ĐIỀU TRỊ BIẾN DẠNG BÀN TAY DO BỎNG

Chia sẻ: A A | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'điều trị biến dạng bàn tay do bỏng', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: ĐIỀU TRỊ BIẾN DẠNG BÀN TAY DO BỎNG

1 ÑIEÀU TRÒ CAÙC BIEÁN DAÏNG BAØN TAY DO BOÛNG TAÏI BEÄNH VIEÄN TRUNG ÖÔNG HUEÁ Phaïm Ñaêng Nhaät (1) TOÙM TAÉT Nghieân cöùu treân 132 beänh nhaân vôùi 150 baøn tay bò bieán daïng do boûng ñöôïc ñieàu trò taïi Beänh vieän TW Hueá töø 1998 ñeán 2003. Goàm 21 baøn tay coù bieán daïng co ruùt mu tay, 9 co ruùt gan tay, 114 co ruùt gaáp caùc ngoùn, 37 co ruùt keû ngoùn, 34 co ruùt ngoùn caùi vaø 23 vôùi caùc bieán daïng khaùc. Quy trình ñieàu trò laø keát hôïp phaãu thuaät taïo hình baøn tay vôùi duy trì neïp vaø taäp vaät lyù trò lieäu sau phaãu thuaät nhaèm muïc ñích khoâi phuïc laïi chöùc naêng baøn tay trong möùc ñoä coù theå. Chieán löôïc phaãu thuaät phaûi caêng cöù treân töøng tröôøng hôïp cuï theå. Sau khi giaûi phoùng caùc co ruùt, dieän phaãu thaät ñöôïc che phuû baêng: gheùp da (217 thuû thuaät); taïo hình Z (63 thuû thuaät); Vaït taïi choã Z (79 thuû thuaät); vaït töø xa (20 thuû thuaät). Ngoaøi ra 35 phaãu thuaät gaân-xöông-khôùp ñöôïc duøng ñeå taïo hình caùc thöông toån caáu truùc saâu. Keát quaû cuoái cuøng: Toát: 96 baøn tay (64%); Khoeû: 24 baøn tay (16%), Trung bình: 28 baøn tay (19%); Xaáu: 2 baøn tay (1%). SUMMARY This is a study on 132 patients with 150 deformed hands after burn admitted to Hue Central Hospital from 1998 to 2003. Of the total, 77% (58 patients) are children; The mean of the duration of deformities is 3 years. Classification of deformities: Dorsal hand contractures: 21 hands; Palmar hand contractures: 9 hands; Palmar contractures of fingers: 114 hands; Web space contractures: 37 hands; Thumb contractures: 34 hands; others deformities: 23 hands. The management is a combination of surgical treatment, post operative splinting and physical exercise in order to regain the function of the hand as much as possible. The strategy of surgical procedures is based on the lesions of every patient. After releasing contractures, raw area can be covered by skin graft (271 procedures), Z plasties (63 procedures), local flaps (79 procedures) or distant skin flaps (20 procedures). Besides, 35 osteo-articular procedures, 6 tendon procedures were needed to fix the deep structure lesions. Long-term results: Good: 64% (96 hands), Mild: 16% (24 hands), Moderate: 19% (28 hands), Poor: 1% (2 hands). ÑAËT VAÁN ÑEÀ Baøn tay coù moät caáu truùc ñaêc bieät goàm da, moâ döôùi da, gaân, thaàn kinh, maïch maùu, cô, xöông vaø khôùp. Moãi caáu phaàn ñeàu coù chöùc naêng rieâng cuûa noù vaø cuøng nhau phhoái hôïp haøi huõa ñeå taïo neân caùc chöùc naêng tinh