intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đề tài: “Thành lập luới khống chế trắc địa mặt bằng vμ độ cao phục vụ đo vẽ, khảo sát khu xây dựng các công trình thuỷ lợi – thuỷ điện”

Chia sẻ: Lê Trung Hiếu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:61

648
lượt xem
222
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiện nay trong công cuộc xây dựng vỡ phát triển của đất nớc, việc xây dựng các công trình thuỷ lợi – thuỷ điện ngỡy cỡng đợc phát triển rộng rãi về quy mô vỡ mức độ hiện đại. Trong xây dựng công trình thuỷ lợi – thuỷ điện đòi hỏi kết hợp của nhiều chuyên ngỡnh khác nhau, trong đó chuyên ngỡnh trắc địa đóng một vai trò rất quan trọng. Công tác trắc địa phải tham gia xây dựng trong suốt quá trình khảo sát, thiết kế, thi công vỡ sử dụng công trình....

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đề tài: “Thành lập luới khống chế trắc địa mặt bằng vμ độ cao phục vụ đo vẽ, khảo sát khu xây dựng các công trình thuỷ lợi – thuỷ điện”

  1. LUẬN VĂN Đề tài: “Thành lập lới khống chế trắc địa mặt bằng và độ cao phục vụ đo vẽ, khảo sát khu xây dựng các công trình thuỷ lợi – thuỷ điện”
  2. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp lêi nãi ®Çu HiÖn nay trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn ngµy cµng ®­îc ph¸t triÓn réng r·i vÒ quy m« vµ møc ®é hiÖn ®¹i. Trong x©y dùng c«ng tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn ®ßi hái kÕt hîp cña nhiÒu chuyªn ngµnh kh¸c nhau, trong ®ã chuyªn ngµnh tr¾c ®Þa ®ãng mét vai trß rÊt quan träng. C«ng t¸c tr¾c ®Þa ph¶i tham gia x©y dùng trong suèt qu¸ tr×nh kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, thi c«ng vµ sö dông c«ng tr×nh. Mét trong nh÷ng phÇn viÖc quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa, ®ã lµ viÖc thµnh lËp l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng vµ ®é cao phôc vô ®o vÏ, kh¶o s¸t. ViÖc thµnh lËp l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng vµ ®é cao phôc vô ®o vÏ, kh¶o s¸t lµ mét c«ng viÖc g¾n liÒn víi c«ng t¸c tr¾c ®Þa, nh­ ng ®Ó thµnh lËp ®­îc mét l­íi cã tÝnh kh¶ thi vµ tèi ­u vÒ kü thuËt còng nh­ vÒ kinh tÕ lµ mét vÊn ®Ò lu«n mang tÝnh thêi sù. V× vËy ®Ó thùc hiÖn ®å ¸n tèt nghiÖp t«i ®· lùa chän ®Ò tµi: “Thµnh lËp l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng vµ ®é cao phôc vô ®o vÏ, kh¶o s¸t khu x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn” Bè côc cña ®å ¸n bao gåm 3 ch­¬ng víi c¸c tiªu ®Ò nh­ sau: Ch­¬ng I: Giíi thiÖu chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh vµ l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh Ch­¬ng II: Nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n trong x©y dùng l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa phôc vô ®o vÏ kh¶o s¸t khu x©y dùng c«ng tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn Ch­¬ng III: TÝnh to¸n thùc nghiÖm Trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n, em ®· nhËn ®­îc sù h­íng dÉn rÊt nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o ThS. Phan Hång TiÕn vµ c¸c thÇy c« trong Khoa tr¾c ®Þa Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt, cïng c¸c b¹n ®· gióp em hoµn thµnh tèt cuèn ®å ¸n nµy. Víi thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn b¶n ®å ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vÒ néi dung vµ h×nh thøc. Em rÊt mong ®­îc sù chØ b¶o vµ gãp ý cña quý thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó b¶n ®å ¸n ®­îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ néi, th¸ng 06 n¨m 2008 Sinh viªn thùc hiÖn: NguyÔn V¨n Thô 1 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  3. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp Ch­¬ng I Giíi thiÖu chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh vµ l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh I.1. Giíi thiÖu chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh I.1.1. §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i b¶n ®å theo tû lÖ vµ c¸c néi dung c¬ b¶n cña b¶n ®å 1. §Þnh nghÜa: B¶n ®å ®Þa h×nh lµ lo¹i b¶n ®å thÓ hiÖn mét khu vùc trªn bÒ mÆt tr¸i ®Êt. Trªn b¶n ®å nµy ph¶n ¸nh nh÷ng thµnh phÇn thµnh t¹o cña thiªn nhiªn, nh÷ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ng­êi mµ m¾t ng­êi ta cã thÓ qu an s¸t ®­îc. Chóng ®­îc x©y dùng theo mét quy luËt to¸n häc nhÊt ®Þnh b»ng mét hÖ thèng ký hiÖu quy ­íc vµ c¸c yÕu tè néi dung ®· ®­îc tæng qu¸t ho¸. 