Đề thi học sinh giỏi môn Sử 12 - Kèm đáp án

Chia sẻ: Thanh Tran | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

135
lượt xem 25
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời tham khảo đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 12 có kèm đáp án giúp các bạn học sinh lớp 12 ôn tập, củng cố kiến thức và chuẩn bị tốt cho kì học sinh giòi sắp tới được tốt hơn. Chúc các bạn thi tốt!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề thi học sinh giỏi môn Sử 12 - Kèm đáp án

SỞ GD&ĐT NGHỆ AN KÌ THI CHỌN HỌC VIÊN GIỎI TỈNH Đề chính thức Môn thi: LỊCH SỬ LỚP 12 Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề) A. LỊCH SỬ THẾ GIỚI (6,0 điểm) Bằng hiểu biết về tổ chức Liên Hợp Quốc, hãy làm rõ: a) Sự ra đời, mục đích, nguyên tắc hoạt động của Liên Hợp Quốc. b) Vai trò của Liên Hợp Quốc trong việc giải quyết những vấn đề thế giới. c) Những đóng góp của Việt Nam trong tổ chức này. B. LỊCH SỬ VIỆT NAM (14,0 điểm). Câu 1 (7,0 điểm): Trình bày nội dung cơ bản của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương lần thứ 8 (tháng 5/1941). Vấn đề xây dựng lực lượng vũ trang nhằm chuẩn bị cho tổng khởi nghĩa mà hội nghị đề ra đã được Đảng ta thực hiện như thế nào? Câu 2 (7,0 điểm): Phân tích chính sách đối ngoại của Đảng và Hồ Chủ tịch từ sau cách mạng tháng Tám 1945 đến trước ngày toàn quốc kháng chiến. ---------------Hết----------------- Họ và tên:................................................................................................Số báo danh:..................... Trang 1
SỞ GD&ĐT NGHỆ AN KỲ THI CHỌN HỌC VIÊN GIỎI TỈNH ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM CHẤM ĐỀ CHÍNH THỨC Môn: LỊCH SỬ 12 ---------------------------------------------- CÂU NỘI DUNG ĐIỂM A. LỊCH SỬ THẾ GIỚI 6.0 Câu 1. Bằng hiểu biết... 4.0 a Trình bày... 2,0 * Sự ra đời... ... Ngày 26/6/1945 đại diện của 50 nước họp tại Xan Phranxixcô ( Mĩ) đã thông qua 0.5 Hiến chương Liên Hợp Quốc. Ngày 24/10/1945 phiên họp đầu tiên được tổ chức tại Luân Đôn và ngày này được lấy làm ngày thành lập Liên Hợp Quốc. * Mục đích: Duy trì hoà bình và an ninh thế giới, thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các 1.0 nước trên cơ sở tôn trọng quyền bình đẳng giữa các quốc gia và nguyên tắc dân tộc tự quyết. ... * Nguyên tắc: Liên Hợp quốc hoạt động theo những nguyên tắc: - Quyền bình đẳng giữa các quốc gia và quyền dân tộc tự quyết. - Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của tất cả các nước. 0.5 - Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng phương pháp hoà bình. - Nguyên tắc nhất trí giữa năm cường quốc: Liên Xô, Mĩ, Anh, Pháp, Trung Quốc. - Liên Hợp quốc không can thiệp vào công việc nội bộ của bất cứ nước nào. b. Vai trò của Liên Hợp Quốc... 2.5 - Giải quyết những vấn đề tranh chấp, xung đột, chống chiến tranh hạt nhân bảo vệ hoà bình, an ninh thế giới: vấn đề Trung Đông, vấn đề hạt nhân Iran, Triều Tiên, chống khủng bố... 1.0 - Tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa các quốc gia trên nhiều lĩnh vực: kinh tế, văn hoá, xã hội... 0.5 - Giải quyết những vấn đề mang tính toàn cầu: dân số, dịch bệnh, môi trường, lương thực... 1,0 c. Những đóng góp của Việt Nam... 1.5 - Tháng 9/1977 Việt Nam trở thành thành viên của Liên Hợp Quốc. 0.5 - Việt Nam thực hiện nghiêm chỉnh những nguyên tắc, tôn trọng những quyết định của Liên Hợp Quốc và có nhiều đóng góp về vấn đề hoà bình: tích cực ủng hộ, góp phần vào việc giải quyết những tranh chấp, xung đột quốc tế bằng phương pháp hoà bình (rút quân khỏi Campuchia, làm trung gian để thúc đẩy việc giải quyết vấn đề hạt nhân của Triều Tiên...) 0.5 - Năm 2008 trở thành thành viên không thường trực của Hội đồng bảo an Liên Hợp Trang 2
Quốc, Việt Nam sẽ có cơ hội đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển của tổ chức này. 0.5 B. LỊCH SỬ VIỆT NAM 14.0 Câu 1. Hoàn cảnh... 7.0 * Hoàn cảnh... 1,0 - Phát xít Đức chuẩn bị tấn công Liên Xô... 0.5 - Tháng 9 năm 1940 phát xít Nhật nhảy vào Đông Dương, cấu kết với thực dân Pháp áp bức, bóc lột nhân dân ta. Mâu thuẫn dân tộc càng thêm gay gắt. Trước tình hình đó, ngày 28-1-1941 Nguyễn Ái Quốc về nước. Người triệu tập và chủ trì hội nghị TƯ Đảng lần thứ 8, từ ngày 10 đến 19-5-1941 tại Pắc Bó – Cao Bằng . 0.5 * Nội dung của hội nghị : 3.0 - Nhận định mâu thuẫn dân tộc giữa nhân dân ta với đế quốc Pháp, phát xít Nhật là mâu thuẫn chủ yếu, gay gắt nhất, đòi hỏi phải giải quyết cấp bách. Từ đó tiếp tục đưa nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu và xem đây là nhiệm vụ bức thiết ... 1.0 - Tiếp tục tạm gác khẩu hiệu “ cách mạng ruộng đất” thay bằng khẩu hiệu tịch thu ruộng đất của bọn đế quốc việt gian chia cho dân cày nghèo, giảm tô, giảm tức, tiến tới thực hiện “người cày có ruộng”. 0.5 - Chủ trương thành lập Việt Nam độc lập đồng minh ( gọi tắt là Việt Minh) nhằm liên hiệp hết thảy các giới đồng bào yêu nước vào cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. 