Đề tài NCKH cấp Bộ: Dự báo thị trường thế giới một số mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam đến năm 2015

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:144

Thêm vào BST

Báo xấu

84
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là tổng hợp, phân tích và lựa chọn dự báo có độ tin cậy về triển vọng thị trường thế giới đối với một số mặt hàng; phân tích và xây dựng phương án dự báo về khả năng xuất khẩu đối với một số mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam đến năm 2015.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài NCKH cấp Bộ: Dự báo thị trường thế giới một số mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam đến năm 2015

Bé c«ng Th−¬ng ViÖn nghiªn cøu th−¬ng m¹i ®Ò tµi khoa häc cÊp bé M∙ sè: 70.08.rd b¸o c¸o tæng hîp Dù B¸O THÞ TR¦êng thÕ giíi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña viÖt nam ®Õn n¨m 2015 7157 06/3/2009 Hµ néi - 2008
Bé c«ng th−¬ng ViÖn nghiªn cøu th−¬ng m¹i §Ò Tµi KHOA Häc CÊp Bé M∙ sè: 70.08.rd Dù b¸o thÞ tr−êng thÕ giíi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña viÖt nam §Õn N¡M 2015 C¬ quan qu¶n lý ®Ò tµi: Bé C«ng Th−¬ng C¬ quan chñ tr× thùc hiÖn: ViÖn nghiªn cøu th−¬ng m¹i Chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS.TS §inh V¨n Thµnh C¸c thµnh viªn: TS. NguyÔn thÞ NhiÔu Ths. §ç Kim Chi Ths. Lª Huy Kh«i CN. Hoµng thÞ H−¬ng Lan CN. Ph¹m Hång Lam C¬ quan chñ tr× thùc hiÖn chñ tÞch héi ®ång nghiÖm thu C¬ quan qu¶n lý ®Ò tµi Hµ néi - 2008
Môc Lôc Danh môc ch÷ viÕt t¾t Trang Më ®Çu 1 Ch−¬ng i. Dù b¸o triÓn väng thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi mét sè mÆt 5 hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam 1.1. TriÓn väng kinh tÕ vµ th−¬ng m¹i thÕ giíi ®Õn n¨m 2015 5 1.1.1. TriÓn väng kinh tÕ thÕ giíi ®Õn n¨m 2015 5 1.1.2. TriÓn väng th−¬ng m¹i vµ thÞ tr−êng hµng hãa thÕ giíi 14 1.2. Tæng hîp dù b¸o vÒ thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi mét sè mÆt hµng xuÊt 19 khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam 1.2.1. MÆt hµng g¹o 19 1.2.2. MÆt hµng cµ phª 26 1.2.3. MÆt hµng cao su tù nhiªn 29 1.2.4. MÆt hµng thñy s¶n 33 1.2.5. Gç vµ s¶n phÈm gç 37 1.2.6. MÆt hµng dÖt may 40 1.2.7. MÆt hµng giµy dÐp 44 1.2.8. MÆt hµng ®iÖn tö vµ linh kiÖn 46 CH¦¥NG 2. Dù b¸o kh¶ n¨ng xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chñ yÕu cña 49 ViÖt Nam ®Õn 2015 2.1. Mét sè c¬ së ®Ó x©y dùng dù b¸o 49 2.2. MÆt hµng g¹o 50 2.2.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam 2001 - 2007 50 2.2.2. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015 51 2.3. MÆt hµng cµ phª 55 2.3.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam 2001 - 2007 55 2.3.2. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015 56
2.4. MÆt hµng cao su tù nhiªn 60 2.4.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cao su tù nhiªn cña ViÖt Nam 2001 - 2007 60 2.4.2. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu cao su tù nhiªn cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015 62 2.5. MÆt hµng thñy s¶n 64 2.5.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thñy s¶n cña ViÖt Nam 2001 - 2007 64 2.5.2. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu thñy s¶n cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015 65 2.6. MÆt hµng gç vµ s¶n phÈm gç 70 2.6.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu gç vµ s¶n phÈm gç cña ViÖt Nam 2001 - 2007 70 2.6.2. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu gç vµ s¶n phÈm gç cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 71 2015 2.7. MÆt hµng dÖt may 76 2.7.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam 2001 - 2007 76 2.7.2. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015 77 2.8. MÆt hµng giµy dÐp 80 2.8.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu giµy dÐp cña ViÖt Nam 2001 - 2007 80 2.8.2. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu giµy dÐp cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015 82 2.9. §iÖn tö vµ linh kiÖn ®iÖn tö 84 2.9.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu ®iÖn tö vµ linh kiÖn ®iÖn tö cña ViÖt Nam 2001 - 84 2007 2.9.2. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu ®iÖn tö vµ linh kiÖn ®iÖn tö cña ViÖt Nam ®Õn 85 n¨m 2015 KÕt luËn 89 Tµi liÖu tham kh¶o 92