2. Ph©n lo¹i b¶n ®å theo tû lÖ Ph©n lo¹i b¶n ®å nh­ sau: - B¶n ®å tû lÖ lín: gåm c¸c b¶n ®å cã tû lÖ 1: 500, 1: 1000, 1: 2000, 1: 5000 - B¶n ®å tû lÖ trung b×nh: Gåm c¸c b¶n ®å cã tû lÖ tõ 1: 10.000,1: 25.000, 1: 50.000. - B¶n ®å tû lÖ nhá gåm c¸c b¶n ®å cã tû lÖ 1: 100.000, 1: 500.000, 1: 1.000.000. Trong x©y dùng c«ng tr×nh, ë giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ cÇn c¸c b¶n ®å tû lÖ sau: - B¶n ®å tû lÖ 1: 10.000 víi kho¶ng cao ®Òu 1  2m, ®­îc dïng ®Ó chän tuyÕn, chän ®Þa ®iÓm x©y dùng c«ng tr×nh. Dïng trong thiÕt kÕ s¬ bé, x¸c ®Þnh diÖn tÝch, khèi l­îng hå chøa. - B¶n ®å tû lÖ 1: 5000 víi kho¶ng cao ®Òu 0,5  1m, ®­îc dïng cho môc ®Ých lËp c¸c thiÕt kÕ quy ho¹ch tæng thÓ cho c¸c khu x©y dùng lín vµ lËp thiÕt kÕ s¬ bé khu vùc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh. - B¶n ®å tû lÖ 1: 2000 víi kho¶ng cao ®Òu 0,5  1m, ®­îc dïng ®Ó lËp tæng b×nh ®å cho khu x©y dùng vµ lËp c¸c b¶n thiÕt kÕ kü thuËt x©y dùng c«ng tr×nh. B¶n ®å ®Þa h×nh thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè ®Þa h×nh, ®Þa vËt, cho phÐp ng­êi sö dông b¶n ®å nghiªn cøu mét c¸ch ®Çy ®ñ toµn bé khu ®Êt. Do vËy, 2 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  4. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp b¶n ®å ®Þa h×nh kh«ng chØ ®­îc sö dông réng r·i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n mµ cßn ®­îc sö dông trong ®êi sèng hµng ngµy. 3. C¸c néi dung c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh §èi víi b¶n ®å tû lÖ lín, c¸c yÕu tè cÇn thiÕt ®­îc biÓu diÔn trªn b¶n ®å bao gåm: - §iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa Bao gåm c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa vÒ mÆt b»ng vµ ®é cao. TÊt c¶ c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa cã ch«n mèc cè ®Þnh ph¶i ®­îc biÓu diÔn trªn b¶n ®å. - §iÓm d©n c­ Ph¹m vi d©n c­ ph¶i ®­îc biÓu thÞ theo c¸c ký hiÖu t­¬ng øng, nhµ trong vïng d©n c­ ph¶i ®­îc biÓu diÔn sao cho ng­êi ®äc b¶n ®å cã thÓ ph©n biÖt râ tÝnh chÊt, quy m« cña tõng nhµ. NÕu kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nhµ  0,2mm trªn b¶n ®å th× vÏ chung t­êng hoÆc vÏ gép vµ chØ vÏ gép c¸c nhµ cã cïng tÝnh chÊt. NÕu kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nhµ lín h¬n 0,2mm th× vÏ t¸ch ra tõng nhµ riªng biÖt. - §iÓm ®Þa vËt kinh tÕ x· héi C¸c c«ng tr×nh c«ng céng nh­ nhµ thê lín, nhµ h¸t, ®Òn, chïa… ph¶i ®­îc biÓu thÞ tÝnh chÊt kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸ cña c¸c c«ng tr×nh ®ã. - §­êng giao th«ng vµ thiÕt bÞ phô thuéc Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín ph¶i biÓu thÞ c¸c cét c©y sè, c¸c cét ®iÖn cao thÕ, h¹ thÕ vµ ®­êng d©y th«ng tin. Khi biÓu thÞ ®­êng cã r¶i mÆt th× cø c¸ch 15  20mm trªn b¶n ®å ph¶i ghi chó tªn ®­êng, ®é réng lßng ®­êng, mÐp ®­êng… - Thuû hÖ vµ c¸c c«ng tr×nh phô thuéc §èi víi m¹ng l­íi thuû hÖ ph¶i biÓu thÞ ®­êng bê biÓn, bê hå, bê m­¬ng…, c¸c mÐp n­íc th× ph¶i ®o ®é réng, ®é s©u, h­íng dßng ch¶y. Trªn b¶n ®å cø c¸ch 15cm ph¶i ghi chó ®é cao mùc n­íc cña dßng ch¶y vµ kÌm theo thêi gian x¸c ®Þnh mùc n­íc. S«ng ngßi, m­¬ng m¸ng cã ®é réng d­íi 0,5mm trªn b¶n ®å th× vÏ mét nÐt, tõ 0,5mm trªn b¶n ®å th× vÏ nÐt ®«i. - D¸ng ®Êt vµ chÊt ®Êt D¸ng ®Êt ®­îc biÓu thÞ trªn b¶n ®å b»ng ®­êng b×nh ®é kÕt hîp víi kÝ hiÖu vµ ghi chó ®é cao t¹i c¸c ®iÓm ®Æc tr­ng cña d¸ng ®Êt nh­ ®Ønh nói, thung lòng, yªn ngùa, b·i båi cña s«ng… Khi kho¶ng cao ®Òu cña ®­êng ®ång møc lµ 1m trë lªn th× ®é cao cña ®iÓm mia ph¶i tÝnh chÝnh x¸c ®Õn 0,01m vµ 3 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  5. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp ghi trªn b¶n ®å lµm trßn ®Õn 0,1m. Khi kho¶ng cao ®Òu cã ®­êng b×nh ®é d­íi 1m th× ®é cao ®iÓm mia ®­îc tÝnh vµ ghi trªn b¶n ®å chÝnh x¸c ®Õn 0,01m. §èi víi lo¹i ®Êt vµ chÊt ®Êt th× ph¶i biÓu thÞ tr¹ng th¸i bÒ mÆt vµ ph©n lo¹i chÊt ®Êt. - Thùc vËt Khi ®o vÏ rõng ph¶i x¸c ®Þnh lo¹i c©y, ®é cao trung b×nh cña c©y, ®­êng kÝnh cña c©y… vµ ph¶i ®iÒu tra biÓu thÞ lo¹i rõng. -Ranh giíi vµ t­êng rµo §­êng vµ mèc biªn giíi quèc gia, ®­êng vµ mèc ranh giíi hµnh chÝnh c¸c cÊp ph¶i ®­îc ®iÒu tra vµ biÓu thÞ theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. §­êng ranh giíi hµnh chÝnh cÊp cao ®­îc thay thÕ cho ®­êng ranh giíi hµnh chÝnh cÊp thÊp vµ ph¶i ®­îc khÐp kÝn. - §Þa danh vµ c¸c ghi chó cÇn thiÕt kh¸c §Þa danh vïng d©n c­ ph¶i ®­îc ®iÒu tra t¹i Uû ban nh©n d©n c¸c ®Þa ph­¬ng. Tªn s«ng, nói, c¸c di tÝch v¨n ho¸… ph¶i ®­îc biÓu thÞ theo c¸ch gäi phæ th«ng l©u ®êi, theo c¸ch gäi cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng. Khi thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín cÇn l­u ý lµ c¸c yÕu tè ®Þa vËt trªn thùc ®Þa ®Òu ph¶i ®­îc lùa chän ®Ó biÓu diÔn trªn b¶n ®å. Cã mét sè ®Þa vËt sÏ ®­îc biÓu diÔn theo nh÷ng ký hiÖu quy ­íc vµ c¸c ký hiÖu quy ­íc nµy ph¶i râ rµng, trùc quan, ®­îc chuÈn ho¸ cho c¸c lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh, gióp cho ng­êi sö dông b¶n ®å h×nh dung ra ®­îc t×nh h×nh thùc ®Þa mµ tê b¶n ®å biÓu diÔn. Th«ng th­êng nh÷ng ký hiÖu nµy ®­îc quy ®Þnh thèng nhÊt theo c¸c tµi liÖu quy ®Þnh vÒ ký hiÖu b¶n ®å do Bé Tµi Nguyªn vµ M«i tr­êng ban hµnh. NÕu cã ®èi t­îng ®Þa vËt hoµn toµn míi xuÊt hiÖn, kh«ng biÓu diÔn theo tû lÖ ®­îc mµ ph¶i biÓu diÔn b»ng ký hiÖu nh­ng kh«ng cã trong quyÓn ký hiÖu b¶n ®å, khi ®ã ng­êi thµnh lËp b¶n ®å cã thÓ ®Æt ra ký hiÖu míi vµ ký hiÖu mí i nµy ph¶i ®­îc ghi chó râ rµng. I.1.2. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o vÏ b¶n ®å C¸c ph­¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó ®o vÏ b¶n ®å lµ: - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ lËp thÓ b»ng ¶nh hµng kh«ng: Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ¸p dông cho nh÷ng khu vùc lín, ®Þa h×nh phøc t¹p, khã kh¨n khi di chuyÓn m¸y mãc vµ trang thiÕt bÞ. - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp b»ng viÖc sö dông c¸c m¸y kinh vÜ, m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ®Ó thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín 4 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  6. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh vµ hiÖn ®ang lµ ph­¬ng ph¸p th«ng dông nhÊt hiÖn nay. 1. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o vÏ khu vùc ®· x©y dùng Khu vùc ®· x©y dùng lµ nh÷ng n¬i nh­ thµnh phè, khu c«ng nghiÖp… ë nh÷ng khu vùc nµy møc ®é th«ng tho¸ng kÐm, trªn khu vùc cã c¸c ®iÓm tr¾c ®Þa ®· ®­îc lËp ë nh÷ng giai ®o¹n x©y dùng tr­íc ®ã. Th«ng th­êng, ng­êi ta ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®o vÏ sau: - Ph­¬ng ph¸p to¹ ®é cùc: Sö dông m¸y kinh vÜ vµ th­íc thÐp hoÆc sö dông m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö. - Ph­¬ng ph¸p giao héi gãc hoÆc giao héi c¹nh: §­îc ¸p dông ®Ó ®o c¸c ®iÓm chi tiÕt kh«ng thÓ dùng mia (hoÆc g­¬ng) hoÆc kh«ng nh×n th«ng tõ tr¹m m¸y. Ph­¬ng ph¸p nµy Ýt ®­îc ¸p dông vÝ tèn thêi gian vµ hiÖu qu¶ kh«ng cao. - Ph­¬ng ph¸p to¹ ®é vu«ng gãc: Sö dông m¸y kinh vÜ ®Ó ®Þnh tuyÕn, ªke quang häc ®Ó x¸c ®Þnh gãc vu«ng vµ th­íc thÐp ®Ó ®o kho¶ng c¸ch. Ph­¬ng ph¸p nµy sÏ cã ®é chÝnh x¸c cao nÕu ®iÓm chi tiÕt gÇn víi h­íng chuÈn. Trong ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín khu vùc thµnh phè th­êng ¸p dông ph­¬ng ph¸p to¹ ®é vu«ng gãc. §é cao cña ®iÓm ®­îc x¸c ®Þnh ®ång thêi víi to¹ ®é mÆt b»ng. 2. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o vÏ khu vùc ch­a x©y dùng §Æc ®iÓm cña khu vùc ch­a x©y dùng lµ Ýt cã c¸c ®iÓm ®Þa vËt, møc ®é th«ng tho¸ng tèt. Trªn khu ®o ch­a cã c¸c ®iÓm tr¾c ®Þa, do vËy mËt ®é ®iÓm khèng chÕ phô thuéc vµo tû lÖ b¶n ®å cÇn ®o vÏ vµ møc ®é th«ng tho¸ng cña khu ®o vÏ. - Ph­¬ng ph¸p toµn ®¹c: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông ë khu vùc nhá, ®Þa h×nh phøc t¹p. MËt ®é ®iÓm khèng chÕ trªn mét b¶n vÏ phô thuéc vµo tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp vµ ®Æc ®iÓm cña khu vùc ®o vÏ. ë nh÷ng khu vùc cã Ýt ®Þa vËt râ rµng th× mËt ®é ®iÓm khèng chÕ cã thÓ gi¶m ®i mét nöa. ë nh÷ng khu vùc cã ®Þa h×nh phøc t¹p, nhiÒu ®Þa vËt th× cã thÓ t¨ng dµy b»ng ®­êng chuyÒn thÞ cù. - Ph­¬ng ph¸p bµn ®¹c: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông trong ®o vÏ b¶n ®å 1: 1000 hoÆc 1: 2000 ë vïng b»ng ph¼ng víi kho¶ng cao ®Òu lµ 0,5m 5 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  7. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp hoÆc 1m víi vïng ®åi. L­íi khèng chÕ ®o vÏ ®­îc thµnh lËp b»ng ph­¬ng ph¸p gi¶i tÝch vµ cã thÓ ®­îc t¨ng dµy b»ng ®­êng chuyÒn bµn ®¹c. - Ph­¬ng ph¸p ®o cao bÒ mÆt: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông khi ®o vÏ b¶n ®å ë khu vùc b»ng ph¼ng nh­ng cã yªu cÇu biÓu diÔn ®Þa h×nh víi ®é chÝnh x¸c cao. §o cao bÒ mÆt ®­îc tiÕn hµnh víi c¸c ®iÓm mia t¹o thµnh c¸c l­íi « vu«ng cã kÝch th­íc tuú theo tû lÖ b¶n ®å cÇn ®o vÏ. Theo ®Ønh cña c¸c « vu«ng bè trÝ ®­êng chuyÒn kinh vÜ vµ ®o cao kü thuËt. I.1.3. ý nghÜa vµ c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín 1. ý nghÜa cña b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín Trong x©y dùng c«ng tr×nh th× b¶n ®å tû lÖ lín ®ãng vai trß quan träng. B¶n ®å ®Þa h×nh c«ng tr×nh ®­îc sö dông trong c¶ giai ®o¹n kh¶o s¸t, thiÕt kÕ x©y dùng vµ sö dông c«ng tr×nh. Trong giai ®o¹n kh¶o s¸t, b¶n ®å kh¶o s¸t ®­îc thµnh lËp nh»m môc ®Ých phôc vô cho c«ng t¸c kh¶o s¸t, lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n tèi ­u cña tuyÕn, hoÆc lùa chän khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh. Ngoµi ra b¶n ®å kh¶o s¸t cßn ®­îc sö dông ®Ó thiÕt kÕ chi tiÕt nh÷ng bé phËn cña c«ng tr×nh. Do vËy, thiÕt kÕ cµng chi tiÕt, c«ng tr×nh cµng phøc t¹p th× yªu cÇu thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ cµng lín. Sau khi x©y dùng xong c«ng tr×nh th× b¶n ®å hoµn c«ng ®­îc thµnh lËp nh»m môc ®Ých kiÓm tra sù phï hîp, tÝnh chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ thi c«ng so víi thiÕt kÕ. Trong giai ®o¹n vËn hµnh c«ng tr×nh th× b¶n ®å kiÓm kª ®­îc thµnh lËp nh»m môc ®Ých kiÓm tra sù vËn hµnh ®óng ®¾n cña c«ng tr×nh vµ c«ng t¸c b¶o d­ìng, söa ch÷a c«ng tr×nh. 2. C¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín a. §é chÝnh x¸c B¶n ®å tû lÖ lín ®­îc ®Æc tr­ng bëi sai sè trung ph­¬ng tæng hîp vÞ trÝ mÆt b»ng vµ ®é cao cña ®iÓm ®Þa vËt. Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: mP = mX  mY2 (I- 1) 2 NÕu coi mX = mY = mk th× chóng ta xÏ cã: mP = m k 2 (I- 2) 6 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  8. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp Trong ®ã: mX vµ mY: Sai sè trung ph­¬ng tung ®é vµ hoµnh ®é cña ®iÓm ®­îc ®o trªn b¶n ®å. Sai sè vÞ trÝ ®iÓm trªn b¶n ®å bao gåm: sai sè ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ, sai sè ®o vÏ vµ sai sè do biÕn d¹ng b¶n vÏ. §èi víi c«ng t¸c thiÕt kÕ yªu cÇu quan träng lµ sai sè vÞ trÝ ®iÓm t­¬ng hç gi÷a c¸c vËt kiÕn tróc kh«ng v­ît qu¸ 0,2m trªn thùc ®Þa. b. §é chi tiÕt cña b¶n ®å §é chi tiÕt cña b¶n ®å ®­îc ®Æc tr­ng b»ng møc ®é ®ång d¹ng cña c¸c yÕu tè biÓu diÔn trªn b¶n ®å so víi thùc tÕ cña chóng ë trªn mÆt ®Êt, nãi c¸ch kh¸c lµ møc ®é kh¸i qu¸t cña ®Þa vËt, ®Þa h×nh trªn b¶n ®å. Tû lÖ b¶n ®å cµng lín th× ®é chi tiÕt cµng cao. §èi víi b¶n ®å tû lÖ lín, sai sè kh¸i qu¸t ®Þa vËt râ nÐt kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 0,5mm.M (M: mÉu sè tû lÖ b¶n ®å). c. §é ®Çy ®ñ §é ®Çy ®ñ cña b¶n ®å ®­îc ®Æc tr­ng b»ng møc ®é dµy ®Æc cña c¸c ®èi t­îng cÇn vµ cã thÓ biÓu diÔn trªn b¶n ®å. §é ®Çy ®ñ ®­îc biÓu thÞ b»ng kÝch th­íc nhá nhÊt cña ®èi t­îng vµ kho¶ng c¸ch nhá nhÊt gi÷a c¸c ®èi t­ îng ë thùc ®Þa cÇn ph¶i ®­îc biÓu diÔn trªn b¶n ®å. I.1.4. Chia m¶nh vµ ®Æt danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín bao gåm c¸c b¶n ®å tû lÖ tõ 1: 500  1: 5000 - LÊy b¶n ®å 1: 100.000 lµm c¬ së, chia thµnh 256 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000, cã kÝch th­íc 1'52",5 x 1'52",5, ký hiÖu b»ng ch÷ ¶ RËp tõ 1 ®Õn 256. Danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 5000 lµ danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 100.000 chøa m¶nh b¶n ®å 1: 5000 ®ã, thªm g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å 1: 5000 ®Æt trong ngoÆc ®¬n. VÝ dô: Sè hiÖu tê b¶n ®å 1: 100.000 lµ F-48-96, th× sè hiÖu cña tê b¶n ®å 1: 5000 lµ F-48-96-(256) - B¶n ®å tû lÖ 1: 2000: LÊy c¬ së lµ m¶nh b¶n ®å 1: 5000 ®­îc chia thµnh 9 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000, cã kÝch th­íc 37",5 x 37",5, ký hiÖu b»ng ch÷ La- Tinh a, b, c, d, e, f, g, h, k theo nguyªn t¾c tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Danh ph¸p tê b¶n ®å 1: 2000 lµ danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 5000 chøa m¶nh b¶n ®å 1: 2000 ®ã, thªm g¹ch nèi vµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å 1: 2000 VÝ dô: F-48-96-(256-c) - B¶n ®å tû lÖ 1: 1000: LÊy c¬ së lµ m¶nh b¶n ®å 1: 2000 ®­îc chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1000, ký hiÖu b»ng ch÷ sè La M· I, II, III, IV 7 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  9. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Danh ph¸p tê b¶n ®å 1: 1000 lµ danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 2000 chøa m¶nh b¶n ®å 1: 1000 ®ã, thªm g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å 1: 1000. VÝ dô: F-48-96-(256-c-IV) - B¶n ®å tû lÖ 1: 500: LÊy c¬ së lµ m¶nh b¶n ®å 1: 2000 ®­îc chia thµnh 16 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500, ký hiÖu b»ng ch÷ sè ¶ RËp tõ 1 ®Õn 16 theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Danh ph¸p tê b¶n ®å 1: 500 gåm danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 2000 chøa m¶nh b¶n ®å 1: 500 ®ã, thªm g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å 1: 500. VÝ dô: F-48-96-(256-c-16) I.2. l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh I.2.1. L­íi khèng chÕ mÆt b»ng L­íi khèng chÕ mÆt b»ng ®­îc thµnh lËp ë khu vùc thµnh phè, khu c«ng nghiÖp, khu n¨ng l­îng, s©n bay, bÕn c¶ng, nhµ m¸y thuû ®iÖn, cÇu cèng, ®­êng hÇm... lµ c¬ së tr¾c ®Þa phôc vô cho viÖc kh¶o s¸t, thiÕt kÕ vµ thi c«ng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh. L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa c«ng tr×nh cã thÓ ®­îc thµnh lËp d­íi d¹ng l­íi tam gi¸c ®o gãc, l­íi tam gi¸c ®o c¹nh, l­íi ®o