teá cuûa baøn tay. Caùc di chöùng boûng ôû baøn tay raát ña daïng veà theå loïai vaø möùc ñoä, töø nheï nhö seïo xaáu, quaù phaùt ñeán raát naëng nhö cuït moät phaàn hay toaøn boä baøn tay. Tuy nhieân khi coù di chöùng bieán daïng khoâng ít thì nhieàu ñieàu gaây caûn trôû chöùc naêng vaø thaåm myõ cuûa baøn tay. Ñieàu trò bieán daïng baøn tay sau boûng laø moät thaùch thöùc lôùn cho caû moät taäp theå nhieàu chuyeân khoa nhö boûng, taïo hình voû phuïc hoài chöùc naêng. Ñieàu trò phaãu thuaät di chöùng bieán daïng baøn tay sau boûng khoâng chæ ñoùng khung trong vaán ñeà giaûi phoùng co ruùt vaø che phuû baèng
2 gheùp da nhö di chöùng boûng cuûa caùc vuøng khaùc maø nhieàu ngöôøi vaãn thöôøng nghó. Nhieàu tröôøng hôïp bieán daïng baøn tay sau boûng caàn phaûi ñöôïc xöû trí caû nhöõng caáu truùc saâu nhö cô, gaân, xöông, khôùp. Maëc daàu nguyôøn taéc xöû trí laø thoáng nhaát, nhöng söï phaân loïai caùc bieán daïng baøn tay do boûng, phöông phaùp giaûi phoùng caùc co ruùt coøng nhö phöông thöùc che phuû vaãn ñang coøn ñöôïc baøn caûi [1], [3], [7], [9]. Tröôùc ñaây chuùng toâi ñoù thöû laømmoät nghieân cöùu hoài cöùu veà taïo hình baøn tay sau boûng, nhöng nhaän thaáy noù ít coù yù nghóa vôõ ghi nhaän trong hoà sô khoâng ñaày ñuû vaø phöông phaùp xöû trí chöa nhaát quaùn. Ñeà taøi naøy laø moät nghieân cöùu tieàn cöùu treân taát caû caùc beänh nhaân bieán daïng baøn tay do boûng ñöôïc ñieàu trò phaãu thuaät taïi BVTW Hueá töø 1998 ñeán 2003 vôùi muïc ñích nghieân cöùu veà ñaëc ñieåm laâm saøng cuûa caùc bieán daïng baøn tay do boûng, phaân tích caùc kyõ thuaät ñieàu trò ñöôïc aùp duïng vaø ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP Ñoái töôïng: Trong khoaûng thôøi gian töø 1998 ñeán 2003, 132 beänh nhaân coù bieán daïng baøn tay do boûng ñoù ñöôïc ñaùnh giaù, ñieàu trò vaø theo doõi it nhaát 3 thaùng sau laàn phaãu thuaät cuoái taïi BVTW Hueá. Trong ñoù coù 18 beänh nhaân coù bieán daïng caû 2 baøn tay, do ñoù toång soá baøn tay ñöôïc nghieân cöùu laø 150, goàm 68 baøn tay traùi vaø 82 baøn tay phaûi. Phöông phaùp: Moïi döõ lieäu cuûa moãi beänh nhaân, bao goàm döû lieäu caù nhaân, beänh söû, ñaùnh giaù tieàn phaãu, chi tieát ñieàu trò, caùc bieán chöôùng vaø theo doõi ñònh kyø ñeàu ñöôïc ghi nhaän vaøo moät bieåu maãu thoáng nhaát. Sau ñoù chuyeån vaøo cô sôû döû lieäu maùy tính ñeå phaân tích vaø thoáng keâ. Phaân loaïi: Caùc bieán daïng do boûng baøn tay ñöôïc phaân loaïi thaønh 7 nhoùm: Co ruùt mu tay (baøn tay vuoát): bieán daïng naøy thöôøng do boûng saâu ôû mu tay taïo nôøn seïo co ruùt caû theo chieàu doïc laãn chieàu ngang ôû mu baøn tay laømcaùc khôùp baøn-ngoùn bò keùo duoãi quaù möùc, caùc khôùp lieân ñoát gaáp laïi, neáu boûng saâu caû ôû maët mu caùc ngoùn, Neáu