intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: "Các giải pháp nhằm tăng cường khả năng quản lý các dự án ODA"

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:68

Thêm vào BST
Báo xấu
135
lượt xem 50
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: "các giải pháp nhằm tăng cường khả năng quản lý các dự án oda"', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: "Các giải pháp nhằm tăng cường khả năng quản lý các dự án ODA"

  1. Luận văn tốt nghiệp Đề tài Các giải pháp nhằm tăng cường khả năng quản lý các dự án ODA
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi giíi thiÖu LÞch sö ph¸t triÓn c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®· chøng minh rÊt râ: Vèn ®Çu t­ vµ hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt t¸c ®äng ®Õn sù ph¸t triÓn nâi chung vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ nãi riªng cña mçi quèc gia. Vèn ®Çu t­ bao gåm: vèn trong n­íc, vèn thu hót tõ n­íc ngoµi chñ yÕu d­íi h×nh thøc vèn ODA, ®Çu t­ trùc tiÕp, c¸c kho¶n tÝn dông nhËp khÈu. §èi víi nh÷ng n­íc nghÌo, thu nhËp thÊp, kh¶ n¨ng tÝch luü vèn tõ trong n­íc h¹n chÕ th× nguån vèn n­íc ngoµi cã ý nghÜa quan träng. Ngoµi tÝnh chÊt ­u ®·i cña vèn ODA, mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau gi÷a ba lo¹inguån vèn trªn lµ: ODA chØ lµ sù chuyÓn nh­îng vèn mang tÝnh chÊt trî gióp tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. §Æc ®iÓm nµy cho thÊy nguån ODA lµ mét nh©n tè quan träng t¹o nªn c¸c c¬ héi ph¸t triÓn cho c¸c n­íc nghÌo vµ kÐm ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, ODA vÒ thùc chÊt còng lµ mét kho¶n nî n­íc ngoµi mµ c¸c n­íc nhËn tµi trî cÇn ph¶i tr¶. V× thÕ, viÖc qu¶n lý vµ sö dông ODA sao cho cã hiÖu qu¶ phï hîp víi c¸c môc tiªu vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan. ChÝnh v× vËy, trong thêi gian thùc tËp t¹i Vô Tæng Hîp - Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu t­, em ®· lùa chän ®Ò tµi: "C¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng kh¶ n¨ng qu¶n lý c¸c dù ¸n ODA" víi môc ®Ých ®ãng gãp nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vµo qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn viÖc qu¶n lý c¸c dù ¸n ODA. Tuy nhiªn, do hiÓu biÕt cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn luËn v¨n kh«ng thÓ tr¸nh khái cã nh÷ng sai sãt. V× vËy, em mong cã ®­îc nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña c¸c thÇy, c« nh»m hoµn thiÖn ®Ò tµi nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Hµ néi ngµy... th¸ng ....n¨m..... Sinh viªn Vâ §×nh Toµn 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu Tr­íc tiªn, em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi PTS. §oµn Thu Hµ - Phã Khoa Khoa häc qu¶n lý, gi¶ng viªn Khoa Khoa häc qu¶n lý, ng­êi trùc tiÕp h­íng dÉn, gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh, x©y dùng ®Ò tµi, vÒ nh÷ng chØ b¶o mang tÝnh x¸c thùc còng nh­ nh÷ng söa ch÷a mang tÝnh khoa häc cña c« trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn luËn v¨n nµy. Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n GS-TS §Æng V¨n ThuËn, Vô Tæng Hîp - Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ v× sù h­íng dÉn nhiÖt t×nh, ®Çy ®ñ trong qu¸ tr×nh thu thËp t­ liÖu còng nh­ nh÷ng ý kiÕn söa ch÷a phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ nh»m phôc vô cho ®Ò tµi nµy. §ång thêi em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« chó t¹i Vô Tæng Hîp - Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì trong thêi gian em thùc tËp t¹i Vô Tæng Hîp - Bé KÕ ho¹ch - ®Çu t­. Cuèi cïng, em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c cña m×nh tíi TS. Mai V¨n B­u- chñ nhiÖm khoa, tíi c¸c thÇy c« - gi¶ng viªn Khoa Khoa häc qu¶n lý nh÷ng d¹y b¶o cña c¸c thÇy, c« trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ hoµn thiÖn c¸c kiÕn thøc chuyªn m«n cña em t¹i líp Qu¶n lý Kinh tÕ K.38A- Khoa Khoa häc qu¶n lý. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Hµ néi ngµy.... th¸ng.... n¨m..... Sinh viªn Vâ §×nh Toµn 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng I. Tæng quan vÒ quy tr×nh qu¶n lý sö dông nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA). I. Nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA). 1. Kh¸i niÖm. Theo c¸ch hiÓu chung nhÊt: Vèn ODA hay cßn gäi lµ vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc lµ c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc vay v¬Ý ®iÒu kiÖn ­u ®·i (vª l·i suÊt, thêi gian Ên h¹n vµ trÈ nî) cña ChÝnh phñ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn, c¸c c¬ quan chÝnh thøc thuéc tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ. ë ViÖt nam: Nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) lµ mét h×nh thøc hîp t¸c ph¸t triÓn gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ (UNDP, ADB, WB, IMF...). C¸c tæ chøc phi chÝnh phñ (NGOs) gäi chung lµ c¸c ®èi t¸c viÖn trî hay c¸c nhµ tµi trî n­íc ngoµi. ODA ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc cung cÊp tõ phÝa c¸c nhµ tµi trî cho ChÝnh