Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn năm 2018-2019 có đáp án - Sở GD&ĐT Bình Dương

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT<br /> NĂM HỌC 2018-2019<br /> Môn thi: NGỮ VĂN<br /> ĐỀ CHÍNH THỨC<br /> Thời gian làm bài: 120 phút không kể thời gian giao đề<br /> Câu 1 (2.0 điểm). Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi:<br /> .... "Người đồng mình thương lắm con ơi<br /> Cao đo nỗi buồn<br /> Xa nuôi chó lớn.<br /> Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn<br /> Sống trên đá không chê đá gập ghềnh<br /> Sống trong thung không chê thung nghèo đói<br /> Sống như sông như suối<br /> Lên thác xuống ghềnh<br /> Không lo cực nhọc<br /> Người đồng mình thô sơ da thịt<br /> Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con"...<br /> SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> BÌNH DƯƠNG<br /> <br /> (Theo Ngữ văn 9, tập hai, trang 72, NXB Giáo dục, 2007)<br /> a. Đoạn thơ trên được trích từ tác phẩm nào? Cho biết tên tác giả.<br /> b. - Giải nghĩa cụm từ “Người đồng mình”.<br /> - Qua hai câu thơ của đoạn trích:<br /> “Sống trên đá không chê đá gập ghềnh<br /> Sống trong thung không chê thung nghèo đói”.<br /> Em hãy cho biết “Người đồng mình” sống ở vùng nào và đặc điểm của<br /> hoàn cảnh sống ở đó ra sao?<br /> c. Tìm và nêu ý nghĩa của biện pháp tu từ so sánh có trong đoạn thơ trên.<br /> d. Qua lời tâm tình của đoạn thơ, người cha mong ước ở con cách sống như thế<br /> nào?<br /> Câu 2 (1.0 điểm)<br /> Trong đoạn văn sau có lỗi sai. Em hãy chỉ ra, giải thích lỗi sai và chữa lại cho đúng.<br /> - Thúy Kiều và Thúy Vân là hai chị em. Tuy nhiên, Thúy Kiều là chị, Thúy Vân là<br /> em. Họ đều là những người con gái nết na, thủy mị.<br /> Câu 3 (2.0 điểm).<br /> "... Luôn dậy sớm; luôn đúng hẹn, giữ lời hứa; luôn đọc sách... là những thói quen<br /> tốt...”.<br /> (Theo Băng Sơn - Giao tiếp đời thường)<br /> Trong những thói quen tốt được nêu trên, em hãy chọn một thói quen em cần được<br /> rèn luyện. Viết một đoạn văn nghị luận xã hội (khoảng 10 - 15 dòng) trình bày suy<br /> nghĩ của em về việc rèn luyện thói quen tốt ấy.<br /> <br /> Câu 4 (5.0 điểm)<br /> Phân tích tình cảm sâu nặng và cao đẹp của nhân vật ông Sáu dành cho con trong<br /> đoạn trích "Chiếc lược ngà” của nhà văn Nguyễn Quang Sáng. (Theo Ngữ văn 9, tập<br /> một, trang 195, NXB Giáo dục, 2008)<br /> ---------------Hết---------------<br /> <br /> HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI:<br /> Câu<br /> <br /> Gợi ý trả lời<br /> <br /> 1<br /> <br /> a. Đoạn thơ trên được trích từ tác phẩm Nói với con của tác giả Y Phương.<br /> b. - “Người đồng mình” là người vùng mình, người miền mình, có thể hiểu cụ<br /> thể là những người cùng sống trên một miền đất, cùng một quê hương, cùng một<br /> dân tộc.<br /> - Người đồng mình sống trên đá, trong thung và cuộc sống hiện tại còn nhiều đói<br /> nghèo, khó khăn, cực nhọc. Chỉ với những hình ảnh mộc mạc cùng lối so sánh tự<br /> nhiên, người cha trong lời dặn dò con biết quý trọng những gì mình đang có, biết<br /> gắn bó và yêu thương quê hương còn nhiều khó khăn, đói nghèo.<br /> c. Phép so sánh “Sống như sông như suối” gợi vẻ đẹp tâm hồn và ý chí của<br /> người đồng mình. Gian khó là thế, họ vẫn tràn đầy sinh lực, tâm hồn lãng mạn,<br /> khoáng đạt như hình ảnh đại ngàn của sông núi. Tình cảm của họ trong trẻo, dạt<br /> dào như dòng suối, con sống trước niềm tin yêu cuộc sống, tin yêu con người.<br /> d. Bằng những hình ảnh thơ đẹp, giản dị bằng cách nói cụ thể, độc đáo mà gần<br /> gũi của người miền núi, người cha muốn nói với con rằng:<br /> - Tiếp nối những truyền thống tốt đẹp của quê hương.<br /> - Cha khuyên con tiếp nối tình cảm ân nghĩa, thủy chung với mảnh đất nơi mình<br /> sinh ra của người đồng mình và cả lòng can đảm, ý chí kiên cường của họ.<br /> - Dù gặp trở ngại con phải biết đương đầu với khó khăn, vượt qua thách thức,<br /> không được sống yếu hèn, hẹp hòi, ích kỉ. Phải sống sao cho xứng đáng với cha<br /> mẹ, với người đồng mình.<br /> <br /> 2<br /> <br /> - Lỗi sai: Tuy nhiên<br /> - Vì: Quan hệ từ “Tuy nhiên” biểu thị quan hệ tương phản, sử dụng ở câu trên là<br /> không phù hợp, vì hai chị em không có quan hệ tương phản với nhau.<br /> - Sửa lại: Thúy Kiều và Thúy Vân là hai chị em. Trong đó, Thúy Kiều là chị,<br /> Thúy Vân là em. Họ đều là những người con gái nết na, thùy mị.<br /> <br /> 3<br /> <br /> Chọn thói quen: "Luôn đọc sách"<br /> - Sách là một phương tiện dùng để ghi chép, lưu giữ và lưu truyền tri thức trong<br /> xã hội loài người. Sách gồm có hai loại: sách giấy và sách điện tử.<br /> - Đọc sách là lĩnh hội tri thức một cách chủ động. Đọc sách chi trở thành thói<br /> quen khi nó lặp lại liên tục và con người làm nó một cách tự chủ.<br /> Trong bài các em cần đạt được:<br /> + Vì sao cần phải đọc sách?<br /> - Sách cung cấp cho ta mọi tri thức trên tất cả các lĩnh vực: lịch sử, địa lý, văn<br /> học, xã hội,...<br /> - Đọc sách giúp chúng ta bồi dưỡng tinh thần và làm phong phú cuộc sống của<br /> chính mình.<br /> - Sách còn là người thầy, người bạn tốt của mỗi con người.<br /> + Hiện trạng của vấn đề đọc sách hiện nay của học sinh:<br /> - Theo khảo sát của các tổ chức thế gới, tỉ lệ người đọc sách ở lứa tuổi học sinh<br /> còn khá thấp.https://nguyenthienhuongvp77.violet.vn/<br /> - Học sinh Việt Nam hiện nay ít có hứng thú với sách vở bởi thế hệ hiện đại<br /> có những niềm vui vào internet và những thú vui mới.<br /> <br /> - Học sinh thường đọc truyện tranh hoặc những sách văn học tuổi teen với nội<br /> dung dễ dãi còn những quyển sách về lịch sử, khoa học... gần như không nằm<br /> trong danh mục được lựa chọn.<br /> + Nguyên nhân của hiện trạng trên:<br /> - Sự phát triển của công nghệ<br /> - Do sự đủ đầy của cuộc sống về vật chất<br /> - Tình trạng lười đọc sách, đọc sách theo phong trào.<br /> + Hậu quả:<br /> - Vốn hiểu biết bị hạn chế<br /> - Phần tinh thần không được bồi đắp, con người cư xử với nhau thiếu văn<br /> minh,...<br /> + Giải pháp để đọc sách trở thành thói quen:<br /> - Hiểu được tầm quan trọng của việc đọc sách đối với bản thân.<br /> - Tạo thói quen mỗi ngày, đọc một số trang nhất định về cuốn sách trong mảng<br /> mà mình quan tâm - Trong nhà trường hoặc các tổ chức nên tổ chức các buổi<br /> thảo luận về sách theo chủ đề để chia sẻ với nhau những điều hay mà mình học<br /> được từ sách.<br /> * Liên hệ bản thân: Em có đang tạo cho mình thói quen đọc sách? Em học được<br /> điều gì từ những cuốn sách mình đã đọc? Phương pháp phân tích, tổng hợp.<br /> <br /> 4<br /> <br /> Cần đảm bảo đầy đủ các ý sau:<br /> 1. Giới thiệu chung về tác giả tác phẩm<br /> - Tác giả Nguyễn Quang Sáng (1932 - 2014): là nhà văn trưởng thành trong hai<br /> cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.<br /> - Sinh ra, lớn lên và hoạt động chủ yếu ở chiến trường miền Nam nên các sáng<br /> tác của ông hầu như chỉ xoay quanh cuộc sống con người Nam Bộ trong hai<br /> cuộc kháng chiến cũng như sau hòa bình.<br /> - Tác phẩm Chiếc lược ngà được viết năm 1966 khi tác giả hoạt động ở chiến<br /> trường Nam Bộ. Được in trong tập truyện cùng tên.<br /> - Khái quát nội dung tác phẩm: thể hiện tình cha con sâu đậm trong hoàn cảnh<br /> chiến tranh khắc nghiệt và được thể hiện rõ trong nhân vật ông Sáu.<br /> 2. Phân tích<br /> a. Giới thiệu về ông Sáu<br /> - Là người nông dân Nam Bộ, giàu lòng yêu nước.