intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đề tài về 'Những giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) tại Việt Nam giai đoạn 2001-2005 '

Chia sẻ: TRAN DUC THOAN | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:78

161
lượt xem
46
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cùng với đầu tư trực tiếp nước ngoài, hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) hiện nay là nguồn tài chính rất quan trọng đối với Việt Nam trong sự nghiệp phát triển kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Với khoản ODA trị giá 17,5 tỷ USD mà các nhà tài trợ cam kết dành cho Việt Nam và 41% trong số đó đã được giải ngân trong 8 năm qua, ODA đã khẳng định vai trò của nó đối với nền kinh tế Việt Nam. Nguồn ngoại tệ này đóng góp một phần...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đề tài về 'Những giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) tại Việt Nam giai đoạn 2001-2005 '

  1. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp lời mở đầu Cïng víi ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) hiÖn nay lµ nguån tµi chÝnh rÊt quan träng ®èi víi ViÖt Nam trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Víi kho¶n ODA trÞ gi¸ 17,5 tû USD mµ c¸c nhµ tµi trî cam kÕt dµnh cho ViÖt Nam vµ 41% trong sè ®ã ®· ®îc gi¶i ng©n trong 8 n¨m qua, ODA ®· kh¼ng ®Þnh vai trß cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Nguån ngo¹i tÖ nµy ®ãng gãp mét phÇn quan träng ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu vèn vµ c¬ së h¹ tÇng, khoa häc kü thuËt thÊp kÐm ë níc ta. Bªn c¹nh ®ã, sù gia t¨ng cña nguån vèn ODA cßn gióp ChÝnh phñ ViÖt Nam trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi bøc xóc, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc y tÕ vµ gi¸o dôc c¬ b¶n. Trong qu¸ tr×nh thu hót vµ sö dông nguån vèn ODA thêi gian qua, møc gi¶i ng©n thÊp lu«n lu«n lµ chñ ®Ò th¶o luËn víi nhiÒu nhµ tµi trî song ph¬ng vµ ®a ph¬ng nh»m t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay vÉn cha cã sù tiÕn bé ®¸ng kÓ mµ cßn xuÊt hiÖn xu híng tèc ®é gi¶i ng©n chËm l¹i trong thêi gian gÇn ®©y. Gi¶i ng©n thÊp thÓ hiÖn sù kh«ng hiÖu qu¶ trong viÖc sö dông nguån vèn ODA vµ lµ mét sù l·ng phÝ lín, trong ®iÒu kiÖn nhu cÇu vÒ vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ cßn rÊt lín nh hiÖn nay. V× nh÷ng lý do trªn, t«i ®· chän ®Ò tµi "Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ®Èy nhanh tiÕn ®é gi¶i ng©n nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) t¹i ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2005 " lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cho bµi LuËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Môc tiªu cña ®Ò tµi lµ trªn c¬ së kh¸i qu¸t nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ ODA, ph©n tÝch thùc tr¹ng gi¶i ng©n ODA ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua ®Ó t×m ra nh÷ng tån 1
  2. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp t¹i, nguyªn nh©n vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy tèc ®é gi¶i ng©n ODA, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn nµy. Ngoµi phÇn lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn, bµi Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nµy ®îc bè côc nh sau: Ch¬ng I : C¬ së lý luËn chung vÒ nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) vµ gi¶i ng©n vèn ODA. Ch¬ng II : §¸nh gi¸ tæng quan vÒ t×nh h×nh gi¶i ng©n nguån vèn ODA t¹i ViÖt Nam giai ®o¹n 1993-1999. Ch¬ng III : Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ®Èy nhanh tiÕn ®é gi¶i ng©n ODA giai ®o¹n 2001-2005. 2
  3. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp chương I cơ sở lý luận chung về nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) I-Những lý luận cơ bản về ODA 1-Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña ODA 1.1-Kh¸i niÖm ODA lµ tªn gäi t¾t cña ba tõ tiÕng Anh Official Development Assistance cã nghÜa lµ Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc hay cßn gäi lµ ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. N¨m 1972, tæ chøc Hîp t¸c Kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn ®· ®a ra ®Þnh nghÜa nh sau: "ODA lµ mét giao dÞch chÝnh thøc ®îc thiÕt lËp víi môc ®Ých thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. §iÒu kiÖn tµi chÝnh cña giao dÞch nµy cã tÝnh chÊt u ®·i vµ thµnh tè viÖn trî kh«ng hoµn l¹i chiÕm Ýt nhÊt 25%". T¹i §iÒu I Quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ban hµnh ngµy 5-8-1977 cã nªu kh¸i niÖm vÒ ODA nh sau :" Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ®îc hiÓu lµ sù hîp t¸c ph¸t triÓn gi÷a níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi mét hay nhiÒu quèc gia, tæ chøc quèc tÕ, bao gåm c¸c h×nh thøc sau: 1) Hç trî c¸n c©n thanh to¸n. 2) Hç trî theo ch¬ng tr×nh. 3) Hç trî kü thuËt. 4) Hç trî theo dù ¸n. ODA bao gåm ODA kh«ng hoµn l¹i vµ ODA cho vay u ®·i cã yÕu tè kh«ng hoµn l¹i chiÕm Ýt nhÊt 25% gi¸ trÞ kho¶n vay. Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc bao gåm c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i , viÖn trî cã hoµn l¹i, hoÆc tÝn dông u ®·i cña c¸c chÝnh phñ, 3
