Đề tài:'Tình huống nâng cao năng lực quản trị và xử lý rủi ro tín dụng của Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực BĐ"

Chia sẻ: Sâu Hư | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

178
lượt xem 78
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vì hoạt động ngân hàng có mối quan hệ với đủ các loại kinh tế cho nên việc hoạt động kinh doanh Ngân hàng là loại hình kinh doanh đặc biệt tiềm ẩn nhiều rủi ro. Như chúng ta đều biết quan trọng nền kinh tế thị trường các quy luật kinh tế đặc thù như quy luật giá trị, quy luật cung - cầu, quy luật cạnh tranh,… ngày càng phát huy tác dụng. Những rủi ro trong sản xuất -kinh doanh của nền kinh tế trực tiếp hoặc gián tiếp tác động đến hiệu quả kinh doanh của...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài:'Tình huống nâng cao năng lực quản trị và xử lý rủi ro tín dụng của Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực BĐ"

Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 Tình huống nâng cao năng lực quản trị và xử lý rủi ro tín dụng của Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực BĐ Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU ........................................................................................................... 1 Phần thứ nhất: MÔ TẢ TÌNH HUỐNG ................................ ................................ .. 5 1)– Hoàn cảnh ra đời vào mục tiêu xử lý tình huống................................. ............... 5 2) – Diễn biến tình huống. ........................................................................................ 6 Phần Thứ hai: PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ VÀ CÁC PHƯƠNG ÁN XỬ LÝ TÌNH H UỐNG .................................................................................... 15 1. Nguyên nhân ................................ ..................................................................... 15 a ) Về phía doanh nghiệp. ...................................................................................... 15 b . Về phía Ngân hàng............................................................................................ 16 2/-Hậu quả của rủi ro tín dụng ............................................................................... 21 3 /- Các phương án và biện pháp giải quyết tình huống .......................................... 22 a /Phương án thứ nhất. .......................................................................................... 22 b / Phương án thứ hai: ........................................................................................... 23 c/Phương án thứ ba: ............................................................................................. 24 Phần thứ ba: KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ .......................................... 30 a/ Kiến nghị với Chính phủ và các ngành liên quan. .............................................. 30 b/ Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước................................................................... 30 c/ Kiến nghị với Ngân hàng Công thương Việt Nam.LỜI N ÓI ĐẦU Có thể hiểu Ngân hàng Thương mại theo một trong các khái niệm như sau :  Ngân hàng Thương m ại là một doanh nghiệp đặc biệt chuyên kinh doanh trên nhiều lĩnh vực tiền tệ tín dụng. Trong đó chức năng chủ yếu là làm trung gian Tín dụng giữa các doanh nghiệp các cá nhân trong nền Kinh Tế.  Ngân hàng Thương mại là một Tổ chức kinh doanh tiền tệ và thực hiện các d ịch vụ ngân hàng cho khách hàng. Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08  Ngân hàng Thương mại là Tổ chức kinh doanh tiền tệ mà ho ạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương tiện thanh toán.  Ngân hàng Thương mại là một tổ chức Tín dụng quan trọng nhất trong các ngân hàng trung gian.  