co ruùt ôû möùc ñoä naëng hoaéc trong thôøi gian daøi coù theå daãn ñeán traät caùc khôùp baøn, ngoùn tay. Co ruùt gaáp caùc ngoùn tay: seïo boûng ôû gan caùc ngoùn tay koäo giöû caùc khôùp baøn-ngoùn vaø lieân ñoát ôû tö theá gaáp. Co ruùt gan baøn tay: seïo boûng ôû gan baøn tay töø moâ caùi ñeán moâ uùt koäo kheùp baøn tay. Co ruùt keû ngoùn (dính ngoùn): seïo boûng baêng qua caùc keû ngoùn noái lieàn caùc ngoùn vôùi nhau ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau laøm caùc ngoùn khoâng daïng ra ñöôïc vaø han cheá bieân ñoä gaáp cuûa caùc khôùp baøn-ngoùn. Co ruùt ngoùn caùi: döïa treân tö theá cuûa xöông baøn 1, phaân ra thaønh caùc bieán daïng gaáp, duoãi, daïng, kheùp. Bieán daïng cuït ngoùn: boûng saâu hay boûng ñieän coù theå ñoát chaùy caùc caáu truùc saâu neân ñoù phaûi caét cuït ngoùn. Co ruùt coå tay: seïo boûng traûi daøi töø caúng ñeán baøn tay. Tuyø vò trí seïo, coå tay coù theå bò co ruùt gaáp, duoãi, daïng hay kheùp. Nhieàu luùc hai hay nhieàu caùc bieán daïng treân keát hôïp treân cuøng moät baøn tay. Trong tröôøng hôïp bieán daïng phoái hôïp naøy, moãi loaïi bieán daïng ñeàu seõ ñöôïc ghi nhaän vaø xöû lyù theo töøng loaïi.
3 Thöông toån caáu truùc saâu: caùc bieán daïng neâu treân luùc ñaàu ñöôïc gaây ra do seïo da vaø moâ döôùi da co ruùt, nhöng daàn daàn, caùc caáu truùc cuûa caùc khôùp nhoû ôû baøn tay seõ bò co ruùt thöïc theå thaäm chí coù theå bò traät hay baùn traät khôùp. Caùc gaân cuûa baøn tay coøng coù theå bò thöông toån töø ñaàu do boûng hay bò co ruùt hoaêc dính thöù phaùt ôû tö theá baøn, ngoùn tay bò co ruùt. Phöông phaùp ñieàu trò: Döïa treân ñaùnh giaù töøng loaïi vaø möùc ñoä bieán daïng coøng nhö caùc caáu truùc bò thöông toån ñeå xaùc ñònh keá hoaïch ñieàu trò cho töøng beänh nhaân cuï theá. Moãi beänh nhaân coù theå ñöôïc moå moät hay nhieàu laàn, moãi cuoäc phaãu thuaät coù theå goàm moät hay nhieàu thuû thuaät taïo hình. Trong ña soá caùc tröôøng hôïp vaán ñeà laø söï co ruùt da, do ñoù phaãu thuaät taïo hình tieâu chuaån seõ goàm raïch giaûi phoùng co ruùt, coá ñònh taïm caùc ngoùn vaø baøn tay ôû tö theá ñöôïc ñieàu chænh tron 2 ñeán 3 tuaàn baèng kim Kirschner, vaø che phuû baèng gheùp da hay vaït da. Neáu caàn taïo hình caùc keû ngoùn hay dieän caàn che phuû loä gaân, xöông, khôùp thì caàn che phu baèng vaït. Chæ söû duïng taïo hình Z hay caùc bieán theå cuûa nuù trong caùc seïo thöøng co ruùt. Sau phaãu thuaät, caùc beänh nhaân ñöôïc yeâu caàu taäp Phuïc hoài chöùc naêng, baêng eùp vaø ñeo neïp choáng co ruùt taùi phaùt trong 6 thaùng. Tieâu chuaån ñaùnh giaù keát quaû cuoái cuøng: Coù raát nhieàu phöông phaùp khaùc nhau ñeå ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò bieán daïng baøn tay do boûng. Chuùng toâi