thông tin kế toán .......................................39 2.2.5. Tổ chức cung cấp và phân tích thông tin kế toán ......................................44 2.2.6. Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán ...................45 2.2.7. Tổ chức kiểm tra công tác kế toán...............................................................46 2.3. Các kết luận qua phân tích thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên .......46 2.3.1 Những kết quả đạt được ................................................................................46 2.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân ....................................................................47 2.4. Các giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên ................................50 2.4.1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán .............................................................51 2.4.2. Hoàn thiện tổ chức thu nhận thông tin kế toán ..........................................52 2.4.3. Hoàn thiện tổ chức xử lý và hệ thống hóa thông tin kế toán..................... 52 2.4.4. Hoàn thiện tổ chức cung cấp và phân tích thông tin kế toán ....................53 2.4.5. Hoàn thiện tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin .................................... 53 2.4.6. Hoàn thiện tổ chức kiểm tra công tác kế toán ............................................54 Phần 3. CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI HỆ THỐNG TRƯỜNG GENESIS SCHOOL – CÔNG TY CỔ PHẦN GIÁO DỤC KHỞI NGUYÊN ......................................................56 3.1. Đề xuất tổ chức thực hiện ................................................................................56 3.1.1. Bối cảnh thực hiện đề án ..............................................................................56 3.1.2. Phân công trách nhiệm thực hiện ................................................................57 3.2. Kiến nghị về điều kiện thực hiện các giải pháp .............................................59 3.2.1. Về phía cơ quan quản lý Nhà nước .............................................................59 3.2.2. Về phía Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên ............................................................................................................ 60 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 61 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Diễn giải nghĩa 1 BCTC Báo cáo tài chính 2 BTC Bộ Tài Chính 3 CĐKT Chế độ kế toán 4 CNTT Công nghệ thông tin 5 GTGT Giá trị gia tăng 6 KTQT Kế toán quản trị 7 KTTC Kế toán tài chính 8 MST Mã số thuế 9 TCCTKT Tổ chức công tác kế toán 10 TSCĐ Tài sản cố định 11 TNDN Thu nhập doanh nghiệp 12 VNĐ Việt Nam đồng 13 SXKD Sản xuất kinh doanh 14 Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo Genesis dục Khởi Nguyên
vi DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Số hiệu Tên sơ đồ, bảng biểu Trang Sơ đồ 1.1 Quy trình thực hiện đề án 2 Bảng 1.1 Đặc điểm TCCTKT tại Trường ĐH FPT và Trường TH 25 School Commented [NQT1]: Commented [NH2]: Bảng này mình phải làm danh sách bảng nữa đúng ko ạ? Vậy có mỗi 1 bảng ạ? Commented [NQT3]: Commented [NQT4]: Commented [NQT5]: Commented [NQT6]: rà soát lại