Danh Môc §å thÞ, b¶ng biÓu, phô lôc B¶ng 1.1. Dù b¸o triÓn väng t¨ng tr−ëng kinh tÕ thÕ giíi 6 B¶ng 1.2. C¸c n−íc ph¸t triÓn: L¹m ph¸t vµ cÇu néi ®Þa 7 B¶ng 1.3. Dù b¸o mét sè chØ tiªu kinh tÕ chñ yÕu 9 B¶ng 1.4. TriÓn väng kinh tÕ thÕ giíi theo dù b¸o ®iÒu chØnh cña IMF 11 Bảng 1.5. Triển vọng kinh tế thế giới theo dù b¸o ®iÒu chØnh th¸ng 12/2008 cña 13 WB B¶ng 1.6. Dù b¸o triÓn väng th−¬ng m¹i thÕ giíi 15 B¶ng 1.7. Dù b¸o chØ sè gi¸ hµng hãa 19 B¶ng 1.8. Dù b¸o triÓn väng cung cÇu g¹o thÕ giíi 20 B¶ng 1.9. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu g¹o cña c¸c n−íc xuÊt khÈu chÝnh 22 B¶ng 1.10. Dù b¸o triÓn väng nhËp khÈu g¹o cña c¸c n−íc nhËp khÈu chÝnh 23 B¶ng 1.11. Dù b¸o tiªu thô cµ phª thÕ giíi 26 B¶ng 1.12. Dù b¸o s¶n l−îng cµ phª thÕ giíi 27 B¶ng 1.13. Xu h−íng gi¸ cµ phª trªn thÞ tr−êng thÕ giíi 28 B¶ng 1.14. Dù b¸o tiªu thô cao su tù nhiªn thÕ giíi ®Õn n¨m 2015 29 B¶ng 1.15. Dù b¸o s¶n xuÊt cao su tù nhiªn thÕ giíi ®Õn n¨m 2015 30 B¶ng 1.16. Dù b¸o s¶n xuÊt cao su tù nhiªn cña mét sè n−íc s¶n xuÊt chñ yÕu 30 B¶ng 1.17. Xu h−íng gi¸ cao su trªn thÞ tr−êng thÕ giíi 32 B¶ng 1.18. Dù b¸o tiªu thô thuû s¶n theo nhãm n−íc 34 B¶ng 1.19. Dù b¸o s¶n l−îng thuû s¶n thÕ giíi 35 B¶ng 1.20. Xu h−íng gi¸ gç nguyªn liÖu trªn thÞ tr−êng thÕ giíi 39 B¶ng 1.21. Dù b¸o cung cÇu sîi trªn thÞ tr−êng thÕ giíi 40 B¶ng 1.22. Dù b¸o th−¬ng m¹i b«ng thÕ giíi 42 B¶ng 1.23. Dù b¸o tiªu thô giµy dÐp thÕ giíi 44 B¶ng 2.1. XuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam 2001 - 2007 51 B¶ng 2.2. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam ®Õn 2015 53 B¶ng 2.3. XuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam 2001 - 2007 55
B¶ng 2.4. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam ®Õn 2015 59 B¶ng 2.5. XuÊt khÈu cao su tù nhiªn cña ViÖt Nam 2001 - 2007 61 B¶ng 2.6. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu cao su tù nhiªn cña ViÖt Nam ®Õn 2015 63 B¶ng 2.7. XuÊt khÈu thñy s¶n cña ViÖt Nam 2001 - 2007 65 B¶ng 2. 8. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu thñy s¶n cña ViÖt Nam ®Õn 2015 68 B¶ng 2.9. XuÊt khÈu gç vµ s¶n phÈm gç cña ViÖt Nam 2001 - 2007 70 B¶ng 2.10. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu gç vµ s¶n phÈm gç cña ViÖt Nam ®Õn 74 2015 B¶ng 2.11. XuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam 2001 - 2007 77 B¶ng 2.12. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam ®Õn 2015 79 B¶ng 2.13. XuÊt khÈu giµy dÐp cña ViÖt Nam 2001 - 2007 81 B¶ng 2. 14. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu giµy dÐp cña ViÖt Nam ®Õn 2015 83 B¶ng 2.15. XuÊt khÈu hµng ®iÖn tö vµ linh kiÖn cña ViÖt Nam 2001 - 2007 85 B¶ng 2.16. Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu hµng ®iÖn tö vµ linh kiÖn cña ViÖt Nam 87 ®Õn 2015 S¬ ®å 1.1. Dù b¸o xu h−íng gi¸ g¹o thÕ giíi 25 S¬ ®å 1.2. Dù b¸o triÓn väng thÞ tr−êng b¸n dÉn thÕ giíi 47 S¬ ®å 2.1. Dù b¸o c¬ cÊu thÞ tr−êng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam ®Õn 2015 54 S¬ ®å 2.2. Dù b¸o c¬ cÊu thÞ tr−êng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam ®Õn 2015 60 S¬ ®å 2.3. Dù b¸o c¬ cÊu thÞ tr−êng xuÊt khÈu cao su cña ViÖt Nam ®Õn 2015 64 S¬ ®å 2.4. Dù b¸o c¬ cÊu thÞ tr−êng xuÊt khÈu thñy s¶n cña ViÖt Nam ®Õn 2015 69 S¬ ®å 2.5. Dù b¸o c¬ cÊu thÞ tr−êng xuÊt khÈu s¶n phÈm gç cña ViÖt Nam ®Õn 75 2015 S¬ ®å 2.6. Dù b¸o c¬ cÊu thÞ tr−êng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam ®Õn 80 2015 S¬ ®å 2.7. Dù b¸o c¬ cÊu thÞ tr−êng xuÊt khÈu giµy dÐp cña ViÖt Nam ®Õn 2015 84 S¬ ®å 2.8. Dù b¸o c¬ cÊu thÞ tr−êng xuÊt khÈu ®iÖn tö vµ linh kiÖn cña ViÖt Nam 88 ®Õn 2015
B¶ng ch÷ viÕt t¾t ABARE Australian Bureau of Agricultural and Côc Kinh tÕ N«ng nghiÖp vµ Tµi nguyªn Resource Economics Australia ACP African, Caribbean and Pacific C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn thuéc khu vùc ch©u countries Phi, Caribª-Th¸i B×nh D−¬ng AMAD Agricultural Market Access Database C¬ së d÷ liÖu thÞ tr−êng n«ng s¶n CAP Common Agricultural Policy (EU) ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung EU CIS Commonwealth of Independent Céng ®ång c¸c quèc gia ®éc lËp States CPI Consumer Price Index ChØ sè gi¸ tiªu dïng DDA Doha Development Agenda NghÞ tr×nh Ph¸t triÓn §«-ha EBA Everything-But-Arms Initiative (EU) S¸ng kiÕn “TÊt c¶ trõ vò khÝ” cña EU ERS Economic Research