choïn caùc tieâu chuaån cuûa Groenevelt F., Schoorl R., Hermans R. P 6 ñeå ñaùnh giaù keát quaû cuûa nghieân cöùu naøy khi beänh nhaân trôû laïi kieåm tra sau 3 thaùng ñeán 2 naêm. • Toát: Khuïng coøn bieán daïng, chöùc naêng baøn tay bình thöôøng. • Khoeû: Coù vaøi bieán daïng nheï hoaëc hôi giôùi haïn vaân ñoäng. • Trung Bình: Coù moät soá bieán daïng khoâng giaûi quyeát ñöôïc hay taùi phat vaø beänh nhaân coù haïn cheá trong söû duïng chöùc naêng baøn tay. • Xaáu: Vaãn caøn nhöõng bieán daïng naëng gaây maát chöùc naêng laøm beänh nhaân phuï thuoäc trong sinh hoaït. KEÁT QUAÛ Ñaëc ñieåm chung: Nghieân cöùu goàm 76(52%) nam vaø 63 (48%) Nöõ. Theo baûng I, bieân ñoä tuoåi töø 2 ñeán 58 vôùi 58% (77 / 132) beänh nhaân laø treû em vaø ña soá (72%) döôùi 20 tuoåi. Ña soá beänh nhaân 72% (94/132) soáng ôû nuïng thuïn vaø 64% (84/132) beänh nhaân thuoäc dieän ngheøo. Baûng I: Tuoåi. 0-5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 36-40 41-45 46-50 >50 40 18 19 18 9 6 10 6 3 1 2 Nguyeân nhaân chính gaây boûng laø nhieät, trong ñoù 74 beänh nhaân (56%) laø boûng do löûa hay tieáp xuc vôùi nguoàn nhieät, 48 beänh nhaân (36%) boûng do nöôùc soâi. Thôøi gian töø luùc bò boûng ñeán khò ñöôïc phaãu thuaät taïo hình laø töø döôùi 1 naêm ñeán 18 naêm. Theo Baûng II, 68% (90/132) beänh nhaân ñöôïc taïo hình tröôùc 3 naêm keå töø khi bò boûng, 32% (42/132) ñöôïc ñieàu trò muoän sau 3 naêm. Baûng II: Thôøi gian töø luùc bò boûng ñeán luùc ñöôïc phaãu thuaät taïo hình 10 naêm 8 38 44 13 10 18 1
4 Bieán daïng vaø thöông toån caáu truùc saâu: Treân 150 baøn tau bò bieán daïng do boûng, 65 (43%) chæ coù 1 loaïi bieán daïng ñôn thuaàn, Soá 85 (57%) baøn tay coøn laïi coù nhieàu loaïi bieán daïng phoái hôïp hoaëc coù keøm thöông toån caùc caáu truùc saâu. 12/132 beänh nhaân coù bieán daïng ôû caùc vuøng khaùc cuûa cô theå. Theo Baûng III, bieán daïng thöôøng gaëp nhaát laø co ruùt gaáp caùc ngoùn tay, 114/150 baøn tay (76%), caùc bieán daïng khaùc thöôøng gaëp theo thöù töï laø co ruùt caùc keû ngoùn (25%), co ruùt ngoùn caùi (25%), co ruùt coå tay(15%), co ruùt mu tay(14%). Baûng III: Bieán daïng vaø thöông toån caáu truùc saâu Deformity / Deep structure lesion Number of hand affected % Co ruùt mu tay 21 (78 digits) 14 Co ruùt gan tay 9 6 Co ruùt gaáp caùc ngoùn tay 114 (261 digits) 76 Co ruùt caùc keû ngoùn 37 (79 webs) 25 Co ruùt ngoùn caùi 34 23 Co ruùt coå tay 22 15 Bieán daïng cuït ngoùn 9 6 Traät khôùp baøn-ngoùn 3 2 Cöùng khôùp caùc ngoùn tay 7 5 Dính hay co ruùt ngoùn 3 2 Ñieàu trò: Nhö trình baøy trong caùc Baûng IV vaø Baûng V, toång soá laàn phaãu thuaät laø 163 vôùi 791 thuû thuaät taïo hình treân 150 baøn tay bò bieán daïng ôû 132 beänh nhaân. Ña soá beänh nhaân, 110/132 (83%) chæ caàn 