Điều 20: Luật các tổ chức Tín dụng (Luật số 02/1997/QH-10) chỉ rõ : “ N gân hàng Thương mại là một tổ chức Tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan.” Như vậy, có thể nói rằng Ngân hàng Thương mại là định chế tài chính trung gian quan trọng vào loại bậc nhất trong nền kinh tế thị trường. Nhờ hệ thống định chế này mà các nguồn tiền vốn nhàn rỗi sẽ đ ược huy động, tạo lập nguồn vốn Tín d ụng to lớn để có thể cho vay phát triển kinh tế. Từ đó có thể nói bản chất của Ngân hàng Thương mại thể hiện qua các điểm sau:  Ngân hàng Thương mại là một tổ chức kinh tế.  Ngân hàng Thương mại hoạt động mang tính chất kinh doanh.  Ngân hàng Thương mại hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực Tiền tệ Tín d ụng và dịch vụ ngân hàng.  Ngân hàng Thương mại là loại ngân hàng trực tiếp giao dịch với các Công ty, tổ chức kinh tế, các tổ chức đoàn thể và các cá nhân ... bằng việc nhận tiền hoặc gửi tiền tiết kiệm,… cho vay và cung cấp các dịch vụ Ngân hàng cho các đối tượng nói trên. Sơ đồ : Hoạt độ ng của Ngân hàng Thương mại Nhận tiền gửi Cho vay Cá nhân - Công ty, XN - Hộ gia đình, công ty, NHTM XN, tổ cá nhân Cung cấp Tiết kiệm chức - Các tổ chức dịch vụ ngân hàng Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 Vì ho ạt động ngân hàng có mối quan hệ với đủ các loại kinh tế cho nên việc hoạt động kinh doanh Ngân hàng là loại hình kinh doanh đặc biệt tiềm ẩn nhiều rủi ro. Như chúng ta đều biết quan trọng nền kinh tế thị trường các quy luật kinh tế đặc thù như quy luật giá trị, quy luật cung - cầu, quy luật cạnh tranh,… ngày càng phát huy tác dụng. Những rủi ro trong sản xuất - kinh doanh của nền kinh tế trực tiếp hoặc gián tiếp tác động đến hiệu quả kinh doanh của các Ngân hàng Thương mại - những nhà cung ứng vốn và dịch vụ Ngân hàng. Bản thân hoạt động dịch vụ kinh doanh của ngân hàng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Trong từng nghiệp vụ cụ thể của Ngân hàng nếu không được quản lý theo những qui trình chặt chẽ cũng có nhiều khả năng rủi ro.Ví dụ : các nghiệp vụ tín dụng, bảo lãnh, thanh toán, kinh doanh ngoại tệ, tiền tệ kho quỹ, huy động và sử dụng vốn,…Vì vậy công tác quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh Ngân hàng giữ vai trò quan trọng trong phòng ng ừa, hạn chế và xử lý rủi ro, đảm bảo hiệu quả kinh doanh của Ngân hàng. Mặt khác, hiệu quả kinh doanh của Ngân hàng Thương mại phụ thuộc vào mức độ rủi ro: N gân hàng Thương mại là một Doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ - tín dụng và dịch vụ Ngân hàng. Cũng như các Doanh nghiệp khác, các N gân hàng Thương mại hoạt động kinh doanh nhằm mục đích sinh lời. Trong hoạt động kinh doanh Ngân hàng có nhiều yếu tố khách quan và chủ quan mang lại rủi ro, nhiều yếu tố bất khả kháng nên không tránh khỏi rủi ro. Chính vì vậy, hàng năm các Ngân hàng Thương mại được phép trích lập quỹ bù đắp rủi ro. Quy mô quỹ bù đ ắp rủi ro căn cứ vào mức độ và khả năng rủi ro. Nếu rui ro thấp thì hiệu quả kinh tế sẽ tăng, và ngược lại. Như vậy hiệu quả kinh doanh của Ngân hàng Thương m ại tỷ lệ nghịch với mức độ rủi ro của doanh Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 nghiệp. K hi rủi ro quá lớn đến mức Ngân hàng Thương mại mất khả năng thanh toán sẽ dẫn đến phá sản doanh nghiệp. Do đó việc quản trị xử lý Tín dụng để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh là rất quan trọng. Sau gần 4 tháng theo học tại khóa “Bồi dưỡng kiến thức Quản lý Nhà nước, Chương trình Chuyên viên chính năm 2008 ” tại Học viện H ành Chính, được sự nhiệt tình giảng dạy, truyền thụ kiến thức của các Thầy, Cô trong Học Viện, tôi đã có được những kiến thức cơ bản, bổ ích và thiết thực phục vụ cho công tác quản lý đạt kết quả tốt. Trên cơ sở đó tôi lựa chọn đề tài “Tình huống nâng cao năng lực quản trị và x ử lý rủi ro tín dụng của Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực BĐ ” để thực hiện bài Tiểu luận này. Ngoài phần mở đầu, Tiểu luận đ ược bố cục thành ba phần chính : Phần thứ nhất : Mô tả tình huống. Phần thứ hai : Phân tích nguyên nhân, hậu quả, và phương pháp x ử lý tình huống. : Kết luận và kiến nghị. Phần thứ ba Quản lý Nhà nước về kinh tế nói chung và quản trị rủi ro tín dụng nói riêng là lĩnh vực rộng lớn, nhất là trong bối cảnh nước ta đang quá trình hội nhập và trong xu thế toàn cầu hóa. Mặc d ù tôi đ ã cố gắng vận dụng kiến thức để hoàn thành đ ề tài, song không tránh khỏi những hạn chế, xin được các Thầy, Cô đóng góp chỉ bảo thêm cho Tiểu luận được phong phú, có tác dụng thiết thực trong ứng dụng và thực tiễn. X in chân thành cảm ơn ! Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 Phần thứ nhất MÔ TẢ TÌNH HUỐNG 1)– Hoàn cảnh ra đời vào mục tiêu x ử lý tình huống. Từ khi đất nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.V ới sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế. Sự vận động mạnh của các thành phần kinh tế kết hợp với các cơ chế điều hành về luật pháp và các cơ chế điều hành về luật pháp và các quy chế chưa đồng bộ nên thị trường hàng hóa, thị trường vốn diễn ra hết sức phức tạp. Bên cạnh đó nhiều địa phương, nhiều ngành nghề, nhiều loại hình doanh nghiệp, từ thành thị đến nông thôn chưa có kinh nghiệm, chưa có trình độ phù hợp để tiếp cận và vận hành sản xuất theo cơ chế mới. Mặt khác xét về cơ cấu sở hữu, Ngân hàng Thương mại thuộc sở hữu Nhà nước chiếm thị phần chủ yếu trong huy động vốn và cho nền kinh tế. Do vậy việc bỏ vốn đầu tư cho nền kinh tế dựa trên phong trào, cảm thức chủ quan, và thiếu trách nhiệm…Vì vậy rủi ro tín dụng là không tránh khỏi. Từ những năm cuối của thập kỷ 90 thế kỷ XX hoạt động tín dụng Việt Nam đã trải qua những khó khăn, diễn ra ở toàn h ệ thống các Ngân hàng Thương mại cũng có thể gọi là khủng hoảng tín dụng. Đó là rủi ro tín dụng xẩy ra phổ biến, nợ khó đòi tăng cao. Trước tình hình đó Ngân hàng Thương mại thực hiện các giải pháp tình thế đi theo các giải pháp lâu dài, để đưa lại kết quả như thông qua kiểm tra xử lý bằng giảm nợ, khoanh nợ, cho vay mới, kể cả các biện pháp mạnh như sát nhập, giải thể hay cho phá sản những Ngân hàng Thương mại mất khả năng thanh toán như Ngân hàng Thương m ại Việt Hoa, Ngân hàng Thương mại Châu Á Thái Bình D ương… như vậy việc quản lý và xử lý rủi ro tín dụng là mục tiêu trước mắt và lâu dài. Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 2) –Diễn biến tình huống. Cho đến những năm đầu của thế kỷ 21 hoạt động Tín dụng của các Ngân hàng Thương mại được khôi phục và có bước phát triển mới. Cùng với đ à tăng trưởng của nền kinh tế và dòng vốn nước ngoài đổ vào khá cao, tốc độ tăng tổng phương tiện thanh toán và tổng dư nợ đến chóng mặt nhất là những năm gần đây, đã báo hiệu tốc độ của lạm phát và hiện tượng kinh tế “ bong bóng ” dẫn đến rủi ro tín dụng ( xem biểu sau đây): 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 39.9 30.2 24.8 13.2 27.7 20.2 31.6 28.8 27.2 20.6 24.8 37.8 Tín Dụng 27.8 26.8 24.7 28.6 25.6 24.5 2.11 23.9 20.6 24.4 29.7 36.9 TPTTT 4.65 3.63 9 .2 0 .05 -0.6 0 .79 4.04 3.01 9.5 8.4 6.6 12.63 CPI Có nhiều cách phân loại rủi ro, tuy nhiên trong phạm vi hoạt động của các Ngân hàng Thương mại Việt Nam, thì có thể tổng hợp thành 1 số loại rủi ro cơ bản sau : - Rủi ro tín dụng : Rủi ro thất thoát tài sản có thể phát sinh khi một bên đối tác không thể thực hiện một nghĩa vụ tài chính hoặc nghĩa vụ theo hợp đồng đối với một Ngân hàng, bao gồm cả việc không thực hiện thanh toán nợ cho dù đấy là nợ gốc hay nợ lãi khi khoản nợ đến hạn. Rủi ro này bao gồm cả rủi ro thanh toán khi một bên thứ ba ( ví dụ một Ngân hàng thanh toán ) không thực hiện các nghĩa vụ của mình đối với Ngân hàng này. - Rủi ro lãi suất: Thể hiện rủi ro lỗ tiềm tàng của một Ngân hàng do các biến động lãi suất. Rủi ro lãi xuất có thể có một số hình thức khác nhau, như rủi ro xác định lại lãi suất, rủi ro đường cong lãi suất thay đổi, rủi ro tương quan lãi suất, và rủi ro quyền chọn đi kèm. Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 - Rủi ro thanh khoản: Phát sinh chủ yếu từ xu hướng của các Ngân hàng là huy động ngắn hạn và cho vay dài hạn. Trường hợp này thường xảy ra nếu như các kho ản huy động về mặt kỹ thuật sẽ phải hoàn trả theo yêu cầu của người gửi tiền, đặc biệt như chúng ta đã thấy trong bất cứ cuộc khủng hoảng nào thì người gửi tiền sẽ rút tiền của mình ra nhanh hơn việc người đi vay sẵn sàng trả nợ. - Rủi ro giá cả: Đây là rủi ro về việc giá trị tài sản của một Ngân hàng có thể bị biến động. Rủi ro này xuất hiện trong tất cả các chủng loại tài sản, từ bất động sản đ ến cổ phiếu hay trái phiếu… - Rủi ro ngoại hối : Phát sinh khi có sự chênh lệch về kỳ hạn, về loại tiền tệ của các khoản ngoại hối nắm giữ, và vì thế làm cho Ngân hàng có thể phải gánh chịu thua lỗ khi tỷ giá ngoại hối biến động. - Rủi ro hoạt động : Bao gồm toàn bộ các rủi ro có thể phát sinh từ cách thức mà m ột Ngân hàng điều hành các hoạt động của mình. Các ví dụ về rủi ro hoạt động là rất nhiều như: việc cấu trúc hạn mức không phù hợp trong lĩnh vực kinh doanh nguồn vốn, quản trị tồi các qui trình quản lý tín dụng, cán bộ tham ô, thiếu các kế hoạch khôi phục kinh doanh trong trường hợp xảy ra thảm họa… - Rủi ro pháp lý : Thường tác động tới các Ngân hàng theo hai cách : – Các khách hàng và những người khác có thể khởi kiện Ngân hàng. Lý do của việc khởi kiện có thể phát sinh từ quá trình hoạt động kinh doanh bình thường, ví dụ việc Ngân hàng từ chối cấp lại hạn mức cho vay mà theo khách hàng là vô lý. Tuy nhiên, các trường hợp n ày có thể phát sinh từ các lý do tách biệt khỏi hoạt động kinh doanh Ngân hàng như việc tài trợ cho những khách hàng gây ô nhiễm môi trường có thể làm Ngân hàng bị các bên thứ ba kiện cáo… – K hi các thu xếp pháp lý của một Ngân hàng, ví dụ: các hợp đồng cho vay và tài sản đảm bảo tiêu chuẩn của Ngân hàng đó có vấn đề, hoặc Nhà nước Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 thay đổi đột ngột chính sách vĩ mô về cơ cấu kinh tế, lĩnh vực ưu tiên… điều này có thể dẫn tới rủi ro thua lỗ cho Ngân hàng. - Rủi ro chiến lược : Phát sinh từ các thay đổi trong môi trường hoạt động của Ngân hàng trên phạm vi rộ ng hơn về mặt kinh doanh và tài chính. Rủi ro chiến lược cũng có thể phát sinh từ các hoạt động của bản thân các Ngân hàng. Ví d ụ: việc xâm nhập vào một thị trường mới mà thiếu sự nghiên cứu đầy đủ và thiếu các nguồn lực cần thiết để khai thác thị trường này có thể làm Ngân hàng gặp rủi ro thua lỗ. - Rủi ro uy tín : là rủi ro dư luận đánh giá xấu về Ngân hàng, gây khó khăn nghiêm trọng cho Ngân hàng trong việc tiếp cận nguồn vốn hoặc khách hàng rời bỏ Ngân hàng. *. Thực trạng rủi ro tín d ụng : Rủi ro tín dụng trong hoạt động Ngân hàng của các Tổ chức tín dụng, theo qui đ ịnh tại điều 2 Qui định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng ban hành theo Quyết định số 493/2005/QĐ – NHNN ngày 22/4/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động của Tổ chức tín dụng do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết. Hiện nay, dịch vụ tín dụng cho vay của các Ngân hàng Thương mại Việt Nam vẫn chiếm tỉ trọng lớn nhất (trên 60 %) trong danh mục tài sản có, do đó, song song với việc tăng trưởng tín dụng, nhiệm vụ đặt ra đối với hệ thống Ngân hàng là phải chú trọng hơn nữa đến việc áp dụng hoàn thiện các giải pháp nâng cao quản trị rủi ro tín dụng, như : xây d ựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, trong đó quy định chính sách tín dụng của Ngân hàng, chiến lược tăng trưởng tín dụng phân theo đối tượng khách hàng, khu vực, ngành và phát triển các chính sách khách hàng dựa vào việc đánh giá và phân loại khách hàng, quản trị lãi suất và thanh kho ản nhằm đảm bảo tính hiệu quả và phát triển bền vững trong hoạt động tín dụng. Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 Trong những năm qua, hoạt động tín dụng Ngân hàng đ ã đạt được những thành tựu không nhỏ đóng góp vào sự phát triển chung của nền kinh tế đất nước. Các Ngân hàng Thương mại đã quan tâm hơn tới việc kiểm soát tỷ lệ tăng trưởng tín dụng, tập trung vào hiệu quả của các hoạt động tín dụng. Quy trình tín dụng được thực hiện gần hơn với chuẩn mực quốc tế. Danh mục cho vay theo nhóm khách hàng của các Ngân hàng Thương mại tiếp tục thay đổi tích cực theo hướng giảm dần tỷ trọng cho vay các doanh nghiệp Nhà nước, tăng dần tỷ trọng cho vay đối với thành phần kinh tế phi nhà nước ( tỷ trọng dư nợ tín dụng khu vực nhà nước chiếm khoảng 39 %/ tổng d ư nợ vào 12/2002 và giảm xuống còn 34 % vào 12/2004 ). Đ iều này hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển của Việt Nam và thế giới vì khu vực kinh tế tư nhân là khu vực kinh tế năng động, phát triển nhanh và ngày càng có chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng thu nhập quốc dân. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu trong tổng d ư nợ của các Ngân hàng Thương mại Việt Nam vẫn còn ở mức cao hơn so với nhiều Ngân hàng các nước trong khu vực và trên thế giới. Công tác cung cấp, khai thác sử dụng thông tin tín d ụng tại nhiều Ngân hàng Thương mại vẫn còn yếu, còn có tình trạng một khách hàng vay vốn tại nhiều Ngân hàng Thương mại nhưng không có sự kiểm tra, đánh giá về mức độ rủi ro. Việc phân tích, đánh giá rủi ro khách hàng còn có nhiều bất cập, chưa hỗ trợ hiệu quả cho việc diễn ra quyết định cho vay và thu hồi nợ. Nguyên nhân của tình trạng này là do công tác quản trị rủi ro tín dụng chưa được tiến hành một cách bài b ản, nghiêm ngặt. Rủi ro tín dụng chưa được xác định, đo lường, đánh giá và kiểm soát một cách chặt chẽ, chưa phù hợp với thông lệ quốc tế và yêu cầu hội nhập. Để đảm bảo tăng trưởng tín dụng an toàn ,hiệu quả và bền vững, góp phần tăng trưởng, phù hợp với thông lệ quốc tế, đáp ứng yêu cầu của Ủy ban Basel (Basel II) về quản trị rủi ro trong hoạt động Ngân hàng, gần đây Ngân Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 hàng Nhà nước đã ban hành một số văn bản liên quan đến công tác quản trị rủi ro tín dụng nhằm ngăn ngừa và hạn chế rủi ro, như : - Chỉ thị số 02/2005/CT- N HNN ngày 20/4/2005 yêu cầu các Ngân hàng Thương mại tuân thủ đúng các quy định về cho vay, bảo lãnh, cho thuê tài chính, chiết khấu, bao thanh toán và bảo đảm tiền vay, bảo đảm tăng trưởng tín dụng phù hợp với khả năng huy động vốn, đảm bảo chú trọng, đến công tác quản trị rủi ro, kiểm tra, kiểm soát nội bộ. - Q uyết định 783/2005/QĐ – NHNN ngày 31/5/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà Nước sửa đổi bổ sung Quy chế cho vay của Ngân hàng Thương m ại đối với khách hàng. Các nội dung được sửa đổi quy định theo hướng trao nhiều quyền phán quyết, hoặc tạo cơ sở Pháp lý cho Tổ chức tín dụng chủ động thực hiện theo đặc thù kinh doanh – V í dụ : việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ là do Ngân hàng Thương m ại tự xem xét, quyết định trên cơ sở khả năng tài chính của mình và kết quả đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng. - Trước tình hình đ ó những đảm bảo an toàn vốn và ngăn chặn rủi ro tín dụng có thể xảy ra mang tính hệ thống. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đ ã ban hành các văn bản điều hành và yêu cầu lãnh đạo các Ngân hàng Thương mại nâng cao năng lực quản lý rủi ro và xử lý rủi ro tín dụng tồn đọng cũng như rủi ro tiềm ẩn :  Q uyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22-04-2005 của Thống đốc N gân hàng Nhà nước ban hành qui đ ịnh về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng mà công văn số 354/CV của NHNN b an hành ngày 10-07-2002. Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 Tuy nhiên quá trình thực hiện vẫn còn tồn tại dưới các hiện tượng dưới đây: + N hững năm 2005-2006 nhiều Ngân hàng Thương mại tập trung vốn cho vay các Công ty chứng khoán và môi giới chứng khoán tổng số dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản làm cho dư nợ tăng lên. + V ề chất lượng tín dụng : Theo báo cáo của các Tổ chức tín d ụng, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ giảm. Tuy nhiên, chất lượng tín dụng tại các Tổ chức tín dụng vẫn là vấn đề cần quan tâm vì : (i) Tỷ lệ nợ xấu các Tổ chức tín dụng được thanh tra cao hơn số liệu báo cáo; (ii) Sai phạm trong hoạt động tín dụng vẫn xảy ra phổ biến tại hầu hết các Tổ chức tín dụng được thanh tra; (iii) Tốc độ tăng trưởng tín dụng cao tại nhiều Tổ chức tín dụng chưa tương xứng với năng lực quản trị điều hành, đặc biệt là quản trị rủi ro ; (iv) Một số Tổ chức tín dụng tập trung cho vay kinh doanh các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao như chứng khoán, bất động sản. + Một số