vii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Thông qua việc nhận thức được ý nghĩa, vai trò của tổ chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp nói chung và của Hệ thống trường Genesis School - Công ty cổ phần giáo dục Khởi Nguyên nói riêng, học viên đã lựa chọn nghiên cứu đề án với đề tài “Tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên” để làm rõ hơn về thực trạng tổ chức công tác kế toán tại đơn vị, đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế trong công tác tổ chức kế toán, từ đó đề xuất đưa ra các giải pháp để hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại đơn vị. Đề án chủ yếu đề cập đến một số lý luận chung nhất về tổ chức công tác kế toán bao gồm tổ chức lựa chọn chính sách kế toán, tổ chức thu nhận thông tin kế toán, tổ chức xử lý và hệ thống hóa thông tin kế toán, tổ chức cung cấp và phân tích thông tin kế toán, tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin, tổ chức kiểm tra công tác kế toán. Nhờ các lý luận này, học viên tiến hành phân tích; so sánh với kinh nghiệm thực tiễn của hai đơn vị cùng ngành kinh doanh và nêu lên thực trạng đang diễn ra của tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School - Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên. Qua đó xác định các nhân tố ảnh hưởng, đưa ra nhận xét, đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế tồn tại và những nguyên nhân gây nên những điểm hạn chế này. Như vậy, qua các thực trạng về tổ chức công tác kế toán được nêu ra, học viên đề xuất các giải pháp, kiến nghị về việc hoàn thiện có thể áp dụng được trong hiện tại và tương lai gần, giúp Hệ thống Trường Genesis School - Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên có cái nhìn đúng đắn và hiệu quả hơn về tầm quan trọng của tổ chức công tác kế toán.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn chủ đề của đề án Ngày nay với xu hướng hội nhập toàn cầu ngày càng phát triển, các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển phải sử dụng các công cụ quản lý một cách hữu hiệu. Trong đó, kế toán là một trong những công cụ quan trọng, không thể thiếu đối với mỗi doanh nghiệp. Đặc biệt, để có được những thông tin chính xác và hữu dụng thì tổ chức bộ máy kế toán của mỗi doanh nghiệp cũng cần không ngừng hoàn Commented [NH7]: Em đọc quy định hướng dẫn đề cương thì ko đư viết tắt 2 từ cô ạ. Nên em bỏ DN đi ạ. thiện, đáp ứng tốt nhu cầu quản lý của doanh nghiệp mình. Tổ chức công tác kế toán (TCCTKT) là một trong những nội dung quan trọng trong tổ chức quản lý, liên quan đến các khâu của quá trình xử lý thông tin kế toán trong đơn vị. Tổ chức công tác kế toán ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý của doanh nghiệp. Tổ chức công tác kế toán hợp lý, khoa học ảnh hưởng đến chất lượng của công tác kế toán, chất lượng thông tin kế toán trong doanh nghiệp đồng thời giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả quản lý, thực hiện đúng chế độ quản lý kinh tế tài chính của nhà nước và cung cấp chính xác, đầy đủ kịp thời thông tin về kinh tế tài chính giúp nhà quản trị doanh nghiệp và các bên liên quan để có cơ sở đưa ra quyết định đúng đắn đem lại hiệu quả kinh tế cao. Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên (Genesis) được thành lập từ năm 2019. Với hoạt động kinh doanh đặc thù trong lĩnh vực giáo dục, TCCTKT tại Genesis đang trong giai đoạn được hoàn thiện. Thực tế cho thấy, TCCTKT tại đơn vị đã vận dụng khá tốt theo chế độ kế toán hiện hành của Nhà nước và có cập nhật bổ sung theo thực tế của đơn vị khá hiệu quả. Bên cạnh đó thì vẫn còn tồn tại một số hạn chế, ví dụ như: tổ chức luân chuyển chứng từ còn chậm, tổ chức cung cấp thông tin Kế toán quản trị (KTQT) chưa đáp ứng được nhu cầu của Ban lãnh đạo, công việc của Kế toán Tài Chính (KTTC) và KTQT còn chồng chéo chưa rõ ràng... Vì vậy, để nâng cao chất lượng thông tin, đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin của Ban lãnh đạo đơn vị và các bên liên quan thì việc hoàn thiện TCCTKT tại Genesis có ý nghĩa thiết thực, quan trọng. Bên cạnh đó, tính đến thời điểm hiện tại chưa có nghiên cứu nào về TCCTKT tại Genesis. Do đó học viên quyết định lựa chọn đề tài: “Tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên” với mục đích tìm hiểu, đánh giá thực trạng TCCTKT, từ đó đề xuất một số ý kiến, giải pháp giúp hoàn thiện công tác kế toán tại đơn vị. Việc hoàn thiện TCCTKT sẽ đem lại sự hiệu