<br /> - Có tinh thần trách nhiệm, nhiệt huyết với cách mạng.<br /> - Hi sinh vì tổ quốc.<br /> => Ông Sáu là người anh hùng dân tộc trong thời đại “ra ngõ gặp anh hùng”,<br /> thời đại cả nước kháng chiến chống Mỹ ác liệt, bom đạn khốc liệt. Bên cạnh đó,<br /> thông qua hình tượng nhân vật ông Sáu, tác giả còn làm nổi bật tình cảm phụ tử<br /> thiêng liêng trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt.<br /> b. Trong 3 ngày ngắn ngủi về thăm con:<br /> - Xúc động mãnh liệt trong khoảnh khắc gặp lại con sau 8 năm xa cách với các<br /> hành động:https://nguyenthienhuongvp77.violet.vn/<br /> Vội vàng, hấp tấp nhảy lên bờ gọi con<br /> + Đưa tay đón con<br /> + Bước những bước dài tới bên con<br /> <br /> + Khuôn mặt biển đồi vì nỗixúc động.<br /> - Đau đớn vì bé Thu không đáp lại tình cảm của ông mà sợ hãi bỏ chạy: hình ảnh<br /> ông "sầm mặt lại"; "đứng sững lại"; "hai tay buông thõng như bị gãy".<br /> => Đau khổ, bất lực vì không biết làm thế nào để san bằng khoảng cách của<br /> không gian, thời gian.<br /> - Suốt 3 ngày phép ông Sáu làm mọi cách để bé Thu thay đổi:<br /> +Ông không đi đâu, chỉ quanh quần bên con<br /> + Ông không giận con mà chỉ khe khẽ lắc đầu, cười trước sự bướng bỉnh, xa<br /> lánh của con.<br /> + Thậm chí khi con bé chối từ sự chăm sóc của ông, ông đã đau đớn không giữ<br /> được bình tĩnh mà trách phạt con.<br /> =>Ông đã kiên nhẫn, dịu dàng, bao dung rất mực đối với con mình.<br /> - Khi chia tay, ông bộc lộ tình yêu con sâu nặng.<br /> + Anh không dám lại gần con, chỉ nhìn con bằng ánh mắt trìu mến, buồn rầu.<br /> => Ánh mắt cho thấy nỗi xót xa, cả sự yếu đuối của 1 người lính trước tình cảm<br /> gia đình.<br /> + Giọt nước mắt mà ông cố giấu, lời hứa trở về cùng chiếc lược ngà cho con đã<br /> gói trọn tình cảm yêu thương, gắn bó sâu sắc, mãnh liệt mà ông dành cho con.<br /> =>Tình yêu con của ông Sáu đã chiến thắng mọi khoảng cách của sự biệt li.<br /> Tình cảm ấy luôn vẹn nguyên, ấm áp và tràn đầy.<br /> b) Khi ông trở lại chiến trường:<br /> - Luôn cảm thấy ân hận, khổ tâm vì đã đánh con.<br /> - Không quên lời hứa với con. Ông hiệu mơ ước ngây thơ của con. Cô bé muốn<br /> có một vật dụng để luôn nhớ về cha.<br /> + Dồn nỗi nhớ, tình yêu và sự day dứt vào việc làm chiếc lược ngà.<br /> + Ông tỉ mỉ của từng răng lược, cần thận khắc từng nét chữ “yêu nhớ tặng Thu<br /> con của ba”.<br /> + Lúc nhớ con, ông lấy cây lược ra ngắm nghía, mài lên mái tóc.<br /> - Thậm chí, cái chết cũng không cướp đi được tình yêu thương con của ông Sáu.<br /> + Vết thương nặng trong một trận càn khiến ông kiệt sức, không trăng trối được<br /> điều gì nhưng ông vẫn dồn hết tàn lực móc cây lược trao cho đồng đội và gửi<br /> gắm đồng đội mình qua ánh mắt.<br /> + Cây lược ấy đã được trao lại cho bé Thu. Tình cha con đã không chết, nâng đỡ<br /> cô bé trưởng thành, vượt lên mọi đau thương mất mát.<br /> => Ông Sáu là biểu tượng cho tình yêu thương, sự ân cần và che chở của người<br /> cha dành cho con mình. Qua đó ta thấy được sự bất tử của tình cảm cha con.<br /> c. Nhận xét<br /> - Ông Sáu là biểu tượng của người lính yêu nước, người cha giàu tình yêu<br /> thương con.https://nguyenthienhuongvp77.violet.vn/<br /> - Tác giả xây dựng những tình huống đặc sắc.<br /> - Nghệ thuật kể chuyện bất ngờ, hấp dẫn.<br /> - Truyện viết trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt nhưng lại tập trung vào tình cha<br /> con, tình đồng chí trong những hoàn cảnh éo le. Đặc biệt là tình cảm cha con sâu<br /> nặng, cao đẹp của người chiến sĩ. Tình cảm ấy được miêu tả cảm động từ hai<br /> phía bằng ngòi bút miêu tả tinh tế, chính xác, bắt nguồn từ tâm hồn nhạy cảm và<br /> tấm lòng yêu thương, trân trọng con người.<br /> <br />