1 cuoäc moå. Moät beänh nhaân ñöôïc moå 5 laàn cho caû 2 baøn tay bò bieán daïng. Baûng IV: Soá laàn phaãu thuaät 1 laàn 2 laàn 3 laàn 4 laàn 5 laàn Toång Soá beänh nhaân 110 16 4 1 1 132 Soá laàn moå 110 32 12 4 5 163 Baûng V: Caùc thuû thuaät taïo hình ñöôïc thöïc hieän Thuû thuaät Co ruùt Wrist Co ruùt Co ruùt Co ruùt Co ruùt Toång mu tay contractures gan tay gaáp caùc caùc keû ngoùn caùi ngoùn tay ngoùn Ghoäp da 14 8 5 194 8 14 240 Taïo hình Z 6 2 57 4 14 83 Vaït Trident 1 8 9 Vaït da taïi choã 4 21 1 26 Vaït mu keû 32 32 Vaït bôø ngoùn 12 12 Vaït cheùo ngoùn 4 4 Vaït beïn 2 3 2 1 8
5 Vaït Trung Quoác 4 2 6 Vaït lieân coát sau 1 1 Vaït löng truï 1 1 Coá ñònh Kirschner 72 3 222 11 308 Taïo hình ngoùn 1 1 2 4 Giaûi phoùùng ngoùn 2 2 Giaûi phoùng khôùp 25 10 35 Haøn khôùp 3 2 4 8 Laáy boû haøng tuï coát 5 7 coå tay Caét cuït ngoùn tay 1 2 4 Caùi huùa 1 1 Co ruùt mu tay: Nhö ñöôïc trình baøy ôû baûng V, 8 cuûa 21 (38%) co ruùt mu tay ñeán muoän ñöôïc giaûi phoùng baèng ñöôøng raïch ngang, môû bao khôùp cuûa khôùp baøn-ngoùn ñeå naén vaø coá ñònh ôû tö theá gaáp vaø ñöôïc che phuû baèng caùc vaït töø xa do gaân vaø khôùp bò loä sau giaûi phoùng. Caùc tröôøng hôïp ñeán sôùm hôn 2 naêm keå töø luùc bò boûng thì coù theå che phuû baèng da ghoäp. Co ruùt coå tay: Caùc co ruùt coå tay bôûi caùc thöøng seïo ñöôïc giaûi phoùng vaø che phuû baèng taïo hình Z, caùc tröôøng hôïp khaùc caàn phaûi giaûi phoùng baèng ñöôøng raïch vaø che phuû baèng gheùp da hay vaït. 6 tröôøng hôïp co ruùt khuyûu keát hôïp vôùi co ruùt mu hay gan tay ñeán muoän sau 2 naêm caàn phaûi laáy boû haøng tuï coát gaàn coå tay môùi phuïc hoài ñöôïc tö theá cô naêng coå tay vaø caùc ngoùn tay (Baûng V). Co ruùt gan tay: 5 treân 9 co ruùt gan tay coù theå giaûi phoùng vaø che phuû baèng taïo hình Z hay ghoäp da, trong khi 4 tröôøng hôïp bieán daïng naêng caàn phaûi che phuû baèng vaït töø xa (Baûng V). Co ruùt gaáp caùc ngoùn tay: 497 kyõ thuaät taïo hình ñoù ñöôïc thöïc hieän cho 255 ngoùn tay bò co ruùt gaáp 57 (22%) seïo thöøng ñoù ñöôïc laøm taïo hình Z, 3 tröôøng hôïp loä gaân sau giaûi phoùng seïo ñöôïc che phuû baèng vaït cheùo ngoùn, 2 nhoùn tay cöùng khôùp lieân ñoát ôû tö theá xaáu ñoù phaûi caét cuït, 193 (76%) ngoùn tay coøn laïi ñöôïc giaûi phoùng baèng caùc ñöôøng raïch ngang môû roäng 2 muùt theo hình chöõ Y vaït che phuû baèng ghoäp da. Sau khi giaûi phoùng keùo duoãi caùc ngoùn ñöôïc coá ñònh taïm thôøi baèng caùc kim Kirschner xuyeân doïc truïc ôû phaàn meàm phía tröôùc caùc xöông ñoát ngoùn trong 2 – 3 tuaàn. Co ruùt caùc keû ngoùn: 4 seïo thöøng keû ngoùn ñöôïc ñieàu chænh baèng taïo hình Z. Ña soá caùc co ruùt keû ngoùn khaùc ñöôïc taïo hình baèng caùc vaït taïi choã, vaït mu keû ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát: 32/77 (42%). 