2 quả và tiến bộ hơn trong công tác kế toán; phù hợp với đặc điểm và tính chất hoạt động của đơn vị; đơn giản, dễ hiểu và mang lại chất lượng thông tin cao cho người sử dụng phục vụ thiết thực cho yêu cầu quản lý. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án Commented [NQT8]: Rà soát lại toàn bài, những từ nào đã quy ước viết tắt thì phải viết tắt. Chỉ viết đầy đủ lần xuất hiện đầu tiên và 2.1. Mục tiêu của đề án nếu xuất hiện đầu câu. Commented [NH9]: Đơn vị= DN mình - Hệ thống hóa cơ sở lý luận tổ chức công tác kế toán tại các Doanh nghiệp. - Nghiên cứu thực trạng TCCTKT tại Genesis. - Đánh giá, nhận xét TCCTKT tại Genesis và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện TCCTKT tại Genesis 2.2. Nhiệm vụ của đề án - Hệ thống các vấn đề lý luận về TCCTKT tại các doanh nghiệp. - Nghiên cứu thực trạng TCCTKT tại Genesis. - Khảo sát và đánh giá thực trạng TCCTKT tại Genesis. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện TCCTKT tại Genesis. 3. Đối tượng và phạm vi của đề án 3.1. Đối tượng Đề án nghiên cứu những vấn đề lý luận về TCCTKT trong doanh nghiệp và thực trạng TCCTKT tại Genesis. 3.2. Phạm vi của đề án - Phạm vi không gian: Tại Genesis, gồm 2 cơ sở: + Genesis School cơ sở Tây Hồ gồm Trường Mầm non và Tiểu học Genesis. + Genesis School cơ sở Nam Từ Liêm gồm Trường Tiểu học và Trung học cơ sở, Trung học phổ thông Genesis. - Phạm vi thời gian: Các số liệu, dữ liệu trình bày trong đề án liên quan đến TCCTKT của Genesis trong giai đoạn 2021 - 2023. 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án Quy trình thực hiện đề án được mô tả khái quát như sơ đồ 1.1: 1 • Nghiên cứu tài liệu 2 • Thu thập dữ liệu 3 • Phân tích và đánh giá thực trạng TCCTKT tại Genesis 4 • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện TCCTKT tại Genesis Sơ đồ 1.1. Quy trình thực hiện đề án
3 - Nghiên cứu tài liệu: Trong quá trình thực hiện đề án, cao học viên đã nghiên cứu các tài liệu sau: + Luật Kế toán số 88/2015/QH13 ban hành ngày 20/11/2015; + Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam; + Thông tư 200/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày 22/12/2014 về “Hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp; + Các văn bản hướng dẫn thực hiện Chuẩn mực kế toán, Chế độ kế toán doanh nghiệp; Commented [NQT10]: Cụ thể tên văn bản nhé, không viết chung chung + Các giáo trình của các trường đại học, cụ thể là: Giáo trình “Tổ chức công tác kế toán” của Trường Đại học Thương mại (2021), NXB Thống kê; Giáo trình Commented [NQT11]: Ví dụ như:… “Tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp” của Học viện tài chính (2011), NXB Tài Chính; Giáo trình “Nguyên lý kế toán” của Trường Đại học Thương mại (2017), NXB Thống kê; Giáo trình “Nguyên Lý kế toán” của Học viện tài chính, NXB Tài Chính. + Các công trình nghiên cứu khoa học cùng để tài về TCCTKT tại doanh nghiệp, ví dụ như: Trần Viết Hùng (2018), Tổ chức công tác kế toán tại các Viện nghiên cứu thuộc các tập đoàn kinh tế nhà nước, Nguyễn Thị Thủy (2016), Hoàn thiện tổ chức kế toán tại trường Đại học FPT, Đại học kinh tế quốc dân; Phạm Thị Hải Vân (2020), Tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần Đầu tư, Quản lý Giáo dục Quốc Tế, Đại học Thương Mại; Bùi Phạm Thu Hà (2023), Tổ chức công tác kế toán tại Tổng Công Ty Cổ Phần Bưu Chính Viettel, Đại học Thương mại; Phạm Thị Lan Anh (2021), Tổ chức công tác kế toán tại công ty cổ phần 32, Trường Đại học Công nghệ giao thông vận tải. + Tài liệu giới thiệu về Genesis, mục tiêu, phương hướng, chính sách phát triển của Genesis do bộ phận hành chính nhân sự cung cấp; + Các BCTC và tài liệu kế toán: chứng từ, sổ sách của Genesis các năm từ năm 2021 đến năm 2023 do bộ phận Tài chính - Kế toán cung cấp. Các tài liệu trên được học viên nghiên cứu, tổng hợp để phục vụ hoàn thành chương 1 và chương 2 của đề án. - Thu thập dữ liệu: Được thực hiện qua phỏng vấn chuyên sâu với lãnh đạo Genesis, Kế toán trưởng và nhân viên phòng kế toán nhằm thu thập thông tin về lịch sử hình thành và phát triển, đặc điểm hoạt động và đặc điểm TCCTKT của Genesis. Các cuộc phỏng vấn đều được thực hiện trong giờ hành chính, tại phòng làm việc của Phòng Tài chính - Kế toán với 01 Kế toán trưởng và 04 Kế toán viên và tại