phñ ViÖt Nam c¸c ho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, c¸c kho¶n vay ­u ®·i vÒ l·i suÊt vµ thêi h¹n thanh to¸n. Trªn thÕ giíi, ODA ®· ®­îc thùc hiÖn tõ nhiÒu thËp kû gÇn ®©y, b¾t ®Çu tõ kÕ ho¹ch MacSall cña Mü cung cÊp viÖn trî cho T©y ©u sau chiÕn tranh thÕ giíi thø 2. TiÕp ®ã lµ héi nghÞ Colombo n¨m 1955 h×nh thµnh nh÷ng ý t­ëng vµ nguyªn t¾c ®Çu tiªn vÒ hîp t¸c ph¸t triÓn. Sau khi thµnh lËp, Tæ chøc Hîp t¸c kinh tÕ vµ ph¸t triÓn (OECD) n¨m 1961 vµ Uû ban hç trî ph¸t triÓn (DAC), c¸c nhµ tµi trî ®· lËp l¹i thµnh mét céng ®ång nh»m phèi hîp víi c¸c ho¹t ®éng chung vÒ hç trî ph¸t triÓn. Trong thêi kú chiÕn tranh l¹nh vµ ®èi ®Çu §«ng - T©y, thÕ giíi tån t¹i ba nguèn ODA chñ yÕu: - Liªn X« vµ §«ng ©u. - C¸c n­íc thuéc tæ chøc Hîp t¸c kinh tÕ vµ ph¸t triÓn. - C¸c tæ chøc quèc tÕ vµ phi ChÝnh phñ. VÒ thùc chÊt, ODA lµ sù chuyªn giao mét phÇn GNP tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. §¹i héi ®ång Liªn HiÖp Quèc kªu gäi c¸c n­íc ph¸t triÓn dµnh 1% GDP ®Ó cung cÊp ODA cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn. Quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ lµ mét nh©n tè quan träng thóc ®Èy sù ph©n c«ng lao ®éng gi÷a c¸c n­íc. B¶n th©n c¸c n­íc ph¸t triÓn nh×n thÊy lîi 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ých cña m×nh trong viÖc hîp t¸c gióp ®ì c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn ®Ó më réng thÞ tr­êng tiªu thu s¶n phÈm vµ thÞ tr­êng ®Çu t­. §i liÒn víi sù quan t©m lîi Ých kinh tÕ ®ã, c¸c n­íc ph¸t triÓn nhÊt lµ ®èi víi c¸c n­íc lín cßn sö dông ODA nh­ mét c«ng cô chÝnh trÞ ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ ¶nh h­ëng t¹i c¸c n­íc vµ khu vùc tiÕp cËn ODA. MÆt kh¸c, mét sè vÊn ®Ò quèc tÕ ®ang næi lªn nh­ AIDS/ HIV, c¸c cuéc xung ®ét s¾c téc, t«n gi¸o,... ®ßi hái sù nç lùc cña c¶ céng ®ång, quèc tÕ kh«ng ph©n biÖt giµu nghÌo. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®ang thiÕu vèn nghiªm träng dÔ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Vèn ODA lµ mét trong c¸c nguån vèn ngoµi n­íc cã ý nghÜa hÕt søc quan träng. Tuy nhiªn, ODA kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc vèn trong n­íc mµ chØ lµ chÊt xóc t¸c t¹o ®iÒu kiÖn khai th¸c sö dông c¸c nguån vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. ODA cã hai mÆt: NÕu sö dông mét c¸ch phï hîp sÏ hç trî thËt sù cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, nÕu kh«ng ®ã sÏ lµ mét kho¶n nî n­íc ngoµi khã tr¶ trong nhiÒu thÕ hÖ. HiÖu qu¶ sö dông ODA phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè, mµ mét trong sè ®ã lµ c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu phèi nguån vèn nµy. NghÞ ®inh 20/ CP kh¼ng ®Þnh ODA cho ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng nguån quan träng cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®­îc sö dông cho nh÷ng môc tiªu ­u tiªn cña c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. TÝnh chÊt ng©n s¸ch cña ODA thÓ hiÖn ë chç nã ®­îc th«ng qua ChÝnh phñ vµ toµn d©n ®­îc thô h­ëng lîi Ých do c¸c kho¶n ODA mang l¹i. ViÖc cung ODA ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c kªnh sau ®©y: - Song ph­¬ng: + Trùc tiÕp ChÝnh phñ víi ChÝnh phñ. + Gi¸n tiÕp ChÝnh phñ víi ChÝnh phñ th«ng qua c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ hoÆc tæ chøc quèc tÕ. ChÝnh phñ ViÖt ChÝnh phñ n­íc ngoµi Nam NGOs hoÆc c¸c tæ chøc quèc tÕ - §a ph­¬ng: C¸c tæ chøc quèc tÕ cung cÊp ODA trùc tiÕp cho ViÖt Nam. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. NGOs hoÆc c¸c tæ NGOs hoÆc c¸c tæ chøc quèc tÕ chøc quèc tÕ - C¸c tæ chøc phi chÝnh phñ cung cÊp ODA trùc tiÕp cho ViÖt Nam. NGOs hoÆc c¸c tæ NGOs hoÆc c¸c tæ chøc quèc tÕ chøc quèc tÕ 2. C¸c lo¹i h×nh ODA. 2.1. XÐt theo môc ®Ých ODA gåm c¸c h×nh thøc chñ yÕu sau: - Hç trî c¸n c©n thanh to¸n: Th­¬ng lµ hç trî tµi chÝnh trùc tiÕp (chuyÓn giao tiÒn tÖ nh­ng ®«i khi lµ hiÖn vËt hoÆc hç trî nhËp khÈu. Ngo¹i tÖ vµ hµng ho¸ chuyÓn trong n­íc qua h×nh thøc nµy ®­îc chuyÓn ho¸ thµnh hç trî ng©n s¸ch. - Hç trî ch­¬ng tr×nh (cßn gäi lµ viÖn trî phi dù ¸n) lµ viÖn trî khi ®¹t ®­îc mét hiÖp ®Þnh víi ®èi t¸c viÖn trî nh»m cung cÊp mét khèi l­îng ODA cho mét môc ®Ých tæng qu¸t víi thêi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó thùc hiÖn nhiÒu néi dung kh¸c nhau cña mét ch­¬ng tr×nh. Hç trî dù ¸n: Lµ h×nh thøc chñ yÕu cña hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc bao gåm hç trî c¬ b¶n vµ hç trî kü thuËt. Trªn thùc tÕ cã tr­êng hîp mét dù ¸n kÕt hîp c¶ hai lo¹i h×nh hç trî c¬ b¶n vµ hç trî kü thuËt. 2.2. XÐt theo h×nh thøc tiÕp nhËn vèn, ODA ®­îc ph©n ra ViÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ viÖn trî cho vay ­u ®·i: + §èi víi lo¹i h×nh ViÖn trî kh«ng hoµn l¹i th­êng lµ hç trî kü thuËt, chñ yÕu lµ chuyÓn giao c«ng nghÖ, kiÕn thøc, kinh nghiÖm th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña chuyªn gia quèc tÕ. §«i khi viÖn trî nµy lµ ho¹t ®éng nh©n ®¹o nh­ l­¬ng thùc, thuèc men hoÆc c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c... nªn chóng rÊt khã huy ®éng vµo c¸c môc ®Ých ®Çu t­ ph¸t triÓn. Thªm vµo ®ã c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i th­¬ng kÌm theo mét sè ®iÒu kiÖn vÒ tiÕp nhËn, vÒ ®¬n gi¸... mµ nÕu n­íc chu nhµ cã vèn chñ ®éng sö dông th× ch­a ch¾c ®· ph¶i chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ vËy hoÆc kh«ng sö dông víi ®¬n gi¸ thanh to¸n cao gÊp 2-3 lÇn. Do ®ã khi sö dông c¸c nguån vèn ODA cho kh«ng, cÇn hÕt søc thËn träng. 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. +§èi víi c¸c kho¶n vay ­u ®·i ODA cã thÓ sö dông cho môc tiªu ®Çu t­ ph¸t triÓn. TÝnh chÊt ­u ®·i cña kho¶n vay nµy thÓ hiÖn ë khÝa c¹nh sau:  L·i suÊt thÊp : ch¼ng h¹n c¸c kho¶n vay ODA ®­îc tÝnh b»ng hµng ho¸ trÞ gi¸ 45,5 tû yªn nhËt cho ViÖt Nam vay n¨m 1992 cã l·i suÊt 1% kho¶n vay ng©n hµng thÕ giíi cho dù ¸n c¶i t¹o quèc lé 1A kh«ng l·i chØ cã 0,75%.  .Thêi gian vay dµi: nhËt b¶n cho ta vay trong thêi gian 30 n¨m WB cho vay trong thêi gian 40 n¨m.  . Thêi gian Ên h¹n tõ khi vay ®Õn khi tr¶ vèn gèc ®Çu tiªn kh¸ dµi th­êng kho¶ng 5-10 n¨m trë lªn. Th«ng th­êng c¸c n­íc tiÕp nhËn ODA ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, nh»m t¹o ra ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, t¹o m«i tr­êng h¹ tÇng c¬ së ®Ó tiÕp tôc thu hót vèn ®Çu t­. 3. Vai trß cña ODA trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. §èi víi tÊt c¶ c¸c quèc gia tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc th× vèn lµ mét yÕu tè mét ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, víi nh÷ng thµnh tùu míi cña khoa häc vµ c«ng nghÖ cho phÐp c¸c n­íc tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ cã thÓ rót ng¾n lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ kh¾c phôc t×nh tr¹ng tôt hËu vµ vËn dông ®­îc tèi ®a cña lîi thÕ ®i sau. Nh­ng ®Ó lµm ®­îc nh÷ng ®iÒu ®ã th× nhu cÇu vÒ nguån vèn lµ v« cïng lín trong khi ®ã ë giai ®o¹n ®Çu cña thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ th× tÊt c¶ c¸c n­íc ®Òu dùa vµo nguån vèn bªn ngoµi mµ chñ yÕu lµ ODA vµ FDI. Trong ®ã ODA lµ nguån vèn cña c¸c ChÝnh phñ, c¸c quèc gia ph¸t triÓn , c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ ho¹t ®éng víi môc tiªu trî gióp cho chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña c¸c n­íc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn. Do vËy nguån vèn nµy cã nh÷ng ­u ®·i nhÊt ®Þnh, do nh÷ng ­u ®·i nµy mµc¸c n­íc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn trong giai ®o¹n ®Çu cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc th­êng coi ODA nh­ lµ mét gi¶i ph¸p cøu c¸nh ®Ó võa kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu vèn ®Çu t­ tron gn­íc võa t¹o c¬ së vËt chÊt ban ®Çu nh»m t¹o dùng mét m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi ®Ó kªu gäi nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi FDI, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ®Çu t­ trong n­íc ph¸t triÓn. Nh­ vËy, cã thÓ nãi nguån vèn ODA cã vai trß quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn râ nÐt ë khÝa c¹nh sau: 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Thø nhÊt: ODA cã vai trß bæ sung cho nguån vèn trong n­íc. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn c¸c kho¶n viÖn trî vµ cho vay theo ®iÒu kiÖn ODA lµ nguån tµi chÝnh quan träng gi÷ vai trß bæ sung vèn cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n trong thêi kú ®Çu cña c¸c n­íc NICs vµ ASEAN ViÖn trî n­íc ngoµi cã mét tÇm quan träng ®¸ng kÓ. §µi loan: trong thêi kú ®Çu thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ ®· dïng viÖn trî vµ nguån vèn n­íc ngoµi ®Ó tho¶ m·n gÇn 50% tæng khèi l­îng vèn ®Çu t­ trong n­íc. Sau khi nguån tiÕt kiÖm trong n­íc t¨ng lªn, §µi loan míi gi¶m sù lÖ thuéc vµo viÖn trî. Hµn Quèc: cã mèi quan hÖ ®Æc biÖt víi Mü nªn cã ®­îc nguån viÖn trî rÊt lín chiÕm 81,2% tæng viÖn trî cña n­íc nµy trong nh÷ng n­m 70-72 nhê ®ã mµ gi¶m ®­îc sù c¨ng th¼ng vÒ nhu cÇu ®Çu t­ vµ cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ. Cßn ë hÇu hÕt c¸c n­íc §«ng Nam ¸ sau khi giµnh ®­îc ®éc lËp, ®Êt n­íc ë trong t×nh tr¹ng nghÌo nµn vµ l¹c hËu, ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu vèn vµ kh¶ n¨ng tha n¨ng thu håi vèn chËm. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung vµ c¸c n­íc §«ng nam ¸ nãi riªng ®· sö dông nguån vèn ODA. ë ViÖt Nam ODA ®ãng vai trß rÊt quan träng trong ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ c«ng céng, lµm nÒn t¶ng cho ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi gÇn ®©y cña ViÖt Nam. §Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®· ph¸t triÓn m¹nh ë ViÖt Nam trong thËp kû qua nhê c«ng cuéc ®æi míi víi møc t¨ng tr­ëng GDP b×nh qu©n ®¹t 7,5%/ n¨m. §Çu t­ cña ChÝnh phñ vµ nguån vèn n­íc ngoµi ®èng vai trß hÕt søc quan träng. Tæng cam kÕt c¸c nguån vèn ODA ®¹t møc t­¬ng ®­¬ng kho¶ng 15 tØ USD. Do vÉn lµ mét n­íc trong nh÷ng n­íc nghÌo nhÊt thÕ giíi ho¹t ®éng qu¶n lý kinh tÕ - x· héi ë ViÖt Nam cho thÊy ®Êt n­íc ta tiÕp cËn rÊt tèt nguån ODA ­u ®·i d­íi h×nh thøc viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ tÝn dông cã l·i suÊt thÊp. Sù khan hiÕm nguån FDI hiÖn nay do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh §«ng Nam ¸ ®· còng g©y ra suy gi¶m trong tiÕn tr×nh tiÕn hµnh c¶i c¸ch kinh tÕ ë ViÖt Nam, ®· t¹o thªm c¨ng th¼ng cho c¸c nguån lùc ®Çu t­ c«ng céng hç trî thóc ®Èy t¨ng tr­ëng trong khi vÉn ®¶m b¶o thóc ®Èy c¸c dÞch vô x· héi. Do ®ã ODA ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc tµi trî c¸c chi tiªu ph¸t triÓn cña chÝnh phñ. KÓ tõ khi céng ®ång tµi trî quèc tÕ nèi l¹i sù gióp ®ì cña m×nh cho ViÖt Nam, møc gi¶i ng©n ODA hµng n¨m ®· t¨ng mét c¸ch v÷ng ch¾c tõ møc 272 triÖu USD vµo n¨m 1994 ( kho¶ng 26% 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. chi tiªu x©y dùng c¬ b¶n cña chÝnh phñ) lªn kho¶ng 1.120 triÖu USD vµo n¨m 1998 (xÊp xØ 80%). Trªn thùc tÕ do tÝnh chÊt ­u ®·i cña vèn ODA mµ c¸c quèc gia sö dông nã th­êng e ng¹i vÒ g¸nh nÆng nî nÇn nh­ng thùc tÕ th× ®ã lµ nçi lo sî cña víi c¸c n­íc qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn nµy kh«ng hiÖu qu¶. G¸nh nÆng nî nÇn sÏ ®­îc gi¶m rÊt nhiÒu nÕu biÕt qu¶n lý ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ sö dông ODA cao. Thø hai: ODA d­íi d¹ng viÖn trî kh«ng hoµn l¹i gióp c¸c n­íc nhËn viÖn trî tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Nh÷ng lîi Ých quan träng mµ ODA mang l¹i cho c¸c n­íc nhËn tµi trî lµ c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i, kü x¶o chuyªn m«n vµ tr×nh ®é qu¶n lý tiªn tiÕn. §«ng thêi b»ng nguån vèn ODA c¸c nhµ tµi trî cßn ­u tiªn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn nguån nh©n lùc v× viÖc ph¸t triÓn cña mét quèc gia cã quan hÖ mËt thiÕt víi viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Thø ba: ODA gióp c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn hoµn thiÖn c¬ cÊu kinh tÕ. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn khã kh¨n kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn kh«n tr¸nh khái. Trong ®ã nî n­íc ngoµi vµ th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ ngµy mét gia t¨ng lµ t×nh tr¹ng phæ biÕn. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy c¸c quèc gia cÇn ph¶i cè g¾ng hoµn thiÖn c¬ cÊu kinh tÕ b»ng c¸ch phèi hîp v¬Ý ngan hµng thÕ giíi, quü tiÒn tÖ quèc tÕ vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸c tiÕn hµnh chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh c¬ cÊu. ChÝnh s¸ch nµy dù ®inh chuyÓn chÝnh s¸ch kinh tÕ Nhµ n­íc ®ãng vai trß trung t©m sang chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc t­ nh©n. Nh­ng muèn thùc hiÖn ®­îc viÖc ®iÒu chØnh nµy cÇn ph¶i cã mét l­îng vèn cho vay mµ c¸c chÝnh phñ l¹i ph¶i dùa vµo nguån vèn ODA. Thø t­: Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ t¹o ®iÒu kiÖn më réng ®Çu t­ ph¸t triÓn trong n­íc ë c¸c n­íc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn. Nh­ chóng ta ®· biÕt ®Ó cã thÓ thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi bá vèn ®Çu t­ vµo mét lÜnh vùc nµo ®ã th× chÝnh t¹i c¸c quèc gia ®ã ph¶i ®¶m baá cho hä cã mét m«i tr­êng ®Çu t­ tèt (c¬ së h¹ tÇng, hÖ thèng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt ...) ®¶m b¶o ®Çu t­ cã lîi víi phÝ tæn ®Çu t­ thÊp, hiÖu qu¶ ®Çu t­ cao muèn vËy ®Çu t­ cña Nhµ n­íc ph¶i ®­îc tËp trung vµo viÖc n©ng cÊp, c¶i thiÖn vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng... Nguån vèn Nhµ n­íc thùc hiÖn ®Çu t­ nµy lµ ph¶i dùa vµo ODA bæ sung cho vèn ®Çu t­ h¹n hÑp th× ng©n s¸ch cña Nhµ n­íc. M«i tr­êng ®Çu t­ 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. mét khi ®­îc c¶i thiÖn sÏ t¨ng søc hót ®ång vèn n­íc ngoµi. MÆt kh¸c viÖc sö dông nguån vèn ODA ®Ó ®Çu t­ c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc tËp trung ®Çu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã kh¶ n¨ng mang l¹i lîi nhuËn. 4. Vµi nÐt vÒ qu¶n lý vµ sö dông ODA trªn thÕ giíi. 4.1 C¸c nhµ tµi trî ODA chñ yÕu trªn thÕ giíi. Nãi chung kh«ng cã tiªu thøc chung ®Ó ph©n läai c¸c nhµ tµi t¹ ODA tuy nhiªn chóng ta cã thÓ ph©n chia thµnh hai nhãm chÝnh sau: nhãm c¸c n­íc vµ c¸c nhµ tæ chøc quèc tÕ. a. C¸c nhãm n­íc. - C¸c n­íc thµnh viªn cña Uû ban hç trî ph¸t triÓn DAC thuéc tæ chøc OECD: tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ vµ ph¸t triÓn ®­îc thµnh lËp tõ n¨m 1961 cã tiÒn th©n lµ tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¢u OEEC. OECD cã môc tiªu chñ yÕu lµ: + Thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ víi nhÞp ®é cao vµ bÒn v÷ng, n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n c¸c n­íc thµnh viªn, duy tr× nÒn tµi chÝnh æn ®Þnh vµ nhê vËy ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi. + Gãp phÇn më réng qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸ n­íc thµnh viªn còng nh­ kh«ng ph¶i thµnh viªn. + Gãp phÇn më réng th­¬ng m¹i quèc tÕ ®a biªn trªn c¬ së kh«ng kú thÞ vµ phï hîp víi tËp qu¸n quèc tÕ. - NhËt B¶n: §©y lµ mét quèc gia hµng n¨m cung cÊp mét l­¬ng vèn ODA rÊt lín ®Æc biÖt lµ mét trong nh÷ng quèc gia ®øng ®Çu trong danh s¸ch nh÷ng nhµ tµi trî cho ViÖt Nam. b. C¸c tæ chøc quèc tÕ. - Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸: ADB. §­îc thµnh lËp n¨m 1966 do 31 chÝnh phñ thµnh viªn nh»m xóc tiÕn qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi trong khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng. Trong h¬n 33 n¨m qua c¸c thµnh viªn ®· t¨ng lªn rÊt nhiÒu ADB chó träng ®Õn nhu cÇu cña c¸c n­íc nhá vµ c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn vµ ­u tiªn ®Æc biÖt ®Õn ch­¬ng tr×nh vµ dù ¸n khu vùc, tiÓu vïng vµ quèc gia. 