  4. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp c¸c tæ chøc thuéc hÖ thèng Liªn Hîp Quèc, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ dµnh cho c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn. Nguån vèn ®a vµo c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn ®îc thùc hiÖn qua nhiÒu h×nh thøc: -Tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ( Official Development Finance - ODF ) lµ nguån tµi trî chÝnh thøc cña chÝnh phñ cho môc tiªu ph¸t triÓn. Nguån vèn nµy bao gåm ODA vµ c¸c h×nh thøc ODF kh¸c, ODA chiÕm tû träng chñ yÕu trong nguån ODF. -TÝn dông th¬ng m¹i tõ c¸c ng©n hµng ( Commercial Credit by Bank ) lµ nguån vèn chñ yÕu nh»m hç trî cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, th¬ng m¹i... -§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ( Foreign Direct Invesment - FDI ) lµ lo¹i h×nh kinh doanh mµ nhµ ®Çu t níc ngoµi bá vèn tù thiÕt lËp c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh cho riªng m×nh, tù ®øng ra lµm chñ së h÷u, tù qu¶n lý hoÆc thuª ngêi qu¶n lý (®Çu t 100% vèn ), hoÆc gãp vèn víi mét hay nhiÒu xÝ nghiÖp cña níc së t¹i thiÕt lËp c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, råi cïng c¸c ®èi t¸c cña m×nh lµm chñ së h÷u vµ cïng qu¶n lý c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh nµy ( xÝ nghiÖp liªn doanh ). -ViÖn trî cho kh«ng cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ( Nongovernment Organisation - NGO ). -TÝn dông t nh©n: lo¹i vèn nµy cã u ®iÓm lµ hÇu nh kh«ng g¾n víi c¸c rµng buéc chÝnh trÞ - x· héi, song c¸c ®iÒu kiÖn cho vay kh¾t khe ( thêi h¹n hoµn tr¶ vèn ng¾n vµ møc l·i suÊt cao), vèn ®îc sö dông chñ yÕu cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ thêng lµ ng¾n h¹n. Vèn nµy còng ®îc dïng cho ®Çu t ph¸t triÓn vµ mang tÝnh dµi h¹n. Tû träng cña vèn dµi h¹n trong tæng sè cã thÓ t¨ng lªn ®¸ng kÓ nÕu triÓn väng t¨ng trëng l©u dµi, ®Æc biÖt lµ t¨ng trëng xuÊt khÈu cña níc ®i vay lµ kh¶ quan. 4
  5. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp C¸c dßng vèn quèc tÕ nµy cã mèi quan hÖ rÊt chÆt chÏ víi nhau. NÕu mét níc kÐm ph¸t triÓn kh«ng nhËn ®îc vèn ODA ®ñ møc cÇn thiÕt ®Ó hÖn ®¹i ho¸ c¸c c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, th× còng khã cã thÓ thu hót ®îc c¸c nguån vèn FDI, còng nh vay vèn tÝn dông kh¸c ®Ó më réng kinh doanh. Nhng nÕu chØ t×m kiÕm c¸c nguån vèn ODA, mµ kh«ng t×m c¸ch thu hót c¸c nguån vèn FDI vµ c¸c nguån vèn tÝn dông kh¸c th× chÝnh phñ sÏ kh«ng cã ®ñ thu nhËp ®Ó tr¶ nî cho c¸c lo¹i vèn ODA. 1.2-§Æc ®iÓm cña nguån vèn ODA: -ODA lµ mét giao dÞch quèc tÕ, thÓ hiÖn ë chç hai bªn tham gia giao dÞch nµy kh«ng cã cïng quèc tÞch. Bªn cung cÊp thêng lµ c¸c níc ph¸t triÓn hay c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ. Bªn tiÕp nhËn thêng lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn hay c¸c níc gÆp khã kh¨n vÒ nguån lùc trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, kinh tÕ hay m«i trêng. -ODA thêng ®îc thùc hiÖn qua hai kªnh giao dÞch lµ kªnh song ph¬ng vµ kªnh ®a ph¬ng. Kªnh song ph¬ng, quèc gia tµi trî cung cÊp ODA trùc tiÕp cho chÝnh phñ quèc gia ®îc tµi trî. Kªnh ®a ph¬ng , c¸c tæ chøc quèc tÕ ho¹t ®éng nhê c¸c kho¶n ®ãng gãp cña nhiÒu níc thµnh viªn cung cÊp ODA cho quèc gia ®îc viÖn trî. §èi víi c¸c níc thµnh viªn th× ®©y lµ c¸ch cung cÊp ODA gi¸n tiÕp. -ODA lµ mét giao dÞch chÝnh thøc. TÝnh chÝnh thøc cña nã ®îc thÓ hiÖn ë chç gi¸ trÞ cña nguån ODA lµ bao nhiªu, môc ®Ých sö dông lµ g× ph¶i ®îc sù chÊp thuËn vµ phª chuÈn cña chÝnh phñ quèc gia tiÕp nhËn. Sù ®ång ý tiÕp nhËn ®ã ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n, hiÖp ®Þnh, ®iÒu íc quèc tÕ ký kÕt víi nhµ tµi trî. -ODA ®îc cung cÊp víi môc ®Ých râ rµng. Môc ®Ých cña viÖc cung cÊp ODA lµ nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña c¸c níc nghÌo. §«i lóc ODA còng ®îc sö dông ®Ó hç trî c¸c níc gÆp hoµn 5