1.0 - Xúc tiến chuẩn bị mọi mặt để tiến tới khởi nghĩa vũ trang khi có điều kiện, phải kịp thời phát động quần chúng đứng lên tổng khởi nghĩa khi có tình thế cách mạng. 1.0 * Ý nghĩa: Hội nghị TW lần thứ 8 đã hoàn chỉnh quá trình chuyển hướng chỉ đạo chiến lược cách mạng của Đảng được đặt ra từ hội nghị TW lần thứ 6 (11/1939), nó có tác dụng 1.0 quyết định trong việc động viên toàn Đảng, toàn dân tích cực chuẩn bị tiến tới cách mạng tháng Tám. b. Vấn đề... 2.0 - Trên cơ sở đội du kích Bắc Sơn, tháng 7/1941 Đảng thành lập Cứu quốc quân. Từ tháng 7/1941-2/1942 đội đã tiến hành chiến tranh du kích. Sau đó phân tán nhiều bộ phận, tuyên truyền, gây dựng cơ sở chính trị trong quần chúng ở các tỉnh Thái Nguyên, Tuyên Quang, Lạng Sơn. 1,0 - 22/12/1944 theo Chỉ thị của Nguyễn Ái Quốc, Vịêt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập. Tháng 4/1945 Hội nghị quân sự cách mạng Bắc Kỳ họp quyết định thống nhất các lực lượng vũ trang. Tháng 5/1945 Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân hợp nhất với Cứu quốc quân thành Việt Nam Giải phóng quân. 0.5 - Việc chuẩn bị lực lượng vũ trang chu đáo đã góp phần quan trọng cho cuộc tổng khởi nghĩa dành thắng lợi nhanh chóng và ít đổ máu 0.5 Câu 2. Chính sách đối ngoại... kháng chiến 7.0 Trang 3
* Trước ngày 6/3/1946: 2.5 - Đối với quân Tưởng : Trước ngày 6/3/1946 hoà với Tưởng để chống Pháp 1,5 + Ta chủ trương hoà hoãn, tránh xung đột, giao thiệp thân thiên, lãnh đạo nhân dân đấu tranh chính trị một cách khôn khéo...Nhượng cho chúng một số yêu sách về chính trị (cho bọn tay sai của Tưởng 70 ghế trong quốc hội, 4 ghế bộ trưởng...), kinh tế (cung cấp một phần lương thưc, thực phẩm, nhận tiêu tiền “Quan kim”, “Quốc tệ”. 0.5 + Kiên quyết bác bỏ những yêu cầu của chúng: Hồ Chí Minh từ chức, gạt những đảng viên Cộng sản ra khỏi chính phủ lâm thời, thay đổi quốc kỳ, quốc ca...Vạch trần âm mưu và hành động chia rẽ, phá hoại của tay sai Tưởng (Việt quốc, Việt cách...) những kẻ phá hoại có đầy đủ bằng chứng đều bị trừng trị theo pháp luật... 0.5 + Ý nghĩa: Hạn chế những hành động phá hoại của Tưởng, âm mưu lật đổ chính phủ Hồ Chí Minh của Tưởng bị thất bại, bảo vệ được chính quyền cách mạng, ổn định miền Bắc, tạo điều kiện chi viện cho miền Nam chống thực dân Pháp. 0.5 - Đối với thực dân Pháp ở miền Nam: ta kiên quyết đứng lên kháng chiến chống TD Pháp. 1,0 + Đêm 22 rạng ngày 23/9/1945, được sự giúp sức của thực dân Anh, TD Pháp đánh úp trụ sở UB nhân dân Nam Bộ và cơ quan tự vệ thành phố Sài Gòn, chính thức trở lại xâm lược nước ta. 0.5 + Bộ mặt xâm lược của thực dân Pháp đã lộ rõ, ta kiên quyết cầm súng đứng lên kháng chiến chống Pháp. Đảng, chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động phong trào ủng hộ “Nam Bộ kháng chiến”, thanh niên miền Bắc, miền Trung hăng hái vào Nam đánh giặc, nhân dân tổ chức quyên góp tiền, “ủng hộ Nam Bộ kháng chiến”. 0.5 * Từ ngày 6/3/1946: Hoà với Pháp để đuổi Tưởng 4.0 - Hiệp định sơ bộ 6/3 . 2,5 + Hoàn cảnh: Kể từ ngày 28/2/1946 sách lược của Đảng ta thay đổi, chuyển từ hoà với Tưởng để đánh Pháp ở Nam bộ sang hoà với Pháp để đuổi Tưởng ra khỏi miền Bắc. Ngày 28/2/1946 hiệp ước Hoa- Pháp được kí kết, Pháp sẽ thay quân Tưởng giải giáp quân đội Nhật ở miền Bắc. Hiệp ước Hoa- Pháp đặt nhân dân ta trước hai con đường lựa chọn: hoặc là đứng lên chống Pháp ngay khi nó mới đặt chân lên MB hoặc chủ động đàm 0.5 phán với Pháp để gạt nhanh 20 vạn quân Tưởng, tránh tình trạng đụng đầu với nhiều kẻ thù cùng một lúc, tranh thủ thời gian hoà hoãn xây dựng, củng cố lực lượng. Ta chọn giải pháp thứ hai. Ngày 6/3/1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh kí với Xanhtơni đại diện chính phủ Pháp bản Hiệp định sơ bộ. + Nội dung: 1,5 Chính phủ Pháp công nhận Việt Nam là một quốc gia tự do nằm trong khối liên hiệp Pháp. 0.5 Chính phủ Việt Nam thoả thuận cho 15 nghìn quân Pháp ra MB thay quân Trang 4
Tưởng, số quân này rút dần trong thời hạn 5 năm. 0.5 Hai bên thực hiện ngừng bắn ngay ở Nam Bộ để tạo không khí thuận lợi cho việc đàm phán chính thức... 0.5 + Ý nghĩa: Đây là diệu kế “dùng kẻ thù để đuổi kẻ thù”, ta đã loại trừ được một kẻ thù nguy hiểm do Mĩ điều khiển là 20 vạn quân Tưởng và tay sai, đánh tan âm mưu cấu kết của 0.5 Pháp và Tưởng, có thời gian chuẩn bị lực lượng cách mạng, đồng thời thể hiệ thiện chí hoà bình của dân tộc ta - Tạm ước 14/9/1946: 1,5 + Hoàn cảnh kí kết: Sau khi kí hiệp định sơ bộ 6/3 ta tranh thủ thời gian hoà bình xây dựng và phát triển lực lượng về mọi mặt...ngừng bắn ở Nam Bộ. Phía Pháp vẫn tiếp tục gây xung đột vũ trang ở Nam Bộ, thành lập chính phủ Nam Kì tự trị, âm mưu tách Nam Bộ ra khỏi Việt Nam. Do sự đấu tranh kiên quyết của ta, cuộc đàm phán chính thức giữa hai chính phủ tổ chức tại Phôngtennơblô (Pháp). Sau hơn hai tháng, 0.5 cuộc đàm phán thất bại vì lập trường của hai bên đối lập như nước với lửa, ta kiên quyết giữ lập trường của mình....Trong khi đó tại Đông Dương quân Pháp tăng cường hoạt động khiêu khích, quan hệ Việt- Pháp ngày càng căng thẳng và có nguy cơ xảy ra chiến tranh. Trước tình hình trên, Chủ tịch Hồ Chí Minh kí với Mutê (Pháp) bản tạm ước 14/9/1946. + Nội dung: Bảo lưu giá trị nội dung Hiệp định sơ bộ 6/3/1946, nhân nhượng thêm một số quyền 0.5 lợi kinh tế, văn hoá cho Pháp ở Việt Nam. + Ý nghĩa: Không ngoài mục đích kéo dài thời gian hoà hoãn để củng cố, xây dựng lực lượng 0.5 cho một cuộc chiến đấu lâu dài với Pháp mà ta biết không thể tránh khỏi. * Kết luận Đứng trước tình thế hiểm nghèo trong năm đầu tiên sau cách mạng tháng Tám, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hết sức bình tĩnh, khôn khéo để đưa con thuyền 0.5 cách mạng Việt Nam lướt qua thác ghềnh nguy hiểm. Biểu điểm chấm: - Thang điểm: 20,0 điểm - Điểm toàn bài làm tròn đến 0,5. Trang 5