4 phòng làm việc của Giám đốc. Nội dung các câu hỏi phòng vấn và danh sách đối tượng tham gia phỏng vấn được trình bày trong Phụ lục số 1: Bảng tổng hợp kết Commented [NQT12]: Em nhớ bổ sung Phụ lục số 1 quả phỏng vấn nội dung TCCTKT tại Genesis. Từ các dữ liệu thu thập được, học viên đã phân tích, đánh giá thực trạng TCCTKT tại Genesis; xác định điểm mạnh điểm yếu và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện TCCTKT tại Genesis. 5. Kết cấu đề án Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung đề án gồm có 3 phần: Phần 1: Cơ sở xây dựng đề án Phần 2: Tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên Phần 3: Các đề xuất và kiến nghị hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Hệ thống Trường Genesis School – Công ty Cổ phần Giáo dục Khởi Nguyên
5 Phần 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1.1 Khái niệm tổ chức công tác kế toán Trong lĩnh vực quản lý doanh nghiệp, kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích, cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới các hình thái giá trị, hiện vật và thời gian lao động. Ngoài ra, kế toán thu thập, xử lý và cung cấp thông tin về tài sản, các hoạt động của doanh nghiệp, nhằm kiểm tra và giám sát hoạt động kinh tế, tài chính của doanh nghiệp. Hiện nay, có nhiều quan điểm về khái niệm TCCTKT. Cụ thể như sau: Commented [NQT13]: Theo cô Phần này chỉ cần trích dẫn 2 khái niệm là đủ: - Theo Luật Kế toán Việt Nam (2015) đã quy định: “Tổ chức công tác kế Hiện nay, có nhiều quan điểm về khái niệm tổ chức công tác kế toán. Cụ thể như sau: toán là việc tổ chức thực hiện các chuẩn mực và chế độ kế toán để phản ánh - Theo Luật kế toán 2015 (Điều..): “ Tổ chức công tác kế toán là… - Theo quan điểm của các nhà nghiên cứu, chẳng hạn như các nhà tình hình tài chính và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, tổ chức thực hiện khoa học của Trường ĐH Thương mại: “Tổ chức công tác kế toán là tổ chức lao động kế toán theo một mô hình bộ máy kế toán phù hợp chế độ kiểm tra kế toán, chế độ bảo quản lưu giữ tài liệu kế toán, cung cấp với đơn vị, tổ chức áp dụng các phương pháp kế toán nhằm thu nhận, xử lý, hệ thống hoá và cung cấp thông tin kinh tế tài chính phục vụ thông tin tài liệu kế toán và các nhiệm vụ khác của kế toán.” cho công tác quản lý kinh tế của đơn vị và đưa ra quyết định của các đối tượng sử dụng thông tin.” (Giáo trình Tổ chức công tác kế toán, - Theo quan điểm của các nhà nghiên cứu, ví dụ như các nhà khoa học của Trường ĐH Thương mại, 2021, NXB Thống kê) Trường Đại học Thương mại : “Tổ chức công tác kế toán là tổ chức lao động Commented [NQT14]: Viết lại đoạn này theo comment kế toán theo một mô hình bộ máy kế toán phù hợp với đơn vị, tổ chức áp dụng các phương pháp kế toán nhằm thu nhận, xử lý, hệ thống hoá và cung cấp thông tin kinh tế tài chính phục vụ cho công tác quản lý kinh tế của đơn vị và đưa ra quyết định của các đối tượng sử dụng thông tin”.(Giáo trình Tổ chức công tác kế toán, Trường Đại học Thương mại, 2021,18). Hoặc, theo quan điểm của các nhà khoa học của Học viện tài chính:“Tổ chức công tác kế toán là việc tổ chức vận dụng các phương pháp kế toán để liên kết các yếu tố cấu thành, các công việc của kế toán nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ của kế toán trong doanh nghiệp”. (Giáo trình Tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp, Học viện tài chính, 2011, 11). Các khái niệm tuy có cách phát biểu khác nhau nhưng đều cho thấy TCCTKT là hoạt động chủ quan của doanh nghiệp trong việc tổ chức vận dụng các phương pháp, nguyên tắc, chuẩn mực và chế độ kế toán để thu nhận, xử lý và cung cấp toàn bộ thông tin về tài sản, nguồn vốn cũng như các hoạt động kinh tế trong