  6. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n nh khñng ho¶ng kinh tÕ, thiªn tai, dÞch bÖnh...Do ®ã, cã lóc c¸c níc ph¸t triÓn còng ®îc nhËn ODA. Nhng kh«ng ph¶i lóc nµo môc ®Ých nµy còng ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu, nhiÒu khi c¸c nhµ tµi trî thêng ¸p ®Æt ®iÒu kiÖn cña m×nh nh»m thùc hiÖn nh÷ng toan tÝnh kh¸c. -ODA cã thÓ ®îc c¸c nhµ tµi trî cung cÊp díi d¹ng tµi chÝnh, còng cã khi lµ hiÖn vËt. HiÖn nay, ODA cã ba h×nh thøc c¬ b¶n lµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i (Ggant Aid), vèn vay u ®·i ( Loans Aid ) vµ h×nh thøc hçn hîp. 2-Ph©n lo¹i ODA 2.1-Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt -ODA kh«ng hoµn l¹i : §©y lµ nguån vèn ODA mµ nhµ tµi trî cÊp cho c¸c níc nghÌo kh«ng ®ßi hái ph¶i tr¶ l¹i. Còng cã mét sè níc kh¸c ®îc nhËn lo¹i ODA nµy khi gÆp ph¶i c¸c vÊn ®Ò nghiªm träng nh thiªn tai, dÞch bÖnh... §èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, nguån vèn nµy thêng ®îc cÊp díi d¹ng c¸c dù ¸n hç trî kü thuËt, c¸c ch¬ng tr×nh x· héi hoÆc hç trî cho c«ng t¸c chuÈn bÞ dù ¸n. ODA kh«ng hoµn l¹i thêng lµ c¸c kho¶n tiÒn nh- ng còng cã khi lµ hµng ho¸, vÝ dô nh l¬ng thùc, thuèc men hay mét sè ®å dïng thiÕt yÕu. ODA kh«ng hoµn l¹i thêng u tiªn vµ cung cÊp thêng xuyªn cho lÜnh vùc gi¸o dôc, y tÕ. C¸c níc Ch©u ¢u hiÖn nay dµnh mét phÇn kh¸ lín ODA kh«ng hoµn l¹i cho vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng, ®Æc biÖt lµ b¶o vÖ rõng vµ c¸c loµi thó quý. -ODA vèn vay u ®·i : ®©y lµ kho¶n tµi chÝnh mµ chÝnh phñ níc nhËn ph¶i tr¶ níc cho vay, chØ cã ®iÒu ®©y lµ kho¶n vay u ®·i. TÝnh u ®·i cña nã ®îc thÓ hiÖn ë møc l·i suÊt thÊp h¬n l·i suÊt th¬ng m¹i vµo thêi ®iÓm cho vay, thêi gian vay kÐo dµi, cã thÓ cã thêi gian ©n 6
  7. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp h¹n. Trong thêi gian ©n h¹n, nhµ tµi trî kh«ng tÝnh l·i hoÆc níc ®i vay ®îc tÝnh mét møc l·i suÊt ®Æc biÖt. Lo¹i ODA nµy thêng ®îc níc tiÕp nhËn ®Çu t vµo c¸c dù ¸n c¬ së h¹ tÇng x· héi nh x©y dùng ®êng x¸, cÇu c¶ng, nhµ m¸y...Muèn ®îc nhµ tµi trî ®ång ý cung cÊp, níc së t¹i ph¶i ®Ö tr×nh c¸c v¨n b¶n dù ¸n lªn c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cña chÝnh phñ níc tµi trî. Sau khi xem xÐt kh¶ thi vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n, c¬ quan nµy sÏ ®Ö tr×nh lªn chÝnh phñ ®Ó phª duyÖt. Lo¹i ODA nµy chiÕm phÇn lín khèi lîng ODA trªn thÕ giíi hiÖn nay. -H×nh thøc hçn hîp : ODA theo h×nh thøc nµy bao gåm mét phÇn lµ ODA kh«ng hoµn l¹i vµ mét phÇn lµ ODA vèn vay u ®·i. §©y lµ lo¹i ODA ®îc ¸p dông phæ biÕn trong thêi gian gÇn ®©y. Lo¹i ODA nµy ®îc ¸p dông nh»m môc ®Ých n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn nµy. 2.2-Ph©n lo¹i theo môc ®Ých: -Hç trî c¬ b¶n: lµ nh÷ng nguån lùc ®îc cung cÊp ®Ó ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi vµ m«i trêng. ®©y thêng lµ nh÷ng kho¶n cho vay u ®·i. -Hç trî kü thuËt : lµ nh÷ng nguån lùc dµnh cho chuyÓn giao tri thøc, c«ng nghÖ, x©y dùng n¨ng lùc, tiÕn hµnh nghiªn cøu c¬ b¶n hay nghiªn cøu tiÒn ®Çu t ph¸t triÓn thÓ chÕ vµ nguån nh©n lùc...Lo¹i hç trî nµy chñ yÕu lµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i. 2.3-Ph©n lo¹i theo ®iÒu kiÖn : -ODA kh«ng rµng buéc : Lµ viÖc sö dông nguån tµi trî kh«ng bÞ rµng buéc bëi nguån sö dông hay môc ®Ých sö dông. -ODA cã rµng buéc : +Rµng buéc bëi nguån sö dông: Cã nghÜa lµ nguån ODA ®îc cung cÊp dµnh ®Ó mua s¾m hµng ho¸, trang thiÕt bÞ hay dÞch vô chØ giíi h¹n cho mét sè c«ng ty do níc tµi trî së h÷u hoÆc kiÓm so¸t 7
  8. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ( ®èi víi viÖn trî song ph¬ng ), hoÆc c«ng ty cña c¸c níc thµnh viªn (®èi víi viÖn trî ®a ph¬ng). +Rµng buéc bëi môc ®Ých sö dông: NghÜa lµ níc nhËn viÖn trî chØ ®îc cung cÊp nguån vèn ODA víi ®iÒu kiÖn lµ ph¶i sö dông nguån vèn nµy cho nh÷ng lÜnh vùc nhÊt ®Þnh hay nh÷ng dù ¸n cô thÓ. -ODA rµng buéc mét phÇn: Níc nhËn viÖn trî ph¶i dµnh mét phÇn ODA chi ë níc viÖn trî (nh mua s¾m hµng ho¸ hay sö dông c¸c dÞch vô cña níc cung cÊp ODA), phÇn cßn l¹i cã thÓ chi ë bÊt cø ®©u. 2.4-Ph©n lo¹i theo h×nh thøc: -Hç trî dù ¸n: §©y lµ h×nh thøc chñ yÕu cña ODA ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n cô thÓ. Nã cã thÓ lµ hç trî c¬ b¶n hoÆc hç trî kü thuËt, cã thÓ lµ cho kh«ng hoÆc cho vay u ®·i. -Hç trî phi dù ¸n: Lµ lo¹i ODA ®îc nhµ tµi trî cung cÊp trªn c¬ së tù nguyÖn. NhËn thøc vÒ c¸c vÊn ®Ò bøc xóc ë níc së t¹i, nhµ tµi trî yªu cÇu chÝnh phñ níc së t¹i ®îc viÖn trî nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n ®ã. Khi ®îc chÝnh phñ chÊp thuËn th× viÖc viÖn trî ®îc tiÕn hµnh theo ®óng tho¶ thuËn cña hai bªn. Lo¹i ODA nµy thêng ®îc cung cÊp kÌm theo nh÷ng ®ßi hái tõ phÝa chÝnh phñ níc tµi trî. Do ®ã, chÝnh phñ níc nµy ph¶i c©n nh¾c kü c¸c ®ßi hái tõ phÝa nhµ tµi trî xem cã tho¶ ®¸ng hay kh«ng. NÕu kh«ng tho¶ ®¸ng th× ph¶i tiÕn hµnh ®µm ph¸n nh»m dung hoµ ®iÒu kiÖn cña c¶ hai phÝa. Lo¹i ODA nµy thêng cã møc kh«ng hoµn l¹i kh¸ c¸o, bao gåm c¸c lo¹i h×nh sau: +Hç trî c¸n c©n thanh to¸n: Trong ®ã thêng lµ hç trî tµi chÝnh trùc tiÕp (chuyÓn giao tiÒn tÖ) hoÆc hç trî hµng ho¸, hay hç trî xuÊt nhËp khÈu. Ngo¹i tÖ hoÆc hµng ho¸ ®îc chuyÓn vµo qua h×nh thøc nµy cã thÓ ®îc sö dông ®Ó hç trî cho ng©n s¸ch. 8