gãc - c¹nh kÕt hîp hoÆc l­íi ®­êng chuyÒn. L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa ph¶i ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c to¹ ®é vµ ®é cao c¸c tuyªn theo yªu cÇu ®· ®Ò ra trong quy ph¹m cña nhµ n­íc. M¹ng l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa ph¶i ®ñ mËt ®é ®iÓm theo quy ®Þnh, ®ñ ®é v÷ng vµng vÒ ®å h×nh trong thiÕt kÕ vµ tr×nh tù ph¸t triÓn l­íi. Do vËy l­íi khèng chÕ mÆt b»ng c¬ së ph¶i ®­îc x©y dùng bao trïm lªn toµn bé khu ®o vÏ, trªn c¬ së m¹ng l­íi nµy, ng­êi ta sÏ chªm dµy m¹ng l­íi ®Ó ®¶m b¶o ®ñ mËt ®é ®iÓm cho thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín. MËt ®é ®iÓm cña l­íi khèng chÕ mÆt b»ng phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh c«ng tr×nh tû lÖ lín phô thuéc vµo tû lÖ b¶n ®å, møc ®é phøc t¹p cña ®Þa h×nh vµ c¸c yªu cÇu nhiÖm vô kh¸c trong giai ®o¹n kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, thi c«ng vµ sö dông c«ng tr×nh. MËt ®é ®iÓm ph¶i ®ñ vµ ph©n bè ®Òu. ë nh÷ng n¬i ®o vÏ tû lÖ lín cÇn cã mËt ®é ®iÓm khèng chÕ dµy h¬n. §èi víi khu vùc x©y dùng, mËt ®é ®iÓm cña l­íi nhµ n­íc kh«ng nhá h¬n 1 ®iÓm/5km2, sau khi t¨ng dµy ph¶i ®¹t 4 ®iÓm/km2, víi khu vùc ch­a x©y dùng ph¶i ®¹t 1 8 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  10. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp ®iÓm/km2. VÞ trÝ c¸c ®iÓm ph¶i thuËn lîi cho viÖc ®o nèi, ph¸t triÓn c¸c cÊp khèng chÕ tiÕp theo còng nh­ viÖc ®o vÏ chi tiÕt sau nµy. L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa dïng cho môc ®Ých ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc ph¸t triÓn theo nguyªn t¾c th«ng th­êng tõ h¹ng cao ®Õn h¹ng thÊp, tõ toµn diÖn ®Õn côc bé, tõ ®é chÝnh x¸c cao ®Õn ®é chÝnh x¸c thÊp. L­íi tam gi¸c nhµ n­íc ®­îc ph©n thµnh c¸c cÊp h¹ng I, II, III, IV. L­íi khèng chÕ mÆt b»ng ®­îc t¨ng dµy b»ng l­íi ®­êng chuyÒn cÊp 1, cÊp 2, l­íi gi¶i tÝch cÊp 1, cÊp 2 hoÆc l­íi tam gi¸c. Trong thiÕt kÕ l­íi cÇn chó ý ®Õn kh¶ n¨ng sö dông tèi ®a c¸c ®iÓm cña l­íi khèng chÕ nhµ n­íc cho c«ng t¸c ®o vÏ. L­íi khèng chÕ mÆt b»ng phôc vô cho ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh ®­îc thiÕt kÕ theo h­íng: - Tèi ­u ho¸ vÒ ®é ch×nh x¸c: L­íi cã ®é chÝnh x¸c cao nhÊt víi chi phÝ lao ®éng vµ thêi gian cho tr­íc. - Tèi ­u ho¸ vÒ gi¸ thµnh: L­íi cã ®é chÝnh x¸c cho tr­íc víi gi¸ thµnh nhá nhÊt. L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng phôc vô cho ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín ph¶i ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c yªu cÇu ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín nhÊt. I.2.2. C¸c ph­¬ng ph¸p x©y dùng l­íi tr¾c ®Þa mÆt b»ng L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng phôc vô cho thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín cã thÓ ®­îc thµnh lËp theo c¸c ph­¬ng ph¸p nh­ tam gi¸c, ®a gi¸c, giao héi vµ ph­¬ng ph¸p cã øng dông c«ng nghÖ GPS. 1. Ph­¬ng ph¸p l­íi tam gi¸c a. L­íi tam gi¸c ®o gãc i 2 4 7 4 3 8 C3 C5 C1 12 C2 C4 1 10 2 5 6 9 j 5 3 1 H×nh 1.1 C¸c ®iÓm 1, 2, 3, …, i trªn mÆt ®Êt hîp thµnh mét chuçi tam gi¸c(h×nh I.1) TiÕn hµnh ®o tÊt c¶ c¸c gãc trong m¹ng l­íi tam gi¸c vµ tõ to¹ ®é ®iÓm gèc, ®o chiÒu dµi c¹nh gèc, ph­¬ng vÞ gèc ta tÝnh ra ®­îc to¹ ®é c¸c ®iÓm trong m¹ng l­íi. 9 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  11. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp - ­u ®iÓm: L­íi cã kÕt cÊu ®å h×nh chÆt chÏ khèng chÕ toµn bé khu ®o, trong l­íi cã nhiÒu trÞ ®o thõa nªn cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm tra kÕt qu¶ ®o. - Nh­îc ®iÓm: C«ng t¸c chän ®iÓm rÊt khã kh¨n v× c¸c ®iÓm ®­îc chän ®ßi hái ph¶i th«ng h­íng nhiÒu nªn viÖc bè trÝ m¹ng l­íi khã kh¨n ë n¬i cã ®Þa h×nh phøc t¹p. b. L­íi tam gi¸c ®o c¹nh Trong l­íi tam gi¸c ®o c¹nh, tÊt c¶ c¸c c¹nh cña tam gi¸c ®­îc ®o (h×nhI.2). L­íi tam gi¸c ®o c¹nh th­êng cã Ýt trÞ ®o thõa h¬n l­íi tam gi¸c ®o gãc, ®é chÝnh x¸c tÝnh chuyÒn ph­¬ng vÞ trong l­íi tam gi¸c ®o c¹nh kÐm h¬n so víi l­íi tam gi¸c ®o gãc v× c¸c gãc trong l­íi ®­îc x¸c ®Þnh gi¸n tiÕp qua c¸c c¹nh ®o, do vËy l­íi tam gi¸c ®o c¹nh cã ®é tin cËy kh«ng cao. Trong ®iÒu kiÖn kü thuËt nh­ nhau th× l­íi tam gi¸c ®o gãc vÉn cã tÝnh ­u viÖt h¬n l­íi tam gi¸c ®o c¹nh. B F D S3 S1 S2 A C E H×nh 1.2 - ­u ®iÓm: §é chÝnh x¸c c¸c yÕu tè trong l­íi tam gi¸c ®o c¹nh Ýt phô thuéc vµo ®å h×nh h¬n l­íi tam gi¸c ®o gãc. Víi sù ph¸t triÓn cña c¸c m¸y ®o xa ®iÖn tö th× ph­¬ng ph¸p x©y dùng l­íi mÆt b»ng theo ph­¬ng ph¸p l­íi tam gi¸c ®o c¹nh sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. - Nh­îc ®iÓm: L­íi cã Ýt trÞ ®o thõa nªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm tra chÊt l­îng ®o trong l­íi. §Ó cã trÞ ®o thõa vµ n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña l­íi tam gi¸c ®o c¹nh ng­êi ta th­êng chän l­íi cã ®å h×nh bao gåm c¸c ®a gi¸c trung t©m hay tø gi¸c tr¾c ®Þa hoÆc l­íi tam gi¸c dµy ®Æc víi ®å h×nh phøc t¹p. Nh­ vËy th× sù th«ng h­íng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. c. L­íi tam gi¸c ®o gãc c¹nh Trong ph­¬ng ph¸p nµy cÇn ®o tÊt c¶ c¸c gãc vµ tÊt c¶ c¸c c¹nh hoÆc ®o tÊt c¶ c¸c gãc vµ mét sè c¹nh nµo ®ã trong l­íi. 10 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  12. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp - ­u ®iÓm: Ph­¬ng ph¸p ®o gãc c¹nh kÕt hîp cã kÕt cÊu ®å h×nh chÆt chÏ, cã nhiÒu trÞ ®o thõa do vËy l­íi cho ®é chÝnh x¸c cao h¬n c¸c ph­¬ng ph¸p ®· xÐt trªn. - Nh­îc ®iÓm: C«ng t¸c bè trÝ l­íi gÆp nhiÒu khã kh¨n do ph¶i th«ng h­íng nhiÒu, cïng mét lóc ph¶i x¸c ®Þnh c¶ hai ®¹i l­îng lµ trÞ ®o gãc vµ trÞ ®o c¹nh nªn c«ng t¸c ngo¹i nghiÖp còng nh­ tÝnh to¸n b×nh sai gÆp nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p, thêi gian thi c«ng bÞ kÐo dµi, kinh phÝ tèn kÐm. 2. Ph­¬ng ph¸p l­íi ®a gi¸c L­íi ®a gi¸c (hay cßn gäi lµ l­íi ®­êng chuyÒn) cã d¹ng nh­ (h×nh I.3). Trong l­íi ®o tÊt c¶ c¸c gãc ngoÆt  vµ c¸c c¹nh S. 1 3 i N B sn s1 s2 s3 j 2 4 A C H×nh 1.3 - ­u ®iÓm: Khi khu ®o lµ c¸c thµnh phè, thÞ x·, lµng m¹c, vïng ®«ng d©n c­, vïng ®åi nói cã ®Þa h×nh, ®Þa vËt phøc t¹p, tÇm th«ng h­íng kÐm th× viÖc x©y dùng c¬ së khèng chÕ mÆt b»ng d­íi d¹ng l­íi ®­êng chuyÒn lµ ph­¬ng ¸n hîp lý nhÊt vÝ t¹i mét ®iÓm chØ ph¶i th«ng h­íng ®Õn hai ®iÓm liÒn kÒ kh¸c. HiÖn nay, víi sù ph¸t triÓn cña m¸y ®o dµi ®iÖn tö cho phÐp x¸c ®Þnh chiÒu dµi mét c¸ch thuËn tiÖn vµ nhanh chãng víi ®é chÝnh x¸c cao, nªn ph­¬ng ph¸p ®a gi¸c ®ang ®­îc øng dông réng r·i trong thùc tÕ s¶n suÊt. - Nh­îc ®iÓm: L­íi cã Ýt trÞ ®o thõa nªn Ýt cã ®iÒu kiÖn kiÓm tra ngoµi thùc ®Þa, kÕt cÊu ®å h×nh yÕu h¬n l­íi tam gi¸c. 3. Ph­¬ng ph¸p giao héi gãc thuËn Gi¶ sö ta cã 2 ®iÓm A vµ B ®· biÕt to¹ ®é (h×nh I.4), ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm P b»ng ph­¬ng ph¸p giao héi gãc thuËn, ta ®Æt m¸y ë A vµ B tiÕn hµnh ®o gãc , . To¹ ®é ®iÓm P ®­îc x¸c ®Þnh trùc tiÕp tõ (XA, YA), (XB, YB) vµ  ,  theo c«ng thøc IUNG: 11 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  13. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp X A cot g  X B cot g  YB  YA  XP  cot g  cot g (I- 3) YA cot g  YB cot g   X B  X A  YP  cot g  cot g P XP  AB  A XA  XB B YA YB YP H×nh1.4 - ­u ®iÓm: ë nh÷ng n¬i ®Þa h×nh, ®Þa vËt Ýt bÞ che khuÊt th«ng h­íng dÔ dµng th× ta ¸p dông ®­îc ph­¬ng ph¸p giao héi lµ rÊt thuËn tiÖn cho viÖc ph¸t triÓn l­íi. - Nh­îc ®iÓm: Ph­¬ng ph¸p giao héi cã ®é chÝnh x¸c kh«ng cao nªn chØ dïng trong tr­êng hîp thµnh lËp l­íi ®o vÏ. 4. Ph­¬ng ph¸p x©y dùng l­íi tr¾c ®Þa cã øng dông c«ng nghÖ GPS L­íi GPS lµ l­íi tr¾c ®Þa kh«ng gian trong hÖ to¹ ®é WGS- 84 (World Geodetic System – 84). L­íi GPS nãi chung kh«ng kh¸c nhiÒu so víi m¹ng l­íi tr¾c ®Þa truyÒn thèng. L­íi gåm c¸c ®iÓm ®­îc ch«n trªn mÆt ®Êt n¬i æn ®Þnh hoÆc bè trÝ trªn c¸c c«ng tr×nh v÷ng ch¾c, kiªn cè. C¸c ®iÓm cña l­íi GPS ®­îc liªn kÕt víi nhau bëi c¸c c¹nh ®o ®éc lËp. Nhê c¸c c¹nh ®o nµy, to¹ ®é, ®é cao cña c¸c ®iÓm GPS sÏ ®­îc tÝnh. C¸c c¹nh ®­îc ®o trong c¸c ®o¹n ®o (gäi lµ c¸c session), víi thêi gian thu tÝn hiÖu quy ®Þnh ®ñ ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c c¹nh ®o theo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña m¹ng l­íi GPS. 12 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  14. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §é chÝnh x¸c l­íi GPS kh«ng phô thuéc vµo ®å h×nh cña l­íi, do vËy viÖc chän ®iÓm GPS ®¬n gi¶n h¬n chän ®iÓm trong l­íi tr¾c ®Þa truyÒn thèng. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm ®o GPS nªn khi bè trÝ ®iÓm ®Æt m¸y GPS cã mét sè yªu cÇu kh¸c so víi ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng. Cô thÓ lµ: - VÞ trÝ ®iÓm ®­îc chän ph¶i c¸ch xa c¸c khu vùc ph¸t sãng nh­ tr¹m ®iÖn, tr¹m ph¸t thanh, truyÒn h×nh… ®Ó gi¶m c¸c nguån g©y nhiÔu tÝn hiÖu. - CÇn l­u ý ®Õn ®iÒu kiÖn th«ng tho¸ng lªn bÇu trêi thuËn tiÖn cho viÖc thu tÝn hiÖu vÖ tinh. Kh«ng ®Æt m¸y thu GPS d­íi c¸c dÆng c©y, c¸c t¸n c©y, d­íi ch©n c¸c toµ nhµ cao tÇng … tr¸nh t×nh tr¹ng tÝn hiÖu vÖ tinh bÞ gi¸n ®o¹n ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ®o GPS. Tèt nhÊt nen bè trÝ ®iÓm ®o sao cho gãc më lªn bÇu trêi kh«ng nhá h¬n 1500 hoÆc 1400 nh­ (h×nh 1.5) 1400 M¸y thu GPS H×nh 1.5 - VÞ trÝ ®Æt m¸y thu GPS còng kh«ng qu¸ gÇn c¸c bÒ mÆt ph¶n x¹ nh­ c¸c cÊu kiÖn kim lo¹i, c¸c hµng rµo, mÆt n­íc … ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng ®a ®­êng dÉn. NÕu ®¶m b¶o ®­îc c¸c yªu cÇu nªu trªn th× ngoµi c¸c nguån sai sè c¬ b¶n ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng ®o GPS sÏ ®­îc gi¶m thiÓu. C¸c ®iÓm GPS kh«ng cÇn th«ng h­íng víi nhau, yªu cÇu th«ng h­íng gi÷a mét cÆp ®iÓm trong l­íi GPS ®­îc ®Æt ra khi ph¸t triÓn l­íi cÊp thÊp h¬n. C¸c cÆp ®iÓm th«ng h­íng nµy ®­îc sö dông ®Ó ®o nèi ph­¬ng vÞ. - ¦u ®iÓm: L­íi ®­îc x©y dùng b»ng ph­¬ng ph¸p GPS cã ­u ®iÓm lµ kh«ng ®ßi hái ph¶i x©y dùng tiªu mèc cao, Ýt phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, c¸c c«ng t¸c ®o ng¾m vµ tÝnh to¸n cã thÓ tù ®éng ho¸, thêi gian thi c«ng nhanh vµ l­íi ®¹t ®é chÝnh x¸c cao. 13 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  15. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp ë n­íc ta ®· sö dông c«ng nghÖ GPS ®Ó thµnh lËp hÖ thèng to¹ ®é c¬ b¶n nhµ n­íc phñ trïm toµn bé l·nh thæ vµ l·nh h¶i. Ngoµi ra c«ng nghÖ GPS cßn ®­îc ¸p dông ®Ó thµnh lËp l­íi phôc vô cho c«ng t¸c kh¶o s¸t thiÕt kÕ thµnh lËp b¶n ®å c«ng tr×nh x©y dùng ë khu vùc cã ®Þa h×nh phøc t¹p nh­ c«ng tr×nh thuû lîi, thuû ®iÖn … - Nh­îc ®iÓm: ThiÕt bÞ thu tÝn hiÖu vÖ tinh GPS kh¸ ®¾t tiÒn nªn hiÖu qu¶ kinh tÕ mang l¹i ch­a cao. I.2.3. L­íi khèng chÕ ®é cao L­íi ®é cao ®­îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®é cao cña c¸c ®iÓm khèng chÕ, lµ c¬ së ®é cao cho viÖc thµnh lËp b¶n ®å vµ bè trÝ c«ng tr×nh. Tuú theo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c vµ t¸c dông, l­íi khèng chÕ ®é cao ®­îc chia ra thµnh c¸c lo¹i sau: - L­íi ®é cao nhµ n­íc - L­íi ®é cao kü thuËt - L­íi ®é cao ®o vÏ L­íi ®é cao nhµ n­íc ®­îc ph©n ra lµm 4 cÊp h¹ng lµ I, II, III, IV. L­íi ®é cao h¹ng I, II lµ hÖ thèng ®é cao thèng nhÊt trong toµn quèc, lµ c¬ së cho viÖc nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c¸c l­íi ®é cao h¹ng III, IV. L­íi ®é cao h¹ng II ®­îc thµnh lËp ë khu vùc réng cã chu vi lín h¬n 40km, chiÒu dµi gi÷a c¸c ®iÓm nót kh«ng lín h¬n 10km. L­íi thuû chuÈn h¹ng II ®­îc t¨ng dµy bëi c¸c tuyÕn h¹ng III, chiÒu dµi gi÷a c¸c tuyÕn h¹ng III ®­îc bè trÝ gi÷a c¸c ®iÓm h¹ng II kh«ng v­ît qu¸ 15km, chiÒu dµi gi÷a c¸c ®iÓm nót kh«ng v­ît qu¸ 5km. TuyÕn thuû chuÈn h¹ng IV t¨ng dµy cho l­íi h¹ng III, chiÒu dµi tuyÕn bè trÝ gi÷a c¸c ®iÓm h¹ng II vµ III. ChiÒu dµi tuyÕn gi÷a c¸c ®iÓm nót kh«ng v­ît qu¸ 1  3km. C¸c ®iÓm h¹ng IV c¸ch nhau 400  500m ë khu vùc x©y dùng vµ 1km ë khu vùc ch­a x©y dùng. C¸c chØ tiªu kü thuËt cña c¸c cÊp h¹ng thuû chuÈn I, II, III, IV ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng (I.1) 14 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  16. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp B¶ng I.1 L­íi khèng chÕ ®é cao nhµ n­íc C¸c chØ tiªu kü thuËt H¹ng I H¹ng II H¹ng III H¹ng IV Sai sè trung ph­¬ng trªn 1km ®­êng ®o - NgÉu nhiªn η  0.5mm  0.5mm  0.5mm  0.5mm  0.4mm  0.05mm - HÖ thèng σ Sai sè khÐp cho phÐp trong ®­êng ®o (L lµ chiÒu dµi ®­êng ®o  3 L (mm)  5 L (mm)  10 L (mm)  20 L (mm) tÝnh b»ng km) ChiÒu dµi lín nhÊt cña tuyÕn - Gi÷a c¸c ®iÓm gèc 40 15 4 - Gi÷a c¸c ®iÓm nót 10 5 2 Kho¶ng c¸ch lín nhÊt gi÷a c¸c mèc - Khu vùc x©y dùng 2 0,2 0,2  0,5 - Khu vùc ch­a x©y 5 0,8 0,5  2 dùng L­íi ®é cao kü thuËt th­êng ®­îc bè trÝ d­íi d¹ng ®­êng ®¬n hoÆc hÖ thèng cã mét hay nhiÒu ®iÓm nót, chiÒu dµi ®­êng chuyÒn ®¬n phô thuéc vµo kho¶ng cao ®Òu vµ kh«ng qu¸ c¸c gi¸ trÞ nªu ë b¶ng (I.2) B¶ng I.2 §é dµi ®­êng chuyÒn ®é cao (km) ®èi víi tõng kho¶ng cao ®Òu Lo¹i ®­êng 0,25m 0,5m 1m 2,5  5m - §­êng ®¬n 2 8 16 25 - Gi÷a ®iÓm gèc 1,5 6 12 16 vµ ®iÓm nót - Gi÷a hai ®iÓm 1 4 8 12 nót 15 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  17. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp Mèc ®é cao kü thuËt th­êng ®­îc bè trÝ trïng víi mèc c¸c ®iÓm khèng chÕ c¬ së mÆt b»ng. L­íi ®é cao ®o vÏ ®­îc thµnh lËp d­íi d¹ng ®­êng ®é cao kinh vÜ, ®é cao bµn ®¹c. L­íi ®é cao kinh vÜ vµ ®é cao bµn ®¹c cã thÓ bè trÝ trïng víi ®­êng chuyÒn toµn ®¹c vµ ®o ®ång thêi víi c¸c ®­êng chuyÒn ®ã. Tuú theo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c vµ ®iÒu kiÖn ®o ®¹c mµ l­íi ®é cao cã thÓ ®­îc x©y dùng theo ph­¬ng ph¸p ®o cao l­îng gi¸c hay ®o cao h×nh häc. ë vïng ®åi, nói thÊp, ®ång b»ng l­íi ®é cao th­êng ®­îc x©y dùng theo ph­¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc. ë vïng nói cao hiÓm trë th× l­íi ®é cao ®­îc x©y dùng theo ph­¬ng ph¸p ®o cao l­îng gi¸c. ViÖc x©y dùng l­íi ®é cao ®­îc thùc hiÖn qua c¸c b­íc sau: - ThiÕt kÕ kü thuËt trªn b¶n ®å - Chän ®iÓm chÝnh thøc ngoµi thùc ®Þa, ch«n mèc ®é cao - VÏ s¬ ®å l­íi chÝnh thøc vµ tiÕn hµnh ®o chªnh cao - TÝnh to¸n b×nh sai t×m ra ®é cao c¸c ®iÓm Tuú theo cÊp h¹ng l­íi mµ viÖc chän ®iÓm ®é cao cã nh÷ng yªu cÇu kh¸c nhau. §­êng ®o cao ®­îc chän sao cho ng¾n nhÊt vµ thuËn tiÖn nhÊt cho di chuyÓn trang thiÕt bÞ ®o ®¹c nh­ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o diÖn tÝch khèng chÕ lín, thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn l­íi ®é cao c¸c cÊp h¹ng thÊp h¬n. N¬i ®Æt mèc ®é cao hoÆc c¸c tr¹m ®o cÇn ®¶m b¶o v÷ng ch¾c, ë n¬i kh« r¸o, ®­êng ®o thuËn tiÖn tr¸nh c¸c ch­íng ng¹i vËt lín, tr¸nh v­ît s«ng, thung lòng, tr¸nh nh÷ng vïng ®Êt xèp, dÔ g©y sôt lë. I.2.4. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o cao 1. Ph­¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc Nguyªn lý cña nã lµ dùa vµo tia ng¾m n»m ngang, nghÜa lµ trong ph¹m vi hÑp coi tia ng¾m song song víi mÆt thuû chuÈn vµ vu«ng gãc víi ph­¬ng d©y däi dông cô ®o lµ m¸y vµ mia thuû chuÈn. §Ó x¸c ®Þnh chªnh cao gi÷a c¸c ®iÓm ng­êi ta ®­a trôc ng¾m cña èng kÝnh m¸y thuû chuÈn vÒ vÞ trÝ n»m ngang vµ ®äc sè trªn c¸c mia dùng ë c¸c ®iÓm ®o. Cã hai c¸ch ®Ó ®o chªnh cao gi÷a hai ®iÓm mia lµ: “®o thuû chuÈn tõ gi÷a” vµ “§o thuû chuÈn phÝa tr­íc”. 16 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  18. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp a. §o thuû chuÈn tõ gi÷a a b b a B hAB A HA HB MÆt thuû chuÈn H×nh 1.5.a a b a b 3 3 a b 2 h 2 1 1 h 3 HB h A 2 MÆt thuû chuÈn HA 1 H×nh 1.5.b H×nh 1.5 m« t¶ ph­¬ng ph¸p ®o thuû chuÈn tõ gi÷a ë ®©y ®Ó ®¬n gi¶n ta xÐt trong ph¹m vi hÑp, nghÜa lµ coi thuû chuÈn lµ mÆt ph¼ng n»m ngang. Tia ng¾m truyÒn th¼ng vµ song song víi mÆt thuû chuÈn, c¸c trôc ®øng cña m¸y vµ mia theo ph­¬ng d©y däi vu«ng gãc víi mÆt thuû chuÈn, chªnh cao gi÷a hai ®iÓm A vµ B kÝ hiÖu lµ hAB hAB = HB- HA (I- 4) Ta ®Æt m¸y nh­ (h×nh 1.5.a) Theo h­íng tõ A ®Õn B (chiÒu cña mòi tªn), mia ®Æt t¹i ®iÓm A gäi lµ “mia sau” mia t¹i B lµ “mia tr­íc”. Sè ®äc mia sau kÝ hiÖu lµ a, mia tr­íc lµ b hAB = a-b (I- 5) NÕu ®é cao cña ®iÓm A biÕt tr­íc lµ HA th× ®é cao cña ®iÓm B lµ: HB = HA + hAB (I- 6) 17 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  19. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp Khi hai ®iÓm A vµ B xa nhau hoÆc trong tr­êng hîp hAB qu¸ lín (®é dèc lín) cÇn ph¶i bè trÝ nhiÒu tr¹m m¸y nh­ (h×nh 1.5.b) lóc nµy hAB lµ tæng chªnh cao hi cña n tr¹m m¸y. n n n  hi   ai   bi hAB = (I- 7) i 1 i 1 i 1 b. §o thuû chuÈn phÝa tr­íc Trong tr­êng hîp m¸y ®Æt t¹i ®iÓm M ®· biÕt ®é cao (h×nh 1.6), ®Ó x¸c ®Þnh ®é cao c¸c ®iÓm N, ta cÇn ®Æt mia t¹i ®iÓm l©n cËn, ch¼ng h¹n ®iÓm N, ta chØ cÇn ®Æt mia t¹i ®iÓm N sau khi ®o chiÒu cao cña m¸y ta tÝnh ®­îc chªnh cao hMN, theo h×nh vÏ ta cã: hMN = im – b (I- 8) HN = (HM+ im) – b b im N hMN M H×nh 1.6 2. Ph­¬ng ph¸p ®o cao l­îng gi¸c Nguyªn lý cña nã lµ dùa vµo mèi t­¬ng quan hµm l­îng gi¸c t¹o bëi tia ng¾m nghiªng, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm vµ ph­¬ng d©y däi. Dông cô ®o lµ m¸y cã bµn ®é ®øng (m¸y kinh vÜ, m¸y toµn ®¹c …). Nguyªn lý cña nã lµ dùa vµo mèi t­¬ng quan hµm l­îng gi¸c trong tam gi¸c t¹o bëi tia ng¾m nghiªng, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh ®é cao. Sau ®©y ta xÐt mét c¸ch cô thÓ nh­ h×nh vÏ. B' Z D h'  J S li B im hAB A H×nh 1.7 18 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
  20. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp Gi¶ sö cÇn x¸c ®Þnh chªnh cao gi÷a hai ®iÓm A vµ B, ta ®Æt m¸y kinh vÜ cã bµn ®é ®øng ë A vµ mia (hoÆc tiªu cã chiÒu cao l ®· ®­îc x¸c ®Þnh) ë B. §o chiÒu cao cña m¸y AJ= i, sau ®ã h­íng èng kÝnh ng¾m vµo ®iÓm B' trªn mia Tõ h×nh vÏ ta cã: hAB = h' + im – lt (I- 9) NÕu tÝnh ¶nh h­ëng cña ®é cong tr¸i ®Êt vµ chiÕt quang cña tia ng¾m f= 0,42S2/R th×: hAB = h' + im – lt + f (I- 10) Trong ®ã lt, chiÒu cao tia ng¾m, nÕu dïng mia th× l lµ sè ®äc trªn mia theo chØ gi÷a . Tuú theo c¸c yÕu tè ®o ®­îc trong tam gi¸c JB'B mµ h' cã thÓ tÝnh theo c¸c biÓu thøc kh¸c nhau nh­ sau: + NÕu ®o gãc ®øng v vµ kho¶ng c¸ch ngang S th× h'= s tgv, lóc nµy: hAB = Stgv + im – lt + f (I- 11) + NÕu ®o gãc thiªn ®Ønh Z vµ kho¶ng c¸ch ngang S th×: hAB = ScotgZ + im – lt + f (I-12) + NÕu kho¶ng c¸ch S ®­îc ®o b»ng d©y thÞ cù th¼ng, mia ®øng th× theo c«ng thøc S=Kl/cos2v (trong ®ã lt lµ sè hiÖu ®äc trªn mia gi÷a chØ d­íi vµ chØ trªn) hAB = Klcos2v.tgv = Kl.cosvsinv (I- 13) v× sin2v = 2sinvcosv nªn ta cã: 1 hAB = Klsin2v+ im – lt + f (I- 14) 2 + Trong tr­êng hîp kho¶ng c¸ch S< 300m cã thÓ bá qua sai sè c¶i chÝnh f, vµ trong khi ®o vÏ chi tiÕt, ®Ó ®¬n gi¶n viÖc tÝnh to¸n ng­êi ta ®¸nh dÊu trªn mia chiÒu cao môc tiªu lt ®óng b»ng chiÒu cao m¸y (lt= im), lóc nµy ta cã: hAB = Stgv (I- 15) 1 hoÆc hAB = Klsin2v 2 19 NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
6=>0