Tổ chức tín dụng mở rộng mạng lưới nhưng thiếu cán bộ có năng lực, kinh nghiệm, nhất là ở những vị trí chủ chốt nên khả năng quản trị, điều hành Ngân hàng còn hạn chế, kinh doanh kém hiệu quả, tỷ lệ nợ xấu cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro. + Một số Tổ chức tín d ụng chưa ban hành các quy định nội bộ theo quy định, hoặc chậm sửa đổi, thay thế các văn bản không còn phù hợp; có trường hợp văn bản quy định nội bộ của các Tổ chức tín dụng còn vi phạm các quy định của pháp luật. Bộ máy kiểm tra, kiểm toán nội bộ tại một số Tổ chức tín dụng hoạt động kém hiệu quả, chậm phát hiện sai phạm của Tổ chức tín dụng. Có những lúc Tổ chức tín dụng còn chưa thành lập được bộ máy kiểm toán nội bộ chuyên trách theo qui đ ịnh. Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 Đ ể chấn chỉnh tình hình Thống đốc Ngân hàng Nhà nước văn bản và kiên quyết điều hành, đó là :  Chỉ thị số 03/2007/CT-NHNN về việc điều hành chỉ tiêu cho vay các Tổ chức chứng khoán xuống mức dư nợ khống chế là 3 %/ tổng dư nợ.  Quyết định số 18/2007/QĐ-NHNN ngày 15 tháng 4 năm 2007 của Thống đ ốc Ngân hàng Nhà Nước về việc sửa đổ i bổ xung một số điều của quy định về p hân loại hỗ trợ, trích lập và sử dụng quỹ dự phòng về xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng ban hành theo q uyết định số 493/2005/QĐ-NHNN. Trên cơ sở 2 văn bản trên Hội đồng quản trị Ngân hàng Công thương Việt Nam cũng ra văn bản hướng dẫn thực hiện các Q uyết định của N gân hàng Nhà nước. * Quyết định số 234/QĐ-HĐQT-NHCT ngày 9-6 năm 2005, của HĐQT- NHCT-VN về việc ban hành quy chế về việc phân loại nợ, trích lập và sử dụng quỹ dự phòng đ ể xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Công thương. V ào năm 2007 cũng có Quyết định tiếp theo đó là: Quyết định số 296/QĐ-HĐQT-NHCT ngày 1-8 -2007 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của quy định về việc phân loại nợ, trích lập và sử dụng quỹ dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Công thương. 3 . Ngân hàng Công thương khu vực BĐ và nhiệm vụ xử lý rủi ro tín dụng theo Quyết định số 493 của Ngân hàng Công thương Việt Nam. a) Khái quát về Chi nhánh Ngân hàng Công thương - K hu vực BĐ - Tiền thân của Ngân hàng Công thương khu vực BĐ là Chi điếm Ngân hàng N hà nước. - Năm 1988 thực hiện Nghị định 53 của Hội đồng Bộ trưởng Chi điếm Ngân hàng BĐ được chuyển đổi thành một Chi nhánh Ngân hàng Thương m ại Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 quốc doanh với tên gọi là Chi nhánh Ngân hàng Công thương quận BĐ trực thuộc N gân hàng Công thương thành phố Hà Nội. - Trước những khó khăn vướng mắc về mô hình, vào ngày 1-4-1993- NHCT-VN thực hiện thí điểm mô hình tổ chức ngân hàng công thương hai cấp (TW- quận), xoá bỏ cấp trung gian là Ngân hàng công thương Hà Nội cùng với việc đổi mới và tăng cường công tác cán bộ, chi nhánh Ngân hàng Công thương quận BĐ một lần nữa được nâng cấp quản lý và chuyển đổi thành Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực BĐ theo quyết định số 67 -QĐ-NH5 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước V iệt N am. b ) Đ ặc điểm hoạt động tín dụng của Ngân hàng Công thương - K hu vực Hà Nội N gân hàng Công thương khu vực BĐ là chi nhánh loại lớn được Ngân hàng Công thương - V iệt Nam uỷ quyền theo dõi và cho vay nhiều Tổng Công ty, Tập đoàn kinh tế, và hoạt động tín dụng với kinh tế nhiều thành phần trên địa bàn, vì vậy trong cơ cấu bộ máy, có 3 Phòng Tín dụng là: + Phòng khách hàng doanh nghiệp lớn. + Phòng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ. + Phòng khách hàng cá nhân. Đ áng lưu ý là từ khi có Quyết định số 493 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về việc phân loại nợ, trích lập và xử lý nợ rủi ro thì Ngân hàng Công thương - khu vực BĐ đã thành lập thêm Phòng Q uản lý rủi ro và nợ có vấn đề. Tình hình cho vay của Ngân hàng Công thương - K hu vực BĐ trước những năm chưa có văn bản xủ lý nợ, có số dư nợ khá lớn và tập trung vào các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty (thường chiếm trên 50% số dư nợ cho vay nền kinh tế của Ngân hàng Công thương - BĐ). Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 c) Số nợ xấu cần được giải quyết. Nợ tồn C hỉ tiêu Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 đọng - Tổng dư nợ 2.816.000 2.360.000 2.643.000 + Nợ xấu tồn đọng 3 .120 tỷ trước năm 2001 + Nợ xấu quá hạn 77.361 68.337 80.446 cần xử lý + Dư nợ quá hạn 19.600 4.554 19.308 N hư vậy Ngân hàng Công thương BĐ có số nợ xấu tiềm ẩn rủi ro qua các năm cần phải xử lý theo từng năm 2005-2006 -2007 với số tương ứng là 77 tỷ - 68 tỷ vào 80 tỷ. Đ áng quan tâm hơn cả là phải quản lý và xử lý số nợ tồn đọng từ những năm trước 2001 lên tới 3000 tỷ. Năm 2005 mới xử lý đ ược 103 triệu đồng bằng 3,3%. Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 Phần Thứ hai PHÂN TÍCH N GUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ VÀ CÁC PHƯƠNG ÁN XỬ LÝ TÌNH HUỐNG 1. Nguyên nhân K hi phân tích nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng chúng ta đ ã đưa ra hai loại nguyên nhân đó là nguyên nhân các khách hàng gây nên và loại nguyên nhân thuộc về phía Ngân hàng nhưng phần lớn nguyên nhân chủ yếu vẫn là các khách hàng vay vốn gây ra rủi ro. a) Về phía doanh nghiệp. + Đó là một số doanh nghiệp nhà nước, tập đoàn kinh tế, hoạt động kém hiệu quả, buông lỏng quản lý, lãng phí, kém sức cạnh tranh, dựa dẫm ỷ lại vào nhà nước và vô trách nhiệm của m ột số lãnh đạo các doanh nghiệp này dẫn đến thua lỗ, mất vốn không trả được nợ cho Ngân hàng. + Đ ó là các chủ dự án, các giám đốc doanh nghiệp ngoài quốc doanh do trình độ điều hành, trình độ nhận thức pháp luật còn rất hạn chế, không nắm vững chủ trương chính sách, hoạt động vi phạm pháp luật. + Đó là nhiều doanh nghiệp tư nhân, Công ty trách nhiệm hữu hạn trong hoạt động sản xuất kinh doanh có biểu hiện làm ăn chụp giật, lừa đảo, cạnh tranh không lành mạnh, tẩu tán tài sản dưới nhiều hình thức và vi phạm pháp luật. + Thiếu thông tin, hoặc không đủ trình độ để xử lý thông tin, không năng động trong điều hành để tìm hướng làm mới, thị trường không có vốn để nâng cao năng lực sản xuất và năng lực cạnh tranh. + Một số doanh nghiệp do trình đ ộ, kinh nghiệm tổ chức sản xuất kinh doanh của chủ dự án yếu kém lỏng lẻo, lối sống buông thả dẫn tới nhiều doanh nghiệp có nguy cơ phá sản. Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 + Một bộ phận không nhỏ cán bộ công chức trong bộ máy công quyền của Nhà nước còn nhiều nhũng nhiễu, công quyền, cản trở sự phát triển của các doanh nghiệp. b. Về phía Ngân hàng. Nguyên nhân từ phía Ngân hàng đưa lại rủi ro thể hiện trên các mặt sau đây: Một là: Việc cho vay không tuân thủ đầy đủ cơ chế tín dụng do ngân hàng nhà nước ban hành. Hoạt động kinh doanh của các tổ chức tín dụng là do vận hành của nhiều cơ chế điều chỉnh trong đó cơ chế tín dụng ngân hàng là một trong những c ơ chế chủ yếu trực tiếp chi phối đến hoạt động kinh doanh của tổ chức này. V ì vậy, chúng ta có thể hiểu cơ chế tín dụng N gân hàng là phương thức kinh doanh của các tổ chức tín dụng trong từng giai đoạn nhất định. Chính vì vậy nó có nhiều biện pháp thể chế khác nhau hình thành một hệ thống văn bản. Từ năm 1990 thực hiện Pháp lệnh Ngân hàng N hà nước, Pháp lệnh Ngân hàng, Hợp tác xã tín d ụng và công ty tài chính và các văn bản quy phạm pháp luật khác, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành các cơ chế tín dụng, thường xuyên chỉnh sửa, bổ sung cho phù hợp với hệ thống pháp luật của Nhà nước và sự phát triển của thị trường tiền tệ, cụ thể như sau: N ăm 1997, Thống đốc N gân hàng Nhà nước đã ban hành các Quyết định chỉnh sửa, bổ sung một số điều của thể lệ tín dụng ngắn hạn theo Quyết định số 199/QĐ-NH1 và sửa đổi một số điều của thể lệ tín dụng trung và dài hạn theo Quyết định số 200/QĐ-NH ngày 28/6/1997 và Chỉ thị số 09CT-NH ngày 27-8- 1997 về một số điều kiện và thủ tục tín dụng. - Các cơ chế tín dụng đã thể chế hoá chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; về cơ b ản cơ chế tín dụng phù hợp với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, cá nhân và Tổ chức tín dụng; cơ chế tín dụng được Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 ban hành kịp thời cho đầu tư tín dụng theo mục tiêu, kế hoạch phát triển kinh tế nhà nước. Sau khi hai đạo luật về Ngân hàng ra đ ời đã trở thành lịch sử đầu tiên ở nước ta hoạt động N gân hàng có cơ sở pháp lý cao nhất đầy đủ từ trước đến nay. Ngân hàng Nhà nước đã nhanh chóng tổ chức học hỏi nước ngoài và tập trung các cán bộ chuyên môn đầu ngành soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật. Các Ngân hàng Thương mại,các Tổ chức tín dụng cũng tiến hành cụ thể hóa các văn b ản của Ngân hàng N hà nước để thực hiện phối hợp với từng bộ phận trực thuộc cụ thể là : * Không tuân thủ quy chế cho vay N gày 30/09/1988, Thống đốc Ngân hàng Nhà Nước ban hành Q uy chế cho vay Tổ chức tín dụng đối với khách hàng theo Quyết định số 324/1998/QĐ- NHNN1 quy chế này đã thực hiện đã khắc phục đ ược những hạn chế tồn tại do các quy chế trước đây chưa giải quyết được. Tuy nhiên, do thực tiễn của hoạt động kinh tế nước ta cũng như công cuộc Việt Nam chuẩn bị hội nhập đòi hỏi sự chuyển động nhiều hơn, nhanh hơn của các doanh nghiệp và hoạt động Ngân hàng do vậy việc thực hiện quy chế chưa được bao lâu những hạn chế tồn tại vẫn phát sinh và gây nhiều vướng mắc trong giải quyết. Vì vậy, Thống đốc NHNN lại tiếp tục ban hành quy chế 15/8/2000. Quy chế cho vay này thay thế cho Quy chế 324/1998/QĐ-NHNN1 nhằm nâng thêm một bước phù hợp với các văn b ản pháp luật có liên quan mới được thi hành của nền kinh tế như Luật doanh nghiệp sửa đổi, Luật Nhà đất, Luật phá sản v.v.. Bối cảnh ra đời của hai Q uy chế cho vay đối với khách hàng trên đây (số 324/1998 và số 284/2000) sau thời gian trong khu vực xảy ra khủng hoảng tài chính ở Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ đó là chất lượng tín dụng giảm sút vào những năm 1997-1998 nợ tín dụng xấu ở một số Ngân hàng Thương mại tăng cao nhiều doanh nghiệp thua lỗ dẫn đến phá sản kéo theo rủi Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam
Lớp Bồi dưỡng kiến thức Chuyên viên chính K2.08 ro tín d ụng của các N gân hàng Thương mại lên hàng ngàn tỉ đồng như Tamexco, Efco Minh Phụng. Quy chế cho vay số 284/2000/QĐ-NHNN bộc lộ nhiều thiếu sót. V ì vậy, ngày 31/12/2001, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ra Quyết định số 1267/2001/QĐ-NHNN về việc ban hành Quy chế cho vay cho Tổ chức tín dụng đối với khách hàng. Luật Ngân hàng ra đời vào thời điểm Việt Nam b ước vào thời kỳ tăng tốc xây dựng và hoàn thiện nhiều bộ luật của đất nước như: Luật kinh tế, một biến đổi và là động lực khác đó là việc Việt Nam cũng tăng tốc việc hội nhập khu vực và thế giới thể hiện đầy đủ nhất là một quá trình diễn ra việc đ àm phán đ ể gia nhập Tổ chức Thương m ại thế giới (WTO) mà đầu năm 2006 đã thành công, Việt Nam đã trở thành thành viên của tổ chức này. Với sự kiện quan trọng này, pháp luật Việt Nam cũng cần được sửa đổi điều chỉnh từng bước vừa bảo đảm tạo điều kiện cho kinh tế trong nước phát triển vừa phù hợp cho thông lệ quốc tế. Chính vì lẽ đó, quy chế cho vay của Tổ chức tín dụng đối với khách hàng theo Quyết định số 627/2001/QĐ/NHNN cũng được nhiều lần tiếp tục sửa đổi và bổ sung những nội dung mới như: - Quyết định số 127/2005/QĐ-NHNN ngày 03/2/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về việc sửa đổi bổ sung một số điểm của quy chế cho vay của Tổ chức tín dụng đối với khách hàng ban hành theo Quyết định 1627/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001 của Thống đốc Ngân hàng N hà nước. - Quyết định số 783/2005/QĐ-NHNN ngày 31/05/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về việc sửa đổi, bổ sung khoản 6 điều 1 của Quyết định số 127/2005/QĐ-NHNN, ngày 03/05/2005 của Thống đốc N gân hàng N hà nước. * Không thực hiện tốt quy chế bảo đảm tiền vay. V ậy khi đã có Luật N gân hàng cần phải có văn bản pháp quy dưới Luật tạo lập tính đồng bộ trong hoạt động cho vay vốn, vốn cho vay của N gân hàng Thương mại là vốn đi vay vốn huy động của đơn vị và của các tổ chức kinh tế Thái Minh Lượng - Ngâ n hàng Nhà nước Việt Nam