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - C¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ kh¸c: WB, IMF, UNDP... * §èi víi ViÖt Nam theo sè liÖu 91- 2000. C¸c nhµ tµi trî chÝnh ®ã lµ Ng©n hµng hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n (JBIC), Ng©n hµng thÕ giíi(WB), Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB) ®· thiÕt lËp c¸c ho¹t ®éng cña m×nh ë ViÖt Nam trong 6-8 n¨m qua vµ ®· næi lªn nh­ 3 nhµ tµi trî lín nhÊt vÒ nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA ë ViÖt Nam. Xu h­íng gÇn ®©y nÕu nghiªn cøu kü danh môc c¸c ch­¬ng tr×nh sù ¸n ODA cña tæ chøc nµy vÒ mÆt ®Þnh l­îng, chiÒu h­íng chung lµ t­¬ng ®èi kh¶ quan víi c¸c møc t¨ng vÒ giai rng©n vµ møc gi¶m vÒ l­îng tÝch tô cña c¸c cam kÕt ch­a ®­îc gi¶i ng©n. Khi xem xÐt tæng møc cña ba tæ chøc nµy cã thÓ quan s¸t thÊy r»ng c¸c cam kÕt hµng n¨m ®¹t møc cao nhÊt n¨m 1997 vµ tõ thêi ®iÓm ®ã ®Õn nay cã chiÒu h­íng suy gi¶m. Møc gi¶i ng©n, tuy nhiªn ®· t¨ng mét c¸ch v÷ng ch¾c tõ n¨m 1995 trë ®i. Trong n¨m 1999 møc gi¶i ng©n t¨ng gÊp 12 lÇn so víi n¨m 1997, mÆc dï vËy tèc ®é t¨ng nay (theo tû lÖ %) ®· gi¶m dÇn tõ n¨m 1996. Kh«ng thÊy cã khuynh h­íng chung râ nÐt nµo ®èi víi tû lÖ gi¶i ng©n cña ba tæ chøc nµy. PhÇn cam kÕt ch­a gi¶i ng©n liªn tôc t¨ng trong c¸c n¨m 1994. V× thÕ bøc tranh chung lµ møc gi¶i ng©n ®ang ®­îc c¶i thiÖn vµ nÕu chiÒu h­íng hiÖn nay vÉn nh­ vËy th× giai ®o¹n ®Çu cña ho¹t ®éng ODA cña ba tæ chøc nµy, ®Æc tr­ng bëi sè l­îng dù ¸n t¨ng vµ thùc hiÖn dù ¸n chËm, sÏ ®­îc hoµn thiÖn trong mét sè giai ®o¹n æn ®Þnh h¬n. NÕu t¸ch tõng tæ chøc mét ®Ó xem xÐt th× bøc tranh cã kh¸c ®i ®«i chót. NhËt B¶n tæng c¸c kho¶n vay ODA luü kÕ dµnh cho ViÖt Nam hiÖn nay vµo kho¶ng 4,4 tû USD, chiÕm 25 dù ¸n ph¸t triÓn vµ 4 kho¶n tÝn dông hµng ho¸ (kho¶ng 3,8 tû USD nÕu kh«ng kÓ ®Õn kho¶n tÝn dông hµng ho¸). Kho¶ng 24% tæng sè c¸c cam kÕt ®· ®­îc gi¶i ng©n. Nh÷ng dù ¸n c¬ së h¹ tÇng lín ®¸ng chó ý lµ trong c¸c ngµnh giao th«ng vµ ®iÖn lùc chiÕm tû träng lín trong danh môc dù ¸n vµ nh÷ng dù ¸n nµy th­êng thùc hiÖn chËm trong giai ®o¹n ®Çu. Tuy nhiªn t×nh h×nh thùc hiÖn ®· ®­îc c¶i thiÖn v÷ng ch¾c mét phÇn do c¸c c¬ quan chñ qu¶n ®· quen h¬n víi c«ng t¸c dù ¸n. Trong n¨m 1999 c¶ cma kÕt hµng n¨m vµ gi¶i ng©n ®Òu ®¹t møc cao nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay. Tû lÖ gi¶i ng©n ®· ®­îc c¶i thiÖn n¨m 1995, tiÕn ®é thùc hiÖn ng¾n h¬n so víi tiªu chuÈn cña JBIC, tuy nhiªn phÇn lín c¸c dù ¸n ®Òu chËm tõ 1-2 n¨m so víi kÕ ho¹ch ®Æt ra ban ®Çu. C¸c nguyªn nh©n ®· ®­îc x¸c ®Þnh trong ®ã qu¸ tr×nh 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. phª duyÖt néi bé cña phÝa ViÖt Nam ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh, thay ®æi hoÆc ®iÒu chØnh cña dù ¸n th­êng kÐo dµi, ®Æc biÖt nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ ®Êu thÇu vµ chØ ®Þnh t­ vÊn. MÆt kh¸c sù chËm trÔ trong viÖc thanh to¸n theo tiÕn ®é ®· ®­îc phÇn nµo gi¶m bít. Ng©n hµng thÕ giíi WB: hiÖn cã 21 dù ¸n ®ang ho¹t ®éng vµ dù ¸n ®· kÕt thóc thÓ hiÖn tæng møc c¸c cam kÕt 2,25 tû USD tron g®ã kho¶ng 35% ®· ®­îc gi¶i ng©n. Møc gi¶i ng©n tõ tµi kho¸ 1994 lµ rÊt hµi lßng nh­ng tèc ®é®· gi¶m vµ møc thùc hiÖn giê ®©y thÊp h¬n møc trong khu vùc. HiÖn nay míi chØ ®¹t kho¶ng 70% tæng møc gi¶i ng©n dù kiÕn trong danh môc c¸c dù ¸n ®ang ho¹t ®éng. Tæng møc cam kÕt ®· gi¶m tõ n¨m 1997 vµ tû lÖ gi¶i ng©n cho thÊy chiÒu h­íng gi¶m b¾t ®Çu tõ n¨m 1996. Cã møc t¨ng vÒ khèi l­îng cam kÕt ch­a ®­îc gi¶i ng©n mÆc dï tèc ®é t¨ng ®· gi¶m dÇn. Ngoµi c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®­îc m« t¶ d­íi ®©y, mét sè nguyªn nh©n xuÊt ph¸t tõ viÖc söa ®æi trong c¸c quy ®Þnh thùc hiÖn cña chÝnh phñ ®· lµm chËm qu¸ tr×nh thùc hiÖn, ngoµi ra cßn do sù chuyÓn ®æi vÒ c¬ cÊu trong danh môc dù ¸n hiÖn nay. Sè l­îng nh÷ng dù ¸n cã quy m« lín, gi¶i ng©n nhanh trong khi nh÷ng dù ¸n míi cã xu h­íng ho¹t ®éng phøc t¹p, ph©n t¸n, ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n khëi ®éng l©u h¬n so víi dù kiÕn. Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸: (ADB) cã 25 dù ¸n ®ang thùc hiÖn ë ViÖt Nam trong ®ã cã 21 dù ¸n ®Çu t­ ®· cã hiÖu lùc víi tæng nî rßng lµ 1,7 tû USD ®· gi¶i ng©n ®­îc 30%. Trong khi cam kÕt hµng n­m gi¶m tõ møc cao nhÊt vµo n¨m 1997, mét phÇn chËm trÔ trong viÖc xö lý c¸c kho¶n vay dù kiÕn, th× møc gi¶i ng©n vµ trao hîp ®ång trong n¨m 1999 l¹i ®øng ë møc cao nhÊt kÓ tõ khi ADB cung cÊp c¸c kho¶n vay ë ViÖt Nam. Tû lÖ gi¶i ng©n ®ang ®­îc c¶i thiÖn, nh­ng vÉn thÊp h¬n møc trung b×nh trong khu vùc vµ ADB vÉn lo l¾ng vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn nµy, b¶n chÊt cña c¸c vÊn ®Ò vÒ thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n d­êng nh­ ®· chuyÓn biÕn víi sù hoµn chØnh vÒ danh môc sù ¸n. C¸c chËm trÔ trong viÖc tuyÓn chän vµ ®­a t­ vÊn µo ho¹t ®éng, trao hîp ®ång vµ gi¶i ng©n ®ang trë thµnh vÊn ®Ò lo ng¹i nhÊt. ADB sÏ lÊy thùc hiÖn dù ¸n lµm yÕu tè quÕt ®Þnh c¸c kho¶n vay trong t­¬ng lai. B¶ng sè liÖu c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña NhËt B¶n, WB, ADB - t×nh h×nh gi¶i ng©n 1994-1999 (triÖu USD/ niªn lÞch 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1994 1995 1996 1997 1998 1999 JBIC Cam kÕt hµng n¨m 510 619 649 673 648 773 Gi¶i ng©n hµng n¨m 0 37 38 109 292 4526 PhÇn cam kÕt ch­a gi¶i ng©n 510 1091 1703 2267 2623 2940 TØ lÖ gi¶i ng©n (%) 0,1 3,2 2,3 5,2 11,8 13,9 WB Cam kÕt hµng n¨m 228 314 508 389 392 318 Gi¶i ng©n hµng n¨m 65 17 129 181 220 189 PhÇn cam kÕt ch­a gi¶i ng©n 228 164 460 840 1047 1219 TØ lÖ gi¶i ng©n (%) 28 11 28 22 21 15 ADB Cam kÕt hµng n¨m 61 233 217 360 284 220 Gi¶i ng©n hµng n¨m 3 48 29 149 128 191 PhÇn cam kÕt ch­a gi¶i ng©n 320 545 732 1024 1180 1253 TØ lÖ gi¶i ng©n (%) 1,1 8,4 4,8 15,8 14,8 16,0 Tæng Cam kÕt hµng n¨m 779 1166 1374 1422 1324 1311 Gi¶i ng©n hµng n¨m 68 62 196 358 641 761 Gi¶i ng©n hµng n¨m, % thay ®æi - - 10 215 82 79 19 PhÇn cam kÕt ch­a gi¶i ng©n 1058 1800 2895 4131 4859 5412 PhÇn cam kÕt ch­a gi¶i ng©n, % - 70 61 43 18 11 thay ®æi 4.2 Xu thÕ ODA trªn thÕ giíi. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ODA trªn thÕ giíi hiÖn nay cã c¸c khuynh h­íng chñ yÕu sau ®©y: Mét lµ: trong c¬ cÊu tæng thÓ ODA cña thÕ giíi tû träng ODA song ph­¬ng cã xu h­íng t¨ng lªn, ODA ®a ph­¬ng cã xu thÕ gi¶m ®i xu thÕ nµy h×nh thµnh d­íi sù t¸c ®éng cña hai nh©n tè chñ yÕu sau: - Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi vµ xu thÕ héi nhËp ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho quan hÖ vÒ ODA trùc tiÕp gi÷a c¸c quèc gia. 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc ®a ph­¬n gtá ra kÐm hiÖu qu¶ lµm cho mét sè nhµ tµi trî ngÇn ng¹i ®ãng gãp cho c¸c tæ chøc nµy. Hai lµ: møc ®é c¹nh tranh thu hót ODA ®· t¨ng lªn gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn.Trªn thÕ giíi sè n­íc dµnh ®­îc ®éc lËp, b¾t ®Çu x©y dùng kinh tÕ ph¸t triÓn x· héi t¨ng lªn ®¸ng kÓ vµ cã nhu cÇu lín vÒ ODA. ë Trung Quèc ®ang cÇn mét l­îng vèn ODA lín ®Ó x©y dùng kinh tÕ, ë §«ng Nam ¸ mÆc dï mét sè n­íc nh­ Singapore, Malaixia, Th¸i Lan, ®· gi¶m dÇn nguån tiÕp nhËn ODA song bªn c¹nh ®ã l¹i c¸c quèc gia kh¸c víi nhu cÇu ODA lín h¬n nh­ c¸c n­íc §«ng D­¬ng, Myanma. Ba lµ: triÓn väng gia t¨ng nguån ODA Ýt l¹c quan. MÆc dï §¹i héi ®ång Liªn hiÖp quèc ®· khuyÕn nghÞ dµnh 1% GDP cña c¸c n­íc ph¸t triÓn ®Ó cung cÊp ODA cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn song kh¶ n¨ng nµy rÊt Ýt thµnh hiÖn thùc (theo c¸c sè liÖu míi nhÊt th× tØ lÖ nµy hiÖn nay chØ ®¹t møc trung b×nh vµo kho¶ng 0,7%). Thùc tÕ cho thÊy c¸c n­íc cã khèi l­îng ODA lín nhÊt nh­ Mü, NhËt B¶n... th× tØ lÖ nµy chØ ®¹t trªn d­íi 0,3% trong nhiÒu n¨m qua. Tuy cã mét sè n­íc nh­ Thuþ §iÓn, Nauy, PhÇn Lan, §an M¹ch... ®· cã tû lÖ ODA h¬n 1% song khèi l­¬ng ODA tuyÖt ®èi cña c¸c n­íc nµy kh«ng lín. Thªm vµo ®ã t×nh h×nh phôc håi kinh tÕ chËm ë c¸c n­íc ph¸t triÓn còng lµ mét trë ng¹i gia t¨ang ODA. Ngoµi ra c¸c n­íc ph¸t triÓn ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi hµng lo¹t vÊn ®Ò x· héi trong n­íc vµ chÞu søc Ðp cña d­ luËn ®ßi gi¶m viÖn trî cho n­íc ngoµi ®Ó tËp chung gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ì trong n­íc. II. Quy tr×nh qu¶n lý dù ¸n ODA. Theo quy ®Þnh chung vÒ qu¶n lý vµ sö dông, mét dù ¸n ODA th­êng bao gåm c¸c b­íc sau: - X¸c ®Þnh dù ¸n. - ChuÈn bÞ ®Çu t­. - Thùc hiÖn ®Çu t­. - NghiÖm thu vµ ®¸nh gi¸. S¬ ®å quy tr×nh qu¶n lý dù ¸n ODA. 1. X¸c ®Þnh dù ¸n vµ ®¸nh gi¸ ban ®Çu. 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. X¸c ®Þnh §­a ra Xem xÐt Dù ¸n ®Ò Phª môc tiªu nh÷ng ®Ò ®·nh gi¸ xuÊt ®­îc duyÖt chiÕn l­îc xuÊt chÝnh nh÷ng ®Ò gi¸m ®èc dù ¸n quèc gia thøc (dù xuÊt qu¶n lý ¸n ®Ò chÝnh thøc ch­¬ng xuÊt) tr×nh quèc gia xem xÐt ®¸nh gi¸ tiÕp 2. ChuÈn bÞ vµ thiÕt kÕ dù ¸n. X©y dùng X©y dùng Dù th¶o b¸o c¸o b¸o c¸o v¨n kiÖn nghiªn nghiªn cøu thiÕt kÕ cøu tiÒn kh¶ thi dù ¸n kh¶ thi 3. Thùc hiÖn vµ theo dâi dù ¸n. § µm ph¸n TuyÓn TriÓn Theo dâi dù vÒ b¶n ghi chän kÝ khai dù ¸n vÌ tµi nhí kÕt víi ¸n chÝnh hiÖn nhµ rhÇu vËt trong thùc hiÖn qu¸ tr×nh dù ¸n thùc hiÖn 4. Hoµn thµnh vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n. Nhµ thÇu §¸nh gi¸ Rót ra bµi chuÈn bÞ sau hoµn häc kinh b¸o c¸o thµnh ®èi nghiÖm hoµn thµnh víi mét sè dù ¸n dù ¸n ®­îc lùa chän 1. X¸c ®Þnh dù ¸n vµ ®¸nh gi¸ ban ®Çu: Dù ¸n ®Ò xuÊt cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh theo nhiÒu c¸ch. ViÖc x¸c ®Þnh nµy cã thÓ thùc hiÖn qua ®¸nh gi¸ ngµnh hoÆc c¸c ®oµn ch­¬ng tr×nh, th«ng qua c¸ch tiÕp cËn chÝnh thøc ®èi víi §¹i sø qu¸n cña n­íc tµi trî t¹i n­íc nhËn viÖn trî, theo ®Ò nghÞ cña ChÝnh phñ n­íc tiÕp nhËn viÖn