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI ĐỀ LUYỆN THI HỌC SINH GIỎI LỚP 12 MÔN LỊCH SỬ TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN ĐỀ SỐ 2 Thời gian làm bài: 150 phút, không kể thời gian giao đề Câu 1 (3,0 điểm): Bằng kiến thức về công cuộc xây dựng hậu phương cho cuộc kháng chiến chống Pháp, hoàn thiện bảng sau: 1946 - 1950 1950 - 1954 Chính trị Kinh tế Văn hóa - xã hội Câu 2 (2,0 điểm): Trình bày hoàn cảnh và nội dung của Hiệp định sơ bộ 6/3/1946? Ý nghĩa của việc kí kết văn bản đó? Câu 3 (1,5 điểm): Vài nét về cuộc chiến đấu của quân dân Thủ đô cuối năm 1946, đầu năm 1947? Ý nghĩa của cuộc chiến đấu đó? Câu 4 (2,0 điểm): Bằng kiến thức về cuộc kháng chiến chống Mĩ, hãy hoàn thiện bảng sau: Thời gian Sự kiện lịch sử 21/7/1954 17/1/1960 20/12/1960 2/1/1963 11/6/1963 5/8/1964 30/1/1968 12/1972 Câu 5 (1,5 điểm): Những thành tựu của nền kinh tế của Nhật Bản sau chiến tranh II và nguyên nhân dẫn đến các thành tựu đó? ......HẾT...... Trang 1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 2 TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN Câu 1 (3,0 điểm): Hoàn thiện bảng: 1946 - 1950 1950 - 1954 Chính trị - Chính phủ chia nước ta thành - 3/3/1951, Việt Minh và Hội Liên 12 khu hành chính, quân sự. Việt thống nhất thành Mặt trận - 1948, bầu Hội đồng nhân dân Liên Việt. các cấp tại Nam Bộ. - 11/3/1951, Liên minh nhân dân Việt - Miên - Lào cũng ra đời. Kinh tế - Chính phủ ban hành các chính - 1952, Chính phủ đề ra cuộc vận sách phát triển sản xuất lương động tăng gia sản xuất, thực hành thực. tiết kiệm. - Phá hoại kinh tế địch, xây - 1953, Chính phủ phát động triệt dựng nền kinh tế dân chủ nhân để giảm tô và cải cách ruộng đất. dân. Văn hóa - Duy trì và phát triển phong - Cải cách giáo dục tiếp tục phục - xã hội trào bình dân học vụ. vụ kháng chiến, sản xuất và dân - 7/1950, Chính phủ chủ trương sinh. cải cách giáo dục phổ thông. - 1/5/1952, Đại hội Anh hùng và chiến sỹ thi đua toàn quốc lần thứ I. Câu 2 (2,0 điểm): Trình bày hoàn cảnh và nội dung của Hiệp định sơ bộ 6/3/1946? Ý nghĩa của việc kí kết văn bản đó? - Hoàn cảnh: + Để chuẩn bị tấn công miền Bắc nhưng lại muốn tránh đụng độ với ta, thực dân Pháp đã kí với Tưởng hiệp ước Hoa – Pháp (28/2/46), theo đó, Pháp có thể tiến ra Bắc thay chân tưởng giải giáp Nhật. + Ta đã chủ động hoà hoãn với Pháp để đẩy nhanh quân Tưởng về nước, tranh thủ thời gian xây dựng lực lượng. Hiệp định sơ bộ được kí ngày 6/3/46. - Nội dung: Trang 2
+ Pháp công nhận Việt Nam dân chủ cộng hoà là một quốc gia tự do, có chính phủ, nghị viện, quân đội và tài chính riêng nằm trong liên hiệp Pháp. + 15000 quân Pháp được phép vào miền Bắc giải giáp quân Nhật, sau đó sẽ rút dần trong 5 năm. Hai bên ngừng bắn ở Nam Bộ, tạo không khí thuận lợi cho đàm phán tại Pari. - Ý nghĩa: Với việc kí các hiệp định, tạm ước trên chúng ta đã đập tan sự cấu kết của Tưởng với Pháp, tạo thời gian hòa bình cho nhân dân ta chuẩn bị kháng chiến chống thực dân Pháp. Câu 3: (1,5 điểm): Vài nét về cuộc chiến đấu của quân dân Thủ đô cuối năm 1946, đầu năm 1947? Ý nghĩa của cuộc chiến đấu đó? - Cuộc chiến đấu của quân dân Thủ đô cuối năm 1946, đầu năm 1947: + Hà Nội mở đầu cuộc kháng chiến toàn quốc: Cuộc chiến đấu diến ra ác liệt giữa ta với địch ở sân bay Bạch Mai, khu Bắc Bộ Phủ, cầu Long Biên, ga Hàng Cỏ và nhiều khu phố khác. + Ngày 17/2/1947, Trung đoàn Thủ đô rút khỏi vòng vây của địch và ra căn cứ an toàn. + Kết quả: Từ 19/12/1946 đến 17/2/1947 quân dân Hà Nội đã loại khỏi vòng chiến đấu hàng nghìn địch, thu và phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh. - Ý nghĩa: + Cuộc chiến đấu ở Hà Nội đã có tác dụng giam chân địch, tạo điều kiện để ta có thể ta có thể di chuyển lên Việt Bắc, chuẩn bị cho kháng chiến lâu dài. + Bước đầu làm phá sản âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của Pháp. Câu 4 (2,0 điểm): Hoàn thiện bảng: Thời gian Sự kiện lịch sử 21/7/1954 Hiệp định Giơ ne vơ được kí kết 17/1/1960 Nhân dân 3 xã thuộc huyện Mỏ Cày tỉnh Bến Tre nổi dậy đấu tranh 20/12/1960 Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời 2/1/1963 Chiến thắng Ấp Bắc 11/6/1963 Hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu để phản đối chính quyền Diệm Trang 3
5/8/1964 Mĩ gây nên sự kiện Vịnh Bắc Bộ, gây chiến tranh phá hoại miền Bắc 30/1/1968 Cuộc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân bắt đầu 12/1972 Chiến thắng Điện Biên Phủ trên không Câu 5 (1,5 điểm): Những thành tựu của nền kinh tế của Nhật Bản sau chiến tranh II và nguyên nhân dẫn đến các thành tựu đó? - Những thành tựu: từ sau 1950, Nhật Bản đã đạt được sự tăng trưởng thần kì, vượt qua các nước Tây Âu, vươn lên đứng thứ hai thế giới. + Tổng sản phẩm quốc dân từ 1950 đến 1968 tăng từ 20 tỉ USD lên 183 tỉ USD. + Thu nhập bình quân đầu người đạt 23796 USD (năm 1990). + Tăng trưởng công nghiệp trong thời gian 1961-1970 là 13,5%. + Về nông nghiệp, trong những năm 1967-1969 đã cung cấp được hơn 80% nhu cầu lương thực, 2/3 nhu cầu thịt, sữa trong nước. Nghề đánh cá rất phát triển. - Nguyên nhân: Ngoài nhân tố sự phát triển chung của nền kinh tế thế giới, những thành tựu tiến bộ của cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật hiện đại thì có một số nguyên nhân khác: + Sự tiếp thu những giá trị tiến bộ của thế giới đồng thời với giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc. + Hệ thống tổ chức, quản lí có hiệu quả. + Có chiến lược phát triển, nắm bắt thời cơ và có sự điều tiết cần thiết. + Con người Nhật Bản được đào tạo tốt, có ý thức tự lực tự cường. + Đặc biệt, Nhật Bản đã có những cải cách dân chủ được thực hiện ngay sau chiến tranh... Trang 4