6 doanh nghiệp, nhằm kiểm tra, giám sát toàn bộ hoạt động kinh tế tài chính của đơn vị. 1.1.1.2. Yêu cầu của tổ chức công tác kế toán Để TCCTKT phát huy tốt nhất vai trò quan trọng của mình thì TCCTKT phải đảm bảo được các yêu cầu cơ bản sau: - Yêu cầu về pháp lý: Khi TCCTKT phải xem xét đến việc tuân thủ Luật kế toán, hệ thống chuẩn mực kế toán, các quy định, chứng từ hướng dẫn thực hiện chế độ kế toán trong doanh nghiệp và các văn bản pháp quy khác có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động kế toán như các luật, chính sách về thuế, doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp cần nẵm vững hệ thống văn bản pháp quy và việc vận hành trong thực tế của hệ thống này. - Yêu cầu về quản lý: + Phải đáp ứng một cách nhanh chóng, kịp thời và chính xác các thông tin kế toán cho nhà quản lý. + Phải đảm bảo tính khoa học, hợp lý trên cơ sở các nguyên tắc, chính sách, quy chế tài chính kế toán. + Phải có tính hiệu quả (tối thiểu hóa chi phí, tối đa hóa lợi nhuận). Bộ máy kế toán phải gọn nhẹ, giảm bớt các khâu trung gian nhằm đáp ứng kịp thời và chính xác, giúp các nhà quản lý doanh nghiệp tránh thất thoát tài sản. + Phải phù hợp với điều kiện và yêu cầu cụ thể của từng doanh nghiệp. 1.1.1.3. Nguyên tắc tổ chức công tác kế toán Để đáp ứng các yêu cầu, quy định liên quan, và giúp TCCTKT phát huy vai trò của mình, TCCTKT cần tuân thủ các nguyên tắc sau đây: - Nguyên tắc tuân thủ: Đối với TCCTKT tài chính đây là nguyên tắc rất quan trọng. Trong quá trình thực hiện các nội dung của TCCTKT phải tuân thủ theo các văn bản pháp lý về kế toán như: Luật kế toán, chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán. Điều này tạo nên sự thống nhất trong TCCTKT ở những đơn vị có cùng qui mô, loại hình hoạt động SXKD tạo nên tính so sánh được của thông tin kế toán. Từ các quy định của các văn bản pháp lý mỗi đơn vị có thể tự xây dựng những chính sách kế toán cho riêng mình. Việc tuân thủ quy định theo các văn bản pháp lý về kế toán do Nhà nước ban hành sẽ đảm bảo tính pháp lý của những tài liệu, số liệu do kế toán cung cấp, phục vụ tốt nhất việc kiểm tra, giám sát của Nhà nước với các hoạt động kinh tế tại đơn vị. - Nguyên tắc phù hợp: Nguyên tắc này đòi hỏi TCCTKT phải phù hợp với đặc điểm hoạt động SXKD, qui mô, địa bàn hoạt động, phù hợp với cơ cấu tổ chức quản lý, đặc điểm ứng dụng CNTT, trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ người
7 làm kế toán của các đơn vị kế toán. Thực hiện nguyên tắc này sẽ chi phối nhiều đến việc tổ chức bộ máy kế toán và lựa chọn chính sách kế toán áp dụng tại đơn vị và tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán. - Nguyên tắc thống nhất và nhất quán: TCCTKT phải đảm bảo tính thống nhất bao gồm: thống nhất trong việc tuân thủ giữa đơn vị với các đơn vị có cùng loại hình hoạt động, qui mô; thống nhất giữa công tác kế toán và công tác quản lý trong cùng một đơn vị nhằm phát huy chức năng, nhiệm vụ của kế toán là cung cấp kịp thời, trung thực và đầy đủ các thông tin về hoạt động phục vụ yêu cầu quản lý chung của đơn vị kế toán. Thống nhất giữa các bộ phận khác nhau trong các đơn vị kế toán có liên quan chặt chẽ với nhau để cùng thực hiện phục vụ cho hoạt động chung của toàn đơn vị. Theo nguyên tắc này các đơn vị phải áp dụng nhất quán chính sách kế toán đã lựa chọn trong kỳ kế toán, trường hợp có sự thay đổi về chính sách kế toán phải sang kỳ kế toán sau. - Nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả: TCCTKT là tổ chức một hoạt động vì vậy nó sẽ phát sinh các chi phí cho hoạt động đó do đó cần phải đảm bảo tính tiết kiệm, nâng cao hiệu quả và tính khả thi. Tính tiết kiệm thực hiện TCCTKT được thể hiện thông qua việc tối thiểu hóa các chi phí về vật chất, nguồn nhân lực. Tính hiệu quả thể hiện ở chất lượng, tính đầy đủ, thích hợp, kịp thời của thông tin mà kế toán cung cấp, đáp ứng cao nhu cầu thông tin cho việc ra quyết định của các đối tượng sử dụng thông tin. 1.1.1.4. Vai trò của tổ chức công tác kế toán Việc TCCTKT trong đơn vị một cách khoa học, hợp lý có vai trò quan trọng đối với việc điều hành và quản lý hoạt động, cụ thể như sau: - Những thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị được cung cấp một cách kịp thời, chính xác nhất và đầy đủ nhất giúp đơn vị tránh được những rủi ro trong hoạt động kinh doanh, tăng tính minh bạch và tránh các vi phạm pháp luật. Từ đó, lãnh đạo đơn vị và các đối tượng có liên quan sẽ đưa ra các quyết định kịp thời và đúng đắn; - Giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của đơn vị nhờ vào sự giám sát chặt chẽ, từ khâu ghi chép, theo dõi đến phản ánh các loại tài sản và nguồn vốn từ đó đơn vị dễ dàng quản lý và phân bổ các nguồn lực một cách hợp lý, tăng tính hiệu quả và giảm thiểu chi phí không cần thiết; - Nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ phận kế toán trong đơn vị nhờ tạo điều kiện cho kế toán thực hiện tốt yêu cầu, chức năng và nhiệm vụ của mình, giúp cải
8 thiện hiệu quả hoạt động của đơn vị, nâng cao khả năng cạnh tranh và đạt được lợi ích kinh tế cao hơn. 1.1.2. Nội dung tổ chức công tác kế toán 1.1.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán Tổ chức bộ máy kế toán là việc lựa chọn mô hình tổ chức bộ máy kế toán một cách phù hợp với quy mô, đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp. Các nhân lực kế toán được phân công nhiệm vụ cho các phần hành kế toán phù hợp với trình độ của mình và đảm bảo sự phối hợp thực hiện với nhau để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, phục vụ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tổ chức bộ máy kế toán với sự phân công, phân nhiệm rõ ràng, xác định mối quan hệ giữa bộ máy kế toán với các bộ phận quản lý khác trong đơn vị là một trong những nội dung quan trọng của TCCTKT ở đơn vị. Những công việc chính của nội dung tổ chức này là: (1) Lựa chọn mô hình tổ chức bộ máy kế toán áp dụng ở đơn vị cho phù hợp với đặc điểm tổ chức quản lý, quy mô hoạt động. Về mặt lý thuyết và thực tế có 3 mô hình tổ chức bộ máy kế toán chủ yếu là: + Mô hình tổ chức bộ máy kế toán tập trung: Theo mô hình này toàn đơn vị kế toán chỉ tổ chức một phòng kế toán trung tâm duy nhất ở đơn vị chính, còn ở các đơn vị phụ thuộc không có tổ chức kế toán. Theo đó, chỉ mở một bộ sổ kế toán để thực hiện các phần hành kế toán, toàn bộ công việc ghi sổ, thu nhập, xử lý dữ liệu kế toán, lập báo cáo kế toán. Phòng kế toán trung tâm của đơn vị thực hiện toàn bộ công tác kế toán từ thu nhận, ghi sổ, xử lý và lập báo cáo kế toán, báo cáo quản trị. Trường hợp có các đơn vị phụ thuộc, thì các đơn vị phụ thuộc không được mở sổ kế toán và không có bộ máy kế toán riêng, tại các đơn vị phụ thuộc này phòng kế toán trung tâm chỉ bố trí nhân viên kế toán làm nhiệm vụ hướng dẫn hạch toán ban đầu, thu nhận và kiểm tra chứng từ để định kỳ chuyển về phòng kế toán trung tâm; toàn bộ công việc ghi sổ các hoạt động đều thực hiện ở phòng kế toán trung tâm. Ưu điểm của mô hình này là đảm bảo sự lãnh đạo tập trung, thống nhất công tác kế toán, thuận tiện cho việc cơ giới hóa công tác kế toán, dễ phân công công tác, kiểm tra, xử lý và cung cấp thông tin kế toán kịp thời, bồi dưỡng và nâng cao trình độ của cán bộ, nhân viên kế toán, nâng cao hiệu suất công tác kế toán. Nhược điểm của mô hình này là hạn chế trong việc giám sát, kiểm tra của kế toán các đơn vị phụ thuộc.