trî hoÆc th«ng qua c¸c c¸ch tiÕp cËn chÝnh thøc víi c¸c tæ chøc kh¸c. Khi nhËn ®­îc yªu cÇu chÝnh thøc ®Ò ¸n sÏ ®­îc V¨n phßng cña n­íc viÖn trî ®¸nh gi¸ vµ xen xÐt xem cña dù ¸n ®Ò xuÊt cã n¾m trong chiÕn l­îc 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. quèc gia nªu trong b¸o c¸o quèc gia hay kh«ng. NÕu ®Ò ¸n phï hîp vµ ®¸p øng c¸c yªu cÇu th«ng tin tèi thiÓu ®Ò ¸n sÏ ®­îc tr×nh lªn gi¸m ®èc qu¶n lý ch­¬ng tr×nh quèc gia ®Ó ®¸nh gi¸ tiÕp. NÕu thÊy r»ng ®Ò ¸n nµy cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc gi¸m ®èc ch­¬ng tr×nh qu¶n lý quèc gia sÏ ®Ö tr×nh ChÝnh phñ phª chuÈn viÖc sö dông tiÒn ng©n d¸ch cho dù ¸n. NÕu ®­îc phª chuÈn sÏ chÝnh thøc ho¸ viÖc ®­a dù ¸n vµo danh môc ch­¬ng tr×nh quèc gia vµ cho phÐp tiÕn hµnh thiÕt kÕ chi tiÕt. 2. ChuÈn bÞ dù ¸n vµ thiÕt kÕ: HÇu hÕt c¸c ®Ò ¸n ®ßi hái nhiÒu c«ng søc míi biÕn thµnh mét dù ¸n ®­îc thiÕt kÕ ®Çy ®ñ vµ cã tÝnh kh¶ thi. Giai ®o¹n hoµn thiÖn ®Ò ¸n ®­îc gäi lµ giai ®o¹n chuÈn bÞ. Giai ®o¹n chuÈn bÞ nµy bao gåm mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c b­íc sau ®©y vµ kÕt thóc b»ng viÖc Bé tr­ëng hoÆc §¹i diÖn cña Bé Tµi chÝnh phª duyÖt cho phÐp thùc hiÖn: - Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi - Nghiªn cøu kh¶ thi - Dù th¶o v¨n kiÖn thiÕt kÕ dù ¸n V¨n kiÖn thiÕt kÕ dù ¸n bao gåm kÕ ho¹ch chi tiÕt vÒ chi phÝ, nguån lùc vµ kÕ ho¹ch thùc hiÖn. Tuy nhiªn, phª chuÈn tµi chÝnh míi cã thÓ thay cho phe chuÈn ®­a ra tr­íc ®©y khi dù ¸n lóc ®ã cßn trong giai ®o¹n chuÈn bÞ vµ thiÕt kÕ. 3. Thùc hiÖn ®Çu t­ vµ theo dâi dù ¸n. B­íc ®Çu tiªn cña giai ®o¹n nµy lµ th¶o luËn ®Ó ®i ®Õn ký kÕt b¶n ghi nhí (MOU) thÓ hiÖn sù nhÊt trÝ gi÷a hai ChÝnh phñ. MOU bao gåm c¸c ®iÒu kho¶n tiªu chuÈn, c¸c phô lôc tham chiÕu, trong ®ã m« t¶ dù ¸n vµ ®Þnh sè tr¸ch nhiÖm cña hai ChÝnh phñ. Dù ¸n sÏ chÝnh thøc ®­îc triÓn khai sau khi MOU ®­îc ký kÕt vµ c¸c nhµ thÇu ®ñ tiªu chuÈn ®­îc tuyÓn chän. NhiÖm vô ®Çu tiªn cña nhµ thÇu chÝnh thùc hiÖn lµ chuÈn bÞ v¨n kiÖn thùc hiÖn dù ¸n (PID).Qu¸ tr×nh nµy cho phÐp nhµ thÇu x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÒu chØnh cÇn thiÕt cho dù ¸n tõ kinh nghiÖm ban ®Çu khi triÓn khai dù ¸n. Dù ¸n sÏ ®­îc theo dâi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Qua c«ng t¸c theo dâi c¸c nhµ tµi trî song ph­¬ng biÕt ®­îc t×nh h×nh thùc hiÖn sù ¸n cã tèt kh«ng, nhµ thÇu thùc hiÖn so víi hîp ®ång ra sao, liÖu cã ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®Æt ra? 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 4. Hoµn thµnh vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n. Giai ®o¹n nµy bao gåm: ViÖc chuÈn bÞ b¸o c¸o hoµn thµnh dù ¸n (PCR) ®èi víi tÊt c¶ c¸c dù ¸n vµ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ sau dù ¸n ®èi víi mét sè dù ¸n ®­îc lùa chän. Nhµ thÇu thùc hiÖn cÇn chuÈn bÞ PCR tr­íc khi kÕt thóc dù ¸n. PCR m« t¶ thiÕt kÕ dù ¸n tõ khi x©y dùng dù ¸n giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Õn khi bæ sung trong giai ®o¹n thùc hiÖn. Sù chÊp thuËn b¸o c¸o nµy cña nhµ tµi trî song ph­¬ng ®¸nh dÊu thêi ®iÓm kÕt thóc dù ¸n. Sau khi dù ¸n kÕt thóc cã thÓ ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ sau dù ¸n, m« t¶ lÞch sö cña dù ¸n, nh÷ng thµnh c«ng cña dù ¸n, nh÷ng thiÕu sãt vµ x¸c ®Þnh nh÷ng bµi häc ®óc kÕt trong kh©u thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn dù ¸n ph©n tÝch ®éc lËp cña nhµ tµi trî song ph­¬ng cïng c¸c v¨n kiÖn dù ¸n kh¸c cã thÓ rót ra nh÷ng bµi häc vµ ®­a vµo c¬ së d÷ liÖu vÒ bµi häc kinh nghiÖm cña nhµ tµi trî, t¹o c¬ së ®Ó ph¶n håi th«ng tin vµo ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ chuÈn bÞ c¸c dù ¸n trong t­¬ng lai. Trªn ®©y lµ tãm t¾t s¬ l­îc chu kú qu¶n lý mét dù ¸n ODA. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng II. T×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông ODA cña n­íc ta trong thêi gian qua. I. Thùc tr¹ng c«ng t¸c tiÕp nhËn, ®iÒu phèi vµ sö dông ODA. 1. T×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông ODA trong thêi gian võa qua. MÆc dï nÒn kinh tÕ khu vùc chÞu ¶nh h­ëng nÆng nÒ cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ, mét sè nhµ tµi trî ph¶i th¾t chÆt chi tiªu ng©n s¸ch ®Ó ®èi phã víi c¬n suy tho¸i kinh tÕ kÓ c¶ gi¶m viÖn trî cho n­íc ngoµi. Song vÒ c¬ b¶n c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ vÉn duy tr× vµ tiÕp tôc thùc hiÖn c¸c cam kÕt ODA cho ViÖt Nam. Tuy vËy cã mét vµi tr­êng hîp, do ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ nguån vèn ODA ®· cam kÕt b»ng b¶n tÖ ®· bÞ gi¶m nhiÒu do bÞ mÊt gi¸ m¹nh so víi ®« la Mü, g©y khã kh¨n cho viÖc triÓn khai mét sè dù ¸n. Trong thêi gian qua ViÖt Nam tiÕp tôc ®µm ph¸n vµ ký kÕt thªm c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ vÒ ODA ®¹t tæng trÞ gi¸ 8,623 tû USD kÓ tõ n¨m 1993 ®Õn hÕt th¸ng 9-1998 vµ b»ng 80% tæng nguån vèn ODA ®· ®­îc cam kÕt trong thêi kú 1993-1997. Trong sè c¸c hiÖp ®Þnh ®· ký hÕt trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 1998 cã nhiÒu dù ¸n quan träng, nhÊt lµ c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n nh­ ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n, y tÕ, gi¸o dôc ®¹i häc... Gi¶i ng©n nguån vèn ODA ®­îc coi lµ th­íc ®o n¨ng lùc tiÕp nhËn vµ sö dông hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc, do vËy th­êng xuyªn ®­îc ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ c¸c nhµ tµi trî quan t©m. N¨m 1996 gi¶i ng©n ®­îc 900 triÖu USD, n¨m 1997 con sè nµy lªn tíi 1 tû USD vµ n¨m 1998 ®¹t 1.430 triÖu USD. Nh­ vËy trong thêi kú trªn møc gi¶i ng©n hµng n¨m b×nh qu©n ®¹t 1.110 triÖu USD, b»ng 74% møc gi¶i ng©n b×nh qu©n n¨m cña kÕ ho¹ch 1996- 2000 (1.500 triÖu USD/ n¨m). Xu thÕ gi¶i ng©n trong thêi gian qua tiÕn bé ®iÒu nµy ®­îc c¸c nhµ tµi trî kh¼ng ®Þnh. 