Đề chính thức ĐỀ THI MÔN: LỊCH SỬ Thời gian làm bài: 180 phút (không kể thời gian phát đề) (Đề thi gồm có: 01 trang) A/ LỊCH SỬ VIỆT NAM (14 điểm) Câu 1: (3.5điểm) a/ Những khả năng nào đặt ra cho Việt Nam giữa thế kỷ XIX trước cuộc khủng hoảng trong nước và mối nguy cơ đe doạ từ bên ngoài? b/ Trình bày chính sách bảo thủ, phản động của nhà Nguyễn về đối nội và đối ngoại. Em có nhận xét gì về chính sách đó? Câu 2: (3.0 điểm) Nêu những thành tựu chủ yếu về văn hoá tinh thần của nền văn minh Đại Việt. Câu 3: (3.0 điểm) a/ Lập bảng mối quan hệ giữa hai nền văn minh: Văn Lang-Âu Lạc và Đại Việt về đặc điểm, vị trí vai trò. Yêu cầu Văn minh Văn Lang-Âu Lạc Văn minh Đại Việt Đặc điểm Vị trí vai trò b/ Nêu nhận xét nền văn minh Văn Lang-Âu Lạc trong thời kỳ Bắc thuộc. Câu 4:(2.0 điểm) Sự thất bại của trào lưu dân tộc- chủ nghĩa đầu thế kỷ XX đã đặt ra cho cách mạng Việt Nam những yêu cầu mới nào cần giải quyết? Câu 5: (2.5 điểm) Trình bày phong trào đấu tranh của quần chúng công-nông từ giữa thế kỷ XIX đến hết chiến tranh thế giới thứ nhất. B/ PHẦN LỊCH SỬ THẾ GIỚI (6.0điểm ) Câu 1: (3.5 điểm) Trình bày hoàn cảnh ra đời, mục đích và các cơ quan chính của Liên Hợp Quốc. Câu 2: (2.5 điểm) Trình bày các nguyên tắc hoạt động và vai trò của Liên Hợp Quốc trong các mối quan hệ giao lưu, hợp tác giữa các thành viên, trong đó có Việt Nam. HẾT Trang 1
HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN: LỊCH SỬ (ĐỀ CHÍNH THỨC) (Hướng dẫn chấm gồm có: 04 trang) A/ LỊCH SỬ VIỆT NAM( 14 điểm) Câu1:(3.5điểm) a/ Những khả năng đặt ra cho Việt Nam giữa thế kỷ XIX trước cuộc khủng hoảng trong nước và mối nguy cơ đe dọa từ bên ngoài. - Các nước tư bản Phương Tây sau những cuộc cách mạng chính trị và cách mạng công nghiệp, đang trên đà phát triển thế lực về mọi mặt, đẩy mạnh công cuộc chinh phục thuộc địa để tìm kiếm nguyên liệu và thị trường (0.25). Nhiều nước ở Châu Á đã bị xâm lược, Việt Nam trở thành miếng mồi béo bở cho đế quốc thực dân chủ yếu là đế quốc Pháp (0.25). - Những thách thức lịch sử đó đặt ra cho Việt Nam hai con đường lựa chọn: + Cải cách làm cho đất nước hùng mạnh nhằm thoát khỏi tình trạng khủng hoảng trong nước (0.25). Mở rộng quan hệ bang giao để khôn khéo bảo toàn chủ quyền độc lập (0,25 ). + Hoặc chìm đắm trong chính sách thủ cựu và tự cô lập(0.25) nhằm duy trì chế độ quân chủ chuyên chế lạc hậu và phản động (0,25 ) b/ Chính sách bảo thủ, phản động của nhà Nguyễn về đối nội và đối ngoại. - Đối nội: Nhà Nguyễn đã cự tuyệt những đề nghị cải cách, duy trì chính sách cai trị cũ (0,25 ) - Đối ngoại: Nhà Nguyễn thi hành chính sách “bế quan toả cảng”(0.25) độc quyền ngoại thương, cấm đoán nhân dân trong nước tiếp xúc giao lưu với thế giới bên ngoài, đặc biệt là các nước phương Tây (0,25 ) * Nhận xét về chính sách của nhà Nguyễn: - Chính sách bảo thủ phản động của nhà Nguyễn làm cho tiềm lực đất nước suy yếu, kiệt quệ, mối nguy cơ đe dọa từ bên ngoài ngày càng gia tăng,(0.25) tạo điều kiện thuận lợi cho thực dân Pháp kiếm cớ tiến hành xâm lựơc nước ta. (0,25). - Việt Nam bị các nước Tư bản phương Tây nhòm ngó là một tất yếu lịch sử. Nhưng bị xâm lược, mất nước không phải là tất yếu lịch sử, hoàn toàn có khả năng tránh được(0.25). Nhà Nguyễn không canh tân đất nước nên tiềm lực đất nước suy yếu, thì dù có cương quyết kháng chiến cũng khó giữ được độc lập dân tộc. (0.25 ). - Vì vậy trách nhiệm không phải ở chỗ không kiên quyết đánh Pháp mà nhà Nguyễn không giải quyết tình trạng khủng hoảng xã hội, lại duy trì đường lối thủ cựu, làm kiệt quệ đất nước dẫn đến mất nuớc (0,25 ) Câu 2: (3.0 điểm) Nêu những thành tựu chủ yếu về văn hoá tinh thần của nền văn minh Đại Việt . * Có nhiều chuyển biến, văn minh Đại Việt đạt những thành tựu rực rỡ: - Văn hoá Phật giáo: + Được du nhập từ lâu, đến thế kỷ X truyền bá rộng rãi trong các tầng lớp nhân dân, quý tộc, bình dân, thịnh đạt nhất dưới hai triều Lý – Trần.(0.25) Người Việt đã xây dựng nhiều chùa tháp, tô tượng, đúc chuông, khắc in sách Phật, để lại nhiều công trình nổi tiếng (chùa Diên Hựu, tháp Báo Thiên, chuông Quy Điền, chùa tháp Phổ Minh…) (0,25 ). - Trong những thế kỷ sau do không còn được triều đình ưu ái, nhưng đạo phật vẫn tiếp tục thịnh hành trong các làng xã và các tầng lớp quần chúng nhân dân. (0,25 ). Trang 2