21 tröôøng hôïp co ruùt heû ngoùn keát hôïp vôùi co ruùt gaáp caùc ngoùn thì caùc vaït buïng ngoùn ñöôïc duøng ñeå taïo hình keû ngoùn (Baûng V). Co ruùt ngoùn caùi: Theo baûng V, caùc co ruùt gaáp vaø duoãi ngoùn caùi ñöôïc xöû trí nhö vôùi caùc ngoùn tay khaùc baèng taïo hình Z hay ñöôøng raïch ngang, coá ñònh taïm thôøi baèng Kirschner vaø ghoäp da. 13/18 (72%) co ruùt kheùp ngoùn caùi do seïo thöøng ñöôïc ñieàu chænh baèng vaït Trident hay taïo hình Z. Caùc cô kheùp do seïo dính thì ñöôïc giaûi phoùng vaø ghoäp da. 1 ngoùn caùi ñoù bò caét cuït do boûng ñieän ñöôïc taïo hình baèng caùi huùa ngoùn 3 vaø taïo hình keû ngoùn baèng vaït Trung Quoác. Phuïc hoài chöùc naêng sau phaãu thuaät:
6 Chæ coù 66/150 (44%) baøn tay ñöôïc taäp phuïc hoài chöùc naêng ñaày ñuû sau phaãu thuaät, 42/150 (28%) chòu mang neïp ñuû thôøi gian 3/150 (2%) chaáp nhaän baêng eùp. Keát quaû ñieàu trò: Baûng VI cho thaáy 80/90 (89%) baøn tay bò bieán daïng döôùi 3 naêm ñöôïc taïo hình vôùi keát quaû toát. Caùc tröôøng hôïp ñöôïc taïo hình sau 3 naêm thò chæ 13/42 (13%) coù keát quaû toát. Söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p
7 Hôn moät nöûa soá baøn tay ñöôïc nghieân cöùu coù caùc bieán daïng phoái hôïp. Taàng suaát gaëp theo thö töï laø: co ruùt gaáp caùc ngoùn tay, co ruùt keû ngoùn, co ruùt ngoùn caùi, co ruùt mu tay vaø co ruùt gan tay. Taàng suaát naøy coøng khaùc vôi caùc taùc giaû khaùc 2, 6. Veà maët ñieàu trò: Khi ñoái maët vôùi caùc bieán daïng baøn tay do boûng, caàn coù moät keá hoaïch ñieàu trò hôïp lyù döï treân nhieàu yeáu toá. Quyeát ñònh ñieàu trò khoâng chæ döïa treân caùc thöông toån cuûa baøn tay bò bieán daïng, maø caàn phaûi xeùt ñeán caùc thöông toån cuûa caû chi ñoù, cuûa baøn tay ñoái dieän vaø cuûa toaøn cô theå. Neáu bieàn daïng phöùc taïp thì muïc ñích caàn ñaït ñöôïc laø söï khoâi phuïc chöùc naêng cuûa baøn tay hôn laø söï phuïc hoài giaûi phaãu. Moãi theå bieán daïng coù theå caàn duøng 1 hay nhieàu kyõ thuaät ngoaïi khoa ñeå ñieàu chænh, 66/108 baøn tay coù keát hôïp nhieàu theå bieán daïng, do ñoù treân 132 beänh nhaân vôùi 150 baøn tay ñöôïc thöïc hieän 771 kyõ thuaät taïo hình. Tröôøng hôïp co ruùt do seïo thöøng thì taïo hình Z hoaëc caùc bieán theå cuûa nuù coøng ñuû ñeå giaûi phoùng co ruùt vaø che phuû. Ñeå giaûi phoùng caùc bieán daïng co ruùt do seïo dính roäng, chuùng toâi chuû tröông duøng ñöôøng raïch thaúng goùc vôùi höôùng co ruùt vôùi 2 muùt hình chöõ Y chöù khoâng chuû tröông caét boû seïo nhö caùch laøm cuûa Graham T.J.et al 5 and Earle A.S 4, phaãu tích caån thaän ñeå traùnh gaây thöông tích cho caùc caáu truùc saâu nhö maïch maùu, thaàn kinh, gaân. Neáu coù keøm co ruùt khôùp thì môû bao