9 Điều kiện áp dụng cho mô hình tổ chức này chủ yếu là những đơn vị có quy mô nhỏ, hoặc có quy mô vừa, tổ chức hoạt động tập trung trên cùng địa bàn, hoặc ở những đơn vị có quy mô lớn, địa bàn hoạt động phân tán nhưng đã được trang bị và áp dụng phương tiện kỹ thuật ghi chép tính toán, thông tin hiện đại và tổ chức quản lý tập trung thường lựa chọn mô hình tổ chức bộ máy kế toán tập trung. (Phụ lục 2. Sơ đồ mô hình tổ chức bộ máy kế toán ở doanh nghiệp áp dụng hình thức tổ chức kế toán tập trung) + Mô hình tổ chức bộ máy kế toán phân tán: Mô hình này thích hợp với các đơn vị quy mô lớn, có nhiều đơn vị trực thuộc, địa bàn phân tán, phân cấp quản lý toàn diện cho các đơn vị trực thuộc. Theo đó, toàn bộ công tác kế toán không chỉ được thực hiện tại đơn vị cấp trên (văn phòng kế toán trung tâm) mà còn được thực hiện cả ở các đơn vị cấp dưới (đơn vị trực thuộc). Vì vậy, bộ máy kế toán được phân cấp thành bộ phận kế toán trung tâm (văn phòng chính) và bộ phận kế toán trực thuộc. Kế toán trung tâm và kế toán trực thuộc đều có bộ máy kế toán riêng để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình. Ở phòng kế toán trung tâm có nhiệm vụ: Thực hiện các phần hành kế toán phát sinh ở đơn vị chính, công tác tài chính và công tác thống kê trong toàn đơn vị; Đồng thời hướng dẫn và kiểm tra công tác kế toán ở các đơn vị trực thuộc; Thu nhận, kiểm tra các báo cáo kế toán, thống kê của các đơn vị trực thuộc, gửi lên và lập báo cáo thống kê tổng hợp cho toàn đơn vị. Phòng kế toán ở các đơn vị trực thuộc có tổ chức bộ máy kế toán riêng, thực hiện toàn bộ khối lượng công tác kế toán, thống kê, tài chính phát sinh ở đơn vị mình từ giai đoạn hạch toán ban đầu tới giai đoạn lập báo cáo kế toán định kỳ gửi về phòng kế toán trung tâm theo sự phân cấp quy định. Ưu điểm của mô hình này là công tác kế toán gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị phụ thuộc, tạo điều kiện thuận lợi cho kế toán kiểm tra, giám sát trực tiếp các hoạt động kinh tế tài chính, phục vụ kịp thời cho lãnh đạo ở các bộ phận phụ thuộc trong việc điều hành và quản lý hiệu quả các hoạt động ở bộ phận phụ thuộc đó, tạo điều kiện cho tiến hành hạch toán kinh tế nội bộ. Nhược điểm của mô hình này là bộ máy kế toán cồng kềnh, thông thường thông tin cung cấp không được kịp thời hạn chế sự kiểm tra, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo đơn vụ đối với toàn bộ hoạt động của đơn vị. Điều kiện áp dụng cho mô hình này là phù hợp với các đơn vị có quy mô lớn, hoạt động trên địa bàn phân tán, chưa trang bị và ứng dụng phương tiện kỹ thuật
10 hiện đại trong công tác kế toán. (Phụ lục 3. Sơ đồ mô hình tổ chức bộ máy kế toán ở doanh nghiệp áp dụng hình thức tổ chức kế toán phân tán) + Mô hình tổ chức bộ máy kế toán vừa tập trung vừa phân tán: Theo mô hình này, ở đơn vị cấp trên vẫn lập phòng kế toán trung tâm, còn ở các đơn vị trực thuộc thì tùy vào quy mô, yêu cầu quản lý và trình độ quản lý sẽ có những đơn vị trực thuộc có tổ chức kế toán riêng, đồng thời có những đơn vị phụ thuộc không tổ chức kế toán riêng. Đối với những đơn vị phụ thuộc quy mô nhỏ, không tổ chức kế toán riêng, chỉ bố trí nhân viên kinh tế làm nhiệm vụ thu thập, xử lý, kiểm tra chứng từ, sau đó gửi về phòng kế toán đơn vị chính. Ở phòng kế toán trung tâm có nhiệm vụ: thực hiện công việc kế toán phát sinh ở đơn vị chính và ở các đơn vị phụ thuộc không có tổ chức kế toán riêng. Hướng dẫn, kiểm tra công tác kết toán ở các đơn vị trực thuộc. Thu nhận, kiểm tra báo cáo kế toán kế toán ở các đơn vị phụ thuộc có tổ chức kế toán riêng gửi đến và lập báo cáo kế toán tổng hợp toàn đơn vị tổng thể. Thực hiện công tác tài chính, thống kê, tổng hợp số liệu để lập báo cáo kế toán đơn vị. Ở các đơn vị kế toán phụ thuộc: Thực hiện toàn bộ công việc kế toán phát sinh ở đơn vị mình, công tác tài chính, thống kê trong phạm vị đơn vị mình và định kỳ lập báo