Service of the US C¬ quan nghiªn cøu kinh tÕ cña Bé n«ng Department for Agriculture nghiÖp Hoa Kú EUROSTAT Statistical Office of the C¬ quan thèng kª cña Céng ®ång ch©u ¢u European Communities FAO Food and Agriculture Organization of Tæ chøc N«ng l−¬ng cña Liªn hiÖp quèc the United Nations FDI Foreign Direct Investment §Çu t− trùc tiÕp GDP Gross Domestic Product Tæng s¶n phÈm quèc néi GM Genetically modified BiÕn ®æi gen ICO International Coffee Organisation Tæ chøc cµ phª thÕ giíi IMF International Monetary Fund Tæ chøc tiÒn tÖ quèc tÕ IRSG International Rubber Study Group Nhãm nghiªn cøu cao su quèc tÕ MAFF Ministry of Agriculture, Forestry and Bé N«ng, l©m, ng− nghiÖp NhËt B¶n Fisheries of Japan OECD Organisation for Economic Co- Tæ chøc Hîp t¸c vµ Ph¸t triÓn Kinh tÕ operation and Development OPEC Organization of Petroleum Exporting Tæ chøc c¸c n−íc xuÊt khÈu dÇu má Countries SIA Semiconductor Industry Association HiÖp héi b¸n dÉn thÕ giíi
TRQ Tariff rate quota H¹n ng¹ch thuÕ quan UN The United Nations Liªn hiÖp quèc UNCTAD United Nations Conference on Trade Héi nghÞ cña Liªn HiÖp Quèc vÒ Th−¬ng m¹i vµ and Development Ph¸t triÓn URAA Uruguay Round Agreement on HiÖp ®Þnh N«ng nghiÖp trong Vßng ®µm ph¸n Agriculture Urugoay USDA United States Department of Bé N«ng nghiÖp Hoa Kú Agriculture WB World Bank Ng©n hµng thÕ giíi Wsts World Semiconductor Trade Statistics Trung t©m thèng kª th−¬ng m¹i b¸n dÉn thÕ giíi WTO World Trade Organisation Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi
Më ®Çu Sù cÇn thiÕt nghiªn cøu ®Ò tµi: Ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 2000, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· ra ChØ thÞ sè 22/2000/CT-TTg vÒ ChiÕn l−îc ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô thêi kú 2001 - 2010 víi môc tiªu tiÕp tôc chñ tr−¬ng dµnh −u tiªn cao nhÊt cho xuÊt khÈu, t¹o nguån hµng cã chÊt l−îng, cã gi¸ trÞ gia t¨ng vµ søc c¹nh tranh cao ®Ó xuÊt khÈu, xuÊt khÈu ph¶i ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n tõ 15% trë lªn, nhËp khÈu duy tr× ë møc 14%/n¨m, phÊn ®Êu c©n b»ng c¸n c©n th−¬ng m¹i vµo n¨m 2009 - 2010 vµ xuÊt siªu vµo thêi kú sau n¨m 2010. Sau 5 n¨m thùc hiÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô, nhiÒu chØ tiªu ®· ®¹t vµ v−ît môc tiªu, tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu ®· ®¹t 17,6%/n¨m, kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng chñ yÕu ®Òu v−ît môc tiªu ®Ò ra. §Ó chuÈn bÞ cho kÕ ho¹ch 5 n¨m (2006 - 2010), ChÝnh phñ ®· giao Bé Th−¬ng m¹i (nay lµ Bé C«ng Th−¬ng) x©y dùng §Ò ¸n ph¸t triÓn xuÊt khÈu giai ®o¹n 2006 - 2010 vµ ®· ®−îc Thñ t−íng ChÝnh phñ phª duyÖt t¹i QuyÕt ®Þnh sè 156/2006/Q§ - TTg ngµy 30 th¸ng 6 n¨m 2006 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ viÖc phª duyÖt §Ò ¸n ph¸t triÓn xuÊt khÈu giai ®o¹n 2006 – 2010. Môc tiªu vÒ xuÊt khÈu ®Æt ra cho thêi kú nµy lµ phÊn ®Êu ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu 17,5%/n¨m, ®Õn n¨m 2010 ®¹t kho¶ng 72,5 tû USD vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu theo h−íng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao, s¶n phÈm chÕ biÕn, chÕ t¹o, s¶n phÈm cã hµm l−îng c«ng nghÖ vµ chÊt x¸m cao, gi¶m xuÊt khÈu s¶n phÈm th«. §Õn nay, xuÊt khÈu mét sè nhãm hµng ®· ®¹t vµ v−ît môc tiªu vÒ tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu sÏ ®¹t vµo n¨m 2009, cßn mét sè môc tiªu kh¸c cÇn ph¶i rµ so¸t vµ ®iÒu chØnh cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc hiÖn cam kÕt gia nhËp WTO . Ngµy 30 th¸ng 11 n¨m 2007, Bé tr−ëng Bé C«ng Th−¬ng ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 1958/Q§-BCT vÒ viÖc Ban hµnh Ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng cña Ngµnh C«ng Th−¬ng thùc hiÖn NghÞ quyÕt sè 16/2007/NQ-CP ngµy 27 th¸ng 02 n¨m 2007 cña ChÝnh phñ vÒ “Mét sè chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch lín ®Ó nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng khi ViÖt Nam lµ thµnh viªn cña Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi”. T¹i QuyÕt ®Þnh nµy, Bé C«ng Th−¬ng ®· x¸c ®Þnh nhiÖm vô ph¶i rµ so¸t, ®iÒu chØnh §Ò ¸n ph¸t triÓn xuÊt khÈu giai ®o¹n 2006 - 2010 vµ x©y dùng §Ò ¸n ph¸t triÓn xuÊt khÈu giai ®o¹n 2011 - 2015. §Ó cung cÊp luËn cø khoa häc cho viÖc triÓn khai rµ so¸t, ®iÒu chØnh vµ x©y dùng ®Ò ¸n ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng ho¸ cña n−íc ta giai ®o¹n 2011 - 2015, 1