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Nh×n chung l¹i t×nh h×nh gi¶i ng©n vèn ODA trong n¨m 1998 t­¬ng ®èi tèt ®ã lµ do vÒ c¬ b¶n c¸c dù ¸n ODA ®· ®­îc bè trÝ ®ñ nguån vèn ®èi øng ®ång thêi ChÝnh phñ kh«ng ®iÒu chØnh tiÕn ®é x©y dùng c¬ b¶n ®èi víi c¸c dù ¸n ODA ®· ®­îc cam kÕt víi c¸c nhµ tµi trî. Cho ®Õn nay nhiÒu nhµ tµi trî ®· x©y dùng hoÆc cËp nhËt chiÕn l­îc quèc gia vÒ hîp t¸c ph¸t triÓn víi ViÖt Nam, ®©y lµ c¬ së quan träng ®Ó t¨ng c­êng ®èi ngo¹i gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam víi c¸c nhµ tµi trî. Trong thêi gian qua ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh c¸c cuéc ®èi tho¹i vÒ hîp t¸c ph¸t triÓn víi mét sè nhµ tµi trî nh­ ng©n hµng thÕ giíi (chiÕn l­îc hç trî quèc gia cña WB cho ViÖt Nam 1999 - 2002), NhËt B¶n (trao ®æi ý kiÕn cÊp cao vÒ quan hÖ kinh tÕ vµ hîp t¸c ph¸t triÓn)... T¹i c¸c cuéc trao ®æi ý kiÕn nãi trªn, c¸c nhµ tµi trî ®¸nh gi¸ cao nh÷ng nç lùc cña ViÖt Nam duy tr× ®· t¨ng tr­ëng trong bèi c¶nh t×nh h×nh trong vµ ngoµi n­íc cã nhiÒu khã kh¨n kh¼ng ®Þnh tiÕp tôc cam kÕt hç trî qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc víi nh÷ng ®iÒu chØnh cÇn thiÕt cho thÝch øng víi t×nh h×nh míi trong ®ã sÏ chó träng nhiÒu h¬n ®Õn n«ng nghiÖp vµ nt«ng th«n, hç trî gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi trong qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸, ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®Èy m¹nh nh÷ng nç lùc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo... Céng ®ång tµi trî quèc tÕ còng nhÊn m¹nh yªu cÇu t¨ng c­êng chÊt l­îng ®Çu vµo cña c¸c cth­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA, ®ã lµ c«ng t¸c chuÈn bÞ thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt dù ¸n cÇn ®­îc tæ chøc chÆt chÏ vµ chÊt l­îng cao h¬n trªn c¬ së ph¸t triÓn quan hÖ ®èi t¸c. §ång thêi c¸c nhµ tµi trî bµy tá mong muèn cã sù phèi hîp vµ ®iÒu phèi ODA tèt h¬n n÷a gi÷a c¸c c¬ quan ChÝnh Phñ, gi÷a ChÝnh Phñ vµ c¸c nhµ tµi trî còng nh­ gi÷a c¸c nhµ tµi trî. * T×nh h×nh cam kÕt vµ gi¶i ng©n cña mét sè nhµ tµi trî chñ yÕu. (1) NhËt B¶n. (triÖu USD/ n¨m) N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Cam kÕt hµng n¨m 510 619 649 673 648 773 Gi¶i ng©n hµng n¨m 0 37 38 109 292 456 % gi¶i ng©n / cam kÕt - 5,9 5,8 16,2 45 58,9 Nh×n vµo c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña NhËt B¶n ®èi víi ViÖt Nam ta thÊy r»ng t×nh h×nh cam kÕt hµng n¨m vµ t×nh h×nh gi¶i ng©n tuy kh«ng ®ång ®Òu nh­ng 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nh×n chung ®Òu cã xu h­íng t¨n glªn trong n¨m 1999 c¶ cam kÕt hµng n¨m vµ gi¶i ng©n ®Òu ®¹t møc cao nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay, t×nh h×nh gi¶i ng©n so víi cam kÕt hµng n¨m cïng cã xu h­íng t¨ng lªn qua c¸c n¨m nh­ ta thÊy n¨m 1994 sè l­îng gi¶i ng©n b»ng 0 nh­ng tõ n¨m 1995 møc gi¶i ng©n so víi cam kÕt hµng n¨m ®­îc c¶i thiÖn vµ tØ lÖ nµy ®¹t cao nhÊt v¸o n¨m 1999 (58,9%). (2) Ng©n hµng thÕ giíi (WB). (triÖu USD/ n¨m) N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Cam kÕt hµng n¨m 228 314 508 389 392 318 Gi¶i ng©n hµng n¨m 65 17 129 181 220 189 % gi¶i ng©n / cam kÕt 28,5 5,4 25,3 46,5 56,1 59,4 Ta thÊy r»ng cam kÕt hµng n¨m ®¹t møc ®é cao nhÊt vµo n¨m 1996 (508 triÖu USD) thÊp nhÊt 1994 (228 triÖu USD) nh×n vµo ®©y ta thÊy møc cam kÕt ®· gi¶m dÇn tõ n¨m 1997 cßn t×nh h×nh gi¶i ng©n mçi n¨m mét t¨ng nh­ng ®¹t cao nhÊt vµo n¨m 1992 (220 triÖu USD). Qua b¶ng trªn ta thÊy ®­îc r»ng tuy møc cam kÕt cã gi¶m tõ n¨m 1997 nh­ng tû lÖ gi¶i ng©n so víi m­chÝnh s¸ch cam kÕt vÉn cã xu h­íng t¨ng qua c¸c n¨m. (3) Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB). (triÖu USD/ n¨m) N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Cam kÕt hµng n¨m 3 48 29 149 128 191 Gi¶i ng©n hµng n¨m 4,9 20,6 13,3 41,4 45,1 86,8 % gi¶i ng©n / cam kÕt 61 233 217 360 284 220 Møc cam kÕt t¨ng tõ n¨m 1994 cao nhÊt vµo n¨m 1997 (360 triÖu USD) vµ sau ®ã gi¶m dÇn vµo c¸c n¨m sau vµ møc gi¶i ng©n nh×n chung cã xu h­íng t¨ng qua c¸c n¨m vµ cã ®¹t møc gi¶i ng©n cao nhÊt vµo n¨m 1999 (191 triÖu USD) cßn phÇn tr¨m gi¶i ng©n so víi cam kÕt nã chØ gi¶m n¨m 1996 (13,3%) nh×n chung nã còng cã xu h­íng t¨ng lªn qua c¸c n¨m vµ tû lÖ nµy ®¹t cao nhÊt vµo n¨m 1999 (86,8%). 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1253 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2