khôùp, giaûi phoùng khôùp töông öùng. Trong moät soá tröôøng hôïp co ruùt duoãi hoaëc gaáp coå tay laâu ngaøy, ñoâi khi phaûi laáy boû haøng xöông tuï coát treân (carpectony) môùi chænh ñöôïc bieán daïng. Sau ñoù ngoùn tay töông öùng ñöôïc coá ñònh taïm thôøi baèng kim Kirschner (tö theá duoãi caùc khôùp lieân ñoát vaø baøn – ngoùn ñoái vôùi co ruùt gaáp ngoùn tay; duoãi caùc khôùp lieân ñoát vaø gaáp khôùp baøn – ngoùn ñoùi vôùi co ruùt duoãi baøn – ngoùn tay) trong 2 – 3 tuaàn. Ñeå che phuû baøn tay sau khi giaûi phoùng co ruùt, gheùp da laáy töø beïn, ñuøi, hay gan chaân trong laø kyõ thuaät ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát. Neáu sau khi giaûi phoùng, loä gaân, xöông, khôùp, hoaëc caùc tröôøng hôïp coù döï kieán seõ moå ñieàu chænh caùc caáu truùc saâu trong laàn moå sau thì caàn che phuû baèng vaït da taïi choã hay töø xa. Neáu ñöôïc neân duøng vaït taïi choã, tröôøng hôïp khuyeát hoång quaù roäng thì döïng vaït caúng tay quay ngöôïc doøng (Trung Quoác), vaït da beïn hay vaït lieân coát sau ñeå che phuû. Caùc co ruùt keû ngoùn thöôøng ñöôïc taïo hình baèng vaït mu keû hoaëc vaït buïng ngoùn neáu coù keøm co ruùt gaáp caùc ngoùn phoái hôïp, keû ngoùn 1 thöôøng ñöôïc taïo hình baèng vaït Trident. Chæ 1/3 soá beänh nhaân chaáp haønh taäp vaø ñeo neïp, vaø chæ coù 2 beänh nhaân chòu ñeo baêng chun 6 thaùng ñeå traùnh seïo phì ñaïi vaø co ruùt taùi phaùt. Nguyeân nhaân laø do ña soá beänh nhaân ôû noâng thoân neân nhaän thöùc coøn haïn cheá, hôn nöõa ñaát nöôùc ta ôû vuøng nhieät ñôùi neân haàu nhö tuyeät ñaïi ña soá khoâng chòu ñöôïc ñeo gaêng chun. Keát quaû ñieàu trò: Nhieàu yeáu toá aûnh höôûng ñeán keát quaû cuoái cuøng cuûa vieäc ñieàu trò bieán daïng baøn tay do boûng, goàm loaïi vaø möùc ñoä cuûa caùc bieán daïng, caùc bieán daïng phoái hôïp, thôøi gian töø khi bò boûng ñeán luùc ñöôïc ñieàu trò bieán daïng, hieäu quaû cuûa phaãu thuaät, söï chaáp haønh cheá ñoä taäp phuïc hoài chöùc naêng vaø mang neïp cuûa beänh nhaân, vv…. Do ñoù keát quaû ñieàu trò bò aûnh höôûng bôûi raát nhieàu caùc yeáu toá. Trong nghieân cöùu naøy coù 2 yeáu toá tieàn phaãu coù theå lieân quan ñeán keát quaû, ñoù laø thôøi gian töø khi bò boûng ñeán luùc ñöôïc phaãu thuaät taïo hình ( 3 naêm), vaø loaïi bieán daïng: co ruùt mu tay, thöông toån caáu truùc saâu thöôøng ít coù keát quaû toát hôn caùc bieán daïng khaùc. Phaãu thuaät vaø cheá ñoä phuïc hoài chöùc naêng sau moå laø caùc yeáu toá chính aûnh höôûng ñeán keát quaû cuoái cuøng, vaäy lieäu keát quaû 64% coù keát quaû toát trong nghieân cöùu naøy coøn coù theå ñöôïc caûi thieän hôn neáu taát caû caùc beänh nhaân ñeàu ñöôïc moå taïo hình sôùm tröôùc 3 naêm vaø ñeàu chaáp haønh toát cheá ñoä phuïc hoài chöùc naêng sau phaãu thuaät?