cÇn thiÕt ph¶i cã c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vµ dù b¸o t×nh h×nh thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam. §©y lµ b−íc ®i ®Çu tiªn vµ rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng chiÕn l−îc, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch dµi h¹n vÒ ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng ho¸ nãi riªng vµ th−¬ng m¹i nãi chung. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn vµ bèi c¶nh kinh tÕ vµ th−¬ng m¹i trªn thÕ giíi ®ang thay ®æi vµ ®Çy biÕn ®éng nh− hiÖn nay. V× nh÷ng lý do nh− ®· nªu, Bé C«ng Th−¬ng ®· giao cho ViÖn nghiªn cøu Th−¬ng m¹i chñ tr× nghiªn cøu ®Ò tµi cÊp Bé víi tªn gäi: “Dù b¸o thÞ tr−êng thÕ giíi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015”. §Ò tµi nµy nghiªn cøu thµnh c«ng sÏ cã ý nghÜa thùc tiÔn s©u s¾c, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cÊp b¸ch cña thùc tiÔn qu¶n lý vµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, lµ tµi liÖu tham kh¶o cã gi¸ trÞ cho c«ng t¸c nghiªn cøu, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã liªn quan. T×nh h×nh nghiªn cøu trong vµ ngoµi n−íc: Trªn thÕ giíi, cã nhiÒu tæ chøc quèc tÕ vµ c¸c c¬ quan ®−îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc vµ chuyªn nghiÖp, víi hÖ thèng trang thiÕt bÞ, hÖ thèng th«ng tin hiÖn ®¹i, ®éi ngò c¸c nhµ nghiªn cøu vµ dù b¸o cã tr×nh ®é cao, th−êng xuyªn tiÕn hµnh x©y dùng c¸c dù b¸o ®Þnh kú vÒ kinh tÕ, th−¬ng m¹i vµ thÞ tr−êng hµng hãa thÕ giíi. Trong ®ã, mét sè c¬ quan vµ tæ chøc th−êng ®−a ra c¸c dù b¸o nh−: - Dù b¸o hµng n¨m cña Quü tiÒn tÖ quèc tÕ “World Economic Outlook”, ph©n tÝch vµ dù b¸o nh÷ng biÕn ®éng cña m«i tr−êng kinh tÕ thÕ giíi vµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn thÞ tr−êng hµng hãa; - Dù b¸o hµng n¨m cña Ng©n hµng thÕ giíi “Prospects for the Global Economy”, ph©n tÝch c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng tíi thÞ tr−êng hµng hãa thÕ giíi vµ triÓn väng th−¬ng m¹i thÕ giíi trong ng¾n h¹n; - Dù b¸o hµng n¨m cña Bé N«ng nghiÖp Hoa Kú “Agricultural Projections” dù b¸o triÓn väng thÞ tr−êng hµng n«ng s¶n thÕ giíi; - Dù b¸o cña C¬ quan th«ng tin n¨ng l−îng Hoa Kú (EIA) “International Energy Outlook”, dù b¸o triÓn väng thÞ tr−êng n¨ng l−îng thÕ giíi... C¸c dù b¸o trªn th−êng ®−îc c«ng bè miÔn phÝ mét c¸ch kh«ng ®Òu ®Æn trªn c¸c trang web nh−ng còng ®−îc mét sè tæ chøc, c¬ quan vµ doanh nghiÖp khai th¸c ®Ó sö dông cho c¸c môc ®Ých riªng rÏ. Trung t©m dù b¸o 2
kinh tÕ x· héi quèc gia (Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−), c¸c viÖn nghiªn cøu còng cã sö dông c¸c dù b¸o nµy vµ ®Òu ®¸nh gi¸ ®©y lµ th«ng tin tham kh¶o thiÕu tÝnh hÖ thèng vµ ch−a ®−îc xö lý ®Ó cã thÓ trùc tiÕp dïng lµm luËn cø khoa häc cho viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch vµ ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt hoÆc xuÊt khÈu hµng hãa. HiÖn t¹i, ë trong n−íc ®· cã mét sè Bé, ngµnh ®ang tiÕn hµnh rµ so¸t, ®iÒu chØnh vµ x©y dùng chiÕn l−îc hoÆc quy ho¹ch ph¸t triÓn cña ngµnh/lÜnh vùc. Trong mét sè ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ®· ®−îc phª duyÖt hoÆc c«ng bè, môc tiªu xuÊt khÈu ®· ®−îc ®−a ra nh−ng cßn mang tÝnh ®Þnh h−íng cho n¨m 2015, tÇm nh×n 2020. C¸c nghiªn cøu dù b¸o vÒ thÞ tr−êng thÕ giíi, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam ®· ®−îc c«ng bè chØ dõng l¹i ë n¨m 2010. Tr−íc c¸c biÕn ®éng míi cña t×nh h×nh kinh tÕ vµ th−¬ng m¹i thÕ giíi, hiÖn ch−a cã c«ng tr×nh nghiªn cøu nµo ®Ò cËp mét c¸ch hÖ thèng vµ chuyªn s©u vÒ dù b¸o thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi c¸c mÆt hµng cã liªn quan ®Õn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam thêi kú ®Õn n¨m 2015. Môc tiªu nghiªn cøu: Môc tiªu cña ®Ò tµi lµ tæng hîp, ph©n tÝch vµ lùa chän dù b¸o cã ®é tin cËy vÒ triÓn väng thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi mét sè mÆt hµng; ph©n tÝch vµ x©y dùng ph−¬ng ¸n dù b¸o vÒ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi: §èi t−îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ t×nh h×nh cung cÇu thÞ tr−êng thÕ giíi vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®èi víi mét sè mÆt hµng nh−: g¹o, cµ phª, cao su, thñy s¶n, gç vµ s¶n phÈm gç, dÖt may, giµy dÐp, ®iÖn tö vµ linh kiÖn. Ph¹m vi nghiªn cøu vÒ thêi gian: ph©n tÝch thùc tr¹ng tõ 2001 ®Õn nay vµ dù b¸o ®Õn n¨m 2015. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: - Ph−¬ng ph¸p tæng hîp: ®Ó tæng hîp c¸c dù b¸o cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vÒ thÞ tr−êng thÕ giíi - Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch, thèng kª, so s¸nh: ®Ó dù b¸o vÒ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. - Ph−¬ng ph¸p chuyªn gia: ®Ó lùa chän c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o. 3