cáo kế toán, thống kê gửi về phòng kế toán trung tâm. Ưu điểm của mô hình này là tạo điều kiện cho kế toán gắn với các hoạt động của đơn vị, kiểm tra, giám sát chặt chẽ các hoạt động một cách có hiệu quả. Nhược điểm của mô hình này là bộ máy kế toán vẫn cồng kềnh. Điều kiện áp dụng cho mô hình này là phù hợp với đơn vị có quy mô lớn, hoạt động trên địa bàn vừa tập trung vừa phân tán, các đơn vị phụ thuộc được hạch toán quản lý ở các mức độ khác nhau. (Phụ lục 4. Sơ đồ mô hình tổ chức bộ máy kế toán ở doanh nghiệp áp dụng hình thức tổ chức kế toán vừa tập trung vừa phân tán) (2) Tổ chức nhân sự cho bộ máy kế toán: Mục tiêu của công tác nhân sự phòng kế toán là xây dựng các phần hành kế toán hay các bộ phận, các tổ kế toán; phân công nhiệm vụ cho từng phần hành kế toán một cách khoa học, hợp lý. Nhân sự trong bộ máy kế toán cần đáp ứng được các yêu cầu về tiêu chuẩn, quyền và trách nhiệm của người làm kế toán. Bên cạnh đó, cần thực hiện phân công các bộ phận kế toán trong phòng kế toán và phân công nhiệm vụ của từng cán bộ, nhân viên kế toán rõ ràng, cụ thể cho từng chức danh, từng bộ phận, từng cá nhân, phù hợp với cơ cấu nhân sự và hình thức tổ chức kế toán doanh nghiệp đã lựa chọn. Việc bố trí nhân viên vào các phần hành kế toán tuỳ thuộc vào khối lượng công việc và mức độ phức tạp của mỗi phần hành kế toán và trình độ chuyên môn nghiệp vụ của từng nhân viên. Vì vậy, sau khi xây dựng, hoàn chỉnh cơ cấu bộ máy
11 kế toán và mô tả công việc chi tiết cho từng phần hành kế toán, sẽ có cơ sở để tuyển dụng, bố trí hay đào tạo nhân viên trong bộ máy kế toán. Phần hành kế toán có khối lượng công việc nhiều sẽ cần nhiều nhân viên kế toán, phần hành kế toán có mức độ phức tạp cao cần có nhân viên kế toán có năng lực phù hợp. Khi bố trí nhân viên kế toán cho một phần hành kế toán, một phần hành kế toán có thể có nhiều nhân viên kế toán đảm nhiệm và cũng có một nhân viên kế toán chịu trách nhiệm đồng thời nhiều phần hành kế toán. 1.1.2.2. Tổ chức lựa chọn chính sách kế toán áp dụng - Về lựa chọn chuẩn mực kế toán: đơn vị chủ động lựa chọn áp dụng các chuẩn mực kế toán phù hợp với đặc điểm, lĩnh vực hoạt động có tính đến quy mô và mức độ phức tạp của các giao dịch. Việc lựa chọn áp dụng phải đảm bảo phản ánh được đúng đắn bản chất của giao dịch và không ảnh hưởng đến chất lượng của thông tin kế toán. Trong một số trường hợp nhất định, đơn vị kế toán cũng có thể được áp dụng các chuẩn mực kế toán quốc tế, song việc lựa chọn áp dụng chuẩn mực kế toán Việt Nam hay quốc tế đều phải được đơn vị kế toán công bố trong thuyết minh Báo cáo tài chính. - Các quy định chung về TCCTKT tại doanh nghiệp được quy định tại Luật Kế toán số 88/2015/QH13 ngày 20/11/2015.  Kỳ kế toán Kỳ kế toán áp dụng tại doanh nghiệp gồm kỳ kế toán tháng, quý và kỳ kế toán năm. - Kỳ kế toán tháng là 01 tháng, tính từ đầu ngày 01 đến hết ngày cuối cùng của tháng. Kỳ kế toán quý là 03 tháng, tính từ đầu ngày 01 tháng đầu quý đến hết ngày cuối cùng của tháng cuối quý. Kỳ kế toán năm là 12 tháng tính từ đầu ngày 01 tháng 01 đến hết ngày 31 tháng 12 năm dương lịch;  Chữ viết, chữ số và đơn vị tính sử dụng trong kế toán Chữ viết sử dụng trong kế toán là tiếng Việt và chữ số sử dụng trong kế toán là chữ số Ả Rập; sau chữ số hàng nghìn, hàng triệu, hàng tỉ phải đặt dấu chấm (.); khi còn ghi chữ số sau chữ số hàng đơn vị thì sau chữ số hàng đơn vị phải đặt dấu phẩy (,). Đơn vị tiền tệ: đồng Việt Nam (kí hiệu quốc gia là “đ”, kí hiệu quốc tế là “VNĐ”). 1.1.2.3. Tổ chức thu nhận thông tin kế toán Thông tin kế toán là thông tin về toàn bộ hoạt động kinh tế, tài chính của đơn vị, là thông tin hữu ích và cần thiết cho công tác quản lý kinh tế. Thông tin kế toán có vai trò quan trọng đối với các đối tượng sử dụng khác nhau, đặc biệt trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, với những yêu cầu minh bạch thông tin ngày càng