- Văn hoá Nho giáo - cung đình: + Do ảnh hưởng của văn hoá Trung Hoa, đạo Nho được du nhập từ thời Bắc thuộc(0.25), được triều đình nhà Lý thừa nhận khi cho xây dựng Văn Miếu thờ Khổng tử ở Thăng Long (1070). (0,25 ). + Thời Trần, đạo Nho tiếp tục phát triển, từ thời Lê trở đi đạo Nho chiếm địa vị độc tôn và trở thành hệ tư tưởng chính thống của đẳng cấp thống trị (0.25 ). + Gắn liền với đạo Nho, chữ Hán trở thành văn tự chính thức. Thời Lý – Trần đã có những áng văn thơ chữ Hán xuất sắc, thấm đượm tinh thần yêu nước tự hào dân tộc, như các bài thơ của Lý Thường Kiệt, hịch của Trần Quốc Tuấn(0.25). Nhiều nho sĩ nổi tiếng sáng tác bằng chữ Hán như Trương Hán Siêu, Chu Văn An. (0.25 ) + Cũng trong thời gian này chữ Nôm đã chính thức được sử dụng. (0.25 ). + Trong giai đoạn muộn của nền văn hoá Thăng Long xuất hiện một nhà văn hoá nổi bậc về tư tưởng và văn tài là Nguyễn Trãi. (0,25 ). - Văn hoá dân gian: + Đã có nhiều thành tựu đáng kể, nhiều trò chơi dân gian được phổ biến trong làng xã, được mọi người yêu thích như : ca hát, múa rối nước, đá cầu, đấu vật(0.25)….. Văn hóa dân gian có ảnh hưởng lớn trong các tầng lớp vua quan quý tộc thời Lý – Trần (0,25 ) Câu3:(3.0 điểm) a/ Lập bảng mối quan hệ giữa hai nền văn minh:Văn Lang-Âu Lạc và Đại Việt về đặc điểm,vị trí vai trò Yêu cầu Văn minh Văn Lang-Âu Lạc Văn minh Đại việt - Mang đậm tính dân tộc, giữ được những - Là nền văn minh của những cư dân bản sắc truyền thống dân tộc. (0,25) nông nghiệp trồng lúa nước(0.25) - Mang đậm tính dân gian, do những mâu Đặc điểm - Cư dân sống trong cộng đồng các thuẫn xã hội còn hoà dịu, (0,25) (1.25) làng xóm (0,25) - Giữ được những nét tích cực cơ bản trong đời sống văn hoá Việt Nam truyền thống thời trung cổ. (0,25) - Đây là nền văn minh đầu tiên thời dựng nước của người Việt cổ.(0.25) - Đã phác họa định hình những bản - Là bước phát triển, kiện toàn những bản Vị trí vai sắc, truyền thống dân tộc ban đầu sắc truyền thống dân tộc.(0.25) trò (0,25) , - Là một nền tảng văn hoá góp phần tạo (1.25) - Tạo dựng nền móng cho toàn bộ đời nên tính cách tâm hồn Việt.(0.25) sống kinh tế– văn hóa Việt Nam cho những thời kỳ lịch sử sau.(0.25) b/ Nêu nhận xét nền văn minh Văn Lang-Âu Lạc trong thời kỳ Bắc thuộc. - Trong 1000 năm Bắc thuộc, bản sắc và truyền thống dân tộc của nền văn minh Văn Lang – Âu Lạc chỉ bị che lấp, ẩn giấu đi chứ không hề bị đồng hoá, tiêu diệt (0,25) - Đến TK X, khi đất nước giành lại quyền tự chủ, những giá trị của nền văn minh cổ truyền đó có dịp được khôi phục, phát triển (0,25) Câu4:(2.0 điểm) Trang 3
Sự thất bại của trào lưu dân tộc- chủ nghĩa đầu thế kỷ XX đã đặt ra cho cách mạng Việt Nam những yêu cầu mới nào cần giải quyết? - Từ năm 1858 – 1918 nhân dân Việt Nam đã anh dũng đứng lên chống thực dân Pháp xâm lược, các phong trào đó là sự biểu hiện và tiếp nối truyền thống yêu nước bất khuất của nhân dân Việt Nam(0.25) do hạn chế của điều kiện lịch sử, hạn chế của giai cấp, thời đại, thiếu sự lãnh đạo của một giai cấp tiên tiến nên các phong trào này cuối cùng đều không thành công(0.25) - Những nhiệm vụ mà lịch sử đề ra cần tiếp tục giải quyết là: đánh đuổi thực dân Pháp, giành độc lập dân tộc(0.25), cải cách xã hội tiến lên chế độ dân chủ bằng phương pháp cách mạng mới (0.25) - Giải phóng dân tộc là nhiệm vụ lịch sử đặt lên hàng đầu.(0.25). Yêu cầu lịch sử lúc này là đòi hỏi phải tìm ra một con đường cứu nước mới đúng đắn phù hợp với xu thế phát triển của thời đại để giành lại độc lập chủ quyền dân tộc(0.25) - Lãnh tựu Nguyễn Ái Quốc đã thực hiện nhiệm vụ lịch sử ấy, người đã tìm ra con đường cứu nước mới cho dân tộc Việt Nam(0.25), theo con đường cách mạng tháng Mười, kết hợp đấu tranh dân tộc với đấu tranh giai cấp, chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế vô sản, độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội (0.25) Câu5: (2.5 điểm) Trình bày phong trào đấu tranh của quần chúng công-nông từ giữa thế kỷ XIX đến hết chiến tranh thế giới thứ nhất. * Đặc điểm :(0.5) - Chịu ảnh hưởng chính trị của giới sĩ phu, nhưng so với phong trào của giới sĩ phu thì thiếu đường lối tổ chức,đông đảo quyết liệt hơn dù còn tự phát(0.25). -Kẻ áp bức bóc lột họ trong đời sống hằng ngày, cũng chính là bọn thực dân cướp nước, vì vậy mâu thuẫn giai cấp trùng hợp với mâu thuẫn dân tộc(0.25) * Phong trào nông dân:(1.25) -Trung kỳ: 1908, do ảnh hưởng của những tư tưởng cải cách của Phan Chu Trinh và phong trào Duy Tân, hô hào đời sống mới(0.25),một phong trào chống sưu thuế của nông dân đã lan rộng ra nhiều tỉnh, hàng ngàn nông dân nổi dậy biểu tình,đòi giảm sưu thuế,bao vây các huyện lị (0.25) -Bắc kỳ: nghĩa quân nông dân Yên Thế của Hoàng Hoa Thám đã liên lạc với các tổ chức yêu nước , trong kế hoạch tấn công vào Hà Nội(0.25).Phong trào của nông dân còn khá phức tạp ,đó là sự hổn dung giữa truyền thống cũ( khởi nghĩa nông dân),với những tư tưởng dân tộc –dân chủ mới xuất hiện đầu thế kỷ XX(0.25) -Nam kỳ: xuất hiện Hội kín chống Pháp, họ tổ chức những cuộc tập kích vũ trang vào Sài Gòn đánh phá các nhà ngục(0.25) * Phong trào công nhân(0.75) - Giai cấp công nhân Việt Nam tuy mới ra đời số lượng ít,nhưng bước đầu đã tham gia đấu tranh(0.25) - Những cuộc bãi công bạo động của công nhân ở các công trường đường sắt (Yên Bái),hầm mỏ(thiếc Tĩnh Túc,than ở Phấn Mễ.......) (0.25) -Một số công nhân tàu biển đã liên hệ giúp đỡ các hoạt động yêu nước của các sĩ phu........(0.25) B/PHẦN LỊCH SỬ THẾ GIỚI(6.0điểm ) Câu 1: (3.5 điểm) Trình bày hoàn cảnh ra đời, mục đích và các cơ quan chính của Liên Hợp Quốc Trang 4