KÕt cÊu ®Ò tµi: Ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn, néi dung cña ®Ò tµi gåm 2 Ch−¬ng nh− sau: Ch−¬ng I: Dù b¸o triÓn väng thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam Ch−¬ng II: Dù b¸o kh¶ n¨ng xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chñ yÕu cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015. 4
Ch−¬ng i Dù b¸o triÓn väng thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam 1.1. TriÓn väng kinh tÕ vµ th−¬ng m¹i thÕ giíi ®Õn n¨m 2015 1.1.1. TriÓn väng kinh tÕ thÕ giíi ®Õn n¨m 2015 Theo dù b¸o cña IMF th¸ng 10/2008 vÒ triÓn väng kinh tÕ thÕ giíi1, kinh tÕ thÕ giíi sÏ suy gi¶m m¹nh, trong ®ã kinh tÕ Mü vµ ch©u ¢u ®ang ngÊp nghÐ bê vùc suy tho¸i. IMF nhËn ®Þnh r»ng cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tåi tÖ nhÊt kÓ tõ thêi kú ®¹i suy tho¸i trong thËp kû 1930 sÏ g©y thiÖt h¹i nÆng nÒ vÒ kinh tÕ, do c¸c nhµ ®Çu t− ®ang ph¶i vËt lén víi cuéc khñng ho¶ng lßng tin vµ khñng ho¶ng tÝn dông. IMF cho r»ng kinh tÕ thÕ giíi sÏ tiÕp tôc t¨ng tr−ëng trong n¨m 2008 song víi tèc ®é chËm l¹i ®¸ng kÓ ë hÇu hÕt c¸c nÒn kinh tÕ vµ c¬ cÊu kinh tÕ thÕ giíi sÏ cã nhiÒu thay ®æi. Nh÷ng trô cét cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi sÏ kh«ng chØ lµ Mü, NhËt B¶n vµ khèi sö dông ®ång Euro n÷a mµ lµ Trung Quèc, Ên §é, Nga vµ c¸c nÒn kinh tÕ ®ang næi lªn kh¸c. Theo IMF, sau khi t¨ng tr−ëng 5,1% n¨m 2006 vµ 5,0% n¨m 2007, kinh tÕ thÕ giíi 2008 sÏ chØ t¨ng tr−ëng kho¶ng 3,9% trong n¨m 2008 vµ 3,0% trong n¨m 2009. C¸c chuyªn gia cña IMF kh¼ng ®Þnh hiÖn t¹i khñng ho¶ng tµi chÝnh ®· lan ra toµn cÇu, víi c¸c nh©n tè nh− l¹m ph¸t, xu h−íng tiÕt gi¶m tiªu dïng, gi¸ c¶ nhiªn liÖu bÊt æn, luång vèn ®Çu t− ®æ vµo c¸c nÒn kinh tÕ ®ang næi lªn tiÕp tôc gi¶m sÏ lµm cho nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®øng bªn bê vùc suy tho¸i. N¨m 2009 sÏ lµ n¨m khã kh¨n nhÊt ®èi víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Trong giai ®o¹n 2010 – 2013, kinh tÕ toµn cÇu nÕu sím phôc håi còng chØ ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n 4,6%/n¨m. Xu h−íng t¨ng tr−ëng chËm dÇn l¹i ë 30 n−íc c«ng nghiÖp thuéc Tæ chøc Hîp t¸c kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn (OECD) sÏ cßn tiÕp diÔn. Dù b¸o OECD sÏ chØ ®¹t møc t¨ng tr−ëng trung b×nh 1,5% trong n¨m 2008 sau khi t¨ng trung b×nh 2,6% n¨m 2007 vµ dù b¸o chØ t¨ng 0,5% trong n¨m 2009. Tèc ®é t¨ng tr−ëng cña kinh tÕ Mü, nÒn kinh tÕ ®øng ®Çu OECD vµ cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay, dù b¸o sÏ chØ ®¹t 1,6% n¨m 2008 vµ sÏ lµ 1 World Economic Outlook, th¸ng 10/2008 5
n¨m thø 6 liªn tiÕp kinh tÕ Mü t¨ng tr−ëng ë møc thÊp. Nh÷ng hËu qu¶ cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh hiÖn nay sÏ tiÕp tôc ¶nh h−ëng ®Õn nÒn kinh tÕ Mü trong n¨m 2009. B¶ng 1.1. Dù b¸o triÓn väng t¨ng tr−ëng kinh tÕ thÕ giíi (% t¨ng so víi n¨m tr−íc) 2001 2006 2007 2008 2009 2013 ThÕ giíi 2,2 5,1 5,0 3,9 3,0 4,7 C¸c n−íc ph¸t triÓn 1,2 3,0 2,6 1,5 0,5 2,5 Mü 0,8 2,8 2,0 1,6 0,1 2,3 Khu vùc Euro 1,9 2,8 2,6 1,3 0,2 2,2 §øc 1,2 3,0 2,5 1,8 - 1,7 Ph¸p 1,9 2,2 2,2 0,8 0,2 2,8 Italia 1,8 1,8 1,5 -0,1 -0,2 1,3 NhËt B¶n 0,2 2,4 2,1 0,7 0,5 1,7 Anh 2,5 2,8 3,0 1,0 -0,1 3,1 C¸c n−íc ph¸t triÓn kh¸c 1,7 3,8 3,9 2,2 1,6 3,6 C¸c n−íc dpt vµ ®ang chuyÓn ®æi 3,8 7,9 8,0 6,9 6,1 6,9 Trong ®ã, c¸c khu vùc: Ch©u Phi 4,9 6,1 6,3 5,9 6,0 5,4 Trung vµ §«ng ¢u 0,4 6,7 5,7 4,5 3,4 5,0 Céng ®ång c¸c quèc gia ®éc lËp 6,1 8,2 8,6 7,2 5,7 5,6 Nga 5,1 7,4 8,1 7,0 5,5 5,5 C¸c n−íc dpt ch©u ¸ 5,8 9,9 10,0 8,4 7,7 8,8 Trung Quèc 8,3 11,6 11,9 9,7 9,3 10,0 Ên §é 3,9 9,8 9,3 7,9 6,9 8,0 Trung §«ng 2,6 5,7 5,9 6,4 5,9 5,4 T©y b¸n cÇu 0,7 5,5 5,6 4,6 3,2 4,2 Nguån: IMF, World Economic Outlook, th¸ng 10/2008. T¹i NhËt B¶n, nÒn kinh tÕ lín thø hai cña thÕ giíi, mèi lo ng¹i lín nhÊt lµ viÖc nÒn kinh tÕ Mü t¨ng tr−ëng chËm l¹i vµ viÖc ®ång Yªn vÉn tiÕp tôc gi÷ gi¸ cao so víi ®ång USD, g©y ¶nh h−ëng tiªu cùc ®Õn xuÊt khÈu cña NhËt. C¸c dù b¸o cho thÊy, nÕu kinh tÕ Mü ®i vµo suy tho¸i hoÆc ®ång Yªn t¨ng gi¸ so víi ®ång USD thªm kho¶ng 10%, nÒn kinh tÕ NhËt sÏ ph¶i ®èi phã víi nhiÒu vÊn ®Ò ph¸t sinh. Dù b¸o kinh tÕ NhËt B¶n sÏ chØ ®¹t møc t¨ng 0,7% trong n¨m 2008 vµ 0,2% trong n¨m 2009. Trong nöa ®Çu n¨m 2008, gi¸ dÇu t¨ng, ®ång USD gi¶m gi¸ vµ vô bª bèi trªn thÞ tr−êng cho vay thÕ chÊp cña Mü còng g©y ra nh÷ng hËu qu¶ tiªu 6