  9. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp +Hç trî tr¶ nî: Nguån ODA cung cÊp dïng ®Ó thanh to¸n nh÷ng mãn nî mµ níc nhËn viÖn trî ®ang ph¶i g¸nh chÞu. +ViÖn trî ch¬ng tr×nh: Lµ kho¶n ODA dµnh cho mét môc ®Ých tæng qu¸t víi thêi gian x¸c ®Þnh mµ kh«ng ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nã sÏ ®îc sö dông nh thÕ nµo. 3-Nguån gèc lÞch sö cña ODA Sau §¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø II, nÒn kinh tÕ thÕ giíi l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng nghiªm träng. NhiÒu níc tham chiÕn bÞ thiÖt h¹i nÆng nÒ vÒ c¶ ngêi vµ cña. Víi môc ®Ých vùc dËy nÒn kinh tÕ thÕ giíi, nhiÒu tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ ®· ®îc thµnh lËp vµo thêi kú nµy. Mét trong nh÷ng kÕ ho¹ch t¸i thiÕt kinh tÕ lóc ®ã lµ kÕ ho¹ch Marshall, tiÒn th©n cña h×nh thøc hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc sau nµy, cã môc ®Ých lµ hç trî c¸c níc ch©u ¢u kh«i phôc l¹i nÒn kinh tÕ ®· bÞ chiÕn tranh tµn ph¸. Ngµy 14-12-1960, t¹i Paris, Tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¢u (OEEC ), tiÒn th©n cña tæ chøc Hîp t¸c Kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn (OECD) ®îc thµnh lËp ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch Marshall. C¸c níc tham dù héi nghÞ Paris ®· thèng nhÊt môc tiªu cña Tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¢u gåm: -C¶i thiÖn møc sèng vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng cña c¸c níc thµnh viªn. -§¹t ®îc tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao vµ bÒn v÷ng, duy tr× sù æn ®Þnh vÒ tµi chÝnh. -Hç trî c¸c níc kh¸c ®Æc biÖt lµ c¸c níc thµnh viªn vµ c¸c níc chÞu sù tµn ph¸ nÆng nÒ sau chiÕn tranh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. -T¨ng cêng ph¸t triÓn th¬ng m¹i quèc tÕ dùa trªn c¬ së ®a ph- ¬ng.Tæ chøc nµy ban ®Çu cã 19 thµnh viªn gåm cã ¸o, BØ, Cana®a, §an M¹ch, Ph¸p, §øc, Hy L¹p, Aix¬len, ý , Lucx¨mbua, Hµ Lan, Na Uy, Bå §µo Nha, Thôy Sü, Thôy §iÓn, Thæ NhÜ Kú, Anh vµ Mü. C¸c níc 9
  10. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp gia nhËp thªm sau ®ã lµ NhËt B¶n (n¨m 1964), PhÇn Lan (n¨m 1969), ¤xtr©ylia (n¨m 1971), Niuzil©n (n¨m1973) vµ Mªhic« (n¨m 1994). OECD thµnh lËp nhiÒu uû ban ®Ó ph©n chia quyÒn h¹n vµ nhiÖm vô trong ho¹t ®éng cña m×nh. Mét trong sè ®ã lµ ñy ban hç trî ph¸t triÓn (DAC). §©y lµ ñy ban chuyªn cung cÊp ODA d¹ng tµi chÝnh cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Thµnh viªn cña ñy ban nµy gåm cã Mü, NhËt B¶n, Ph¸p, §øc, Hµ Lan, V¬ng Quèc Anh, Cana®a, Thôy §iÓn, §an M¹ch, ý, Na Uy, ¤xtr©ylia, Thôy Sü, T©y Ban Nha, BØ, ¸o, PhÇn Lan, Bå §µo Nha, Ailen, Niuzil©n, Luxc¨mbua vµ ñy ban ch©u ¢u. Ban ®Çu, OECD chØ tËp trung viÖn trî cho c¸c níc tham chiÕn trong chiÕn tranh thÕ giíi thø II vµ c¸c níc bÞ chiÕn tranh tµn ph¸. Sau khi kinh tÕ c¸c níc nµy ®· ®îc phôc håi, viÖc viÖn trî ®îc më réng ra c¸c quèc gia kh¸c víi môc ®Ých thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ trªn toµn thÕ giíi. Trong thêi kú chiÕn tranh l¹nh, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn thuéc phe X· héi chñ nghÜa trong ®ã cã ViÖt Nam hÇu nh kh«ng nhËn ®îc sù viÖn trî trùc tiÕp tõ c¸c níc thuéc DAC mµ chØ nhËn gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ vµ Liªn Hîp Quèc. ViÖt Nam trong nhiÒu n¨m liÒn chñ yÕu nhËn viÖn trî tõ Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u. Thêi kú nµy viÖc cung cÊp ODA chÞu ¶nh hëng rÊt nhiÒu bëi yÕu tè chÝnh trÞ. Sau khi Liªn X« vµ hÖ thèng X· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u tan r·, c¸c níc X· héi chñ nghÜa kh¸c ®· ph¶i tiÕn hµnh c¶i c¸ch chÝnh trÞ cho phï hîp víi t×nh h×nh míi, c¸c níc t b¶n ®· nèi l¹i viÖn trî cho ViÖt Nam, Trung Quèc vµ Cuba. Nh×n chung hiÖn nay, vÊn ®Ò chÝnh trÞ kh«ng cßn ¶nh hëng nhiÒu tíi viÖc cung cÊp ODA n÷a. Nhê nh÷ng c¶i c¸ch mang tÝnh chÊt tÝch cùc, níc ta nhËn ®îc sù ñng hé ngµy cµng lín cña céng ®ång c¸c nhµ tµi trî. 10