*Hoàn cảnh ra đời (0,5 điểm) - Tại hội nghị Ianta (2/1945), ba cường quốc thống nhất lập tổ chức Liên Hợp Quốc để giữ gìn hoà bình, an ninh trật tự thế giới sau chiến tranh (0,25) - Từ ngày 24/4/1945  26/6/1945, Hội nghị đại biểu của 50 nước họp tại Xan Phơranxixcô (Mỹ) thông qua Hiến chương Liên Hợp Quốc và thành lập tổ chức Liên Hợp Quốc (0,25) *Mục đích (0,75 điểm) - Duy trì hoà bình và an ninh thế giới (0,25) - Thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các nước(0.25) trên cơ sở tôn trọng quyền bình đẳng giữa các quốc gia và nguyên tắc dân tộc tự quyết (0,25) *Các cơ quan chính ( 2.25 điểm) - Đại hội đồng : + Hội nghị của tất cả các nước hội viên, họp mỗi năm 1 lần để thảo luận những vấn đề có liên quan đến Hiến chương đã quy định (0,25) + Trong Hội nghị quyết định các vấn đề quan trọng phải được thông qua với 2/3 số phiếu, vấn đề ít quan trọng thì chỉ thông qua với đa số phiếu (0,25) - Hội đồng bảo an : + Cơ quan chính trị quan trọng nhất, hoạt động thường xuyên của Liên Hợp Quốc , chịu trách nhiệm chính về việc duy trì hoà bình an ninh quốc tế (0,25) + Mọi quyết nghị của Hội đồng bảo an phải được thông qua với sự nhất trí của 5 uỷ viên thường trực là Liên Xô(Nga), Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc. (0,25) + Những quyết nghị của Hội đồng bảo an được thông qua phù hợp với Hiến chương thì bắt buộc các nước hội viên phải thi hành. Hội đồng bảo an không phục tùng Đại hội đồng (0,25) - Ban thư ký : Cơ quan hành chính của Liên Hợp Quốc đứng đầu là Tổng thư ký (0.25), do Đại hội đồng bầu ra 5 năm 1 lần, theo sự giới thiệu của Hội đồng bảo an (0,25) - Ngoài ra Liên Hợp Quốc còn có hàng trăm tổ chức chuyên môn khác như Hội đồng kinh tế và xã hội, Toà án quốc tế, Hội đồng quản thúc… (0,25). - Trụ sở Liên Hợp Quốc đặt tại Niu Oóc, năm 1997 Liên Hợp Quốc có 185 thành viên (0,25) Câu 2 (2.5 điểm) Trình bày các nguyên tắc hoạt động và vai trò của Liên Hợp Quốc trong các mối quan hệ giao lưu, hợp tác giữa các thành viên trong đó có Việt Nam. * Các nguyên tắc hoạt động:(1,25 điểm) - Tôn trọng quyền bình đẳng giữa các quốc gia và quyền dân tộc tự quyết (0,25) - Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của tất cả các nước (0,25) - Giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng phương pháp hoà bình (0,25) - Nguyên tắc nhất trí giữa 5 cường quốc: Liên Xô(Nga), Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc (0,25) - Liên Hợp Quốc không can thiệp vào công việc nội bộ của bất cứ nước nào (0,25) * Vai trò của Liên Hợp Quốc: (1,25 điểm) - Liên Hợp Quốc là tổ chức quốc tế lớn nhất , giữ vai trò quan trọng trong việc giữ gìn hoà bình an ninh quốc tế (0,25), thúc đẩy việc giải quyết các tranh chấp hoặc xung đột khu vực (0,25), phát triển các mối quan hệ giao lưu hợp tác về kinh tế, chính trị, xã hội, văn hoá giữa các nước thành viên (0,25) - Việt Nam gia nhập Liên Hợp Quốc ngày 20/9/1977 (0,25), với sự giúp đỡ của các tổ chức chuyên môn của Liên Hợp Quốc như UNICEF, UNESCO, WHO, FAO, IMF… đối với Việt Nam trong công cuộc xây dựng đất nước…(0,25) Ghi chú : - Học sinh có thể đưa ra phương án giải quyết vấn đề khác nếu kết quả đúng, hợp logic khoa học vẫn cho điểm tối đa của phần đó. - Điểm toàn bài thi là tổng số điểm các câu (không làm tròn số). HẾT Trang 5
VĂN MINH ĐẠI VIỆT 1. Khái quát tiến trình phát triển của lịch sử và văn minh đại Việt: a. Quốc gia Đại Việt: Phôi thai từ thế kỷ X( thời Ngô, Đinh, Tiền Lê), quốc gia Đại Việt chính thức được thành lập từ thế kỷ XI ( thời Lý) và tồn tại đến cuối thế kỷ XVIII (trước Nguyễn) (Quaù trình phaùt trieån cuûa lòch söû daân toäc ñaõ traûi qua nhieàu giai ñoaïn vôùi nhieàu bieán coá lòch söû.Nhôù tôùi chieán thaéng Baïch Ñaèng(938) cuûa Ngoâ Quyeàn dieät quaân Nam Haùn,nöôùc Vieät giaønh laïi ñoäc laäp vaø toàn taïi laâu daøi döôùi caùc thôøi Ngoâ,Ñinh,Tieàn Leâ.Roài ñeán theá kæ XI,Lyù Coâng Uaån laäp ra vöông trieàu nhaø Lyù,ñònh ñoâ ôû Thaêng Long,laäp neân quoác gia Ñaïi Vieät.Quoác gia naøy khaù vöõng chaéc döôùi hai trieàu Lyù-Traàn.Daân soá gia taêng,laõnh thoå môû roäng veà phöông Nam,moät soá daân toäc ít ngöôøi ñaõ hoøa nhaäp vaøo coäng ñoàng Vieät.Nöôùc Ñaïi Vieät tieáp tuïc phaùt trieån vaø laâm vaøo khuûng hoaûng saâu saéc trong nöûa cuoái theá kæ XVIII.) b. Văn minh Đại Việt: - Cuøng vôùi söï toàn taïi cuûa quoác gia Ñaïi Vieät laø neàn vaên minh môùi ñöôïc goïi laø “Vaên minh Ñaïi Vieät”.phát triển thịnh đạt dưới 2 triều Lý -Trần. - Nền văn minh này là sự tổng hợp của 3 nhân tố: + Khôi phục và phát triển nhöõng baûn saéc cuûa ngöôøi Vieät coå trong neàn vaên minh Vaên Lang-AÂu Laïc tröôùc kia, phaùt trieån cao hôn + Ảnh hưởng văn hoá Trung Hoa (fía bắc) + Ảnh hưởng văn hoá Chăm pa ( fía nam) - Các giai đoạn phát triển: + Giai đoạn sơ kỳ: thế kỷ X + Giai đoạn thịnh đạt: thế kỷ XI-XIV (Lý-Trần). + Giai đoạn muộn: thế kỷ XV- cuối thế kỷ XVIII ( thời Lê sơ và Lê mạt ) 2. Những thành tựu chủ yếu của nền văn minh Đại Việt: a. Kinh tế vật chất: Không có gì thay đổi lớn so với thời Văn Lang- Âu Lạc, vẫn là một xã hội nông thôn, đô thị phát triển chậm, mầm mống kinh tế TBCN bị kìm hãm. b. Văn hoá tinh thần: Đạt nhiều thành tựu rực rỡ: * Văn hoá Phật giáo: + Du nhập vào từ lâu (Thời Bắc thuộc, nhanh chóng được nhân dân ta tiếp nhận với nhiều trung tâm phật giáo thời Bắc thuộc: Luy Lâu) + Đến thế kỷ X được truyền bá rộng rãi (đặc biệt thời Lí, đạo phật phát triển thịnh đạt nhất). Phaät giaùo ñaõ toû ra raát gaén boù vôùi nhaø nöôùc.Khoâng thaáy söû cheùp vieäc tu haønh cuûa nhöõng ngöôøi ñieàu khieån vaän meänh quoác gia,nhöng söû cuõ cuõng ñaõ cheùp raát roõ raøng raèng nhieàu baäc cao taêng coù vò trí quan troïng nhö nhöõng coá vaán chính trò thöïc söï cuûa vua vaø trieàu ñình nhö:Khuoâng Vieät Ñaïi sö Ngoâ Chaân Löu(döôùi thôøi vua Ñinh Tieân Hoaøng),Ñoã Phaùp Thuaän(döôùi thôøi vua Leâ Hoaøn),Taêng Thoáng Quaùch Ngang(döôùi thôøi Leâ Ngoïa Trieàu)… Gaàn ñaây,caùc nhaø khaûo coå hoïc ñaõ ñaøo ñöôïc ôû kinh ñoâ Hoa Lö(Ninh Bình) hai coät ñaù goïi laø coät kinh.Nhöõng doøng chöõ khaéc treân coät kinh xaùc nhaän raèng:naêm Trang 6