cùc ®èi víi khu vùc ®ång Euro mµ tiªu biÓu lµ l¹m ph¸t qu¸ cao t¹i 13 n−íc trong khu vùc ®ång Euro. Tû lÖ l¹m ph¸t trung b×nh cña EU còng lªn ®Õn møc 3,5% trong n¨m 2008 trong khi t¨ng tr−ëng GDP chØ ®¹t 1,3%. Theo IMF, ba nÒn kinh tÕ lín nhÊt trong ch©u ¢u lµ §øc, Ph¸p vµ Italia hÇu nh− kh«ng t¨ng tr−ëng trong n¨m nay vµ tiÕp tôc suy gi¶m trong n¨m 2009 trong bèi c¶nh thÞ tr−êng tµi chÝnh bÊt æn, thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n ®i xuèng vµ gi¸ hµng tiªu dïng cao ®· ®Ì nÆng lªn t¨ng tr−ëng kinh tÕ toµn cÇu. L¹m ph¸t cao ®· lµm ¶nh h−ëng ®Õn t¨ng tr−ëng cÇu néi ®Þa cña nhiÒu n−íc ph¸t triÓn trong n¨m 2008 vµ thËm chÝ cÇu néi ®Þa cã thÓ gi¶m xuèng trong n¨m 2009 t¹i Mü vµ nhiÒu n−íc EU. B¶ng 1.2. C¸c n−íc ph¸t triÓn: L¹m ph¸t vµ cÇu néi ®Þa (% t¨ng so víi n¨m tr−íc) 2001 2006 2007 2008 2009 2013 ChØ sè gi¸ tiªu dïng 2,1 2,4 2,2 3,6 2,0 2,0 Mü 2,8 3,2 2,9 4,2 1,8 2,1 Khu vùc Euro 2,4 2,2 2,1 3,5 1,9 1,9 §øc 1,9 1,8 2,3 2,9 1,4 1,7 Ph¸p 1,8 1,9 1,6 3,4 1,6 1,8 Italia 2,3 2,2 2,0 3,4 1,9 2,0 NhËt B¶n -0,7 0,3 — 1,6 0,9 1,5 Anh 1,2 2,3 2,3 3,8 2,9 2,0 C¸c n−íc ph¸t triÓn kh¸c 1,9 2,1 2,1 3,9 3,0 2,2 CÇu néi ®Þa 1,1 2,8 2,2 0,8 0,1 2,4 Mü 0,9 2,6 1,4 0,1 -0,9 2,2 Khu vùc Euro 1,2 2,6 2,2 0,8 0,1 2,1 §øc -0,5 2,1 1,1 0,6 -0,2 1,3 Ph¸p 1,7 2,4 2,9 0,9 0,6 2,8 Italia 1,6 12,8 1,3 -0,2 -0,4 1,5 NhËt B¶n 1,0 1,6 1,0 -0,3 0,4 1,8 Anh 3,0 2,6 3,6 0,8 -0,6 3,2 C¸c n−íc ph¸t triÓn kh¸c 5,5 3,7 4,5 2,8 2,4 3,8 Nguån: IMF, World Economic Outlook, th¸ng 10/2008 IMF ®· h¹ dù b¸o t¨ng tr−ëng kinh tÕ khu vùc ®ång euro (eurozone) xuèng 1,3% n¨m 2008 vµ xuèng møc thÊp h¬n lµ 0,2% n¨m 2009. Theo IMF, 7
Anh sÏ lµ n−íc bÞ ¶nh h−ëng nÆng nhÊt trong c¸c nÒn kinh tÕ hµng ®Çu thÕ giíi do cïng lóc chÞu t¸c ®éng cña khñng ho¶ng tÝn dông, thÞ tr−êng nhµ ®Êt vµ thÞ tr−êng tµi chÝnh. Anh ®ang ®èi mÆt víi khñng ho¶ng tµi chÝnh tåi tÖ nhÊt trong vßng 18 n¨m qua vµ sÏ tr−ît vµo thêi kú suy tho¸i míi trong nh÷ng th¸ng cuèi n¨m 2008. Theo dù b¸o cña IMF, kinh tÕ Anh chØ t¨ng tr−ëng 1% n¨m 2008 nh−ng cã thÓ b¾t ®Çu phôc håi vµo cuèi n¨m 2009. ThÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n sôt gi¶m lµ vÊn ®Ò lín nhÊt ®èi víi c¸c nÒn kinh tÕ ph−¬ng T©y vµ viÖc c¾t gi¶m nguån cung tÝn dông ®· lµm cho t×nh h×nh trë nªn xÊu h¬n. Sau 5 n¨m kh¸ dÔ d·i trong chÝnh s¸ch tÝn dông vµ l−îng tiÒn l−u th«ng dåi dµo, thÞ tr−êng tµi chÝnh ®ang ®¶o chiÒu vµ ¶nh h−ëng cña sù ®¶o chiÒu nµy ®· thÊy râ trong n¨m 2008. Cuéc khñng ho¶ng nî tÝn dông mua nhµ tr¶ gãp (mortgage) b¾t ®Çu tõ bªn Mü gi÷a n¨m 2007 buéc c¸c chñ nî vµ nhµ ®Çu t− ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i rñi ro vµ t¨ng l·i suÊt cho vay trong n¨m 2008 ®Ó bï l¹i phÇn nµo nî xÊu vµ thÊt tho¸t do khñng ho¶ng. Gi¸ trÞ tµi s¶n cña c¸c ng©n hµng bÞ gi¶m, c¸c kho¶n nî xÊu t¨ng nhanh. §¸ng l−u ý lµ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ®· vµ sÏ lµm cho tÝn dông bÞ siÕt chÆt, viÖc tiÕp cËn nguån vèn sÏ khã kh¨n h¬n, vay vµ cho vay sÏ gi¶m m¹nh khiÕn c¸c vô mua b¸n, s¸p nhËp c«ng ty kh«ng cßn s«i ®éng, lîi nhuËn tõ kinh doanh tµi chÝnh do vËy sÏ bÞ sót gi¶m trÇm träng. MÆc dï còng ph¶i chÞu nh÷ng t¸c ®éng cña bÊt æn trªn thÞ tr−êng tµi chÝnh toµn cÇu, sù t¨ng gi¸ dÇu má vµ t¨ng tr−ëng chËm l¹i ®«i chót, nhiÒu nÒn kinh tÕ ngoµi OECD vÉn ®¹t ®−îc tèc ®é t¨ng tr−ëng cao trong n¨m nay vµ cã triÓn väng tiÕp tôc t¨ng tr−ëng cao trong nh÷ng n¨m tíi. Khu vùc cã møc t¨ng tr−ëng cao nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi 2008 lµ c¸c nÒn kinh tÕ ®ang næi lªn ë ch©u ¸, dï c¸c nÒn kinh tÕ nµy còng chÞu kh«ng Ýt t¸c ®éng tiªu cùc tõ gi¸ dÇu t¨ng, l¹m ph¸t vµ nh÷ng hÖ qu¶ tiªu cùc kh¸c tõ thÞ tr−êng tµi chÝnh toµn cÇu. Trong b¶n dù b¸o ®−a ra vµo th¸ng 10/2008, IMF vÉn dù b¸o t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña c¸c nuíc ®ang ph¸t triÓn t¹i ch©u ¸ sÏ ®¹t møc 8,4% trong n¨m 2008, thÊp h¬n so víi 10,0% cña n¨m 2007 nh−ng vÉn lµ mét møc t¨ng tr−ëng cao. Kinh tÕ Trung Quèc vµ Ên §é vÉn lµ mét trong nh÷ng ®iÓm tùa cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ toµn cÇu, víi tèc ®é t¨ng GDP t−¬ng øng 9,7% vµ 7,9%. Dù b¸o trong giai ®o¹n 2010 – 2013, hai n−íc nµy vÉn sÏ duy tr× ®−îc tèc ®é t¨ng tr−ëng t−¬ng øng 10,0%/n¨m vµ 8,0%/n¨m, bÊt chÊp nh÷ng t¸c ®éng 8