  11. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trong nh÷ng n¨m qua, ho¹t ®éng cña viÖn trî chÝnh thøc ®· gãp nhiÒu c«ng søc cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ toµn thÕ giíi vµ gi¶m kho¶ng c¸ch giµu nghÌo gi÷a c¸c quèc gia. Mét sè níc ®· v¬n lªn tõ ®ãi nghÌo vµ l¹c hËu nh NhËt B¶n, Hµn Quèc, Mªhic«... ®· chøng minh cho nh÷ng thµnh c«ng cña ODA trªn thÕ giíi. Bªn c¹nh ®ã, ODA trong nh÷ng n¨m qua cßn béc lé nhiÒu khiÕm khuyÕt. Tuy vËy nã vÉn ®ãng vai trß quan träng trong con ®êng ph¸t triÓn cña toµn nh©n lo¹i. 4- Vai trß cña ODA ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn: Trong mçi x· héi lu«n tån t¹i sù ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kh«ng sinh lîi. Ch¼ng h¹n nh trong lÜnh vùc m«i trêng, c¸c c«ng nh©n thu dän vÖ sinh cã thÓ bÞ coi lµ "¨n b¸m" x· héi bëi lÏ c«ng viÖc cña hä ch¼ng lµm ra mét ®ång cña c¶i nµo cho x· héi c¶. ThÕ nhng chØ thiÕu hä mét tuÇn hay mét ngµy th«i th× mïi xó uÕ sÏ bèc lªn nång nÆc c¶ thµnh phè. Cã hay kh«ng tån t¹i cña mét c«ng viªn c©y xanh còng ch¼ng ph¶i lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña bÊt cø ai, nhng nÕu kh«ng cã nã th× mäi ngêi sÏ kh«ng cã chç nghØ ng¬i, gi¶i trÝ sau nh÷ng giê lµm viÖc c¨ng th¼ng. §©y lµ nh÷ng lÜnh vùc mµ t nh©n hÇu nh kh«ng quan t©m ®Çu t mÆc dï nã gi÷ vai trß thiÕt yÕu ®èi víi bÊt kú x· héi hiÖn ®¹i nµo ngµy nay. Bëi v× lÜnh vùc nµy kh«ng sinh lêi, nÕu cã th× còng cÇn thêi gian thu håi vèn l©u. H·y thö tëng tîng mét thµnh phè kh«ng cã bãng d¸ng c«ng nh©n quÐt r¸c hay mét c«ng viªn c©y xanh th× ®iÒu g× sÏ x¶y ra. Ch¾c ch¾n, ngêi ta sÏ kh«ng chÞu næi sù « nhiÔm m«i trêng nÆng nÒ mµ chÝnh hä lµ nguyªn nh©n g©y ra. M«i trêng kh«ng sinh lîi ®· ®µnh, ngay c¶ nh÷ng lÜnh vùc cã sinh lîi nhng hiÖu qu¶ kinh tÕ chËm nh giao th«ng, thuû lîi, ®iÖn, níc... còng ch¼ng cã c¸ nh©n nµo d¸m bá tiÒn ra ®Ó x©y dùng. V× nã ®ßi hái vèn lín vµ thêi gian thu håi chËm. Do ®ã c¸c c«ng tr×nh céng céng thêng ph¶i do Nhµ níc ®Çu t thùc hiÖn. 11
  12. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ThÕ nhng, ChÝnh phñ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn l¹i gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc c«ng céng. §©y hÇu hÕt lµ c¸c níc nghÌo, ®êi sèng nh©n d©n cßn nhiÒu khã kh¨n. Do ®ã, cã rÊt Ýt vèn tÝch lòy cho ®Çu t ph¸t triÓn. D©n nghÌo th× sè tiÒn thu ng©n s¸ch còng kh«ng ®îc lµ bao, kh«ng ®ñ ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, h¹ tÇng kü thuËt. C¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn hÇu hÕt ®Òu ®i lªn tõ mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp, c¬ së vËt chÊt, kü thuËt l¹c hËu. V× vËy vÊn ®Ò ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®ang trë lªn hÕt søc cÊp b¸ch. Xu híng quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang lµ ®iÒu kiÖn b¾t buéc c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ph¶i t×m mäi c¸ch n©ng cao hiÖu qu¶, tÝnh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ vµ vÊn ®Ò thiÕu vèn ®ang lµ trë ng¹i lín nhÊt trªn con ®êng t×m kiÕm sù ph¸t triÓn cña c¸c níc nµy. Hµng n¨m, víi tinh thÇn nh©n ®¹o cao c¶, c¸c níc ph¸t triÓn ®· cung cÊp mét khèi lîng ODA ®¸ng kÓ trÞ gi¸ hµng tr¨m tû USD cho c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn. khèi lîng ODA ®ã cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi c¸c níc nµy, nã cho phÐp hä cã mét kho¶n tiÒn ®Ó gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò cÊp thiÕt, vµ ®Çu t vµo h¹ tÇng c¬ së, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng. Cã thÓ nãi, mét hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng tèt sÏ lµ nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn cña mét ®Êt níc. Tuy nhiªn, hÇu hÕt c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng l¹c hËu, kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu cho ph¸t triÓn kinh tÕ. HiÖn nay, xu híng chung cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn lµ t×m c¸ch thu hót nguån vèn ®Çu t níc ngoµi (FDI vµ ODA), bæ sung cho nguån vèn eo hÑp trong níc. Nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI), cã u ®iÓm lµ khèi lîng vèn ®Çu t lín vµ níc tiÕp nhËn kh«ng ph¶i chÞu g¸nh nÆng nî nÇn. Nhng nÕu muèn thu hót ®îc nhiÒu nguån vèn FDI th× ®ßi hái c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ph¶i cã mét hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng tèt, mét m«i trêng kinh doanh thuËn lîi. §©y lµ 12
  13. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nh÷ng yÕu tè mµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cßn thiÕu. NÕu chØ thu hót riªng vèn FDI th× kh«ng ®ñ nhu cÇu ngµy cµng cao vÒ vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. V× vËy, ph¶i thu hót nguån vèn ODA ®Ó bæ sung nhu cÇu vÒ vèn. ODA cã u ®iÓm lµ níc tiÕp nhËn ®îc chñ ®éng trong viÖc sö dông nguån vèn nµy vµo nh÷ng lÜnh vùc mµ m×nh quan t©m. Ngoµi viÖc sö dông vèn ODA ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kh¸c cña ®Êt níc th× ODA cã thÓ tËp trung cho viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, lµm cho m«i trêng kinh doanh thuËn lîi h¬n. §iÒu nµy sÏ gãp phÇn tÝch cùc t¨ng kh¶ n¨ng thu hót nguån vèn FDI cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. II- sự cần thiết phải tăng cường thu hút và đ ẩy nhanh ti ến đ ộ gi ải ngân nguồn vốn ODA để phát triển nền kinh tế Việt Nam 1-Mét sè h×nh thøc chñ yÕu cña ODA ë ViÖt Nam 1.1-Hç trî theo ch¬ng tr×nh H×nh thøc nµy thêng tËp trung gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi nh y tÕ, gi¸o dôc vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi kh¸c... C¸c ch¬ng tr×nh thêng ®îc phÝa nhµ tµi trî chñ ®éng ®Ò xuÊt. §èi víi lÜnh vùc y tÕ, mét sè ch¬ng tr×nh chñ yÕu cña h×nh thøc nµy lµ ch¬ng tr×nh b¶o vÖ søc khoÎ sinh s¶n, ch¬ng tr×nh tiªm chñng cho trÎ s¬ sinh, ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, ch¬ng tr×nh thanh to¸n mét sè bÖnh x· héi, x©y míi vµ c¶i t¹o hÖ thèng tr¹m x¸, ch¬ng tr×nh phÉu thuËt nô cêi, ch¬ng tr×nh cÊp thuèc miÔn phÝ cho mét sè vïng s©u, vïng xa... C¸c ch¬ng tr×nh hç trî cho ngµnh y tÕ thêng mang tÝnh nh©n ®¹o cao vµ rÊt ®îc sù quan t©m cña c¸c tæ chøc quèc tÕ. §èi víi lÜnh vùc gi¸o dôc, mét sè h×nh thøc chñ yÕu lµ x©y míi vµ c¶i t¹o trêng häc cho mét sè tØnh gÆp khã kh¨n, ch¬ng tr×nh cÊp häc bæng cho sinh viªn ®¹i häc, ch¬ng tr×nh ®µo t¹o ®¹i häc vµ sau ®¹i häc... 13
  14. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ngoµi ra h×nh thøc nµy cßn bao gåm nhiÒu ch¬ng tr×nh kh¸c nh ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ch¬ng tr×nh cÊp c©y vµ con gièng cho bµ con n«ng d©n, ch¬ng tr×nh níc s¹ch n«ng th«n... §èi víi ViÖt Nam, h×nh thøc ODA hç trî theo ch¬ng tr×nh kh¸ quan träng, nã ®¶m b¶o cho chóng ta mét sù ph¸t triÓn hµi hoµ, bÒn v÷ng. Tuy vËy khèi lîng ODA thêi gian qua dµnh cho h×nh thøc nµy cha nhiÒu, míi chØ gi¶i quyÕt ®îc mét sè vÊn ®Ò cÊp b¸ch nhÊt. Do ®ã, trong thêi gian tíi chóng ta ph¶i t¨ng cêng thu hót ODA hç trî cho c¸c ch¬ng tr×nh. 1.2-Hç trî theo dù ¸n H×nh thøc nµy kh¸ phæ biÕn ë ViÖt Nam thêi gian qua. Hç trî theo dù ¸n thêng ®îc thùc hiÖn b»ng nguån vèn vay u ®·i vµ hçn hîp. C¸c dù ¸n thêng ph¶i ®¸p øng ®îc mét sè yªu cÇu tõ phÝa c¸c nhµ tµi trî. H×nh thøc nµy thêng phæ biÕn ë lÜnh vùc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kü thuËt nh giao th«ng, thñy lîi, n¨ng lîng; c¬ së h¹ tÇng x· héi vµ lÜnh vùc n«ng, l©m, ng nghiÖp. Khèi lîng ODA dµnh cho hç trî dù ¸n lµ rÊt lín, chiÕm phÇn lín lîng vèn mµ c¸c nhµ tµi trî cam kÕt dµnh cho ViÖt Nam kÓ tõ n¨m 1993 ®Õn nay. §©y lµ h×nh thøc rÊt quan träng bëi v× nã gãp phÇn t¹o ®ùng c¬ së vËt chÊt thóc ®Èy nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn. 1.3-Hç trî c¸n c©n thanh to¸n Chi ng©n s¸ch cña níc ta thêi gian qua thêng lín h¬n thu hµng chôc ngµn tû ®ång mçi n¨m. Béi chi ng©n s¸ch còng lµ t×nh tr¹ng chung cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. C¸c nhµ tµi trî ®· sö dông h×nh thøc hç trî c¸n c©n thanh to¸n nh mét c«ng cô ®Ó gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh cña thÞ trêng tµi chÝnh quèc tÕ vµ gióp ®ì mét phÇn chÝnh phñ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn gi¶m nhÑ g¸nh nÆng béi chi ng©n s¸ch. H×nh thøc nµy cha ph¸t triÓn ë ViÖt Nam vµ chñ yÕu ®îc thùc hiÖn 14
  15. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp b»ng c¸c kho¶n vay u ®·i nhá. 1.4-Hç trî kü thuËt §©y lµ mét h×nh thøc ODA quan träng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng níc cã tr×nh ®é kü thuËt l¹c hËu nh ViÖt Nam. H×nh thøc nµy ®îc thùc hiÖn díi d¹ng c¸c ch¬ng tr×nh hîp t¸c kü thuËt nh: ch¬ng tr×nh cö chuyªn gia, ch¬ng tr×nh ®µo t¹o c¸n bé kü thuËt, ch¬ng tr×nh cung cÊp trang thiÕt bÞ... Thêi gian qua, c¸c ch¬ng tr×nh nµy ®· ®ãng gãp mét phÇn quan träng vµo viÖc n©ng cao tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé kü thuËt vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ ë ViÖt Nam. 2-Sù cÇn thiÕt ph¶i t¨ng cêng thu hót vµ ®Èy nhanh tiÕn ®é gi¶i ng©n nguån vèn ODA ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam §i lªn tõ mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp, ®Êt níc ta cßn nghÌo nµn vµ l¹c hËu, hiÖn nay chóng ta cha cã ®ñ c¸c tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho mét sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ víi tèc ®é nhanh trong khi nÒn kinh tÕ nhá bÐ ®ang thiÕu vèn nghiªm träng vµ tiÕt kiÖm trong níc cßn qu¸ thÊp th× cÇn ph¶i bæ sung vèn ®Çu t b»ng khèi lîng lín nguån vèn níc ngoµi. Huy ®éng vèn níc ngoµi rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Ó hoµ nhËp víi kinh tÕ thÕ giíi, trong ®ã tranh thñ vèn ODA lµ mét chñ tr¬ng lín cña níc ta tõ giai ®o¹n më cöa. C¸c c«ng tr×nh thuéc lÜnh vùc c¬ së h¹ tÇng cña níc ta hiÖn nay ®· xuèng cÊp nghiªm träng, kh«ng thÓ duy tr× ph¸t triÓn kinh tÕ l©u dµi. HÖ thèng giao th«ng ®êng bé ch¾p v¸. §Ó n©ng cÊp, c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng quèc gia xuyªn suèt tõ nay ®Õn n¨m 2005, mçi n¨m chóng ta cÇn hµng chôc ngµn tû ®ång, ®ã lµ cha kÓ ®Õn hÖ thèng giao th«ng néi tØnh. HÖ thèng giao th«ng ®êng thñy ®îc x©y dùng tõ nhiÒu n¨m nay l¹i kh«ng ®îc quan t©m b¶o dìng hµng n¨m nªn kh«ng 15