Quyù Daäu(973), Nam Vieät Vöông Ñinh Lieãu ( con tröôûng Ñinh Tieân Hoaøng) ñaõ cho döïng 100 coät kinh.Ñaây laø moät coá gaéng lôùn theå hieän söï höng thònh cuûa Phaät giaùo thôøi Ñinh. + Xây nhiều chùa, tháp, tô tượng ,đúc chuông : Chùa Diên Hựu , Tượng Phật bà * Văn hoá Nho giáo cung đình: - Đạo Nho: Noùi veà Nho giaùo,do aûnh höôûng cuûa vaên hoaù Trung Hoa,ñaïo Nho ñaõ du nhaäp vaøo Vieät Nam töø thôøi Baéc thuoäc vaø ñöôïc trieàu ñình nhaø Lyù chính thöùc thöøa nhaän khi cho xaây döïng Vaên mieáu thôø Khoång Töû ôû Thaêng Long(1070).Thôøi Traàn,ñaïo Nho tieáp tuïc phaùt trieån,caïnh tranh vaø daàn daàn laán aùt ñaïo Phaät.Töø thôøi Leâ trôû ñi,ñaïo Nho chieám ñòa vò ñoäc toân vaø trôû thaønh heä tö töôûng chính thoáng cuûa ñaúng caáp thoáng trò. - Thành tựu: + Gắn liền với đạo Nho,chữ Haùn ñaõ trở thaønh văn tự chính thức trong khoa cử tuyển chọn quan lại cao caáp.Thôøi Lyù-Traàn ñaõ coù nhieàu vaên thô chöõ Haùn xuaát saéc,thaém ñöôïm tình yeâu nöôùc,töï haøo daân toäc nhö baøi thô”Nam quoác sôn haø” cuûa Lyù Thöôøng Kieät,”Hòch töôùng só” cuûa Traàn Quoác Tuaán.Keøm theo caùc baøi vaên,thô hay laø caùc Nho só saùng taùc chöõ Haùn nhö Tröông Haùn Sieâu,Chu Vaên An. + Cuõng trong thôøi gian naøy,chöõ Noâm coù nguoàn goác töø tröôùc,ñaõ chính thöùc ñöôïc söû duïng.Ñoù laø moät loaïi chöõ goác Haùn,ñöôïc caûi bieán cho phuø hôïp vôùi caùch noùi vaø caùch ñoïc cuûa ngöôøi Vieät,mang nhieàu tính daân toäc. + Trong giai ñoaïn muoän cuûa neàn vaên hoùa Thaêng Long,göông maët Nho só-nhaø vaên hoùa noåi baät veà tö töôûng nhaân ñaïo,nhaân nghóa vaø tinh thaàn yeâu nöôùc.Ñoù laø vaên taøi xuaát saéc Nguyeãn Traõi vôùi caùc taùc phaåm noåi tieáng:”ÖÙc trai thi taäp”(chöõ Haùn),”Quoác aâm thi taäp”(chöõ Noâm),”Bình Ngoâ ñaïi caùo”(chöõ Haùn). + Khuê Văn Các - Văn Miếu * Văn hoá dân gian: + Chòu aûnh höôûng cuûa Phaät giaùo vaø Nho giaùo,doøng vaên hoùa daân gian laøng xaõ trong neàn vaên minh Ñaïi Vieät ñaõ coù nhieàu thaønh töïu ñaùng keå.Nhieàu troø vui daân gian ñöôïc phoå bieán trong laøng xaõ ñöôïc moïi ngöôøi öa thích nhö ca haùt,muùa roái nöôùc,ñaù caàu,ñaáu vaät,ñaùnh ñu,haùt cheøo,ñaùnh pheát,ñua thuyeàn. + ÔÛ caùc chuøa chieàn,ngöôøi ta chaïm khaéc nhieàu kieåu hoa vaên trang trí coù ñöôøng neùt meàm maïi,uyeån chuyeån,dòu daøng,ñoäc ñaùo Vieät Nam.Trong daân gian,ñaõ nung ñöôïc nhieàu loaïi men goám lieàn ñeïp nhö caùc loaïi men ngoïc,men hoa naâu,men nhieàu maøu.Doøng vaên hoaù thôøi Lyù-Traàn ñaõ coù nhieàu aûnh höôûng trong caû nöôùc vaø taàng lôùp vua quan quyù toäc. + Trong nhöõng giai ñoaïn ñaàu,vaên hoùa cung ñình vaø vaên hoùa laøng xaõ coøn hoøa nhaäp,ñan xen nhau,chöa thaät caùch bieät nhau. Ñeán giai ñoaïn muoän cuûa vaên minh Ñaïi Vieät,doøng vaên hoùa cung ñình ngaøy caøng bò goø boù trong nhöõng khuoân khoå cuûa heä tö töôûng Nho giaùo phong kieán li khai daàn vôùi doøng vaên hoùa daân gian. Trang 7
 Qua thôøi gian toàn taïi cuûa mình,neàn vaên minh Ñaïi Vieät coù aûnh höôûng saâu ñaäm tôùi tính caùch con ngöôøi Vieät,giöõ laïi ñöôïc nhöõng neùt tích cöïc cô baûn trong ñôøi soáng vaên hoùa Vieät Nam,truyeàn thoáng thôøi Trung ñaïi. 3.Đặc điểm và vị trí lịch sử của nền văn minh Đại Việt: + Đặc điểm Mang đậm tính dân tộc, dân gian. + Vị trí lịch sử: Văn minh Đại Việt tiếp nối và phát triển văn minh Văn Lang –Âu Lạc ở mức độ cao hơn, ảnh hưởng đến tính cách người Việt, đời sống văn hoá Việt Nam ở những thời kỳ lịch sử sau Trang 8
ĐỀ THI ĐỀ NGHỊ CHỌN HỌC SINH GIỎI ĐBSCL MÔN: LỊCH SỬ. Thời gian: 180 phút. Câu 1: (4 điểm) Trình bày nguyên nhân, đặc điểm, hậu quả của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933. Câu 2: (4 điểm) Chiến tranh lạnh là gì? Phân tích những ảnh hưởng của chiến tranh lạnh đến tình hình Châu Á. Câu 3: (4 điểm) Trình bày diễn biến của phong trào cách mạng 1930-1931, sự ra đời và hoạt động của Xô viết Nghệ -Tĩnh. Câu 4: (4 điểm) Phân tích sự chuyển biến của xã hội Việt Nam vào đầu thế kỷ XX dưới tác động của chương trình khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp. Câu 5: (4 điểm) Lập bảng so sánh những tổ chức cách mạng của các tầng lớp nhân dân Việt Nam trong khoảng thời gian từ 1925 đến 1928 theo các nội dung sau: thời gian thành lập, thành phần, mục tiêu, địa bàn hoạt động, hoạt động chính, xu hướng phát triển. Trang 1