tiªu cùc cña suy tho¸i kinh tÕ toµn cÇu lµm ¶nh h−ëng ®Õn xuÊt khÈu vµ sù ph¸t triÓn qu¸ nãng còng ¶nh h−ëng ®Õn thÞ tr−êng néi ®Þa. Cho ®Õn nay, c¸c nÒn kinh tÕ míi næi vµ ®ang ph¸t triÓn chÞu t¸c ®éng Ýt h¬n tr−íc diÔn biÕn thÞ tr−êng tµi chÝnh vµ tiÕp tôc t¨ng tr−ëng víi nhÞp ®é nhanh, mÆc dï ë mét sè quèc gia, c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng ®ang b¾t ®Çu ch÷ng l¹i. Kinh tÕ Nga sÏ tiÕp tôc t¨ng tr−ëng trong n¨m 2008, tuy víi tèc ®é chËm h¬n, ®¹t møc 7%, so víi 8,1% n¨m 2007. Tèc ®é t¨ng tr−ëng cña Braxin, nÒn kinh tÕ cã møc t¨ng tr−ëng cao, còng chËm l¹i chót Ýt, ë møc 5,2% so víi 5,4% n¨m 2007. B¶ng 1.3. Dù b¸o mét sè chØ tiªu kinh tÕ chñ yÕu (% t¨ng so víi n¨m tr−íc) 1998- 2006- 2010- 2005 2009 2006 2007 2008 2009 2013 GDP thùc tÕ ThÕ giíi 3,6 4,2 5,1 5,0 3,9 3,0 4,6 C¸c n−íc ph¸t triÓn 2,6 1,9 3,0 2,6 1,5 0,5 2,5 C¸c n−íc ®pt vµ ®ang chuyÓn ®æi 5,2 7,2 7,9 8,0 6,9 6,1 6,9 Th−¬ng m¹i HH vµ DV thÕ giíi 6,2 6,4 9,3 7,2 4,9 4,1 7,1 NhËp khÈu C¸c n−íc ph¸t triÓn 6,0 3,7 7,5 4,5 1,9 1,1 5,2 C¸c n−íc ®pt vµ ®ang chuyÓn ®æi 7,7 12,8 14,7 14,2 11,7 10,5 11,0 XuÊt khÈu C¸c n−íc ph¸t triÓn 5,2 5,2 8,4 5,9 4,3 2,5 5,3 C¸c n−íc ®pt vµ ®ang chuyÓn ®æi 8,4 8,5 11,0 9,5 6,3 7,4 10,1 Gi¸ hµng hãa thÕ giíi Hµng chÕ t¹o 1,6 6,6 3,7 8,8 13,8 0,5 1,5 DÇu má 13,6 17,2 20,5 10,7 50,8 -6,3 0,6 Nguyªn liÖu phi n¨ng l−îng 0,5 10,5 23,2 14,1 13,3 -6,2 -2,6 ChØ sè gi¸ tiªu dïng C¸c n−íc ph¸t triÓn 1,9 2,5 2,4 2,2 3,6 2,0 2,0 C¸c n−íc ®pt vµ ®ang chuyÓn ®æi 8,3 7,2 5,4 6,4 9,4 7,8 5,3 Nguån: IMF, World Economic Outlook, th¸ng 10/2008. Cïng víi diÔn biÕn nªu trªn, l¹m ph¸t chung (headline inflation) t¨ng lªn ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi, xuÊt ph¸t tõ sù gia t¨ng m¹nh cña gi¸ l−¬ng thùc 9
thùc phÈm vµ n¨ng l−îng trong quý II vµ III cña n¨m 2008. ë c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, l¹m ph¸t c¬ b¶n còng t¨ng cao, mÆc dï kinh tÕ t¨ng tr−ëng ®ang chËm l¹i. Trong c¸c nÒn kinh tÕ míi næi, l¹m ph¸t chung t¨ng râ rÖt h¬n do cÇu t¨ng tr−ëng m¹nh, ®ång thêi n¨ng l−îng vµ ®Æc biÖt lµ l−¬ng thùc, thùc phÈm chiÕm tØ träng cao h¬n trong ræ hµng ho¸ dÞch vô tiªu dïng. IMF kªu gäi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cÇn cã nh÷ng "hµnh ®éng m¹nh mÏ" nh»m gi¶i quyÕt khã kh¨n tµi chÝnh vµ hç trî viÖc phôc håi hÖ thèng tµi chÝnh, trong ®ã ®Æc biÖt quan träng lµ phôc håi nguån vèn cña nh÷ng tæ chøc m«i giíi tµi chÝnh chñ chèt nh− c¸c ng©n hµng ®Çu t− ®Ó gióp lµm gi¶m tèc ®é suy gi¶m kinh tÕ. H−ëng øng lêi kªu gäi nµy, trong mét ®ît phèi hîp hµnh ®éng toµn cÇu nh»m ng¨n b−íc tiÕn cña khñng ho¶ng tµi chÝnh, ngµy 8/10, Côc Dù tr÷ Liªn bang Mü (FED), Ng©n hµng Trung −¬ng ch©u ¢u (ECB), Ng©n hµng Trung −¬ng Anh (BoE), Ng©n hµng Trung −¬ng Canada, Ng©n hµng Trung −¬ng Thôy §iÓn vµ Ng©n hµng Trung −¬ng Thôy Sü ®· ®ång lo¹t c¾t gi¶m l·i suÊt. Trong ®ã, 5 Ng©n hµng trung −¬ng trõ Ng©n hµng Trung −¬ng Thôy Sü cïng h¹ l·i suÊt c¬ b¶n 0,5%. Tr−íc ®ã, Ng©n hµng Trung −¬ng Trung Quèc ®· c¾t gi¶m l·i suÊt cho vay kú h¹n 1 n¨m 0,27%. C¬ quan tiÒn tÖ cña Hång K«ng còng tiÕn hµnh c¾t gi¶m l·i suÊt. Víi ®ît c¾t gi¶m nµy, l·i suÊt c¬ b¶n ®ång USD ®−îc ®−a vÒ møc 1,5%, l·i suÊt c¬ b¶n Euro gi¶m cßn 3,75%, l·i suÊt ®« la Canada cßn 2,5%, l·i suÊt c¬ b¶n ®ång B¶ng Anh cßn 4,5%, l·i suÊt ®ång Krona cña Thôy §iÓn gi¶m cßn 4,25%. L·i suÊt cho vay kú h¹n 1 n¨m ®ång Nh©n d©n tÖ cña Trung Quèc gi¶m cßn 6,93%. Tuy nhiªn, nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp cña c¸c ChÝnh phñ ®· tá ra kh«ng mÊy hiÖu qu¶ vµ t×nh h×nh kinh tÕ, tµi chÝnh toµn cÇu vÉn tiÕp tôc diÔn biÕn theo chiÒu h−íng xÊu. V× vËy, th¸ng 11/2008, IMF ®· ph¶i ®−a ra nh÷ng ®iÒu chØnh trong dù b¸o triÓn väng kinh tÕ. Theo dù b¸o míi nµy2, møc t¨ng GDP toµn cÇu dù b¸o sÏ chØ ®¹t 3,7% trong n¨m 2008 vµ 2,2% trong n¨m 2009, gi¶m t−¬ng øng 0,2% vµ 0,8% so víi dù b¸o th¸ng 10/2008 cña IMF. Th−¬ng m¹i hµng hãa vµ dÞch vô thÕ giíi còng ®−îc dù b¸o sÏ gi¶m ®i so víi dù b¸o th¸ng 10/2008, ®Æc biÖt lµ nhu cÇu nhËp khÈu cña c¸c n−íc ph¸t triÓn. Nhu cÇu dÇu má gi¶m m¹nh cïng víi t×nh tr¹ng suy tho¸i kinh tÕ ®· kÐo gi¸ 2 IMF, World Economic Outlook Update, th¸ng 11/2008 10