8 Khoâng theå so saùnh keát quaû cuûa nghieân cöùu naøy vôùi keát quaû cuûa caùc taùc giaû khaùc ñöôïc vì caùc theå bieán daïng cuûa caùc nghieân cöùu khaùc nhau vaø tieâu chuaån ñaùnh giaù keát quaû coøng khoâng hoaøn toaøn gioáng nhau. KEÁT LUAÄN Caùc beänh nhaân trong nghieân cöùu naøy coù moät soá ñaëc ñieåm laâm saøng khaùc bieät so vôùi caùc nghieân cöùu cuûa moät soá taùc giaû khaùc, ñaëc bieät laø tyû leä ñöôïc moå taïo hình muoän raát cao, taàn suaát cuûa caùc loaïi bieán daïng coøng coù khaùc bieät. Ñieàu trò phaãu thuaät caùc bieán daïng baøn tay do boûng thay ñoåi theo töøng tröôøng hôïp cuï theå nhöng ñeàu döï treân caên baûn nguyeân taéc ñoù ñöôïc ñeà ra töø luùc baét ñaàu nghieân cöùu. Keát quaû ñieàu trò laø: toát 64%, khaù: 16%, trung bình: 19% vaø keùm: 1%. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Achauer B M. (1991): Burn of the Upper Extremity. In: Burn Reconstruction, Thieme Med Pub, pp 134 – 147. 2. Alexander J. Wesley, MacMillan Bruce G., Martel Linda et al. (1981): Surgical Correction of Postburn Flexion Contractures of the Fingers in Children, Plast Reconstr Surg. 68. 2. pp 218 – 224. 3. Donelan Matthias B. (1997): Reconstruction of the Burned Hand and Upper Extremity. In: McCathy, Plastic Surgery, Mosby. pp 5452 – 5482. 4. Earle A.S., Fratianne R.B. (1979): Delayed definitivebreconstruction of the burned hand: Evolution of a program of care, J Trauma, Vol 19, No. 3, pp 149 – 152. 5. Graham T.J., Stern P.J., True M.S. (1990): Classification and traetment of postburn metacarpophalangeal joint extension contractures in children, J Hand Surg, Vol. 15A, No.3, pp 450 – 456. 6. Groenevelt F., Schoorl R., Hermans P. (1985): Retrospective study of reconstructive surgery of the burned hand, Burns, 11. 5. pp 351 – 358. 7. Pensler Jay M., Steward Robert, Lewis Stephen R. (1988): Reconstruction of the Burned Palm: Full-Thickness versus Split-Thickness gheùp das - Long-term Follow-up, Plast Reconstr Surg. 81. 1. pp 46 – 49. 8. Quang.D., Duyen D.Q., Phuc V. V. (1997): ñieàu trò vaø phoøng beänh di chöùng boûng baøn tay. Thoâng tin Boûng. 01/1997. tr: 12 – 21. 9. Stern Peter J. (1993): Burns Contractures, Operative Orthopaedics, Vol II - Second Edition. Lippincott Company, pp 1155 – 1168.