  16. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu vËn chuyÓn hµng ho¸. Muèn phôc vô tèt cho xuÊt khÈu th× tríc m¾t ph¶i n©ng cÊp mét sè c¶ng quan träng nh c¶ng Sµi Gßn, c¶ng H¶i Phßng, c¶ng §µ N½ng; ph¶i x©y míi vµ n©ng cÊp c¸c cÇu c¶ng vµ hÖ thèng kho b·i cña c¸c c¶ng nµy. HÖ thèng s©n bay còng cÇn ®îc c¶i t¹o hµng n¨m cho phï hîp víi nhu cÇu. HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c ®· ph¸t triÓn rÊt nhanh thêi gian qua cÇn tiÕp tôc ph¸t huy vµ cã mét sè ®æi míi cho thÝch hîp h¬n. Mçi ngµnh nµy còng cÇn ®Çu t hµng tr¨m, hµng ngµn tû ®ång. Bªn c¹nh ®ã, c¸c vÊn ®Ò cò cßn tån t¹i vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi míi n¶y sinh còng ®ßi hái ph¶i cã nguån lùc ®Ó gi¶i quyÕt. Mét x· héi kh«ng thÓ ph¸t triÓn bÒn v÷ng nÕu trÎ em kh«ng ®îc ®i häc, ngêi giµ vµ ngêi tµn tËt kh«ng ®îc ch¨m sãc, bÖnh dÞch kh«ng ®îc thanh to¸n... Do ®ã ph¸t triÓn con ngêi lµ chiÕn lîc cña §¶ng ta trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®ã mçi n¨m chÝnh phñ ph¶i chi hµng chôc ngµn tû ®ång. HiÖn nay c¸c kho¶n thu cña ng©n s¸ch kh«ng ®ñ ®¸p øng c¸c nhu cÇu trªn. ThuÕ lµ nguån thu chñ yÕu nhng mçi n¨m vÉn bÞ thÊt thu mét sè lîng lín. N¨m 1999 tæng thu ng©n s¸ch cña Nhµ níc kho¶ng trªn 70.000 tû ®ång trong khi tæng c¸c kho¶n chi xÊp xØ 90.000 tû ®ång. Nh vËy chóng ta ph¶i bï ®¾p béi chi ng©n s¸ch kho¶ng 20.000 tû ®ång. Do ®ã, viÖc thu hót nguån lùc bªn ngoµi sÏ gióp chÝnh phñ trong viÖc gi¶m béi chi ng©n s¸ch. KÓ tõ n¨m 1987, c¸c c«ng ty níc ngoµi ®îc phÐp chÝnh thøc ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. Khèi lîng vèn cña c¸c c«ng ty nµy ®· gióp ®ì rÊt nhiÒu cho chÝnh phñ trong viÖc kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu vèn. ChÝnh nhê quyÕt ®Þnh më cöa nµy, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· cã bíc t¨ng trëng vît bËc trong h¬n 10 n¨m qua, quan hÖ s¶n xuÊt tá ra phï hîp h¬n, lùc lîng lao ®éng ®îc gi¶i phãng, nÕn kinh tÕ trong níc ph¸t triÓn c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u, vÒ c¬ b¶n nÒn kinh tÕ ®· tho¸t 16
  17. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp khái cuéc khñng ho¶ng kÐo dµi hµng chôc n¨m qua. Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã vai trß rÊt lín trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc, tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã nã còng béc lé nh÷ng mÆt h¹n chÕ. Nhµ ®Çu t chØ quan t©m bá vèn ®Çu t vµo nh÷ng lÜnh vùc cã kh¶ n¨ng sinh lîi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ nhanh. §iÒu nµy ®· g©y ra sù ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi trong nÒn kinh vµ kh«ng thùc hiÖn ®îc nhiÒu môc tiªu kinh tÕ-x· héi kh¸c. Ngoµi ra cßn cã nguy c¬ mÊt æn ®Þnh nÒn kinh tÕ, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997 võa qua cña c¸c níc khu vùc §«ng Nam ¸ lµ mét minh chøng cô thÓ. Tríc t×nh h×nh ®ã, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· nhËn thøc râ tÇm quan träng ®Æc biÖt cña nguån vèn ODA ®èi víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt níc. Do ®ã, ph¶i t¨ng cêng kh¶ n¨ng thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn nµy. HiÖn nay, viÖc gi¶i ng©n chËm ®ang lµ mét tån t¹i rÊt lín cÇn sím ®îc kh¾c phôc. Thêi gian qua, ViÖt Nam ®· kh¸ thµnh c«ng trong viÖc vËn ®éng, thu hót nguån vèn ODA th«ng qua viÖc tæ chøc Héi nghÞ c¸c nhµ tµi trî (CG). KÕt qu¶ cña nh÷ng nç lùc trªn lµ 15,14 tû USD vèn ODA mµ céng ®ång c¸c nhµ tµi trî ®· cam kÕt dµnh cho ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1993-1999. Tuy nhiªn, muèn cã ®îc sè vèn nµy ®Ó ®Çu t vµo c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n th× cßn lµ mét qu¸ tr×nh tõ x¸c ®Þnh dù ¸n, chuÈn bÞ dù ¸n, thÈm ®Þnh dù ¸n, ®µm ph¸n vay vèn vµ phª duyÖt kho¶n vay cho tíi thùc hiÖn dù ¸n. Cã thÓ hiÓu, ®Ó ®a nh÷ng ®ång vèn ODA mµ c¸c nhµ tµi trî ®· cam kÕt vµo thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n chÝnh lµ qu¸ tr×nh gi¶i ng©n vèn ODA. Nh vËy, muèn tËn dông tèt nguån vèn ODA, biÕn nh÷ng cam kÕt cña c¸c nhµ tµi trî thµnh hiÖn thùc, chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt triÖt ®Ó nh÷ng yÕu tè g©y c¶n trë qu¸ tr×nh gi¶i ng©n nguån vèn nµy. Cã t¨ng ®îc tû lÖ gi¶i ng©n th× viÖc thu hót nguån vèn ODA míi thùc sù cã t¸c dông. §Èy nhanh tiÕn ®é gi¶i ng©n míi lµm cho ®ång vèn ODA thùc sù ®i vµo cuéc sèng 17