dÇu má gi¶m xuèng nhanh chãng trong thêi gian qua vµ dù b¸o sÏ tiÕp tôc gi¶m trong n¨m 2009. B¶ng 1.4. TriÓn väng kinh tÕ thÕ giíi theo dù b¸o ®iÒu chØnh cña IMF 2006 2007 Dù b¸o ®iÒu Thay ®æi so víi chØnh dù b¸o th¸ng 10 2008 2009 2008 2009 T¨ng tr−ëng GDP (% so víi n¨m tr−íc) ThÕ giíi 5,1 5,0 3,7 2,2 -0,2 -0,8 C¸c n−íc ph¸t triÓn 3,0 2,6 1,4 -0,3 -0,1 -0,8 Mü 2,8 2,0 1,4 -0,7 -0,1 -0,8 Khu vùc ®ång Euro 2,8 2,6 1,2 -0,5 -0,1 -0,7 - §øc 3,0 2,5 1,7 -0,8 -0,2 -0,8 - Ph¸p 2,2 2,2 0,8 -0,5 -0,1 -0,6 - Italia 1,8 1,5 -0,2 -0,6 -0,1 -0,4 - T©y Ban Nha 3,9 3,7 1,4 -0,7 -- -0,5 NhËt B¶n 2,4 2,1 0,5 -0,2 -0,2 -0,7 Anh 2,8 3,0 0,8 -1,3 -0,2 -1,2 Canada 3,1 2,7 0,6 0,3 -0,1 -0,9 C¸c n−íc ph¸t triÓn kh¸c 4,5 4,7 2,9 1,5 -0,2 -1,0 C¸c n−íc c«ng nghiÖp míi ch©u ¸ 5,6 5,6 3,9 2,1 -0,1 -1,1 C¸c n−íc dpt vµ ®ang chuyÓn ®æi 7,9 8,0 6,6 5,1 -0,3 -1,0 Ch©u Phi 6,1 6,1 5,2 4,7 -0,7 -1,3 Trung vµ §«ng ¢u 6,7 5,7 4,2 2,5 -0,3 -0,9 Céng ®ång c¸c quèc gia ®éc lËp 8,2 8,6 6,9 3,2 -0,3 -2,5 - Nga 7,4 8,1 6,8 3,5 -0,2 -2,0 C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ch©u ¸ 9,8 10,0 8,3 7,1 -0,1 -0,6 - Trung Quèc 11,6 11,9 9,7 8,5 -0,1 -0,8 - Ên §é 9,8 9,3 7,8 6,3 -0,1 -0,6 - ASEAN 5 5,7 6,3 5,4 4,2 -0,1 -0,7 Trung §«ng 5,7 6,0 6,1 5,3 -0,3 -0,6 T©y b¸n cÇu 5,5 5,6 4,5 2,5 -0,1 -0,7 - Braxin 3,8 5,4 5,2 3,0 -- -0,5 - Mªhic« 4,9 3,2 1,9 0,9 -0,1 -0,9 T¨ng tr−ëng th−¬ng m¹i thÕ giíi (% so 9,4 7,2 4,6 2,1 -0,3 -2,0 víi n¨m tr−íc) NhËp khÈu C¸c n−íc ph¸t triÓn 7,5 4,5 1,8 -0,1 -0,1 -1,2 11
C¸c n−íc dpt vµ ®ang chuyÓn ®æi 14,9 14,4 10,9 5,2 -0,8 -5,3 XuÊt khÈu C¸c n−íc ph¸t triÓn 8,4 5,9 4,1 1,2 -0,2 -1,3 C¸c n−íc dpt vµ ®ang chuyÓn ®æi 11,2 9,6 5,6 5,3 -0,7 -2,1 BiÕn ®éng gi¸ hµng hãa* DÇu má 20,5 10,7 40,2 -31,8 -10,6 -25,5 Hµng phi dÇu má** 23,2 14,1 9,4 -18,7 -3,9 -12,5 ChØ sè gi¸ tiªu dïng C¸c n−íc ph¸t triÓn 2,4 2,2 3,6 1,4 -- -0,6 C¸c n−íc dpt vµ ®ang chuyÓn ®æi 5,4 6,4 9,2 7,1 -0,2 -0,7 * tÝnh theo USD; **b×nh qu©n gi¸ xuÊt khÈu hµng hãa thÕ giíi Nguån: IMF, World Economic Outlook Update, th¸ng 11/2008 Thùc tÕ cho thÊy, khñng ho¶ng tµi chÝnh ®· lan réng sang nhiÒu lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c nh− s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, tiªu dïng, xuÊt khÈu... Trung Quèc – n−íc ®−îc coi lµ ®éng lùc cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ toµn cÇu – còng c¶nh b¸o “cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh thÕ giíi t¸c ®éng ®Õn kinh tÕ Trung Quèc nghiªm träng h¬n dù tÝnh". C¶nh b¸o nµy ®−a ra sau khi ñy ban thèng kª quèc gia Trung Quèc cho biÕt, tèc ®é t¨ng tr−ëng c«ng nghiÖp cña n−íc nµy ®· gi¶m sót liªn tôc tõ 16% håi th¸ng 6 xuèng cßn 11,4% trong th¸ng 9 vµ xuèng tiÕp 8,2% trong th¸ng 10, thÊp nhÊt trong 7 n¨m qua. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®· bÞ ¶nh h−ëng nghiªm träng do khñng ho¶ng tµi chÝnh vµ dù b¸o khã kh¨n h¬n n÷a trong n¨m 2009, kÐo theo sù sôt gi¶m cña nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt kh¸c vµ lµm t¨ng tû lÖ thÊt nghiÖp. TËp ®oµn tµi chÝnh Nomura dù b¸o kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c nÒn kinh tÕ míi næi ë ch©u ¸ cã thÓ gi¶m 20% trong n¨m 2009 do t¸c ®éng cña t×nh tr¹ng suy gi¶m kinh tÕ toµn cÇu. Theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ cña Nomura, së dÜ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c nÒn kinh tÕ míi næi ë ch©u ¸ thêi gian gÇn ®©y vÉn ®−îc gi÷ v÷ng lµ do c¸c n−íc chuyÓn h−íng xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr−êng kh¸c trong khi søc mua t¹i thÞ tr−êng Mü gi¶m sót nh−ng sÏ kh«ng duy tr× ®−îc t×nh tr¹ng nµy khi ¶nh h−ëng cña suy tho¸i kinh tÕ lan réng sang c¸c n−íc kh¸c. Tr−íc t×nh h×nh ®ã, ngµy 9/12/2008, Ng©n hµng thÕ giíi (WB) ®· ®−a ra dù b¸o míi vÒ triÓn väng kinh tÕ thÕ giíi, theo ®ã kinh tÕ thÕ giíi chØ t¨ng 0,9% trong n¨m 2009, trong ®ã GDP cña khu vùc c¸c n−íc ph¸t triÓn gi¶m 0,1% vµ GDP cña khu vùc c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn t¨ng 4,5%. 12