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI ĐỀ NGHỊ CHỌN HỌC SINH GIỎI ĐBSCL 2008-2009. MÔN: LỊCH SỬ. Câu 1: Trình bày nguyên nhân, đặc điểm, hậu quả của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933. NỘI DUNG ĐIỂM -Nguyên nhân: +Do sự phát triển không đều của CNTB. 0,5 +Nguyên nhân trực tiếp là do ở các nước tư bản kinh tế phát triển mạnh nhưng thiếu kế hoạch, không tương xứng với sự cải thiện đời sống của đa số nhân dân, sản xuất chạy theo lợi nhuận dẫn đến cung vượt quá cầu. 0,5 -Đặc điểm: +Ngày 24/10/1929 cuộc khủng hoảng kinh tế bùng nổ ở Mĩ sau đó lan ra toàn bộ thế giới tư bản. 0,5 +Cuộc khủng hoảng kéo dài gần 4 năm, tàn phá nền kinh tế các nước và gây ra những hậu quả nặng nề. 0,5 -Hậu quả: +Kinh tế các nước bị tàn phá nặng. 0,5 +Về xã hội: hàng chục triệu công nhân thất nghiệp, nông dân mất ruộng đất sống cảnh nghèo đói túng quẫn; những cuộc đấu tranh, biểu tình... của những người thất nghiệp diễn ra ở khắp các nước. 0,5 +Về chính trị: cuộc khủng hoảng đã đe dọa sự tồn tại của CNTB. Để giải quyết khủng hoảng, các nước Mĩ, Anh, Pháp tiến hành cải cách kinh tế- xã hội và đổi mới quá trình quản lý, tổ chức sản xuất; các nước Đức, Italia, Nhật thì thiết lập chế độ độc tài phát xít đàn áp nhân dân trong nước, chuẩn bị chiến tranh thế giới. Nguy cơ một cuộc chiến tranh thế giới đang đến gần. 1,0 Câu 2: Chiến tranh lạnh là gì? Phân tích những ảnh hưởng của chiến tranh lạnh đến tình hình Châu Á. NỘI DUNG ĐIỂM -Chiến tranh lạnh là cuộc đối đầu căng thẳng giữa hai phe TBCN do Mĩ đứng đầu và XHCN do Liên Xô đứng đầu trên mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa-tư tưởng ngoại trừ xung đột trực tiếp bằng quân sự giữa hai siêu cường quốc. Tuy không nổ ra một cuộc chiến tranh thế giới nhưng trong gần nữa thế kỷ của chiến tranh lạnh, thế giới luôn ở trong tình trạng căng thẳng với nhiều cuộc chiến tranh cục bộ diễn ra ở nhiều khu vực. Ở Châu Á, ảnh hưởng của chiến tranh lạnh thể hiện qua các cuộc chiến tranh ở Đông Bắc Á và Đông Nam Á. 0,5 -Ở Đông Bắc Á: diễn ra cuộc chiến tranh Triều Tiên. +Sau chiến tranh thế giới thứ hai, theo thỏa thuận giữa các nước Đồng minh thì quân đội Liên Xô chiếm đóng miền Bắc bán đảo Triều Tiên, quân Mĩ chiếm đóng miền Nam lấy vĩ tuyến 38 làm giới tuyến phân chia tạm thời. 0,25 +Đến cuối 1948, ở Triều Tiên có hai chính quyền được thành lập riêng rẽ là Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên ở phía Bắc và Đại Hàn dân quốc ở phía Nam được Mĩ và Liên Xô bảo trợ cho mỗi bên. 0,25 +Ngày 25/6/1950, chiến tranh Triều Tiên bùng nổ. Bắc Triều Tiên được Trung Quốc viện trợ, Nam Triều Tiên được Mĩ viện trợ. 0,25 +Sau hơn ba năm chiến tranh, hai bên tổn thất nặng. Ngày 27/7/1953, Hiệp định Trang 2
đình chiến được ký giữa Trung Quốc- CHDCND Triều Tiên với Mĩ- Hàn Quốc. Theo đó vĩ tuyến 38 vẫn là ranh giới quân sự giữa hai miền Nam - Bắc Triều Tiên. Cuộc chiến tranh Triều Tiên là sự đụng đầu trực tiếp đầu tiên giữa hai phe và 0,5 không phân thắng- bại. -Ở Đông Nam Á: diễn ra hai cuộc chiến tranh tiêu biểu. *Cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương của thực dân Pháp: +Sau chiến tranh thế giới thứ hai, thực dân Pháp quay lại tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược ba nước Đông Dương. Cuộc chiến bùng nổ từ Sài Gòn (9/1945) rồi 0,25 lan rộng trên toàn Đông Dương. Nhân dân ba nước Đông Dương đã tiến hành kháng chiến chống Pháp. 0,25 +Sau khi cách mạng Trung Quốc thành công (1949), cuộc kháng chiến của Việt Nam có điều kiện liên lạc và nhận được sự giúp đỡ của Trung Quốc, Liên Xô và 0,25 các nước XHCN. +Từ 1950, Mĩ viện trợ cho Pháp và ngày càng can thiệp sâu vào chiến tranh Đông Dương. Chiến tranh Đông Dương ngày càng chịu tác động của hai phe. +Sau chiến thắng Điện Biên Phủ của Việt Nam, Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương được ký kết (21/7/1954), buộc Pháp phải công nhận độc lập, chủ quyền, 0,5 thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của ba nước Đông Dương nhưng Việt Nam tạm thời bị chia cắt làm hai miền lấy vĩ tuyến 17 làm ranh giới. Hiệp định Giơnevơ đánh dấu sự thắng lợi của nhân dân ba nước Đông Dương nhưng mặt khác cũng phản ánh cuộc đấu tranh gay gắt giữa hai phe. 0,5 *Cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam của đế quốc Mĩ: +Sau Hiệp định Giơnevơ, Mĩ nhanh chóng hất cẳng Pháp lập nên chính quyền Ngô Đình Diệm thực hiện âm mưu chia cắt lâu dài Việt Nam, biến miền Nam Việt Nam 0,5 thành thuộc địa kiểu mới và là căn cứ quân sự của Mĩ. +Âm mưu của Mĩ đã vấp phải cuộc đấu tranh kiên cường, anh dũng của nhân dân Việt Nam. Mọi chiến lược chiến tranh của Mĩ tiến hành ở Việt Nam đều bị phá sản. Chiến tranh Việt Nam trở thành cuộc chiến tranh cục bộ lớn nhất phản ánh mâu thuẫn giữa hai phe. Câu 3: Trình bày diễn biến của phong trào cách mạng 1930-1931, sự ra đời và hoạt động của Xô viết Nghệ -Tĩnh. NỘI DUNG ĐIỂM -Từ tháng 2 đến tháng 4/1930, trên cả nước nổ ra nhiều cuộc đấu tranh của công- nông và các tầng lớp nhân dân lao động khác đòi tăng lương, giảm giờ làm, giảm sưu thuế... Tiêu biểu là cuộc đấu tranh của công nhân đồn điền cao su Phú Riềng, 0,5 Dầu Tiếng... -Tháng 5/1930, trên phạm vi cả nước bùng nổ nhiều cuộc đấu tranh nhân ngày Quốc tế lao động 1/5. Các cuộc đấu tranh này đánh dấu bước ngoặt của phong trào cách mạng. Lần đầu tiên, công nhân Việt Nam biểu tình kỷ niệm ngày Quốc tế lao động, đấu tranh đòi quyền lợi cho nhân dân lao động trong nước và thể hiện tình 0,5 đoàn kết cách mạng với nhân dân lao động thế giới. 0,25 -Từ tháng 6 đến 8/1930, cả nước có 121 cuộc đấu tranh. -Sang tháng 9/1930, phong trào đấu tranh dâng cao nhất là ở hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Những cuộc biểu tình có vũ trang tự vệ của nông dân các huyện Nam Đàn, Thanh Chương, Diễn Châu, Hưng Nguyên, Đô Lương, Can Lộc, Thạch Hà, Kỳ Anh với hàng nghìn người tham gia kéo đến huyện lị, tỉnh lị đòi giảm sưu thuế 0,5 được công nhân Vinh- Bến Thủy hưởng ứng. Tiêu biểu là cuộc biểu tình của nông dân huyện Hưng Nguyên (Nghệ An). Ngày 12/9/1930, khoảng 8000 nông dân kéo đến phủ lị với khẩu hiệu “Đả đảo chủ nghĩa Trang 3