  18. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp gãp phÇn tÝch cùc vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m qua, vèn ODA thùc hiÖn ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, trong ®ã cã nhiÒu dù ¸n ®· hoµn thµnh vµ cã t¸c ®éng tÝch cùc, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Nguån vèn ODA ®· ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn hiÖn nay cña ngµnh n¨ng lîng. Mét lo¹t c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt ®iÖn ®· ®îc x©y dùng b»ng vèn ODA nh nhµ m¸y NhiÖt ®iÖn Phó Mü, nhµ m¸y NhiÖt ®iÖn Ph¶ L¹i, Thñy ®iÖn Hµm ThuËn - §a Mi... ViÖc x©y dùng nh÷ng nhµ m¸y nµy lµm gi¶m bít sù qu¸ t¶i cña m¹ng líi ®iÖn Quèc gia, ®¸p øng nhu cÇu vÒ n¨ng lîng ®iÖn ngµy cµng cao cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. Nh÷ng c«ng tr×nh giao th«ng chñ chèt cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®îc thùc hiÖn b»ng nguån vèn ODA nh c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ ph¸t triÓn c¸c ®êng quèc lé huyÕt m¹ch (Quèc lé 1, Quèc lé 5, Quèc lé 18, x©y dùng cÇu Mü ThuËn...). Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ miÒn nói ®îc sù hç trî cña nguån vèn ODA th«ng qua mét lo¹t c¸c dù ¸n ph¸t triÓn cµ phª, chÌ; chång rõng; x©y dùng c¸c c¶ng c¸ ; ph¸t triÓn ch¨n nu«i; thùc hiÖn ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë nhiÒu tØnh nghÌo. Mét sè hÖ thèng thñy lîi lín ë miÒn B¾c, miÒn Trung, miÒn Nam ®ang ®îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn. Nguån vèn ODA còng ®îc sö dông ®Ó hç trî c¸c lÜnh vùc y tÕ, x· héi, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nh Dù ¸n gi¸o dôc tiÓu häc, Dù ¸n Hç trî y tÕ Quèc gia... Ngoµi ra, viÖc c¶i thiÖn, cung cÊp níc sinh ho¹t t¹i c¸c thµnh phè, thÞ x· vµ c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói lµ lÜnh vùc u tiªn cao trong sö dông vèn ODA. §Õn nay, hÇu hÕt c¸c thµnh phè, thÞ x· cña c¸c tØnh ®· cã c¸c dù ¸n ODA vÒ ph¸t triÓn hÖ thèng cung cÊp níc 18
  19. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp sinh ho¹t ®îc thùc hiÖn. Nguån vèn ODA còng gãp phÇn hç trî ®¸ng kÓ nh»m thùc hiÖn ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ th«ng qua c¸c kho¶n tÝn dông ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ, ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ më réng, Quü Miyazawa... Mét sè ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA thùc hiÖn xong vµ hiÖn ®ang ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ViÖt Nam nh Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn sö dông khÝ thiªn nhiªn Phó Mü 2 - giai ®o¹n 1 (c«ng suÊt 400 MW). Mét sè c«ng tr×nh giao th«ng quan träng ®· ®a vµo sö dông vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ nh Quèc lé 5; Quèc lé 1A ®o¹n Hµ Néi - Vinh, ®o¹n TPHCM - CÇn Th¬, ®o¹n TPHCM - Nha Trang. C¶ng H¶i Phßng; c¸c hÖ thèng cung cÊp níc sinh ho¹t ë Hµ Néi, Lµo Cai, Hoµ B×nh... NhiÒu bÖnh viÖn ë c¸c thµnh phè vµ thÞ x· nh BÖnh viÖn Chî RÉy (Thµnh phè Hå ChÝ Minh), ViÖt §øc (Hµ Néi) vµ 9 bÖnh viÖn ë Hµ Néi... Ch¬ng tr×nh tiªm chñng më réng quèc gia, c¸c ch¬ng tr×nh y tÕ kh¸c (chèng sèt rÐt, bíu cæ, AIDS - HIV...) ®îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶. NhiÒu trêng häc nhÊt lµ c¸c trêng tiÓu häc ë c¸c tØnh hay bÞ b·o, lò lôt ë miÒn B¾c vµ miÒn Trung ®· ®îc x©y dùng. Nh vËy, ODA ®· tham gia vµo hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - x· héi, ODA ®ang vµ sÏ tiÕp tôc ®ãng vai trß quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ViÖt Nam. Trong V¨n kiÖn §¹i Héi §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø 8 ®· chØ râ: "Tranh thñ thu hót nguån tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) ®a ph¬ng vµ song ph¬ng, tËp trung chñ yÕu cho viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ vµ x· héi, n©ng cao tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ vµ qu¶n lý ®ång thêi dµnh mét phÇn vèn tÝn dông ®Çu t cho c¸c ngµnh n«ng, l©m, ng nghiÖp, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng. ¦u tiªn dµnh viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cho nh÷ng vïng chËm ph¸t triÓn. C¸c dù ¸n sö dông vèn vay ph¶i cã ph¬ng ¸n tr¶ nî v÷ng ch¾c, x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm tr¶ nî, kh«ng ®îc g©y thªm g¸nh nÆng nî nÇn 19
  20. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp kh«ng tr¶ ®îc. Ph¶i sö dông nguån vèn ODA cã hiÖu qu¶ vµ kiÓm tra, qu¶n lý chÆt chÏ, chèng l·ng phÝ, tiªu cùc". Chương II Đánh giá tổng quan về tình hình giải ngân nguồn vốn ODA ở Việt nam giai đoạn 1993- 1999 I-Tình hình kinh tế - xã hội của Việt Nam trong mối quan hệ với nguồn vốN ODA 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2